Fourth

'kwd,tdrf EdkifiHwumpmayqufqHa&;tiftm;pk P.O Box 201 Rochester, NY 14580------Ph: 585-957-6452----Fax: 585-671-4707

စတုတၴလိႈင္းလား ( ဒါမွမဟုတ္) ေခတ္ကိုမလိုက္ပါႏိုင္ေတာ့တ့ဲ လိႈင္းလား ဂ်က္ဆင္ပူးေလာ့ ( Jackson Pollock) ဆိုတ့ပ ဲ ုဂၢိဳလ္ကို ပန္းခ်ီအႏုပညာကိုခံစားတတ္သူတိုင္းရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္ႀကလိမ့္မယ္ လို႔ ထင္ပါတယ္။ သူ႔က Abstract / Expression လႈပ္ရွားမႈမွာထင္ရွားသူခဲ့တယ္။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲရဲ႕လက္နက္အၿဖစ္ သူ႔ကို အမည္ေပးႀကေလ့ရိွတယ္။ သူ႔ကို အေမရိကန္ ဗဟိုေထာက္လွမ္းေရး ( စီအိုင္ေအ) က ေနာက္ကြယ္ကေနေထာက္ပံ့ေပးထားသူၿဖစ္တယ္လို႔ ဆုိရွယ္လစ္သရုပ္မွန္ဝါဒီတခ်ိဳ႕ကစြပ္စဲြေလ့ရိွတယ္။ ကိုယ္က အဲ့ဒီစြပ္စြဲခ်က္ေတြကိုသိတ္စိတ္မဝင္စားဘူး။ သူ႔ပန္ခ်ီကားေတြကိုခံစားတတ္တယ္။ ႀကိဳက္တယ္။ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ ၅၃ လမ္း-အေနာက္ဖက္ၿခမ္းမွာ တည္ရိွတဲ့ Museum of Modern Art ခန္းမထဲမွာ သူ႔ရဲ႕ပန္းခ်ီကားတခ်ပ္လံုးကုိနံရံအၿပည့္ခ်ိတ္ဆြဲထားတယ္။ Number-31 လို႔အမည္ေပးထားတဲ့ကား။ ဂ်က္ဆင္ပူေလာ့ရဲ႕ဖန္တီးမႈ ကို မွတ္တမ္းတင္ထားတဲ့သတင္းရုပ္ရွင္တို္ေလးေတြရိွတယ္။ စိတ္လိုလက္ရၿဖစ္တဲ့အခါမ်ိဳးက်ရင္ သူ႔ရဲ႕ဖန္တီးမႈကို တညလံုးထိုင္ႀကည့္ေနမိတယ္။ ( You Tube မွာရွာႀကည့္လည္းရပါတယ္)၊ လူေတြေၿပာဆိုစြပ္စြဲေနခဲ့သလိုမ်ိဳး သူတို႔ရဲ႕ Abstract ပန္းခ်ီစုတ္ခ်က္ေတြကရည္ရြယ္ခ်က္မရိွဘူးဆိုတာမၿဖစ္ႏိုင္ဘူး။ သူ႔ရဲ႕မ်က္လံုးေတြနဲ႔ လက္ ႏွစ္ခုလံုးကိုႀကည့္ႀကည့္လိုက္ရင္ ကင္းဘတ္စ္တခုလံုးအေပၚမွာပံုေအာထားတဲ့သူ႔ရဲ႕ တိတိက်က် အိပ္မက္ကိုေတြ႔ရမယ္။ Abstract ပန္းခ်ီေတြမွာ ခိုင္မာတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြရိွတယ္။

၁၉၆၀ ကာလမ်ား ကမၻာႀကီးအတြက္ဆန္းႀကယ္ထူးၿခားတဲ့အသံေတြ ဆူညံေနတဲ့ကာလေတြၿဖစ္တယ္။ အာဖရိကန္-အေမရိကန္ေတြရဲ႕ တန္းတူေရးတိုက္ပြဲေတြ က အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုအတြင္းမွာ အရွိန္ၿပင္းၿပင္းေပါက္ကြဲေနတယ္။ မာတင္လူသားကင္းရဲ႕မိန္႔ခြန္းေတြနဲ႔အတူ ေတးဂီတသစ္ေတြ ဟာလမ္၊ ဘေရာ့ေဝး နဲ႔ တကၠသိုလ္ေတြမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာတယ္။ က်ဴးဘား၊ အေမရိကန္၊ ဆိုဗီယက္ ေတြရဲ႕ သံုးပြင့္ဆိုင္ ႏ်ဴကလီးယားၿပႆနာနဲ႔ အတူ စစ္ေအးတိုက္ပဟ ဲြ ာ လူသိန္းေပါင္းမ်ားစြာေသေႀကေစမဲ့ စစ္ပြဲပူအၿဖစ္ေၿပာင္းလဲေတာ့မလားဆိုတဲ့စိုးရိမ္မႈေတြလႊမ္းၿခံဳလာတယ္။ ေလေႀကာင္းအႏၱရာယ္အခ်က္ေပးဥႀသသံေတြႀကားရမယ္။ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္န႔တ ဲ ိုက္ခိုက္ရင္ေရာက္တဲ့ေနရာကေန ဘယ္လို လံုၿခံဳေအာင္ေနထိုင္ၿပဳက်င့္ရမယ္ဆိုတ့န ဲ ည္းပညာေတြကို စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာကေလးေတြကအစ တတ္ခဲ့ႀကတယ္။ စစ္ပြဲေတြကိုႀကံဳေတြ႔ႀကရေတာ့မွာလား။ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရဲ႕လမ္းမေတြမွာ အႏုပညာသစ္လႈပ္ရွားမႈတခုကိုစတင္ဖို႔လူေတြစိုင္းၿပင္းခဲ့ႀကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒုတိယကမၻာစစ္မတိုင္ခင္ ၁၉၃၉ ေလာက္ကတည္းက ဥေရာပ၊ (အထူးသၿဖင့္ၿပင္သစ္)မွာရိွတဲ့ အႏုပညာသမားေတြ ဟစ္တလာရဲ႕ရန္ကလ ို န႔္တာေႀကာင့္ အေမရိကားကိုထက ြ ္ေၿပးခဲ့ႀကတယ္။ ေမာ္ဒန္ပန္းခ်ီလႈပ္ရွားမႈဟာ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ကိုဗဟိုၿပဳၿပီး အရွိန္ၿမွင့္တင္လိုက္ႀကတယ္။ ၁၉၆၀ ကာလမွာေတာ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ပံုသ႑န္တမ်ိဳးေၿပာင္းသြားခဲ့တယ္။ အေတြးအေခၚအားၿပိဳင္မႈႏွစ္ခုရဲ႕ကမၻာ၊ ပါဝါဝန္ရိုးႏွစ္ခုကိုလည္ပတ္ေနတဲလ ့ ူ႔အဖြဲ႔အစည္း။ တခ်ိဳ႕က စစ္ပြဲေတြကိုထိတ္လန္႔တယ္။ ႏိုင္ငံေရးၿပႆနာေတြနဲ႔ေဝးေဝးေနခ်င္တယ္။

လမ္းမေပၚမွာ တန္းတူညီမွ်ေရးအတြက္ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္ေနတဲ့ လူစုလူေဝးေတြရဲ႕အသံကိုေလးေလးနက္နက္ခံစားခ်င္စိတ္မရိွဘူး။ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္လႈပ္ရွားမႈ လို႔ အမည္တပ္ၿပီးအေတြးအေခၚစစ္မ်က္ႏွာတခုထပ္မံဖြင့္လိုက္ႀကတယ္။ သူတို႔မွာ အဓိက ၿငင္းခုန္မႈ (၃) ခုရိွတယ္။ “ အတိတ္ဆိုတာၿပန္လည္ကုစားလို႔မရေတာ့တ့အ ဲ ရာၿဖစ္တယ္” “ သမိုင္းရဲ႕တည္ရိွမႈေတြကိုၿငင္းဆန္တယ္” “ ဘယ္လိုၿဖစ္ပ်က္ေၿပာင္းလဲသာြ းလိမ့္မယ္ဆိုတာကိုဘယ္သူမွ တိတိက်က်မေၿပာႏိုင္ဘူး” စာေပ၊ အႏုပညာမ်က္ႏွာစာေတြေပၚမွာ- ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ရဲ႕အသံတခ်ိဳ႕လႊမ္းမိုးခဲ့တယ္။ ( က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာေတာ့ “သိစိတ္အလ်င္ေရးနည္း” ဘာညာ -ေတြေပၚေပါက္အားထုတ္လာခဲ့ႀကတယ္။

(၂) ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရးမွာ Realist လို႔ေခၚတဲ့ ယ်ထာဘူတဝါဒီေတြက အဲ့ဒီ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္အယူအဆေတြကိုခါးခါးသီးသီးၿငင္းဆန္တယ္။ ဒီဖန္တီးမႈေတြဟာ ပန္းခ်ီ၊ အႏုပညာေတြမွာခံစားလို႔ရေကာင္းရမယ္။ သို႔ေသာ္ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ပါဝါကိုဘယ္သူခ်ဳပ္ကိုင္မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကိုအေၿဖထုတ္ႀကတဲ့အရာၿဖစ္တယ္။ ဒါေႀကာင့္၊ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္သမားေတြေၿပာခဲ့သလိုမ်ိဳးမၿဖစ္ႏိုင္ဘူး။ အတိတ္ဆုိတာေလ့လာသင္ခန္းစာယူရမဲ့အရာၿဖစ္တယ္။ သမိုင္းရဲ႕ၿဖစ္တည္မႈေတြကိုလက္ခံရမယ္။ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ထံုးတမ္းစဥ္လာ နဲ႔ ပဋိပကၡေတြရဲ႕ေနာက္ခံကားခ်ပ္ေတြကို သိနားလည္ေအာင္ႀကိဳးစားရမယ္။ ရင္ဆိုင္ၿဖတ္သန္းေနရတဲ့သမိုင္းကိုအေကာင္းဆံုးဘယ္လိုထိန္းညွိမလဲ။ ( ဒါမွမဟုတ္) ဘယ္လိုလႊမ္းမိုးေအာင္ႀကိဳးစားႀကမလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းလူတိုင္းမွာရိွႀကတယ္။ ( ကမၻာတခုလံုးကိုကိုယ္စားၿပဳတဲ့ အစုိးရတရပ္မရိွတာေႀကာင့္၊ ကမၻာႀကီးဟာ ဖရိုဖရဲဆူဆူညံညံအသံေတြကို ဆက္တိုက္ႀကားေနရၿခင္းၿဖစ္တယ္)။ ဘယ္လိုၿဖစ္ပ်က္ေၿပာင္းလဲသြားႏိုင္တဲ့အရာေတြဆိုတာကိုတိတိက်က်ေၿပာႏိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ သူမ်ားကိုရန္စ၊ေစာ္ကား အနိုင္က်င့္စိုးမိုးမဲ့ စစ္ပဲြေတြကိုဖန္တီးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈဆိုတဲ့အရာေပ်ာက္ဆံုးသြားလိိမ့္မယ္” ႏိုင္ငံကိုဦးေဆာင္တဲ့သူေတြအားလံုးနည္းပါး Realism အၿမင္နဲ႔ပဲခ်ဥ္းကပ္ေလ့ရိွတယ္။ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္အယူအဆသမားေတြဆိုခဲ့သလိုမ်ိဳး၊ သမိုင္းကိုၿငင္းဆန္ပစ္ပယ္လို႔မရ၊ သိစိတ္အလ်င္န႔ေ ဲ လွ်ာက္ေၿပာေလွ်ာက္ေရးေနလို႔မရ။

စက္တင္ဘာ (၁၁) ရက္တိုက္ခိုက္မႈ ႏွင့္ စာေပ၊ အႏုပညာအေၿပာင္းအလဲ ၂၀၀၁ စက္တင္ဘာ (၁၁) ရက္ေန႔မွာ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕က ကုန္သြယ္ေရးေမွ်ာ္စင္ ႏွစ္ခုအပါအဝင္၊ ပင္တကြန္ဌာနခ်ဳပ္ကို အႀကမ္းဖက္သမားေတြက တိုက္ခိုက္လိုက္တ့အ ဲ ခါ၊ ေမးခြန္းေတြဆက္တိုက္ေပၚထြက္လာခဲ့တယ္။ အႀကမ္းဖက္သမားေတြက ဘာလို႔ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုကိုတိုက္ခုိက္ခ့တ ဲ ာလဲ။ တာလီဘန္းေတြဆိုတာဘယ္သူလဲ၊ အိုစမာဘင္လာဒင္ရဲ႕သမိုင္းေနာက္ခံကဘာလဲ။ ဒီေမးခြန္းေတြအားလံုးဟာ ပို႔ေမာ္ဒန္အႏုပညာဖန္တီးမႈေတြကိုအဆံုးသတ္ပစ္လိုက္ဖို႔ အေႀကာင္းဖန္လာခဲ့တယ္။ သမိုင္းဆိုတာဆက္စပ္ေနတယ္။ မူဂ်ာဟာဒင္းေတြကိုဘယ္သူေတြကူညီေပးခဲ့သလဲ၊ စစ္ေအးလြန္ကာလေတြမွာဘာေႀကာင့္ အင္အားႀကီးမားလြန္းတဲ့ႏိုင္ငံေတြဟာအတိုက္အခိုက္ခံခဲ့ရသလဲ။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ- စာေပအႏုပညာရဲ႕အသံေတြက ပံုသ႑န္တမ်ိဳးနဲ႔ၿပန္လည္အသက္ဝင္လာခ့ဲတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတာင္းဆိုတ့အ ဲ သံေတြ၊ ဂလိုဘယ္ႏိုင္ငံသားၿဖစ္လိုမႈဆိုတဲ့အသံေတြ၊ အမုန္းတရားကိုဗဟိုၿပဳတဲ့အစြန္းေရာက္ေတြကိုသတိထားဖို႔၊ စစ္ပြဲေတြကိုဆန္႔က်င္ဖို႔ စတဲ့ ေတးဂီတေတြၿပန္လည္ေနရာယူလာခဲ့တယ္။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓါတ္ကိုလႈံ႕ေဆာ္ေပးတဲ့အရာေတြကလည္းေနရာအႏွံ႔ခ်ိတ္ဆြဲေရာက္ရိွလာခဲ့တယ္။

ပို႔စ္ေမာ္ဒန္သမားေတြအသံသိတ္မထြက္ေတာ့ဘူး။ အေနာက္အုပ္စုရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈကိုအာခံၿငင္းဆန္မုန္တီးတဲ့အေၿခခံဝါဒီေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ပန္းခ်ီၿပတိုက္ေတြကိုလည္းအခ်ိန္မေရြး တိုက္ခိုက္လာႏိုင္တဲ့ဆိုတ့အ ဲ သိကသူတို႔ကိုေၿခာက္ၿခားေစခဲ့တယ္။

(၃) The Voice ဂ်ာနယ္မွာ ပင္တိုင္ေရးေနတဲ့စာေရးဆရာေမာင္စူးစမ္းက “ဗမာၿပည္အတြက္အေတြးအေခၚမလိုဘူး” ဆိုၿပီးလိႈင္းေလးလိႈင္းနဲ႔တင္စားေၿပာဆိုတယ္။ စတုတၳလိႈင္းဆိုတာ လက္နက္ခ်ေတြအမ်ားအၿပားဝင္ေရာက္လာမဲ့လိႈင္းၿဖစ္တယ္လို႔ အတည္ေပါက္ေဟာကိန္းထုတ္လိုက္ေသးတယ္။ သူက - အေတြးအေခၚမလိုေတာ့ဘူးလို႔သာေၿပာေနရွာတာ။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြ႔ခ ဲ ်ဳပ္န႔ဒ ဲ ီမိုကေရစီအင္အားစုေတြကို ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္လိုအေၿခအေနမွာပဲၿဖစ္ၿဖစ္ဝင္ေရာက္ဖို႔ ဆိုတဲ့အေတြးအေခၚကိုနည္းေပါင္းစံုသယ ြ ္ဝိုက္ေရးေနရရွာတယ္။ သူ႔ရဲ႕ေဆာင္းပါးေတြကိုဖတ္လိုက္ရင္ ဒါပဲလွည့္ပတ္ေရးေနေတာ့ ၁၉၆၀ ကာလမွာေႀကြးေႀကာ္ခ့တ ဲ ့ဲ သမိုင္းရဲ႕ၿဖစ္တည္မႈအားလံုးကို ၿငင္းဆန္လိုက္ ဆိုတ့ဲအရာကိုအမွတ္ရစရာပါပဲ။ သူက အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုကိုအလည္လာဖို႔ႀကိဳးစားေနတယ္လို႔ဆိုတယ္။ အလည္လာၿဖစ္ရင္လည္းေကာင္းပါတယ္။ ဒီကိုေရာက္တဲ့အခါ၊ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕က ေမာ္ဒန္ပန္းခ်ီၿပတိုက္ဆီကိုအလည္သြားၿပီးပန္ခ်ီးကားေတြကိုခံစားႀကည့္ေပါ့။ မခံစားတတ္ရင္လည္း ကမၻာေက်ာ္ပန္းခ်ီေတြကိုဖန္တီးခဲ့တဲ့ ပန္းခ်ီ ဆရာေတြရဲ႕သမိုင္းေတြ၊ ဘာေႀကာင့္ဒီလိုဖန္တီးရတယ္ဆိုတဲ့ ေနာက္ခံကားခ်ပ္ေတြ၊ အႏုပညာေတြရဲ႕အေၿပာင္းအေရြ႕ေတြကိုဖတ္ႀကည့္ေပါ့။ ၿပတိုက္ထဲမွာ ရွင္းလင္းခ်က္ေတြအကုန္ရိွပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာ စက္တင္ဘာ (၁၁) ရက္ တိုက္ခိုက္မႈ ၿဖစ္ပြားၿပီးကတည္းးက စာေပအႏုပညာ ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚအားလံုး ေၿပာင္းလဲေနခ့ဲတယ္ဆိုတာကိုသေဘာေပါက္သာြ းတဲ့အခါက်ရင္၊ ဆယ္စုႏွစ္ (၃) စုစာေလာက္ေနာက္က်ေနတဲ့ ေဆာင္းပါးေတြေရးသားေနမႈကို ဆက္ေရးရဲပါ့မလား ဆိုတဲ့ေမးခြန္းမ်ိဳးကိုယ့္ဘာသာေမးေစခ်င္ပါတယ္။

ေအာင္မိုးဝင္း