Elektronisch Kind Dossier Contraproductief V2 10 Oktober 2008

ELEKTRONISCH KINDDOSSIER CONTRAPRODUCTIEF Onder de titel GGD – die 1.200 gegevens per kind hebben we nodig geeft GGD Nederland in het NRC van 29 september aan, waarom zij het Elektronisch Kind Dossier (EKD) noodzakelijk achten. De voorstelling van zaken van de GGD is onjuist en lichtzinnig. De plannen getuigen van een blind geloof in dossiervorming en instrumentalisatie. Waarborgen om een niet eerder vertoond privacy debacle te voorkomen ontbreken. Met de plannen voor het EKD begeeft de wetgever zich op een hellend vlak. Waarden en normen van het ouderlijke milieu worden in het dossier geregistreerd om na te gaan of deze in overeenstemming zijn met dominante cultuur vormen per definitie een risico. Een dergelijk onderscheid staat echter haaks op het uitgangspunt van de overheid dat alle burgers een gelijkwaardige positie innemen in de samenleving. Uit privacy overwegingen zijn gegevens met betrekking tot geloof rond 1980 uit de GBA verbannen. In het EKD worden gegevens over geloof (én besnijdenis) opnieuw geregistreerd. Nú gaat het om de gegevens van een relatief beperkte groep jeugdigen (en, impliciet, hun ouders), na verloop van tijd van de bevolking als geheel. De gegevensset van het kinddossier is oorspronkelijk bedoeld voor de registratie van een beperkt aantal kinderen in een problematische situatie. Dezelfde gegevensset wordt nu gehanteerd voor kinderen met wie (nog) niets aan de hand is. Toepassing van dit principe zou tevens pleiten voor het aanleggen van dossiers van potentiële criminelen. Een elektronisch burgerdossier is de volgende stap. De GGD doet voorkomen dat, in lijn met Artikel 5. 3. van het wetsvoorstel, geen nieuwe gegevens worden verzameld. In de praktijk zal dat waarschijnlijk wél het geval zijn. Conform Artikel 5.1c zijn vroegtijdige opsporing en preventie van specifieke stoornissen gewenst. Deze vermelding heeft alleen betekenis indien wordt bedoeld dat er méér gegevens, méér systematisch dienen te worden verzameld. Een vergelijkbaar motief komt ook naar voren in een brief van de GGD Amsterdam aan ouders, ter aankondiging van een uitgebreid onderzoek van alle Amsterdamse middelbare scholieren. Deze brief biedt een mogelijkheid tot opt-out aan de ouders, wat er op duidt dat er méér, of in ieder geval andere gegevens worden verzameld dan voorheen het geval was. Consequente vroegtijdige opsporing en preventie zijn, gezien de grote aantallen, alleen mogelijk door toepassing van datamining op basis van sociale profielen. De betrouwbaarheid van deze methode is onvoldoende. Valse treffers zijn niet uitgesloten en kunnen aanleiding geven tot voortijdig of niet proportioneel ingrijpen, met als gevolg sociale en emotionele schade bij kind én ouder. Het wetsvoorstel vermeldt in Artikel 5.3 Bij regeling van de Minister voor Jeugd en Gezin kunnen eisen worden gesteld aan de daarbij te gebruiken software. De beveiliging van gegevens is daarmee bij lange na niet afdoende geregeld. Een proactieve beveiligingscoördinatie en een robuuste beveiligingsinfrastructuur zijn van beslissende betekenis. Met de beveiliging van het EKD Amsterdam zijn, blijkens een recent onderzoek van bureau McKinsey, in ieder geval ernstige problemen te verwachten. Het risico is reëel dat gevoelige informatie in verkeerde handen valt. Computersystemen en netwerken zijn te veel versnipperd en onvoldoende beveiligd. Er is sprake van een gebrek aan standaardisatie en coördinatie. Verantwoordelijkheden zijn onvoldoende belegd.

Helaas is de beveiligingssituatie in Amsterdam typerend voor de stand van zaken in het algemeen, ook in het buitenland. In augustus van dit jaar verdween een bijvoorbeeld een memory stick met namen, adressen en data van vrijlating van alle 84.000 gevangenen in het Verenigd Koninkrijk. Het verantwoordelijke bedrijf is ook betrokken bij de realisatie van een database voor het Britse elektronische kinddossier. Dit incident heeft het vertrouwen van de Britse overheid niet geschaad, het bedrijf kan haar werkzaamheden ongehinderd voortzetten. Van fouten wordt kennelijk niet altijd geleerd.