(eng-pali-myr-eng)

Buddhist's Term Dictionary

- Eng-Pali-Myr

A

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

ABANDONMENT

Pahᾱna

ပဟာန - ပယ္စြန္႕ျခင္း။

ကာမဂုဏ္၌ တပ္မက္မႈကုိ

Removal; giving up

ပယ္စြန္႕ျခင္း၊ မဂ္ဉာဏ္ျဖင့္ အကုသုိလ္တရားအေပါင္းကုိ ပယ္စြန္႕ျခင္း။ ABSORPTION IN  CESSATION

Nirodhasamᾱ နိေရာဓသမာပတၲိ patti

နိေရာဓသမာပတ္၊ ထြက္သက္ ၀င္သက္, စိတ္, ေစတသိက္, စိတၱဇ႐ုပ္မ်ား ခ်ဳပ္ျခင္း၊ ပုိင္းျခားထားေသာ အခ်ိန္ကာလ အတုိင္းအတာအတြင္း ခႏၶာကုိယ္ မလႈပ္မယွက္ ၿငိမ္သက္စြာ

This refers to the cessation of  breathing and movement, the  cessation of the flow of stream of  consciousness, volition and mental  formations for a certain length of  time while being absorbed in  cessation

တည္ေနျခင္း။ ABSORPTION IN  FRUITION‐MIND

Phalasamᾱpa ဖလသမာပတၲိ tti ဖလသမာပတ္၊

ေသာတာပတၲိဖုိလ္, သကဒါဂါဖုိလ္, အနာဂါမိဖုိလ,္ အရဟတၲဖုိလ္ -

ဖုိလ္စိတ္မ်ား

ဟူေသာ ဖုိလ္ေလးပါးကုိ

အႀကိမ္မ်ားစြာ ျဖစ္ေနျခင္း။

အႀကိမ္မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚေစျခင္းသုိ႕

Abiding in the four Fruitions, viz,  Sotᾱpattiphala, Sakadᾱgᾱmiphala,  Anᾱgᾱmiphala and Arahattaphala.

ေရာက္ေနျခင္း, ဖုိ လ္၀င္စားေနျခင္းတုိ႕ျဖစ္သည္။ ABSTAINING FROM  INTOXICANTS

Majjapᾱna  Saṁyama

မဇၨပါနသံယမ -

ေသရည္အရက္ကုိ မေသာက္သုံးဘဲ

ေသရည္အရက္ကုိ

ေစာင့္စည္းျခင္းသည္

ေသာက

မဂၤလာတစ္ပါးျဖစ္သည္။

Abstaining from intoxicants is an  auspiciousness.

သုံးမႈမွေစာင့္စည္းျခင္း၊ ABSTENTION

Virati

၀ိရတိ - မေကာင္းမႈမွ

(၁) သမာဒါန၀ိရတိ -

ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊

သီလေဆာက္တည္ထားလ်က္ မေကာင္းမႈမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊(၂)

Abstaining or refraining from  evil.There are three kinds:samadana  virati; sampatta virati;samuccheda  virati

သမၸတၲ၀ိရတိ -သီလေဆာက္တည္ မထားဘဲျပဳလုပ ရန္အခြင့္ဆုိက္ေသာ္လည္း မေကာင္းမႈမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊(၃) သမုေစၧဒ၀ိရတိ အကုသုိလ္တရားမ်ားကုိ မဂ္ျဖင့္ အႂကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ထားၿပီးျဖစ္၍ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။ ACCURATE  UNDERSTANDING

ACTION

Pariññᾱ

Kamma

ပရိညာ - ပုိင္းျခား၍

ပရိညာသုံးပါး၏ သေဘာမွာ -(၁)

သိျခင္း၊ ပုိင္ပ

ဉာတပရိညာ(၂) တီရဏပရိညာ(၃)

င္ႏုိင္ႏုိင္သိျခင္း။

ပဟာနပရိညာ

ကမၼ - ျပဳမႈျခင္း၊

၁။ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ

ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အမႈေဆာင္ျခင္း ကံ၊ အမႈကိစၥ။

ကုသုိလ္ကံႏွင့္၂။ အက်ဳိးမဲ႕ကုိ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ အကုသုိလ္ကံဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။

Page 1 of 42

Full comprehension; discerning  knowledge.Pariññᾱ is of three  kinds:1.ñᾱta pariññᾱ2.tῑraṇa  pariññᾱ;3.pahᾱna pariññᾱ Full comprehension; discerning  knowledge.Pariññᾱ is of three kinds: 1.ñᾱta pariññᾱ 2.tῑraṇa pariññᾱ; 3.pahᾱna pariññᾱ Deed, volitional action Two types of action may be  discerned: (1) action which destroys the  unbeneficial and produces the  beneficial; kusala kama;(2) action  which destroys the beneficial and  produces the unbeneficial; akusala  kamma.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

ADAPTATION  THOUGHT‐MOMENT

Anuloma  citta

အႏုေလာမစိတၲ -

ေရွ႕ပရိကံႏွင့္ ေနာက္စ်ာန္, မဂ္,

အႏုလုံစိတ္၊ ေရွ႕စိတ,္

ဖုိလ္ဟူေသာ အပၸနာတုိ႕အားေလ်ာ္စြာ

ေနာက္စိတ္တုိ႕ႏွင့္

ျဖစ္တတ္ေသာစိတ္။

Adaptation thought‐ moment.Adaptation thought‐ moment arises in conformity with  the Jhana or Magga thought‐ moment after having fully  developed the preceding  preparation (pari‐kamma) and  proximity (upacᾱra) thought‐ moments.

ေလ်ာ္ေသာစိတ္။

ADMONITION

Ovᾱda

ၾသ၀ါဒ

AGEING

Jarᾱ

ဇရာ - အုိမင္းေဟာင္းႏြမ္း

ဆုံးမျခင္း၊ အဆုံးအမ။ အသက္အ႐ြယ္ႀကီးရင့္ျခင္း၊

ရင့္ေရာ္ျခင္း၊

ေလ်ာ့ပါးျခင္း၊ ယုတ ေလ်ာ့ျခင္း။အုိမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းသည္

Exhortation, instruction Decay; old age.Decrepitude, failing  vitality, decay of the sense‐faculties  are the signs of ageing. Ageing is dukkha.

ဆင္းရဲျခင္း တစ္မ်ဳိးျဖစ္၏။ AGEING AND DEATH

AGGREGATE

Jarᾱ maraṇa

Khandha

ဇရာ မရဏ - အုိျခင္းႏွင့္

ပဋိသေႏၶေနျခင္းေၾကာင့္ အုိရျခင္း

ေသျခင္း၊ အုိမႈႏွင့္ ေသမႈ။

ေသရျခင္း ဒုကၡျဖစ္၏။

ခႏၶ - အစု၊ အစုအေပါင္း၊

ခႏၶာငါးပါးဆုိသည္မွာ - ႐ူပကၡႏၶာ၊

အစုိင္အခဲ၊ ခႏၶာ ငါးပါး။

ေ၀ဒနာကၡႏၶာ၊ သညာကၡႏၶာ၊ သခၤါရကၡႏၶာႏွင့္ ၀ိညာဏကၡႏၶာ တုိ႕တည္း။

AGONY

Upᾱyᾱsa

ဥပါယာသ - ျပင္းထန္စြာ

ပဋိသေႏၶေနျခင္းေၾကာင့္ အုိျခင္း,

ပူေလာင္မႈ။

ေသျခင္း, စုိးရိမ္ျခင္း, ငုိေႂကြးျခင္း, ကုိယ္ဆင္းရဲျခင္း, စိတ္ဆင္းရဲျခင္း,

Decay and death; ageing and death. Because of rebirth, ageing and death  arise. Mass, heap, aggregate.The five  aggregates are : the aggregate of corporeality,  the aggregate of sensation,  the aggregate of perception, the  aggregate of volitional activities and the aggregate of consciousness. Intense grief.Ageing and death, grief  lamentation, bodily pain, and  distress of mind, and agony arise  because of rebirth.

ျပင္းထန္စြာ ပူေလာင္ျခင္းတုိ႕ ျဖစ္ကုန္၏။ ALMS‐BOWL

Patta

ပတၱ - သပိတ္၊

ရဟန္း, သာမေဏမ်ားသည္ သပိတ္ျဖင့္ ဆြမ္းခံေတာ္ မူၾကသည္။

Bhikkhus and novices use the alms‐ bowl for collecting alms‐food.

ALMS‐FOOD

Piṇḍapᾱta

ပိ႑ပါတ

ဆြမ္း၊ လွဴဒါန္းေသာ စားဖြယ္

Food for a bhikkhu offered by laity

ALMS‐GIVING

Dᾱna

ဒါန - အလွဴေပးျခင္း၊

မိမိ၏ ပစၥည္းဥစၥာကုိ

လွဴဒါန္းျခင္း၊ စြန္႕ႀကဲျခင္း။

စြန္႕ႀကဲေပးကမ္းျခင္းသည္ ဒါနမည္၏။

Giving away one’s property to  others for their welfare is alms‐ giving.

ကပၸ - ကပ္ကမၻာ။

ကပ္ေလးမ်ဳိးရွိသည္ -(၁) သံေ၀႗ကပ္

AN AGE OF THE WORLD

Kappa

- ပ်က္ေနေသာကမၻာ၊(၂) သံ၀႗ဌာယီကပ္ -

A world cycle.There are four kinds of  kappa;saṁvaṭṭa  kappa;saṁvaṭṭaṭhᾱyῑ kappa;vivaṭṭa  kappa;vivaṭṭa ṭhᾱyῑ kappa.

အပ်က္အတုိင္းတည္ေနေသာကမၻာ၊ (၃) ၀ိ၀႗ကပ္ - ျပန္၍ျဖစ္ေပၚေနေသာ ကမၻာ၊ (၄) ၀ိ၀႗ဌာယီကပ္ ျဖစ္ၿပီးတည္ေနဆဲကမၻာ။ ANALYTICAL INSIGHT

Paṭisambhidᾱ ပဋိသမၻိဒါ -

ပဋိသမၻိဒါေလးပါးဆုိသည္မွာ(၁)

အရင္းအျမစ္သိေအာင္

အတၳပဋိသမၻိဒါ (၂) ဓမၼပဋိသမၻိဒါ (၃)

ေဖြရွာစစ္ေဆးတတ္ေသာဉ

ANGER

Dosa

နိ႐ုတၱိပဋိသမၻိဒါ (၄) ပဋိဘာန

ာဏ္

ပဋိသမၻိဒါ တို႔ျဖစ္သည္။

ေဒါသ - စိတ္ဆုိးျခင္း၊

ေဒါသသည္

အမ်က္ထြက္ျခင္း

အဖ်က္ဆီးတတ္ဆုံးေသာ တရားျဖစ္သည္။

Page 2 of 42

Discriminating knowledge.Analytical  insight is of four kinds:(1) attha  paṭisambhidᾱ;(2) dhamma  paṭisambhidᾱ;(3) nirutti  paṭisambhidᾱ;(4) patibhᾱna  paṭisambhidᾱ Anger is the most destructive agent.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

ANIMOSITY

Ᾱghᾱta

အာဃာတ - ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕မႈ

မည္သူ႕ကုိမွ် ရန္ၿငိဳးမဖြဲ႕ပါႏွင္႔

Do not regard anyone with animosity

ANNIHILATIONAISM

Ucchedadiṭṭhi ဥေစၧဒဒိ႒ိ -

၀ိဘ၀ဒိ႒ိ - ဟုလည္း ေခၚသည္။

Belief that the physical and mental  processes of a being will be  altogether annihilated at death.

တပ -

ဣေႁႏၵေစာင့္စည္းျခင္းသည္

ဣေႁႏၵေစာင့္စည္းျခင္း

မဂၤလာတစ္ပါးျဖစ္သည္။

Religious practice, such as guarding  the sense faculties.

ဘ၀ျပတ္သည္ဟု ယူေသာအယူ ASCETICISM

Tapa

အစရွိေသာ အက်င့္ကုိ က်င့္ျခင္း ASPIRATION

Patthanᾱ

ပတၳနာ - ေတာင့္တျခင္း၊

အဂၤါငါးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံေသာ

ဆုပန္ျခင္း၊ ပတၳနာျပဳျခင္း။

အဘိသိက္သြန္းၿပီး မင္းသားႀကီးျဖစ္ေသာ မင္းသားသည္ အိမ္ေရွ႕မင္းသားအရာကုိ လည္းေကာင္း၊ မင္းအျဖစ္ကုိလည္းေကာင္း၊

Hope; wish.Being replete with the  five factos, the eldest son of a King  may aspire to become heir‐apparent  and later to become king. In the  same way, a bhikkhu replete with  the five factors may aspire to  arahatship.

ေတာင့္တႏုိင္သကဲ့သုိ႔ အဂၤါ (၅)ပါးႏွင့္ ျပည့္စုံေသာ ရဟန္းသည္လည္း အရဟတၱဖုိလ္ကုိ ေတာင့္တႏုိင္သည္။ ASSEMBLY

Parisᾱ

ပရိသာ - အစုအေ၀း

ပရိသတ္ ေလးမ်ဳိးရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာ -

ပရိသတ္။

ရဟန္းပရိသတ္၊ ရဟန္းမပရိသတ္၊ ေယာက္်ားပရိသတ္၊ မိန္းမပရိသတ္တုိ႔

A gathering of people.The four kinds  of assembly are: assemblies of  bhikkhus, of bhikkhunis, of male lay  disciples and of female lay disciples.

ျဖစ္ၾကသည္။ ASSEVERATION TRUTH

Saccakiriya

သစၥကိရိယ -

မေထရ္ႀကီးက “ဤသုိ႔ေသာ

သစၥာဆုိျခင္း၊

သစၥာစကားေၾကာင့္ ငါ၏

တုိင္တည္ျခင္း။

မယ္ေတာ္ႀကီးအား က်န္းမာျခင္းသည္

Declaration on oath.The Elder said,  “By this asseveration (declaration)  of truth, may my mother get well.”

ျဖစ္ေစသတည္း” ဟု သစၥာစကားဆုိ၏။ ASSOCIATES OF  ENLIGHTENMENT

Bodhipakkhiy ေဗာဓိမကၡိယဓမၼ a dhamma သစၥာေလးပါးကုိ

သတိပ႒ာန္ ၄-ပါး၊ သမၼပၸဓာန္ ၄-ပါး၊ ဣဒၶိပါဒ္ ၄-ပါး, ဣေႁႏၵ ၅-ပါး၊ ဗုိလ္

သိတတ္ေသာ အရိယမဂၢ

(ဗလ) ၅-ပါး၊ ေဗာဇၩင္ ၇-ပါး၊ မဂၢင္

အသင္းအပင္း တရားမ်ား။ ATTACHMENT

Rᾱga

ရာဂ - တပ္မက္မႈ။

၈-ပါးအားျဖင့္ ၃၇-ပါး ရွိသည္။ ရာဂသုံးမ်ဳိးရွိသည္ - (၁) ကာမဘုံ၌ တပ္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ ကာမရာဂ၊ (၂) ႐ူပဘုံ၌ တပ္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ ႐ူပရာဂ၊ (၃) အ႐ူပဘုံ၌ တပ္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ အ႐ူပရာဂ၊

ATTENDANT

Kappiya

ကပၸိယ

The thirty‐seven factors associated  with the attainment of  enlightenment

ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ၀ိနည္းေတာ္အရ အပ္စပ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးသူ

Attachment is of three kinds: (1) attachment to existence in the  sensuous sphere; (2) attachment to existence in the  Fine‐material sphere and (3) attachment to existence in the  Non‐material sphere. One who sees to the propriety of  things to be used by bhikkhus.

ကပၸိယ - ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ၀ိနည္းေတာ္အရ အပ္စပ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးသူ။ ATTENTION

Manasikᾱra

မႏုသိကာရ - ႏွလုံးသြင္းမႈ။

ႏွလုံးသြင္းေကာင္းေသာသူအား ကုသုိလ္တရား ျဖစ္ပြား၏။

Page 3 of 42

Advertence, consideration In one who has proper consideration  merit arises.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

AUSPICIOUSNESS

Maṅgala

မဂၤလ - မဂၤလာ၊

မေကာင္းမႈမ်ားကုိ ပယ္ဖ်က္၍

Blessing; the dhamma that dispels  evil and promotes the growth of  good.

ေကာင္းမႈမ်ားကုိ တုိးပြားေစေသာတရား။ AUSTERITY PRACTICE

Dhutaṅga

ဓုတဂၤ -

မိမိကုိယ္၏ သက္သာမႈကုိ မၾကည့္ဘဲ

ကိေလသာကုိပယ္ရန္

ဆင္းရဲပင္ပန္းခံ၍ ကိေလသာကုိ

က်င့္ျခင္း၊ ဓုတင္။

Practice leading to the eradication  of defilements.

ပယ္စြန္႔ရန္ႏွင့္ တရားက်င့္မႈတုိ႔၌ တုိးတက္မႈရရွိရန္ တင္းက်ပ္စြာ က်င့္ျခင္း ၁၃-မ်ဳိး

BANNER

Dhaja

ဓဇ - တံခြန္၊ ေအာင္လံ၊

ငါ၏ ေအာင္လံတံခြန္ကုိ

အလံ။

ၾကည့္႐ႈသည္ရွိေသာ္ ေၾကာက္႐ံ႕ြ ျခင္းသည္လည္းေကာင္း၊ ကုိယ္လက္ ခက္တေရာ္ရွိျခင္းသည္

Flag; streamer; pennant.If you look  up at the crest of my banner, any  fear, panic and creeping of the flesh  that may have arisen will be  overcome

လည္းေကာင္း၊ ၾကက္သီးေမြးညင္းထျခင္းသည္ လည္းေကာင္း ကင္းေပ်ာက္လိမ္႔မည္။ BEARER OF THE  SCRIPTURES

Tipitakadhara တိပိဋကဓရ -

ျမန္မာျပည္၌ ပိဋကသုံးပုံကုိ

ပိဋကသုံးပုံကုိ

ႏႈတ္ငုံေဆာင္ထားသည့္

ႏႈတ္ငုံေဆာင္ထားသူ။

တိပိဋကဓရဘြဲ႕တံဆိပ္ရရွိသူ

A learned monk who has memorized  the entire Tipitaka scriptures.

ရဟန္းေတာ္မ်ား ၆-ပါး ရွိသည္။ BEAUTIFYING BY  APPLYING UNGUENTS

Gandha  maṇḍana

ဂႏၶမ႑န - အေမႊး, နံ႔သာ

ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္းသည္

ျခယ္လွယ္ျခင္း။

ကာမဂုဏ္တြယ္တာမႈ ေလာဘကုိ

Making oneself beautiful by applying  unguents

ပယ္သတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ အေမႊးန႔ံသာျခယ္ျခင္း စသည္တုိ႔သည္ ကာမဂုဏ္ အေၾကာင္းခံသည္။ ထုိအေၾကာင္းခံ အားလုံးကုိ ဥပုသ္သီလမယူမီ ႀကိဳတင္၍လည္း မျပဳလုပ္ရပါ BEGGING SOMEONES  PARDON

Khamᾱpana

ခမာပန - သည္းခံေစျခင္း၊ ေတာင္းပန္ျခင္း၊ ကန္ေတာ့ျခင္း။

ကာယကံျပစ္မႈ ၀စီကံျပစ္မႈ တစ္ခုခုကုိ ျပဳမိပါက မိမိျပစ္မွားမိေသာသူအား ေတာင္းပန္မႈ ကန္ေတာ့မႈကုိ ျပဳရမည္ဟု ျမတ္ဗုဒၶက ဆုံးမခဲ့သည္။

BELIEF IN  ANNIHILATIONISM

Vibhavadiṭṭhi

BEWILDERMENT

Moha

ဘ၀ဒိ႒ိ -

ဘ၀ၿမဲ၏ဟူေသာအယူ၊ သႆတဒိ႒ိ - ဟုလည္း ေခၚသည္။

ေမာဟ - အမွန္တရားကုိ

လြတ္ေျမာက္မႈ တရားမွန္ကုိ

မသိမႈ၊ ေတြေ၀မႈ။

အမွန္အတုိင္း မျမင္ေအာင္ ဖုံးလႊမ္းျခင္း သေဘာသည္ ေမာဟ၏ အမွတ္အသား လကၡဏာ ျဖစ္သည္။

BIRTH

Jᾱti

ဇာတိ - ျဖစ္ေပၚျခင္း၊

အတိတ္ကုသုိလ္ကံ

ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊

အကုသုိလ္ကံတုိ႔ေၾကာင့္

တစ္ခုေသာဘ၀၌

ပဋိသေႏၶေနျခင္း ျဖစ္၏။

႐ုပ္နာမ္တုိ႔၏ ေရွးဦးစြာ ျဖစ္ျခင္း။

Page 4 of 42

Asking forgiveness, paying  homage.The Buddha taught that a  person, who commits an offence  against someone, either bodily or  verbally, should beg his pardon or  make obeisance to alleviate the  offence. Belief that the physical and mental  processes of a being will exist  eternally. Delusion; stupidity.Ignorance or  incapability of distinguishing right  from wrong Bewilderment has the characteristic  of concealing the true path to  liberation. The coming into existence of  physical and mental phenomena,  the conception, the arising in new  form, the appearance of the  aggregates (khandha).Birth arises  due to past action (kamma).

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

BODILY ENTITY

Sakkaya

သကၠာယ -

သကၠာယ - ဟူသည္ ဥပါဒါနကၡႏၶာ

ထင္ရွားရွိေသာကုိယ္၊

ငါးပါးတည္း

The palpable physical and mental  aggregates in a sentient  being.Sakkaya means the five  aggregates of Clinging.

ထင္ရွားရွိေသာ ခႏၶာငါးပါး၊ BODY (1)

BODY (2)

Atta

Kᾱya

အတၱ - အထည္ကုိယ္၊

ထုိသူသည္ မိမိကုိယ္ကုိ ႐ုိက္ထု၍

အတၱေဘာ။

႐ုိက္ထု၍ ငုိေႂကြး၏။

ကာယ - ခႏၶာကုိယ္။

ကမၼ႒ာန္းအားထုတ္ေသာ ေယာကီပုဂၢဳိလ္သည္ မိမိခႏၶာကုိယ္၌ ကုိယ္ဟူ၍ အဖန္တလဲလဲ ႐ႈမွတ္၏။

BODY CONSCIOUSNESS

Kᾱyaviññᾱṇa ကာယ၀ိညာဏ ကာယ၀ိညာဏ္၊ ထိသိစိတ္။

BOND

Gantha

ဂႏၳ - တုပ္ေႏွာင္ျခင္း၊

ကာယပသာဒကုိလည္းေကာင္း၊ ေဖာ႒ဗၺာ႐ုံကုိလည္းေကာင္း အစဲြျပဳ၍ ထိသိစိတ္အစဥ္ ျဖစ္ေပၚလာရသည္။ တုပ္ေႏွာင္တတ္ေသာ

တုပ္ေႏွာင္တတ္ေသာတရာ တရားေလးပါးရွိသည္ -(၁) း။

အဘိဇၩာကာယဂႏၴ (၂) ဗ်ာပါဒကာယဂႏၴ (၃)

Physical body.He was wailing with  anguish and all the while beating his  body. The aggregates of physical  phenomena.The bhikkhu keeps his  mind steadfastly on the body (kᾱya)  with diligence. Being conscious of bodily  contact.Dependent on body  sensitivity and tangible object, body‐ consciousness arises. Factor that ties up.There are four  bonds:(1) abhijjhᾱᾱyaganhta; (2)  byᾱpᾱdakᾱyaganhta;(3) sῑlabbata  parᾱmᾱsa‐kᾱyaganhta;(4)  idaṁsaccᾱbhinivesakᾱyaganhta

သီလဗၺတပရာမာသ ကာယဂႏၴ (၄) ဣဒံသစၥာဘိနိေ၀သ ကာယဂႏၴ BONE RELICS

Sarira dhᾱtu

သရီရဓာတု -

ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံရာတြင္

ကုိယ္ေတာ္မွျဖစ္ေသာ

ကုိယ္ေတာ္မွ ႂကြင္းက်န္ရစ္ေသာ

ဓာတ္ေတာ္။

အ႐ုိ္းဓာတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေခၚသည္။ ပမာဏအားျဖင့္ မ န္ညႇင္းေစ႔တစ္ျခမ္းအထိ အ႐ြယ္အစားအျပားျပားရွိသည္။

BUDDHA (1)

BUDDHA (2)

Buddha

Buddha

ဗုဒၶ - ျမတ္စြာဘုရား၊

ကုိယ္တုိင္သိသည့္အတုိင္း

သစၥာေလးပါးကုိ

သတၲ၀ါတုိ႔အားလည္း သိေအာင္

ကုိယ္တုိင္ သိသူ၊

ေဟာၾကားႏုိင္သူ။

ဗုဒၶ -

ဘီစီ ၆၂၃-ခုႏွစ္တြင္ ကပၸိလ၀တၴဳၿမိဳ႕ေတာ္၌ ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဒနမင္း၊ မယ္ေတာ္

The remains of the Buddha after his  passing away and cremation.Bone  relics consist of small pieces of  bones ranging in size from a  mustard seed to half a kidney bean  as well as the seven larger  imperishable pieces The Fully‐Enlightened; Knower of  the Four Ariya Truths who can make  others understand them as he  himself has understood. He was born in Kapi8lavatthu in 623  B.C. His parents were King  Suddhodana and Queen Mahᾱ  Mᾱyᾱ of Sakyan Clan

သီရိမဟာမာယာေဒ၀ီတုိ႔မွ ဖြားျမင္ေတာ္မူသည္။ သက်သာကီ၀င္မင္းမ်ဳိးျဖစ္သည္။ BUDDHA IMAGE

Buddha  paṭimᾱ

ဗုဒၶပဋိမာ -

ျမတ္စြာဘုရားကုိ

ဘုရား႐ုပ္တုေတာ္၊

အစဥ္သတိရေနေစရန္ ႐ုပ္တုေတာ္

ဘုရားဆင္းတုေတာ္၊

ျပဳလုပ္၍ ဥဒၵိႆကေစတီအေနျဖင့္

ဘုရားပုံေတာ္။

ကုိးကြယ္အပ္၏၊ ပူေဇာ္အပ္၏၊ ရွိခုိးအပ္၏။

Page 5 of 42

Likeness of the Buddha; statue of  the Buddha.Because he is the  greatest benefactor and the most  homage‐worthy, to enable one to  have him always in one’s mind one  should make an image of the  Buddha and have it worshipped as  the Uddissa Cetiya.

English

Pali

Myanmar

BUDDHA’S DAILY  ROUTINE

Buddha kicca ဗုဒၶကိစၥ - ဘုရားရွင္တုိ႔

Myanmar Definition

English Definition

၁။ပုေရဘတၲကိစၥ၊ (နံနက္ပုိင္း

Using his omniscient powers, the  Buddha viewed the whole world  throughout the course of the day  and made strenuous efforts for the  welfare of all beings.The Buddha’s  daily routine is of five parts:

လုပ္ငန္းစဥ္)၂။ပစၧာဘတၲကိစၥ၊

ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္ေနက် ကိစၥ။

(ေန႔လည္ပုိင္း လ ပ္ငန္းစဥ္)၃။ပုရိမယာမကိစၥ၊ (ညဥ့္ဦးယံ လု ပ္ငန္းစဥ္)၄။မဇၩိမယာမကိစၥ၊ (သန္းေခါင္ယံလ ပ္ငန္းစဥ္)၅။ပစၧိမယာမကိစၥ၊ (မုိးေသာက္ယံ လုပ္ငန္းစဥ္) BUDDHA‐TO‐BE

Bodhisatta

ေဗာဓိသတၲ - ေဗာဓိသတ္၊

ဘုရားအေလာင္း၊ ဘုရား ျဖစ္မည့္ ပုဂၢဳိလ္။၃မ်ိဳးရွိ ။(၁) ပညာဓိကေဗာဓိသတၱ (၂) သဒၶါဓိကေဗာဓိသတၱ - (၃) ၀ီရိယာဓိကေဗာဓိသတၱ

BURDEN

Bhᾱra

ဘာရ - ၀န္ထုပ္၀န္ပုိး။

စင္စစ္အားျဖင့္ ၀န္ထုပ္၀န္ပုိးဟူသည္ ခႏၶာငါးပါးပင္ျဖစ္သည္။

CELESTIAL BEING

Deva

ေဒ၀ - နတ္။နတ္

(၁) သမၼဳတိေဒ၀ - သမၼဳတိနတ္ (မင္း၊

(၃)မ်ဳိးရွိသည္

မိဖုရား - စသည္)(၂) ဥပပတၱိေဒ၀ ဥပပတၱိနတ္ (နတ္၊ ျဗဟၼာ)(၃)

Future Buddha; one destined to  become a BuddhaThere are three  types of Bodhisatta;.(1)  pannadhikabodhisatta; (2)  saddhᾱdhikabodhisatta; (3)  vῑriyᾱdhikabodhisatta. The five aggregate (khandha) are in  reality what constitute a burden.  The bearer of the burden is no one  but the person or being himself in  question, for the five aggregates  which embody existence in effect  makes him the barer of the burden Deity; god; lord.There are three  kinds of  deva:1.Sammutideva;2.Upapattideva ;3.Visuddhideva.

၀ိသုဒၶိေဒ၀ - ၀ိသုဒၶိနတ္ (ျမတ္စာြ ဘုရား) CELESTIAL FLOWER

Mañjῡsaka

မၪၨဴသက -

မၪၨဴသကနတ္ပန္း။

Sweet divine flower

CELESTIAL REALM

Deva loka

ေဒ၀ေလာက - နတ္ျပည္။

နတ္ျပည္ေျခာက္ထပ္ရွိသည္။

The six planes or abodes of celestial  beings forming the celestial realm  are as follows : ‐(1) Cᾱtumahᾱrᾱjika  (2) Tᾱvatiṁsᾱ (3) Yᾱmᾱ (4) Tusitᾱ  (5) Nimmᾱnarati (6)  Paranimmitavasavatti

၎တုိ႔မွာ- စာတုမဟာရာဇ္၊ တာ၀တႎသာ၊ ယာမာ၊ တုသိတာ၊ နိမၼာနရတိ၊ ပရနိမၼိတ၀သ၀တၲီ CHARACTERISTIC

Lakkhaṇa

လကၡဏ - အမွတ္အသား၊ လကၡဏာ။

လကၡဏာေရး သုံးပါးမွာ ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔၏ မၿမဲျခင္း (အနိစၥလကၡဏာ)၊ ဆင္းရဲျခင္း (ဒုကၡလကၡဏာ)ႏွင့္ အစုိးမရျခင္း, အတၲမဟုတ္ျခင္း (အနတၲလကၡဏာ)

CHARITY

Dᾱna

ဒါန - စြန္႔ႀကဲေပးကမ္း

ကံ, ကံ၏အက်ဳိးကုိ ယုံၾကည္ၿပီး

လွဴဒါန္းျခင္း။

မလွဴမီ, လွဴၿပီး အခ်ိန္သုံးမ်ဳိးလုံး၌ ထက္သန္ ၀မ္းေျမာက္မႈရွိေသာ အလွဴသည္ အက်ဳိးႀကီးေသာ အလွဴဒါန မည္၏။

CHARITY OF THE  VIRTUOUS

Sappurisa  dᾱna

သပၸဳရိသဒါန -

သပၸဳရိသဒါန (၅)မ်ဳိး -(၁) သဒၶါဒါန

သူေတာ္ေကာင္းမ်ား၏

(၂) သကၠစၥဒါ (၃) ကာလဒါန (၄)

အလွဴဒါန။

အနဂၢဟိတဒါန (၅) အႏုပဟစၥဒါန

Page 6 of 42

Mark; sign. The three characteristics inherent in  a sentient being are;(1)  impermanence, anicca;(2) suffering  or unsatisfactoriness, dukkha;  and(3) the uncontrollable and non‐ self nature, anatta. Giving away as a gift or donation is  dᾱna. If one gives with a firm belief  in kamma and its results, and if one  does so with keenness and a feeling  of joy at the time of giving and also  before and after, that gift is indeed a  great gift There are five aspects of charity  performed by the virtuous.(1)  saddhadᾱna;(2) sakkaccadᾱna;(3)  kᾱladᾱna;(4) anaggahitadᾱna;(5)  anupahaccadᾱana.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

CLINGING

Upᾱdᾱna

ဥပါဒါန - ဥပဒါန္

ဥပါဒန္ (၄)မ်ဳိး -(၁) ကာမဂုဏ္တုိ႔၌

ျပင္းစြာစြဲလမ္းမႈ။

ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊(၂) အယူ၀ါဒတုိ႔

Strong attachment The four kinds of Clinging are: ‐(1)  Clinging to sense‐desire;(2) Clinging  to wrong view;(3) Clinging to wrong  way of the practice of Morality;  and(4) Clinging to the view that  there is atta, self, soul, or ego.

ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊(၃) အက်င့္သီလတုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊(၄) အတၱ၀ါတုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ။ CLOSED FIST OF A  TEACHER

Ᾱcariyamuṭṭh အာစရိယမု႒ိ -ဆရာ i ထိမ္ခ်န္ထားေသာ အတတ္ပညာ

COLLECTIONS

Nikᾱya

နိကာယ -

သုိ၀ွက္ထား ခ်န္ထားေသာ ဆရာ၏ လက္ဆုပ္လက္ကုိင္ အတတ္ပညာ အယူ၀ါဒ

အေပါင္း၊

နိကာယ္။

နိကာယ္ငါးရပ္ရွိသည္ -(၁) ဒီဃနိကာယ္(၂) မဇၩိမနိကာယ္(၃) သံယုတၱနိကာယ္(၄)

Closed fist of a teacher is a term for  some knowledge or skill which is  deliberately kept back by a teacher  who intends to reveal it only when  he is near death. The teachings of the Buddha were  divided into five collections called  Paṅcanikᾱya by the arahats during  the First Buddhist Council.They are:

အဂုၤတၱရနိကာယ္(၅) ခုဒၵကနိကာယ္ COMMENTARY

Aṭṭhakathᾱ

အ႒ကထာ -

ပါဠိေတာ္၏ အနက္ကုိ ဖြင့္ေသာက်မ္း၊

အ႒ကထာက်မ္းစာ၊ COMPANIONS IN THE  PRACTICE OF DHAMMA

Sahadhammi ka

ပါဠိေတာ္၏ အဖြင့္စကား။

သဟဓမၼိက -

သီတင္းသုံးေဖာ္ ငါးဦး ဆုိသည္မွာ -

သီတင္းသုံးေဖာ္။

ဘိကၡဳ၊ ဘိကၡဳနီ၊ သိကၡမာန၊ သာမေဏရ၊ သာမေဏရ္ - တုိ႔ ျဖစ္သည္။

COMPASSION

COMPOSITION

COMPREHENSION

Karuṇᾱ

Gantha Sampajañña

က႐ုဏာ -

ဆင္းရဲေသာ သတၱ၀ါမ်ားကုိ

သနားၾကင္နာျခင္း၊

သနားၾကင္နာရမည္။

သနားၫွာတာျခင္း။

က႐ုဏာထားရမည္။

ဂႏၳ - သီကုံးျခင္း၊

ေရးဖြဲ႕ထားေသာ စာေပ, က်မ္းဂန္၊

ထုံးဖြဲ႕ျခင္း။

ပိဋကစာေပ။

သမၸဇည -

သမၸဇဥ္၊

ေကာင္းစြာအျပားအားျဖင့္ သိမႈ၊ ပညာ။ မည္သည့္အလုပ္မ်ဳိးမဆုိ ျပဳလုပ္တုိင္း ျပဳလုပ္တုိင္း သတိသမၸဇဥ္ ရွိရမည္။

CONCEIT

CONCERNTRATION 

Mᾱna

Samᾱdhi

မာန - မာန္၊

လူတုိ႔သည္ ငါသာလွ်င္ ျမတ္၏ - ဟု

ေထာင္လႊားျခင္း။

ေထာင္လႊားၾကသည္။

သမာဓိ -

အာ႐ုံတစ္ခုတည္း၌

တည္ၾကည္မႈ၊

စိတ္တည္ေနမႈ။အာ႐ုံတစ္ခုတည္း၌ တည္ေနမႈ၊ ဧကဂၢတာကုိ သမာဓိ - ဟု

A treatise which comments on the  words and meanings of Pali Texts. Companions in the practice of  Dhamma.The five companions in the  practice of dhamma are; (1)  bhikkhus; (2) bhkkhunῑs; (3)  probationary bhikkhunῑs; (4) male  novices; and (5) female novices. One must have compassion on  miserable beings.

Literature; the canons; Buddhist  scriptures. Full knowledge.Whatever one does  should be done with mindfulness  and comprehension. Pride, arrogance.People tend to get  conceited, thinking themselves to be  superior to others. Fixity of mind.The one‐pointedness  of mind on a single object, ekaggata,  is called concentration.

ေခၚသည္။ CONDITIONED

Saṅkhata

သခၤတ ျပဳျပင္ခံရေသာ တရား။

ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္တရားသည္ကားကံ, စိတ,္ ဥတု, အာဟာရ တည္းဟူေသာ အေၾကာင္းတရားတုိ႕ေၾကာင့္ ျပဳျပင္ခံရေသာ တရားတုိ႔ ျဖစ္ကုန္၏

CONDITIONED  PHENOMENA

Saṅkhᾱra

သခၤါရ -

ခပ္သိမ္းေသာ သခၤါရတရားတုိ႕သည္

ျပဳျပင္ခံရေသာ တရား။

မတည္ၿမဲကုန္။

Page 7 of 42

Formed; compounded.The five  aggregates, the complex of mind  and matter, are conditioned by four  factors; (1) volitional action, kamma;  (2) mind, citta; (3) temperature, utu;  and (4) nutriment, ahᾱra. All conditioned phenomena are  impermanent.See also VOLITIONAL  ACTIVITY.

English

Pali

Myanmar

CONDITIONS FOR  SUCCESS

Sampatticakk သမၸတၱိစကၠ a သမၸတၱိစက္၊

Myanmar Definition

English Definition

အလုိရွိသမွ် ျပည့္စုံေစႏုိင္ေသာ

Conditions for achieving one’s  objective.(1) paṭirupadesavᾱsa;(2)  sappurisupanissaya;(3)  attasammᾱpaṇidhi;(4)  pubbecakatapuññatᾱ.

အေျခခံတရားမ် ား။သမၸတၱိစက္ေလးမ်ဳိး -(၁) ပတိ႐ူပေဒသ၀ါသ (၂) သပၸဳရိသူပနိႆယ (၃) အတၱသမၼာပဏိဓိ - (၄) ပုေဗၺ စ ကတပုညတာ

CONSCIOUSNESS

Viññaṇa

၀ိညာဏ -

အာ႐ုံ ၆-ပါးႏွင့္ အၾကည္၀တၳဳ႐ုပ္

သိမႈသေဘာ၊ သိစိတ္။

၆-ပါးတုိ႔ ေတြ႕ဆုံထိေတြ႕ေသာအခါ သိမႈသေဘာ သိစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။

CONSECRATION 

Buddhᾱbhise ဗုဒၶါဘိေသက ka ဗုဒ

ဘုရားဆင္းတုေတာ္ကုိ အေနကဇာတင္ျခင္း။

ၶါဘိေသကမဂၤလာျပဳျခင္း၊

CONSTITUENTS OF  JHᾹNA

Jhᾱnaṅga

စ်ာနဂၤ -

စ်ာန္အဂၤါ(၅)ပါးမွာ - ႀကံစည္မႈ

စ်ာန္အဂၤါမ်ား။

၀ိတက္၊ သုံးသပ္မႈ ၀ိစာရ၊ ႏွစ္သက္မႈ ပီတိ၊ ခ်မ္းသာမႈ သုခ၊ တည္ၿငိမ္မႈ ဧကဂၢတာ တုိ႔ျဖစ္သည္။

CONTACT

Phassa

ဖႆ -

အတြင္းအာယတန (၆)ပါးေၾကာင့္

အေတြ႕အထိ၊

ဖႆ (၆)မ်ဳိး ျဖစ္ေပၚသည္။၁။

ထိေတြ႕ျခင္း။

မ်က္စိအေတြ႕၊၂။ နားအေတြ႕၊၃။ ႏွာေခါင္းအေတြ႕၊၄။ လွ်ာအေတြ႕၊၅။

Consciousness arises when the six  sense objects come into contact  with the respective sense‐bases. Buddhabhiseka maṅgala,  consecration of an image of the  Buddha.Soon after his attainment of  Enlightenment, the Buddha  breathed forth two verses of  exultation Factors which give rise to mental  absorption.There are five  constituents of mental  absorption;(1) initial application of  the mind, vitakka;2) sustained  application of the mind, vicᾱra;(3)   pῑti;(4) bliss, suka;(5)ekaggatᾱ. Touch.Because of six sense‐bases,  six kinds of contact arise. They are:  Eye‐contact, Ear‐contact, Nose‐ contact, Tongue‐contact, Body‐ contact and Mind‐contact.

ကုိယ္အေတြ႕၊၆။ စိတ္အေတြ႔ CONTEMPLATION (1)

Anupassanᾱ

အႏုပႆနာ

႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႕ကုိ အနိစ-ၥ မၿမဲ၊ ဒုက-ၡ ဆင္းရဲ၊ အနတၱ-အတၱမဟုတ္ဟု ဉာဏ္ျဖင့္ အဖန္ဖန္

Repeated contemplation of mind  and body, as being impermanent,  unsatisfactory and without self,  {with Insight} is anupassanᾱ.

႐ႈမွတ္သုံးသပ္ျခင္း။ CONTEMPLATION (2)

CONVETOUSNESS

Repeated contemplation on a fixed  object. See MEDITATION

Abhijjhᾱ

အဘိဇၩာ -

သူတစ္ပါး စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကုိ

မတရားသျဖင့္ ႀကံစည္မ

မတရားသျဖင့္ လုိခ်င္မႈ။ သူတစ္ပါး စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကုိ မတရားသျဖင့္ လုိခ်င္ျခင္းသည္

Greed; wrongful thoughts;  inordinate desire to have other  people’s property. Wishing to have other people’s  property unlawfully is abhijjhᾱ.

အဘိဇၩာမည္၏။ CONVICTION

Saddhᾱ

သဒၶါ - သဒၶါတရား၊

ဘုရားအေလာင္းတုိ႔၏ သဒၶါတရား

ယုံၾကည္မႈ၊ ၾကည္ၫဳိမႈ။

(အာဂမသဒၶါ)၊ အရိယာပုဂၢိဳလ္ တုိ႔၌ ျဖစ္ေသာ သဒၶါတရား (အဓိဂမသဒၶါ)၊ ရတနာျမတ္သုံးပါး၌ မတုံမလႈပ္သက္၀င္ယုံၾကည္မႈ (ၾသကပၸနသဒၶါ)၊ ဘုရား တရား သံဃာ ရတနာသုံးပါးကုိ ၾကည္ညဳိမႈ (ပသာဒသဒၶါ) အားျဖင့္ ၄-မ်ဳိးရွိသည္။

Page 8 of 42

Confidence based on  conviction.Four kinds of conviction  are differentiated:(1)  ᾱgamasaddhᾱ;(2)  adhigamasaddhᾱ;(3)  okappanasaddhᾱ; and(4)  pasᾱdasaddhᾱ.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

CORPOREALITY

Rῡpa

႐ူပ - ႐ုပ္

႐ုပ္သည္ - ဘူတ႐ုပ္၊ ဥပါဒါ႐ုပ္ဟူ၍

ေဖာက္ျပန္ေျပာင္း

၂-မ်ဳိးရွိ၏။

Materiality; physical phenomenon;  matter.Corporeality is subject to  change. There are two kinds of  corporeality:(1) the four Primary  Elements, bhῡtarῡpa; and(2)  dependent corporeality, upᾱdᾱ rῡpa.

လြဲတတ္ေသာ သေဘာတရား။ CRAVING

CREATOR CONCEPT

Taṇhᾱ

Issaranimmᾱ na

တဏွာ -

တဏွာ ၃-မ်ဳိး ရွိ္သည္ -(၁)

တြယ္တာစြဲလမ္းမႈ၊

ကာမတဏွာ (၂) ဘ၀တဏွာ (၃)

တပ္မက္မႈ။

၀ိဘ၀တဏွာ

ဣႆရနိမၼာန -

ေလာကကုိ အစုိးရသူမဟာျဗဟၼာက ဖန္ဆင္းထားသည္ဟု ယုံၾကည္ျခင္း၊ အယူ၀ါဒ။

DANGER

Vera

ေ၀ရ - ရန္၊ ရန္သူ။

ယင္းရန္သူမ်ဳိးငါးပါးမွာ -(၁) ေရ (၂) မီး (၃) မင္းဆုိး (၄) ခုိးသူ (၅) အေမြခံ သားဆုိး သမီးဆုိး - တုိ႔ျဖစ္သည္။

DARKNESS

Andhakᾱra

အႏၶကာရ -

(၁) လဆုတ္ပကၡ

အမုိက္ေမွာင္၊ အေမွာင္ထု။

၁၄-ရက္ညျဖစ္ျခင္း၊(၂) သန္းေခါင္ယံ အခ်ိန္ျဖစ္ျခင္း၊(၃) တခဲနက္ထူထပ္ေသာ ေတာအုပ္ထဲ၌ျဖစ္ျခင္း၊(၄) မုိးေမွာင္က်ခ်ိန္ျဖစ္ျခင္း။

DEATH

Maraṇa

မရဏ -

မရဏ (၄)မ်ဳိး -(၁)

ေသျခင္း၊ ပ်က္စီးျခင္း။

အာယုကၡယမရဏ အသက္တမ္းကုန္၍ ေသဆုံးျခင္း၊(၂) ကမၼကၡယ မရဏ - ကံကုန္၍ ေသဆုံးျခင္း၊

Hankering after.There are three  kinds of craving: ‐(1), kᾱma  taṇhᾱ;(2), bhava taṇhᾱ; and(3)  vibhava taṇhᾱ. The concept of a creator in the  person of the Maha Brahma or  God.The view that all the world is a  creation of the Mahᾱ brahma is  known as Issaranimmᾱna vᾱda. Enemy.Every Buddhist, while paying  homage to the Buddha, prays to be  free from the following five kinds of  danger :(1) floods, (2)  conflagrations, (3) tyrants (4) thieves  and robbers, and (5) bad sons and  daughters who are unworthy heirs. Complete darkness(1) the night of  the 14th waning day of the  month;(2) midnight,(3) in the heart  of a deep forest;(4) enveloped in  heavy rain clouds. Darkness having  the above conditions is darkness  known as andhakᾱra. Demise; dissolution;  expiration.There are four kinds of  death:(1)  ᾱyukkhaya maraṇa;(2)   kammakkhaya maraṇa;(3)   ubhayakkhaya maraṇa; and (4)  upacchedaka maraṇa.

(၃) ဥဘယကၡယ မရဏ အသက္တမ္းႏွင့္ ကံ စြမ္းႏွစ္ပါးလုံးကုန္၍ ေသဆုံးျခင္း၊(၄) ဥပေစၧဒက ၾကားျဖတ္ကံေၾကာင့္ ေသဆုံးျခင္း။ DEATH CONSCIOUSNESS

Culticitta

စုတိစိတၱ -

စုတိစိတ္၊

စုတိစိတ္ဆုိသည္မွာ

လက္ရွိဘ၀

လက္ရွိဘ၀အဆုံး၌

ေနာက္ဆုံးစိတ္။

တစ္ႀကိမ္ျဖစ္ေပၚေသာ စိတ္ကုိ ေခၚသည္။

DEATHLESSNESS

Amatta

အမတ -

အၿမိဳက္၊

ေသျခင္းကင္းရာနိဗၺာန္သည္ တဖန္

ေသျခင္းကင္းရာ နိဗၺာန္။

ပဋိသေႏၶေနရျခင္း၊ အုိျခင္း၊ နာျခင္းတုိ႔မွလည္း

Last consciousness of the present  existence.The last consciousness  which arises once at the end of the  present existence is called death  consciousness. Deathless Nibbᾱna.Deathless  Nibbᾱna means the ultimate release  from future rebirth, ageing, disease  and death.

လြတ္ေျမာက္ရာျဖစ္သည္။ DECISION

Adhimokkha

အဓိေမာကၡ -

အာ႐ုံ၌ ဆ

ဆုံးျဖတ္ျခင္း၊

းျဖတ္တတ္ေသာသေဘာကုိ

ဆုံးျဖတ္တတ္ေသာတရား။

အဓိေမာကၡ - ဟုေခၚသည္။

Page 9 of 42

Conclusion.Coming to a firm  decision about a certain object is  adhimokkha.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

DEFFICULT PRACTICE

Dukkaracariy ᾱ

ဒုကၠရစရိယာ -

ခက္ခဲေသာ အက်င့္တရားကုိ

ျပဳက်င့္ႏုိင္ခဲေသာ

ဘုရားအေလာင္းသည္ (၆)ႏွစ္ တိတိ

အက်င့္ကုိ ျပဳက်င့္ျခင္း။

ႀကိဳးစား က်င့္ႀကံခ့သ ဲ ည္။

Undertaking the difficult  practice.The Buddha‐to‐be persisted  for six years in the difficult practice  which no ordinary person can  undertake.

၀ိပတၲိ -

၀ိပတၱိ (၄)ပါး -(၁) မင္းဆုိး မင္းယုတ္

DEFICIENCY

Vipatti

မျပည့္စုံျခင္း၊ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊

အုပ္စုိးေသာ ကာလ၌ျဖစ္ျခင္း၊(၂)

ပ်က္စီးျခင္း။

အပါယ္ေလးပါး၌ ျဖစ္ရျခင္း၊(၃) ႐ုပ္ဆင္းအဂၤါ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊(၄) အသိအလိမၼာ ဉာဏ္ပညာႏွင့္ သတိ ၀ီရိယ မရွိျခင္း။

DEFILEMENT

Kilesa

ကိေလသာ - ကိေလသာ၊

(1)  living during the time of bad  rulers;(2)  being reborn in four  miserable existences;(3)  having  physical deformities and  disfigurements; and(4) being  deficient in intelligence, knowledge,  mindfulness and diligence.

ကိေလသာ (၁၀)မ်ဳိးရွိသည္

Mind – defiling factor; impurity

ပီတိငါးမ်ဳိးရွိသည္ - (၁) ခုဒၵကာပီတိ

Pleasurable interest; zest.Five kinds  of delightful satisfaction are  identified: ‐khuddakᾱ pῑti; .khaṇikᾱ  pῑti;.okkantika pῑti;.ubbegᾱ  pῑti;pharaṇᾱ pῑti.

စိ တ္ညစ္ညဴးေၾကာင္းျဖစ္ေ သာ တရား DELIGHTFUL  SATISFACTION

Piti

ပီတိ - ႏွစ္သက္မႈ။

(၂) ခဏိကာပီတိ (၃) ၾသကၠႏၲိကပီတိ (၄) ဥေဗၺဂါပီတိ (၅) ဖရဏာပီတိ

DEMARCATED AREA

Simᾱ

သီမာ - သိမ္၊

ရဟန္းေတာ္မ်ား ဥပုသ္ျပဳျခင္း၊

ပုိင္းျခားထားေသာနယ္ေျမ၊

ရဟန္းခံျခင္း စသည္ျပဳလုပ္ရန္

Boundary, also ORDINATION HALL

ကမၼ၀ါစာျဖင့္ ပုိင္းျခားသတ္မွတ္ သံဃာေတာ္တုိ႕ကံေဆာင္ ရာ ဌာန။

ဖြ႕ဲ ထားအပ္ေသာ ေျမ၊ အေဆာက္အအုံကုိ “သိမ”္ ဟု ေခၚသည္။

DEPENDENT  CORPOREALITY

Upᾱdᾱrῡpa

ဥပါဒါ႐ူပ - ဥပါဒါ႐ုပ္၊

မဟာဘုတ္ႀကီးေလးပါးကုိ အမွီျပဳ၍ ျဖစ္ေသာ႐ုပ္။ဥပါဒါ႐ုပ္သည္ ၂၄-ပါးသည္ ဓာတ္ႀကီးေလးပါးကုိ အမွီျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာၾကရ၏။

DEPENDENT  ORIGINATION

Paṭiccasamup ပဋိစၥသမုပၸါဒ pᾱda ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၊

DESIGNATION

Paññatti

Corporeality dependent on the four  primary elements.There are twenty‐ four kinds of dependent  corporeality. They arise dependent  on the four primary elements.

ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္စပ္ျပေသာ တရား။

Law of Dependant Origination; Law  of Dependent Arising; Conditioned  Genesis

ပညတၱိ - ပညတ္၊

ရွင္နာဂေသန - ဟူေသာ

အမည္နာမ၊

ေ၀ါဟာရသည္ အမည္နာမ

ေခၚေ၀ၚသမုတ္ျခင္း။

ပညတ္မွ်သာ ျဖစ္၏။

Conventional designation; name;  concept.The term Nᾱgasean is only  a name, designation.

ေခၚေ၀ၚျခင္းမွ်သာ ျဖစ္၏။ DESIRE

Chanda

ဆႏၵ - လုိလားမႈ၊ အလုိရွိမႈ၊ ေတာင့္တမႈ။

DESIRELESSNESS

Appaṇihita

အလုိဆႏၵ ျပင္းထန္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား မၿပီးေျမာက္ႏုိင္ေသာ ကိစၥမ်ဳိး မရွိေခ်။

အပၸဏိဟိတ -

အပၸဏိဟိတ တရား ဟူသည္မွာ

ေတာင့္တျခင္း

၀ိပႆနာ၊ မဂ္၊ ဖုိလ္၊ နိဗၺာန္

မရွိေသာတရား။

တရားတုိ႕ျဖစ္သည္။

Will to have; wish.There is nothing  that cannot be accomplished by a  person with a strong will or desire. Absence of longing; freedom from  hankering after  something.Appaṇihita which is free  of hankering after is Insight, Magga,  Phala and Nibbᾱna.

DESPAIR

Upayasa

ဥပါယာသ

ျပင္းစြာပူေလာင္ျခင္း။

Extreme grief; excessive mental  suffering

DESTINATION

Gati

ဂတိ - လားရာဂတိ၊

မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ မေကာင္းေသာ

An evil‐doer is reborn in a bad  destination. A doer of good deeds is  reborn in a good destination.

ေရာက္ရာဘုံဘ၀။

ဂတိသုိ႔ ေရာက္ၾကရသကဲ့သုိ႕ ေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ေကာင္းေသာဂတိ သုိ႔ လားေရာက္ရ၏။

Page 10 of 42

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

DILIGENCE IN BUSINESS  UNDERTAKINGS

Uṭṭhᾱnasamp ဥ႒ာနသမၸဒါ adᾱ

- သမၸဒါ (၁) ၾကည့္။

See CONDITIONS FOR WELLBEING.

DISCIPLE

Antevᾱsika

အေႏၲ၀ါသိကာ -

တပည့္ေလးမ်ဳိး -(၁) ပဗၺဇၨေႏၲ ၀ါသိက

အနီးေနတပည့္၊

(၂) ဥပသမၸဒေႏၲ ၀ါသိက (၃) ဓမၼေႏၲ

A close pupil; a samanera or a  bhikkhu living closely to the teacher

အနီးေနရဟန္းသာမေဏ။

၀ါသိက (၄) နိႆယေႏၲ ၀ါသိက

DISCIPLES’  CONVENTION

Sᾱvakasannip သာ၀ကသႏၷိပါတ ᾱta

DISCOURSE IN  APPRECIATION OF A  FOOD OFFERING

Bhattᾱnumo dana

DIVINE MESSENGER

Devadῡta

စုံညီစုစည္းမိေသာ အစည္းအေ၀း။

ဘတၱာႏုေမာဒန

ဆြမ္းအႏုေမာဒနာ၊ ဆြမ္းအလွဴအတြက္ ၀မ္းေျမာက္ေစျခင္း။

ေဒ၀ဒူတ -ေကာင္းမႈျပဳရန္ သတိေပးေနေသာ

DOCTRINAL  INSTRUCTOR

တပည့္သားသံဃာမ်ား ထူးျခားစြာ

Dhammᾱcari ya

နတ္တမန္ႏွင့္ တူသူမ်ား၊ ေသမင္းတမန္၊ ေသမင္းတမန္ႏွင့္

နတ္တမန္။

တူသူမ်ား။

ဓမၼာစရိယ

၁။ ပါဠိ, အ႒ကထာ, ဋီကာ ပိဋကစာေပတုိ႕ကုိ ပုိ႕ခ်သင္ျပေသာ

During the lifetime of the Buddha, a  disciples’ convention took places at  the Jetavana monastery in  R¬ᾱjagaha for conferring the title of  Chief Disciple on the Ven. Sᾱriputta  and the Ven. Mahᾱmoggallᾱna. An appreciatory discourse on food  offering is a discourse by the  recipient of food offerings in  appreciation of the good deed of the  donor to gladden him. Divine messenger reminding one to  do good deeds; people who are like  a Divine messenger; Messenger of  Death; people who are like a  messenger of Death. Dhamma instructor; instructor in the  Doctrine

ဆရာ၊ ၂။ ဓမၼာစရိယစာခ်တန္း စာေမးပြဲ ေအာင္ျမင္ၿပီးသူ။ DONATION – WATER

Dakkhiṇodak a

ဒကၡိေဏာဒက -

အလွဴေရ၊ အလွဴေရစက္။

Consecration water

DUTY

Dhura

ဓုရ - ရဟန္းေတာ္မ်ား

ဂႏၴဓုရ၊ ၀ိပႆနာဓုရဟူ၍ ဓူရ

ေဆာင္႐ြက္ရမည့္

ႏွစ္ပါးရွိသည္။

There are two kinds of duties for  bhikkhus: the duty to learn and  teach the Pitaka scriptures, Gantha  dhura, and the duty to engage in  meditation, Vipassanᾱ dhura.

တာ၀န္၀တၲရား။ EFFORT

Vῑriya

၀ီရိယ - လုံ႔လစုိက္မႈ။

၀ီရိယ ႀကိဳးစားအားထုတ္မွသာ ဆင္းရဲဒုကၡမွ လြန္ေျမာက္မည္။

EIGHT INOPPORTUNE  TIMES

Aṭṭhakkhaṇa

အ႒ကၡဏ -

မဂ္ဖုိလ္ရရန္ အခြင့္အခါ မဟုတ္ေသာ အခါကာလ၊ အခြင့္ေကာင္း ခဏေကာင္း မဟုတ္ေသာ

Energy; endeavour.Only through  effort can one overcome the ills of  life. Time with no opportunity for the  attainment of Path and Fruition (i.e.  Magga and Phala); eight occasions  where the above conditions prevail

ကာလေဒသ (၈)ပါး။ရပ္ျပစ္ (၈)ပါးရွိသည္ ဥေပါသထသီလ

အဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ ဥပုသ္သီလ၊

EIGHT MORAL  PRECEPTS

Uposathasῑla

EIGHT PRECEPTS  INCORPORATING  RIGHT LIVELIHOOD

Ᾱjῑvaṭṭhamak asῑla

အာဇိ၀႒မကသီလ

ELEMENT

Dhᾱtu

ဓာတု - ဓာတ္၊

ပထ၀ီစေသာ ဓာတ္ႀကီး ၄-ပါး၊

မိမိသေဘာအတုိင္း

စကၡဳစေသာ ဓာတ္ ၁၈-ပါး စသည္ျဖင့္

Precepts observed on fasting days

ရွစ္ပါးသီလ။ စင္ၾကယ္ေသာ အသက္ေမြးမႈလွ်င္ ရွစ္ခုေျမာက္ေသာ သီလ။

ျဖစ္ေသာတရား။

ဓာတ္အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည္။

Page 11 of 42

Precepts in which right livelihood is  included as the eighth A force of Nature which carries its  own characteristic mark

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

ELEMENT OF COHESION

Ᾱpodhᾱtu

အာေပါဓာတု -

ေရသည္ ဖြဲ႕စည္းမႈ ယုိစီးမႈ

အာေပါဓာတ္၊ ေရဓာတ္၊

သေဘာရွိေသာေၾကာင့္ အာေပါဓာတ္

Water element; element of  fluidity.Water has the properties of  cohesion and fluidity; and it is that  which is predominated either by the  element of cohesion or by fluidity.

ဖြဲ႕စည္းမႈ ယုိစီးမႈသေဘာ။ ELEMENT OF  EXTENSION OR  SOLIDITY

Pathavῑdhᾱtu ပထ၀ီဓာတု - ပထ၀ီဓာတ္၊

ELEMENT OF HEAT

Tejodhᾱtu

ေျမဓာတ္၊

လြန္ကဲေသာ အရာျဖစ္သည္။ ေျမသည္ ခက္မာေသာ သေဘာရွိေသာေၾကာင့္ ပထ၀ီဓာတ္

ခက္မာေသာသေဘာ။

လြန္ကဲေသာအရာျဖစ္သည္။

ေတေဇာဓာတု -

မီးသည္ ပူမႈသေဘာရွိေသာေၾကာင့္

ေတေဇာဓာတ္၊ မီးဓာတ္၊

ဥဏွေတေဇာဓာတ္

ပူမႈ ေအးမႈသေဘာ။

လြန္ကဲေသာအရာျဖစ္သည္။

Earth element.Earth has the  property of hardness; it is that which  is predominated by the element of  extension or by solidity. Fire element; that which has the  dual nature of heat and cold.

ေရခဲသည္ ေအးမႈသေဘာရွိေသာေၾကာင့္ သီတ ေတေဇာဓာတ္ လြန္ကဲေသာအရာျဖစ္သည္။ ELEMENT OF MIND

Manodhᾱtu

မေနာဓာတု - မေနာဓာတ္၊ အာ႐ုံငါးပါးကုိ

အာ႐ုံငါးပါးကုိ

Cognizing the five senses

သိကာမွ်ျဖစ္ေသာေၾကာင့္

သိကာမွ်သေဘာ။

ပၪၥဒြါရာ၀ဇၨန္းႏွင့္ သမၸဋိစၧိဳင္း စိတ္ ၂-ပါးတုိ႕ကုိ မေနာဓာတ္ ဟုေခၚသည္။

ELEMENT OF MIND‐ CONSCIOUSNESS

ELEMENT OF MOTION

Manoviññᾱṇ a‐dhᾱtu

Vᾱyodhᾱtu

မေနာ၀ိညာဏဓာတု -

ေဒြပၪၥ၀ိညာဏ္-၁၀၊ မေနာဓာတ္

မေနာ၀ိညာဏဓာတ္၊

၃-ပါး၊ ႂကြင္းေသာစိတ္ ၇၆-ပါး

အာ႐ုံေျခာက္ပါးကုိ

တုိ႕သည္ အာ႐ုံေျခာက္ပါးတုိ႔ကုိ

အထူးသိမႈသေဘာ။

အထူးသိတတ္မႈသေဘာ။

၀ါေယာဓာတု -

ေလသည္ ေထာက္ကန္မႈ တြန္းကန္မႈ

၀ါေယာဓာတ္ ေလဓာတ္၊

ေတာင့္တင္းမႈ

Being conscious of the six sense –  objects

Air element has the property of  motion and support

လႈပ္ရွားမႈသေဘာရွိေသာေၾကာင့္ ၀ါေယာဓာတ္လြန္ကဲေသာ အရာျဖစ္သည္။ ELEMENT OF SPACE

ᾹKᾱsadhᾱtu

အာကာသဓာတု -

ဥပရိပ႑ာသပါဠိေတာ္

အာကာသဓာတ္၊

ဓာတု၀ိဘဂၤသုတ္၌ ပထ၀ီ၊ အာေပါ၊

ဟာလာဟင္းလင္းသေဘာ

ေတေဇာ၊ ၀ါေယာ၊ ၀ိညာဏ၊

။

အာကာသ - တုိ႔ကုိ

Space; that which cannot be  subjected to any marking; openness;  open space, emptiness

ဓာတ္ေျခာက္ပါးအျဖစ္ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။ EMANCIPATION

Vimutti

၀ိမုတၱိ - လြတ္ေျမာက္ျခင္း။

၀ိမုတၱိငါးမ်ဳိးတုိ႔ကား -၁။ တဒဂၤ၀ိမုတၱိ

Liberation; freedom

၂။ ၀ိကၡမၻန၀ိမုတၱိ ၃။ သမုေစၧဒ၀ိမုတၱိ ၄။ပဋိပႆဒၶိ၀ိမုတၱိ၊၅။ နိႆရဏ၀ိမုတၱိ အပၸဏိဟိတ၀ိေမာကၡ

EMANCIPATION  THROUGH  DESIRELESSNESS

Appaṇihitavi mokkha

EMANCIPATION  THROUGH  SIGNLESSNESS

Animittavimo အနိမိတၱ၀ိေမာကၡ kkha

EMANCIPATION  THROUGH VOIDNESS

Suññatavimo kkha

တဏွာျဖင့္ တြယ္တာျခင္းမရွိ၍ ဒုကၡာႏုပႆနာျဖင့္ရအပ္ေသာ မဂ္၊ ဖုိလ္၊ နိဗၺာန္တရား။

သုညတ၀ိေမာကၡ -

အနိစၥအားျဖင့္ ႐ႈ၍ျဖစ္ေသာ လြတ္ေျမာက္မႈ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္။ အတၱမွ ကင္းဆ တ္ျခင္းေၾကာင့္ရေသာမဂ္။

Page 12 of 42

The attainment of this emancipation  through meditation on suffering,  dukkha, is called  Appaṇihitavimokkha. Emancipation gained through  meditation on the characteristic of  impermanence. Attainment of Magga Insight  through eradication of the illusion of  self

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

EMPTINESS

 Suññata

သုညတ -

႐ုပ္နာမ္တစ္ခုခုကုိ အနတၱဟု

ဆိတ္သုဥ္းသည့္သေဘာ၊

၀ိပႆနာ႐ႈ၍ အတၱဟူေသာ

Void; devoid of atta; anatta; non‐ self; eradication

အတၱစသည္မွ

စြဲလမ္းျခင္းမွ

ကင္းဆိတ္သည့္သေဘာ။

ကင္းဆိတ္သြားသည့္သေဘာကုိ သုညတ ဟုေခၚသည္။

EMPTY MAN

Moghapurisa ေမာဃပုရိသ - မဂ္ဖုိလ္မွ

မဂ္ဖုိလ္မရေသးေသာ ပုဂၢဳိလ္ႏွင့္

အခ်ည္းႏွီးျဖစ္သူ။

မဂ္ဖုိလ္မရႏုိင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔ကုိ ေမာဃပုရိသ - မဂ္ဖုိလ္မွ အခ်ည္းႏွီးျဖစ္သူဟူ၍ ေခၚၾကသည္။

ENDOWMENTS

Sampadᾱ

သမၸဒါ - ျပည့္စုံျခင္း၊

မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌

မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌

ခ်မ္းသာသုခရေၾကာင္းတရား

ခ်မ္းသာသုခရေၾကာင္းတရ

၄-ပါးတုိ႔မွာ -(၁) ဥ႒ာနသမၸဒါ (၂)

ား။

သမဇီ၀ိတသမၸဒါ (၃) အာရကၡသမၸဒါ

One who cannot attain Magga and  Phala.One who has not attained or  is unable to attain Path and Fruition,  Magga and Phala, is called  moghapurisa Accomplishments.Conditions for  happiness and well‐being, sukha, in  the present life.

(၄) ကလ်ာဏမိတၱသမၸဒါ ENLIGHTENMENT

Bodhi

ေဗာဓိ -

ေဗာဓိသည္ သမၼာသေမၺာဓိ၊ ပေစၥကေဗာဓိ၊ သာ၀ကေဗာဓိ ဟူ၍ သုံးမ်ဳိးရွိ၏။

သမာဓိသေမၺာဇၩဂၤ

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  CONCENTRATION

Samᾱdhisam bojjhaṅga

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  DELIGHTFUL  SATISFACTION

Pῑtisambojjha ပီတိသေမၺာဇၩဂၤ ṅga

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF EFFORT

Vῑriyasambojj ၀ီရိယသေမၺာဇၩဂၤ haṅga

သမာဓိသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ တည္ၿငိမ္မႈသမာဓိ။ ပီတိသေမၺာဇၩင္၊

There are three kinds of bodhi:(1)  Perfect Self – Enlightenment,  Sammasambodhi;(2) Enlightenment  of a lesser Buddha, paccekabodhi;(3)  Enlightenment of a disciple,  savakabodhi. Concentration as a factor for the  attainment of Path Knowledge,  Magga Ñᾱṇa Joy; rapture

မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ႏွစ္သက္မႈ ပီတိ။ ၀ီရိယသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာအားထုတ္မႈ

Effort as a factor for the attainment  of Path Knowledge, Magga Ñᾱṇa

၀ီရိယ။ ဥေပကၡာသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  EQUANIMITY

Upekkhᾱsam bojjhaṅga

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  INVESTIGATIVE  KNOWLEDGE

Dhammavica ya  Sambojjhang a

ဓမၼ၀ိစယသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  MINDFULNESS

Sati  Sambojjhang a

သတိသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  TRANQUILITY

Passadhi  Sambojjhang a

ပႆဒၶိသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENMENT  FACTORS

Bojjhanga

ေဗာဇၩဂၤ - ေဗာဇၩင္၊

ဥေပကၡာသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ

Neutral, impartial, balanced,  detached

လ်စ္လ်ဴ႐ႈမႈ ဥေပကၡာ။ ဓမၼ၀ိစယသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔ကုိ စိစစ္မႈပညာ။ သတိသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္းအေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ေအာက္ေမ႔မႈသတိ။ ပႆဒိၶသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ၿငိမ္းေအးမႈ ပႆဒၶိ။ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏အေၾကာင္း၊ သေမၺာဇၩဂၤ ဟူ၍လည္းေခၚ၏။သတိသေမၺာဇၩင္ စေသာအားျဖင့္ (၇)ပါး အျပားရွိ၏။

Page 13 of 42

Investigative knowledge as a factor  for the attainment of Path  Knowledge, Magga Nana

Mindfulness as a factor for the  attainment of Path knowledge,  Magga Nana. Calmness; serenityTranquility as a  factor for the attainment of Path  knowledge, Magga Ñᾱṇa Constituents of Enlightenment;  factors or conditions for the  attainment of Path Knowledge,  Maggañᾱṇa

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

ENSHRINEMENT

Thᾱpanᾱ

ဌာပနာ -

ေဂါပကအဖြဲ႕၀င္ လူႀကီးမင္းမ်ားသည္

Placing or keeping in a shrine

ဌာပနာသြင္းျခင္း၊

ေစတီေတာ္အတြင္းသုိ႔

တည္ျခင္း၊

ျမတ္စြာဘုရား၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကုိ ဌာပနာသြင္းလႉ ပူေဇာ္ၾကသည္။

ENVY

Issᾱ

ဣႆာ - မနာလုိမႈ၊

သူတပါး တုိးတက

ျငဴစူမႈ။

ႀကီးပြားျပည့္စုံေနသည္ကုိ မနာလုိ၊ မၾကားလုိ၊ မၾကည့္လုိျခင္းသေဘာကုိ

Envy is a feeling of discontent  aroused by someone else’s  possession of things and success.

ဣႆာ - ဟုေခၚသည္။ EQUANIMITY

Upekkhᾱ

ဥေပကၡာ - ၀မ္းမသာ

ခ်မ္းသာေသာ သတၲ၀ါ၊ ဆင္းရဲေသာ

၀မ္းမနည္းျဖစ္ျခင္း၊

သတၲ၀ါမ်ားအေပၚ၌

လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း။

အညီအမွ်႐ႈႏုိင္ျခင္းသည္ ဥေပကၡာျဗဟၼစုိရ္တရား ျဖစ္သည္။

ETERNALISM

Sassatadiṭṭhi

သႆတဒိ႒ိ - ဘ၀ၿမဲ၏

သႆတဒိ႒ိသည္ သကၠာယဒိ႒ိ

ဟူေသာအယူ၊

(အတၲဒိ႒)ိ ကုိ အေျခခံ၍

ဘ၀ဒိ႒ိဟုလည္းေခၚ၏။ EVERLASTING CHARITY

ျဖစ္ေပၚလာေသာ အယူ၀ါဒျဖစ္သည္။

Thᾱvarapuññ ထာ၀ရပုည a ထာ၀ရကုသုိလ္။

အၿမဲတမ္း ကုသုိလ္ျဖစ္ေနေသာ

Neutral state of mind The mental  equipoise to regard the happy  beings and the miserable beings  alike with the same detachment is  one of the (four) sublime abiding  called Equanimity. Belief that physical and mental  processes of being will exist  eternally. Charity whose merit lasts forever

ဒါနေျခာက္မ်ဳိးကုိ ထာ၀ရပုည ဟုေခၚသည္။

EVIL

 Mᾱra

မာရ - မာရ္၊ မာရ္ ၅-ပါး။

(၁) ခႏၶမာရ္ (ခႏၶာ ၅-ပါး)(၂)

The five Mᾱras

အဘိသခၤါရမာရ္ (ဘ၀ကုိ စီမံဖန္တီးေပးေသာ ကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္က)ံ ၊(၃) မစၥဳမာရ္ (ေသျခင္းတရား)၊(၄) ေဒ၀ပုတၱမာရ္ (မာရ္နတ္သား)၊(၅) ကိေလသမာရ္ (ကိေလသာတရားမ်ား)။ EXALTED ONE

Bhagava

ဘဂ၀ါ -

ျမတ္စာြ ဘုရား၊ ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ ၉-ပါးတုိ႔တြင္ ဘဂ၀ါဂုဏ္ေတာ္သည္ တစ္ပါးအပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။

EXPOUNDER OF THE  DHAMMA

Dhammakath ဓမၼကထိက ika

EXPOUNDING THE  DHAMMA

Dhamma  desanᾱ

တရားဓမၼေဟာေျပာသူ။

ဓမၼေဒသနာ -

သူတပါးတုိ႔အား တရားေဟာျခင္းသည္

တရားေဟာျခင္း။

အလြန္ႀကီးက်ယ္သည့္ ေကာင္းမႈတစ္ရပ္ျဖစ္၏။

EYE

Cakkhu

စကၡဳ - မ်က္စိ၊ အျမင္။

စကၡဳငါးပါးကား -(၁) ဗုဒၶစက (၂) သမႏၲ စကၡဳ (၃) ဓမၼစကၡဳ (၄) ဒိဗၺစကၡဳ

The Buddha; an attribute of the  BuddhaThe epithet ‘the Exalted One’  is one of the nine supreme  attributes of the Buddha. an expounder of the Dhamma.

Expounding Buddha’s teachings.As  Buddha’s teachings can bring about  the welfare of beings to the greatest  extent, it is a great virtue to  expound the doctrine to others Vision.There are five kinds of Eye in  Buddhist literature

(၅) ပႆာဒစကၡဳ EYE‐CONSCIOUSNESS

Cakkhuviññᾱ ṇa

စကၡဳ၀ိဉာဏ - ျမင္သိစိတ္။

႐ူုပါ႐ုံႏွင့္ စကၡဳပသာဒ ေပါင္းဆုံမိေသာအခါ ျမင္သိစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။

EYE‐FACULTY

EYE‐TOOTH RELIC

Cakkhundriya စကၡဳႃႏိၵယ -

Dᾱṭhᾱdᾱtu

စကၡဳေႁႏၵ၊

ျမင္မႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

ျမင္မႈ၌

မ်က္စိအၾကည္ဓာတ္ကုိ စကၡဳေႁႏၵ ဟု

အစုိးတရရွိေသာတရား။

ေခၚသည္။

ဒါဌာဓာတု -

စြယ္ေတာ္ဓာတ္၊ စြယ္ေတာ္။

Page 14 of 42

Eye‐consciouisness arises when a  visual object comes into contact  with eye‐sensitivity. Eye‐sensitivity Element has control  over the function of seeing and is  therefore called Eye‐faculty. EYE‐TOOTH RELIC

English

Pali

Myanmar

FACTORS OF NON‐ DECLINE

Aparihᾱniyad အပရိဟာနိယဓမၼ hamma အပရိဟာနိယတရား၊

Myanmar Definition

English Definition

ဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီးျခင္းမရွိေသာတရား၊

Factors that promote prosperity

တုိးတက္ႀကီးပြားမႈကုိ ျဖစ္ေစ တတ္ေ သာတရား၊အပ ရိဟာနိယတရားခုႏွစ္ပါး ရွိသည္။

FACULTY

Indriya

ဣႃႏၵိယ --

ဣေႁႏၵ၊

႐ုပ္တရား နာမ္တရားတုိ႔တြင္

အစုိးတရရွိမႈ။

အစုိးတရရွိေသာ ႐ုပ္နာမ္တုိ႔ကုိ ဣေႁႏၵဟု ေခၚသည္။

FACULTY OF  CONCENTRATION

Samadhindriy သမာဓိႃႏိၵယ a သမာဓိေႁႏၵ၊

သမာဓိတရားကုိ တည္ၾကည္မႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ သမာဓိေႁႏၵ

တည္ၾကည္မႈ၌

ဟုေခၚသည္။

Mental and physical phenomena  that control their respective sense‐ bases That mental phenomenon which has  control over concentration is called  Faculty of Concentration.

အစုိးတရရွိေသာတရား။ FACULTY OF  CONVICTION

FACULTY OF EFFORT

Saddhindriya

သဒၶိႃႏၵိယ -

သဒိၶေႁႏၵ၊

သဒၶါတရားကုိ ယုံၾကည္မႈ၌

ယုံၾကည္မႈ၌

Viriyindriya

အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

အစုိးတရရွိေသာတရား။

သဒိၶေႁႏၵဟုေခၚသည္။

၀ီရိယိႃႏၵိယ -

၀ီရိယတရားကုိ အားထုတ္မႈ၌

၀ီရိယိေႁႏၵ၊

အားထုတ္မႈ၌

FACULTY OF  FEMININITY

Itthindriya

အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ ၀ီရိယိေႁႏၵ

အစုိးတရရွိေသာတရား။

ဟုေခၚသည္။

ဣတၳိႃႏၵိယ -

ဣတၳိဘာ၀႐ုပ္ကုိ မိန္းမ (အမ)

ဣတၳေႁႏၵ၊

မိန္းမ (အမ)ျဖစ္ေၾကာင္း၌ အစုိးတရရွိေသာ တရား။

FACULTY OF GLADNESS

Somanassind riya

ျဖစ္ေၾကာင္း၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ ဣတၳိေႁႏၵဟုေခၚသည္။

ေသာမနႆိႃႏိၵယ -

စိတ္ခ်မ္းသာမႈ၊ ၀မ္းေျမာက္မႈ၌

ေသာမနႆိေႁႏၵ၊

အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

စိတ္ခ်မ္းသာမႈ

ေသာမနႆေ၀ဒနာကုိ

၀မ္းေျမာက္မႈ၌

ေသာမနႆိေႁႏၵ ဟုေခၚသည္။

That mental phenomenon which has  control over conviction is called  Faculty of Conviction That mental phenomenon which has  control over effort is called the  Faculty of Effort. That physical phenomenon which  has control over femininity (i.e,  femaleness of the body) is called  Faculty of Femininity. That mental phenomenon which has  control over gladness is called  Faculty of Gladness.

အစုိးတရရွိေသာတရား။ FACULTY OF  MASCULINITY 

Purisindriya

ပုရိသိႃႏိၵယ -

ပုရိသိေႁႏၵ၊

ေယာက်္ား (အထီး, အဖုိ)

Manindriya

မနိႃႏၵိယ -

အဖုိ) ျဖစ္ေၾကာင္း၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ ပုရိသိေႁႏၵ ဟု

ျဖစ္ေၾကာင္း၌

မနိေႁႏၵ၊

သိမႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

သိမႈ၌

စိတ္ကုိ မနိေႁႏၵဟုေခၚသည္။

အစုိးတရရွိေသာတရား။ FACULTY OF  MINDFULNESS

Satindriya

သတိႃႏိၵယ -

သတိေႁႏၵ၊

ေအာက္ေမ႔မႈ၌ အစုိးတရရွိေသာတရား။

FACULTY OF PHYSICAL  LIFE

Rῡpajivitindri ႐ူပဇီ၀ိတိႃႏၵိယ ya ႐ုပ္ဇီ၀ိတိေႁႏၵ၊ ႐ုပ္သက္၊ ဇီ၀ိတ႐ုပ္။

That physical phenomenon which  has control over masculinity (i.e,  maleness of the body) is called  Faculty of Masculinity.

ေခၚသည္။

အစုိးတရရွိေသာတရား။ FACULTY OF MIND

ပုရိသဘာ၀႐ုပ္ကုိ ေယာက်္ား (အထီး,

ေအာက္ေမ႔မႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ သတိကုိ သတိေႁႏၵ ဟုေခၚသည္။ ဇီ၀ိတ႐ုပ္သည္ ကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ႐ုပ္ကလပ္မ်ားႏွင့္ ယွဥ္၍ ျဖစ္ေပၚၿပီး ထုိကလာပ္တြင္း႐ွိ ႐ုပ္မ်ားသက္တမ္းျပည့္ တည္တံ့ေအာင္ ေစာင့္ထိန္းေပး၏။ ေသသည့္အခါ၌ ယ င္းကမၼဇ႐ုပ္တုိ႔ႏွင့္အတူပင္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသည္။

Page 15 of 42

That mental phenomenon which has  control over knowing is called  Faculty of Mind. That mental phenomenon which has  control over mindfulness is called  Faculty of Mindfulness. The faculty of physical life arises  together, at the moment of  conception, with the corporeality  caused by past action. It sustains the  corporeality to the fully lifespan and  perishes together with it.

English

Pali

Myanmar

FACULTY OF VITALITY

Jivitindriya

ဇီ၀ိတိႃႏိၵယ -

ဇီ၀ိတိေႁႏၵ၊

Myanmar Definition

English Definition

ဇီ၀ိတိေႁႏၵသည္ ႐ုပ္ဇီ၀ိတိေႁႏၵ၊

Those mental and physical  phenomenon that keep the co‐ arising mental and physical  phenomena functioning (i.e. keeping  them alive) are called Faculty of  Vitality.

နာမ္ဇီ၀ိတိေႁႏၵဟူ၌ ၂-မ်ဳိးရွိသည္။

အတူျဖစ္ဖက္ ႐ုပ္နာမ္တရားကုိ အသက္ရွည္ၾကာ တည္တံ့ေအာင္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ရာ၌ အစုိးတရရွိေသာတရား။ FACULTY OF WISDOM

FALLING FROM  BHIKKHUHOOD

Pannindriya

Pᾱrᾱjika

ပညိႃႏၵိယ -

ပညိေႁႏၵ၊

ပုိင္းျခားသိမႈ၌

ပုိင္းျခားသိမႈ၌

အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ ပညာကုိ

အစုိးတရရွိေသာတရား။

ပညိေႁႏၵဟု ေခၚသည္။

ပါရာဇိက -

(၁) ေမထုန္အမႈကုိ က်ဴးလြန္မႈ၊

ပါရာဇိကအာပတ္၊

(၂) သူတပါးပစၥည္းကုိ ခုိးယူမႈ၊

ရဟန္းအျဖစ္မွ

(၃) လူ၏အသက္ကုိ သတ္မႈ၊

ဆုံး႐ႈံးေစႏုိင္ေသာအျပစ္။

(၄) စ်ာန္မဂ္ဖုိလ္တရားထူးမ်ားကုိ မရရွိဘဲ ရရွိသည္ဟု လိမ္ညာေျပာဆုိမႈတုိ႔ျဖစ္သည္။

FALSEHOOD

Musᾱvᾱda

မုသာ၀ါဒ -

ႏႈတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ စာျဖင့္ျဖစ္ေစ၊

မဟုတ္မမွန္ေျပာဆုိျခင္း၊

ကုိယ္လက္ျပဳလုပ္၍ျဖစ္ေစ

မုသားစကား။

သူတစ္ပါးအက်ဳိးပ်က္စီးေအာင္

That mental phenomenon which has  control over wisdom is called  Faculty of Wisdom. Offence deserving expulsion from  bhikkhuhood; Pᾱrᾱjika offence  under the Vinaya rules .(a) sexual  intercourse;(b) taking what is not  given;© killing a human being;(d)  falsely claiming or pretending to  have gained jhᾱna, magga, phala. Untruth; telling lies.Telling lies with  malicious intent is musavada. The  gravity of that offence corresponds  to the amount of harm done

မဟုတ္မမွန္ လိမ္ညာလွ်င္ မုသာ၀ါဒျဖစ္သည္။ FASTING DAYS

Uposathadiva ဥေပါသထဒိ၀သ sa ဥပုသ္ေန႔၊ လူပုဂၢဳိလ္မ်ား

၈-ပါးသီလ ေစ ာင့္ထိန္းရေသာေန႔မ်ားကုိ

၈-ပါးသီလ

(ဥေပါသထဒိ၀သ) ဥပုသ္ေန႔မ်ားဟု

က်င့္သုံးေသာေန႔၊

ေခၚဆုိသတ္မွတ္ၾကသည္။ လဆန္း

သံဃာေတာ္မ်ား

၈-ရက္၊ လဆန္း ၁၅-ရက္

ဥပုသ္ျပဳေသာေန႔။

(လျပည့္ေန႔)၊ လဆုတ္ ၈-ရက္၊

Uposatha day, the specially assigned  days of the month on which lay folks  observe the Uposatha (eight)  precepts; the days marked for the  members of the Order to recite  pᾱtimokkha.

လဆုတ္ ၁၄-ရက္ သုိ႔မဟုတ္ ၁၅-ရက္ (လကြယ္)ေန႔မ်ားသည္ လူပုဂၢဳိလ္တုိ႔၏ ဥပုသ္ေန႔မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ FEAR

Bhaya

ဘယ -

ေဘး၊ ေၾကာက္လန္႔ျခင္း။

Peril

FEAR TO DO EVIL

Ottappa

ၾသတၱပၸ -

မေကာင္းမႈမွ ေၾကာက္လန္႔မႈ။

Moral dread

FETTER

Saṁyojana

သံေယာဇန -

ကာမရာဂသံေယာဇဥ္ စေသာအားျဖင့္

There are ten fetters such as sensual  attachment.

သံေယာဇဥ္ ၁၀-ပါး ရွိသည္။

သံေယာဇဥ္၊ အေႏွာင္အဖြဲ႕။ FINE‐MATERIAL SPHERE

Rῡpabhῡmi

႐ူပဘူမိ -

႐ူပဘုံ။

႐ူပျဗဟၼာမ်ားေနေသာ ႐ူပဘုံသည္ ပထမစ်ာန္ဘုံစသည္ျဖင့္ ၁၆-ဘုံ ရွိသည္။

FIRST TEACHER

Pubbᾱcariya

ပုဗၺာစရိယ -

မိဘႏွစ္ပါးကုိ လက္ဦးဆရာဟု

လက္ဦးဆရာ။

ေခၚဆုိသည္။

Page 16 of 42

There are sixteen planes in the Fine‐ material Sphere such as the plane of  the First jhᾱna. Parents are said to be the first  teachers of their child.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

FIVE FOLD MANNER OF  CONTACT IN MAKING  OBEISANCE

Paṅca  patiṭṭhita

ပၪၥပတိ႒ိတ -

အက်ဳိးႏြံဆုံးေသာ

တည္ျခင္းငါးပါး။

ကုိယ္အမူ

The fivefold manner of contact  which signifies utmost humility on  the part of making obeisance

အရာထင္ရွားေစေသာအားျဖင့္ ရွိခုိးဦးခ်ေသာအခါ တည္ျခင္းငါးပါးရွိသည္။

FIVE HEINOUS DEEDS  THAT SEND ONE TO  NIRAYA

Pancᾱnantari ပၪၥာနႏၲရိယကမၼ ya kamma ပၪၥာနႏၲရိယကံ၊

ေသလြန္သည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ အျခားမဲ့ဘ၀၌ အပါယ္ငရဲသုိ႔ မလြဲမေသြ ေရာက္ေစႏုိင္ေသာ

The five heinous deeds that send  one to the realm of continuous  suffering immediately on the death  of the perpetrator

အကုသုိလ္ကံ။(၁) အမိကုိ သတ္ျခင္း၊ (၂) အဖကုိ သတ္ျခင္း၊ (၃) ရဟႏၲာကုိ သတ္ျခင္း၊ (၄) ဘုရားရွင္အား ေသြးစိမ္းတည္ေအာင္ ျပဳျခင္း၊ (၅) သံဃာ အသင္းခြဲျခင္း FIVE OBSTRUCTIONS IN  THE MIND

Cetokhila

ေစေတာခိလ -

မပယ္ရေသးေသာ

ရဟန္းစိတ္၀ယ္

စိတ္၏ဆူးေျငာင့္ခလုတ္

မပယ္စြန္႕ရေသးေသာ

(ေစေတာခိလ) ငါးမ်ဳိး ရွိသည္။

Obstructions in the mind of a  bhikkhu which have not been got rid  of

ဆူးေျငာင့္ခလုတ္ငါးမ်ဳိး။ FIVE PRECEPTS

Paṅcasῑla

ပၪၥသီလ -

ငါးပါးသီလ၊

ငါးပါးသီလတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အားလုံး ေစာင့္ထိန္းအပ္သည့္ သိကၡာပုဒ္ငါးပါးပါ၀င္၏၊

FLAG‐POLE

Dhajathambh ဓဇတမၻ a တံခြန္တိင ု ္။

အလံတုိင္၊

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ ေစတီပုထုိးတုိင္းတြင္

The five precepts prescribed for  every Buddhist consist of:1.  abstaining from killing;2. abstaining  from taking what is not given;3.  abstaining from sexual  misconduct;4. abstaining from  telling lies;5. abstaining from taking  or using intoxicants Flag‐post; flagstaff.Buddhists donate  flag‐poles at every pagoda

အလံတံခြန္တုိင္ကုိ စုိက္ထူလႉဒါန္းၾကသည္။ FOLLOWER OF OTHER  FAITHS

Aññatitthiya

အညတိတၳိယ -

ျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာျပင္ပ၌

ေဂါတမဘုရားအယူမွတပါး

ဘာသာေရးဂုိဏ္းမ်ားစြာရွိခ့၏ ဲ ။

အျခားအယူရွိသူ။

၎တုိ႕ကုိ အညတိတၳိဂုိဏ္းဟု ေခၚသည္။

FOOD OFFERING BY  DRAWING LOTS

Salᾱkabhatta သလာကဘတၲ -

ဗုဒၶဘာသာျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားသည္

သလာကဘတ္

သံဃာေတာ္မ်ားအား သလာကဘတ္

စာေရးတံဆြမ္း၊ မဲခ်၍

(စာေရးတံဆြမ္း)ကုိ

လႉဒါန္းရေသာဆြမ္း၊

ဆက္ကပ္လႉဒါန္းေလ့ ရွိၾကသည္။

Follower of other faiths outside the  Teaching of Gotama Buddha.There  were various religions sects outside  the Teaching of the Buddha. They  were called ‘other sects’  aññatitthiya. Myanmar Buddhists often make  offerings of food to the Saṁgha by  drawing lots.

မဲက်ရာ သံဃာကုိ ပင့္ဖိတ္လႉဒါန္းသည့္ဆြမ္း။ FOOD OFFERINGS ON  THE SEVENTH DAY  AFTER THE DEMISE OF  A PERSON

Matakabhatt a

မတကဘတၱ -

တစ္စုံတစ္ဦး ေသလြန္၍

မတကဘတ္၊

ခုႏွစ္ရက္ေျမာက္ေသာေန႕တြင္

ရက္လည္ဆြမ္း၊

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္

သပိတ္သြတ္ဆြမ္း။

ေသဆုံးသူအားရည္စူး၍ သာဓုေခၚႏုိင္ေစရန္ သံဃာေတာ္တုိ႔အား ဆြမ္းကပ္၍ အမွ်ေ၀ၾကသည္။

Page 17 of 42

Buddhists have a custom of making  food offerings to the Saṁgha on the  seventh day of the demise of a  person in the hope that the  departed one might gladly approve  of the good deed saying, “Good!  Good!”

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

FOREST‐DWELLER

Ᾱraññika

အာရညိက -

ေတာေနရဟန္း၊ ေတာရေဆာက္တည္သူ။

A bhikkhu who resorts to a forest  abode; one who takes up the  austere practice of forest‐dwelling

စတုသစၥ -

အရိယာတုိ႔ သိအပ္ေသာ

The four Noble Truths

အရိယာသစၥာေလးပါး။

သစၥာေလးပါးကား -(၁) ဒုကၡသစၥာ

FOUR ARIYA TRUTHS

Catusacca

(၂) သမုဒယသစၥာ (၃) နိေရာဓသစၥာ (၄) မဂၢသစၥာ FOUR GREAT  AUTHORITIES

Catumahᾱpa desa

စတုမဟာပေဒသ -

ျမတ္စြာဘုရား၏ စကားေတာ္စင္စစ္

မဟာပေဒသ (၄)မ်ဳိး။

ဟုတ္မဟုတ္ကုိ စိစစ္နည္း ေလးမ်ဳိးျဖစ္သည္။

FOUR GUARDIAN  MEDITATIONS

Caturᾱrakkha စတုရာရကၡကမၼ႒ာန ‐ အေစာင့္အေရွာက္ kammaṭṭhᾱn ကမၼ႒ာန္းေလးပါး။ a

စတုရာရကၡ အမည္ရေသာ အေစာင့္အေရွာက္ ကမၼ႒ာန္း

The Buddha’s directives to posterity  for deciding on the authenticity of  statements attributed to the Buddha  or to the other three authorities. The four types of meditation that  guard the yogi

ေလးပါးမွာ -(၁) ဗုဒၶါႏုႆတိ (၂) အသုဘကမၼ႒ာန္း (၃) မရဏာႏုႆတိ (၄) ေမတၲာဘာ၀နာ တုိ႔ျဖစ္သည္။

FOUR MATERIAL  REQUISITES

Ᾱmisa

အာမိသ -

ရဟန္းေတာ္မ်ား လက္ခံႏုိင္ခြင့္ရွိေသာ သကၤန္း၊ ဆြမ္း၊ ေက်ာင္း၊

ကိေလသာတုိ႔ျဖင့္ သုံးသပ္အပ္ေသာအရာ၊

ေဆးဟူေသာ ပစၥည္းေလးပါးသည္

ပစၥည္းေလးပါး။

ကိေလသာျဖင့္

Four material requisites of a bhikkhu  the use of which tends to lustful  enjoyment

သုံးသပ္အပ္ေသာေၾကာင့္ အာမိသမည္၏။ FOUR SOCIAL CLASSES

Vaṇṇa

၀ဏၰ - အမ်ဳိးဇာတ္၊

အမ်ဳိးဇာတ္ ၄-ပါး ရွိ၏။ ၎တုိ႔မွာ -(၁)

There are four social classes,

ခတၱိယ - မင္းမ်ဳိး၊(၂) ျဗဟၼဏ ပုဏၰားမ်ဳိး၊(၃) ေ၀ႆ ကုန္သည္မ်ဳိး၊(၄) သုဒၶ အလုပ္သမားလူတန္းစားမ်ဳိး တုိ႔ျဖစ္သည္။ FOURFOLD PURITY OF  BHIKKHU MORALITY

Catupᾱrisudd စတုပါရိသုဒၶိသီလ hisῑla

ရဟန္းေတာ္မ်ား စင္ၾကယ္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းထုိက္ေသာ အက်င့္သီလ က်င့္၀တ္ေလးပါး၊ ဘိကၡဳသီလ။

FRUITS OF THE LIFE OF  A SAMAṆA

Sᾱmaññaphal သာမညဖလ a ရဟန္းျဖစ္ရျခင္း၏အက်ဳိး၊ သာမညဖလသုတ္။

ျမတ္စြာဘုရားသည္ အဇာသတတ္မင္းအား

The four groups of moral precepts  which the bhikkhus are required to  observe strictly, without incurring  any blemish on oneself. The fruits of being a bhikkhu or  samaṇa; the Sᾱmaññaphala Sutta.

သာမညဖလသုတ္ ေဒသနာကုိ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ ညခ်မ္းအခ်ိန္၌ ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။

FUTURE BUDDHA

Metteya

ေမေတၱယ် -

ဤဘဒၵကမၻာ၌ ပၪၥမေျမာက္

ေမေတၱယ်ဘုရားရွင္။

ပြင့္ေတာ္မူမည့္ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား၏ ဘြဲ႕အမည္ေတာ္ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕က်မ္းတုိ႔၌ အရိေမေတၱယ်ဟုလည္း ရွိသည္။

GEM

Ratana

ရတန - ရတနာ၊

ရတနာသုံးပါး၊ ဘုရား တရား သံဃာ။

ႏွစ္သက္ဖြယ္ ျမတ္ႏုိးဖြယ္အရာ။ GENEROSITY

Cᾱga

စာဂ - စြန္႔ႀကဲေပးကမ္းျခင္း။ စြန္႔ႀကဲေပးကမ္းျခင္း။

Page 18 of 42

The Buddha‐to‐come.Metteya  Buddha or Arimetteya Buddha as it  has been written in some texts, will  be the fifth Buddha to attain self‐ enlightenment in this world known  as Badda Kappa (i.e, world in which  five Buddha will emerge). Jewel.Things which are considered  to be precious in many ways are  counted as gems or jewels Liberality in giving

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

GLORIOUS ONE

Bhagavᾱ

ဘဂ၀ါ -

ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတာ္မူေသာ

See EXALTED ONE.

ျမတ္စြာဘုရား။ GOING ON ALMS  ROUND

Sapadᾱnacᾱr သပဒါနစာရီ ῑ အိမ္စဥ္ရပ္၍ ဆြမ္းခံျခင္း။

ဘုရားရွင္ အဆူဆူတုိ႔သည္ အိမ္စဥ္အတုိင္းရပ္၍ ဆြမ္းခံရေသာ

Stopping at every house along the  daily round of gathering alms‐food.

က်င့္၀တ္ကုိ အေလးအျမတ္ထား၍ ျပဳၾကသည္။ GOLD

Jᾱtarῡpa

ဇာတ႐ူပ -

ေ႐ႊ။

ေ႐ႊတုံးေ႐ႊခဲသာမက ေ႐ႊျဖင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ အ၀တ္တန္ဆာအားလုံး

Besides bullion the term, jᾱtarῡpa,  includes ornaments and other items  made of gold.

အက်ဳံး၀င္သည္။ GREED

Lobha

ေလာဘ -

လုိခ်င္မႈ။

ေလာဘသည္ ဆင္းရဲျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္သည္။

GROUP OF FIVE

Pancavaggiya ပၪၥ၀ဂၢိယ -

ပၪၥ၀ဂၢီ၊

အဦးဆုံးေသာ တပည့္သာ၀ကမ်ား

ငါး

ျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းတုိ႔၏

ပ

အမည္မ်ားမွာ - ေကာ႑ည, ၀ပၸ,

ါး

ဘဒၵိယ, မဟာနာမ္ ႏွင့္ အႆဇိ

အ

တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။

Selfish desire.Greed is the root of all  miseries. The group of five were the earliest  disciples of the Buddha. Their names  were Koṇḍañña, Vappa, Bhaddiya,  Mahᾱnᾱma and Assaji

ေပါင္းအစုရွိေသာရဟန္း။ GUARDIAN OF THE  WORLD

Lokapᾱla  dhamma

ေလာကပါလဓမၼ -

ယင္းတရားတုိ႔သည္ -(၁) ဟိရီ -

ေလာကကုိ

မေကာင္းမႈျပဳလုပ္ရမည္ကုိ

ေစာင့္ေရွာက္တတ္ေသာတ ရွက္ျခင္း၊(၂) ၾသတၱပၸ ရား။

မေကာင္းမႈျပဳလုပ္ရမည္ကုိ

Principles guarding the world;  principles guarding mankind.These  principles are twofold, namely: (1) Shame to do evil, hῑri;(2) Fear to  do evil, ottapa;

ေၾကာက္လန္႔ျခင္းတုိ႔ျဖစ္သည္။ HAPPINESS

Sukha

သုခ - ခ်မ္းသာမႈ၊

မဂၤလာတရားကုိ

ခ်မ္းသာျခင္း။

က်င့္ေသာသူတုိ႔သည္ ခပ္သိမ္းေသာအရပ္၌ ခ်မ္းသာသုခကုိ

Ease; comfort,Those who live up to  the principles of Maṅgala attain  happiness wherever they are.

ရရွိၾကသည္။ HARDNESS

HARSH SPEECH

Kakkhaḷa Pharusavᾱcᾱ

ကကၡဠ -

ပထ၀ီဓာတ္သည္ ခက္မာေသာ

ခက္မာျခင္း။

သေဘာလကၡဏာ ရွိ၏။

ဖ႐ုသ၀ါစာ -

မေကာင္းေသာ ေစတနာပါမွ

ၾကမ္းတမ္းေသာစကားကုိ

ဖ႐ုသ၀ါစာ-ဟု ဆုိႏုိင္သည္၊ မိဘက

ေျပာဆုိျခင္း၊

သားသမီးမ်ားအား

ဆဲေရးႀကိမ္းေမာင္းျခင္း။

ဆဲဆုိႀကိမ္းေမာင္းျခင္းမွာ မေကာင္းေသာ ေစတနာ မပါျခင္းေၾကာင့္ ဖ႐ုသ၀ါစာ မျဖစ္ေခ်။

HATRED

Dosa

ေဒါသ -

ေလာကကုိ ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ

စိတ္ဆုိးမႈ၊ ဖ်က္ဆီးမႈ၊

တရားသုံးပါးတြင္ ေဒါသသည္ တစ္ပါး

ျပစ္မွားမႈ။

ပါ၀င္၏ - ဟူ၍

The Element of Solidity has the  characteristic of hardness. Coarse language; vulgarities,Harsh  words which parents might use  sometimes to admonish their  children do not count as harsh  speech as no bad intent is involved.  Only when there is bad intention  behind the harsh words can it be  called harsh speech Ill will; corruption; anger:The  Buddha said to King Pasenadi of  Kosala that hatred is one of the  three factors that destroy the world.

ေကာသလမင္းႀကီးအား ျမတ္စြာဘုရားက ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။ HEEDFULNESS

Appamᾱda

အပၸမာဒ -

“အပၸမာေဒန ဘိကၡေ၀ သမၸာေဒထ”

မေမ့ေလ်ာ့ျခင္း၊

ဟု အႀကိမ္ႀကိမ္ ဆုံးမေတာ္မူခ့သ ဲ ည္။

မေမ့ေလ်ာ့ေၾကာင္းတရား၊

အပၸမာဒတရားသည္ မေသျခင္း၏

သတိတရား။

အေၾကာင္းျဖစ္သည္။

Page 19 of 42

Vigilance; zeal:The Buddha himself  made the exhortation “be endowed  with heedfulness” repeatedly.  Heedfulness is the way to the  Deathless.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

HEEDLESSNESS

Pamᾱda

ပမာဒ -

ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းသည္ ေသျခင္း၏

ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း၊

အေၾကာင္းျဖစ္သည္။

Unmindfulness:Heedlessness is the  way to Death, i.e, the cause of  endless round of rebirth.

သတိကင္းလြတ္ျခင္း။ HEIR TO THE TEACHING

Sᾱsanadᾱyᾱd သာသနဒါယာဒ a သာသနာ့အေမြခ။ံ

ျမတ္စြာဘုရား၏ အဆုံးအမေတာ္မ်ားသည္ သာသနာ့အေမြမည္၏/ရွင,္ ရဟန္းမ်ားႏွင့္ ရွင္ဒါယကာ, ရဟန္းဒါယကာမ်ားသည္ သာသနာ့အေမြခံ မည္၏။

HIGH COUCHES AND  SEATS

Uccᾱsayana

ဥစၥာသယန -

အေျခ တစ္ေထာင့္ထာြ ထက္ရွည္ေသာ

ျမင့္ေသာေနရာ။

အိပ္ရာ၊ ခုတင္၊ ကုလားထုိင္ႀကီး စသည္မ်ားကုိ ဥစၥာသယန ဟု

The teachings of the Buddha are the  legacy of the Buddha. Those who  inherit them are the heirs to the  Buddha’s Teaching.Bhikkhus and lay  supporters who sponsor boys into  novicehood and novices into  bhikkhuhood are heirs to the  Buddha’s Teaching. Couches or seats having legs longer  than one cubit and a half (i.e, 27  inches) are called high couches and  seats.

ေခၚသည္။ HIGHER PSYCHIC  POWER

Abhiññᾱ

အဘိညာ -

အဘိညာဥ္ (၆)မ်ဳိးတုိ႔ကား -(၁)

အဘိညာဥ္၊ ထူးကဲေသာ

ဣဒၶိဓအဘိညာဥ္၊(၂)

အသိအျမင္

Supernormal knowledge; special  apperception

ဒိဗၺေသာတအဘိညာဥ္၊(၃)

ဉာဏ္စြမ္းရည္။

ပရစိတၲ၀ိဇာနန အဘိညာဥ္၊(၄) ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိ အဘိညာဥ္၊(၅) ဒိဗၺစကၡဳ အဘိညာဥ္၊(၆) အာသ၀ကၡယ အဘိညာဥ္တုိ႔ ျဖစ္သည္။

HINDRANCES

Nῑvaraṇa

နီ၀ရဏ -

စ်ာန္, မဂ္,

ဖုိလ္တုိ႔ကုိ

ကာမစၧႏၵ (၂) ဗ်ာပါဒ (၃) ထိနမိဒၶ (၄)

ပိတ္ပင္တားဆီးတတ္ေသာ တရား။ HOUSE WARMING

ထုိနီ၀ရဏတရားတုိ႔သည္ -(၁) ဥဒၶစၥ ကုကၠဳစၥ (၅) ၀ိစိကိစၧာ (၆) အ၀ိဇၨာ - ဟု ၆-ပါးရွိသည္။

Gehapavesan ေဂဟပေ၀သနမဂၤလ amaṅgala အိမ္တက္မဂၤလာ၊

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ အိမ္သစ္မ်ား ေဆာက္လုပ္ၿပီးေသာအခါ

အိမ္သုိ႔၀င္ေသာ မဂၤလာ။

သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္

Obstructions; those factor that  hinder they way to the achievement  of mental absorption, Insight  Knowledge and Fruition, jhᾱna,  magga and phala. A house warming ceremony; an  auspicious ceremony marking the  moving in into a new home

မိတ္သဂၤဟမ်ားကုိ ဖိတ္ၾကား၍ အိမ္တက္မဂၤလာ က်င္းပၾကသည္။ HUNGRY MISERABLE  BEING

Peta

ေပတ -

ၿပိတၲာ၊

ၿပိတၲာဘ၀မွာ အတိတ္ကုသုိလ္ကံ

ခ်မ္းသာအေပါင္းမွ

ႏွိပ္စက္မႈေၾကာင့္ အၿမဲဆာေလာင္

ကင္းကြာသူ။

မြတ္သိပ္ေနၾကရသည္။ စားေသာက္ဖြယ္ ေတြ႕ရပါလ်က္ မစားႏုိင္ မေသာက္ႏုိင္ ျဖစ္ရသည္။ ၿပိတၲာဘုံသည္ အပါယ္ေလးဘုံတြင္

A peta’s existence is one constantly  tormented by hunger and thirst due  to his demeritorious actions in the  past. A peta is unable to take food  or drink even when either is  available. Peta realm is included in  the four miserable existences, apᾱya.

ပါ၀င္သည္။ IGNOBLE PRACTICE

IGNORANCE

Abrahmacari ya

Avijjᾱ

အျဗဟၼစရိယ -

မိန္းမႏွင့္ေယာက္်ား ႏွစ္ဦးသားတုိ႔

မျမတ္ေသာအက်င့္၊

ေပ်ာ္ပါးမွီ၀ဲေသာ ေမထုန္အက်င့္ကုိ

ယုတ္ညံ့ေသာအက်င့္။

မျမတ္ေသာအက်င့္ဟု ေခၚသည္။

အ၀ိဇၨာ -

သစၥာေလးပါးကုိ

ေမာဟ၊

အမွန္တရားကုိ မသိျခင္း။

မသိနားမလည္ျခင္းသည္ အ၀ိဇၨာျဖစ္သည္။

ILL WILL

 Byᾱpᾱda

ဗ်ာပါဒ -

သူတစ္ပါးကုိ

ပ်က္စီးေစလုိမႈ။

သူတစ္ပါးကုိ ေသေစလုိ ပ်က္စီးေစလုိေသာ စိတ္အႀကံသည္ (ဗ်ာပါဒ) မေနာကံ ျဖစ္သည္။

Page 20 of 42

Lewd conduct;Indulgence in sexual  intercourse between man and  woman is called an ignoble practice. Stupidity; foolishness;  dullness;Ignorance of the Four Ariya  Truths. The evil desire to kill or destroy  others is a mental action,  manokamma, (of ill will, byᾱpᾱda).

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

ILLIMITABLE

Appamañña

အပၸမညာ -

အတုိင္းမသိျဖန္႔ခ်ိပြားမ်ားရေသာ

Limitless; boundless; infinite;

အတုိင္းအရွည္မရွိ

အာ႐ုံရွိေသာ ေမတၱာ က႐ုဏာ မုဒိတာ

အာ႐ုံ၌ျဖစ္ေသာတရား။

ဥေပကၡာ တရားတုိ႔ကုိ အပၸမညာေလးပါး ဟုေခၚသည္။

ILLUSION OF SELF

IMMORAL ACTION

Sakkᾱyadiṭṭhi သကၠာယဒိ႒ိ -

ခႏၶာငါးပါးတုိ႔ကုိ မိမိကုိယ္ဟူ၍

ထင္ရွားရွိေသာ

မွားယြင္းစြာ မွတ္ယူျခင္းသည္

႐ုပ္နာမ္ခႏၶာ၌ အယူမွားမႈ။

သကၠာယဒိ႒ိ မည္၏။

အကုသလကမၼ -

သတ္ျခင္း ခုိးယူျခင္း လိမ္ညာျခင္း

Akusala  kamma

အကုသုိလ္ကံ၊

ကုန္းတုိက္ျခင္းစေသာ မေကာင္းေသာ

အျပစ္မကင္းေသာ

လုပ္ငန္းမ်ားတုိ႔သည္ မေကာင္းမႈမ်ား

မေကာင္းက်ဳိးကုိ

ျဖစ္ၾကသည္။

Wrong view of the existing  aggregates, khandhas;The wrong  view that takes the five aggregates  as identical with Self, atta, is called  the Sakkᾱyadiṭṭhi. Sinful, heinous action; action which  brings about only bad results Killing, stealing, lying, slandering,  etc., are immoral actions, Akusala  kamma.

ေပးတတ္ေသာအလုပ္၊ IMPERMANENCE

Anicca

အနိစၥ -

အလုံးစုံေသာ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼ

မၿမဲေသာတရား။

သခၤါရတရားတုိ႔သည္ မၿမဲေသာ

Subject to change

တရားတုိ႔ျဖစ္ကုန္၏။ IMPERMISSIBLE MEAT

Akappiyama msa

အကပိၸယမံသ -

(၁) ဆင္သား၊ (၂) ျမင္းသား၊ (၃)

ရဟန္းတုိ႔

က်ားသား၊ (၄) လူသား၊ (၅)

မစားေကာင္းေသာ

ေအာင္သား၊ (၆) ေခြးသား၊ (၇)

အသား (၁၀)မ်ဳိး။

ေႁမြသား၊ (၈) ၀ံသား၊ (၉) ျခေသၤ့သား၊

Forbidden meat

(၁၀) က်ားသစ္သား တုိ႔ျဖစ္သည္။ IMPURITY

Upakkilesa

ဥပကၠိေလသ

ဘာ၀နာစိတ္ကုိ ပူးကပ္၍ ညစ္ႏြမ္းေအာင္ ျပဳလုပ္တတ္ေသာ တရားမ်ား။

INCALCULABLE

Asaṅkheyya

အသေခၤ်ယ် - အသေခၤ်၊ မေရမတြက္ႏုိင္ေအာင္

ပြင့္ေတာ္မူေလကုန္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားတုိ႔ကား

မ်ားျပားေသာအရာ။

ဂဂၤါ၀ါဠဳသဲစုမက မေရမတြက္ႏုိင္ေအာင္ မ်ားျပားကုန္၏။

INCOMPREHENSIBILITY

Acinteyya

အစိေႏၲယ် -

ေလာက၌ ႀကံစည္စဥ္းစားျခင္းျဖင့္

မႀကံစည္ႏုိင္ေသာအရာ၊

ျပည့္စုံေအာင္ မသိႏုိင္ေသာအရာ

ႀကံစည္စဥ္းစား၍

ေလးမ်ဳိးရွိ၏၊ ၎ကုိ အစိေႏၲယ်

မသိႏုိင္ေသာအရာ။

ေလးပါးဟု ေခၚသည္။

INDULGENCE IN  SENSUAL PLEASURES

  ကာမသုခလႅိကာႏုေယာဂ Kᾱmasukhalli kᾱnuyoga

INHERITANCE OF  VOLITIONAL ACTIONS,  THE KNOWLEDGE OF

Kammassaka thᾱñᾱṇa

ကမၼႆကတာဥာဏ

အာ႐ုံငါးပါး ကာမဂုဏ္ခ်မ္းသာကုိ

ကမၼႆကတာဉာဏ္၊ မိမိျပဳလုပ္ေသာ ကံသာလွ်င္ ကုိယ္ပုိင္ဥစၥာရွိသည္။ ကံမွတစ္ပါး ကုိယ္ပုိင္ဥစၥာမရွိ - ဟု

Kammassaka thᾱ  sammᾱdiṭṭhi

ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိ -

Innumerable;  uncountable;Innumerable as the  grains of sand on the banks of the  Ganges (Gaṅga) river are the  number of Buddhas who have  appeared in the world. Unthinkable; impenetrable;  something beyond the reach of  thought or reason

Enjoyment of sensual pleasures

ခံစားေသာအက်င့္။

သိေသာဉာဏ္။ INHERITANCE OF  VOLITIONAL ACTIONS,  THE VIEW OF

Anything that defiles the mind;  impurities that defile the mind of  the meditator.

ကံႏွင့္ ကံ၏အက်ဳိးကုိ ယုံၾကည္လက္ခံေသာအယူ။ကံႏွင့္ ကံ၏အက်ဳိးကုိ ယုံၾကည္မွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္ ျဖစ္သည္။

Page 21 of 42

The knowledge that one only has  volitional action, Kamma, as one’s  own possession and that there is no  other possession, is  Kammassakathᾱñᾱṇa. The view of that firmly accepts the  belief in volitional action, kamma,  and its results Only when one accepts this view of  volitional action and its results, one  becomes a Buddhist.

English

Pali

Myanmar

INITIAL APPLICATION  OF THE MIND

Vitakka

၀ိတကၠ -

၀ိတက္၊

ႀကံစည္ျခင္း၊ စိတ္ကူးျခင္း၊ စိတ္ကုိ အာ႐ုံေပၚသုိ႔

Myanmar Definition

English Definition

အကုသလ၀ိတက္သုံးပါးႏွင့္

Initiation of thought; the function of  directing the mind towards the  object of thought There are three kinds of  demeritorious (akusala) vitakka and  three kinds of meritorious (kusala)  vitakka.

ကုသလ၀ိတ က္သုံးပါးရ

တင္ပုိ႔ေပးျခင္း။

သည္။အကုသလ၀ိတက္သုံးပါးမွာ (၁) ကာမ၀ိတက္ (၂) ဗ်ာပါဒ၀ိတက္ (၃) ၀ိဟႎသာ၀ိတက္ တုိ႔ျဖစ္သည္။ကုသလ၀ိတက္သုံးပါးမွာ -(၁) ေနကၡမၼ၀ိတက္ (၂) အဗ်ာပါဒ၀ိတက္ (၃) အ၀ိဟႎသာ၀ိတက္

INITIATION

Pabbajjakam ma

ပဗၺဇၨကမၼ -

ရွင္ျပဳျခင္း၊

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ မိမိတုိ႔၏

သာမေဏျပဳျခင္း၊

သားေယာက္်ားကေလးမ်ားကုိ

သာသနာ့ေဘာင္သုိ႔

အ႐ြယ္ေရာက္လာေသာအခါ

သြတ္သြင္းျခင္း။

သာသနာ့ေဘာင္သုိ႔

Novitiation, initiation into the  Buddhist Order as a novice, as a  samanera;When their sons are of  age Buddddhists make them enter  the Buddhist Order.

သြတ္သြင္းၾကသည္။ INSIGHT

Vipassanᾱ

၀ိပႆနာ -

ခႏၶာငါးပါး၌ ႐ုပ္နာမ္တုိ႔

႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔သည္ မၿမဲ ဆင္းရဲ၏၊ အစုိးမရ - ဟု

မၿမဲျခင္းသေဘာ, ဆင္းရဲျခင္းသေဘာႏွင့္ အစုိးမရ

ဉာဏ္ျဖင့္ ျမင္ေအာင္

အတၱမရွိျခင္းသေဘာတုိ႔ကုိ ဉာဏ္ျဖင့္

႐ႈျခင္း။

အဖန္ဖန္ ႐ႈပြားျခင္းသည္ ၀ိပႆနာ႐ႈသည္ မည္၏။

KHANDHAKA DUTIES

Khandhakava ခႏၶက၀တၱ tta ခႏၶကက်င့္၀တ္။

၀ိနယပိဋက မဟာ၀ဂၢက်မ္းႏွင့္ စူဠ၀ဂၢက်မ္းတုိ႔၌ ပါရွိေသာ ရဟန္းသာမေဏတုိ႔ က်င့္သုံးလုိက္နာရမည့္

Vipassanᾱ insight;Contemplating  with insight to perceive the truth of  the three characteristics of  impermanence, unsatisfactoriness  and uncontrollable nature of the  corporeal and mental aggregates of  existence. Duties prescribed for bhikkhus and  novices;Duties of bhikkhus and  novices stated in the Mahᾱvagga  and Cῡlavagga of the Vinaya Pitaka  are known as Khandhaka Duties.

က်င့္၀တ္မ်ားကုိ ခႏၶက၀တ္ဟုေခၚသည္။ KILLING

Pᾱnᾱtipᾱta

ပါဏာတိပါတာ -

ေသေစလုိေသာ စိတ္ျဖင့္ မည္သည့္

သူတစ္ပါး၏အသက္ကုိ

သတၱ၀ါ၏အသက္ကုိမဆုိ

သတ္ျခင္း။

သတ္ျဖတ္ျခင္းသည္ ပါဏာတိပါတျဖစ္သည္။

KING OF NIRAYA

Yamarᾱja

ယမရာဇ -

ယမမင္း၊

ယမမင္းသည္ အပါယ္ဘုံသားမဟုတ္။

ငရဲမင္း၊

ကုသုိလ္ကံ အကုသုိလ္ကံ

ေ၀မာနိကၿပိတၱာမင္း။

ႏွစ္မ်ဳိးေရာစပ္ျပဳလုပ္ခ့ေ ဲ သာေၾကာင့္

Killing a living being;Killing of any  living being with intent means a  breach of the precept against killing,  but the offence may be greater or  lesser for the perpetrator according  to the size and morality of the victim. King Yama; Vemanika‐peta;King  Yama, King of Niraya, is not an  inhabitant of the infernal regions

စာတုမဟာရာဇ္ဘုံအပါအ၀င္ ေ၀မာနိကၿပိတၱာမ်ဳိး၌ ျဖစ္ရသည္။ KNOWLEDGE

Paññᾱ

ပညာ -

ပညာသည္ -(၁) သုတမယပညာ -

ေ၀ဖန္ပုိင္းျခား၍

အၾကားအျမင္မွ ရရွိေသာပညာ၊(၂)

သိျမင္တတ္ေသာသေဘာ၊

စိႏၲာမယပညာ - အႀကံအစည္မွ

အၾကားအျမင္ ဗဟုသုတ၊ အမွန္သိျခင္း။

ရရွိေသာပညာ၊ (၃) ဘာ၀နာမယပညာ - သမထ ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္မွ ရရွိေသာပညာ - ဟူ၍ (၃) မ်ဳိးရွိသည္။

Page 22 of 42

Wisdom; reasoning power; general  knowledge; seeing things as they  truly are;Knowledge is of three kinds:

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

LATENT DEFILEMENTS

Anusaya

အႏုသယ -

အႏုသယဆုိသည္မွာ

အႏုသယကိေလသာ၊

မဂ္ျဖင့္ပယ္သတ္ျခင္း

Inherent tendency for defilements  to lie latent

အစဥ္ကိန္း၀ပ္တတ္ေသာ

မျပဳရေသးသျဖင့္ သတၱ၀ါမ်ား၏

သေဘာ။

သႏၲာန္၌ရွိေနေသာ ကိေလသာကုိ ဆုိလုိသည္။

LAWFUL RESORT

Gocaragᾱma

ေဂါစရဂါမ -

ေဂါစရဂါမ္၊

ဆြမ္းခံရာ႐ြာ၊

ဆြမ္းမခံရေသာအရပ္မ်ားမွာ ေသတင္းကုပ္၊ ျပည့္တန္ဆာမအိမ္၊

ဆြမ္းခံရာအရပ္။

မုဆုိးမအိမ္၊ အပ်ဳိႀကီးအိမ္၊ ပ႑ဳပ္အိမ္၊

Lawful resort for alms‐round; the  village where bhikkhus go on their  alms‐round for alms‐food

ဘိကၡနိမေက်ာင္း တုိ႔ျဖစ္သည္။ LAY DEVOTEE

Upᾱsaka,  Upᾱsikᾱ

ဥပါသက -

ဥပါသကာ၊

ဥပါသိကာ -

ရတနာသုံးပါးကုိ ဆည္းကပ္ကုိးကြယ္သျဖင့္ သရဏဂုံ တည္သူမွန္သမွ် ႀကီးငယ္မဟူ

ဥပါသိကာမ၊

အမ်ဳိးသားမ်ားကုိ ဥပါသကာ၊

Disciple; follower;All male devotees,  old and young alike, are called  upᾱsakas, and all female devotees,  old and young alike, are called  upᾱsikᾱs

အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ ဥပါသိကာမ ဟုေခၚသည္။ LEARNING

Pariyatti

ပရိယတၲိ -

ပရိယတ္၊ သင္ယူအပ္ေသာ စာေပက်မ္းဂန္၊ ပိဋကတ္စာေပ သင္ၾကားပုိ႕ခ်မႈ။

LEGACY

Dᾱyᾱda

ဒါယာဒ -

ဘုရားရွင္၏ အေမြေတာ္ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္

(ဘုရားရွင္၏) အေမြ။

-(၁) အာမိသဒါယာဒ ပစၥည္းေလးပါးအေမြ၊(၂) ဓမၼဒါယာဒ တရားအေမြ။

LIFELONG PRINCIPLES

Saraṇiyadha mma

သာရဏီယဓမၼ -

ထုိသာရဏီယဓမၼသည္ ၆-ပါးရွိသည္ -

အသက္ထက္ဆုံး

(၁) ေမတၲာကာယကမၼ (၂)

ေအာက္ေမ႔အပ္ေသာတရာ

ေမတၲာ၀စီကမ(၃) ေမတၲာမေနာကမၼ

း။

(၄) သာဓာရဏေဘာဂီ (၅) သီလသာမည (၆) ဒိ႒ိသာမည ႔

Learning the Buddha’s teaching;  learning the Pᾱli Texts; learning and  teaching the PiṭakasSee also the  TEACHING. Legacy of the Buddha.The two  legacies left by the Buddhas are:(1)  the four material requisites  permitted to the bhikkhus and  novices, ᾱmisa dᾱyᾱda; and(2) the  Teaching, dhamma dᾱyᾱda Bhikkhus, while they live, are  required to be ever mindful of the  principles which engender  fellowship and unity and are  therefore to be followed in dealing  with their associates living together

ျဖစ္ၾကသည္။ LIFELONG WRONG  VIEW

Niyata  micchᾱdiṭṭhi

နိယတမိစၧာဒိ႒ိ -

နိယတမိစၧာဒိ႒ိအယူ (၃)မ်ဳိးရွိသည္ -

ေသသည္အထိ စြဲစြဲၿမဲၿမဲ

(၁) နတၴိကဒိ႒ိ (၂) အေဟတုကဒိ႒ိ

ယူထားေသာ

(၃) အကိရိယဒိ႒ိ

Deep‐seated wrong view

မွားေသာအယူ။ LINEAGE, CHANGE OF

Gotrabhῡ

ေဂါၾတဘူ -

ပုထုဇဥ္အျဖစ္ကုိေက်ာ္လြန္၍

ေဂါၾတဘူစိတ္၊

အရိယာအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာစိတ္၊ ကာမအႏြယ္ကုိ လႊမ္းမုိးႏွိပ္စက္၍ မဟဂၢဳတ္အႏြယ္

Gotrabhῡ is the thought‐moment  that transforms a wildling into an  ariya. It transcends the lineage of  sensuous existence and adopts the  lineage of the loftly consciousness  and the Supramundane.

ေလာကုတၲရာအႏြယ္သုိ႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာစိတ္။ LISTENING WELL TO  THE DOCTRINE

Dhammassav ဓမၼႆ၀န ana သူေတာ္ေကာင္းတရားကုိ နာယူျခင္း။

ေလာကီေလာကုတၲရာ အက်ဳိးစီးပြားအမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ တရားစကားမ်ားကုိ ျဖဴစင္ ေကာင္းျမတ္ ေသာ စိတ္ထားျဖင့္ ၾကားနာမႈသည္ ဓမၼႆ၀နမည္၏။

Page 23 of 42

Listening to the dhamma of the  virtuous;Listening to the discourses,  which are of benefit in both  mundane and Supramundane  matters, with a sincere and right  attitude is Dhammassavana.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

LOSS

Byasana

ဗ်သန -

ထုိပ်က္စီးျခင္း ၅-ပါးရွိသည္ -(၁)

Ruination; (1) loss of relatives, ñᾱti  byasana;(2) loss of wealth, bhoga  byasana;(3) deterioration of health  due to illness, roga byasana;(4)  dissolution of right view, diṭṭhi  byasana;(5) dissolution of morality,  silabyasana.

ပ်က္စီးျခင္း၊

ဉာတိဗ်သန (၂) ေဘာဂဗ်သန (၃)

ဆုံး႐ႈံးျခင္း။

ေရာဂဗ်သန (၄) ဒိ႒ိဗ်သန (၅) သီလဗ်သန

LOVING‐KINDNESS

Mettᾱ

ေမတၲာ -

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ ခပ္သိမ္းေသာ

သတၲ၀ါမ်ားအေပၚ

သတၲ၀ါတုိ႔အေပၚ၌

အက်ဳိးလုိလားေသာတရား။ ေမတၲာႏွင့္ယွဥ္ေသာစိတ္ျဖင့္

Goodwill; benevolence;The  Buddhists live with thoughts of  loving‐kindness and goodwill  towards all beings.

ေနထုိင္ေလ့ရွိၾကသည္။ LUST

Rᾱga

ရာဂ

လုိခ်င္တပ္မက္တတ္ေသာတရား။

Attachment; greed; passion

LUXURIOUS SEATS AND  BEDS

Mahᾱsayana

မဟာသယန -

လဲ, ေမြ႕ယာ, သားေမြးေကာ္ေဇာ

ျမတ္ေသာေနရာ။

စေသာ အဆင့္အတန္းျမင့္ေသာ

Seats or beds stuffed with cotton,  wool or down or laid with fur,  mattresses, carpets and similar  luxurious appointments are called  luxurious seats and beds.One who is  observing the uposaṭha precepts is  not supposed to use such seats or  beds.

အေကာင္းစား ေနရာမ်ားကုိ မဟာသယနဟု ေခၚသည္။ ဥပုသ္သီလ ေဆာက္တည္ထားသူသည္ ဤျမင့္ေသာေနရာ, ျမတ္ေသာေနရာမ်ားတြင္ မအိပ္ေကာင္း၊ မထုိင္ေကာင္းပါ။ MEDICINE

Bhesajja

ေဘသဇၨ -

ေဆး၀ါး။

ရဟန္းတုိ႔အားခြင့္ျပဳေသာ ပစၥည္းေလးပါးတြင္ ေဆးသည္ တစ္ပါးအပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။

MEDITATION DEVICE

Kasiṇa

ကသိဏ -

MEDITATION SUBJECT

Kammaṭṭhᾱn a

MEMBER OF THE  BUDDHIST ORDER

Bhikkhu

ကသုိဏ္း၊

ကသုိဏ္း၀န္းအာ႐ုံ။

Artifice for meditation; the circle  used as an object of meditation

ကမၼ႒ာန -

အသုဘကမၼ႒ာန္း စီးျဖန္းရာ၌

ကမၼ႒ာန

လူေသေကာင္သည္ အသုဘကမၼ႒ာန

းစီးျဖန္းပြားမ်ားရာအာ႐ုံ။

ျဖစ္သည္။

An object of meditation;In  meditating on a corpse, the dead  body is the object of meditation.

ဘိကၡဳ -

ရဟန္းသုံးမ်ဳိးရွိသည္ -(က) ေထရ -

ရဟန္း၊

ဘုန္းႀကီး၊

ဆယ္၀ါအထက္ရဟန္း၊(ခ) မဇၩိမ -

သံသရာေဘးကုိ

ငါး၀ါမွ ကုိး၀ါရၿပီးေသာရဟန္း၊(ဂ) န၀

႐ႈေလ႔ရွိသူ။ MENTAL ABSORPTION

Jhᾱna

Medicine is one of the four material  requisites allowed by the Buddha for  use by bhikkhus.

- ငါး၀ါေအာက္ ရဟန္း။

စ်ာန - စ်ာန္၊

နီ၀ရဏစသည့္

ဆုိင္ရာအာ႐ုံကုိ

အကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ

စူးစူးစုိက္စုိက္

႐ႈိ႕ၿမိႇဳက္တတ္ေသာ

႐ႈတတ္ေသာတရား။

တရား။ရဟန္းသည္ စ်ာန္၀င္စား၍ ေန၏။

MENTAL ACTION

Manokamma မေနာကမၼ -

MENTAL  CONCOMITANT

Cetasika

One concerned about the dangers of  recurring rebirths; recluse

Absorptive concentrationAbsorption  is the ability of the mind to be  concentrated on a single mental or  physical object. Hindrances and  other demeritorious actions are  destroyed though mental absorption.

မေနာကံ၊ စိတ္ျဖင့္ႀကံစည္ေတြးေတာမႈ။

Thought

ေစတသိက -

စိတ္၌မွီ၍ စ

ေစတသိက္တရား။

တ္ကုိခ်ယ္လွယ္တတ္ေသာတရားကုိ

Cetasikas are mental factors that  arise in conjunction with the mind  and which give character to it.

ေစတသိကဟုေခၚသည္။

Page 24 of 42

English

Pali

Myanmar

MENTAL CULTIVATION

Bhᾱvanᾱ

ဘာ၀နာ -

႐ႈပြားျခင္း၊

Myanmar Definition

English Definition

ထုိဘာ၀နာသည္ သမထဘာ၀နာႏွင့္

Meditation; developing the mind;  repeated exercise at mental  development;Meditation is of two  kinds: meditation for tranquility,  samatha bhᾱvanᾱ, and meditation  for insight, vipassana bhᾱvanᾱ.

ပြားမ်ားအားထုတ္ျခင္း၊

၀ိပႆနာဘာ၀နာဟူ၍

ပြားမ်ားေအာင္

ဘာ၀နာ႐ႈပြားျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။

အႀကိမ္ႀကိမ္

သမထဘာ၀နာသည္

အားထုတ္ျခင္း။

သမာဓိပြားမ်ားေအာင္ ျပဳလုပ္ေသာ အလုပ္ျဖစ္သည္။

MERE INSIGHT  MEDITATOR

Sukkhavipass သုကၡ၀ိပႆက aka စ်ာန္, အဘိညာဥ္,

သုကၡ၀ိပႆက ရဟႏၲာ ပုဂၢိဳလ္သည္ အာသ၀ကၡယဉာဏ္ကုိသာရရွိ၍

တန္ခုိးမရွိေသာ ရဟႏၲာ။

ေလာကီစ်ာန္ သမာပတ္

An arahat who attains the Path  without previously having attained  jhᾱna

အဘိညာဥ္တုိ႔ကုိ လည္းေကာင္း၊ ပဋိသမၻိဒါ ဉာဏ္ကုိလည္းေကာင္း မရရွိေခ်။ MERIT

Puñña

ပုည - ဘုန္းကံ၊

ဘ၀အဆင့္အတန္း

ေကာင္းမႈကုသုိလ္။

ျမင့္တက္ေစတတ္ေသာအလုပ္၊ ေကာင္းျမတ္ေသာ သုဂတိဘ၀သုိ႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာ အလုပ္၊ ျပဳလုပ္သူ၏ စိတ္အစဥ္ကုိ

Good and virtuous deed;Puñña is  that which upgrades one’s status or  that which leads one to a higher  existence or that which purifies the  mind of the person who performs  merit

ျဖဴစင္ေစတတ္ေသာ အလုပ္ကုိ ပုညဟုေခၚသည္။ MERITORIOUS ACTION

Kusalakamm a

ကုသလကမၼ - ကုသုိလ္ကံ၊ ေပးကမ္းစြန္႔ႀကဲမႈ သီလေဆာက္တည္မႈ ဘာ၀နာပြားမ်ားမႈမ်ားသည္

Blameless wholesome action  producing beneficial results.Charity,  moral conduct and meditation are  meritorious actions.

ေကာင္းမႈကုသုိလ္ကံမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ MERITORIOUS DEED

Puññakiriya  vatthu

ပုညကိရိယ၀တၳဳ -

ထုိပုညကိရိယာ၀တၳဳသည္ -(၁) ဒါန

ပုညကိရိယာ၀တၳဳ၊

(၂) သီလ (၃) ဘာ၀နာ (၄) အပစာယန (၅) ေ၀ယ်ာ၀စၥ (၆) ပတၱိဒါန (၇) ပတၱာႏုေမာဒန (၈) ဓမၼႆ၀န (၉) ဓမၼေဒသနာ (၁၀) ဒိ႒ိဇုကမၼ ဟူ၍ ၁၀-မ်ဳိး ရွိသည္။

MIDDLE REGION

Majjhimades a

မဇၩိမေဒသ -

ျမတ္စာြ ဘုရားႏွင့္ စၾကာမင္းတုိ႔သည္

ဇမၺဳဒိပ္ကၽြန္း၏

ထုိ မဇၩိမေဒသ၌သာ ျဖစ္ေပၚၾကၿမဲ

အလယ္ဗဟုိက်ေသာအရပ္ ျဖစ္သည္။

The following meritorious deeds  bring all kinds of happiness and  prosperity and are to be  recommended: (1) dᾱna;(2) sῑla(3) bhᾱvanᾱ;(4)  apacᾱyana;(5) veyyavacca;(6)  pattidᾱna;(7) pattᾱnumodᾱna;(8)  dhammassavana;(9)dhammadesanᾱ; (10) diṭṭhizukamma. The region occupying the middle  part of Jambudῑpa, the Southern  Island (according to Buddhist  cosmology)

။ MIDDLE WAY, THE

Majjhimapaṭi မဇၩိမပဋိပဒါ padᾱ အလယ္အလတ္အက်င့္၊

အလယ္လမ္းအက်င့္သည္ အစြန္းႏွစ္ဖက္မွ

မဂၢင္ရွစ္ပါး က်င့္စဥ္တရား။

လြတ္ေျမာက္ေသာအက်င့္ျဖစ္ၿပီး ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္သုိ႔

The Ariya Path of Eight  Constituents;It is the Middle Way  alone, steering clear of the two  extremes, that can lead to Nibbᾱna,  the end of dukkha.

ပုိ႔ေဆာင္ႏုိင္ေသာ အက်င့္ျဖစ္၏။မဂၢင္ ရွစ္ပါး ပါ၀င္၏။ MIND

Citta

စိတၱ - စိတ္၊ အာ႐ုံသိမႈ။

စိတ္သည္ သတၱေလာကႀကီးကုိ ဦးေဆာင္၍ေန၏။ သတၱ၀ါအားလုံးတုိ႔သည္ စိတ္၏အလုိသုိ႔ လုိက္ပါ၍ ေနၾကရ၏။

Page 25 of 42

Consciousness;All living beings are  led by the mind. All living beings are  subjected to the mind. Because of  volitional activities, consciousness  arises. Because of consciousness,  mind and matter arise.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

MINDFULNESS

Sati

သတိ - ေအာက္ေမ႔ျခင္း၊

သတိပ႒ာနသုတ္သည္

Heedfulness; awareness;The  Satipaṭṭhᾱna Sutta is a discourse on  the methods of cultivating  mindfulness. Sati is a term denoting  mindfulness in respect of  meritorious actions only.

အမွတ္ရျခင္း၊ တစ္စုံတစ္ခုေသာ အာ႐ုံကုိ မေမ႔ျခင္း။

သတိတရားပြားမ်ားရန္ ေဟာၾကားေသာ သုတ္ျဖစ္သည္။ သတိကုိ ကုသုိလ္တရားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အမွတ္ရမႈမ်ားအတြက္သာ သုံးသည္။

MINDFULNESS ON  BREATHING OUT AND  BREATHING IN

Anapanassati အာနာပါနာႆတိ

MINOR PRECEPTS

Sekhiya

ထြက္သက္, ၀င္သက္ကုိ အာ႐ုံျပဳ၍ျဖစ္ေသာ သတိ။

ေသခိယ -

ရဟန္းသာမေဏတုိ႔

ေသခိယအက်င့္၊

လုိက္နာေစာင့္ထိန္းရန္

ရဟန္းသာမေဏတုိ႔

ပညတ္ထားေသာ အက်င့္မ်ားကုိ

က်င့္ရမည့္ အက်င့္မ်ား။

ေသခိယအက်င့္ဟု

MINDFULNESS ON BREATHING OUT  AND BREATHING IN Minor precepts are those regulating  the acts of bhikkhus and novices in  their mode of dressing, going on  alms‐round, taking meals, giving  discourses, etc.

ေခၚသည္။အားလုံးေပါင္း (၇၅) ပါးရွိသည္။ MIRACLE

Pᾱtihariya

ပါဋိဟာရိယ - တန္ခုိး၊

ျပာဋိဟာ။

Marvel; wonder

MIRTH

Hasita

ဟသိတ -

ရယ္ျခင္း ၆-မ်ဳိး ရွိသည္ -(၁) သိတ

ရယ္ေမာျခင္း။

(၂) ဟသိတ (၃) ၀ိဟသိတ (၄)

There are Six kinds of expressing  mirth .

ဥပဟသိတ (၅) အပဟသိတ (၆) အတိဟသိတ MONASTIC DWELLING

Senᾱsana

ေသနာသန - ေက်ာင္း၊

ရဟန္းေတာ္မ်ား

Monastery

ေနထုိင္သီတင္းသုံးရာဌာန။ MORAL CONDUCT FOR  BHIKKHUS

Bhikkhusῑla

ဘိကၡဳသီလ -

ရဟန္းသီလ ေလးမ်ဳိးရွိသည္ -(၁)

ရဟန္းသီလ၊

ပါတိေမာကၡသံ၀ရသီလ (၂)

စတုပါရိသုဒၶိသီလ။

ဣႃႏၵိယသံ၀ရသီလ (၃)

Fourfold purity of bhikkhu morality

အာဇီ၀ပါရိသုဒၶိသီလ (၄) ပစၥယသႏၷိႆိတသီလ MORAL INTOXICANT 

Ᾱsava

အာသ၀ -

အာသေ၀ါတရား ၄-ပါးရွိသည္ -(၁)

အာသေ၀ါတရား။

ကာမာသ၀ - ကာမ၌ မူးယစ္ျခင္း၊(၂) ဘ၀ါသ၀ - ဘ၀၌ မူးယစ္ျခင္း၊(၃) ဒိ႒ာသ၀ - အယူ၌ မူးယစ္ျခင္း၊(၄) အ၀ိဇၨာသ၀ - သစၥာေလးပါး

Influx; bias; canker;Ᾱsava conveys  the idea of something flowing out,  something that intoxicants the  mind. Ᾱsavas are rooted in Craving,  lobha; wrong view, diṭṭhi; and  bewilderment, moha.

အမွန္တရားကုိ မသိျခင္း၌ မူးယစ္ျခင္း။ MORAL OBLIGATION

Cᾱrittasῑla

စာရိတၱသီလ -

ျပည့္ေအာင္ျဖည့္က်င့္အပ္ေသာ

စာရိတၱသီလ၊

သီလမ်ဳိးသည္ စာရိတၱသီလမည္၏။

Virtuous conduct; virtue as keeping

က်င့္ထုိက္ေသာသီလ၊ က်င့္၀တ္သီလ။ MORALITY

Sῑla

သီလ - ကုိယ္မႈ ႏႈတ္မႈမ်ားကုိ ေစာင့္ထိန္းျခင္း။

ကုိယ္မႈ (ကာယကံ)၊ ႏႈတ္မႈ (၀စီကံ) တုိ႔ကုိ မက်ဴးလြန္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္းျခင္း ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းသည္ သီလ မည္၏။

MUNDANE

Lokiya

ေလာကိယ -

ေလာက၌ အက်ဳံး၀င္ေသာ

ေလာကီတရား၊

တရားမ်ားသည္

ေလာကတြင္

ေလာကီတရားမ်ားျဖစ္သည္။

အက်ဳံး၀င္ေသာတရား။

Page 26 of 42

Moral conduct; restraint in physical  and verbal actions;Morality denotes  being virtuous and abstaining from  evil actions both physical and verbal.  It also prescribes virtuous conduct  (cᾱritta sῑla). Worldly;Things pertaining to the  world are called mundane.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

NATURAL LAW

Niyᾱma

နိယာမ - ၿမဲေသာတရား၊

နိယာမ ငါးမ်ဳိးရွိသည္ -(၁) ဗီဇနိယာမ

ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စဥ္သေဘာ။

(၂) ဥတုနိယာမ (၃) ကမၼနိယာမ (၄)

The Cosmic Order; natural  process;Natural Law is the process  by which things happen and have  always happened of their own  accord.

စိတၱနိယာမ(၅) ဓမၼနိယာမ NIBBANA

Nibbᾱna

နိဗၺာန - နိဗၺာန္၊ တဏွာမွ

တဏွာ၏ အႂကြင္းမဲ႔ခ်ဳပ္ၿငိမ္းမႈ၊

လြတ္ေျမာက္မႈ။

တဏွာကုိ အႂကြင္းမဲ႔ စြန္႔လႊတ္မႈ၊ တဏွာမွ လြတ္ေျမာက္မႈတုိ႔ကုိ နိဗၺာန္

Nibbana, Liberation from Craving  (Taṇhᾱ);The total cessation of  Craving is called Nibbᾱna.

ဟု ေခၚသည္။ NINE DIVISIONS OF THE  BUDDHA SASANᾹ

Navaṅgasatt husᾱsanᾱ

န၀ဂၤသတၳဳသာသနာ -

အဆုံးအမအဂၤါ ၉-ပါးမွာ -(၁)

ျမတ္စာြ ဘုရား၏ အဂၤါ

သုတ(၂) ေဂယ် (၃) ေ၀ယ်ာကရဏ

၉-ပါးရွိေသာ အဆုံးအမ

(၄) ဂါထာ (၅) ဥဒါန (၆)

သာသနာ။

ဣတိ၀ုတၱက (၇) ဇာတက (၈)

The nine divisions of the Buddha’s  Teaching

အဗၻဴတဓမၼ (၉) ေ၀ဒလႅ NOBLE DISCIPLE

Ariyasᾱvaka

အရိယသာ၀က -

အရိယာတပည့္သုံးမ်ဳိးမွာ -(၁)

အရိယာျဖစ္ေသာ

NOBLE EIGHTFOLD  PATH

Aṭṭhaṅgikam agga

ပကတိသာ၀က (၂) မဟာသာ၀က

တပည့္။

(၃) အဂၢသာ၀က

အ႒ဂႋကမဂၢ - မဂၢင္ရွစ္ပါး၊

မဂၢင္ရွစ္ပါးဟူေသာ

အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္။

အရိယာလမ္းစဥ္သည္

Ariya Disciple; Three types of ariya  disciple:(1) Pakatisᾱvaka.(2)  Mahᾱsᾱvaka.(3) Aggasᾱvaka. The Ariya Path of Eight Constituents;  the middle way

ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡကုိ ခ ်ဳပ္ၿငိမ္းေစႏုိင္ေသာ က်င့္စဥ္ျဖစ္သည္။ NOBLE ONE

Ariya

အရိယ -

အရိယာ၊

ျမင့္ျမတ္သူ။

(၁) ေသာတာပႏၷ - ေသာတာပန္၊ (၂) သကဒါဂါမိ - သကဒါဂါမ္၊ (၃) အနာဂါမိ - အနာဂါမ္၊ (၄) အရဟႏၲ -

An Ariya is a noble one who has  destroyed some or all of the  defilements. He is precluded from  falling to the woeful state of apaya.

ရဟႏၲာ၊ NOBLE ONE ENDOWED  WITH THREE  KNOWLEDGES

Tevijjapatta

ေတ၀ိဇၨပတၱ ၀ိဇၨာသုံးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံသူ။

(၁) ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိ ဉာဏ္ပညာ၊(၂) ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္ပညာ၊(၃) အာသ၀ကၡယဉာဏ္ပညာ - ဟူေသာ ဤဉာဏ္ပညာသုံးပါးကုိ ၀ိဇၨာသုံးပါးဟု ေခၚသည္။

NOBLE PRACTICE, THE

Brahmacariy a

ျဗဟၼစရိယ -

ျမတ္ေသာအက်င့္ဆုိသည္မွာ -

ျမတ္ေသာအက်င့္

ေမထုန္အက်င့္မွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။

1. Knowledge of recollecting former  existences, pubbenivᾱsᾱnussati  ñᾱṇa;2. Knowledge consisting in  supernormal vision like that of  celestial beings, dibbacakkhu ñᾱṇa;  3. Knowledge that extinguishes all  moral intoxicants, ᾱsavakkhaya  ñᾱṇa. The Noble Practice consists in  abstinence from sex, the Treefold  Training and the Ariya Path of Eight  Constituents

သိကၡာသုံးပါးအက်င့္ႏွင့္ မဂၢင္ရွစ္ပါးအက်င့္တုိ႔ျဖစ္သည္။ NON‐DISCRIMINATING  LOVING‐KINDNESS

Anodhisaka  pharaṇa  mettᾱ

အေနာဓိသက

မည္သူမည္၀ါ ေယာက္်ား

ဖရဏေမတၱာ -

မိန္းမစသည္ ကန္႔သတ္ခ်က္မထားဘဲ

ပုဂၢိဳလ္ကုိမပုိင္းျခား မရည္ၫြန္းဘဲ

အားလုံးပ်ံ႕ႏွံ႔ေအာင္ ပြားမ်ားရေသာ ေမတၱာမ်ဳိး ျဖစ္သည္။

ေမတၱာပြားျခင္း။ NON‐HATRED

Adosa

အေဒါသ -

မဖ်က္ဆီးမႈ၊ မပ်က္စီးေစလုိမႈ၊ အမ်က္မထြက္မႈ။

Page 27 of 42

Development of loving‐kindness  without referring to specific  individuals;The kind of loving‐ kindness (mettᾱ) that is to be  developed so that it reaches all  beings irrespective of birth, sex and  so on. Non hatred

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

NON‐MATERIAL  SPHERE JHᾹNA

Arupajhᾱna

အ႐ူပစ်ာန - အ႐ူပစ်ာန္။

အ႐ူပစ်ာန္ ၄-မ်ဳိး -(၁)

The four kinds of Non‐material  Sphere Jhᾱna are:(1)  Akᾱsᾱnancᾱyatana Jhᾱna;(2)  Viññᾱnancᾱyatana jhᾱna. (3)  Akincaññᾱyatana jhᾱna.,  arῡpabrahmᾱ.(4) Nevasaññᾱ  nᾱsaññᾱyatana jhᾱna.

အာကာသာနၪၥာယတနစ်ာန (၂) ၀ိညာဏၪၥာယတနစ်ာန (၃) အာကိၪၥညာယတနစ်ာန (၄) ေန၀သညာနာသညာယတနစ်ာန

NON‐RETURNER

Anᾱgᾱmi

အနာဂါမိ -

အနာဂါမ္၊

ကာမသုဂတိ ၇-ဘုံ၌ မျဖစ္ရေတာ့ဘဲ

ကာမဘုံ၌

Anatta

ပုဂၢိဳလ္။

ျဖစ္ရသည္။

အနတၱ -

အလုံးစုံေသာ ဘုံသုံးပါးတုိ႔၌ျဖစ္ေသာ

အတၱမဟုတ္ျခင္း၊

တရားအားလုံးသည္ အတၱမဟုတ္

အစုိးမရျခင္း။

ငါမဟုတ္ သူစိမ္းျပင္ပျဖစ္သည္။ အခ်ည္းအႏွီးျဖစ္၏၊ ဆိတ္သုဥ္း၏ အႏွစ္သာရမရွိ မိမိအလုိအတုိင္းမျဖစ္။ သုိ႔ျဖစ္၍ အနတၱမည္၏။

NOVICE

Sᾱmaṇera

One who is not subject to rebirth in  the realm of sensual pleasures

အထက္႐ူပ, အ႐ူပ ျဗဟၼာဘုံတုိ႔၌သာ

ပဋိသေႏၶမေနေသာ

NON‐SELF

အနာဂါမ္ပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ျဖင့္ေသလွ်င္

သာမေဏရ -

ရွင္သာမေဏသည္ ဆယ္ပါးသီလကုိ

ရွင္သာမေဏ၊ ကုိရင္၊

ေစာင့္ထိန္း၍ လိင္ (၁၀)ပါး, ဒဏ္

ေမာင္ရွင္။

(၁၀)ပါးႏွင့္ ေသခိယ (၇၅)ပါး,

Something beyond one’s control;All  phenomena that arise in all the  three Spheres of existence are not  self, not ‘I’, but are mere strangers,  empty, void, unsubstantial and  beyond one’s control. Hence they  are Non‐self, anatta. One who has taken what is called  lower‐ordination. One who has taken what is called  lower‐ordination.

ခႏၶက၀တ္ (၁၄)ပါးတုိ႔ကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးရသည္။ NOVICE‐TO‐BE

Paṇḍupalᾱsa

ပ႑ဳပလာသ -

ရွင္သာမေဏျပဳမည့္သူသည္

သာမေဏေလာင္း၊

ရွင္သမေဏ မျပဳမီ

ရွင္ေလာင္း။

ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း၌ ေနလ်က္

Postulant, candidate for the state of  a novice

သကၤန္းေတာင္း, သီလေတာင္း, လိင္, ဒဏ္, ေသခိယ, စုဒၵသခႏၶက၀တ္ စသည္တုိ႔ကုိ က်က္မွတ္သင္ယူေလ့ ရွိၾကသည္။ NUTRIMENT

 Ᾱhᾱra

အာဟာရ -

အာဟာရ၊

အစားအစာ အာဟာရ၊ အေၾကာင္းတရား။

အာဟာရေလးမ်ဳိးမွာ -(၁) ကဗဠီကာရ အာဟာရ (၂) ဖႆ အာဟာရ (၃) မေနာသေၪၥတနာ အာဟာရ - (၄)

There are four kinds of nutriment:(1)  kabaḷikᾱra ᾱhᾱra, (2) phassaᾱhᾱra,  (3) mano‐saṅcetanᾱ ᾱhᾱra, (4)  vinnᾱṇaᾱhᾱra

၀ိညာဏ အာဟာရ တုိ႔ျဖစ္သည္။ NUTRITION

Oja

ၾသဇာ

ၾသဇာ အစားအစာတြင္ ပါ၀င္ေသာ အဆီအႏွစ္ အေစး။

OBJECT OF CLINGING

Upᾱdᾱniya

ဥပါဒါနိယ -

ဥပါဒါန္၏

အာ႐ုံ။

ခႏၶာငါးပါးကုိ ျပင္းျပစြာ စြဲလမ္းျခင္းသည္ ဥပါဒါန္ျဖစ္၏။ ယင္း ဥပါဒါန္၏ အာ႐ုံျဖစ္ေသာ ခႏၶာငါးပါးသည္ ဥပါဒါနိယ မည္၏။

OBJECT OF FETTERS

Saṁyojanῑya

သံေယာဇနိယ သံေယာဇဥ္အာ႐ုံ။

႐ူပကၡႏၶာ ေ၀ဒနာကၡႏၶာ သညာကၡႏၶာ သခၤါရကၡႏၶာတုိ႔သည္ သံေယာဇဥ္အာ႐ုံမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ခႏၶာငါးပါးအားလုံးကုိ သံေယာဇဥ္ အာ႐ုံဟု ေခၚၾကသည္။ အာ႐ုံတုိ႔၌ တပ္မက္ကပ္ၿငိျခင္းကုိ သံေယာဇဥ္ဟု ေခၚသည္။

Page 28 of 42

The nutritious essence contained in  food. This term refers to intense clinging  to the five aggregates of existence.  Thus corporeality is an object of  clinging as are the other aggregates  of sensation, perception, volitional  activity and consciousness. Such things are rῡpakkhandhᾱ,  vedanᾱkkhandhᾱ, saññᾱkkhandhᾱ,  saṅkhᾱrakkhandhᾱ and  viññᾱṇakkhandhᾱ. In fact, all five  aggregates form as objects of  fetters. Fetters mean attachment to  objects.

English

Pali

Myanmar

OBJECT OF VOLITIONAL  ACTIVITIES

Kamma  nimitta

ကမၼနိမိတၱ -

ကမၼနိမိတ္၊

ကံျပဳစဥ္က

Myanmar Definition

English Definition

ေစတီတည္ထားကုိးကြယ္ရာ၌

The object of an action that  reappears to the doer at his last  moment

ကုသုိလ္ေစတနာသည္ ကံမည္၍

ေတြ႕ႀကဳံခ့ရ ဲ ေသာ အာ႐ုံ။

ထုိကုသုိလ္ေစတနာကံ၏ အာ႐ုံျဖစ္ေသာ ေစတီျဒပ္သည္ ကမၼနိမိတ္မည္၏။ ယင္းကမၼနိမိတ္သည္ ဥပလဒၶနိမိတ္ႏွင့္ ဥပကရဏ ကမၼနိမိတ္ဟူ၍ ၂-မ်ဳိး ရွိ၏

OBSERVANCE OF  FASTING DAY

Uposatha

ဥေပါသထ -

၁။

၁။ လူပုဂၢိဳလ္တုိ႔

ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္း၊ ၂။

ကုိယ္ႏႈတ္ျဖဴစင္ေအာင္

ဥပုသ္ျပဳျခင္း။

ရွစ္ပါးသီလစသည္ျဖင့္

There are two kinds of observance:  one for lay devotees and the other  for bhikkhus

ေစာင့္ထိန္းျခင္းကုိ ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္းဟု ေခၚသည္။၂။ ရဟန္းေတာ္မ်ား လျပည့္လကြယ္ေန႔မ်ားတြင္ ပါတိေမာက္ျပျခင္းကုိ ဥပုသ္ျပဳျခင္းဟု ေခၚသည္။ OFFERING

 Pῡjᾱ

ပူဇာ - ပူဇာ၊ ပူေဇာ္ျခင္း။

ပူေဇာ္ျခင္းသည္ ပစၥည္း၀တၳဳျဖင့္ ပူေဇာ္ျခင္း၊ တရားျဖင့္ ပူေဇာ္ျခင္းဟူ၍ ၂-မ်ဳိး ရွိသည္။

ONCE‐RETURNER

Sakadᾱgᾱmῑ

သကဒါဂါမီ -

သမထ ၀ိပႆနာပြားရာတြင္

သကဒါဂါမ္ပုဂၢိဳလ္။

သကဒါဂါမိမဂ္သုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ဆဲ ပုဂၢိဳလ္ကုိ သကဒါဂါမိမဂ္ပုဂၢိဳလ္ - ဟု ေခၚသည္။ ထုိမဂ္စိတ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ သကဒါဂါမိဖုိလ္ ျဖစ္၏။ ထုိပုဂၢိဳလ္ကုိ

There are two kinds of honouring:  honouring by offering material gift  and honouring by doing good  practice or service. He who is on the verge of reaching  the second stage of the Path while  engaged in the Tranquility and  Insight meditation is called one of  Sakadᾱgᾱmῑ magga. As soon as his  Path‐consciousness (magga‐citta)  ceases, the Fruition of Sakadᾱgᾱmῑ  arises.

သကဒါဂါမ္ဟု ေခၚဆုိ၏။ ONE PRACTISING  INSIGHT MEDITATION

Bhaddekaratt ဘေဒၵကရတၲ a ေကာင္းေသာ ညတစ္ည

ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ၿပီး အတိတ္ခႏၶာကုိလည္း မစြဲလမ္း။ မျဖစ္ေပၚေသးေသာ

ရွိသူ။

အနာဂတ္ခႏၶာကုိလည္း မေမွ်ာ္လင့္ မေတာင့္တ။ ျဖစ္ဆဲ

One practicing Insight meditation  does not yearn for the past nor long  for the future but contemplates only  the reality of the present. Such a  person is called bhaddekaratta.

ပစၥဳပၸါန္ခႏၶာကုိသာ ၀ိပႆနာ႐ႈေနေသာ ပုဂၢိဳလ္ကုိ ဘေဒၵကရတၱပုဂၢိဳလ္ - ဟု ေခၚသည္။ ONE WHO HAS  ATTAINED ARAHATTA  FRUITION

Ariya Savaka

အရိယသာ၀က -

အရိယာပုဂၢိဳလ္ ရွစ္ေယာက္ကုိ

အရိယာအျဖစ္သုိ႔ေရာက္ေ

အရိယသာ၀ကဟုေခၚသည္။

Follower of the Buddha who is an  ariya; ariya disciple

သာ ျမတ္စာြ ဘုရား၏တပည့္။

ONE WHO HAS  ATTAINED SOTᾹPATTI‐ MAGGA

Sotᾱpatti‐ maggaṭṭha

ေသာတာပတၱိမဂၢ႒ -

(၁) ဓမၼာႏုသာရီ - ပညာဦးစီးၿပီး

ေသာတာပတၱိမဂ္၌

ေသာတာပတၱိမဂ္ ရေသာ ပုဂၢိဳလ္။

တည္ေသာပုဂၢိဳလ္။

(၂) သဒၶါႏုသာရီ - သဒၶါဦးစီးၿပီး

One on the Path to win the stream There are two kinds of such  person:(1) Dhammᾱnusᾱrῑ puggala,  (2) Saddhᾱnusᾱrῑ puggala,

ေသာတာပတၱိမဂ္ ရေသာ ပုဂၢိဳလ္ဟူ၍ - (၂) မ်ဳိးရွိသည္။ ONE WHO TAKES  REFUGE

Saraṇagata

သရဏဂတ -

ဘုရား, တရား, သံဃာ

သရဏဂုံတည္သူ၊

ရတနာသုံးပါးကုိ

ရတနာသုံးပါးကုိ

ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္သူကုိ

ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္သူ။

သရဏဂုံတည္သူ (သရဏဂတ) ဟု ေခၚသည္။

Page 29 of 42

One who goes to the three Gems for  refuge.One who goes to the three  Gems for refuge is called “one who  takes refuge”, saraṇagata.

English

Pali

Myanmar

ONE‐POINTEDNESS

Ekaggata

ဧကဂၢတာ -

စိတ္၏

တစ္ခုတည္းေသာ အာ႐ုံ၌

Myanmar Definition

English Definition

၎ကုိ စိတၱေႆကဂၢတာ - ဟုလည္း

Concentration of the mind on only  one object; also called  cittassakaggata, one‐pointedness of  the mind.

ေခၚသည္။

တည္ၿငိမ္ေနျခင္း။ ORDER OF BHIKKHUNIS

Bhikkhuni

ဘိကၡဳနီ -

ဘိကၡဳနီမ၊

ဘိကၡဳနီသာသနာသည္ မိေထြးေတာ္

ရဟန္းမ။

မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီ၏ စြမ္းေဆာင္မႈကုိ အေျခတည္၍ အရွင္အာနႏၵာ၏ ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္မႈေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာရျခင္းျဖစ္သည္။

ORDINATION

Upasaṁpadᾱ ဥပသမၸဒါ -

သံဃာေတာ္မ်ားသည္

ရဟန္းျပဳျခင္း၊

ရဟန္းေလာင္းကုိ သိမ္အတြင္း၌

(ရဟန္းဂုဏ္အဂၤါႏွင့္

ရဟန္းျပဳေပးၾကကုန္၏။

ျပည့္စုံေစျခင္း)။ OUT‐BREATH AND IN‐ BREATH

Ᾱnᾱpᾱna

အာနာပါန -

ထြက္သက္

၀င္သက္။

ထြက္သက္က ပထမျဖစ္၍ ၀င္သက္က ေနာက္မွျဖစ္ရသျဖင့္ “ထြက္သက္ ၀င္သက္”ဟု ဆုိၾကသည္။

OWNING UP

Desanᾱ

ေဒသနာ -

သံဃာေတာ္အခ်င္းခ်င္း

ေဒသနာၾကားျခင္း၊

ေဒသနာၾကားရသည္။

အာပတ္ေျဖျခင္း။

အာပတ္ေျဖရသည္။ ဘုရားရွင္

The order of bhikkhunῑs owed its  appearance to Mahᾱpajᾱpati  Gotamῑ, the Buddha’s aunt and  stepmother and also to the  venerable Ᾱnandᾱ who sought  permission from the Buddha to set  up the bhikkhuni order Bestowal of bhikkhuhood on  somebody (making him a full‐ fledged bhikkhu) Members of the saṁgha make the  candidate a bhikkhu in the  Ordination Hall. out‐breath precedes in‐breath and  gives rise to the term “out‐breath  and in‐breath”. Owning up to one’s  misdeeds.Buddhist bhikkhus  observe the ritual of owning up to  one’s misdeeds to another bhikkhu.

သာသနာေတာ္၌ ရဟန္းျပဳ၍ေနလွ်င္ ဘုရားရွင္ပညတ္ေတာ္မူအပ္ေသာ သိကၡာပုဒ္မ်ားကုိ အထူးလုိက္နာ က်င့္ႀကံေနထုိင္ရ၏။ PASSING ONE’S TIME

Vihᾱra

၀ိဟာရ -

ေနျခင္း၊

ေနထုိင္ျခင္း ၄-မ်ဳိးရွိ၏ -(၁) ဒိဗၺဟာရ - စ်ာန္၀င္စား၍ေနျခင္း၊(၂)

ေနထုိင္ျခင္း၊ သီတင္းသုံးျခင္း၊

ျဗဟၼ၀ိဟာရ - ေမတၱာစ်ာန္စသည္ကုိ

စံေပ်ာ္ျခင္း။

၀င္စား၍ေနျခင္း၊(၃) အရိယ၀ိဟာရ -

There are four ways of passing one’s  time :‐(1)  (Dibba Vihᾱra)(2)  (Brahma Vihᾱra);(3) passing one’s  time in Fruition absorption (Ariya  Vihᾱra); and(4) (Iriyᾱpatha Vihᾱra).

ဖလသမာပတ္ ၀င္စား၍ေနျခင္း၊(၄) ဣရိယာ၀ိဟာရ ေလ်ာင္းထုိင္ရပ္သာြ း ဣရိယာပုတ္ေလးပါးတြင္ တစ္ပါးပါးျဖင့္ေနျခင္း။ PATH‐CONSCIOUSNESS

Magga; also  Ariya Magga  Citta

မဂၢ - မဂ္၊

ေသာတာပတၱိမဂ္စေသာတရား(၁)

အရိယာမဂ္စိတ္။

ေသာတာပတၱိမဂ္၊(၂) သကဒါဂါမိမဂ္၊(၃) အနာဂါမိမဂ္၊(၄) အရဟတၱမဂ္ - အားျဖင့္ (၄)မ်ဳိး ရွိ၏။

The dhamma which eliminates the  defilements with Nibbᾱna as its  object.The four maggas are:(1)  sotᾱpatti magga,(2) sakᾱdᾱgami  magga,(3) anᾱgᾱmi magga, and(4)  arahatta magga.

(၄)ပါး၊ ကိေလသာတုိ႔ကုိ ပယ္ခြါလ်က္ နိဗၺာန္ကုိ အာ႐ုံျပဳေသာတရား။ PATIENCE

Khanti

ခႏၲီ - သည္းခံျခင္း။

သည္းခံျခင္းသည္ ပါရမီ ၁၀-ပါးတြင္ တစ္ပါးအပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။

PAYING HOMAGE

Vandanᾱ

၀ႏၵနာ -

ရွိခုိးျခင္း။

ရတနာျမတ္သုံးပါးတုိ႔အား ရွိခုိးျခင္းအမႈကုိ ျပဳၾကရာ၌ ရွိခုိးျခင္း (၃)မ်ဳိး ရွိသည္။

Page 30 of 42

Forbearance.Patience or  forbearance is one of the ten  perfections for attainment of  enlightenment. Paying obeisance.There are three  modes of paying homage to the  Three Gems (i.e, Buddha, Dhamma  and Saṁgha):

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

PERCEPTION OF  REPULSIVENESS IN  NUTRIMENT

Ᾱhᾱre  patikῡla  saññᾱ

အာဟာေရ

ေယာဂီပုဂၢဳိလ္သည္

ပဋိကူလသညာ -

စားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္မ်ားကုိ

စားစရာ ေသာက္စရာ

မွီ၀ဲသုံးေဆာင္ေသာအခါ

Perceiving food as being repulsive.A  meditator, yogi, when taking food,  should take it reflecting on its  repulsive nature

အစာအာဟာရ၌

အာဟာေရပဋိကူလသညာျဖင့္

စက္ဆုတ္႐ံရ ြ ွာဖြယ္ဟု

ဆင္ျခင္မွီ၀ဲအပ္ပါသည္။

ဆင္ျခင္ေသာ အမွတ္သညာ။ PERCEVING THE  REPULSIVENESS

Asubhadassa na

အသုဘဒႆန -

ျမန္မာ့ဓေလ့ထုံးစံတြင္

အသုဘ႐ႈျခင္း၊

လူတစ္ေယာက္ေသဆုံးက

အေလာင္းေကာင္၏

အမ်ားသူငါ အသုဘကမၼ႒ာန္း

မတင့္

႐ႈႏုိင္ရန္ရည္႐ြယ္ၿပီး အသုဘ႐ႈႂကြရန္

တယ္႐ံရ ြ ွာဖြယ္ျဖစ္ပုံကုိ

ဖိတ္ၾကားေသာဓေလ့

႐ႈျမင္ျခင္း။

အသုဘပုိ႔ေသာဓေလ့

Perceiving the repulsive nature of a  corpse

ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ PERFECT  ENLIGHTENMENT

Sammᾱ  Sambodhi

သမၼာသေမၺာဓိ

သစၥာေလးပါးကုိ ေကာင္းစြာကုိယ္တုိင္ သိႏုိင္ျမင္ႏုိင္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္

Arahatta Ñᾱṇa and Sabbaññuta  Ñᾱṇa, which comprehend the four  Ariya Truths.

သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္။ PERFECTION

Pᾱramῑ

ပါရမီ - ျမင့္ျမတ္သူတုိ႔၏ လုပ္ငန္းစဥ္၊ ဘုရားေလာင္းက်င့္စဥ္။

ပါရမီ (၁၀) ပါးမွာ -(၁) ဒါနပါရမီ၊(၂) သီလပါရမီ၊(၃) ေနကၡမၼပါရမီ၊(၄) ပညာပါရမီ၊(၅) ၀ီရိယပါရမီ၊(၆) ခႏၲီပါရမီ၊(၇) သစၥာပါရမီ၊(၈) အဓိ႒ာနပါရမီ၊(၉) ေမတၱာပါရမီ၊(၁၀) ဥေပကၡာပါရမီ - တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

PᾹLI TEXT

Piṭaka

ပိဋက -

ပထမသဂၤါယနာတင္ပြဲ၌

က်မ္းဂန္စာေပ။

ဘုရားေဟာေဒသနာအားလုံးကုိ ၀ိနယပိဋက, သုတၱႏၲပိဋက, အဘိဓမၼပိဋက ဟု သု းမ်ဳိးခြဲျခားထားခဲ့သည္။

RAINS RETREAT PERIOD

Vassavasa

၀ႆ၀ါသ - ၀ါဆိုျခင္း၊

၀ါဆိုမႈသည္ ျမတ္စာြ ဘုရားရွင္

၀ါကပ္ျခင္း၊

သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္ကပင္

မိုးသံုးလအတြင္း

ရွိခ့သ ဲ ည္။

‐(1) dᾱna pᾱramῑ,(2) sῑla pᾱramῑ,(3)  nekkhamma pᾱramῑ,(4) pañña  pᾱramῑ,(5) vῑriya pᾱramῑ,(6) khantῑ  pᾱramῑ,(7) truthfulness, saccᾱ  pᾱramῑ,(8) resolution, adiṭṭhana  pᾱramῑ,(9) loving‐kindness, mettᾱ  pᾱramῑ; and(10) equanimity,  upakkhᾱ pᾱramῑ. At the first Buddhist Convention all  the teachings of the Buddha were  classified into three divisions, (1) the  Division of disciplinary rules for the  saṁgha(2) the Division of the  discourses, and(3) the Division of  the ultimate realities. Observing the rains retreat period;  confining oneself to a specific  monastic dwelling for the three  month rainy period

၀ါဆိုသည့္ ေက်ာင္းတိုက္ အာရာမ္တြင္းမွာ ေနရျခင္း။ REALM OF  CONTINUOUS  SUFFERING

Niraya

နိရယ - ငရဲဘံု၊

ငရဲသားမ်ားသည္ ငရဲထိန္းႏွင့္

ခ်မ္းသာကင္းၿပီး

ငရဲေခြးတုိ႕၏ ႏွိပ္စက္မႈကို

ဆင္းရဲျခင္းအတိၿပီးေသာ ဘံုဘ၀။

REFLECTION

Paccavekkha na

အၿမဲခံေနရသည္။ ငရဲမီးေလာင္မႈကို အၿမဲခံေန ရပါသည္။

ပစၥေ၀ကၡဏာ -

ပစၥေ၀ကၡဏာ ဆင္ျခင္ျခင္း၊

ပစၥေ၀ကၡဏာ

ဉာဏ္ျဖင့္သက္၀င္၍ အဖန္ဖန္ ရႈမွတ္

ဆင္ျခင္ျခင္း၊

Beings reborn in the realms of  continuous suffering, niraya, are  continuously tortured by the  warders and blood hounds.

တတ္ေသာတရား။

ဉာဏ္ျဖင့္သက္၀င္၍ အဖန္ဖန္ ရႈမွတ္ တတ္ေသာတရား။

Page 31 of 42

Review; reflectiong again and again  with Insight

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

REFUGE

Sarana

သရဏ -

ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္သူတို႕၏ ေဘးရန္

The Three Gems as Refuge.The  Three Gems are called Refuge  because they protect he one who  takes refuge in them against all  kinds of danger and misfortune.

ကိုးကြယ္အားထားရာ

အႏၱရယ္ အမ်ိ

ရတနာသံုးပါး။

ဳးမ်ိဳးပယ္ေဖ်ာက္ေပးတတ္၍ ဘုရား-တရား-သံဃာ ရတနာ သံုးပါးကို သရဏ ဟုေခၚသည္။

REJOICING IN OTHER’  MERIT

  ပတၱာႏုေမာဒန Pattanumoda na

သူတပါးတို႕ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ ျပဳသည္ကို ၀မ္းေျမာက္ျခင္း၊ သူတပါးတို႕က အမွ်ေပးေ၀ေသာ

By rejoicing in others’ deed of merit  and saying “Sadhu (Well‐done!)”  one gains the same amount of merit  as the author of the deed.

ကုသိုလ္အဖို႕ကို ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာ သာဓုေခၚျခင္း။ RELATIVELY WEAK  INSIGHT

Tarunaviapss ananana

တရုဏ၀ိပႆနာဉာဏ -

(၁) နာမရူပပရိစၧဒဉာဏ္ ပိုင္းျခား၍ သိေသာဉာဏ္၊(၂)

ႏုေသာစိပႆနာဉာဏ္။

ပစၥယပရိဂၢဟဥာဏ္ - ျဖစ္ေၾကာင္း ကို

Incipient insight.There are four  classes of insight knowledge  belonging to the initial stages of  development,

သိေသာဥာဏ္၊(၃) သမၼသန ဥာဏ္ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱအားျဖင့္ သံုးသပ္ဆင္ျခင္ ေသာ ဥာဏ္။(၄) ဥဒယဗၺယဥာဏ္ - ျဖစ္မႈပ်က္မႈ တို႕ကို ရႈျမင္ ေသာဥာဏ္ RELIGIOUS RPROPERITY

Sasanikavatt hu

သာသနိက၀တၲဳ -

သာသနာႏွင့္ ဆုိင္ေသာေျမ၊ အေဆာက္အအံု၊ ဘုရားေက်ာင္းကန္ စသည္။

RELIQUARY

Dhatugabbha ဓာတုဂဗၻ -

ေစတီေတာ္၏ အတြင္း၌ရွိေသာ

ဓာတ္ေတာ္တိုက္။

ဓာတ္ေတာ္တိုက္သည္ အမြန္ျမတ္ဆံုး

Preport dedicated to religious  use.Religious property comprise  land, buildings, lakes and the like  that have been donated and  dedicate for religious use. The rekoquary inside a stupa is the  most sancrosanct part of it.

ေနရာျဖစ္သည္။ REPEATED  CONTEMPLATION

Anussati

အႏုႆတိ -

အႏုႆတိ ဆယ္ပါးတို႔ရွိသည္

အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ျခင္း၊ အဖန္ဖန္သတိရျခင္း။ ၀ိပါက -

RESULTANT

Vipaka

RIGHT ACTION

Sammakamm သမၼာသမာဓိ anta

RIGHT EFFORT

RIGHT LIVELIHOOD

RIGHT SPEECH

Sammavaya ma

သမၼာ၀ါယာမ

Sammaajiva

သမၼာအာဇီ၀ -

Sammavaca

၀ိပါက္၊ အက်ိဳး။ မွန္ကန္ေသာ တည္ၾကည္ျခင္း၊ ေကာင္းစြာတည္ၾကည္ျခင္း။ မွန္ကန္ေသာ အားထုန္ျခင္းလံဳ႕လ ၊ ေကာင္းစြာအားထုတ္မႈ။

ကာယသုစရုိက္သံုးပါး ၃ပါး၊

မွန္ကန္ေသာ

၀စီဒုစရိုက္ ၄ပါး တုိ႕ႏွင့္ကင္းလြတ္၍

အသက္ေမြးျခင္း၊

မည္သူ႕ကိုမွ် ထိခိုက္နစ္နာေစမႈ

ေကာင္းစြာ

မရွိေသာ အသက္ေမြးမႈသည္

အသက္ေမြးျခင္း။

သမၼာအာဇီ၀ မည္၏။

သမၼာ၀ါစာ - ေကာင္းစြာ

၀စီဒုစရိုက္ ၄ပါးမွ

စကားဆိုျခင္း၊

ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းသည္ သမၼာ၀ါစာ

မွန္ကန္ေသာ စကားကို

မည္၏

ဆုိျခင္း။

Page 32 of 42

Constant mindfulness; repeated  contemplation Constant  mindlfulness of ten things Effect of kamma Right concentration consists of  concentration of one’s thought on a  single object. Right endeavour.Right Effort  consists in striving to discard  whatever demerit that has accrued  to oneself and to stave off whatever  demerit that has not arisen in  oneself Right livelihood means earning a  living that in no way harms anybody,  and in ways that are free from the  three kinds of physical misdeed and  the four kinds of evil speech.

Right speech consists in refraining  from the four kinds of evil speech.

English

Pali

Myanmar

RIGHT THINKING

Sammasanka သမၼာသကၤပၸ ppa မွန္ကန္ေသာ

Myanmar Definition

English Definition

ေနကၡမၼ၀ိတက္၊ အဗ်ာပါဒ၀ိတက္ႏွင့္

Right Thinking means thinking about  renouncing the world, and thoughts  free from ill will and cruelty.

အ၀ိဟိ ံသာ၀ိတက္ တို႕သည္

အႀကံအစည္၊

သမၼာသကၤပ မည္၏။

ေကာင္းစြာႀကံစည္မႈ RIGHT VIEW

Sammaditthi

သမၼာဒိဠိ - မွန္ကန္ေသာ

ကံ၊ ကံ၏ အက်ိဳးကို ယံုၾကည့္ျခင္း၊

အျမင္၊ မွန္ကန္ေသာ

သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ျခင္းသည္

အယူ၊ ေကာင္းေသာ

သမၼာဒိဠိမည္၏

အျမင္၊ ေကာင္းေသာအယူ။ RIGHTEOUS ACTION

Padakkhinak amma

ပဒကၡိဏကမၼ -

ေကာင္းျမတ္ေသာ ကံသံုးပါးကို

တိ

ျပဳၾကကုန္၍ ေကာင္းျမတ္ေသာ အက်ိဳးကို ရရွိၾကကုန္၏။

Right understanding.Right view  means a firm belief in kamma, i.e.,  ones actions an dthe result thereof.  It also means comprehending the  four Ariya Truths. Commendable deed.He who does  righteous acts physically, verbally  and mentally has the benefits  thereby.

းတက္ႀကီးပြားေၾကာင္းအ လုပ္၊ RIHGT MINDFULNESS

Sammasati

သမၼာသတိ -

ကုသိုလ္တရားတို႕၌

မွန္ကန္ေသာ ေအာက္ေမ့

ေကာင္းစြာေအာက္ေမ့ သတိရျခင္းသည္ သမၼာသတိ မည္၏။

အမွတ္ရျခင္း၊

Right Mindfulness means being  never forgetful about doing good  things that are meritorious.

ေကာင္းစြာေအာက္ေမ့ျခင္း။ ROBES

Civara

စီ၀ရ - သကၤန္း၊

သကၤန္းသည္ အခ်ဳပ္အားျဖင့္

ရဟန္းသာမေဏတို႕

သံုးထည္ရွိသည္ -(၁) သံဃာဋိ-ဒုကုဋ္

၀တ္ရံုသံုးေဆာင္သည့္

(ႏွစ္ထပ္သကၤန္းႀကီး)(၂) ဥတၱရာသဂၤ

အ၀တ္အထည္။

- ကိုယ္ရံုဧကသီ(၃) အႏၱရ၀ါသက -

Dyed robes worn by bhikkhus and  samaneras

ကိုယ္၀တ္သင္းပိုင္။ ROOT CAUSE

ROUND OF XEISTENCES

SCRIPTURES

Hetu

Samsara

Pitaka

ေဟတု -

ဆင္းရျခင္းကိုျဖစ္ေစေသာ

အေၾကာင္းအရင္း၊

အဓိကအေၾကာင္းအရင္း သံုးရပ္မွာ-

အေျခအျမစ္၊ ဟိတ္။

ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ တို႕ျဖစ္သည္။

သံသာရ - သံသရာ၊

ရုပ္၊ နာမ္၊ ခႏၵာ တ

ဘ၀အဆက္မျပတ္ျဖစ္ျခင္း

႕မျပတ္ျဖစ္ေပၚျခင္းကို

။

သံသရာဟုေခၚသည္

The continuous arising of  existences. The continuous arising  of mind and matter, aggregates, is  Samsara.

ပိဋက - ပိဋကတ္ေတာ္၊

သင္ယူအပ္ေသာ ပရိယတၱိစာေပ၊

Canonical text to be studied; basket

Root condition.The three main  causes of suffering are greed, hatred  and bewilderment.

ျခင္းေတာင္း။ (တိပိတဋကၾကည့္) သင္ယူအပ္ေသာ ပရိယတၱိစာေပ၊ ျခင္းေတာင္း။ (တိပိတဋကၾကည့္) SEASONAL OFFERING  OF ROBES

Kathinacivara ကထိနစီ၀ရ -

သကၤန္းလွဴေသာ အခါ ပုဂိၢဳလ္ကို

ကထိန္သကၤန္း၊

မလွဴရ။ သံဃာကို

ကထိန္ကံေဆာင္ရန္

ရည္ညႊန္းလွဴရသည္။

လွဴအပ္ေသာ သကၤန္း။

သံဃာ့အစည္းအေ၀း၌ သကၤန္းရွားပါးေသာ ရဟန္းအား

Kathina civara; robes offered to the  samgha for holding a kathina  ceremony. This special offering of  robes brings five kinds of benefit to  the donors as well as to the  recipients.

ထိုကထိန္ သကၤန္းကို ေပးရသည္။ လွဴေသာသူေရာ ခံယူသူရဟန္းပါ အက်ိဳးငါးမ်ိဳး ရရွိသည္။ SECLUSION

Viveka

၀ိေ၀က - ကင္းဆိတ္ျခင္း၊

ကင္းဆိတ္ျခင္း၊ ၿ

ၿငိမ္ေအးျခင္း။

ငိမ္းေအးျခင္းတို႕သည္ ၃-ပါးရွိသ ည္။ကာယ၀ိေ၀က/စိတၱ၀ိေ၀က/ ဥပဓိ၀ိေ၀က

Page 33 of 42

Solitary seclusion; detachment;  serenity

English

Pali

Myanmar

SEEING SHOWS

Visukadassan ၀ိသူကဒႆန a

Myanmar Definition

English Definition

ျငာင့္တ့က်င္တံဖြယ္ကို ၾကည့္ရူ႕ျခင္း၊

Looking at things which are like  spikes .Seeing shows, etc, which are  contrary to the Buddha’s teaching.

ဘုရားရွင္အဆံုးအမေတာ္ႏွင့္ ဆန္႕က်င္ဘက္ျဖစ္၍ ဥပုသ္ေစာင့္သူ တစ္ဦးသည္ ပြဲၾကည့္ျခင္း စသည္ကို ေရွာင္ၾကဥ္ရသည္။

SELF TORTURE

  Attakilamath a

အတၱကိလမထ -

မိမိကိုယ္ကို ပင္ပန္းဆင္းရဲေအာင္

ခႏၶာကိုယ္

ျပဳက်င့္ျခင္းသည္ အစြန္းတစ္ဖက္သို

ပင္ပန္းဆင္းရဲေအာင္

ေရာက္ေသာ အက်င့္ျဖစ္သည္။

Self‐castigation ; self‐mortification.  Giving oneself up to self‐castigation  is an extreme type of practice.

ညွဥ္းဆဲျခင္း။ SENSATION

Vedana

ေ၀ဒနာ - ေ၀ဒနာ၊

ခံစားရရွိေသာ အာရံုအရ သုခေ၀ဒနာ၊

အာရံုခံစားျခင္း။

SENSE OBJECTS

Kamaguna

ဟုသံုးမ်ိဳးရွိသည္။

Feeling .There are three kinds of  sensation. It may be pleasant, or  unpleasant or neither‐pleasant nor  unpleasant, depending on the  nature of sensation one senses or  feels.

ရုပါရံုစေသာ အာရံုငါးပါးကို

The five sense‐0bjects, such as  visible objects, are called kamaguna.

ဒုကၡေ၀ဒနာ၊ ဥေပကၡာေ၀ဒနာ

ကာမဂုဏ - ကာမဂုဏ္။

ကာမဂုဏ္ဟု ေခၚသည္။ SENSUAL DESIRE

SERVICE

kamacchand a

ကာမစၧႏၵ -

ကာမဘံု၊ ကာမဂုဏ္အာရံုငါးပါး

Veyyavacca

ေ၀ယ်ာ၀ိစၥ -

လူႀကီးသူမမ်ားႏွင့္

ကုသိုလ္ေရးကိစၥ၌

မိဘဆရာသမားမ်ား၏ အမႈကိစၥမ်ား၌

Planes of sensuous desire

ထူေျပာေသာဘံု။

ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

လည္းေကာင္း၊ ကုသိုလ္ေရး ကိစၥမ်ား၌ လည္းေကာင္း

Participating in meritorious actions .  Fulfilling one’s duty towards elders,  parents and teachers and  participating in performing acts of  merit are, indeed, noble services.

ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ အလြန္မြန္ျမတ္ေသာ ေ၀ယ်ာ၀စၥ အလုပ္ျဖစ္သည္။ SEXUAL MISCONDUCT

Kamesumicc hacaya

ကာေမသုမိစၧာစာရ -

က်ဴးလြန္ ေဖာက္ျပားျခင္း

Misconduct in sexual relations

မိမိရအပ္ေသာ ကုသိုလ္အဖို႕ကို

Making a wish that whatever merit  that one may have earned by  performing a good deed be shared  with others so that they might profit  equally is the concept of sharing of  merit.

ကာမဂုဏ္တို႕၌ မွားမွားယြင္းယြင္း က်င့္ႀကံျခင္း။

SHARING OF MERIT

Pattidana

ပတၱိဒါန - မိမိျပဳလုပ္ေသာ ကုသိုလ္အဖို႕ကို အမွ်အတန္းေပးေ၀ျခင္း။

သူတစ္ပါးတို႕အား မိမိႏွင့္ ထပ္တူအက်ိဳးရေစရန္ အမွ်အတန္းေပးေ၀ျခင္းသည္ ပတၱိဒါန မည္၏။

SHRINE

Cetiya

ေစတိယ - ေစတီ၊ ပုထိုး၊

လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါတို႕ ေလးေလးျမတ္ျမတ္

ကိုးကြယ္ပူေဇာ္အပ္ေသာ

ပူေဇာ္အပ္ေသာအရာ

အရာ။

အုတ္ေက်ာက္စသည့္တို႕ျဖင့္ ျမင့္ျမင့္ ေမာက္ေမာက္ တည္ေဆာက္ျပဳလုပ္ထားအပ္ေသာ အရာကို ``ေစတီ´´ဟူ၍ ေခၚဆိုသည္။

Page 34 of 42

Pagoda; temple; stupa; edifice.A  thing which is honoured, venerated  and paid homage to by men, devas  and brahmas.These stupas or  shrines are often built up with bricks  to some considerable height and are  called cetiyas.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

SIGN OF DESTINY

Gatinimitta

ဂတိနိမိတၱ - ဂတိနိမိတ္၊

ေသခါနီးေသာအခါ ထင္လာေသာ

ေရာက္ရမည့္ဘ၀အာရံု။

လားေရာက္မည့္ နတ္သမီး ဗိမာန္

The mental image which arises just  before death which may indicate the  place in which one is to be reborn.

ပေဒႆပင္ အမိ၀မ္းေရ စေသာ ကုသုိလ္ အာရံုမ်ားႏွင့္ ငရဲမီး ငရဲထိန္းစေသာ အကုသိုလ္အာရံုမ်ားကို ဂတိနိမိတ္ဟု ေခၚဆိုသည္။ SIGNLESS

Animitta

အနိမိတၱ

ရုပ္နာမ္တရားတို႕ကို အနိစၥအားျဖင့္ရႈျခင္း။

SILENT BUDDHA

Paccekabudd ပေစၥကဗုဒၶ - ပေစၥကဗုဒၶ၊ ha ကိုယတ ္ ုိင္သာ

ဘုရားရွင္မ်ားမပြင့္ေသာ ႆသနာပအခါ၌သာ တသီးတျခား

သစၥာေလးပါးကိုသိ၍

ပြင့္ေတာ္မူေလ့ရွိေသာ ဘုရားကို

သူတစ္ပါးတို႕အား

ပေစၥကဗုဒၶါ ဟု ေခၚသည္။

No sign of permanence in  conditioned things and  phenomena.Meditation on the  characteristic of imper manence of  the khandhas, nama and rupa. Sokitary Buddha; lesser Buddha; one  who attains Enlightenment but is  incapable of disseminating this  knowledge to others.

တရားမေဟာႏိုင္ေသာ ဘုရား။ SINGING

Gita

ဂီတ - သီဆိုျခင္း။

ကိုယ္တိုင္သီဆိုျခင္း၊ သူသစ္ပါးကို သီဆိုေစျခင္း။

SIX HUES OF THE  BUDDHA’S RAYS

Chabbannara ဆဗၺဏၰရံသီ (၁) နီလ (၂) ပီတ(၃) ၾသဒါတ(၄) mst ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္ပါး။ ေလာဟိတ (၅) မဥိၥဌ(၆) ပဘႆရ

SLANDER

Pisunavaca

ပိသုဏ၀ါစာ -

ခ်စ္ခင္ညီညႊတ္ေနသူႏွစ္ဦး

ေခ်ာပစ္ကုန္းတိုက္ေသာ

စိတ္၀မ္းကြဲျပားေစရန္ ျဖစ္ေစ မိမိအား

စကားကိုေျပာၾကားျခင္း။

ခ်စ္ခင္လာေစရန္ျဖစ္ေစ ရည္ရြယ္၍ တစ္ဦး၏ မေကာင္းေၾကာင္းကို အျခားတစ္ဦးအား ေျပာၾကားျခင္းကို

A person who observes eight or  none or ten precepts should not sing  nor cause others to sing. The six rays of the Buddha are ; ‐rays  of dark blue colour, nila;ray of  yellow colour, pita;rays of white  colour, odata;rays of red colour,  loita;rays of dark red colour,  manjittha; andglittering rays of a  mixture of the above five colours,  pabhassara. Backbiting; calumny/Slander means  talking ill about someone to  someone else with the intention of  causing disagreement between two  good friends or to win over  someone.

ပိသုဏ၀ါစာဟုေခၚဆိုသည္။ SOCIAL ASSISTANCE

Sangahavatth သဂၤဟ၀တၳဳu သဂၤဟတရားေလးပါး၊

(၁) ဒါန - ေထာက္ပံ့ေပးကမ္းမႈ(၂) ေ၀ယ်၀စၥ - ခ်စ္ျမတ္ႏိုးဖြယ္ရာ ခ်ိဳသာစြာစကားဆိုမႈ။(၃) အတၱစရိယာ

ခ်ိီးျမ င့္

- ႀကီးပြားတိုးတက္ေၾကာင္းကို

ေ

သြန္သင္ညႊန္ျပေပးမႈ။(၄)

ျမွာက္ေထာက္ပ့ံေရးတရား။

သမာနတၱတာ -

Altruism; benevolence.In relations  between parents and children,  between teacher and pupils,  between friends and in human  society, four kinds of assistance are  essential for achieving unity, good  will and peace.

ေနထိုင္စားေသာက္ေရး၌ မိမိႏွင့္ ထပ္တူျပဳမႈ။ SPEAKER OF GOOD  WORDS

Sugata

သုဂတ - မွန္ကန္၍

ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ သူတစ္ပါး

အက်ိဳးရွိေသာ

မလုိလား မႏွစ္သက္ေသာ

စကားကိုသာ

စကားျဖစ္ေသာ္လည္း မွန္ကန္၍

ေျပာဆိုေတာ္မူေသာ

အက်ိဳးရွိလွ်င္ အခါအခြင့္ကို ဆင္ျခင္၍

ျမတ္စာြ ဘုရား။

ေျပာၾကားေတာ္မူသည္။

Page 35 of 42

The Buddha who speaks at  opportune times speeches that were  true and beneficial though others  might not like them.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

SPIRED PALATIAL  BUILDING

Pasada

ပါႆဒ - ျပာႆဒ္၊

နန္းေတာ္မ်ား ဘု

ဘံုအဆင့္ဆင့္ႏွင့္

န္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို

ထုပိကာတင္ထားေသာ

ဘံုခုႏွစ္ဆင့္ စသည္ျဖင့္ၿပီးေသာ

အေဆာက္အအံု။

အေဆာက္အအံုမ်ားအျဖစ္

Building with multi‐tiered decorated  roofs. Magnificent buildings like  palaces and monasteries are  crowned with (usually) seven tiers of  decorated roofs and spire.

ေတြ႕ရတတ္သည္။ STAIRWAY

Sopana

ေသာပါန - ေစာင္းတန္း၊

ေတာင္ကုန္းထိပ္ရွိ ေစတီသို႕ ေစာင္းတန္းေလွကားျဖင့္

Staircase; steps,Stairways leading up  the hill to the stupa on top.

တက္ေရာက္ဖူးေျမာ္ရသည္။

ဘ ရားေစာင္းတန္းေလွကား။ STINGINGESS

macchariya

မစၧရိယ - မေပးရက္လိုမႈ

(၁) အာ၀ါသမစၧရိယ(၂) ကုလမစၧရိယ

ႏွေျမာ၀န္တိုမႈ၊

(၃) လာဘမစၧရိယ(၄) ၀ဏၰမစၧရိယ

ႏွေျမာေစးႏွဲမႈ၊

(၅) ဓမၼမစၧရိယ - ဟူ၍ငါးမ်ိဳးရွိသည္။

Stinginess is reluctance to share  what one has with others.Stinginess  is a mental concomitant. There are  five kinds of stinginess

မိမိပိုင္ဆိုင္ေသာ စည္းစိမ္ပစၥည္းမ်ား သူတစ္ပါးတို႕ႏွင့္ မဆက္ဆံ ေစလိုမႈ။ STRAIGHTENING ONE’S  VIEW

Ditthijukamm ဒိဠိဇုကမၼ - အယူ၀ါဒ a ခံယူခ်က္ကို

ပညာရွိကို ဆည္းကပ္ျခင္း၊ တရားစကားနာၾကားျခင္း၊

ေျဖာင့္မတ္ေအာင္ ျပဳျခင္း။

တရားစာေပ ေလ့လာဖတ္ရႈျခင္း၊ ခ်င့္ခ်ိန္စဥ္းစား ေတြးေခၚျခင္း၊

Forming correct view.Associating  with the wise, bearing the  discourses, reading and studying the  discourses and proper reflection and  analysis can statement one’s view.

စသည္တို႕ျဖင့္ ေျဖာင့္မတ္ေသာ အသိအျမင္ ကမၼႆကတာ ဥာဏ္သည္ ဒိဠိဇုကမၼမည္၏။ STREAM‐ENTERER

Sotapanna

ေသာတာပႏၷ -

မဂ္စိတ္တစ္ခ်က္ လြန္ေျမာက္သည္ႏွင့္

ေသာတာပန္၊ အရိယာမဂ္

တစ္ၿပိဳက္နက္

One who enters the stream of the  Ariya Path

ေသာတာမဂ္ဖုိလ္ျဖစ္၏။ ထိုအခါ

တည္းဟူေသာ ေရအလ်ဥ္သို႕ ေရာက္သူ။

ထိုပုဂၢိဳလ္ကို ေသာတာပန္ဟု ေခၚဆိုရ၏။

SUITABLE OFFERINGS

Danavatthu

ဒါန၀တၳဳ - လွဴဖြယ္၀တၱဳ၊

၀ိနည္းေဒသနာေတာ္အရ

လွဴရန္၀တၳဳပစၥည္း။

လွဴဖြယ္ပစၥည္း ၄ မ်ိဳး(၁) ဆြမ္း(၂) သကၤန္း(၃) ေက်ာင္း(၄) ေဆး။

SUITABLE PALCE

Ekamanta

ဧကမႏၱ - သင့္ေလ်ာ္

အေလးဂရုျပဳအပ္သူႏွင့္

ေလ်ာက္ပတ္ေသာ အရပ္။

ေ၀းကြာလြန္းျခင္း၊ နီးကပ္လြန္းျခင္း၊ ေလတင္အရပ္ျဖစ္ျခင္း၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ

The following tings are deemed fit to  be offered to the members of the  Order, (A)As per the Vinaya, the four  items are:Alms‐ food,Robes,Monastic  dwelling,Medicines These six attributes constitute a  suitable place where one may  attend on a revered person.

ေနရာျဖစ္ျခင္း၊ ေ ရွ႕တည့္တည့္ျဖစ္ျခင္း၊ ေနာက္ဘက္တည့္တည့္ ျဖစ္ျခင္းခင္းဟူေသာ အျပစ္ေျခာက္ပါး ကင္းလြတ္ေသာေနရာ SUPRAMUNDANE

Lokuttara

ေလာကုတၱရာ -

မဂ္ေလးတန္၊ ဖိုလ္ေလးတန္၊

ေလာကုတၱရာ၊ ေလာကမွ

နိဗၺာန္ဟူေသာ တရားကိုးပါးကို

လြန္ေျမာက္ေသာတရား။

ေလာကုတၱာရာတရား ဟုေခၚသည္။

Page 36 of 42

Things that transcend the world .The  nine factors, namely, the four Paths,  the four Fruitions and Nibban  transcend the mundane and are  therefore known as the  Supramundane, lokuttara Dhamma.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

SUPREME CELESTIAL  BEING

Brahma

ျဗဟၼ - ျဗဟၼာ၊

သမထကမၼဠာန္းကို အားထုတ္၍

ျဗဟၼာ၀ိဟာရ

စ်ာန္ရရွိေသာ ပုဂိၢဳလ္မ်ားသည္

တရားေလးပါးကို

ျဗဟၼာဘံုသို႕ လားၾကသည္။

အၿမဲပြားမ်ားေနသူ။

၄င္းပုဂိၢဳလ္မ်ားကို ျဗဟၼာဟုေခၚသည္။

One who dwells in the four noble  Abidings ,Those who engage in  meditation for tranquillity and attain  jhanas pass away to the realms of  Brahmas. They are called Brahmas.

မုဒိတာ -

မုဒိတာသည္ ျဗဟၼ၀ိဟာရ

သူတ

တရားေလးပါးတြင္

စ္ပါးေကာင္းစားျခင္း၌

တစ္ပါးအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။

SYMPATHETIC JOY

Mudita

Sympathetic joy, Mudita, is one of  the four Noble Abidings.

၀မ္းေျမာက္ျခင္း။ SYNOD

Sangiti

သၤဂီတိ -

သံဂါယနာ၊ သံဃာ့အစည္းအေ၀းႀကီး၊

Great Council; Great Rehearsal

သံဂါယနာတင္ပြဲ။ TAKING INTOXICANTS

Surameraya

သုရာေမရယ

မူးယစ္ေမ့ေလ်ာ့ေစတတ္ေသာ ေသရည္ေသရက္ စသည္တို႕ကို ေသာက္စားျခင္း။

TAKING REFUGE

Saranagaman သရဏဂမန - သရဏဂံု၊ a ရတနာသံုးပါးကို

ယံုၾကည္မႈသဒၶါ၊ ထိုသဒၶါကို

Taking intoxicants and narcotic  drugs such as alcohol, hashish,  cocaine, marijuana, heroin Going to the Three Gems for frfuge

အေျခခံေသာ အသိ ၪာဏ္ပညာျဖင့္

ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ျခင္း။

ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၧာမိ-စသည္ျဖင့္ သံုးႀကိမ္ ႏႈတ္ၿမြက္ရြတ္ဆို၍ ခံယူေဆာက္တည္ျခင္းသည္ သရဏဂံုမည္၏။

TEACHER

Acariya

အာစရိယ - ဆရာ။

ဆရာေလးမ်ိဳးရွိသည္ -(၁)

Mentor

ရွင္ျပဳစဥ္က သရဏဂံုေပးေသာ (ရွင္ျပဳေပးေသာ)ဆရာ၊(၂) ရဟန္းျပဳစဥ္က ကမၼ၀ါရြတ္ဖတ္ေပးေသာ (ရဟန္းျပဳေပးေသာ) ဆရာ၊(၃) စာခ်ေပးေသာဆရာ၊(၄) နိႆရည္းေပးေသာ ဆရာ။ TEACHING

Sasana

သာသနာ - သာသနာ၊

(၁) ပရိယတၱိသာသနာ -

ျမတ္စာြ ဘုရား၏

ပိဋကတ္စာေပ သင္ၾကားမႈ၊(၂)

အဆံုးအမ၊ ဘုရားေဟာ

ပဋိပတၱိသာသနာ - ဆံုးမသည့္အတုိင္း က်င့္ႀကံမႈ (တရားအားထုတ္မ)ႈ ၊(၃)

တရားေတာ္။

ပဋိေ၀ဓသာသနာ - သိအပ္ ရအပ္ေသာ စ်ာန္မဂ္ဖိုလ္

Instruction ; trainging;There are  three kinds of Sasana; ‐Learning the  Buddha’s Teaching, Praiyatti  Sasana;Practical appkication of the  Buddha’s Teaching, i.e., attainment  of jhana, magga, phala and Nibbana,  Pativedha Sasana

နိဗၺာန္တရားတို႕ ျဖစ္သည္။ THEFT

Adinnadana

အဒိႏၷဒါန

ပိုင္ရွင္က ကိုယ္ႏႈတ္တို႕ျဖင့္ မေပးအပ္ေသာ သူ႕ဥစၥာကို ခိုးယူျခင္း။

THREE BASKET

Tipitaka

တိပိဋက - ပိဋကတ္သံုးပံု။

ပိဋကတ္သံုးပံုသည္ ၀ိနည္းပိဋက၊ ပိဋကတို႕ျဖစ္ၾက၏။

Three pitakas; (lit.) three  baskets.The three pitakas are the  Vinaya Pitaka, the Suttanta Pitaka  and the Abhidhamma Pitaka.

ေကသေစၧဒန -

ထိုေကသေစၧမဂၤလာကုိ ျပဳေသာအခါ

Shaving the head for novitiation.

ဆံပင္ရိတ္ျခင္း၊ ဆံခ်ျခင္း၊

ရွင္ေလာင္းသည္

သုတၱန္ပိဋက၊ အဘိဓမၼာ

TONSURE

Kesacchedan a

Taking what is not given by open  action or express order

တစပဥၥကကမၼဌာန္းကို ရြတ္ဖတ္ဆင္ျခင္၍ ေနရသည္။ TRAINING

Sikkha

သိကၡာ - သိကၡာသံုး -ပါး၊

ဤသိကၡာသံုးပါးကိုပင္

ေလ့က်င့္မႈ သုံး -မ်ိဳး။

မဂၢင္ရွစ္ပါးဟုေခၚသည္။

Page 37 of 42

Threefold training.Training in  Morality: Training in Concentration:  Training in Wisdom:

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

TRANQUILITY

Samatha

သမထ -

ကိေလသာနီ၀ရဏ တရားတို႕၏

သ

ၿငိမ္းေအးမႈ။

Calm; concentration; meditation for  tranquillity; calm due to the  destruction of defilements and  hindrances

မာဓိ-စိတ္တည္ၿငိမ္ေအာင္ အားထုတ္ေသာ ကမၼဠာန္း၊ TREASURER OF THE  DHAMMA

Dhammabha ndagarika

ဓမၼဘ႑ာဂါရိက -

အရွင္အာနႏၵာသည္

တရားဘ႑ာစိုး၊

ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားထားေသာ

တရားတည္းဟူေသာ

တရားေတာ္မ်ား အားလံုးကို

ဘ႑ာကို

ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္

ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သူ။

ထားႏိုင္သျဖင့္

Custodian of the Dhamma.The  Venerable Ananda had memorized  all the Buddha’s Teachings and so he  is called the treasurer of the  Dhamma.

ဓမၼဘ႑ာဂါရိကမည္၏။ TRUE FRIEND

Kalyanamitta

ကလ်ာဏမိတၱ -

ႀကီးပြားေၾကာင္း တရားေလးမ်ိဳးတြင္

မိတ္ေဆြေကာင္း၊

မိတ္ေဆြေကာင္း ရွိမႈသည္

မိတ္ေဆြစစ္။

တစ္ပါးအပါအ၀င္ ျဖစ္သည့္အျပင္

Worthy friend; good companion;  faithful friend Association with a  true, virtuous friend is one of the  four factors for one’s progress.

မဂ္ဖိုလ္ နိဗၺာန္ တရားထူးကို ရရန္ ရာႏႈန္းျပည့္ လိုအပ္ေသာ တရားျဖစ္သည္။ UNCERTAINTY

Vicitkccha

၀ိစိကိစၧာ ယံုမွားသံသယ၊ စိတ္ႏွလံုးႏွစ္ခြျဖစ္ျခင္း၊

ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ အမွန္စင္စစ္ ဘုရားဟုတ္မဟုတ္၊ တရားေတာ္သည္ အမွန္တရားစင္စစ္

သေဘာအမွန္ကို

ဟုတ္မဟုတ္၊ သံဃာေတာ္မ်ားသည္

အတိအက်

အရိယာမ်ား ဟုတ္မဟုတ္ကို

မဆံုးျဖတ္ႏိုင္ျခင္း။

ယုံမွားသံသယ ရွိျခင္းသည္

Doubt.Being skeptical and uncertain  as to whether the Buddha is really  enlightened, whether the Dhamma  is really the Truth, and whether the  Samgha are really ariyas. One  overcomes vicikiccha on becoming a  sotapanna.

၀ိစိကိစၧာမည္၏။ ေသာတာပန္ျဖစ္လွ်င္ ၀ိစိကိစၧာမွ လြန္ေျမာက္သည္။ UNCONDITIONED  ELEMENT

Asnkhatadha tu

အသခၤတဓာတု -

ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊

အသခၤတဓာတ္၊ နိဗၺာန္။

အာဟာရတည္းဟူေသာ အေၾကာင္းတရားတို႕သည္ မျပဳျပင္ဘဲ အၿမဲတည္ရွိေနေသာ အၿငိမ္းဓာတ္၊ နိဗၺာနဓာတ္ကို အသခၤတဓာတ္

Immutable which is not conditioned  by the four conditioning factors; i.e,  volitional action, mind, heat or cold  and nourishment, and which exists  perpetually by itself, is the Element  of Peace or Nibbana.

ဟုေခၚသည္။ UNDERWEAR

UNIVERSAL MONARCH

Antaravasaka အႏၱရ၀ါသက - သင္းပိုင္၊

Cakkavattiraj a

ရဟန္းသာမေဏတို႕သည္

ရဟန္းသာမေဏတို႕၏

ၿမိဳ႕တြင္းရြာတြင္းသို႕ သြားေသာအခါ

ခါး၀တ္ သကၤန္း။

သိင္းပိုင္ကို အ၀န္းညီစြာ ၀တ္ရံုရ၏။

စကၠစတၱရာဇ -

စၾက၀ေတးမင္းသည္

စၾက၀ေတးမင္း၊

သာသနာပအခါမွာ

စၾကာရတနာကို

ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိသည္။ ထိုအခါ

လည္ေစတတ္ေသာမင္း။

တုိင္းသူျပည္သားမ်ားအားလံုး ငါးပါးသီလ ၿမဲၾကသည္။

UNTIMELY MEAL

Vikalabojana

၀ိကာလေဘာဇန -

ရွစ္ပါးသီလေဆာက္တည္ထားေသာ

ေနလြဲညစာ စားျခင္း။

ဥပုသ္တို႕သည္ ေနမြန္းတည့္ ၁၂-နာရီ အခ်ိန္မွ ေနာက္ေန႕အရုဏ္ တက္သည့္ အခ်ိန္တိုင္ေအာင္ ထမင္းဟင္းလ်ာ မုန္႕ပဲသေရစာ သစ္သီး စေသာ ခဲဖြယ္ေဘာဇဥ္ ဟူသမွ်ကို မစားရ။

Page 38 of 42

Loincloth; under‐robe.A bhikkhu  should wear the loincloth properly  before he enters a village. Wheel‐turning monarch.A universal  monarch arises only when the  Buddha’s Teaching is extinct in the  world. During the reign of a  universal monarch every citizen  observes the five prcepts. Taking food after midday

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

UPPER GARMENT

Uttarasanga

ဥတၱရာသဂၤ - ဧကသီ၊

ရဟန္းသည္

ရဟန္းသံဃာတို႕၏

ကိုယ္၀တ္ဧကသီသကၤန္းကို

အေပၚရံုအ၀တ္၊

အသစ္ရလာေသာ အခါ

ကိုယ္၀တ္သကၤန္း။

သကၤန္းေထာင့္စြန္းတြင္ ကပၸဗိႏၵဳ

A bhikkhu’s robe meant for the  upper part of his body.The bhikkhu  is required to put on a small round  mark in a corner of the newly  required uttarasanga

ေရးထိုးရမည္။ USING PERFUME

Vilepana  vibhusana

၀ိေလပန ၀ိဘူသန -

ရွစ္ပါးသီလစေသာ

ေရေမႊး နံ႕သာဆီတို႕ျဖင့္

ဥပုသ္သီတင္းေစာင့္သူသည္

လိမ္းက်ံျခယ္လွယ္ျခင္း။

One keeping the eight precepts is to  avoid use of perfumes.

အေမႊးနံသာ လိမ္းက်ံျခယ္လွယ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကည္ရသည္။

VAIN TALK

Samphappala သမၹပၸလာမ pa ၿပိန

မိမိသူတစ္ပါး အက်ိဳးမရွိေသာ စကားကို ေျပာဆိုျခင္း။

းဖ်

Idle talk; conversatioin that is not  beneficial to oneself as well as to  others

င္ းေသ ာစကားကိုေျပာဆိုျခင္း၊ VERBAL  FORMALISATION OF AN  ACT

VOLITION

Kammavaca

Cetana

ကမၼ၀ါစာ - ကမၼ၀ါစာ၊

ကမၼာ၀ါစာ ဖတ္ျခင္းသည္

ကံျပဳေသာအခါ

ကံႀကီးကံငယ္ ၿပီးေျမာက္ေစရံုမက

ရြတ္ဆိုအပ္ေသာ

ေဘးရန္ အႏၱရယ္

ဘုရားေဟာတရား

အေႏွာင္အယွက္တို႕ကိုပါ

ပါဋိေတာ္။

ကင္းေ၀းေစသည္။

ေစတနာ-ေစတနာ၊

ေကာင္းေသာအမႈ

ေစတသိက္၊

မေကာင္းေသာအမႈကို ျပဳလုပ္ရာ၌

ေ

ထိုေစတနာသည္ အရင္းခံ

စ့ေဆာ္တိုက္တြန္းတတ္ေ

ပဓာနျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေစတနာကို

သာ သေဘာတရား၊

ကံဟု ဘုရားေဟာသည္။

Formulas proclaimed by the Buddha  for saying in conduction monastic  proceedings

Mental concomitant of volition

ျပဳျပင္စီရင္တတ္ေသာ သေဘာတရား။ VOLITIONAL ACTIVITY

Sankhara

သခၤါရ

သခၤါရ - (၁) ျပဳျပင္တတ္ေသာ တရား(၂) ျပဳျပင္ခံရေသာတရား(၃)

Dependent on volitional activity,  consciousness arises.

ခမ္းသိမ္းေသာ သခၤ ါရတရားတို႕သည္ မတည္ၿမဲကုန္၏။ WALK

Sankama

စကၤမ -

ျမတ္စြာဘုရားသည္

ေခါက္တံုေခါက္ျပန္

တတိယသတၱာဟ၌

ေလွ်ာက္ရန္လမ္း၊ စႀကၤ ံ။

ေဗာဓိပင္အနီး၀ယ္ ေခါက္တံု႕ေခါက္ျပန္ စႀကၤ ႀကြေတာ္မူ၏။

WALKING CLOCKWISE

Padakkhinak arana

ပဒကၡဏကရဏ -

လိမၼာယဥ္ေက်းေသာ

လက္ယာရစ္လွည့္ျခင္း။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕သည္ ေစတီပုထိုးမ်ားကို ဖူးေျမာ္ရာ၌ လက္အုပ္ခ်ီၿပီး လက္ယာရစ္

Path ; route for walking; a stretch of  ground for walking up and down.In  the third week after the attainment  of Enlightenment, the Buddha  walked up and dwon near the Bodhi  tree. Waling round clockwise.Good  uddhists, in paying obeisance to  shrines and pagodas, often walk  clockwise round in reverence with  joined palms raised.

လွည့္ပတ္လ်က္ အရိုအေသျပဳေလ့ရွိၾကသည္။ WATER STRAINER

Parissavana

ပရိႆ၀န - ေရစစ္၊

သံဃာေတာ္မ်ားသည္

ဓမၼကရဏ၊ ဓမၼကရိုဏ္။

ေရစစ္ဓမၼကရိုဏ္ျဖင့္ ေရကိုစစ္ၿပီးမွ ပိုးမႊားကင္းစင္ေသာ ေရကိုသာ သံုးေဆာင္ၾက ကုန္၏။

Page 39 of 42

Members of the Samgha use the  water that has been filered with a  dhammakarana and is clear of  germs.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

WAYFARER

Tathagata

တထာဂတ -

ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဤအမည္ျဖင့္

One who has walked the Path of  Reality as did the formers Buddhas.It  is a term which the Buddha used to  refer to all Buddhas.

ျမတ္စာြ ဘုရား၊

ဘုရားရွင္တို႕ကို

ေရွးဘုရားတို႕ကဲ့သို႕

ညႊန္းရည္ေျပာဆိုေလ့ရွိသည္။

အလားရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စာြ ဘုရား။ WEARRING FLOWERS

Maladharana မာလာဓာရဏ -

ဥပုသ္ေစာင့္ခ်ိန္၌ ပန္းပြင့္ ပန္းခိုင္

ပန္းပန္ျခင္း။

ပန္းကံုးမ်ားကို ပန္ဆင္ျခင္း သူတပါးအား အပန္ခိုင္းျခင္းမ်ား မျပဳရ၊ ျပဳလွ်င္ သီလပ်က္သည္။

WEIGHTY KAMMA

Garukakamm ဂရုကကမၼ - ဂရုကကံ၊ a ႀကီးေလးေသာကံ။

ဂရုက - စေသာ ကံေလးပါးတို႕တြင္ ဤဂရုကကံသည္ အျပစ္အႀကီးဆံုး ကံျဖစ္သည္။ထိုကံသည္ ကုသိုလ္ဂရုကကံ၊ အကုသိုလ္ဂရုကကံ ဟူ၍ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။

WHEEL OF THE  DHAMMA

Dhammacakk ဓမၼစကၠ a တရားတည္းဟူေသာ

ျမတ္စြာဘုရား ေရွးဦးစြာ ေဟာၾကားအပ္ေသာ တရားသည္ ဓမၼစၾကာ တရားျဖစ္သည္။

စက္၀န္း၊ ဘီး၊

ထိုတရားေတာ္၌ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ

ဓမၼစၾကာတရားဦး။

အက်င့္ျဖစ္ေသာ မဂၢင္ရွစ္ပါးႏွင့္

While keeping the Uposatha  precepts one must not wear flowers  or garlands nor must one ask others  to do so. One’s observance of the  precept is impaired by such an  action. Actioin entailing grave effects.Of the  four typer of kamma, garukakamma,  weighty kamma, has the gravest  consequences. Weighty kamma is of  two kinds: meritotious weighty  kamma and kemeritorious weighty  kamma The first Sermon.The discourse that  that was delivered earliest b the  Buddha is the Dhammacakka.It  contains the Middle Way which is  the Ariya Path of Eight Constituents  and the Four Ariya. Truths.

သစၥာေလးပါး တရားတို႕ ပါ၀င္သည္။ WORD OF THE BUDDHA

Buddhahavac ဗုဒၶ၀စန ana

ဘုရားစကားေတာ္။

Buddha‐vacana

WORDS OF THE ELDERS

Theravada

ေထရ၀ါဒ -

အရွင္မဟာကႆပစေသာ

မေထရ္အဆက္ဆက္တို႕

မေထရ္အဆက္ဆက္တို႕ မူရင္းမပ်က္

The Teaching of the Buddha that has  been preserve intact by generations  of bhikkhus.

မေပ်ာက္မပ်က္ရေအာင္

သံဂါယနာတင္လ်က္

ေဆာင္ထားအပ္ေသာ

ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္

ထိန္းသိမ္းအပ္ေသာ

ထားအပ္ေသာ ဘုရားစကား

ဘုရားစကားေတာ္

ပါဋိေတာ္အတိုင္း

အယူစကားစဥ္။

က်င့္ႀကံေနထိုင္ၾကေသာ အယူ၀ါဒကို ေထရ၀ါဒ ဟုေခၚသည္။

WORLD

Loka

ေလာက - ျဖစ္ျခင္း၊

(၁) ျပဳျပင္စီရင္တတ္ေသာ ရုပ္တရား၊

ပ်က္ျခင္းသေဘာရွိေသာ

နာမ္တရားတို႕၏

သတၱ၀ါ၊ ေတာေတာင္၊

အေပါင္းအစုျဖစ္ေသာ သခၤ

ေရ၊ ေျမ၊ စသည့္အားလံုး။

ါရေလာက၊(၂) လူ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာ စေသာ သက္ရွိသတၱ၀ါတို႕၏ အေပါင္းအစုျဖစ္ေသာ သတၱေလာက၊(၃) သတၱ၀ါတို႕တည္ေနရာ ဘံုဌာနျဖစ္ေသာ ၾသကာသ ေလာက

Page 40 of 42

The world of all beings and things of  nature that are pat to rise and fall.

English

Pali

Myanmar

Myanmar Definition

English Definition

WORLD SYSTEM

 Cakkavala

စကၠ၀ါဋ - စၾက၀ဋာ၊

ဗုဒၶဘာသာအဖ

Universe; cosmological entity

ေလာကဓါတ္။

ြင့္က်မ္းမ်ားအဆိုအရ-သမုဒၵရာ ႀကီးေလးစင္း၊ ကြ်န္းႀကီးေလးကြ်န္းႏွင့္ ျမင့္မိုရ္ေတာင္တို႕ ပါ၀င္ေသာ လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါတို႕ ေနထိုင္ရာ ကမၻာေလာကႀကီး တစ္ခုလံုးကို စၾက၀ဋာဟု ေခၚသည္။

WORLDING

Puthujjana

ပုထုဇၨန - ပုထုဇဥ္၊

အထူးထူး အျပားျပားေသာ ကိေလသာ ထူေျပာေသာ သတၱ၀ါ၊ အရိယာတို႕မွ

Beings with abundance of various  mental defilements; persons as  distinct from ariyas, noble ones.

အသီအျခားျဖစ္ေသာသူ၊ လူမ်ားစု။ YOKE

 Yoga

ေယာဂ - ယွဥ္စပ္ျခင္း၊

(၁) ကာမေယာဂ -

ထမ္းပိုး။

တဏွာထမ္းပိုး၊(၂) ဘ၀ေယာဂ ဘ၀ထမ္းပိုး၊(၃) ဒိဌိေယာဂ အယူထမ္းပိုး၊(၄) အ၀ိဇၨာေယာဂ -

There are four yogas:‐(1) kama‐yaga,  the yoke of sense‐plasures(2) bhava‐ yaga, the yoke of existence;(3) ditthi‐ yoga, the yoke of views; and(4)  avijja‐yoga, the yoke of ignorance.

အသိမႈထမ္းပိုး - ဟူ၍ ၄-မ်ိဳးရွိသည္။ ZEST

Piti

ပီတိ

ပီတိ ႏွစ္သက္မႈ

Page 41 of 42

Delightful satisfaction