Greek Stock Exchange

5/12/2009

Ποιοι έστησαν το κερδοσκοπικό παιχνίδι στις ελληνικές μετοχές και τα ομόλογα.

http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=13903&subid=2&pubid=22609144

Ο φόβος για την ελληνική οικονομία, οι πληρωμές αποδόσεων από βρετανικά Hedge Funds, η καταγραφή των κερδών 2009 και ο πόλεμος συμφερόντων για την διαχείριση του ελληνικού χρέους (ομόλογα) από τους ξένους οίκους δημιούργησαν το σκηνικό του πολέμου σε ομόλογα και μετοχές που βιώνουμε τις τελευταίες εβδομάδες. Του Νίκου Σακελλαρίου [email protected]

Ο φόβος για την ελληνική οικονομία, οι πληρωμές αποδόσεων από βρετανικά Hedge Funds, η καταγραφή των κερδών 2009 και ο πόλεμος συμφερόντων για την διαχείριση του ελληνικού χρέους (ομόλογα) από τους ξένους οίκους δημιούργησαν το σκηνικό του πολέμου σε ομόλογα και μετοχές που βιώνουμε τις τελευταίες εβδομάδες. Στην εκδηλωμένη δυσφορία για την ελληνική οικονομία ήρθαν να προστεθούν οι δημοσιογραφικές υπερβολές που ουσιαστικά συντήρησαν το κλίμα μίας πιθανής πτώχευσης της Ελλάδας ως απάντηση στο ερώτημα «ποια θα είναι η μελλοντική Ισλανδία». Για τις δηλώσεις του Χ. Αλμούνια και την δυσφορία των Ευρωπαίων για την ελληνική διγλωσσία και τάση εξαπάτησης έχουν γραφεί πολλά. Αυτό που δεν είναι γνωστό ότι από τις αρχές Οκτωβρίου, στις Βρυξέλλες είχε στηθεί ολόκληρο παρασκήνιο για τις πιθανές επιπτώσεις που θα είχε στην ευρωπαϊκή οικονομία μία πολιτική παροχών από την ελληνική κυβέρνηση. Σύμβουλοι του Χ. Αλμούνια τόνισαν ότι τα μακροοικονομικά μεγέθη της Ελλάδας δεν επιτρέπουν περαιτέρω δημοσιονομική ανοχή. Από εκεί και πέρα στήθηκε ένα «γαϊτανάκι» δηλώσεων που ουσιαστικά υποδαύλιζαν τις ρευστοποιήσεις.

Οι δηλώσεις συνέπεσαν σε μία περίοδο που οι ξένοι θεσμικοί, (μεγάλες τράπεζες και μικρότερα funds) είτε πρέπει να κλείσουν τα βιβλία τους για τη χρήση 2009 είτε να πληρώσουν (σε ό,τι αφορά τα hedge funds) τις προσυμφωνημένες αποδόσεις στους πελάτες τους. Ετσι η εκδηλωθείσα αποδοκιμασία προς την ελληνική οικονομία ουσιαστικά τρομοκράτησε τους διαχειριστές κεφαλαίων. Στις περιπτώσεις αυτές που οι διαχειριστές βλέπουν μεγάλο κίνδυνο για τις πιστοληπτικές συνήθως φεύγουν πρώτα από τα ομόλογα. Οι μεγάλοι ξένοι οίκοι και ειδικά η Goldman Sachs, η Morgan Stanley και η Merrill Lynch κυρίως αλλά και η Citigroup με την UBS διαχειρίζονται γι’ αυτές και για μικρότερους πελάτες τους περίπου το 65% των ελληνικών 10ετών ομολόγων που εκδόθηκαν από το 2004 και μετά. Οι φόβοι για τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία κτύπησαν πρώτα στην Αμερική, οι μεγάλες τράπεζες της οποίας είχαν ήδη δεχθεί πρώτο πλήγμα με την πτώχευση της Ισλανδίας και τα προβλήματα στην Ανατολική Ευρώπη επ’ ουδενί δεν ήθελαν να υποστούν νέες απώλειες από ένα κράτος μέλος της Ευρωπαικής Ενωσης. Ετσι ξεκίνησαν οι πρώτες ρευστοποιήσεις από Goldman Sachs και Citigroup. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι πρώτες σειρές ομολόγων που ρευστοποιήθηκαν αφορούσαν βραχυπρόθεσμες λήξεις και μάλιστα 3ετούς λήξης 2012 και 5ετούς διάρκειας λήξης 2014.

Ενημέρωση Η κυβέρνηση ενημερώθηκε κυρίως από την Τράπεζα της Ελλάδος και τα επιτελεία των dealing rooms των μεγάλων ελληνικών τραπεζών προχώρησαν άμεσα στην ενημέρωση των διοικήσεών τους που είχαν «ανοικτή γραμμή». Ο κίνδυνος τους αφορούσε όλους. Ταυτόχρονα στο διάστημα 19/11/2007-26/11/2009, τα Credit Default Swaps (δηλαδή τα παράγωγα επί της πιστοληπτικής ικανότητας) είχαν αυξηθεί θεαματικά γεγονός που έδειχνε τον φόβο των ξένων για τις ελληνικές εξελίξεις. Στον χορό των ρευστοποιήσεων τοποθετήθηκαν και άλλοι μεγάλοι «παίκτες» της παγκόσμιας τραπεζικής κοινότητας, όπως η HSBC από Λονδίνο, η UBS από Λονδίνο και Ζυρίχη, η Deutsche Bank από Φραγκφούρτη, η BNP Paribas από Παρίσι αλλά και σε δεύτερη φάση η ING και η Fortis. Στη συνέχεια οι ανησυχίες πέρασαν στις μετοχές και τα Short Συμβόλαια στα Παράγωγα Η ανησυχία πλέον είχε περάσει στην παγκόσμια οικονομική κοινότητα και βέβαια «κτύπησε» όλες τις μετοχές στις οποίες είχαν θέση οι ξένοι. Η μετοχή της ΕΤΕ που αποτελεί την ναυαρχίδα του ελληνικού χρηματιστηρίου, δέχθηκε πρώτη τα πυρά των ξένων για ένα και μόνο λόγο. Οι ξένοι έγραφαν εκεί κέρδη της τάξης του 50%-60% μετά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου που είχε ολοκληρωθεί τον Ιούλιο.

Η τότε διοίκηση της τράπεζας φέρεται ότι επικοινώνησε με Citigroup, Morgan Stanley, UBS, Deutsche Bank για να διερευνήσει τι συμβαίνει και να καθησυχάσει τους φόβους και εν συνεχεία με την Merrill Lynch και την Goldman Sachs. Αν και οι οίκοι αυτοί φάνηκαν ουσιαστικά να αντιλαμβάνονται την ουσία της υπόθεσης, άλλες τράπεζες παρέμειναν σταθερά πωλητές. Στην κατηγορία αυτή ήταν η ιταλική Unicredito και η ισπανική Sandanter, ενώ προληπτικές ρευστοποιήσεις είχαν και οι γαλλικές Societe Generale, Credit Agricole και BNP Paribas. Αν και οι μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί οίκοι ήταν σχετικά συγκρατημένοι με τις ρευστοποιήσεις τους, δεν συνέβη το ίδιο με τα βρετανικά Hedge Funds που έσπευσαν να κατοχυρώσουν τα μεγάλα κέρδη από τη μετοχή της ΕΤΕ. Ανάμεσα στην πολυπληθή λίστα που είχαν κερδίσει από την μετοχή της ΕΤΕ και έσπευσαν προς την έξοδο ήταν το Rotchild Blackpoint, το Stenham Asset Management, το Liongate, το Abbey Capital και το Merlin Securities.

Διαχείριση Όταν πέρασε το πρώτο κύμα αμφισβήτησης μετά τις δεύτερες δηλώσεις Αλμούνια και την κοινή στάση Προβόπουλου και Παπακωνσταντίνου, ήρθε η σειρά των «ανοικτών λογαριασμών» από τους ξένους οίκους που θέλουν να αναλάβουν τώρα μέρος από την διαχείριση της πίτας των ομολόγων που ανέρχεται σε πάνω από 25 δισ. ευρώ ετησίως. Στο σημείο αυτό, η Goldman Sachs εκδήλωσε άμεσο ενδιαφέρον προς την ελληνική κυβέρνηση να οριστεί ως κύριος διοργανωτής της πρωτογενούς και δευτερογενούς ελληνικής αγοράς ομολόγων, στη θέση που είχαν σε παλαιότερες κυβερνήσεις (από το 1993 έως το 2009) η UBS, η Citigroup, η Merrill Lynch, η Deutsche Bank και η Bank of America. Η διαφαινόμενη επιφυλακτικότητα της κυβέρνησης που απέφυγε να συζητήσει άμεσα το θέμα αφού σαφώς και δεν θέλει να χάσει την εύνοια των άλλων «μεγάλων» ουσιαστικά οδήγησε στην πρόσφατη έκθεση για τις ελληνικές τράπεζες που μπορεί να εκληφθεί ως προειδοποιητικό κτύπημα.

Άνοδος στα spread Άνοδο πυροδότησε στα spread χθεσινή έκθεση της UBS. Ο οίκος σε χθεσινή έκθεσή του με τίτλο «Δημοσιονομικές Αναταράξεις» υποβαθμίζει τις ελληνικές τράπεζες μία ημέρα μετά την Goldman Sachs. Τα spread έφτασαν έως και 192 μονάδες και στη συνέχεια υποχωρούσαν στις 184 μονάδες βάσης. H UBS για την παγκόσμια οικονομία εκτιμά ότι το 2010 ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι 3,6% και το 2011 στο 3,7%. Η κορυφαία επιλογή της UBS είναι η Eurobank, με σύσταση «αγορά», όπως επίσης με σύσταση «αγορά», Alpha Bank και τη Marfin Popular Bank λόγω της πρόσφατης υποαπόδοσης. Η τράπεζα Πειραιώς υποβαθμίζεται σε «neutral» και η Αγροτική σε «sell».    

Ρευστοποιήσεις σε τράπεζες και blue chip Περίπλοκη πορεία είχε η μετοχή της Alpha Bank, η οποία μόλις είχε ολοκληρώσει την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, στην οποία πρωταγωνιστούσαν οι περισσότεροι μεγάλοι οίκοι. Το γεγονός αυτό προστάτεψε κάπως τη μετοχή, τουλάχιστον στην αρχή. Αλλά στη συνέχεια βρέθηκε να υποχωρεί από τα επίπεδα των 12 ευρώ προς τα 8,6 ευρώ. Οι ρευστοποιήσεις αυτές προήλθαν κυρίως από μικρότερης εμβέλειας funds και ιδιωτικά (κάθε μεγέθους) χαρτοφυλάκια που αφενός είχαν συμμετάσχει στην αύξηση και άρα θα εξασφάλιζαν μετοχές με 8 ευρώ και αφετέρου ήθελαν να μειώσουν την έκθεση στην Ελλάδα.

Αύξηση κεφαλαίου Η ανάσχεση του κύματος των ρευστοποιήσεων έως τα επίπεδα των 8,6 ευρώ προήλθε κυρίως από συντονισμένες ενέργειες της τράπεζας μαζί με τους ξένους οίκους που είχαν αναλάβει τη διεξαγωγή της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου. Στην ίδια κατάσταση των μαζικών ρευστοποιήσεων βρέθηκαν και οι υπόλοιποι τίτλοι από τον FTSE ASE 20 και μάλιστα χωρίς να έχουν σημαντική έξωθεν βοήθεια με εξαίρεση ίσως τις μετοχές των Eurobank που βοηθήθηκε από την EFG Interna-tional, την Τράπεζα Κύπρου που είχε τη βοήθεια από Κύπριους επιχειρηματίες και fund mana-gers στο Λονδίνο και βέβαια ο ΟΤΕ στον οποίο η «πλάτη» της Deutsche Telecom λειτούργησε στο να μην υποχωρήσει η μετοχή κάτω από τα 10 ευρώ. Τις ρευστοποιήσεις επέτειναν και οι ανοικτές θέσεις στα συμβόλαια επί μετοχών (stock futures) που είχαν ορισμένοι εγχώριοι και ξένοι traders.    

Μετοχές Θα πρέπει όμως να τονισθεί ότι η πίεση αυτή δεν καθόρισε την πορεία των μετοχών, αφού ήταν σχετικά μικρή σε σχέση με τους όγκους συναλλαγών στην υποκείμενη χρηματιστηριακή αγορά. To discount στα συμβόλαια FTSE ASE 20 λήξης Δεκεμβρίου έφτασε προσωρινά μέχρι 2,5% αλλά σταδιακά υποχώρησε.