Chapter01

Chương 1: Nhậ Nhập môn hệ hệ chuyên gia

Giả Giảng viên: Ths Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Nội dung z z z z z

Hệ chuyên gia là là gì? Cấu trú ú c hệ ệ chuyên gia tr h Các đặ đặc tí tính củ của hệ hệ chuyên gia Các kỹ kỹ thuậ thuật suy diễ diễn Ứng dụ dụng và và quy trì trình tạ tạo lậ lập

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Hệ chuyên gia là là gì? z z z

Máy thông minh Trí Trí tuệ tuệ nhân tạ tạo Có 4 lĩ lĩnh vự vực nghiên cứ cứu củ của Trí Trí tuệ tuệ nhân tạ tạo –

–

–

–

Lĩnh vự vực nghiên cứ cứu ứng dụ dụng quan tâm đế đến cá các chương trì trình má máy tí tính có thể thể đọ đọc, nó nói hoặ hoặc hiể hiểu ngôn ngữ ngữ giao tiế tiếp củ của con ngườ người hà hàng ngà ngày. (Xử lý ngôn ngữ ngữ tự nhiên hay Nâng cao khả khả năng trí trí tuệ tuệ bên ngoà ngoài củ của máy tí tính) nh) Lĩnh vự vực nghiên cứ cứu cá các kiế kiến trú trúc vậ vật lý mớ mới, dự dựa trên cá các nguyên lý củ của TTNT để để xây dự dựng cá các má máy tí tính thế thế hệ mới (Nâng (Nâng cao khả khả năng trí trí tuệ tuệ bên trong củ của má máy tí tính) Lĩnh vự vực quan tâm đế đến phá phát triể triển cá các chương trì trình mô phỏ phỏng giá giác quan cho phé phép ngườ người má máy quan sá sát và và cảm giá giác đượ được cá các thay đổ đổi củ của môi trườ ời má trường xung quanh khi chú chúng hoạ hoạt độ động (Ngư (Ngườ máy thông minh) minh) Lĩnh vự vực quan tâm đế đến phá phát triể triển cá các chương trì trình xử xử lý tri thứ thức đượ được mô tả bằng ký hiệ hiệu để để mô phỏ phỏng cá cách là làm việ việc củ của chuyên gia con ngườ người. (H (Hệ chuyên gia) gia)

1

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Hệ chuyên gia là là gì? z

z

Hệ chuyên gia là là một hệ hệ thố thống chương trì trình má máy tính chứ chứa cá các thông tin, tri thứ thức và và các quá quá trì trình suy luậ luận về về một lĩ lĩnh vự vực cụ cụ thể thể nào đó đó để để giả giải quyế quyết cá các vấn đề đề khó khó hoặ hoặc hó hóc bú búa đòi hỏ hỏi sự sự tinh thông đầ đầy đủ của cá á c chuyên gia con ngườ ờ i đố ố i vớ ớ i cá á c giả ả i c ngư đ v c gi phá pháp củ của họ họ. Hệ chuyên gia là là một hệ hệ thố thống chương trì trình má máy tính đượ được thiế thiết kế kế để để mô hì hình hoá hoá khả khả năng giả giải quyế quyết vấ vấn đề đề của cá các chuyên gia con ngườ người giỏ giỏi nhấ nhất trong lĩ lĩnh vự vực đượ được quan tâm (GS Edward Feigenbaum – Stanford University)

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

EDWARD ALBERT FEIGENBAUM z z z z

20/01/1936 Là “Father of Expert Systems” Systems” Hiệ Hiện là là giá giáo sư củ của Stanford Univesity Giả Giải Turing năm 1993

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Nội dung z z z z z

Hệ chuyên gia là là gì? Cấu trú trúc hệ hệ chuyên gia Các đặ đặc tí tính củ của hệ hệ chuyên gia Các kỹ kỹ thuậ thuật suy diễ diễn Ứng dụ dụng và và quy trì trình tạ tạo lậ lập

2

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Cấu trú trúc hệ hệ chuyên gia z

Cách giả giải vấ vấn đề đề của con ngườ người – –

–

Chuyên gia có có các tri thứ thức thuộ thuộc lĩlĩnh vự vực củ của mì mình đượ được lưu trữ trữ trong bộ bộ nhớ nhớ vĩnh cữ cữu LTM (long (long term memory) Để đưa ra lờ lời khuyên, chuyên gia sẽ sẽ thu thậ thập cá các sự sự kiệ kiện liên quan đế đến vấ vấn đề đề cần giả giải quyế quyết. Cá Các sự sự kiệ kiện nà này sẽ sẽ đượ thời STM (short term được lưu trữ trữ trong bộ bộ nhớ nhớ tạm thờ memory). Chuyên gia lậ lập luậ luận để để giả giải quyế quyết vấ vấn đề đề bằng cá cách kế kết hợ hợp các sự sự kiệ kiện trong STM vớ với cá các tri thứ thức trong LTM để để đưa ra các thông tin mớ đề và đi đế đến kế kết luậ luận. mới về về vấn đề

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Cấu trú trúc hệ hệ chuyên gia z

Các thà thành phầ phần chí chính – – – – – –

Cơ sở sở tri thứ thức Mô tơ suy diễ diễn Bộ nhớ nhớ làm việ việc Bộ giả giải thí thích Bộ thu nạ nạp tri thứ thức Giao diệ diện ngườ người má máy

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Các thà thành phầ phần chí chính z

Cơ sở sở tri thứ thức – –

z

Mô tơ suy diễ diễn – –

z

Là khố khối lưu trữ trữ và biể biểu diễ diễn cá các tri thứ thức trong lĩ lĩnh vự vực mà mà hệ chuyên gia đả đảm nhậ nhận, là làm cơ sở sở cho cá các hoạ hoạt độ động củ của hệ hệ. Cơ sở sở tri thứ thức bao gồ gồm cá các sự sự kiệ kiện và và các luậ luật, chú chúng có có thể thể đượ được biể biểu diễ diễn bằ bằng nhiề nhiều cá cách. Tuy nhiên tuỳ tuỳ vào từ từng hệ hệ chuyên gia cụ người ta lự lựa chọ chọn cá cách biể biểu diễ diễn thí thích hợ hợp. cụ thể thể mà ngườ Là bộ xử lý tri thứ thức đã đượ được mô hì hình hoá hoá theo cá cách lậ lập luậ luận củ của chuyên gia. Mô tơ hoạ hoạt độ động trên thông tin về về vấn đề đề đang xé xét, so sá sánh vớ với tri thứ thức lưu trữ trữ trong cơ sở sở tri thứ thức rồ rồi rú rút ra kế kết luậ luận hay bì bình luậ luận.

Bộ nhớ nhớ làm việ việc –

Là khố khối chứ chứa cá các sự sự kiệ kiện liên quan đế đến vấ vấn đề đề đang xé xét.

3

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Các thà thành phầ phần chí chính z

Bộ giả giải thí thích – –

Là khố khối thự thực hiệ hiện việ việc giả giải thí thích cho ngườ người dù dùng là là tại sao hệ hệ thố thống lạ lại yêu cầu mộ một câu hỏ hỏi như vậ vậy và và nó đã suy luậ luận để để đi đế đến kế kết luậ luận như thế thế nào. Khố Khối giả giải thí thích nà này tạ tạo thuậ thuận lợ lợi cho cả cả ngườ người phá phát triể triển hệ hệ thố thống lẫ lẫn ngườ ời phá người dù dùng. Ngư Ngườ phát triể triển có có thể thể dùng nó nó để để phá phát hiệ hiện chỗ chỗ sai trong tri thứ thức củ của hệ hệ thố thống, trong trong khi đó đó ngườ người dù dùng sẽ sẽ thấ thấy thuậ thuận lợ lợi, hoà hoà hợp, dễ dễ dàng thấ luận củ của hệ hệ thố thống và và thêm tin tưở tưởng và vào cá các thấu hiể hiểu cá cách lậ lập luậ khuyế khuyến cá cáo củ của hệ hệ thố thống.

z

Bộ thu nạ nạp tri thứ thức

z

Giao diệ diện ngườ người má máy

–

–

Là bộ phậ phận là làm nhiệ nhiệm vụ vụ thu nhậ nhận tri thứ thức từ từ chuyên gia con ngườ người để để bổ sung, hiể hiểu chỉ chỉnh tri thứ thức có có trong cơ sở sở tri thứ thức củ của hệ hệ thố thống. Là bộ phậ phận thự thực hiệ hiện việ việc giao tiế tiếp giữ giữa hệ hệ thố thống và và ngườ người sử sử dụng. Tạ Tại đây sẽ sẽ thự thực hiệ hiện việ việc thu nhậ nhận thông tin từ từ ngườ người sử sử dụng (cá (các câu hỏ hỏi, các yêu cầ cầu về về lĩnh vự vực đang quan tâm) tâm) và và đưa ra cá các lờ lời khuyên, cá các câu trả hệ thố thống. trả lời, cá các giả giải thí thích về về lĩnh vự vực đó đó của hệ

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Các thà thành phầ phần chí chính z

Ngoà Ngoài ra để để thự thực hiệ hiện đượ được cá các công việ việc củ của cá các thà thành phầ phần bên trong cấ cấu trú trúc củ của hệ hệ chuyên gia, cầ cần phả phải có có một hệ hệ điề điều khiể quản lý việ việc tạ tạo lậ lập, tí tích luỹ luỹ tri thứ thức cho lĩlĩnh vự vực mà mà khiển và và quả hệ đả đảm nhậ nhận gọ gọi là là Hệ quả quản trị trị cơ sở sở tri thứ thức (Knowledge Base Management System). Hệ Hệ quả quản trị trị tri thứ thức thự thực chấ chất là là quả quản lý và và điề điều khiể khiển cá các hoạ hoạt độ động củ của bộ bộ thu nạ nạp tri thứ thức, bộ bộ giả đảm bả bảo cá các yêu cầ cầu: giải thí thích và và mô tơ suy diễ diễn và và nó phả phải đả – – – – – –

Giả Giảm sự sự dư thừ thừa tri thứ thức, dữ dữ liệ liệu Đảm bả bảo tí tính nhấ nhất quá quán và và phi mâu thuẫ thuẫn củ của tri thứ thức Đảm bả bảo tí tính toà toàn vẹ vẹn và và an toà toàn tri thứ thức Giả Giải quyế quyết cá các vấ vấn đề đề cạnh tranh Thự Thực hiệ hiện việ việc chuyể chuyển đổ đổi tri thứ thức Cung cấ cấp cá các ngôn ngữ ngữ để để biể biểu diễ diễn tri thứ thức

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Nội dung z z z z z

Hệ chuyên gia là là gì? Cấu trú trúc hệ hệ chuyên gia Các đặ đặc tí tính củ của hệ hệ chuyên gia Các kỹ kỹ thuậ thuật suy diễ diễn Ứng dụ dụng và và quy trì trình tạ tạo lậ lập

4

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Các đặ đặc tí tính củ của hệ hệ chuyên gia 1.

Tách cá các tri thứ thức ra khỏ khỏi điề điều khiể khiển

2.

Tri thứ thức chuyên gia

– –

3.

Tri thứ thức để để giả giải bà bài toá toán là là nhữ những tri thứ thức đượ được thu thậ thập từ từ các chuyên gia (là (là ngườ người giỏ giỏi)

Tập trung nguồ nguồn chuyên gia –

4.

Cơ sở sở tri thứ thức và và mô tơ suy diễ diễn là là tách biệ biệt nhau

Hệ chuyên gia chỉ chỉ giả giải quyế quyết nhữ những vấ vấn đề đề trong lĩlĩnh vự vực hẹp, đú đúng chuyên môn

Lập luậ luận trên cá các ký hiệ hiệu –

Tri thứ thức giả giải bà bài toá toán đượ được mã hó hóa bằ bằng cá các ký hiệ hiệu và và hệ thố thống xử xử lý nhữ những ký hiệ hiệu nà này bằ bằng cá các lậ lập luậ luận logic

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Các đặ đặc tí tính củ của hệ hệ chuyên gia 5.

Lập luậ luận may rủ rủi –

6.

Lập luậ luận không chí chính xá xác –

7.

Hệ chuyên gia sử sử dụng cá các thông tin heuristic thu thậ thập đượ được từ từ kinh nghiệ nghiệm củ của chuyên gia giú giúp hệ hệ giả giải quyế quyết vấ vấn đề nhanh nhấ nhất và và hiệ hiệu quả quả nhấ nhất Hệ chuyên gia có có thể thể giả giải quyế quyết nhữ những bà bài toá toán bằ bằng cá các phương phá pháp xử xử lý tri thứ thức không chắ chắc chắ chắn

Khả Khả năng giả giải –

Hệ chuyên gia chỉ chỉ giả giải đượ được nhữ những bà bài toá toán mà mà ngườ người chuyên gia giả giải đượ được

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Các đặ đặc tí tính củ của hệ hệ chuyên gia 6.

Độ phứ phức tạ tạp vừ vừa phả phải củ của vấ vấn đề đề –

7.

Hệ chuyên gia không giả giải quyế quyết nhữ những vấ vấn đề đề quá quá khó khó

Chấ Chấp nhậ nhận sai lầ lầm –

Hệ chuyên gia có có thể thể sai lầ lầm

5

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

So sá sánh Chương trình bình thường

Hệ chuyên gia

Xử lý

Số

Ký hiệu

Sử dụng

Thuật toán

May rủi

Tổ chức thông tin

Thông tin và điều khiển được tích hợp

Tri thức tách rời điều khiển

Khả năng thay đổi Tính chắc chắn

Khó thay đổi

Dễ thay đổi

Thông tin chính xác

Giao diện

Giao diện câu lệnh

Thông tin không chắc chắn Hội thoại tự nhiên có giải thích

Loại kết quả

Kết quả cuối cùng

Tính tối ưu

Nghiệm tối ưu

Khuyến cáo kèm giải thích Giải pháp chấp nhận được

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Nội dung z z z z z

Hệ chuyên gia là là gì? Cấu trú ú c hệ ệ chuyên gia tr h Các đặ đặc tí tính củ của hệ hệ chuyên gia Các kỹ kỹ thuậ thuật suy diễ diễn Ứng dụ dụng và và quy trì trình tạ tạo lậ lập

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Các kỹ kỹ thuậ thuật suy diễ diễn z z

Có hai kỹ kỹ thuậ thuật suy diễ diễn chí chính là là suy diễ diễn tiế tiến và và suy diễ diễn lù lùi. Cả hai kỹ kỹ thuậ thuật suy diễ diễn nà này đề đều sử sử dụng suy diễ diễn logic thông dụ dụng là là mudus ponens và và moduls tollens. – –

Moduls ponens: là là luậ luật logic hì hình thứ thức khẳ khẳng đị định rằ rằng nế nếu biế biết A đú đúng và và A ké kéo theo B thì thì có thể thể cho là là B đú đúng Moduls tollens: là là luậ luật logic hì hình thứ thức cho biế biết rằ rằng nế nếu biế biết A ké kéo theo B và và B là là sai thì thì có thể thể khẳ khẳng đị định đượ được A là là sai.

6

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Suy diễ diễn tiế tiến z

z

Suy diễ diễn tiế tiến là là chiế chiến lượ lược suy diễ diễn đượ được bắ bắt đầ đầu bằ bằng tậ tập cá các sự sự kiệ luật mà mà phầ phần giả giả kiện đã biế biết, rú rút ra cá các sự sự kiệ kiện mớ mới nhờ nhờ dùng cá các luậ thiế thiết khớ khớp vớ với cá các sự sự kiệ kiện đã biế biết và và tiế tiếp tụ tục quá quá trì trình nà này cho đế đến khi thấ đến khi không còn luậ luật nà nào khớ khớp vớ với cá các thấy trạ trạng thá thái đí đích hoặ hoặc cho đế sự kiệ kiện đã biế biết hay đượ được sự sự kiệ kiện suy luậ luận. Suy diễ diễn tiế tiến hoạ hoạt độ động như sau: sau: – – – –

Trướ Trước tiên hệ hệ thố thống lấ lấy cá các thông tin về về bài toá toán do ngườ người sử sử dụng cung cấp và và đặ đặt chú chúng và vào bộ bộ nhớ nhớ làm việ việc Suy diễ diễn qué quét cá các luậ luật theo dãy đã xá xác đị định trướ trước, xem phầ phần giả giả thiế thiết có có trù trùng khớ khớp vớ với nộ nội dung trong bộ bộ nhớ nhớ Nếu phá phát hiệ hiện thấ thấy mộ một luậ luật như mô tả tả trên thì thì sẽ bổ sung kế kết luậ luận củ của luậ luật này và vào bộ bộ nhớ nhớ. Luậ Luật nà này gọ gọi là là chá cháy Tiế Tiếp tụ tục quá quá trì trình nà này, có có thể thể bỏ qua luậ luật đã chá cháy. Quá Quá trì trình tiế tiếp diễ diễn cho đến khi không khớ khớp đượ được luậ luật nà nào hoặ hoặc khi đã tì tìm thấ thấy điề điều cầ cần chứ chứng minh.

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Ví dụ z

z

Giả Giả sử có bệnh nhân đế đến khá khám bệ bệnh. Bá Bác sĩ sĩ dùng kiế kiến thứ thức y học và và thông tin do bệ bệnh nhân khai để để chẩ chẩn đoá đoán bệ bệnh. Chẳ Chẳng hạn ta sử các luậ luật: sử dụng cá –

Luậ Luật 1:

–

Luậ Luật 2:

–

Luậ Luật 3:

IF Bệ Bệnh nhân rá rát họ họng AND Nghi viên nhiễ nhiễm THEN Tin rằ rằng bệ bệnh nhân viêm họ họng, đi chữ chữa họ họng IF Nhiệ Nhiệt độ độ bệnh nhân quá quá 37 độ THEN Bệ Bệnh nhân bị bị sốt IF Bệ Bệnh nhân ốm trên 1 tuầ tuần AND Bệ Bệnh nhân bị bị sốt THEN Nghi bệ bệnh nhân viêm nhiễ nhiễm

Thông tin từ từ bệnh nhân gồ gồm: – – –

Bệnh nhân có có nhiệ nhiệt độ độ là 39 độ Bệnh nhân đã ốm 2 tuầ tuần Bệnh nhân rá rát họ họng.

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Suy diễ diễn lù lùi z z

Suy diễ diễn lù lùi là là chiế chiến lượ lược suy luậ luận để để chứ chứng minh mộ một giả giả thiế thiết bằ bằng cách thu thậ thập cá các thông tin hỗ hỗ trợ trợ. Hệ thố thống suy diễ diễn lù lùi bắ bắt đầ đầu từ từ đí đích cầ cần chứ chứng minh và và hoạ hoạt độ động như sau: sau: – – –

– –

Trướ Trước hế hết kiể kiểm tra trong bộ bộ nhớ nhớ làm việ việc để để xem đí đích nà này đã đượ được bổ bổ sung trướ trước chưa. chưa. Nếu đí đích chưa đượ được chứ chứng minh, hệ hệ thố thống tì tìm cá các luậ luật có có phầ phần THEN chứ chứa đí đích. Hệ thố thống xem phầ phần giả giả thiế thiết củ của cá các luậ luật nà này có có trong bộ bộ nhớ nhớ làm việ việc, các giả đích mớ mới, hay đí đích giả thiế thiết không đượ được liệ liệt kê trong bộ bộ nhớ nhớ gọi là là các đí con cầ cần đượ được chứ chứng minh. Cá Các đí đích con nà này có có thể thể đượ được cung cấ cấp, tứ tức giả giải nhờ nhờ các luậ luật khá khác. Quá Quá trì trình nà này tiế tiếp tụ tục đệ đệ quy cho đế đến khi hệ hệ thố thống tì tìm thấ thấy mộ một giả giả thiế thiết không đượ được luậ luật nà nào cung cấ cấp, đó đó gọi là là sơ khở khởi. Khi tì tìm thấ thấy sơ khở khởi, hệ hệ thố thống yêu cầ cầu ngườ người sử sử dụng cung cấ cấp thông tin, hệ thố thống dù dùng cá các thông tin nà này để để giả giải thí thích đí đích con hay đí đích ban đầ đầu.

7

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Nội dung z z z z z

Hệ chuyên gia là là gì? Cấu trú trúc hệ hệ chuyên gia Các đặ đặc tí tính củ của hệ hệ chuyên gia Các kỹ kỹ thuậ thuật suy diễ diễn Ứng dụ dụng và và quy trì trình tạ tạo lậ lập

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Ứng dụ dụng củ của hệ hệ chuyên gia z z z z z z z z z

Diễ Diễn giả giải Dự đoá đoán Chấ Chấn đoá đoán Thiế Thiết kế kế Lập kế kế hoạ hoạch Giá Giám sá sát Lựa chọ chọn Điề Điều khiể khiển Giả Giảng dạ dạy

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Ý nghĩ nghĩa thự thực tiễ tiễn Nhân tố so sánh Thời gian sẵn sàng

Chuyên gia

Hệ chuyên gia

Trong giờ làm

Suốt ngày Tại bất cứ đâu

Địa điểm

Tại một địa phương

Độ an toàn

Không thay thế

Linh hoạt

Tồn tại

Hữu hạn

Vô hạn

Hiệu suất

Biến động

Ổn định

Tốc độ

Biến động

Nhanh

Chi phí

Cao

Chấp nhận được

8

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Ý nghĩ nghĩa thự thực tiễ tiễn Chuyên gia con người

Hệ chuyên gia

Mang tính sáng tạo cao

Mang tính thủ tục

Có khả năng thích nghi với môi trường

Không có khả năng thích nghi

Dữ liệu đa dạng, lấy từ giác quan

Dữ liệu cụ thể là các ký hiệu

Trọng tâm rộng

Trọng tâm hẹp

Các tri thức tổng quát

Các tri thức kỹ thuật

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Điề Điều kiệ kiện xây dự dựng z

Xây dự dựng –

– –

– –

Nếu không tì tìm đượ được thuậ thuật toá toán, hoặ hoặc thuậ thuật toá toán tồ tồn tạ tại nhưng không hiệ hiệu quả quả hoặ hoặc mắc mộ một lý do nà nào đó đó Có nhó nhóm chuyên gia có có năng lực để để giả giải quyế quyết vấ vấn đề đề này Đặc trưng cá các vấ vấn đề đề là lĩnh vực chuẩ ẩ n đoá á n, giả ả i chu đo gi thí thích hoặ hoặc dự dự báo là là chí chính Dữ kiệ kiện thườ thường là là mờ, là là không chắ chắc chắ chắn Phương phá pháp giả giải quyế quyết bằ bằng suy luậ luận, suy diễ diễn

z

Không xây dự dựng –

– –

– –

Có thuậ thuật toá toán hộ hội tụ tụ hữu hiệ hiệu và chắ chắc chắ chắn (thuậ (thuật toá toán đa thứ thức chấ chấp nhậ nhận đượ được hộ hội tụ tụ vào bà bài toá toán củ của ta) Không có có nhó nhóm chuyên gia đó đó Đặc trưng là là các vấ vấn đề đề tính toá toán Dữ kiệ kiện chí chính xá xác, thủ thủ tục chặ chặt chẽ chẽ Phương phá pháp giả giải quyế quyết vấ vấn đề đề bằng trự trực tuyế tuyến: (tí (tính toá toán ra kết quả quả không cầ cần suy luậ luận)

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Các thà thành viên tham gia z

Chuyên gia con ngườ người:

z

Kỹ sư tri thứ thức:

–

–

z

là ngườ người có có kỹ năng và và tri thứ thức để để giả giải vấ vấn đề đề chuyên sâu theo cách tố tốt hơn ngườ người khá khác Là ngườ người thiế thiết kế kế, xây dự dựng và và thử thử nghiệ nghiệm hệ hệ chuyên gia. Kỹ Kỹ sư tri thứ thức là là ngườ người giữ giữ nhiề nhiều vai trò trong việ việc tạ tạo lậ lập hệ hệ chuyên gia. Họ là ngườ chịu trá trách nhiệ nhiệm thu thậ thập, xử xử lý và và mã hó hóa tri thứ thức. người chị Do đó đó họ không chỉ chỉ là ngườ người lậ lập trì trình viên mà mà còn phả phải là là nhà nhà tâm lý họ học, nhà nhà ngoạ ngoại giao, nhà nhà nghiên cứ cứu.

Ngườ Người dù dùng: ng: –

Là nhữ những ngườ người sử sử dụng hệ hệ chuyên gia và vào công việ việc củ của mì mình và đồ đồng thờ thời là là ngườ người gó góp phầ phần không nhỏ nhỏ vào thà thành công củ của hệ hệ chuyên gia.

9

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Các thà thành viên tham gia

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Các ngôn ngữ ngữ z

Các ngôn ngữ ngữ lập trì trình Logic – –

z

Các ngôn ngữ ngữ lập trì trình thủ thủ tục – – –

z

Prolog LIPS, CLIPS Pascal C Basic,..

Các chương trì trình hỗ hỗ trợ trợ lập trì trình hệ hệ chuyên gia: Shell (Chỉ (Chỉ cần bổ bổ sung phầ phần Cơ sở sở tri thứ thức)

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Quy trì trình tạ tạo lậ lập hệ hệ chuyên gia z z z z z z

Đánh giá giá Thu thậ thập tri thứ thức Thiế Thiết kế kế Thử Thử hệ thố thống Làm tư liệ liệu Bảo trì trì

10

Ths. Vũ Vũ Chí Chí Cườ Cường IT faculty – Vinh University

Quy trì trình tạ tạo lậ lập hệ hệ chuyên gia Khai thác Làm tinh

Thực hiện

Bảo trì

Đánh giá

Làm tư liệu

Cấu trúc

Thử hệ thống

Tri thức

Thiết kế

Thu thập tri thức

Đánh giá

Yêu cầu

Tạo lại

11