Dat Nong Nghiep
This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA
Overview
Download & View Dat Nong Nghiep as PDF for free.
More details
- Words: 6,937
- Pages: 47
TRêng ®¹i häc n«ng nghiÖp i Khoa ®Êt & M«i trêng ----------------
B¸o c¸o thùc tËp gi¸o tr×nh §Ò tµi: "T¸c ®éng cña sö dông ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp tíi m«i trêng ë th«n Ngäc §éng - x· §a Tèn - huyÖn Gia L©m - Hµ Néi" Nhãm thùc hiÖn: N4
Hµ Néi - 2007
Líp: MTA - K49
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi N«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm thiÕt yÕu ®Ó nu«i sèng con ngêi mµ kh«ng mét ngµnh s¶n xuÊt nµo thay thÕ. §èi víi ViÖt Nam lµ mét níc n«ng nghiÖp, 80% d©n sè sèng ë n«ng th«n. Ngµnh n«ng nghiÖp sö dông trªn 70% lùc l îng lao ®éng x· héi lµ mét ngµnh kinh tÕ quan träng trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc... §Æc biÖt do nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vÒ l¬ng thùc, thùc phÈm cho x· héi vµ xuÊt khÈu, nh÷ng tiÕn bé kü thuËt th©m canh ngµy cµng ®îc ¸p dông réng r·i trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, chóng ta ®· thùc hiÖn bãn ph©n hãa häc cho c©y trång. Ngoµi ra còng kh«ng ngõng t¨ng sè lîng vµ chñng lo¹i c¸c thuèc hãa häc trong phßng trõ s©u bÖnh còng nh s¶n xuÊt hoÆc nhËp khÈu nhiÒu lo¹i thuèc kÝch thÝch sinh trëng ®èi víi vËt nu«i vµ c©y trång.
Thuèc trõ s©u hãa häc trong s¶n xuÊt ®· giÕt chÕt nhiÒu lo¹i thiªn ®Þch. Th©m canh cao sö dông nhiÒu ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña ®Êt vµ ¶nh hëng ®Õn m«i trêng. Do vËy, cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó sö dông ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, bè trÝ hÖ thèng c©y trång ....hîp lý ®Ó t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ ®ång thêi h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng cña m«i trêng. §Ó t×m hiÓu râ h¬n vÒ vÊn ®Ò trªn chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi: "T¸c ®éng cña sö dông ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp tíi m«i trêng ë th«n Ngäc §éng - x· §a Tèn - huyÖn Gia L©m Hµ Néi".
2. Môc ®Ých nghiªn cøu: - T×m hiÓu hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt canh n«ng nghiÖp t¹i th«n Ngäc §éng- x· §a Tèn L©m - Hµ Néi
t¸c Gia
- §¸nh gi¸ møc ®é ¶nh hëng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¹i th«n Ngäc §éng - X· §a Tèn tíi m«i trêng.
1. Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt vµ sö dông ®Êt §Êt lµ mét tµi nguyªn thiªn nhiªn chñ yÕu, kh«ng chØ cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn loµi ngêi mµ cßn duy tr× sù sèng cña ®éng thùc vËt ë trªn bÒ mÆt Tr¸i ®Êt (FAO & UNEP, 1999). Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp liªn quan trùc tiÕp víi ®Êt, víi ®é ph× tù nhiªn cña ®Êt. X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn víi tr×nh ®é khoa häc ngµy cµng cao th× con ngêi ngµy cµng t×m ra nh÷ng ph ¬ng thøc sö dông vµ khai th¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt kh¸c nhau. §Êt n«ng nghiÖp bao gåm ®Êt ®îc sö dông vµo trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thñy s¶n vµ nghiªn cøu tµi nguyªn vÒ n«ng nghiÖp (LuËt ®Êt ®ai n¨m 1995). §Æc ®iÓm cña ®Êt n«ng nghiÖp lµ t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu ®Æc biÖt, cã ®é ph× vµ kh«ng thÓ thay thÕ ®îc. §Êt canh t¸c lµ mét bé phËn cña ®Êt n«ng nghiÖp, ®îc sö dông trång c©y hµng n¨m vµ l©u n¨m. §Êt canh t¸c lµ ®Êt cã c¸c tÝnh chÊt vÒ chÊt lîng nhÊt ®Þnh, ®îc thêng xuyªn cµy bõa, cuèc xíi ®Ó trång c©y cã chu kú díi mét n¨m.
Lo¹i h×nh sö dông ®Êt lµ bøc tranh m« t¶ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cña mét vïng ®Êt víi nh÷ng ph¬ng thøc qu¶ lý s¶n xuÊt trong c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi x¸c ®Þnh. 2. T×nh h×nh ®Êt canh t¸c trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam Trªn toµn thÕ giíi cã gÇn 1200 triÖu ha ®Êt canh t¸c mÊt kh¶ n¨ng s¶n xuÊt do sö dông kh«ng hîp lý ( FAO, Héi th¶o vÒ ph©n tÝch kinh tÕ cña c¸c chÝnh s¸ch N«ng nghiÖp th¸ng 4/1995). HiÖn nay, níc ta cã kho¶ng 9.382 triÖu ha ®Êt n«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng 28.5% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña c¶ níc víi kho¶ng 80% d©n sè sèng ë n«ng th«n vµ 72.5% lao ®éng ®ang ho¹t ®éng ë lÜnh vùc n«ng - l©m - ng nghiÖp. Do søc Ðp d©n sè ®ßi hái lîng l¬ng thùc, thùc phÈm ngµy cµng nhiÒu vµ ngêi n«ng d©n ph¶i ¸p dông nh÷ng ph¬ng ph¸p ®Ó t¨ng møc s¶n xuÊt vµ t¨ng cêng khai th¸c ®é ph× cña ®Êt. BiÖn ph¸p phæ biÕn:
- T¨ng cêng sö dông c¸c hãa chÊt trong n«ng nghiÖp nh ph©n bãn, thuèc trõ s©u, diÖt cá. - Sö dông c¸c chÊt ®iÒu khiÓn sinh trëng ®Ó gi¶m bít sù thÊt tho¸t mïa mµng vµ thuËn lîi cho thu ho¹ch - Më réng m¹ng líi tíi tiªu 3. T¸c ®éng canh t¸c ®Êt n«ng nghiÖp tíi m«i trêng - §¶o lén c©n b»ng sinh th¸i do sö dông thuèc trõ s©u - ¤ nhiÔm m«i trêng do sö dông ph©n hãa häc vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®Æc biÖt lµ m«i trêng ®Êt. - MÊt c©n b»ng dinh dìng do viÖc bãn ph©n kh«ng c©n ®èi tû lÖ bãn NPK ë ViÖt Nam lµ 10:3:1 - ¤ nhiÔm m«i trêng níc do sù röa tr«i c¸c chÊt dinh d ìng, chÊt hãa häc.
PhÇn iII: néi dung nghiªn cøu
1. Néi dung nghiªn cøu 1.1. §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu - §iÒu kiÖn tù nhiªn: + VÞ trÝ ®Þa lý + §Þa h×nh + KhÝ hËu, thñy v¨n - §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi + Kinh tÕ: chñ yÕu lµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp bao gåm trång trät vµ ch¨n nu«i. Ngoµi ra cßn lµm c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nh: bu«n b¸n, nu«i trång thñy s¶n, c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp..... + X· héi: tæng d©n sè cña th«n, mËt ®é d©n sè, c¬ cÊu lao ®éng, c¬ cÊu d©n sè + C¬ së h¹ tÇng: m¹ng líi giao th«ng, hÖ thèng thñy lîi, hÖ thèng y tÕ, gi¸o dôc...
1.2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n«ng nghiÖp t¹i th«n Ngäc §éng a) DiÖn tÝch ®Êt tù nhiªn: * DiÖn tÝch ®Êt sö dông trong n«ng nghiÖp - §Êt trång c©y hµng n¨m + §Êt trång lóa + §Êt trång mµu - §Êt trång c©y l©u n¨m * DiÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp * DiÖn tÝch cha dïng b) C¬ cÊu c©y trång - Lóa - Mµu: rau, cµ chua, ng«, l¹c...... - C©y kh¸c
c) T×nh h×nh sö dông ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt - Ph©n bãn: + Lo¹i ph©n + LiÒu lîng bãn + C¸ch bãn + TÇn suÊt bãn ph©n - Thuèc b¶o vÖ thùc vËt + Lo¹i thuèc + LiÒu lîng phun + C¸ch dïng + Thêi gian phun + TÇn suÊt phun thuèc - Nguån níc tíi tiªu trong n«ng nghiÖp: chñ yÕu sö dông níc s«ng CÇu B©y ®Ó tíi cho c©y trång.
1.3 ¶nh hëng cña ho¹t ®éng canh t¸c n«ng nghiÖp ®Õn m«i tr êng 1.3.1 ¶nh hëng ®Õn m«i trêng tù nhiªn * M«i trêng ®Êt * M«i trêng níc * M«i trêng kh«ng khÝ 1.3.2 ¶nh hëng tíi søc kháe con ngêi 1.3.3 ¶nh hëng kinh tÕ - x· héi: - C¬ cÊu ngµnh nghÒ - Thu nhËp ngêi d©n - ViÖc lµm 2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu - Ph¬ng ph¸p quan s¸t - Ph¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu thø cÊp - Ph¬ng ph¸p RRA (ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhanh n«ng th«n. - Ph¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm
1. §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu 1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn cña th«n Ngäc §éng 1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý Th«n Ngäc §éng n»m vÒ phÝa B¾c cña x· §a Tèn, c¸ch thÞ trÊn Tr©u Quú 6 Km vÒ phÝa Nam vµ lµ mét th«n thuéc vïng ®ång b»ng s«ng Hång. Gi¸p ranh cña th«n gåm: - PhÝa B¾c gi¸p víi D¬ng X¸ - PhÝa §«ng gi¸p víi Kiªu Kþ vµ c¸ch b·i r¸c KiÖu Kþ 500m - PhÝa T©y: + C¸nh ®ång gi¸p víi th«n Lª X¸ + Lµng th× gi¸p víi ®ång cña th«n Khoan TÕ - PhÝa Nam gi¸p víi ®ång Khoan TÕ Víi vÞ trÝ ®Þa lý nh trªn Ngäc §éng lµ mét th«n cã rÊt nhiÒu thuËn lîi cho viÖc ®i l¹i, giao lu bu«n b¸n víi c¸c th«n l©n cËn qua hÖ thèng giao th«ng ®êng bé. T¹o ®iÒu kiÖn rÊt lín cho viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña th«n.
1.1.2. §Þa h×nh, ®Þa m¹o §Þa h×nh cña th«n Ngäc §éng cã mét sè ®Æc ®iÓm sau: Th«n Ngäc §éng lµ mét th«n ®ång b»ng nh×n chung ®Þa h×nh kh«ng phøc t¹p, ®îc chia thµnh 2 vïng: - Vïng lóa níc: Ph©n bè chñ yÕu ë phÝa T©y B¾c vµ T©y Nam cña th«n - Vïng mµu: Ph©n bè chñ yÕu ë phÝa §«ng B¾c cña th«n So víi c¸c th«n l©n cËn cña x· th× th«n Ngäc §éng ®îc coi lµ th«n cã ®Þa h×nh thÊp h¬n. PhÝa §«ng B¾c ®Þa h×nh cao h¬n víi diÖn tÝch lµ 19ha, trong ®ã lu©n canh (Ng« - §Ëu t¬ng) lµ 11ha, trång rau lµ 8ha. PhÝa T©y B¾c vµ T©y Nam cã ®Þa h×nh thÊp tròng víi diÖn tÝch 38,1ha (theo sè liÖu thèng kª n¨m 2007), vïng nµy chñ yÕu trång 2 vô lóa.
1.1.3. §iÒu kiÖn khÝ hËu Th«n Ngäc §éng n»m trong vïng tiÓu khÝ hËu ®ång b»ng B¾c Bé, cã ®Æc trng lµ khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa. Theo sè liÖu ®iÒu tra hµng n¨m cho thÊy: §Æc ®iÓm khÝ hËu thêi tiÕt cña th«n ®îc chia lµm 2 mïa râ rÖt: - Mïa l¹nh: kÐo dµi tõ th¸ng X ®Õn th¸ng IV n¨m sau. Mïa l¹nh ®îc chia thµnh hai thêi kú: + L¹nh kh« tõ th¸ng X ®Õn th¸ng XII + L¹nh Èm tõ th¸ng I ®Õn th¸ng III - Mïa nãng: B¾t ®Çu vµo th¸ng V vµ kÕt thóc vµo th¸ng IX Víi nhiÖt ®é b×nh qu©n hµng n¨m lµ 23,50C. §é Èm kh«ng khÝ b×nh qu©n trong n¨m lµ 84,5. Lîng ma trung b×nh hµng n¨m lµ 1676,2 mm, tËp trung nhiÒu vµo c¸c th¸ng 7 vµ th¸ng 8 víi lîng ma trung b×nh tõ 289 mm ®Õn 318 mm, c¸c th¸ng cßn l¹i trong n¨m Ýt ma, thêi tiÕt kh« h¹n. Tõ th¸ng VIII ®Õn th¸ng IX thêng xuÊt hiÖn nh÷ng trËn b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi kÐo theo ma lín. §©y lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y nªn h¹n h¸n vµ ngËp óng.
Sè giê n¾ng trung b×nh hµng n¨m lµ 1600 giê, nh×n chung rÊt thuËn lîi cho sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång. 1.1.4 Thñy v¨n §Þa bµn th«n Ngäc §éng cã s«ng CÇu B©y ch¶y qua, cã nhiÖm vô tíi tiªu níc vµo c¸c kªnh m¬ng chÝnh phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 1.2 §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña th«n 1.2.1. §iÒu kiÖn x· héi * T×nh h×nh d©n c: - Tæng d©n sè cña th«n lµ 1661 ngêi - C¬ cÊu d©n sè: + Sè ngêi ngoµi ®é tuæi lao ®éng (bao gåm trÎ em vµ ngêi giµ) lµ 861 ngêi chiÕm 52,6% tæng d©n sè cña c¶ th«n. + Sè ngêi trong ®é tuæi lao ®éng lµ 800 ngêi chiÕm 47,4% tæng d©n sè cña th«n, trong ®ã n÷ chiÕm 55%, nam chiÕm 45%.
- C¬ cÊu lao ®éng: Víi tæng sè hé cña th«n lµ 372 hé, trong ®ã sè hé lµm n«ng nghiÖp lµ 300 hé chiÕm 80,64% tæng sè hé cña th«n, sè hé phi n«ng nghiÖp lµ 72 hé chiÕm 19,36% vµ chñ yÕu lµm c¸c ngµnh nghÒ nh kinh doanh, c«ng nh©n … Qua sè liÖu trªn ta thÊy ®a sè c¸c hé trong th«n ®Òu tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp b×nh qu©n trªn ®Çu ngêi lµ 373,8m2, nh vËy søc Ðp vÒ d©n sè trong th«n lªn ®Êt n«ng ngiÖp lµ kh«ng qu¸ lín. 1.2.2 §iÒu kiÖn kinh tÕ - Thu nhËp b×nh qu©n trªn ®Çu ngêi cña th«n nh sau: N¨m 2005 lµ 315.000§/ ngêi/ th¸ng N¨m 2006 lµ 318.000§/ ngêi/ th¸ng N¨m 2007 (6 th¸ng ®Çu n¨m) lµ 307.000§/ngêi/th¸ng. Tõ c¸c sè liÖu trªn thÊy r»ng nh×n chung kinh tÕ c¸c hé trong th«n lµ tõ trung b×nh ®Õn kh¸.
Nh vËy ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· gãp phÇn lµm t¨ng thu nhËp cho ngêi d©n, tõ ®ã hä cã ®iÒu kiÖn ®Çu t vµo ph©n bãn, gièng c©y trång, thuèc trõ s©u… 1.2.3 §iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng - HÖ thèng giao th«ng: Trôc ®êng liªn th«n lµ tuyÕn ®êng chÝnh nèi tõ x· §a Tèn tíi x· Kiªu Kþ, cã chiÒu dµi 1,5km ®· ®îc tr¶i nhùa, ®©y lµ ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi cho viÖc ®i l¹i, giao lu bu«n b¸n, trao ®æi hµng hãa, v¨n hãa v¨n nghÖ, ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c th«n l©n cËn trong vµ ngoµi x·. Ngoµi c¸c tuyÕn ®êng chÝnh ch¹y qua th«n cßn cã hÖ thèng kh¸ dµy c¸c tuyÕn ®êng liªn xãm vµ c¸c tuyÕn ®êng néi ®ång, vÒ mËt ®é hoµn toµn ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i vµ phôc vô s¶n xuÊt, sinh ho¹t cho ngêi d©n. - HÖ thèng thñy lîi: Trong th«n m¹ng líi thñy lîi kh¸ tèt cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu níc tíi cho c¸c c¸nh ®ång tªn toµn th«n.
2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n«ng nghiÖp th«n Ngäc §éng 2.1 DiÖn tÝch vµ c¬ cÊu c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt trªn ®Þa bµn th«n Ngäc §éng ®îc thÓ hiÖn qua 2005 2006 2007 Năm b¶ng sau: DT c¸c lo¹i ®Êt (ha)
DiÖn tÝch ®Êt tù nhiªn (ha) 72.1
72.1
72.1
1.
62.1
62.1
2
5
60.1
57.1
11
11
11
8
8
8
DiÖn nghiÖp
tÝch
®Êt
n«ng 62.1
- DiÖn tÝch ®Êt c©y l©u năm
0
- DiÖn tÝch ®Êt c©y hµng năm 62.1 + ®Êt lu©n canh (Ng« - ®Ëu t¬ng) + ®Êt trång rau
Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cña th«n lµ 62,1ha chiÕm 86,1% so víi tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña th«n. Trong ®ã diÖn tÝch ®Êt trång lóa l¹i chiÕm tû lÖ cao nhÊt trong tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp 2.2. C¬ cÊu c©y trång §Þa h×nh cña th«n t¬ng ®èi ®¬n gi¶n, thuËn lîi cho viÖc thiÕt kÕ ®ång ruéng, t¹o ra c¸c vïng chuyªn canh lóa - chuyªn mµu phï hîp víi nhiÒu lo¹i c©y trång Trong ®ã cã diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp lµ 62,1ha chiÕm 86.1% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña th«n. C©y l¬ng thùc chÝnh lµ c©y lóa víi tæng diÖn tÝch gieo trång lµ 38,1ha (n¨m 2007), chiÕm76,65% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp.
Trong th«n cßn cã mét vïng ®Êt chuyªn mµu víi diÖn tÝch lµ 19ha chiÕm 26,35% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. §©y lµ nh÷ng vïng ®Êt cã ®Þa h×nh cao h¬n trong th«n thÝch hîp víi viÖc trång c¸c c©y mµu nh: ®Ëu t¬ng, ng«, l¹c,...vµ c¶ c©y rau. Trong ®ã diÖn tÝch ®Êt lu©n canh: Ng« - §Ëu t¬ng lµ 11ha, diÖn tÝch chuyªn canh rau lµ 8ha. Víi ®Æc ®iÓm c¬ cÊu c©y trång nh trªn nhËn thÊy viÖc bè trÝ hÖ thèng c©y trång trªn ®Þa bµn th«n ®· tËn dông ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ ®Êt ®ai vµ khÝ hËu cña vïng. §©y lµ yÕu tè thóc ®Èy viÖc ®Çu t vµ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng C¬ cÊu nghiÖp trong th«n. hÖ thèng c©y trång t¹i th«n
3.3. N¨ng suÊt c¸c lo¹i c©y trång N¨ng suÊt c¸c gièng c©y trång chÝnh trªn ®Þa bµn th«n ®îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau: Năm C©y trång
2005
2006
2007
Lóa
1087 (t¹/ha)
99.8 (t¹/ha)
105 (t¹/ha)
Ng«
87 (t¹/ha)
75 (t¹/ha)
92 (t¹/ha)
ĐËu t¬ng
25 (t¹/ha)
25 (t¹/ha)
28 (t¹/ha)
Rau mµu
90 (triÖu ®ång/ha)
110 (triÖu ®ång/ha)
150 (triÖu ®ång/ha)
3.4 T×nh h×nh sö dông ph©n bãn, thuèc BVTV, thuèc kÝch thÝch sinh tr ëng trong qu¸ tr×nh canh t¸c t¹i th«n Ngäc §éng 3.4.1 Sö dông ph©n bãn * §èi víi c©y lóa: Sö dông ph©n bãn riªng cho c©y lóa nh sau: - C¸ch thøc bãn: + Tríc khi cÊy bãn lãt ph©n chuång vµ ph©n l©n +15 ngµy sau th× bãn thóc vµ bãn ph©n tæng hîp NPK + NÕu bãn ph©n ®¬n N, P, K th× c¸ch thøc bãn nh sau: . Tríc cÊy bãn lãt ph©n l©n . Sau 15 ngµy bãn 70% lîng N (6Kg N + 2Kg K/1 sµo) . Khi lóa ph©n hãa ®ßng bãn tiÕp sè ph©n cßn l¹i (2Kg N + 2Kg K/1 sµo) - LiÒu lîng bãn: §èi víi ph©n ®¬n N, P, K th× liÒu lîng bãn lµ: + Bãn lãt 25 Kg/ 1sµo + Bãn thóc 10 Kg/ 1sµo - TÇn suÊt bãn: Lo¹i ph©n nµo còng ®îc bãn víi tÇn suÊt 2 lÇn/1 vô.
* §èi víi c©y rau Sö dông ph©n bãn trªn ®Êt chuyªn mµu cã kh¸c so víi c©y lóa, víi c¸ch thøc vµ liÒu lîng nh sau: - C¸ch thøc bãn: C©y rau ®îc bãn hÇu hÕt lµ theo sù chØ dÉn cña c¸n bé khuyÕn n«ng - LiÒu lîng bãn: tïy theo nhu cÇu vµ c¸c giai ®o¹n sinh trëng cña c©y + Giai ®o¹n c©y con chñ yÕu tíi ph©n N nhng víi liÒu l îng Ýt. + Giai ®o¹n c©y lín th× t¨ng lîng ph©n lªn tïy theo nhu cÇu c©y. + Giai ®o¹n gÇn thu ho¹ch th× dõng l¹i - TÇn suÊt bãn: §èi víi c©y mµu vµ rau th× bãn 3 lÇn/ 1 vô - Th«ng thêng ngêi d©n n¬i ®©y thu ho¹ch s¶n phÈm rau, mµu sau khi dõng bãn ph©n tõ 10 - 14 ngµy.
3.4.2 Sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt * §èi víi c©y lóa C©y lóa thêng sö dông c¸c lo¹i thuèc BVTV sau ®©y: - §èi víi lóa xu©n: + Sau khi cÊy 1 th¸ng th× phun thuèc bä trÜ (Diptrec) + Lóa chuÈn bÞ ph©n hãa ®ßng phun thuèc s©u cuèn l¸ (Digan) + Lóa chuÈn bÞ trç th× phun thuèc trÞ bÖnh ®¹o «n (Hidroxan) vµ kh« v»n (Vadidacin). - §èi víi lóa mïa + Lóa ph©n hãa ®ßng th× phun thuèc s©u cuèn l¸ (Digan) + Khi lóa chuÈn bÞ trç th× phun thuèc s©u ®ôc th©n + Khi thuèc chuÈn bÞ thu ho¹ch th× phun thuèc chèng rÇy n©u (Afterafan)
* §èi víi c©y rau: Sö dông nhiÒu lo¹i thuèc kh¸c nhau, tïy thuéc vµo tõng lo¹i c©y trång vµ mçi lo¹i s©u bÖnh, nhng nh×n chung ngêi d©n trong th«n thêng sö dông c¸c lo¹i thuèc nh: - Thuèc trõ s©u Acteral dïng ®Ó chuyªn trÞ s©u nhá lóc míi gieo trång - Funsefa phun ®Ó tiªu diÖt s©u khoang - Ngoµi ra mét sè hé trong th«n còng sö dông c¸c thuèc trõ s©u sinh häc nh: Som, Didomin, thuèc sinh häc th¶o méc. * LiÒu lîng: - §èi víi ng«, ®Ëu t¬ng dïng Digan 800mw/1sµo vµ Validacin 50cc/1sµo ®Ó trÞ kh« v»n vµ s©u cuèn l¸ - §èi víi c©y lóa phun Digan 2 b×nh/1 sµo vµ Validacin 100cc/1 sµo, mçi b×nh 12l.
* TÇn suÊt phun thuèc: Th«ng thêng th× tïy vµo thêi kú s©u bÖnh mµ phun thuèc, nhng nh×n chung tÇn suÊt phun thuèc nh sau: - §èi víi c©y lóa phun 3 lÇn/ 1 vô - §èi víi c©y rau mµu phun 3 - 4 lÇn/ 1 vô. Qua hiÖn tr¹ng sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt cña th«n nhËn thÊy, viÖc sö dông thuèc trõ s©u, trõ cá d¹i ®îc dïng kh¸ phæ biÕn trªn c¸c c¸nh ®ång trong toµn th«n. C¸c lo¹i thuèc BVTV thêng dïng t¹i th«n Ngäc §éng
3.4.3 Thuèc kÝch thÝch sinh trëng HÇu hÕt c¸c n«ng hé trong th«n thêng sö dông thuèc kÝch thÝch sinh trëng cho c©y lóa, vµ mçi gièng lóa kh¸c nhau th× dïng víi liÒu lîng kh¸c nhau. - §èi víi lóa gièng vµ lóa lai th× dïng thuèc GA3 víi liÒu lîng lµ 0,9g/360m2 vµ phun 1 lÇn/ 1 vô - §èi víi lóa thÞt th× kh«ng sö dông thuèc kÝch thÝch sinh trëng 4. Nguån níc tíi Trªn ®Þa bµn cña th«n Ngäc §éng cã s«ng CÇu B©y ch¶y qua, ®©y lµ nguån cung cÊp níc tíi chÝnh cho tÊt c¶ c¸c c¸nh ®ång trong th«n.
VÒ mÆt lu lîng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu tíi tiªu cña ngêi d©n, nhng vÒ mÆt chÊt lîng níc cña s«ng dïng ®Ó tíi tiªu th× l¹i lµ vÊn ®Ò ®¸ng bµn, theo quan s¸t thùc tÕ vµ sù ph¶n ¸nh cña ngêi d©n th× nguån níc nµy cha ®¶m b¶o vÒ tiªu chuÈn níc sö dông trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, do níc cã mµu ®ôc, mïi khã chÞu, cã c¸c bät khÝ næi lªn vµ trong lßng s«ng xuÊt hiÖn mét sè chØ thÞ thùc vËt ®Æc tr ng cho m«i trêng níc nhiÔm bÈn nh bÌo t©y, ngæ d¹i…
Nguån níc tíi cña th«n
5. ¶nh hëng qu¸ tr×nh canh t¸c m«i trêng ®Êt 5.1 ¶nh hëng cña c¬ cÊu c©y trång ®Õn m«i trêng ®Êt Th«ng qua qu¸ tr×nh ®iÒu tra thùc ®Þa, thu thËp sè liÖu thø cÊp ë th«n Ngäc §éng - x· §a Tèn - huyÖn Gia L©m chóng t«i nhËn thÊy r»ng ®Êt canh t¸c cña th«n chia ra lµm hai h×nh thøc sö dông chÝnh: ®Êt chuyªn mµu vµ ®Êt chuyªn lóa. Theo thèng kª cña x·: diÖn tÝch ®Êt trång lóa lµ chñ yÕu chiÕm 63% so víi tæng diÖn tÝch ®Êt trång trät. MÆt kh¸c theo kÕt qu¶ ®iÒu tra trong 20 n«ng hé còng thu ®îc sè liÖu nh sau: cã tíi 80,1% diÖn tÝch trång lóa trªn tæng diÖn tÝch canh t¸c cña c¸c n«ng hé. * §Êt chuyªn lóa: Do ®Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña ®Êt lóa n íc, tÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh lý, hãa, sinh häc, trong ®Êt ®Òu bÞ chi phèi bëi qu¸ tr×nh khö «xy.
Khi ®Êt bÞ ngËp níc lµm cho ®Êt thêng ë tr¹ng th¸i yÕm khÝ, ®Êt chua c¸c kim lo¹i ë d¹nh tiÒm tµng sÏ chuyÓn hãa thµnh ion linh ®éng. Khi vît qu¸ ngìng cho phÐp g©y ®éc cho c©y trång mét sè biÕn ®æi vÒ hãa vµ ®iÖn hãa thêng x¶y ra trong ®Êt ngËp níc cã thÓ thÊy: + NghÌo «xy ph©n tö + §Êt cã ph¶n øng khö + PH cña ®Êt gi¶m khiÕn cho qu¸ tr×nh khö diÔn ra m¹nh: NH4+ NO3- qu¸ tr×nh mÊt ®¹m trong ®Êt ¶nh hëng ®Õn c©y trång. Lóa lµ c©y a NH4+ ®iÓn h×nh, trong ruéng lóa níc th× lóa hót NH4+ Fe2+ Fe3+, Mn4+ Mn2+ SO42- S2-
+ §é dÉn ®iÖn riªng t¨ng + Lîng N, P Si vµ Mo dÔ bÞ hÊp thô, nång ®é Zn, Cu gi¶m + Cã hiÖn tîng t¹o CO2, CH4 vµ c¸c s¶n phÈm khö ®éc nh c¸c axit h÷u c¬ vµ hy®rosunfua lµm cho lóa bÞ ngé ®éc Nh÷ng biÕn ®æi nµy cã ¶nh hëng s©u s¾c ®Õn chuyÓn hãa c¸c chÊt dinh dìng cña ®Êt vµ kh¶ n¨ng hÊp thô cña c©y lóa. * §Êt chuyªn mµu: §Æc ®iÓm cña ®Êt canh t¸c th«n Ngäc §éng lµ ®Êt phï sa cæ do s«ng Hång båi ®¾p ngoµi diÖn tÝch ®Êt trång lóa ë vïng ®ång tròng cßn cã diÖn tÝch ®Êt ë vïng ®ång cao dïng trång mµu.
¦u ®iÓm ®Êt chuyªn mµu: c©y trång lu©n canh nªn c©n b»ng dinh dìng trong ®Êt ®îc ®¶m b¶o, h¹n chÕ ®îc s©u bÖnh cá d¹i. §Ëu t¬ng ®îc trång lu©n canh víi c©y trång kh¸c rÊt cã ý nghÜa do ®Ëu t¬ng lµ c©y cã kh¶ n¨g cè ®Þnh ®¹m. Khi ngêi d©n trång ®Ëu t¬ng hÇu nh kh«ng ph¶i sö dông thªm bÊt kú mét lo¹i ph©n bãn nµo mµ nã vÉn ®¶m b¶o n¨ng suÊt. Ngoµi nh÷ng u ®iÓm trªn th× viÖc chuyªn canh c©y trång mµu còng cã rÊt nhiÒu nhîc ®iÓm: Do c©y trång mµu cã thêi gian sinh trëng ng¾n nªn 1 n¨m cã thÓ lu©n canh 3 vô ®Êt kh«ng cã thêi gian nghØ dinh dìng ®Êt ®îc khai th¸c mét c¸ch triÖt ®Ó. Rau, ng«, ®Ëu t¬ng.... lµ nh÷ng c©y mÉn c¶m víi ®iÒu kiÖn víi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, s©u bÖnh nªn víi c¸c c©y trång nµy cÇn phun nhiÒu lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt lµm tÝch lòy kim lo¹i nÆng, chÊt ®éc trong ®Êt, níc, ®Æc biÖt trong n«ng s¶n phÈm.
5.2 ¶nh hëng cña ph©n bãn ®Õn m«i trêng ®Êt §Ó n©ng cao n¨ng suÊt, bªn c¹nh chän thêi vô gieo trång, chän gièng ... ph©n bãn cã ¶nh hëng rÊt lín. HiÖn nay trong ®iÒu kiÖn th©m canh trung b×nh ta thêng bãn cho 1ha: 8 -10 tÊn ph©n chuång + 100 -200 tÊn ph©n ®¹m + 30 - 60 tÊn l©n. Ph©n bãn rÊt cÇn thiÕt cho nhu cÇu sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y. ThÕ nhng lîng ph©n bãn ph¶i chÝnh x¸c, võa ph¶i, nÕu bãn qu¸ nhiÒu g©y l·ng phÝ do c©y kh«ng sö dông hÕt vµ röa tr«i chÊt dinh dìng. Ph©n bãn hãa häc ®îc c©y trång hÊp thô víi tû lÖ rÊt thÊp nh ph©n ®¹m lµ 30 - 60%, ph©n l©n 3 - 25%, ph©n kali lµ 30 - 60%. Do ngêi d©n n¬i ®©y thêng bãn theo phong trµo, theo chØ thÞ tõ trªn xuèng mµ kh«ng xem ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c nh níc tíi, nhu cÇu cña c©y trång, ®iÒu kiÖn thêi tiÕt ... ®Ó bãn lîng ph©n thÝch hîp. V× vËy mét thùc tr¹ng lµ ngêi d©n bãn qu¸ nhiÒu ph©n hãa häc trong khi ®ã l¹i kh«ng chó ý tr¶ l¹i chÊt h÷u c¬ cho ®Êt g©y mÊt c©n b»ng dinh dìng. Hµng n¨m mét lîng lín ph©n bãn ®· theo dßng ch¶y ®æ vµo s«ng ngßi, ao hå.
ViÖc ngêi d©n sö dông cïng mét lo¹i ph©n hãa häc trong thêi gian dµi lµm cho kÕt cÊu ®Êt ®ai bÞ ph¸ hñy, sÏ lµm ph©n t¸n ®é kÕt dÝnh ®Êt bÞ chua phÌn, ®Êt ®ãng thµnh m¶ng. Theo ®iÒu tra tõ ngêi d©n khi cÊy lóa thÊy xuÊt hiÖn c¸c bät v¸ng næi trªn mÆt níc, trªn c¸c ruéng sau khi cµy bõa chøng tá ®Êt trång lóa trong th«n ®ang bÞ chua hãa lµm ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt c©y trång. Do kh«ng hiÓu biÕt hÕt vÒ tÝnh chÊt cña c¸c lo¹i ph©n còng nh nhu cÇu cña c©y trång, ngêi d©n chØ chó ý vµo môc ®Ých cuèi cïng lµ n¨ng suÊt v× vËy mµ dÉn ®Õn d thõa mét lîng ph©n bãn trong ®Êt, níc vµ mét phÇn ®i vµo n«ng s¶n. Trong ®ã ®¹m lµ phÇn dÔ tiªu khi c©y trång sö dông kh«ng hÕt th× g©y l·ng phÝ, « nhiÔm m«i trêng cßn ph©n l©n thêng ë d¹ng khã tan ®Æc biÖt c©y cã kh¶ n¨ng tÝch lòy vµ mét phÇn gi÷ l¹i trong ®Êt cã thÓ sö dông cho vô sau. Tuy nhiªn ngêi d©n l¹i thêng chØ quan t©m ®Õn nhu cÇu hiÖn t¹i cña c©y mµ Ýt quan t©m dÕn mÆt tr¸i cña ph©n bãn g©y ra cho m«i trêng, cho søc kháe con ngêi.
5.3 ¶nh hëng cña hãa chÊt b¶o vÖ thùc vËt ®Õn m«i trêng ®Êt Nh ®· ®a ra ë trªn ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång, ngoµi nh÷ng yÕu tè nh ®Êt, dinh dìng, gièng, ph©n bãn th× viÖc phßng trõ cá d¹i, s©u bÖnh h¹i cho c©y trång còng ®ãng gãp phÇn quan träng. ViÖc sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®· phÇn nµo duy tr× sù æn ®Þnh n¨ng suÊt c©y trång song viÖc sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt kh«ng hîp lý th× sÏ cã t¸c ®éng bÊt lîi ®èi víi m«i trêng vµ ®èi víi con ngêi. Sö dông thuèc trõ s©u, trõ cá mét c¸ch thô ®éng ngêi d©n lµm theo chØ ®¹o tõ trªn xuèng nhiÒu lóc phun thuèc víi liÒu lîng qu¸ nhiÒu so víi thùc tÕ, vµ nhiÒu khi s©u bÖnh ph¸t triÓn m¹nh míi ®i phun, viÖc ngêi d©n tù ý mua thuèc trªn thÞ trªn thÞ trêng cã thÓ dÉn dÕn trêng hîp sö dông kh«ng ®óng lo¹i thuèc. Do vËy lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông cña thuèc. Khi sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt kh«ng phï hîp sö dông mét c¸ch bõa b·i kh«ng ®óng thuèc, qu¸ liÒu l îng sÏ g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i trêng ®Æc biÖt lµ m«i trêng ®Êt.
Nh ta ®· biÕt thµnh phÇn thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ thuèc kÝch thÝch sinh trëng lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ bÒn v÷ng chøa c¸c gèc kim lo¹i khã tan. Do vËy khi phun thuèc b¶o vÖ thùc vËt th× c¸c gèc kim lo¹i sÏ ®i vµo m«i trêng ®Êt vµ sÏ tÝch lòy l¹i trong ®Êt lµm cho hµm lîng c¸c ion kim lo¹i (As, Hg, Pb....) t¨ng lªn trong ®Êt, g©y ®éc cho ®Êt. Khi c¸c ion kim lo¹i nµy ®i vµo c©y trång th× nã sÏ ¶nh hëng ®Õn sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång vµ tÝch lòy trong n«ng s¶n phÈm, cuèi cïng lµ ¶nh h ëng ®Õn søc kháe cña con ngêi. Bªn c¹nh ®ã viÖc sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt còng cã thÓ lµm mÊt ®i mét sè sinh vËt cã lîi ®Æc biÖt lµ nh÷ng sinh vËt cã lîi trong ®Êt: vi sinh vËt cè ®Þnh ®¹m, c¸c vi sinh vËt chuyÓn hãa c¸c chÊt ë trong ®Êt nh giun ®Êt... vµ lµm gia t¨ng sè lîng loµi sinh vËt cã h¹i cho c©y trång.
Ngoµi nh÷ng t¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Êt mang tÝnh b¶n chÊt cña thuèc b¶o vÖ thùc vËt th× viÖc thu gom kh«ng lîp lý c¸c r¸c th¶i sau khi phun thuèc nh: bao gãi, chai lä chøa ®ùng thuèc b¶o vÖ thùc vËt còng cã ¶nh hëng lín ®Õn m«i trêng nãi chung vµ m«i trêng ®Êt nãi riªng. HÇu hÕt c¸c bao gãi, chai lä chóa ®ùng thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®Òu lµ nh÷ng chÊt khã ph©n hñy, thµnh phÇn cña chóng chñ yÕu lµ Polime, khi chóng ®i vµo m«i trêng ®Êt th× ph¶i mÊt mét thêi gian dµi míi b¾t ®Çu ph©n hñy (kho¶ng 10-15 n¨m). Theo ®iÒu tra vµ pháng vÊn ngêi d©n ë trong th«n th× c¸c bao b× , chai lä sau khi phun hÇu hÕt lµ ®îc ngêi d©n vïi lu«n xuèng ®Êt hoÆc ®Ó l¹i trªn ®ång ruéng chØ cã mét sè thu gom ®Ó vµo trong tói bãng ®Ó vøt ®i, do vËy sau qu¸ tr×nh sö dông sè bao b× thuèc trõ s©u t¨ng lªn, mét sè ®i vµo trong ®Êt mét sè theo giã, ho¹t ®éng cña con ngßi bÞ cuèn ®i lµm ¶nh hëng ®Õn kÕt cÊu ®Êt, thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt cña ®Êt.
5.4 ¶nh hëng cña chÕ ®é níc tíi ®Õn m«i trêng ®Êt. Níc tíi lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt c©y trång. ChÕ ®é tíi tiªu kh«ng hîp lý sÏ cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn ®é Èm, ®é t¬i xèp cña ®Êt, ¶nh hëng ®Õn ®iÖn thÕ oxy-hãa khö trong ®Êt, ®Õn sù ho¹t ®éng cña vi sinh vËt trong ®Êt. Theo ®iÒu tra chóng t«i thÊy r»ng: hÇu hÕt ngêi d©n ë th«n ®Òu lÊy nguån níc tíi tõ s«ng CÇu B©y ®Ó phôc vô cho viÖc tíi tiªu, h×nh thøc tíi chñ yÕu lµ tíi phun. Víi h×nh thøc tíi nh vËy g©y bÊt lîi cho c©y trång trong mïa kh« khi lîng níc khan hiÕm, cßn ®èi víi mïa ma th× l¹i g©y óng cho ®Êt, do vËy ¶nh h ëng ®Õn ®é t¬i xèp cña ®Êt vµ kh«ng cã hiÖu qu¶ trong tíi tiªu. Nguån níc tíi chñ yÕu lÊy tõ s«ng CÇu B©y. Khi ngêi d©n sö dông nguån níc nµy ®Ó tíi sÏ ¶nh hëng ®Õn tÝnh chÊt cña ®Êt. NÕu tiÕp tôc sö dông níc s«ng CÇu B©y ®Ó tíi mµ kh«ng qua xö lý sÏ dÉn ®Õn sù tÝch lòy c¸c chÊt « nhiÔm (hîp chÊt h÷u c¬ khã tan bÕn v÷ng, c¸c kim lo¹i...) ph¶n øng trong ®Êt, nhÊt lµ nh÷ng vïng ®Êt tròng.
6. ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh canh t¸c ®Õn m«i trêng níc. Ho¹t ®éng canh t¸c n«ng nghiÖp ë th«n Ngäc §éng kh«ng chØ ¶nh hëng ®Õn m«i trêng ®Êt cña th«n mµ cßn ¶nh hëng ®Õn m«i trêng níc. Níc bÞ nhiÔm bÈn cã thÓ b»ng c¸c con ®êng chÝnh sau: + YÕu tè ®éc trùc tiÕp th¶i vµo níc + YÕu tè ®éc ( nh kim lo¹i nÆng) sau khi tån t¹i trong ®Êt sÏ hßa tan dÇn dÇn vµo nguån níc, trong ®ã kÓ c¶ níc ngÇm. + Sù röa tr«i tÝch ®äng chÊt ®éc ¤ nhiÔm níc ¶nh hëng ®Õn m«i trêng thñy sinh lµ biÓu hiÖn râ nhÊt trong hoµn c¶nh ®ã t«m, c¸, cua... bÞ gi¶m nhng ngîc l¹i c¸c lo¹i sinh vËt chØ thÞ cho m«i trêng níc bÞ nhiÔm bÈn ®ã l¹i t¨ng lªn nh: bÌo t©y, ngæ níc... Theo vÞ trÝ th«n Ngäc §éng ë trªn ta thÊy s«ng CÇu B©y ch¶y qua ®· cung cÊp phÇn lín níc tíi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp bao gåm c¶ ®ång cao vµ ®ång tròng.
Khi bãn ph©n hãa häc th× c©y trång chØ hÊp thô 60% - 70% lîng dinh dìng ®ã, phÇn cung cÊp cßn l¹i c¸c chÊt sÏ tån d trong ®Êt vµ bÞ röa tr«i theo níc ma. C¸c nguyªn tè dinh dìng bÞ röa tr«i xuèng m¬ng níc vµ s«ng CÇu B©y g©y nªn hiÖn t îng thõa dinh dìng lµm ngæ níc, bÌo t©y ph¸t triÓn t¾c nghÏn c¸c m¬ng dÉn níc vµo ruéng. Tån d hãa chÊt b¶o vÖ thùc vËt trong níc b¾t nguån tõ hiÖn tîng röa tr«i, ch¶y trµn bÒ mÆt, sù hßa tan vµ hiÖn tîng thÊm s©u qua tÇng ®Êt theo dßng ch¶y. C¸c hãa chÊt b¶o vÖ thùc vËt trong níc tån t¹i ë d¹ng chÊt hßa tan, chÊt nhò t¬ng dÇu mì lµm dung m«i khi sö dông thuèc, chÊt huyÒn phï keo ®Êt, h¹t ®Êt hÊp phô vµ chÊt keo l¬ löng cña c¸c phÇn tö keo h÷u c¬. Mét phÇn kh¸c cña thuèc b¶o vÖ thùc vËt cßn tån t¹i trong m«i trêng nuíc nhê thùc vËt, ®éng vËt thñy sinh. Qua ®iÒu tra 20 hé d©n cho thÊy 100% sè hé ®iÒu tra sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt bao gåm: thuèc trõ s©u, thuèc trõ cá, thuèc kÝch thÝch sinh trëng.
¤ nhiÔm níc ë ®©y kh«ng chØ do phun qu¸ møc ë c¸c ruéng mµu ®Æc biÖt ruéng rau mµ cßn do ý thøc ngêi d©n vøt bá bao b× thuèc ngay t¹i ruéng vµ c¸c kªnh m¬ng. Nã kh«ng chØ g©y t¾c nghÏn nguån níc mµ cßn lµm nhiÔm ®éc trùc tiÕp níc ¶nh hëng ®Õn sù tån t¹i thñy sinh vËt. Níc s«ng CÇu B©y cã mµu ®en x¸m, níc ch¶y chËm vµ cã nhiÒu bÌo t©y, ngæ níc. Mét vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra ®ã lµ: b¶n th©n níc s«ng CÇu B©y ®· bÞ « nhiÔm (tõ khu c«ng nghiÖp Hanel vµ khu d©n c phÝa trªn nguån) khi ch¶y ®Õn khu vùc nµy cßn bÞ « nhiÔm bëi ph©n bãn vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt nhng ®©y l¹i lµ nguån cung cÊp níc tíi chÝnh cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Do ®ã c¸c chÊt ®éc sÏ tÝch lòy trong n«ng s¶n, trong ®Êt vµ l¹i quay vßng bÞ röa tr«i xuèng s«ng. Lîng chÊt ®éc nµy tÝch lòy qua mçi n¨m t¨ng lªn ¶nh hëng chÊt lîng níc ngÇm vµ søc kháe ngêi d©n.
7. ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh canh t¸c ®Õn m«i trêng kh«ng khÝ Qua nghiªn cøu thùc ®Þa chóng t«i nhËn thÊy ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh canh t¸c ®Õn m«i trêng kh«ng khÝ nh sau: HÇu hÕt diÖn tÝch trång lóa, trång mµu n»m kh«ng xa khu d©n c qu¸ tr×nh thu ho¹ch lóa vµo gi÷a th¸ng 10 thêi tiÕt kh« hanh, phÇn lóa gièng thu ho¹ch ® îc ®a ngay lªn ®êng quèc lé th«n ®Ó tuèt g©y nªn bôi dÆm khã chÞu. PhÇn r¬m r¹ cßn l¹i ®îc ph¬i ngay trªn ruéng ®èt lÊy tro, qua qu¸ tr×nh ®èt khãi bôi bay vµo c¸c hé d©n xung quanh khu vùc chñ yÕu lµ xãm 3 bÞ ¶nh hëng g©y khã thë. MÆt kh¸c r¬m chñ yÕu ®îc ®èt vµo buæi tra vµ buæi chiÒu g©y khãi, bôi. §èt tµn d thùc vËt trªn ®ång ruéng
8. ¶nh hëng ®Õn søc kháe con ngêi ViÖc sö dông ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt kh«ng ®óng kü thuËt ®· dÉn ®Õn hiÖn tîng tÝch lòy c¸c hãa chÊt ®éc h¹i trong n«ng s¶n phÈm vµ khi con ngêi sö dông sÏ tÝch lòy vµo c¬ thÓ vµ g©y nªn bÖnh tËt. Lîng ph©n bãn, hãa chÊt tån d trong ®Êt tõ ®ã sÏ thÊm s©u vµo níc ngÇm, lµm cho níc ngÇm bÞ nhiÔm hãa chÊt ®éc h¹i nh nitrat, kim lo¹i nÆng Mn, As... khi con ngêi sö dông nguån níc nµy cho ¨n uèng vµ sinh ho¹t sÏ g©y nªn mét sè bÖnh nh trÎ xanh, ung th… Nh÷ng tµn d thùc vËt cña c©y trång sau khi thu ho¹ch nh r¬m r¹, cµnh l¸… ®îc ph¬i kh« vµ ®èt t¹i ®ång ruéng g©y ra khãi bôi, kh«ng nh÷ng lµm « nhiÔm kh«ng khÝ mµ cßn ¶nh hëng ®Õn søc kháe cña con ng êi.
9. ¶nh hëng vÒ kinh tª - x· héi trong th«n 9.1 ¶nh hëng vÒ mÆt kinh tÕ Theo sè liÖu thu ®îc vÒ tæng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi trong 3 n¨m (n¨m 2005 ®Õn 2007) ta thÊy thu nhËp cña ngêi d©n trong th«n ®· t¨ng dÇn qua c¸c n¨m tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ phi n«ng nghiÖp. Nh vËy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· gãp phÇn lµm t¨ng thu nhËp cho ngêi d©n, æn ®Þnh ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho d©n c trong th«n. Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng ®¶m b¶o vÊn ®Ò an ninh l¬ng thùc cho c¶ th«n vµ c¸c vïng l©n cËn kh¸c. 4.2 ¶nh hëng vÒ x· héi Ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hÇu hÕt ngêi d©n trong th«n. Vµ khi ®êi sèng cña ngêi d©n ®îc n©ng lªn, cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®Çu t vµo y tÕ, gi¸o dôc vµ giao th«ng thñy lîi trong th«n…
1. KÕt luËn §Êt canh t¸c n«ng nghiÖp ë th«n Ngäc §éng - x· §a Tèn ®îc sö dông díi 2 h×nh thøc: trång lóa t¹i ch©n ruéng tròng vµ trång mµu t¹i ch©n ruéng cao. Lóa ®îc canh t¸c 2vô/ n¨m, trång mµu ®îc lu©n canh gi÷a ng« vµ ®Ëu t¬ng hoÆc ®Ëu t¬ng - ng« - rau. Nh×n chung c¶ trång lóa vµ trång mµu ngêi d©n ®Òu sö dông ph©n bãn vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt, nguån níc tíi ®îc lÊy tõ s«ng CÇu B©y. Trong canh t¸c ngêi d©n thêng sö dông ph©n hãa häc Ýt sö dông ph©n chuång, tµn d thùc vËt ®îc vµ ®èt bãn l¹i cho ®Êt kh«ng cho hiÖu qu¶ cao. M«i trêng ®Êt, níc, kh«ng khÝ cña th«n ®· chÞu nh÷ng t¸c ®éng cña ho¹t ®éng canh t¸c n«ng nghiÖp. §Êt ®· cã hiÖn tîng chua hãa, n¨ng suÊt c©y trång gi¶m. Nguån níc bÞ « nhiÔm bëi sù röa tr«i ph©n bãn, c¸c chÊt ®éc tõ thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ bao b× thuèc kh«ng ®îc thu gom. Kh«ng khÝ « nhiÔm do viÖc ®èt tµn d thùc vËt sau thu ho¹ch.
Tuy nhiªn hiÖn nay ®Êt canh t¸c cña th«n ®ang cã h íng chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång víi dù ¸n thùc hiÖn c¸nh ®ång 100 triÖu ®ång/ ha s¶n xuÊt rau s¹ch sÏ lµ mét híng ®i míi gióp t¨ng thu nhËp ngêi d©n vµ c¶i thiÖn m«i trêng. 2. §Ò nghÞ Hîp t¸c x· quan t©m h¬n tíi ho¹t ®éng canh t¸c n«ng nghiÖp cña ngêi d©n gi¶m lîng ph©n bãn hãa häc t¨ng nguån ph©n bãn h÷u c¬ tõ viÖc tËn dông ñ tµn d thùc vËt sau thu ho¹ch. H¹n chÕ sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt, t¨ng cêng ¸p dông ®Êu tranh sinh häc trªn ®ång ruéng. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång phï hîp víi ®Êt c©y trång cho gi¸ trÞ cao t¨ng thu nhËp ngêi d©n. N©ng cao nhËn thøc ngêi d©n trong viÖc b¶o vÖ m«i trêng: thêng xuyªn n¹o vÐt kªnh m¬ng, thu gom bao b× thuèc b¶o vÖ thùc vËt.
B¸o c¸o thùc tËp gi¸o tr×nh §Ò tµi: "T¸c ®éng cña sö dông ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp tíi m«i trêng ë th«n Ngäc §éng - x· §a Tèn - huyÖn Gia L©m - Hµ Néi" Nhãm thùc hiÖn: N4
Hµ Néi - 2007
Líp: MTA - K49
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi N«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm thiÕt yÕu ®Ó nu«i sèng con ngêi mµ kh«ng mét ngµnh s¶n xuÊt nµo thay thÕ. §èi víi ViÖt Nam lµ mét níc n«ng nghiÖp, 80% d©n sè sèng ë n«ng th«n. Ngµnh n«ng nghiÖp sö dông trªn 70% lùc l îng lao ®éng x· héi lµ mét ngµnh kinh tÕ quan träng trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc... §Æc biÖt do nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vÒ l¬ng thùc, thùc phÈm cho x· héi vµ xuÊt khÈu, nh÷ng tiÕn bé kü thuËt th©m canh ngµy cµng ®îc ¸p dông réng r·i trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, chóng ta ®· thùc hiÖn bãn ph©n hãa häc cho c©y trång. Ngoµi ra còng kh«ng ngõng t¨ng sè lîng vµ chñng lo¹i c¸c thuèc hãa häc trong phßng trõ s©u bÖnh còng nh s¶n xuÊt hoÆc nhËp khÈu nhiÒu lo¹i thuèc kÝch thÝch sinh trëng ®èi víi vËt nu«i vµ c©y trång.
Thuèc trõ s©u hãa häc trong s¶n xuÊt ®· giÕt chÕt nhiÒu lo¹i thiªn ®Þch. Th©m canh cao sö dông nhiÒu ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña ®Êt vµ ¶nh hëng ®Õn m«i trêng. Do vËy, cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó sö dông ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, bè trÝ hÖ thèng c©y trång ....hîp lý ®Ó t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ ®ång thêi h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng cña m«i trêng. §Ó t×m hiÓu râ h¬n vÒ vÊn ®Ò trªn chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi: "T¸c ®éng cña sö dông ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp tíi m«i trêng ë th«n Ngäc §éng - x· §a Tèn - huyÖn Gia L©m Hµ Néi".
2. Môc ®Ých nghiªn cøu: - T×m hiÓu hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt canh n«ng nghiÖp t¹i th«n Ngäc §éng- x· §a Tèn L©m - Hµ Néi
t¸c Gia
- §¸nh gi¸ møc ®é ¶nh hëng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¹i th«n Ngäc §éng - X· §a Tèn tíi m«i trêng.
1. Kh¸i qu¸t vÒ ®Êt vµ sö dông ®Êt §Êt lµ mét tµi nguyªn thiªn nhiªn chñ yÕu, kh«ng chØ cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn loµi ngêi mµ cßn duy tr× sù sèng cña ®éng thùc vËt ë trªn bÒ mÆt Tr¸i ®Êt (FAO & UNEP, 1999). Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp liªn quan trùc tiÕp víi ®Êt, víi ®é ph× tù nhiªn cña ®Êt. X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn víi tr×nh ®é khoa häc ngµy cµng cao th× con ngêi ngµy cµng t×m ra nh÷ng ph ¬ng thøc sö dông vµ khai th¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt kh¸c nhau. §Êt n«ng nghiÖp bao gåm ®Êt ®îc sö dông vµo trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thñy s¶n vµ nghiªn cøu tµi nguyªn vÒ n«ng nghiÖp (LuËt ®Êt ®ai n¨m 1995). §Æc ®iÓm cña ®Êt n«ng nghiÖp lµ t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu ®Æc biÖt, cã ®é ph× vµ kh«ng thÓ thay thÕ ®îc. §Êt canh t¸c lµ mét bé phËn cña ®Êt n«ng nghiÖp, ®îc sö dông trång c©y hµng n¨m vµ l©u n¨m. §Êt canh t¸c lµ ®Êt cã c¸c tÝnh chÊt vÒ chÊt lîng nhÊt ®Þnh, ®îc thêng xuyªn cµy bõa, cuèc xíi ®Ó trång c©y cã chu kú díi mét n¨m.
Lo¹i h×nh sö dông ®Êt lµ bøc tranh m« t¶ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cña mét vïng ®Êt víi nh÷ng ph¬ng thøc qu¶ lý s¶n xuÊt trong c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi x¸c ®Þnh. 2. T×nh h×nh ®Êt canh t¸c trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam Trªn toµn thÕ giíi cã gÇn 1200 triÖu ha ®Êt canh t¸c mÊt kh¶ n¨ng s¶n xuÊt do sö dông kh«ng hîp lý ( FAO, Héi th¶o vÒ ph©n tÝch kinh tÕ cña c¸c chÝnh s¸ch N«ng nghiÖp th¸ng 4/1995). HiÖn nay, níc ta cã kho¶ng 9.382 triÖu ha ®Êt n«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng 28.5% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña c¶ níc víi kho¶ng 80% d©n sè sèng ë n«ng th«n vµ 72.5% lao ®éng ®ang ho¹t ®éng ë lÜnh vùc n«ng - l©m - ng nghiÖp. Do søc Ðp d©n sè ®ßi hái lîng l¬ng thùc, thùc phÈm ngµy cµng nhiÒu vµ ngêi n«ng d©n ph¶i ¸p dông nh÷ng ph¬ng ph¸p ®Ó t¨ng møc s¶n xuÊt vµ t¨ng cêng khai th¸c ®é ph× cña ®Êt. BiÖn ph¸p phæ biÕn:
- T¨ng cêng sö dông c¸c hãa chÊt trong n«ng nghiÖp nh ph©n bãn, thuèc trõ s©u, diÖt cá. - Sö dông c¸c chÊt ®iÒu khiÓn sinh trëng ®Ó gi¶m bít sù thÊt tho¸t mïa mµng vµ thuËn lîi cho thu ho¹ch - Më réng m¹ng líi tíi tiªu 3. T¸c ®éng canh t¸c ®Êt n«ng nghiÖp tíi m«i trêng - §¶o lén c©n b»ng sinh th¸i do sö dông thuèc trõ s©u - ¤ nhiÔm m«i trêng do sö dông ph©n hãa häc vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®Æc biÖt lµ m«i trêng ®Êt. - MÊt c©n b»ng dinh dìng do viÖc bãn ph©n kh«ng c©n ®èi tû lÖ bãn NPK ë ViÖt Nam lµ 10:3:1 - ¤ nhiÔm m«i trêng níc do sù röa tr«i c¸c chÊt dinh d ìng, chÊt hãa häc.
PhÇn iII: néi dung nghiªn cøu
1. Néi dung nghiªn cøu 1.1. §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu - §iÒu kiÖn tù nhiªn: + VÞ trÝ ®Þa lý + §Þa h×nh + KhÝ hËu, thñy v¨n - §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi + Kinh tÕ: chñ yÕu lµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp bao gåm trång trät vµ ch¨n nu«i. Ngoµi ra cßn lµm c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nh: bu«n b¸n, nu«i trång thñy s¶n, c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp..... + X· héi: tæng d©n sè cña th«n, mËt ®é d©n sè, c¬ cÊu lao ®éng, c¬ cÊu d©n sè + C¬ së h¹ tÇng: m¹ng líi giao th«ng, hÖ thèng thñy lîi, hÖ thèng y tÕ, gi¸o dôc...
1.2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n«ng nghiÖp t¹i th«n Ngäc §éng a) DiÖn tÝch ®Êt tù nhiªn: * DiÖn tÝch ®Êt sö dông trong n«ng nghiÖp - §Êt trång c©y hµng n¨m + §Êt trång lóa + §Êt trång mµu - §Êt trång c©y l©u n¨m * DiÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp * DiÖn tÝch cha dïng b) C¬ cÊu c©y trång - Lóa - Mµu: rau, cµ chua, ng«, l¹c...... - C©y kh¸c
c) T×nh h×nh sö dông ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt - Ph©n bãn: + Lo¹i ph©n + LiÒu lîng bãn + C¸ch bãn + TÇn suÊt bãn ph©n - Thuèc b¶o vÖ thùc vËt + Lo¹i thuèc + LiÒu lîng phun + C¸ch dïng + Thêi gian phun + TÇn suÊt phun thuèc - Nguån níc tíi tiªu trong n«ng nghiÖp: chñ yÕu sö dông níc s«ng CÇu B©y ®Ó tíi cho c©y trång.
1.3 ¶nh hëng cña ho¹t ®éng canh t¸c n«ng nghiÖp ®Õn m«i tr êng 1.3.1 ¶nh hëng ®Õn m«i trêng tù nhiªn * M«i trêng ®Êt * M«i trêng níc * M«i trêng kh«ng khÝ 1.3.2 ¶nh hëng tíi søc kháe con ngêi 1.3.3 ¶nh hëng kinh tÕ - x· héi: - C¬ cÊu ngµnh nghÒ - Thu nhËp ngêi d©n - ViÖc lµm 2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu - Ph¬ng ph¸p quan s¸t - Ph¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu thø cÊp - Ph¬ng ph¸p RRA (ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhanh n«ng th«n. - Ph¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm
1. §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu 1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn cña th«n Ngäc §éng 1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý Th«n Ngäc §éng n»m vÒ phÝa B¾c cña x· §a Tèn, c¸ch thÞ trÊn Tr©u Quú 6 Km vÒ phÝa Nam vµ lµ mét th«n thuéc vïng ®ång b»ng s«ng Hång. Gi¸p ranh cña th«n gåm: - PhÝa B¾c gi¸p víi D¬ng X¸ - PhÝa §«ng gi¸p víi Kiªu Kþ vµ c¸ch b·i r¸c KiÖu Kþ 500m - PhÝa T©y: + C¸nh ®ång gi¸p víi th«n Lª X¸ + Lµng th× gi¸p víi ®ång cña th«n Khoan TÕ - PhÝa Nam gi¸p víi ®ång Khoan TÕ Víi vÞ trÝ ®Þa lý nh trªn Ngäc §éng lµ mét th«n cã rÊt nhiÒu thuËn lîi cho viÖc ®i l¹i, giao lu bu«n b¸n víi c¸c th«n l©n cËn qua hÖ thèng giao th«ng ®êng bé. T¹o ®iÒu kiÖn rÊt lín cho viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña th«n.
1.1.2. §Þa h×nh, ®Þa m¹o §Þa h×nh cña th«n Ngäc §éng cã mét sè ®Æc ®iÓm sau: Th«n Ngäc §éng lµ mét th«n ®ång b»ng nh×n chung ®Þa h×nh kh«ng phøc t¹p, ®îc chia thµnh 2 vïng: - Vïng lóa níc: Ph©n bè chñ yÕu ë phÝa T©y B¾c vµ T©y Nam cña th«n - Vïng mµu: Ph©n bè chñ yÕu ë phÝa §«ng B¾c cña th«n So víi c¸c th«n l©n cËn cña x· th× th«n Ngäc §éng ®îc coi lµ th«n cã ®Þa h×nh thÊp h¬n. PhÝa §«ng B¾c ®Þa h×nh cao h¬n víi diÖn tÝch lµ 19ha, trong ®ã lu©n canh (Ng« - §Ëu t¬ng) lµ 11ha, trång rau lµ 8ha. PhÝa T©y B¾c vµ T©y Nam cã ®Þa h×nh thÊp tròng víi diÖn tÝch 38,1ha (theo sè liÖu thèng kª n¨m 2007), vïng nµy chñ yÕu trång 2 vô lóa.
1.1.3. §iÒu kiÖn khÝ hËu Th«n Ngäc §éng n»m trong vïng tiÓu khÝ hËu ®ång b»ng B¾c Bé, cã ®Æc trng lµ khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa. Theo sè liÖu ®iÒu tra hµng n¨m cho thÊy: §Æc ®iÓm khÝ hËu thêi tiÕt cña th«n ®îc chia lµm 2 mïa râ rÖt: - Mïa l¹nh: kÐo dµi tõ th¸ng X ®Õn th¸ng IV n¨m sau. Mïa l¹nh ®îc chia thµnh hai thêi kú: + L¹nh kh« tõ th¸ng X ®Õn th¸ng XII + L¹nh Èm tõ th¸ng I ®Õn th¸ng III - Mïa nãng: B¾t ®Çu vµo th¸ng V vµ kÕt thóc vµo th¸ng IX Víi nhiÖt ®é b×nh qu©n hµng n¨m lµ 23,50C. §é Èm kh«ng khÝ b×nh qu©n trong n¨m lµ 84,5. Lîng ma trung b×nh hµng n¨m lµ 1676,2 mm, tËp trung nhiÒu vµo c¸c th¸ng 7 vµ th¸ng 8 víi lîng ma trung b×nh tõ 289 mm ®Õn 318 mm, c¸c th¸ng cßn l¹i trong n¨m Ýt ma, thêi tiÕt kh« h¹n. Tõ th¸ng VIII ®Õn th¸ng IX thêng xuÊt hiÖn nh÷ng trËn b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi kÐo theo ma lín. §©y lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y nªn h¹n h¸n vµ ngËp óng.
Sè giê n¾ng trung b×nh hµng n¨m lµ 1600 giê, nh×n chung rÊt thuËn lîi cho sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång. 1.1.4 Thñy v¨n §Þa bµn th«n Ngäc §éng cã s«ng CÇu B©y ch¶y qua, cã nhiÖm vô tíi tiªu níc vµo c¸c kªnh m¬ng chÝnh phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 1.2 §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña th«n 1.2.1. §iÒu kiÖn x· héi * T×nh h×nh d©n c: - Tæng d©n sè cña th«n lµ 1661 ngêi - C¬ cÊu d©n sè: + Sè ngêi ngoµi ®é tuæi lao ®éng (bao gåm trÎ em vµ ngêi giµ) lµ 861 ngêi chiÕm 52,6% tæng d©n sè cña c¶ th«n. + Sè ngêi trong ®é tuæi lao ®éng lµ 800 ngêi chiÕm 47,4% tæng d©n sè cña th«n, trong ®ã n÷ chiÕm 55%, nam chiÕm 45%.
- C¬ cÊu lao ®éng: Víi tæng sè hé cña th«n lµ 372 hé, trong ®ã sè hé lµm n«ng nghiÖp lµ 300 hé chiÕm 80,64% tæng sè hé cña th«n, sè hé phi n«ng nghiÖp lµ 72 hé chiÕm 19,36% vµ chñ yÕu lµm c¸c ngµnh nghÒ nh kinh doanh, c«ng nh©n … Qua sè liÖu trªn ta thÊy ®a sè c¸c hé trong th«n ®Òu tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp b×nh qu©n trªn ®Çu ngêi lµ 373,8m2, nh vËy søc Ðp vÒ d©n sè trong th«n lªn ®Êt n«ng ngiÖp lµ kh«ng qu¸ lín. 1.2.2 §iÒu kiÖn kinh tÕ - Thu nhËp b×nh qu©n trªn ®Çu ngêi cña th«n nh sau: N¨m 2005 lµ 315.000§/ ngêi/ th¸ng N¨m 2006 lµ 318.000§/ ngêi/ th¸ng N¨m 2007 (6 th¸ng ®Çu n¨m) lµ 307.000§/ngêi/th¸ng. Tõ c¸c sè liÖu trªn thÊy r»ng nh×n chung kinh tÕ c¸c hé trong th«n lµ tõ trung b×nh ®Õn kh¸.
Nh vËy ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· gãp phÇn lµm t¨ng thu nhËp cho ngêi d©n, tõ ®ã hä cã ®iÒu kiÖn ®Çu t vµo ph©n bãn, gièng c©y trång, thuèc trõ s©u… 1.2.3 §iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng - HÖ thèng giao th«ng: Trôc ®êng liªn th«n lµ tuyÕn ®êng chÝnh nèi tõ x· §a Tèn tíi x· Kiªu Kþ, cã chiÒu dµi 1,5km ®· ®îc tr¶i nhùa, ®©y lµ ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi cho viÖc ®i l¹i, giao lu bu«n b¸n, trao ®æi hµng hãa, v¨n hãa v¨n nghÖ, ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c th«n l©n cËn trong vµ ngoµi x·. Ngoµi c¸c tuyÕn ®êng chÝnh ch¹y qua th«n cßn cã hÖ thèng kh¸ dµy c¸c tuyÕn ®êng liªn xãm vµ c¸c tuyÕn ®êng néi ®ång, vÒ mËt ®é hoµn toµn ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i vµ phôc vô s¶n xuÊt, sinh ho¹t cho ngêi d©n. - HÖ thèng thñy lîi: Trong th«n m¹ng líi thñy lîi kh¸ tèt cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu níc tíi cho c¸c c¸nh ®ång tªn toµn th«n.
2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n«ng nghiÖp th«n Ngäc §éng 2.1 DiÖn tÝch vµ c¬ cÊu c¸c lo¹i h×nh sö dông ®Êt trªn ®Þa bµn th«n Ngäc §éng ®îc thÓ hiÖn qua 2005 2006 2007 Năm b¶ng sau: DT c¸c lo¹i ®Êt (ha)
DiÖn tÝch ®Êt tù nhiªn (ha) 72.1
72.1
72.1
1.
62.1
62.1
2
5
60.1
57.1
11
11
11
8
8
8
DiÖn nghiÖp
tÝch
®Êt
n«ng 62.1
- DiÖn tÝch ®Êt c©y l©u năm
0
- DiÖn tÝch ®Êt c©y hµng năm 62.1 + ®Êt lu©n canh (Ng« - ®Ëu t¬ng) + ®Êt trång rau
Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cña th«n lµ 62,1ha chiÕm 86,1% so víi tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña th«n. Trong ®ã diÖn tÝch ®Êt trång lóa l¹i chiÕm tû lÖ cao nhÊt trong tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp 2.2. C¬ cÊu c©y trång §Þa h×nh cña th«n t¬ng ®èi ®¬n gi¶n, thuËn lîi cho viÖc thiÕt kÕ ®ång ruéng, t¹o ra c¸c vïng chuyªn canh lóa - chuyªn mµu phï hîp víi nhiÒu lo¹i c©y trång Trong ®ã cã diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp lµ 62,1ha chiÕm 86.1% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña th«n. C©y l¬ng thùc chÝnh lµ c©y lóa víi tæng diÖn tÝch gieo trång lµ 38,1ha (n¨m 2007), chiÕm76,65% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp.
Trong th«n cßn cã mét vïng ®Êt chuyªn mµu víi diÖn tÝch lµ 19ha chiÕm 26,35% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. §©y lµ nh÷ng vïng ®Êt cã ®Þa h×nh cao h¬n trong th«n thÝch hîp víi viÖc trång c¸c c©y mµu nh: ®Ëu t¬ng, ng«, l¹c,...vµ c¶ c©y rau. Trong ®ã diÖn tÝch ®Êt lu©n canh: Ng« - §Ëu t¬ng lµ 11ha, diÖn tÝch chuyªn canh rau lµ 8ha. Víi ®Æc ®iÓm c¬ cÊu c©y trång nh trªn nhËn thÊy viÖc bè trÝ hÖ thèng c©y trång trªn ®Þa bµn th«n ®· tËn dông ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ ®Êt ®ai vµ khÝ hËu cña vïng. §©y lµ yÕu tè thóc ®Èy viÖc ®Çu t vµ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng C¬ cÊu nghiÖp trong th«n. hÖ thèng c©y trång t¹i th«n
3.3. N¨ng suÊt c¸c lo¹i c©y trång N¨ng suÊt c¸c gièng c©y trång chÝnh trªn ®Þa bµn th«n ®îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau: Năm C©y trång
2005
2006
2007
Lóa
1087 (t¹/ha)
99.8 (t¹/ha)
105 (t¹/ha)
Ng«
87 (t¹/ha)
75 (t¹/ha)
92 (t¹/ha)
ĐËu t¬ng
25 (t¹/ha)
25 (t¹/ha)
28 (t¹/ha)
Rau mµu
90 (triÖu ®ång/ha)
110 (triÖu ®ång/ha)
150 (triÖu ®ång/ha)
3.4 T×nh h×nh sö dông ph©n bãn, thuèc BVTV, thuèc kÝch thÝch sinh tr ëng trong qu¸ tr×nh canh t¸c t¹i th«n Ngäc §éng 3.4.1 Sö dông ph©n bãn * §èi víi c©y lóa: Sö dông ph©n bãn riªng cho c©y lóa nh sau: - C¸ch thøc bãn: + Tríc khi cÊy bãn lãt ph©n chuång vµ ph©n l©n +15 ngµy sau th× bãn thóc vµ bãn ph©n tæng hîp NPK + NÕu bãn ph©n ®¬n N, P, K th× c¸ch thøc bãn nh sau: . Tríc cÊy bãn lãt ph©n l©n . Sau 15 ngµy bãn 70% lîng N (6Kg N + 2Kg K/1 sµo) . Khi lóa ph©n hãa ®ßng bãn tiÕp sè ph©n cßn l¹i (2Kg N + 2Kg K/1 sµo) - LiÒu lîng bãn: §èi víi ph©n ®¬n N, P, K th× liÒu lîng bãn lµ: + Bãn lãt 25 Kg/ 1sµo + Bãn thóc 10 Kg/ 1sµo - TÇn suÊt bãn: Lo¹i ph©n nµo còng ®îc bãn víi tÇn suÊt 2 lÇn/1 vô.
* §èi víi c©y rau Sö dông ph©n bãn trªn ®Êt chuyªn mµu cã kh¸c so víi c©y lóa, víi c¸ch thøc vµ liÒu lîng nh sau: - C¸ch thøc bãn: C©y rau ®îc bãn hÇu hÕt lµ theo sù chØ dÉn cña c¸n bé khuyÕn n«ng - LiÒu lîng bãn: tïy theo nhu cÇu vµ c¸c giai ®o¹n sinh trëng cña c©y + Giai ®o¹n c©y con chñ yÕu tíi ph©n N nhng víi liÒu l îng Ýt. + Giai ®o¹n c©y lín th× t¨ng lîng ph©n lªn tïy theo nhu cÇu c©y. + Giai ®o¹n gÇn thu ho¹ch th× dõng l¹i - TÇn suÊt bãn: §èi víi c©y mµu vµ rau th× bãn 3 lÇn/ 1 vô - Th«ng thêng ngêi d©n n¬i ®©y thu ho¹ch s¶n phÈm rau, mµu sau khi dõng bãn ph©n tõ 10 - 14 ngµy.
3.4.2 Sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt * §èi víi c©y lóa C©y lóa thêng sö dông c¸c lo¹i thuèc BVTV sau ®©y: - §èi víi lóa xu©n: + Sau khi cÊy 1 th¸ng th× phun thuèc bä trÜ (Diptrec) + Lóa chuÈn bÞ ph©n hãa ®ßng phun thuèc s©u cuèn l¸ (Digan) + Lóa chuÈn bÞ trç th× phun thuèc trÞ bÖnh ®¹o «n (Hidroxan) vµ kh« v»n (Vadidacin). - §èi víi lóa mïa + Lóa ph©n hãa ®ßng th× phun thuèc s©u cuèn l¸ (Digan) + Khi lóa chuÈn bÞ trç th× phun thuèc s©u ®ôc th©n + Khi thuèc chuÈn bÞ thu ho¹ch th× phun thuèc chèng rÇy n©u (Afterafan)
* §èi víi c©y rau: Sö dông nhiÒu lo¹i thuèc kh¸c nhau, tïy thuéc vµo tõng lo¹i c©y trång vµ mçi lo¹i s©u bÖnh, nhng nh×n chung ngêi d©n trong th«n thêng sö dông c¸c lo¹i thuèc nh: - Thuèc trõ s©u Acteral dïng ®Ó chuyªn trÞ s©u nhá lóc míi gieo trång - Funsefa phun ®Ó tiªu diÖt s©u khoang - Ngoµi ra mét sè hé trong th«n còng sö dông c¸c thuèc trõ s©u sinh häc nh: Som, Didomin, thuèc sinh häc th¶o méc. * LiÒu lîng: - §èi víi ng«, ®Ëu t¬ng dïng Digan 800mw/1sµo vµ Validacin 50cc/1sµo ®Ó trÞ kh« v»n vµ s©u cuèn l¸ - §èi víi c©y lóa phun Digan 2 b×nh/1 sµo vµ Validacin 100cc/1 sµo, mçi b×nh 12l.
* TÇn suÊt phun thuèc: Th«ng thêng th× tïy vµo thêi kú s©u bÖnh mµ phun thuèc, nhng nh×n chung tÇn suÊt phun thuèc nh sau: - §èi víi c©y lóa phun 3 lÇn/ 1 vô - §èi víi c©y rau mµu phun 3 - 4 lÇn/ 1 vô. Qua hiÖn tr¹ng sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt cña th«n nhËn thÊy, viÖc sö dông thuèc trõ s©u, trõ cá d¹i ®îc dïng kh¸ phæ biÕn trªn c¸c c¸nh ®ång trong toµn th«n. C¸c lo¹i thuèc BVTV thêng dïng t¹i th«n Ngäc §éng
3.4.3 Thuèc kÝch thÝch sinh trëng HÇu hÕt c¸c n«ng hé trong th«n thêng sö dông thuèc kÝch thÝch sinh trëng cho c©y lóa, vµ mçi gièng lóa kh¸c nhau th× dïng víi liÒu lîng kh¸c nhau. - §èi víi lóa gièng vµ lóa lai th× dïng thuèc GA3 víi liÒu lîng lµ 0,9g/360m2 vµ phun 1 lÇn/ 1 vô - §èi víi lóa thÞt th× kh«ng sö dông thuèc kÝch thÝch sinh trëng 4. Nguån níc tíi Trªn ®Þa bµn cña th«n Ngäc §éng cã s«ng CÇu B©y ch¶y qua, ®©y lµ nguån cung cÊp níc tíi chÝnh cho tÊt c¶ c¸c c¸nh ®ång trong th«n.
VÒ mÆt lu lîng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu tíi tiªu cña ngêi d©n, nhng vÒ mÆt chÊt lîng níc cña s«ng dïng ®Ó tíi tiªu th× l¹i lµ vÊn ®Ò ®¸ng bµn, theo quan s¸t thùc tÕ vµ sù ph¶n ¸nh cña ngêi d©n th× nguån níc nµy cha ®¶m b¶o vÒ tiªu chuÈn níc sö dông trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, do níc cã mµu ®ôc, mïi khã chÞu, cã c¸c bät khÝ næi lªn vµ trong lßng s«ng xuÊt hiÖn mét sè chØ thÞ thùc vËt ®Æc tr ng cho m«i trêng níc nhiÔm bÈn nh bÌo t©y, ngæ d¹i…
Nguån níc tíi cña th«n
5. ¶nh hëng qu¸ tr×nh canh t¸c m«i trêng ®Êt 5.1 ¶nh hëng cña c¬ cÊu c©y trång ®Õn m«i trêng ®Êt Th«ng qua qu¸ tr×nh ®iÒu tra thùc ®Þa, thu thËp sè liÖu thø cÊp ë th«n Ngäc §éng - x· §a Tèn - huyÖn Gia L©m chóng t«i nhËn thÊy r»ng ®Êt canh t¸c cña th«n chia ra lµm hai h×nh thøc sö dông chÝnh: ®Êt chuyªn mµu vµ ®Êt chuyªn lóa. Theo thèng kª cña x·: diÖn tÝch ®Êt trång lóa lµ chñ yÕu chiÕm 63% so víi tæng diÖn tÝch ®Êt trång trät. MÆt kh¸c theo kÕt qu¶ ®iÒu tra trong 20 n«ng hé còng thu ®îc sè liÖu nh sau: cã tíi 80,1% diÖn tÝch trång lóa trªn tæng diÖn tÝch canh t¸c cña c¸c n«ng hé. * §Êt chuyªn lóa: Do ®Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña ®Êt lóa n íc, tÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh lý, hãa, sinh häc, trong ®Êt ®Òu bÞ chi phèi bëi qu¸ tr×nh khö «xy.
Khi ®Êt bÞ ngËp níc lµm cho ®Êt thêng ë tr¹ng th¸i yÕm khÝ, ®Êt chua c¸c kim lo¹i ë d¹nh tiÒm tµng sÏ chuyÓn hãa thµnh ion linh ®éng. Khi vît qu¸ ngìng cho phÐp g©y ®éc cho c©y trång mét sè biÕn ®æi vÒ hãa vµ ®iÖn hãa thêng x¶y ra trong ®Êt ngËp níc cã thÓ thÊy: + NghÌo «xy ph©n tö + §Êt cã ph¶n øng khö + PH cña ®Êt gi¶m khiÕn cho qu¸ tr×nh khö diÔn ra m¹nh: NH4+ NO3- qu¸ tr×nh mÊt ®¹m trong ®Êt ¶nh hëng ®Õn c©y trång. Lóa lµ c©y a NH4+ ®iÓn h×nh, trong ruéng lóa níc th× lóa hót NH4+ Fe2+ Fe3+, Mn4+ Mn2+ SO42- S2-
+ §é dÉn ®iÖn riªng t¨ng + Lîng N, P Si vµ Mo dÔ bÞ hÊp thô, nång ®é Zn, Cu gi¶m + Cã hiÖn tîng t¹o CO2, CH4 vµ c¸c s¶n phÈm khö ®éc nh c¸c axit h÷u c¬ vµ hy®rosunfua lµm cho lóa bÞ ngé ®éc Nh÷ng biÕn ®æi nµy cã ¶nh hëng s©u s¾c ®Õn chuyÓn hãa c¸c chÊt dinh dìng cña ®Êt vµ kh¶ n¨ng hÊp thô cña c©y lóa. * §Êt chuyªn mµu: §Æc ®iÓm cña ®Êt canh t¸c th«n Ngäc §éng lµ ®Êt phï sa cæ do s«ng Hång båi ®¾p ngoµi diÖn tÝch ®Êt trång lóa ë vïng ®ång tròng cßn cã diÖn tÝch ®Êt ë vïng ®ång cao dïng trång mµu.
¦u ®iÓm ®Êt chuyªn mµu: c©y trång lu©n canh nªn c©n b»ng dinh dìng trong ®Êt ®îc ®¶m b¶o, h¹n chÕ ®îc s©u bÖnh cá d¹i. §Ëu t¬ng ®îc trång lu©n canh víi c©y trång kh¸c rÊt cã ý nghÜa do ®Ëu t¬ng lµ c©y cã kh¶ n¨g cè ®Þnh ®¹m. Khi ngêi d©n trång ®Ëu t¬ng hÇu nh kh«ng ph¶i sö dông thªm bÊt kú mét lo¹i ph©n bãn nµo mµ nã vÉn ®¶m b¶o n¨ng suÊt. Ngoµi nh÷ng u ®iÓm trªn th× viÖc chuyªn canh c©y trång mµu còng cã rÊt nhiÒu nhîc ®iÓm: Do c©y trång mµu cã thêi gian sinh trëng ng¾n nªn 1 n¨m cã thÓ lu©n canh 3 vô ®Êt kh«ng cã thêi gian nghØ dinh dìng ®Êt ®îc khai th¸c mét c¸ch triÖt ®Ó. Rau, ng«, ®Ëu t¬ng.... lµ nh÷ng c©y mÉn c¶m víi ®iÒu kiÖn víi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, s©u bÖnh nªn víi c¸c c©y trång nµy cÇn phun nhiÒu lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt lµm tÝch lòy kim lo¹i nÆng, chÊt ®éc trong ®Êt, níc, ®Æc biÖt trong n«ng s¶n phÈm.
5.2 ¶nh hëng cña ph©n bãn ®Õn m«i trêng ®Êt §Ó n©ng cao n¨ng suÊt, bªn c¹nh chän thêi vô gieo trång, chän gièng ... ph©n bãn cã ¶nh hëng rÊt lín. HiÖn nay trong ®iÒu kiÖn th©m canh trung b×nh ta thêng bãn cho 1ha: 8 -10 tÊn ph©n chuång + 100 -200 tÊn ph©n ®¹m + 30 - 60 tÊn l©n. Ph©n bãn rÊt cÇn thiÕt cho nhu cÇu sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y. ThÕ nhng lîng ph©n bãn ph¶i chÝnh x¸c, võa ph¶i, nÕu bãn qu¸ nhiÒu g©y l·ng phÝ do c©y kh«ng sö dông hÕt vµ röa tr«i chÊt dinh dìng. Ph©n bãn hãa häc ®îc c©y trång hÊp thô víi tû lÖ rÊt thÊp nh ph©n ®¹m lµ 30 - 60%, ph©n l©n 3 - 25%, ph©n kali lµ 30 - 60%. Do ngêi d©n n¬i ®©y thêng bãn theo phong trµo, theo chØ thÞ tõ trªn xuèng mµ kh«ng xem ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c nh níc tíi, nhu cÇu cña c©y trång, ®iÒu kiÖn thêi tiÕt ... ®Ó bãn lîng ph©n thÝch hîp. V× vËy mét thùc tr¹ng lµ ngêi d©n bãn qu¸ nhiÒu ph©n hãa häc trong khi ®ã l¹i kh«ng chó ý tr¶ l¹i chÊt h÷u c¬ cho ®Êt g©y mÊt c©n b»ng dinh dìng. Hµng n¨m mét lîng lín ph©n bãn ®· theo dßng ch¶y ®æ vµo s«ng ngßi, ao hå.
ViÖc ngêi d©n sö dông cïng mét lo¹i ph©n hãa häc trong thêi gian dµi lµm cho kÕt cÊu ®Êt ®ai bÞ ph¸ hñy, sÏ lµm ph©n t¸n ®é kÕt dÝnh ®Êt bÞ chua phÌn, ®Êt ®ãng thµnh m¶ng. Theo ®iÒu tra tõ ngêi d©n khi cÊy lóa thÊy xuÊt hiÖn c¸c bät v¸ng næi trªn mÆt níc, trªn c¸c ruéng sau khi cµy bõa chøng tá ®Êt trång lóa trong th«n ®ang bÞ chua hãa lµm ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt c©y trång. Do kh«ng hiÓu biÕt hÕt vÒ tÝnh chÊt cña c¸c lo¹i ph©n còng nh nhu cÇu cña c©y trång, ngêi d©n chØ chó ý vµo môc ®Ých cuèi cïng lµ n¨ng suÊt v× vËy mµ dÉn ®Õn d thõa mét lîng ph©n bãn trong ®Êt, níc vµ mét phÇn ®i vµo n«ng s¶n. Trong ®ã ®¹m lµ phÇn dÔ tiªu khi c©y trång sö dông kh«ng hÕt th× g©y l·ng phÝ, « nhiÔm m«i trêng cßn ph©n l©n thêng ë d¹ng khã tan ®Æc biÖt c©y cã kh¶ n¨ng tÝch lòy vµ mét phÇn gi÷ l¹i trong ®Êt cã thÓ sö dông cho vô sau. Tuy nhiªn ngêi d©n l¹i thêng chØ quan t©m ®Õn nhu cÇu hiÖn t¹i cña c©y mµ Ýt quan t©m dÕn mÆt tr¸i cña ph©n bãn g©y ra cho m«i trêng, cho søc kháe con ngêi.
5.3 ¶nh hëng cña hãa chÊt b¶o vÖ thùc vËt ®Õn m«i trêng ®Êt Nh ®· ®a ra ë trªn ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång, ngoµi nh÷ng yÕu tè nh ®Êt, dinh dìng, gièng, ph©n bãn th× viÖc phßng trõ cá d¹i, s©u bÖnh h¹i cho c©y trång còng ®ãng gãp phÇn quan träng. ViÖc sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®· phÇn nµo duy tr× sù æn ®Þnh n¨ng suÊt c©y trång song viÖc sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt kh«ng hîp lý th× sÏ cã t¸c ®éng bÊt lîi ®èi víi m«i trêng vµ ®èi víi con ngêi. Sö dông thuèc trõ s©u, trõ cá mét c¸ch thô ®éng ngêi d©n lµm theo chØ ®¹o tõ trªn xuèng nhiÒu lóc phun thuèc víi liÒu lîng qu¸ nhiÒu so víi thùc tÕ, vµ nhiÒu khi s©u bÖnh ph¸t triÓn m¹nh míi ®i phun, viÖc ngêi d©n tù ý mua thuèc trªn thÞ trªn thÞ trêng cã thÓ dÉn dÕn trêng hîp sö dông kh«ng ®óng lo¹i thuèc. Do vËy lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông cña thuèc. Khi sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt kh«ng phï hîp sö dông mét c¸ch bõa b·i kh«ng ®óng thuèc, qu¸ liÒu l îng sÏ g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i trêng ®Æc biÖt lµ m«i trêng ®Êt.
Nh ta ®· biÕt thµnh phÇn thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ thuèc kÝch thÝch sinh trëng lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ bÒn v÷ng chøa c¸c gèc kim lo¹i khã tan. Do vËy khi phun thuèc b¶o vÖ thùc vËt th× c¸c gèc kim lo¹i sÏ ®i vµo m«i trêng ®Êt vµ sÏ tÝch lòy l¹i trong ®Êt lµm cho hµm lîng c¸c ion kim lo¹i (As, Hg, Pb....) t¨ng lªn trong ®Êt, g©y ®éc cho ®Êt. Khi c¸c ion kim lo¹i nµy ®i vµo c©y trång th× nã sÏ ¶nh hëng ®Õn sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång vµ tÝch lòy trong n«ng s¶n phÈm, cuèi cïng lµ ¶nh h ëng ®Õn søc kháe cña con ngêi. Bªn c¹nh ®ã viÖc sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt còng cã thÓ lµm mÊt ®i mét sè sinh vËt cã lîi ®Æc biÖt lµ nh÷ng sinh vËt cã lîi trong ®Êt: vi sinh vËt cè ®Þnh ®¹m, c¸c vi sinh vËt chuyÓn hãa c¸c chÊt ë trong ®Êt nh giun ®Êt... vµ lµm gia t¨ng sè lîng loµi sinh vËt cã h¹i cho c©y trång.
Ngoµi nh÷ng t¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Êt mang tÝnh b¶n chÊt cña thuèc b¶o vÖ thùc vËt th× viÖc thu gom kh«ng lîp lý c¸c r¸c th¶i sau khi phun thuèc nh: bao gãi, chai lä chøa ®ùng thuèc b¶o vÖ thùc vËt còng cã ¶nh hëng lín ®Õn m«i trêng nãi chung vµ m«i trêng ®Êt nãi riªng. HÇu hÕt c¸c bao gãi, chai lä chóa ®ùng thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®Òu lµ nh÷ng chÊt khã ph©n hñy, thµnh phÇn cña chóng chñ yÕu lµ Polime, khi chóng ®i vµo m«i trêng ®Êt th× ph¶i mÊt mét thêi gian dµi míi b¾t ®Çu ph©n hñy (kho¶ng 10-15 n¨m). Theo ®iÒu tra vµ pháng vÊn ngêi d©n ë trong th«n th× c¸c bao b× , chai lä sau khi phun hÇu hÕt lµ ®îc ngêi d©n vïi lu«n xuèng ®Êt hoÆc ®Ó l¹i trªn ®ång ruéng chØ cã mét sè thu gom ®Ó vµo trong tói bãng ®Ó vøt ®i, do vËy sau qu¸ tr×nh sö dông sè bao b× thuèc trõ s©u t¨ng lªn, mét sè ®i vµo trong ®Êt mét sè theo giã, ho¹t ®éng cña con ngßi bÞ cuèn ®i lµm ¶nh hëng ®Õn kÕt cÊu ®Êt, thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt cña ®Êt.
5.4 ¶nh hëng cña chÕ ®é níc tíi ®Õn m«i trêng ®Êt. Níc tíi lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt c©y trång. ChÕ ®é tíi tiªu kh«ng hîp lý sÏ cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn ®é Èm, ®é t¬i xèp cña ®Êt, ¶nh hëng ®Õn ®iÖn thÕ oxy-hãa khö trong ®Êt, ®Õn sù ho¹t ®éng cña vi sinh vËt trong ®Êt. Theo ®iÒu tra chóng t«i thÊy r»ng: hÇu hÕt ngêi d©n ë th«n ®Òu lÊy nguån níc tíi tõ s«ng CÇu B©y ®Ó phôc vô cho viÖc tíi tiªu, h×nh thøc tíi chñ yÕu lµ tíi phun. Víi h×nh thøc tíi nh vËy g©y bÊt lîi cho c©y trång trong mïa kh« khi lîng níc khan hiÕm, cßn ®èi víi mïa ma th× l¹i g©y óng cho ®Êt, do vËy ¶nh h ëng ®Õn ®é t¬i xèp cña ®Êt vµ kh«ng cã hiÖu qu¶ trong tíi tiªu. Nguån níc tíi chñ yÕu lÊy tõ s«ng CÇu B©y. Khi ngêi d©n sö dông nguån níc nµy ®Ó tíi sÏ ¶nh hëng ®Õn tÝnh chÊt cña ®Êt. NÕu tiÕp tôc sö dông níc s«ng CÇu B©y ®Ó tíi mµ kh«ng qua xö lý sÏ dÉn ®Õn sù tÝch lòy c¸c chÊt « nhiÔm (hîp chÊt h÷u c¬ khã tan bÕn v÷ng, c¸c kim lo¹i...) ph¶n øng trong ®Êt, nhÊt lµ nh÷ng vïng ®Êt tròng.
6. ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh canh t¸c ®Õn m«i trêng níc. Ho¹t ®éng canh t¸c n«ng nghiÖp ë th«n Ngäc §éng kh«ng chØ ¶nh hëng ®Õn m«i trêng ®Êt cña th«n mµ cßn ¶nh hëng ®Õn m«i trêng níc. Níc bÞ nhiÔm bÈn cã thÓ b»ng c¸c con ®êng chÝnh sau: + YÕu tè ®éc trùc tiÕp th¶i vµo níc + YÕu tè ®éc ( nh kim lo¹i nÆng) sau khi tån t¹i trong ®Êt sÏ hßa tan dÇn dÇn vµo nguån níc, trong ®ã kÓ c¶ níc ngÇm. + Sù röa tr«i tÝch ®äng chÊt ®éc ¤ nhiÔm níc ¶nh hëng ®Õn m«i trêng thñy sinh lµ biÓu hiÖn râ nhÊt trong hoµn c¶nh ®ã t«m, c¸, cua... bÞ gi¶m nhng ngîc l¹i c¸c lo¹i sinh vËt chØ thÞ cho m«i trêng níc bÞ nhiÔm bÈn ®ã l¹i t¨ng lªn nh: bÌo t©y, ngæ níc... Theo vÞ trÝ th«n Ngäc §éng ë trªn ta thÊy s«ng CÇu B©y ch¶y qua ®· cung cÊp phÇn lín níc tíi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp bao gåm c¶ ®ång cao vµ ®ång tròng.
Khi bãn ph©n hãa häc th× c©y trång chØ hÊp thô 60% - 70% lîng dinh dìng ®ã, phÇn cung cÊp cßn l¹i c¸c chÊt sÏ tån d trong ®Êt vµ bÞ röa tr«i theo níc ma. C¸c nguyªn tè dinh dìng bÞ röa tr«i xuèng m¬ng níc vµ s«ng CÇu B©y g©y nªn hiÖn t îng thõa dinh dìng lµm ngæ níc, bÌo t©y ph¸t triÓn t¾c nghÏn c¸c m¬ng dÉn níc vµo ruéng. Tån d hãa chÊt b¶o vÖ thùc vËt trong níc b¾t nguån tõ hiÖn tîng röa tr«i, ch¶y trµn bÒ mÆt, sù hßa tan vµ hiÖn tîng thÊm s©u qua tÇng ®Êt theo dßng ch¶y. C¸c hãa chÊt b¶o vÖ thùc vËt trong níc tån t¹i ë d¹ng chÊt hßa tan, chÊt nhò t¬ng dÇu mì lµm dung m«i khi sö dông thuèc, chÊt huyÒn phï keo ®Êt, h¹t ®Êt hÊp phô vµ chÊt keo l¬ löng cña c¸c phÇn tö keo h÷u c¬. Mét phÇn kh¸c cña thuèc b¶o vÖ thùc vËt cßn tån t¹i trong m«i trêng nuíc nhê thùc vËt, ®éng vËt thñy sinh. Qua ®iÒu tra 20 hé d©n cho thÊy 100% sè hé ®iÒu tra sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt bao gåm: thuèc trõ s©u, thuèc trõ cá, thuèc kÝch thÝch sinh trëng.
¤ nhiÔm níc ë ®©y kh«ng chØ do phun qu¸ møc ë c¸c ruéng mµu ®Æc biÖt ruéng rau mµ cßn do ý thøc ngêi d©n vøt bá bao b× thuèc ngay t¹i ruéng vµ c¸c kªnh m¬ng. Nã kh«ng chØ g©y t¾c nghÏn nguån níc mµ cßn lµm nhiÔm ®éc trùc tiÕp níc ¶nh hëng ®Õn sù tån t¹i thñy sinh vËt. Níc s«ng CÇu B©y cã mµu ®en x¸m, níc ch¶y chËm vµ cã nhiÒu bÌo t©y, ngæ níc. Mét vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra ®ã lµ: b¶n th©n níc s«ng CÇu B©y ®· bÞ « nhiÔm (tõ khu c«ng nghiÖp Hanel vµ khu d©n c phÝa trªn nguån) khi ch¶y ®Õn khu vùc nµy cßn bÞ « nhiÔm bëi ph©n bãn vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt nhng ®©y l¹i lµ nguån cung cÊp níc tíi chÝnh cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Do ®ã c¸c chÊt ®éc sÏ tÝch lòy trong n«ng s¶n, trong ®Êt vµ l¹i quay vßng bÞ röa tr«i xuèng s«ng. Lîng chÊt ®éc nµy tÝch lòy qua mçi n¨m t¨ng lªn ¶nh hëng chÊt lîng níc ngÇm vµ søc kháe ngêi d©n.
7. ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh canh t¸c ®Õn m«i trêng kh«ng khÝ Qua nghiªn cøu thùc ®Þa chóng t«i nhËn thÊy ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh canh t¸c ®Õn m«i trêng kh«ng khÝ nh sau: HÇu hÕt diÖn tÝch trång lóa, trång mµu n»m kh«ng xa khu d©n c qu¸ tr×nh thu ho¹ch lóa vµo gi÷a th¸ng 10 thêi tiÕt kh« hanh, phÇn lóa gièng thu ho¹ch ® îc ®a ngay lªn ®êng quèc lé th«n ®Ó tuèt g©y nªn bôi dÆm khã chÞu. PhÇn r¬m r¹ cßn l¹i ®îc ph¬i ngay trªn ruéng ®èt lÊy tro, qua qu¸ tr×nh ®èt khãi bôi bay vµo c¸c hé d©n xung quanh khu vùc chñ yÕu lµ xãm 3 bÞ ¶nh hëng g©y khã thë. MÆt kh¸c r¬m chñ yÕu ®îc ®èt vµo buæi tra vµ buæi chiÒu g©y khãi, bôi. §èt tµn d thùc vËt trªn ®ång ruéng
8. ¶nh hëng ®Õn søc kháe con ngêi ViÖc sö dông ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt kh«ng ®óng kü thuËt ®· dÉn ®Õn hiÖn tîng tÝch lòy c¸c hãa chÊt ®éc h¹i trong n«ng s¶n phÈm vµ khi con ngêi sö dông sÏ tÝch lòy vµo c¬ thÓ vµ g©y nªn bÖnh tËt. Lîng ph©n bãn, hãa chÊt tån d trong ®Êt tõ ®ã sÏ thÊm s©u vµo níc ngÇm, lµm cho níc ngÇm bÞ nhiÔm hãa chÊt ®éc h¹i nh nitrat, kim lo¹i nÆng Mn, As... khi con ngêi sö dông nguån níc nµy cho ¨n uèng vµ sinh ho¹t sÏ g©y nªn mét sè bÖnh nh trÎ xanh, ung th… Nh÷ng tµn d thùc vËt cña c©y trång sau khi thu ho¹ch nh r¬m r¹, cµnh l¸… ®îc ph¬i kh« vµ ®èt t¹i ®ång ruéng g©y ra khãi bôi, kh«ng nh÷ng lµm « nhiÔm kh«ng khÝ mµ cßn ¶nh hëng ®Õn søc kháe cña con ng êi.
9. ¶nh hëng vÒ kinh tª - x· héi trong th«n 9.1 ¶nh hëng vÒ mÆt kinh tÕ Theo sè liÖu thu ®îc vÒ tæng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi trong 3 n¨m (n¨m 2005 ®Õn 2007) ta thÊy thu nhËp cña ngêi d©n trong th«n ®· t¨ng dÇn qua c¸c n¨m tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ phi n«ng nghiÖp. Nh vËy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· gãp phÇn lµm t¨ng thu nhËp cho ngêi d©n, æn ®Þnh ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho d©n c trong th«n. Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng ®¶m b¶o vÊn ®Ò an ninh l¬ng thùc cho c¶ th«n vµ c¸c vïng l©n cËn kh¸c. 4.2 ¶nh hëng vÒ x· héi Ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hÇu hÕt ngêi d©n trong th«n. Vµ khi ®êi sèng cña ngêi d©n ®îc n©ng lªn, cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®Çu t vµo y tÕ, gi¸o dôc vµ giao th«ng thñy lîi trong th«n…
1. KÕt luËn §Êt canh t¸c n«ng nghiÖp ë th«n Ngäc §éng - x· §a Tèn ®îc sö dông díi 2 h×nh thøc: trång lóa t¹i ch©n ruéng tròng vµ trång mµu t¹i ch©n ruéng cao. Lóa ®îc canh t¸c 2vô/ n¨m, trång mµu ®îc lu©n canh gi÷a ng« vµ ®Ëu t¬ng hoÆc ®Ëu t¬ng - ng« - rau. Nh×n chung c¶ trång lóa vµ trång mµu ngêi d©n ®Òu sö dông ph©n bãn vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt, nguån níc tíi ®îc lÊy tõ s«ng CÇu B©y. Trong canh t¸c ngêi d©n thêng sö dông ph©n hãa häc Ýt sö dông ph©n chuång, tµn d thùc vËt ®îc vµ ®èt bãn l¹i cho ®Êt kh«ng cho hiÖu qu¶ cao. M«i trêng ®Êt, níc, kh«ng khÝ cña th«n ®· chÞu nh÷ng t¸c ®éng cña ho¹t ®éng canh t¸c n«ng nghiÖp. §Êt ®· cã hiÖn tîng chua hãa, n¨ng suÊt c©y trång gi¶m. Nguån níc bÞ « nhiÔm bëi sù röa tr«i ph©n bãn, c¸c chÊt ®éc tõ thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ bao b× thuèc kh«ng ®îc thu gom. Kh«ng khÝ « nhiÔm do viÖc ®èt tµn d thùc vËt sau thu ho¹ch.
Tuy nhiªn hiÖn nay ®Êt canh t¸c cña th«n ®ang cã h íng chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång víi dù ¸n thùc hiÖn c¸nh ®ång 100 triÖu ®ång/ ha s¶n xuÊt rau s¹ch sÏ lµ mét híng ®i míi gióp t¨ng thu nhËp ngêi d©n vµ c¶i thiÖn m«i trêng. 2. §Ò nghÞ Hîp t¸c x· quan t©m h¬n tíi ho¹t ®éng canh t¸c n«ng nghiÖp cña ngêi d©n gi¶m lîng ph©n bãn hãa häc t¨ng nguån ph©n bãn h÷u c¬ tõ viÖc tËn dông ñ tµn d thùc vËt sau thu ho¹ch. H¹n chÕ sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt, t¨ng cêng ¸p dông ®Êu tranh sinh häc trªn ®ång ruéng. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång phï hîp víi ®Êt c©y trång cho gi¸ trÞ cao t¨ng thu nhËp ngêi d©n. N©ng cao nhËn thøc ngêi d©n trong viÖc b¶o vÖ m«i trêng: thêng xuyªn n¹o vÐt kªnh m¬ng, thu gom bao b× thuèc b¶o vÖ thùc vËt.
Related Documents
Dat Nong Nghiep
June 2020 4
Ky Thuat Nong Nghiep
November 2019 16
Dat Ten Doanh Nghiep
May 2020 9
Nvqg_trungtam-nong-nghiep-lua-nuoc
November 2019 14
Nong Lam Nghiep - Long Binh 2018.pdf
December 2019 5