Filipino-rev (1).docx

YUNIT 1

***

Dapat

bigyang-prayoridad

sa

pambansang antas ang paggamit ng wikang

 FILIPINO BILANG WIKANG PAMBANSA

Filipino. Lalong dapat isagawa ang paggamit Artikulo XIV Konstitusyong 1987 – batayan ng

nito sa transaksyon ng gobyerno at sa buong

konsepto

Sistema ng edukasyon.

pambansa,

ng at

Filipino ang

bilang

wikang

magkarugtong

na

gampanin nito bilang wika ng opisyal na komunikasyon.

Mother Tongue-Bases Multilingual Education (MTB-MLE)

–

sa

mga

unang

taon

ng

elementarya, ang namamayaning unang/inang

Seksyon 6 – Ang wikang pambansa ng

wika sa bawat rehiyon ang aktwall na ginagamit

Pilipinas ay Filipino.

na wikang panturo.

-

Dapat payabungin at pagyamanin pa

“Madalas Itanong sa Wikang Pambansa”

salig sa umiiral na mga wika sa

(Almario, 2014) – inilabas ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ang kahalagahan ng

Pilipinas at sa iba pang mga wika. -

Ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang

pagkakaroon

ng

wikang

pambansa

sa

pamamagitan ng pagbibigay-diin sa papel ng wikang

pambansa

pagkakaunawaan

at

sa

mabilis

na

pagpapasibol

ng

wika ng pagtuturo sa sistemang

“damdamin ng pagkakaisa” sa mga mamamayan

pang-edukasyon.

sa arkipelagong may humigit kumulang 149 na

Seksyon 7 – ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino, at, hangga’t walang ibang

“buhay” na wika, ayon sa “Linguistic Atlas ng Filipinas (KWF, 2015). Atienza (1994) Drafting the 1987 Constitution

itinatadhanan ang batas, Ingles.

the Politics of Language – praktikal na

***

Malinaw

sa

nasabing

probisyong

pangwika sa Konstitusyon na primus inter pares

o

nangunguna

sa

lahat

ng

magkakapantay (first among equals) ang wikang Filipino bilang wilang pambansa sa kontekstong multilinggwal at multicultural ng Pilipinas.

kahalagahan ng Wikang Pambansa sa isang bansang gaya ng Pilipinas na dati’y kolonya, laban sa dominasyon ng wikang banyagang gaya ng Ingles. 1. Ang paggamit ng wikang dayuha, lalo na ang Ingles, ay nagbubunsod ng mabagal na pag-unlad. Hindi lamang ng mga wika

sa Pilipinas kundi maging ang mabagal

Constantino (2015) - -ang wikang Filipino ay

na pag-unlad ng pambansang kultura at

wikang mapagpalaya. Ito ang magiging wika ng

identidad.

tunay na Pilipino.

2. Ang ignles ay naging hadlang na naghihiwalay sa mga edukadong Pilipino

Globalisasyon (free trade) – isinasagawa sa pamamagitan ng pag-alis ng taripa.

at sa masang Pilipino. 3. Posibleng makabuo ng isang wikang

World Bank at World Trade Organization (WTO)

pambansa mula sa mga wikang ito.

– layunin ng globalisasyon na buuin ang isang

4. Ang wikang pambansa ay kahingian sa

daigdig ng mga bansang malayag nagpapalitan

pagkikintal ng nasyonalismo, pagbubuo

ng produkto, kultura at tao.

ng

Lumbera (2003) – maaring harapin at labanan

pambangsang

pagkakaisa

at

pagbubundos.

ang kultura ng globalisasyon upang kalusin ang negatubong bias nito sa lipunang Filipino.

Wikang pambansa = Wikang mabisang tinig -

Wikang tulay sa komunikasyon

-

Wikang

epektibong

-

magagamit

sa

Sa panahong pinipilit tayong Ingles lamang ang pahalagahan, dapat nating alalahanin na ang Filipino ang wika ng

pananaliksik  FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN AT

ating pagkatao, ng ating kaluluwa – ang wikang higit na makapagpapahayad ng

PANANALIKSIK

ating mga saloobin at hinaing. Gimenez

Maceda

(1997)

–

ang

wikang

pambansa ang wikang higit na makapagbibigay-

*** Paano napapayaman ang wikang pambansa?

tinig at kapangyarihan sa mga ordinaryong

Paghihiram at Pagaambag

mamamayan. -

 FILIPINO

Ang paggamit ng Filipino bilang wika ng

BILANG

LARANGAN

AT

FILIPINO SA IBA’T IBANG LARANGAN

pananaliksik at kademikong diskurso ay

Guillermo (2014) – mahigpit na pag-uugnayan at

makapagpapalawak sa kaalaman at

interaksyon ng dalawa o hgit pang disiplina

makapag-aalis

upang makamit ang higit na paglilinaw at pag-

sa

agwat

na

namamagitan sa mga intelektwal at

unawa hinggil sa isang partikular na usapin.

masa. ALYANSA NG MGA TAGAPAGTANGGOL NG WIKANG FILIPINO/TANGGOL WIKA (San Juan, 2017) – detalyadong pagtalakay inggil sa Filipino

bilang disiplina o adignatura, bilang salalayan ng

4. Bigyang prayoridad ang Filipinasyon ng

pag-unlad ng wikang pambansa sa iba’t ibang

lalos mas mataas na edukasyon at ng

larangan.

mga programang gradwado.

Intelktuwalismo sa Wika (Constantino, 2015) – kahalagahan

ng

intelektwalisasyon

–

5. Atasan ang lahat ng mga unnibersidad na magtayo ng Departamentong Filipino

ng

at/o Araling Pilipinas.

paggamit ng Filipino sa iba’t ibang larangan tungo sa pagpapaunlad hindi lamang ng wikang

Flores

Fiilipino kundi ng kaisipang Pilipino mismo.

pagpaplanong pangwika – makro at maykro

Pagpopook at Pagdadalumat sa Loob ng

Tatlong Dimensyon

Kapantasang Pilipino (Rodriguez-Tatel 2015) at Pagsipat sa mga Nagawang Pananaliksik sa Larang Wika (1996-2007) Tungo sa Pagbuo ng

(2015)

–

dalawang

antas

ang

1. Istatus ng pagpaplanong wika 2. Korpus ng pagpaplanong wika 3. Akwisisyong pangwika

Isang Agensa sa Pananaliksik (Pregrino, 2011) – pinakagamit sa edukasyon.

YUNIT 2

San Juan (2015) – limang hakbang na dapat

MGA

isakatuparan sa ikauunlad ng pananaliksik mula

PANANALIKSIK

sa at para sa mga Pilipino bukod sa pagsipat sa

Neuman – ang pananaliksik ay paraan ng

iba’t ibang realidad o suliraning panlipunan na

pagtuklas ng mga kasagutan sa mga partikular na

maaring pagmulan ng makabuluhang adyendang

katanungan ng tao tungkol sa kaniyang lipunan o

pananaliksik

kapaligiran.

1. Magpansinan

muna

tayo

bago

magpapansin sa iba.

pananaliksik

translation

SA

MGA KASANAYAN SA PANANALIKSIK – ang

ibang yugto at proseso. Kinapapalooban ito ng iba’t ibang kognitibong kasanayan tulad ng

ng software

katiwa-tiwalang na

pagbasa at pagsulat.

libreng

magagamit para sa mga mass translation projects

KAALAMAN

pagsasagawa ng pananaliksik ay binubuo ng iba’t

2. Magbuo ng pambansang arkibo ng mga

3. Magdevelop

BATAYANG

PAGPILI NG PAKSA NG PANANALIKSIK Sicat De-Laza (2016) – mga katangian ng makaPilipinong pananaliskik

1. Ang maka-Pilipinong pananaliksik ay

Iba’t ibang kasanayan sa pagbasa na dapat

gumagamit ng wikang Filipino at/o mga

paunlarin

katutubong wika sa Pilipinas

parapreys, abstrak, rebyu.

2. Pangunahing

isinasaalang-alang

sa

maka-Pilipinong pananaliksik ang pagpili

ng

mananaliksik:

Pagsulat

ng

Paraphrase – muling pagpapahayag ng ideya ng may-akda sa ibang pamamaraan at pananalita.

ng paksang naayon sa interes at kapakipakinabang sa sambayanang Pilipino.

Abstrak (Sinopsis/Presi) – isang buog ng

3. Komunidad ang laboratoryo ng maka-

pananaliksik, tesis o kaya ay tala ng isang koperensiya o anumang pag-aaral sa isang toyak

Pilipinong pananaliksik

na disiplina o larangan. Batayang kaalaman na dapati isaalang alang sa Rebyu – pampanitikang kritisismo na ang layunin

wastong pamimili at paglilimita ng paksa

ay suriin ang isang aklat batas sa nilalaman, 1. May sapat bang sanggunian ang napiling

estilo, at anyo ng pagkakasulat nito.

paksa? 2. Paano lilimitahan o paliitin ang isang

PRESENTASYON

AT

PUBLIKASYON

NG

PANANALIKSIK – hindi kumpleto ang proseso ng

paksang may malawak na saklaw? 3. Makapag-aambang ba ako ng sariling

pananaliksik kung wala ito.

tuklas at bagong kaalaman sa pipiliing

Neal-Barnett (2002) – ang susi sa tagumpas ng

paksa?

pakalathala

4. Gagamit

ba

ng

siyentipiko

at

sistematikong paraan upang masagot

ng

isang

pananaliksik

ay

pagkakaroon ng dakilang bisyon o layunin ng mananaliksik

ang tanong? “Publish or Perish” ; “Without vision, the people PAGPILI NG BATIS NG IMPORMASYON

will perish”

1. Tiyaking ito ay akademikong sanggunian

AKADEMIKONG PUBLIKASYON – tumutukoy sa

2. Tukuyin ang uri ng sanggunian

paglalathala ng buod ng pananaliksik, pinaikling

3. Alamin

kung

ito

ay

primarya

o

sekondaryang sanggunian.

bersiyon o isang bahagi ito ng pahayagan o pamahayagang

pangkampus,

conference

PAGBABASA, PAGSULAT NG PARAPHRASE,

proceeding, monograph, aklat o mga refereed

ABSTRAK, AT REBYU

research journal. Peer Review – proseso kung saan ang manuskrito o artikulo ay dumadaan sa screening

o serye ng ebalwasyon bago mailimbag sa mga journal. INISYAL NA MGA HAKBANG KUNG PAANO MAKAPAGLALATHALA NG ISANG RESEARCH JOURNAL 1. Pumili ng angkop na journal sa iyong pananaliksik 2. Basahin ang mga pamantayan ng journal at magbasa ng mga back-issue 3. Rebisahin ang napiling pananaliksik batay sa pamantayan ng journal 4. Ipabasa at iparebyu ang artikulo sa iba at muling rebisahin 5. Ipasa sa journal ang pananaliksik at antayin ang feedback. Newcombe – alamin din ang ilang batayang impormasyon tungkol sa journal, lalong-lalo na ang political at teoretikal na pagkiling nito. PRESENTASYON NG PANANALIKSIK Jurgen Habermas (1989) – mahalagang likhain ang pampublikong ispero sa loob ng mga edukasyonal na institusyon.