Co Hoc Dat - Chuong 1

ch−¬ng më ®Çu: 1. §èi t−îng cña m«n häc:

+ C¬ häc ®Êt → 1 ngµnh c¬ häc øng dông → chuyªn nghiªn cøu vÒ ®Êt. + §Êt: → KÕt qu¶ cña sù phong hãa → ®¸ bªn trªn. + Cã 3 lo¹i phong ho¸ → VËt lý Hãa häc → Cho c¸c s¶n phÈm kh«ng gièng nhau. Sinh häc + Chóng xen kÏ → t¹o nªn nhiÒu lo¹i ®Êt. + §Æc ®iÓm chung: TÝnh ph©n vôn → nhiÒu h¹t kho¸ng → kÝch th−íc kh¸c nhau T¹o T¹o nªn khung KC → cã lç hæng. → Chøa n−íc, khÝ → T/chÊt Liªn kÕt yÕu nhiÒu → so víi → c−êng ®é b¶n th©n h¹t ®Æc biÖt • Sau khi h×nh thµnh → lu«n biÕn ®æi. 2. Néi dung:

→ c¸c quy luËt c¬ b¶n → qu¸ tr×nh c¬ häc. → c¸c ®Æc tr−ng tÝnh to¸n. → øng xuÊt biÕn d¹ng. → c−êng ®é chÞu t¶i. → æn ®Þnh khèi ®Êt. → ¸p lùc ®Êt lªn t−êng ch¾n. Do phøc t¹p nªn → ngoµi qui luËt chung → cßn t×m quy luËt ®Æc thï → rót ra tõ ®Æc tÝnh cña ®Êt. Coi träng thÝ nghiÖm: Do ®Êt lu«n thay ®æi → nªn ph¶i chän biÖn ph¸p thö nghiÖm thÝch hîp → chän chØ tiªu. ThÝ nghiÖm gåm: Th/ng hiÖn tr−êng Th/ng trong phßng Theo dâi biÕn d¹ng ( quan tr¾c lón) X¸c ®Þnh

3. LÞch sö ph¸t triÓn:

1925: Terzaghi → viÕt cuèn c¬ häc ®Êt trªn c¬ së vËt lý cña ®Êt → coi c¬ ®Êt → m«n ®éc lËp VNam: phßng thÝ nghiÖm ®Çu tiªn → 1956.

http://www.ebook.edu.vn 1

ch−¬ng 1: c¸c tÝnh chÊt vËt lý cña ®Êt vμ ph©n lo¹i ®Êt $ .1. §¹i c−¬ng vÒ c¸c lo¹i ®Êt: 1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®Êt:

Phong ho¸ → chuyÓn dêi → l¾ng ®äng. Phong ho¸:

• Ph/ho¸ vËt lý →

NhiÖt ®é chñ yÕu (cã n¬i ngµy ®ªm chªnh lÖch 40o ÷50o) B¨ng gi¸. → §¸ gèc vì vôn → nhá → kh«ng ph¸ ho¹i thµnh phÇn kho¸ng. ⇒ Cho ®Êt rêi: §Êt c¸t. • Ph/ho¸ ho¸ häc → Thay ®æi ¸p lùc Do n−íc, c¸c chÊt hoµ tan: HCl, SO2; SO3; N2O3... → c¸c kho¸ng chÊt t¸c dông lÉn nhau → t¹o thµnh → h¹t rÊt nhá → nh− h¹t keo (<1μm) ⇒ Cho ®Êt dÝnh : §Êt lo¹i sÐt. ChuyÓn dêi

S¶n phÈm cã thÓ → n»m yªn. chuyÓn dêi: do n−íc;giã Tuú c¸ch chuyÓn dêi, ®iÓm l¾ng ®äng → c¸c lo¹i kh¸c nhau. Tãm l¹i:

Qu¸ tr×nh trªn rÊt dµi → cã nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng → lµm cÊu t¹o vµ T/chÊt c¸c líp ®Êt → phøc t¹p. I.2 Ph©n lo¹i ®Êt theo gèc phong ho¸:

§Êt rêi: §¸ d¨m, cuéi sái, c¸c lo¹i c¸t. ®Æc ®iÓm: Phong ho¸ vËt lý → h¹t to. Kh« → rêi; Èm → kh«ng dÎo. ThÊm lín, hót n−íc nhá. 2 lo¹i:

Pha trén:

§Êt dÝnh: c¸c lo¹i ®Êt sÐt. ®Æc ®iÓm: Phong ho¸ ho¸ häc → h¹t nhá. Kh« → cøng, Èm → dÎo. ThÊm bÐ , hót n−íc lín. c¸t cã Ýt sÐt → c¸t pha sÐt cã Ýt c¸t → sÐt pha.

http://www.ebook.edu.vn 2

I.3 Ph©n lo¹i theo h×nh thøc chuyÓn dêi vµ trÇm tÝch: + Tµn tÝch, s−ên tÝch: → N»m t¹i chç

ChuyÓn dÞch ®o¹n ng¾n theo s−ên dèc. §Æc ®iÓm: + Båi tÝch, sa tÝch:

→ chiÒu dµy kh«ng ®Òu → dÔ mÊt æn ®Þnh → h¹t to vµ rÊt nhá xen lÉn nhau. → L¾ng ®äng ë xa → do n−íc → ë cöa s«ng → gäi trÇm tÝch tam gi¸c ch©u: §ång b»ng s«ng Hång; s«ng Cöu long.

→ chiÒu dµy kh¸ ®Òu → cì h¹t t−¬ng ®èi ®Òu → gåm: C¸c lo¹i ®Êt h¹t rÊt nhá: C¸t bôi, ®Êt sÐt, ®Êt bïn cã lÉn c©y cá → ch−a æn ®Þnh dÔ ph×nh në. B¾c bé: Vµi chôc m ë ta: Nam bé: Trªn d−íi 100m. §Æc ®iÓm:

+ Ngoµi ra cßn: + Tãm l¹i:

Phong tÝch → giã. B¨ng tÝch → b¨ng. TrÇm tÝch biÓn.

Do sù h×nh thµnh mµ cã c¸c ®Æc ®iÓm sau:

TÝnh rçng. TÝnh ph©n t¸n. TÝnh kh«ng ®ång nhÊt, kh«ng ®¼ng h−íng. C−êng ®é → kÐm c−êng ®é h¹t $. 2.§Êt lµ vËt liÖu ®a nguyªn: 2.1 Kh¸i niÖm:

§Êt → V/ liÖu ph©n t¸n → 3 thµnh phÇn: H¹t ; n−íc; khÝ. §Æc ®iÓm mçi thµnh phÇn, tû lÖ gi÷a chóng, t¸c dông lÉn nhau → t¹o nªn t/chÊt ®Êt. Lç rçng chøa ®Çy n−íc → B·o hoµ. Lç rçng kh«ng chøa n−íc → §Êt kh«. 2.2 H¹t r¾n:

→ Lµ m¶nh vôn cña kho¸ng vËt. → KÝch th−íc → vµi cm ®Õn h¹t keo (<1 μm) http://www.ebook.edu.vn 3

→ Cã khi lµ c¸c chÊt h÷u c¬. + T/ch h¹t r¾n: → chñ yÕu ∈ cì h¹t → h¹t nhá → thµnh phÇn kho¸ng vËt. cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ → ®Õn tÝnh chÊt h¹t. C¸c lo¹i kho¸ng vËt:

2 lo¹i:

Phong hãa c¬ häc → ®¸ m¸c ma: Kho¸ng nguyªn sinh: Phen pat, th¹ch anh, mi ca, he ma tÝt( quÆng s¾t ®á), ma nhª tÝt( quÆng s¾t tõ) apatit → lµ thµnh phÇn chñ yÕu cña ®Êt rêi. Kho¸ng thø sinh: Do phong ho¸ ho¸ häc → kho¸ng nguyªn sinh → ph©n vôn nhá → thµnh phÇn chñ yÕu → ®Êt lo¹i sÐt → kho¸ng sÐt: monmoriolit ÝtlÝt. kaolinÝt.

1. Ph©n lo¹i theo cì h¹t: +§Êt nhiÒu lo¹i h¹t:

KÝch th−íc kh¸c nhau H×nh d¹ng kh¸c nhau. +H×nh d¹ng: CÇu, tÊm máng, h×nh kim. +KÝch th−íc: Vµi cm → vµi 1/1000 mm vµ nhá h¬n. → VËy ph©n lo¹i → dùa vµo ®−êng kÝnh t−¬ng ®−¬ng ( §/k Thuû lùc) §/k thuû lùc: §/k h¹t ®Êt ¶o → cïng tèc ®é ch×m l¾ng. ranh giíi ph©n biÖt → kh«ng ph¶i sè cè ®Þnh → xª dÞch ®«i chót. VÝ dô cã n¬i h¹t sÐt: < 0.005mm < 0.002mm + H¹t to: rêi r¹c, dÔ thÊm +XÐt t/chÊt cña ®Êt: → cÇn l−u ý: diÖn tÝch mÆt ngoµi: H¹t cµng nhá → S mÆt ngoµi cµng lín → ®Õn møc nµo ®ã → th× hiÖu øng bÒ mÆt → cã t¸c dông → g©y ra tÝnh dÝnh , tÝnh dÎo → c¶n trë thÊm. TÝnh dÝnh, tÝnh dÎo cµng cao → tÝnh thÊm cµng nhá. monmoriolit 800m2/g ÝtlÝt. 80m2/g kaolinÝt. 10m2/g

http://www.ebook.edu.vn 4

b¶ng ph©n lo¹i h¹t

2 . CÊp phèi h¹t cña mét lo¹i ®Êt ThÝ nghiÖm ph©n tÝch h¹t:

Ph©n h¹t ®Êt → t/ch ≠ râ rÖt → thµnh nhãm → gäi lµ nhãm h¹t. L−îng 1 cì h¹t ( TÝnh b»ng % träng l−îng ®Êt kh«) → hµm l−îng h¹t. TËp hîp hµm l−îng c¸c cì h¹t → gäi cÊp phèi. Th/ng: Ph/ph¸p c¬ häc: R©y. Ph/ph¸p thuû lùc. + Ph−¬ng ph¸p r©y: Dïng víi h¹t d > 0.1mm Dïng bé r©y: Lx«: 10;5;2;1;0.5;0.25;0.1 mm Ph/t©y: No4;8;12;20;40;70;100;140;200. + Ph−¬ng ph¸p thuû lùc: d < 0.1mm. Dùa vµo nguyªn lý vËt lý cña Stèck v= v: d: γs: γw: μ:

γs −γw 2 d 18μ

VËn tèc ch×m l¾ng. ®/k qu¶ cÇu. TØ träng qu¶ cÇu. TØ träng chÊt láng. §é nhít chÊt láng.

http://www.ebook.edu.vn 5

(I.1)

Dông cô: Nguyªn t¾c: KÕt qu¶ th/ng:

TØ träng kÕ Cho ®Êt ch×m l¾ng → ®o V → suy ra ®/k. Tr×nh bµy nhiÒu c¸ch:

http://www.ebook.edu.vn 6

NhËn xÐt:

+ §−êng cong dèc → h¹t ®ång ®Òu. + X¸c ®Þnh hµm l−îng % cña 1 nhãm h¹t ®/k: d1 → d2 nµo ®ã + X/®: d10 §/k h÷u hiÖu → §/k mµ h¹t ≤ chiÕm 10% → dïng x¸c ®Þnh kt → theo kinh nghiÖm: VÝ dô Ha zen: kt = Ck (d10)2 Ck = 0.01 ÷ 0.015. + X¸c ®Þnh hÖ sè ®ång ®Òu, hÖ sè ®é cong Møc ®é ®ång ®Òu vÒ kÝch cì h¹t ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng hÖ sè ®ång ®Òu, Cu: d (I.2) Cu = 60 d 10 trong ®ã: d60 = ®−êng kÝnh øng víi hµm l−îng tÝch lòy 60%: pd60 = 60% d10 = ®−êng kÝnh øng víi hµm l−îng tÝch lòy 10%: pd10 = 10%. * Ta thÊy r»ng, c¸c h¹t thuéc nhãm (d10, d60) chiÕm 1/2 träng l−îng ®Êt. Do ®ã, Cu chÝnh lµ møc ®é thay ®æi kÝch th−íc cña mét nöa träng l−îng ®Êt vµ Cu cµng lín cã nghÜa lµ cµng cã nhiÒu kÝch cì h¹t tøc lµ cÊp phèi cµng ®a d¹ng → cµng tèt. §iÒu nµy ®Æc biÖt quan träng ®èi víi ®Êt rêi. Ng−êi ta qui −íc nÕu ®Êt cã Cu > 4 th× ®−îc coi lµ cã cÊp phèi tèt, thÝch hîp cho sö dông lµm vËt liÖu x©y dùng. §é cong cña ®−êng cong cÊp phèi h¹t trong kho¶ng (d60, d10), Cc, ®−îc tÝnh theo biÓu thøc: d 302 Cc = (I.3) d 60 .d 10 ®−îc dïng ®Ó m« t¶ sù ph©n bè cña c¸c kÝch cì h¹t trong nhãm h¹t c¬ b¶n (d10,d60). NÕu Cc cµng bÐ th× sù ph©n phèi cµng ®Òu ®Æn. Cc ®−îc dïng kÕt hîp víi Cu ®Ó ®¸nh gi¸ cÊp phèi cña ®Êt. Nãi chung Cc trong kho¶ng (1÷3) lµ tèt. 3. TÝnh chÊt cña nh÷ng h¹t rÊt nhá: Kho¸ng vËt → cÊu t¹o tinh thÓ → VËy ë bÒ mÆt, nhÊt lµ ë gãc → cã 1 l−îng ®iÖn cßn d− → VËy h¹t ®Êt mang ®iÖn. T/n thÊy → h¹t sÐt → mang ®iÖn ©m. Hót c¸c ion kh¸c tÝnh ( Na+, K+,Ca++, Mg++..) →TÝnh ho¹t ®éng bÒ mÆt Nã: Hót ph©n tö n−íc l−ìng cùc. ∈:

Thµnh phÇn kho¸ng: Kho¸ng ng/sinh kÐm h¬n kho¸ng th/sinh

Møc ®é ph©n t¸n: H¹t cµng nhá → S tiÕp xóc cµng lín → kh¶ n¨ng trao ®æi cµng lín → §Õn mét møc nµo ®ã → träng l−îng h¹t → cïng cÊp víi lùc hót ®iÖn ph©n tö → h¹t di chuyÓn → chÞu ¶nh h−ëng cña lùc hót. Khi ch×m nã dõng l¹i ë chç tiÕp xóc ®Çu tiªn → t¹o ra K/C tæ ong, b«ng tuyÕt → ®é rçng lín. KÕt cÊu h¹t: → ®Æc tr−ng cho ®Êt rêi( sái, s¹n, c¸t) http://www.ebook.edu.vn 7

2.3 N−íc trong ®Êt:

1. N−íc liªn kÕt:

+ N−íc mµng (n−íc hót b¸m): →Ngay bÒ mÆt h¹t ( kho¶ng 0.1μ ) → lùc hót m¹nh → n−íc ë thÓ r¾n vµ chui c¶ vµo m¹ng → xem nh− 1 phÇn h¹t r¾n → Kh«ng thÓ hiÖn râ T/c + N−íc liªn kÕt chÆt ( n−íc kÕt hîp m¹nh): → xa h¬n 1 chót → n−íc bÞ gi÷ t−¬ng ®èi chÆt cïng c¸c ion kh¸c. + N−íc liªn kÕt rêi ( n−íc kÕt hîp yÕu): Cuèi b¸n kÝnh lùc hót → líp nµy ¶nh h−ëng lín ®Õn T/c cña ®Êt → TÝnh dÎo, tÝnh dÝnh.

http://www.ebook.edu.vn 8

2.N−íc tù do:

→ Ngoµi ¶nh h−ëng cña lùc hót → chuyÓn ®éng → theo quy luËt → thuû lùc häc Tuy nhiªn: → do ¶nh h−ëng líp trong → cã ®Æc ®iÓm riªng.

3.N−íc mao dÉn:

→ Lç rçng nhá → nèi nhau → trong n−íc → sinh mao dÉn. Cét n−íc mao dÉn → t¹o ¸p lùc phô → søc c¨ng bÒ mÆt. → lµm cho ®Êt c¸t h¹t nhá → nh− cã lùc dÝnh nµo ®ã khi −ít. SÐt → chiÒu cao mao dÉn → vµi m 2.4 KhÝ trong ®Êt:

+ KhÝ hë: Th«ng víi khÝ quyÓn → nhiÖt ®é , ¸p xuÊt → khÝ tho¸t vµo khÝ trêi → kh«ng ¶nh h−ëng. + KhÝ kÝn: Tói khÝ n»m s©u → t¨ng tÝnh ®µn håi, gi¶m thÊm. Nh×n chung: KhÝ ¶nh h−ëng kh«ng ®¸ng kÓ ®Õn t/ chÊt cña ®Êt. $.3. C¸c chØ tiªu vËt lý:

V = Vh + Vn + Vk Vr = Vn + Vk G = Gh + Gn.

http://www.ebook.edu.vn 9

3.1. ChØ tiÖu vËt lý c¬ b¶n:

( X¸c ®Þnh b»ng ThÝ/nghiÖm) 1. Träng l−îng thÓ tÝch tù nhiªn: G γ= (g/cm3; t/m3) V

MÉu nguyªn d¹ng:

Dao vßng: Bäc s¸p c©n trong n−íc:

§Êt mÒm §Êt cøng

2. §é Èm: G W = n 100% (vµi % → ®Õn vµi tr¨m % ) Gh

MÉu: nguyªn d¹ng, kh«ng nguyªn d¹ng → y/cÇu: gi÷ n−íc kh«ng ®æi. BiÖn ph¸p: §èt cån BÕp xÊy 105oC; cã h÷u c¬ xÊy < 105oC 3. Träng l−îng thÓ tÝch h¹t: G γh = h (g/cm3; t/m3) → ( 2.6 ÷ 2.8) Vh

Tû träng: Δ =

γh ; γn

γn = 1

3.2.ChØ tiÖu vËt lý x¸c ®Þnh b»ng tÝnh to¸n: 1.Träng l−îng thÓ tÝch ®Êt kh«: γk G γk = h (G/cm3; T/m3) V G G − Gh W= n = → Gh Gh G W. Gh + Gh = V

(W + 1 ) γk = γ 2 .§é rçng: n V n= r V V − Vh V n= r = V V

γk =

=1 -

γ ( w + 1)

→

W . Gh = G - Gh ( w + 1)Gh G = V V

γk =

γ

( w + 1)

1 1.Gh =1= 1V V Gh Vh Vh

n = 1-

http://www.ebook.edu.vn 10

γ γ h ( w + 1)

Gh .1 = = 1V .γ h

γk ; γh

3. §é h¹t cña ®Êt:

m m =

Vh V

m+n=1 →

γ γ h ( w + 1)

e,ε:

4. HÖ sè rçng:

Vr Vr n e= = V = Vh Vh m V

V e= r Vh

→ Thay n; m vµo:

γ

γ h (1 + w) − γ γ (1 + w) − γ γ γ γ h (1 + w) γ h (1 + w) = = h = h -1= h -1 γ γ γ γ γk γ h (1 + w) γ h (1 + w) 1+ w

1−

=

n=

G

5. §é b∙o hoµ:

Gn Gh W .γ h Vn Gn . V W .γ h γ .V γ .V G γ V G= n = h = n h = n h h = n = V e e Vr e γ n .e r Vh

γbh

6.Dung träng b∙o hoµ:

Träng l−îng 1 ®¬n vÞ thÓ tÝch ®Êt → no n−íc. γbh = γbh =

γ V +γ V Gh + Gn = h . h n n = γh m + γn n V V

Δ + eΔ o 1+ e

→ Δo : TØ träng cña n−íc.

7. Dung träng ®Èy næi: γ ®n §/n: Träng l−îng riªng cña ®Êt → n»m d−íi mùc n−íc ngÇm → KÓ ®Õn lùc ®Èy næi cña n−íc. γ ®n

=

Gh − Vhγ n = γ bh + γ n V

http://www.ebook.edu.vn 11

$.4. Tr¹ng th¸i cña ®Êt - ChØ tiªu ®¸nh gi¸ tr¹ng th¸i: 4.1 §Êt c¸t:

§é chÆt 2 tr¹ng th¸i ®éc lËp: §é Èm 1. §é chÆt:

D=

emax − e emax − emin

D: §é chÆt t−¬ng ®èi.

C¸t chÆt: 1 ≥ D ≥ 2/3 ChÆt võa 2/3 ≥ D ≥ 1/3 Xèp 1/3 ≥ D ≥ 0 Liªn x« kiÕn nghÞ: Víi c¸t Th¹ch anh cã thÓ → dïng e: Lo¹i ChÆt ChÆt võa C¸t th«, võa <0.55 0.55 <= D <= 0.7 C¸t nhá < 0.6 0.6 <= D <= 0.75 C¸t bét < 0.6 0.6 <= D <= 0.8 §Ó cã e → MÉu ph¶i nguyªn d¹ng → khã → hè ®µo C¸t: Dïng xuyªn → e 2. §é Èm:

Theo ®é B·o hoµ: G G < 0.5 → Ýt Èm 0.5 < = G <= 0.8 → rÊt Èm G > 0.8 → no n−íc, b·o hoµ. 4.2 §Êt sÐt:

Kh«ng t¸ch ®−îc e vµ G → §¸nh gi¸ → W

W Cøng → dÎo. SL; Wc: Ranh giíi Cøng - nöa cøng. PL; Wd: Ranh giíi Cøng - DÎo LL; Ws;Wnh: Ranh giíi DÎo - Nh·o. IP = LL - PL → ChØ sè dÎo. A;φ = Wnh - Wd http://www.ebook.edu.vn 12

Xèp > 0.7 > 0.75 > 0.8

Wnh, Wd: Giíi h¹n Atterberg x/®Þnh → th/ng PL: L¨n tay. d = 3mm → nøt ch©n chim. LL: Theo Liªn x«: Dïng chuú xuyªn Q= 76g gãc mòi xuyªn 60o sau 5s → ngËp 10mm → cho Wnh

( Chuú Xuyªn)

( Ch¶o Cazagr¨ng)

T©y ¢u: Dïng ch¶o t/n: Lµm rung b»ng c¸ch n©ng ch¶o → sau 25 lÇn → ®Êt chËp nhau → Wnh ChØ tiªu ®¸nh gi¸: B=

CR =

W − Wd

φ

W − PL ( Consistence - Relatively) - §é ®Æc t−¬ng ®èi. LL

B < 0 → cøng 0 <= B <= 1 → dÎo

B > 1 → nh·o.

0 < B <= 0.25 0.25 < B <= 0.5 0.5 < B <= 0.75 0.75 < B <= 1

→ nöa cøng. → dÎo cøng. → dÎo mÒm. → dÎo nh·o.

$.5.Ph©n lo¹i ®Êt:

Môc ®Ých: giao tiÕp, ®Ó h×nh dung, ph¸n ®o¸n ban ®Çu. Cã nhiÒu quy −íc, quy ®Þnh → g¾n víi tªn gäi. C¬ së: Dùa vµo: CÊp phèi h¹t Giíi h¹n Alterberg http://www.ebook.edu.vn 13

http://www.ebook.edu.vn 14

http://www.ebook.edu.vn 15

Ph©n lo¹i ®Êt bïn vµ ®Êt than bïn:

+ §Êt lo¹i sÐt: W>Wnh;

e > 1.1 ( §Êt ¸ c¸t, ¸ sÐt) e > 1.5 ( §Êt sÐt) + Nh÷ng lo¹i ®Êt cã chøa vËt chÊt h÷u c¬: 10 ®Õn 30 % → ®Êt nhiÔm than bïn. 30 ®Õn 60 % → ®Êt than bïn. > 60% → Than bïn.

§Êt bïn

$.6.Mét sè tÝnh chÊt vµ mét sè hiÖn t−îng ®Æc biÖt cña ®Êt: 1. TÝnh dÝnh:

Kh¶ n¨ng → chÞu ®−îc lùc kÐo → cã thÓ gi÷ ®−îc m¸i dèc th¼ng ®øng. Nguyªn nh©n:

+ Do lùc hót ®iÖn ph©n tö → 2 h¹t + Lùc hót th«ng qua c¸c ca tion trung gian → phôc håi ®−îc → + Søc c¨ng → mµng n−íc mao dÉn. sau khi bÞ ph¸ ho¹i. + Do liªn kÕt xi m¨ng, liªn kÕt tinh thÓ → Kh«ng cã kh¶ n¨ng phôc håi → sau khi bÞ ph¸ ho¹i. 2. TÝnh co vµ në:

+ TÝnh në: V khi W + TÝnh co: V khi n−íc bèc h¬i → W Khi W → sÐt chuyÓn dÇn → tr¹ng th¸i cøng → lóc nµo ®ã V kh«ng ®æi → trªn mÆt xuÊt hiÖn vÕt nøt ch©n chim → W lóc ®ã gäi lµ Wc C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng: + Møc ®é ph©n t¸n: §Êt cã nhiÒu h¹t keo → sù thay ®æi V râ rÖt. + Kho¸ng: Monmoriolit V > Kaolinit. + §Êt hÊp phô nhiÒu Cation Na+ → tÝnh në nhiÒu h¬n → so víi hÊp phô Ca++. http://www.ebook.edu.vn 16

3. TÝnh tan r∙:

SÐt → khi bÞ Èm → mÊt hÕt tÝnh dÝnh → thµnh khèi rêi r¹c ( L−u ý → VËt liÖu ®¾p ®ª). V/nam: SÐt → kh¶ n¨ng nµy → nhá. 4. HiÖn t−îng Tiksotropi:

+ Mét sè ®Êt sÐt, bïn → chÞu t¶i ®éng → chuyÓn sang ch¶y nh·o hoµn toµn → mÊt hÕt lùc dÝnh → sau 1 thêi gian → l¹i håi phôc. Cã 3 §/kiÖn ®Ó x¶y ra: + §Êt chøa nhiÒu h¹t ph©n t¸n nhá, keo. + §Êt bµo hoµ. + T¶i chÊn ®éng. L−u ý: Khi ®ãng cäc; Mãng m¸y. 5 HiÖn t−îng biÕn lo∙ng cña c¸t b∙o hoµ n−íc:

§Êt c¸t → thµnh 1 dung dÞch → mÊt hÕt kh¶ n¨ng chÞu lùc. ThÝ/nghiÖm: §Æt viªn bi T¸c dông nhanh → lªn thµnh → Bi ch×m xuèng

G/thÝch: t¹i chç ®Æt t¶i → xuÊt hiÖn ¸p lùc lín trong n−íc lç rçng → truyÒn nhanh → lªn toµn khèi ®Êt → h−íng vÒ phÝa cã søc kh¸ng bÐ → lªn trªn. NÕu ¸p lùc nµy > γ®n ®Êt → th× ®iÓm tiÕp xóc gi÷a c¸c h¹t → háng → ®Êt thµnh dÞch thÓ . Dõng → ¸p lùc thuû ®éng → vÒ kh«ng → c¸t chÆt l¹i. Thùc tÕ: Hay x¶y ra → ®éng ®Êt nÒn c¸t bôi b·o hoµ.

http://www.ebook.edu.vn 17