Carica Papaya.docx

Carica papaya Saltar a navegaciónSaltar a la gueta Carica papaya Commons-emblem-notice.svg Papaya Carica papaya - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-029.jpg Carica papaya en Köhler's Melecinal Plants, 1887-1897 Clasificación científica Reinu: Plantae División: Clas:

Magnoliophyta

Magnoliopsida

Orde: Brassicales Familia: Caricaceae Xéneru:Carica Especie:

Carica papaya

L. [editar datos en Wikidata] Carica papaya, ye una especie de planta de la familia de les caricacees. El so frutu conozse comúnmente como papaya o papayón, papayo en Canaries, mamón, melón papaya, llechienta, melón d'árbol o fruta bomba.

Índiz 1

Descripción

2

Distribución xeográfica

3

Propiedaes

4

Usos

5

Producción

6

Espardimientu

7

Taxonomía

8

Nome común

9

Referencies

10

Bibliografía

11

Enllaces esternos

Descripción

Corte tresversal del frutu (nótense los carpelos). Carica papaya pertenez a la división Magnoliophyta o tamién denomada anxospermes, esto ye, plantes con granes protexíes pol frutu. Les anxospermes subdividir en dos grupos: clase Magnoliopsida (llantes dicotiledónees) y clase Liliopsida (monocotiledónees). La planta de la papaya pertenez a la clase Magnoliopsida, que los sos calteres diferenciales son los siguientes:

2 cotiledones (dacuando 1, 3 ó 4) Fueyes non paralelinervias, polo xeneral peciolaes (provistes del rabillu que xune la llámina de la fueya - llimbu - a la base foliar o al tarmu, esto ye, peciolu) Fexes vasculares xeneralmente formando un aníu que zarra un migollu (eustela) Cámbium intrafascicular presente Flores pentámeras o tetrámeres, raramente dímeras o trímeras Polen triaperturáu o formes derivaes, sacante nos grupos más primitivos Raigañu primariu (derivada de la radícula del embrión) persistente En cuanto al grupu monocotiledónees (clase Liliopsida), éstos son los sos calteres diferenciales:

1 cotiledón (o embriones dacuando indiferenciaos) Fueyes paralelinervias Fexes vasculares xeneralmente esvalixaos o en dos o más aníos concéntricos (atactostela) Cámbium intrafascicular ausente *Flores de normal trímeras

Polen uniaperturáu o formes derivaes d'ésta *Raigañu primariu xeneralmente sustituyida por raigaños caulógenas (que surden o se formen nel tarmu)

La planta tien un tueru ensin cañes (polo xeneral, namái ramifica si'l so tueru ye mancáu), d'un altor ente 1,8 y 2,5 m, coronáu por xamasca en forma circular y provistu de llongures peciolos. El mesmu conserva entá nos especímenes maduros una testura ensundiosa y turgente, escasamente blandosa, y presenta numberosos repulgos característicos, productu de la crecedera y cayida consecutives de la xamasca cimera. La cazumbre ye de consistencia llechienta (d'equí'l so nome de llechienta), y tóxica n'estáu natural pal ser humanu, pudiendo producir irritaciones alérxiques col contautu cola piel. Esta cazumbre llechienta contién una enzima bien útil, la papaína, emplegada como ablandador de carnes: nes parrilles o barbacoes emplega'l zusmiu que flúi al cortar la corteza de la llechienta verde pa rociarlo sobre la carne a la cual dexa por demás tienra y jugosa.

Les fueyes de tipu palmotiaes tienen llargos pedúnculos y lóbulos, midiendo les fueyes hasta 24 cm de diámetru y los tarmos alredor de 61 cm. de llargu. Alternes, tremaes nel ápiz del tueru y cañes, de peciolu llargu; llargamente patentes, de 25-75 cm de diámetru, llises, más o menos fondamente palmotiaes con venes medies robustes, irradiantes; la base ye fondamente cordada con lóbulos sobrepuestos; hai de 7-11 lóbulos grandes, cada unu cola base ancha o un tanto constreñido y acumináu, ápiz agudu, pinatinerváu ya irregularmente pinatilobáu. El fexe de la fueya ye de color verde escuru o verde mariellu, brillante, marcáu en forma visible poles nervaduras fundíes de color blancu amarellentáu y les venes reticulaes; per debaxo ye de color verde amarellentáu maciu y opacu con nervaduras y venes prominentes y visibles; el peciolu ye arredondiáu de color verde amarellentáu, tiñíu con moráu claru o violeta, fistular, fráxil, de 25-100 cm de llargu y 0,5-1.5 cm. de gruesu.

Flores del papayo. Los parrotales de papayo tienen tres clases de pies distintos; unos con flores femenines, otros con flores hermafrodites y otros con flores masculines. Les flores femenines tienen una mota formada por una corona o estrella de cinco puntes bien pronunciada y bono d'estremar. Enriba d'ésti atopa l'ovariu, cubiertu polos sépalos los; éstos son cinco, de color blancu mariellu, y cuando bien tienros, llixeramente tocaos de violeta na punta; nun tán soldaos. Los estigmes son cinco, de color mariellu, y tienen forma d'abanicu. Los frutos d'esti pie son grandes y globosos. Les flores hermafrodites tienen los dos sexos y l'árbol que les tener tien de la mesma tres clases de flores distintes. Una llamada pentandria, paecida a la flor femenina, pero al dixebrar los pétalos aprecien cinco estames y l'ovariu ye lobuláu. Los frutos d'esta flor son globosos y lobulaos. Otru tipu de flor ye la llamada elongata y tien diez estames, asitiaos en dos tanda; la flor ye allargada y de forma cilíndrica, al igual que l'ovariu, dando frutos allargaos. L'últimu tipu de flor ye la entemedia o irregular, nun ye una flor bien constituyida, formando frutos deformes. Les flores masculines crecen en llargos pedúnculos de más de mediu metro de llargor y en que los sos estremos atópense recímanos constituyíos por 15 - 20 floruques. Les flores tán formaes por un llargu tubu constituyíu polos pétalos soldaos, en que'l so interior atópense 10 estames, asitiaos en dos tandes d'a cinco caúna. La flor tien un pequeñu pistilu rudimentariu y escarez d'estigmes. Estes flores nun dan frutos, pero si facer son allargaos y de poca calidá. Los frutos y les flores desenvolver en

recímanos xustu debaxo del insertamientu de los tarmos de les fueyes palmotiaes. Los frutos tienen una testura nidia y una forma oblonga, y pueden ser de color verde, mariellu, naranxa o rosa. Pudiendo pesar hasta 9 kg, na mayoría de los casos nun suelen pesar más de 500 o 600 g, especialmente nuna variedá de cultivu de plantes nanes, bien granibles y destinaes xeneralmente a la esportación, pol so mayor duración dempués de la collecha y enantes del so consumu. La talla de los frutos mengua en función de la edá de la planta. Baga ovoide-oblonga, piriforme o casi cilíndrica, grande, carnosa, jugosa, ranurada llonxitudinalmente nel so parte cimeru, de color verde amarellentáu, mariellu o anaranxáu mariellu cuando madura, d'una celda, de color anaranxáu o acoloratáu per dientro con numberoses granes parietales y de 10 - 25 cm o más de llargu y 7-15 cm o más de diámetru. Les granes son de color negru, arrondaes o ovoides y zarraes nun arilo tresparente, subácido; los cotiledones son ovoide-oblongos, esplanaos y de color blancu.

Nun ye planta esixente tocantes a suelos, pudiendo desenvolvese en cualquier terrén abandonáu o inclusive en dalgún tiestu grande. Ye una de les plantes más granibles con relación al so tamañu yá que siempres tien flores y frutos coles mesmes. El desenvolvimientu de los frutos produz la cayida de les fueyes inferiores, polo que queden siempres al descubiertu per debaxo de les fueyes.

Distribución xeográfica Ye conocíu dende bien antiguu que les plantes, al igual que cualesquier otru ser vivu, nun se distribúin uniformemente na superficie terrestre y que caúna d'elles ocupa unos territorios determinaos[1]. Carica papaya ye una planta d'orixe centroamericanu, conocida y emplegada en casi toa América dende va dellos sieglos, anque güei día cultivar en munchos países d'otros continentes, principalmente, n'Asia y África. Antes de la llegada de los europeos, en Méxicu dábase-y el nome chichihualtzapotl, qu'en náhuatl significa «zapote nodriza», y yera un frutu especialmente rellacionáu cola fertilidá.

Planta de papaya amosando en detalle los frutos, les fueyes y los repulgos dexaos nel tueru pol desprendimientu de les fueyes. Orixinaria de los montes de Méxicu, América Central y del norte de América del Sur, la planta de la papaya cultivar na actualidá na mayoría de los países de la zona intertropical del orbe.

La especie presenta dioecia naturalmente, pero la seleición artificial produció especímenes hermafrodita América Central (Sur de Méxicu). Anguaño cultívase en Florida, Ḥawai, África Oriental, Sudáfrica, Sri Lanka, India, Arxentina, Archipiélagu Malayu y Australia.

Propiedaes

La papaya ye conocida como fruta de consumu, tantu en forma directa como en zusmios y duces (ellaboraos cola fruta verde cocinada con azucre), y tien unes magnífiques propiedaes pa facilitar la dixestión d'alimentos de mala asimilación, por cuenta del so altu conteníu de papaína. D'esta enzima llamada papaína prodúcense más de 1000 tonelaes añales nel mundu enteru. La utilidá de dichu productu deriváu ta na fabricación de cerveza, cosméticos ya industria alimenticio.

Ye eupéptico-dixestivu, coadyuvante de la cicatrización; antiinflamatoriu, antihelmítico. Les granes son vermífugo, emenagogo. Especialmente interesantes contra ancylostomes, áscaris, trichuris y strongyloides.[2]

Indicáu pa dispepsias hiposecretoras. Prevención de la arteriosclerosis y tromboembolismos. Parasitosis intestinales. Tópicamente ye usáu pa feríes y ulceraciones trófiques con restos inflamatorios o necróticos, forúnculos.

Al manipoliar la papaína en polvu tienen de protexese los güeyos, pola posibilidá de producción de ulceraciones corneales, debíes a la so acción queratolítica.

Úsase'l látex, llográu por incisión de los frutos.[2]

Usos Papayas, crudes Tamañu de porción Enerxía 43 kcal 179 kJ Carbohidratos 10.82 g • Zucres

7.82 g

• Fibra alimentaria

1.7 g

Grases 0.26 g Proteínes

0.47 g

Retinol (vit. A) 47 μg (5%) • β-carotenu 274 μg (3%) Tiamina (vit. B1)

0.023 mg (2%)

Riboflavina (vit. B2)

0.027 mg (2%)

Niacina (vit. B3)0.357 mg (2%) Ácidu pantoténicu (vit. B5) Vitamina B6

0.191 mg (4%)

0.038 mg (3%)

Ácidu fólicu (vit. B9)

37 μg (9%)

Vitamina C

60.9 mg (102%)

Vitamina E

0.3 mg (2%)

Vitamina K

2.6 μg (2%)

Calciu 20 mg (2%) Fierro 0.25 mg (2%) Magnesiu

21 mg (6%)

Manganesu

0.04 mg (2%)

Fósforu 10 mg (1%) Potasiu 182 mg (4%) Sodiu 8 mg (1%) Cinc

0.08 mg (1%)

% de la cantidá diaria encamentada p'adultos. Fonte: Papayas, crudes na base de datos de nutrientes del USDA. [editar datos en Wikidata] Ye unu de los frutos más importantes y de mayor consumu. Bien apreciada poles sos propiedaes nutritives y el so delicáu sabor. Ideal pa réximes, por contener vitamines B1, B2 y Niacina o B3, toes del Complexu B, que regulen el sistema nerviosu y l'aparatu dixestivu; fortifiquen el músculu cardiacu; protexen la piel y el pelo y son esenciales pa la crecedera. Contién tamién vitamines A y C, ye rica en minerales como Calciu, Fósforu, Magnesiu, Fierro, Azufre, Siliciu, Sodiu y Potasiu. Per otra parte tien baxu valor calóricu, cerca de 40 caloríes por cada 100 gramos de fruta. El conteníu de fibra ameyora la dixestión. Tien propiedaes astringentes. Coles mesmes, el so pulgu contién una sustanza, la papaína, que tien múltiples usos. La papaya tamién ye una fonte de licopeno, conteniendo unes 1800 μg cada 100 g.[3]

El frutu ye usualmente consumíu crudu, ensin el so pulgu o les sos granes. El frutu verde neñón de la papaya puede ser consumíu n'ensalaes y estofaos. Tien una cantidá relativamente alta de pectina, que puede ser usada pa preparar mermelaes.

La papaya verde ye usada na cocina Thai yá sía cruda o cocinada. Na cocina criolla de Venezuela usa la llechienta verde pa faer duce de llechienta secándo les tayaes primeru y depués cocinándoles nun meláu de papelón.

Les granes negres tienen un sabor fuerte pero son comestibles. Delles vegaes son molíes y usaes como substituto de la pimienta negra. En delles partes d'Asia les fueyes nueves de la papaya son fervíes y consumíes como espinaca. En delles partes del mundu les fueyes son preparaes como té pa ser consumíes como prevención de la malaria, anque nun esiste evidencia científica real de la efectividá d'esti tratamientu. En Cuba ye costume consumila madura (munchos amiésten-y azucre) pero como tamién s'ellaboren dulces con ella, empléguense les madures y les pintonas (nin verdes nin madures)

La zona de la Rexón de Coquimbo del centro norte de Chile (Ovalle, La Serena), ye famosa pola so producción de papayas chilenes o Chilean carica, de la variedá Carica candamarcensis o Pubescens, que se caracteriza por ser bien arumosa, de color mariellu, tamañu pequeñu, piel delgao y d'altu valor nutritivu-funcional: enzima papaína que complementa la dixestión y asimilación de proteínes, eliminación de toxines del sistema dixestivu, fibra pa la eliminación d'azucre, vitamina C como antiosidante.

Nel Nordés Arxentín y Sur de Paraguái ye bien común consumir la Papaya o "Mamón" (como-y lo denomina na zona) crudu con un pocu d'azucre o preparando en almíbar, nun procesu de fervíu con azucre y bicarbonatu per delles hores. El productu final ye esquisitu y acompañar con dalgún quesu nel postre. Cabo destacar que dichu productu tamién se consume en Venezuela (onde se-y da'l nome de dulce de llechienta) mayormente en dómina de Navidá. Sustitúyese l'azucre por panela (papelón) y añedir clavos de golor.