Canh Tranh Doc Quyen Va Doc Quyen Nhom

Fulbright Economics Teaching Program

Microeconomics

Lecture 13

KINH TEÁ HOC VI MOÂ BAØI GIAÛNG 13

CAÏNH TRANH ÑOÄC QUYEÀN VAØ ÑOÄC QUYEÀN NHOÙM Caïnh tranh ñoäc quyeàn Ñoäc quyeàn thuaàn tuùy vaø caïnh tranh hoaøn haûo raát ít coù trong theá giôùi thöïc. Haàu heát caùc ngaønh vaø thò tröôøng trong theá giôùi thöïc ñeàu naèm trong phaïm truø “caïnh tranh khoâng hoaøn haûo”. Tuy nhieân, ñoäc quyeàn vaø caïnh tranh hoaøn haûo laø nhöõng moác so saùnh höõu ích. Khoâng coù söï phaân bieät roõ reät giöõa caïnh tranh ñoäc quyeàn vaø ñoäc quyeàn nhoùm, nhöng ta seõ xeùt nhöõng ngaønh phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa nhaø caïnh tranh ñoäc quyeàn vaø nhöõng ngaønh phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa nhaø ñoäc quyeàn nhoùm. Caû hai caáu truùc thò tröôøng ñeàu coù ñaëc ñieåm laø caùc coâng ty coù moät möùc ñoä quyeàn löïc thò tröôøng naøo ñoù. Caïnh tranh ñoäc quyeàn coù ñaëc ñieåm laø söï phaân bieät saûn phaåm. Caùc saûn phaåm veà maët naøo ñoù laø ñoäc nhaát nhöng chuùng laïi laø nhöõng haøng thay theá gaàn guõi cho nhau. Söï phaân bieät saûn phaåm thöôøng ñi lieàn vôùi nhaõn hieäu do nhaø saûn xuaát sôû höõu. Ñieàu naøy giaûi thích teân “caïnh tranh ñoäc quyeàn” bôûi vì caùc coâng ty laø nhöõng nhaø ñoäc quyeàn veà chính saûn phaåm cuï theå cuûa mình, do ñoù coù ñöôøng caàu doác xuoáng. Tuy nhieân, söï toàn taïi cuûa nhöõng maët haøng thay theá gaàn guõi taùc ñoäng ñeán quyeàn löïc thò tröôøng cuûa caùc coâng ty: ñöôøng caàu cuûa hoï thöôøng laø raát co giaõn. Caâu hoûi maø ta muoán traû lôøi laø: Nhaø caïnh tranh ñoäc quyeàn seõ choïn möùc xuaát löôïng naøo ñeå toái ña hoùa lôïi nhuaän trong ngaén haïn? Moät laàn nöõa, caâu traû lôøi laø: hoï seõ choïn möùc xuaát löôïng taïi ñoù MC = MR. Xem Slides Ñeå ñôn giaûn, ta giaû söû caùc quyeát ñònh veà giaù laø ñoäc laäp. Nhaø caïnh tranh ñoäc quyeàn coù theå duy trì lôïi nhuaän kinh teá trong daøi haïn hay khoâng laø phuï thuoäc vaøo söï deã daøng gia nhaäp ngaønh. Neáu coù nhöõng raøo caûn gia nhaäp ngaønh hieäu quaû, nhaø caïnh tranh ñoäc quyeàn coù theå kieám lôïi nhuaän kinh teá trong daøi haïn. Tuy nhieân, nhieàu ngaønh caïnh tranh ñoäc quyeàn coù ñaëc ñieåm laø raøo caûn gia nhaäp ngaønh töông ñoái thaáp, vaø caân baèng daøi haïn Dennis C. McCornac

1

Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh

Fulbright Economics Teaching Program

Microeconomics

Lecture 13

seõ xaûy ra taïi MC = MR vaø taïi P = AC = LRAC, vaø lôïi nhuaän kinh teá seõ bò ñaåy xuoáng baèng khoâng. Vieäc gia nhaäp ngaønh laøm giaûm bôùt thò phaàn cuûa coâng ty, ñaåy ñöôøng caàu cuûa noù sang traùi. Ngay caû vôùi lôïi nhuaän kinh teá bò ñaåy xuoáng baèng khoâng thì trong daøi haïn, caïnh tranh ñoäc quyeàn vaãn khoâng ñaït ñöôïc hieäu quaû vì P MC (khoâng saûn xuaát ôû möùc xuaát löôïng toái öu cuûa xaõ hoäi) vaø vì khoâng söû duïng heát coâng suaát neân hoï khoâng saûn xuaát taïi LRAC cöïc tieåu. Vai troø cuûa quaûng caùo: Vì caïnh tranh khoâng thoâng qua giaù (saûn phaåm khaùc bieät) laø raát quan troïng trong loaïi thò tröôøng naøy, ta thaáy raèng quaûng caùo ñoùng moät vai troø quan troïng. Muïc ñích cuûa quaûng caùo laø dòch chuyeån ñöôøng caàu sang phaûi (taêng thò phaàn) vaø laøm cho chuùng bôùt co giaõn (thieát laäp söï trung thaønh vôùi nhaõn hieäu). Tuy nhieân quaûng caùo thöôøng raát ñaét vaø laøm taêng chi phí trung bình (AC) cuaû coâng ty. Ñoäc quyeàn nhoùm Ñoäc quyeàn nhoùm – Thò tröôøng do moät soá ít ngöôøi baùn chi phoái, trong ñoù coù ít nhaát moät soá ngöôøi baùn coù söùc maïnh ñuû lôùn so vôùi toaøn boä thò tröôøng ñeå taùc ñoäng ñeán giaù thò tröôøng. Haøng hoùa coù theå khoâng ñoàng nhaát (ví duï: xe oâ toâ) hoaëc ñoàng nhaát (ví duï: xaêng daàu). Raøo caûn gia nhaäp ngaønh khieán cho coù theå coù lôïi nhuaän trong daøi haïn. Ñieàu naøy laø do: • Lôïi theá kinh teá theo quy moâ • Baèng saùng cheá • Danh tieáng • Raøo caûn chieán löôïc Vieäc tìm caân baèng trong moät thò tröôøng ñoäc quyeàn nhoùm phöùc taïp hôn trong moâ hình thò tröôøng khaùc, bôûi vì ta caàn xeùt haønh vi cuûa ñoái thuû caïnh tranh. Ta giaû söû raèng töøng coâng ty muoán laøm ñieàu toát nhaát maø noù coù theå laøm, trong ñieàu kieän ñaõ bieát tröôùc haønh ñoäng cuûa ñoái thuû caïnh tranh. Ngoaøi ra, ta giaû söû raèng, ñoái thuû caïnh tranh cuõng seõ laøm ñieàu toát nhaát trong ñieàu kieän ñaõ bieát haønh ñoäng cuûa ta. Vì vaäy, ta coù caân baèng Nash. Caân baèng Nash -- Töøng coâng ty laøm ñieàu toát nhaát trong ñieàu kieän ñaõ bieát haønh ñoäng cuûa caùc ñoái thuû caïnh tranh. Khoâng coù moät moâ hình naøo veà ñoäc quyeàn nhoùm laø toát nhaát, vaø ta seõ xem xeùt moät soá moâ hình. Ñeå ñôn giaûn, haõy xeùt moät ngaønh vôùi hai coâng ty (Ñoäc quyeàn song phöông). Dennis C. McCornac

2

Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh

Fulbright Economics Teaching Program

Microeconomics

Lecture 13

Moâ hình Ñoäc quyeàn song phöông Cournot Caùc moâ hình ñoäc quyeàn song phöông (trong ngaønh chæ coù hai coâng ty) ñöôïc xem xeùt trong kinh teá hoïc vi moâ ñeàu thöôøng bao goàm moâ hình ñoäc quyeàn song phöông Cournot. Caùch tieáp caän ñôn giaûn nhaát cuûa moâ hình ñoäc quyeàn song phöông Cournot coù nhöõng giaû ñònh sau: (1) ñöôøng caàu laø ñöôøng thaúng, (2) haøng hoùa ñoàng nhaát, (3) chi phí bieân baèng khoâng, vaø (4) moãi coâng ty quyeát ñònh xuaát löôïng cuûa mình treân cô sôû giaû söû raèng xuaát löôïng cuûa coâng ty kia laø coá ñònh ôû möùc hieän taïi cuûa noù. Ñaëc tröng cuûa moâ hình Cournot laø baét ñaàu vôùi moät coâng ty hoaït ñoäng nhö moät nhaø ñoäc quyeàn vaø sau ñoù tính ñeán coâng ty “kia” gia nhaäp thò tröôøng. Giaû söû ta coù ñuôøng caàu thò tröôøng tuyeán tính: P = 120 – Q trong ñoù P laø giaù nöôùc khoaùng vaø toång saûn löôïng (Q) laø toång xuaát löôïng cuûa hai coâng ty treân thò tröôøng. Cho q1 vaø q2 laàn löôït laø xuaát löôïng cuûa coâng ty moät vaø hai. Do ñoù haøm caàu coù theå vieát laø: P = 120 – (q1 + q2) Ñöôøng doanh thu bieân (MR) coù cuøng tung ñoä goác vôùi ñöôøng caàu vaø coù ñoä doác gaáp ñoâi hay MR = 120 – 2*(q1 + q2) Haøm phaûn öùng Do khoâng coù chi phí neân haøm lôïi nhuaän cuûa Coâng ty 1 cuõng gioáng nhö haøm toång doanh thu (P x q1) cuûa Coâng ty 1: π1 = 120q1 – q21 − q1q2 Ñeå tìm lôïi nhuaän toái ña cuûa Coâng ty 1, ta laáy ñaïo haøm phöông trình lôïi nhuaän theo q1 vaø ñaët keát quaû coù ñöôïc baèng khoâng: dπ1/dq1 = 120 − 2q1 − q2 = 0

q1  60  0.5q2

Giaûi tìm q1:

Phöông trình naøy ñöôïc goïi laø haøm phaûn öùng cuûa Coâng ty 1, vì noù xaùc ñònh soá xuaát löôïng maø Coâng ty 1 seõ saûn xuaát (q1) nhö laø moät haøm soá theo xuaát löôïng cuûa Coâng ty 2 (q2). Töông töï, haøm lôïi nhuaän cuûa Coâng ty 2 laø: π2 = 120q2 – q22 − q1q2 Dennis C. McCornac

3

Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh

Fulbright Economics Teaching Program

Microeconomics

Lecture 13

vaø ñieàu kieän baäc nhaát laø: dπ2/dq2 = 120 − 2q2 − q1= 0

Giaûi tìm q2:

q2  60  0.5q1

Haøm phaûn öùng cuûa coâng ty naøy ñöôïc döïa treân xuaát löôïng cuûa coâng ty kia. Do ñoù ta coù theå thay phöông trình cuûa q1 vaøo phöông trình cuûa q2: q2  60  0.5(60  0.5q2 ) Giaûi tìm q2 ta coù:

q2  30  0.25q2

hay

0.75q2  30

q2 = 40

Thay keát quaû cuûa q2 vaøo haøm phaûn öùng cuûa coâng ty 1, ta tìm ñöôïc q1 q1 = 60 – 0,5(40) = 40 Theá q1 vaø q2 vaøo haøm caàu, ta coù giaù caân baèng P = $40.

120

q1  120  2q2

60

Xuaát löôïng cuûa coâng ty 2

Ta ñaõ coù: q2  60  0.5q1

R1

R2

60 Xuaá t löôï n g cuû coâ ng ty Output fromaFirm 1 1

120

Hình treân cho thaáy hai haøm phaûn öùng, trong ñoù truïc tung laø xuaát löôïng cuûa Coâng ty 2, q2, vaø truïc hoaønh laø xuaát löôïng cuûa Coâng ty 1, q1. R1 laø haøm phaûn öùng cuûa Coâng ty 1 vaø R2 laø haøm phaûn öùng cuûa Coâng ty 2. Möùc caân baèng laø giao ñieåm cuûa hai haøm phaûn öùng, ôû ñoù q1 = 40 theo truïc hoaønh vaø q2 = 40 theo truïc tung. 1* = 2* = 40(40) = 1600

Ta coù theå thaáy P = 40

Dennis C. McCornac

4

Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh

Fulbright Economics Teaching Program

Microeconomics

Lecture 13

Cournot, Ñoäc quyeàn baùn, vaø Caïnh tranh Maëc duø moâ hình Cournot thöôøng bò pheâ bình laø ngaây thô, nhaát laø veà nhöõng giaû ñònh cuûa noù, song veà maët tröïc giaùc noù laïi haáp daãn khi so vôùi caùc moâ hình ñoäc quyeàn baùn vaø caïnh tranh hoaøn haûo. Coù theå tìm xuaát löôïng cuûa ñoäc quyeàn baèng caùch ñaët chi phí bieân (baèng khoâng) baèng vôùi doanh thu bieân (coù ñöôïc nhôø haøm toång doanh thu P x Q, trong ñoù P laø haøm caàu). Ta xeùt nhaø ñoäc quyeàn baùn vôùi ñöôøng caàu: P = 120 – Q vaø MC = 0. TR = 120Q – Q2 Anh chò coù theå cho thaáy raèng ñieàu kieän toái-ña-hoùa-lôïi-nhuaän ñöôïc thoûa khi coâng ty saûn xuaát taïi MR = 120 – 2Q = 0 Q = 60, P = 60 Nhaø ñoäc quyeàn saûn xuaát 60 ñôn vò xuaát löôïng vaø möùc giaù töông öùng laø 60. Ta haõy nhaän bieát töø moät trong hai haøm phaûn öùng raèng neáu xuaát löôïng cuûa coâng ty “kia” baèng khoâng thì xuaát löôïng caân baèng seõ thaät söï baèng xuaát löôïng ñoäc quyeàn, töùc xuaát löôïng ñöôïc kyø voïng khi chæ coù moät coâng ty trong ngaønh. Xuaát löôïng cuûa caân baèng ñoäc quyeàn song phöông laø 80, cao hôn xuaát löôïng ñoäc quyeàn, vaø giaù $40 cuõng thaáp hôn giaù ñoäc quyeàn. Xuaát löôïng caïnh tranh xaûy ra khi chi phí bieân baèng giaù (MC =P) hay xuaát löôïng laø 120, taïi ñoù P = 0. Xuaát löôïng vaø giaù caân baèng cuûa ñoäc quyeàn song phöông Cournot coù giaù trò naèm trong khoaûng giöõa thaùi cöïc caïnh tranh vaø thaùi cöïc ñoäc quyeàn. Baây giôø, haõy xeùt moät coâng ty tröôùc tình huoáng saûn xuaát toái öu cuûa noù phuï thuoäc vaøo haønh ñoäng cuûa coâng ty khaùc. Moâ hình daãn ñaïo Stackelberg Giaû ñònh: coù hai coâng ty (daãn ñaïo vaø phuï thuoäc) saûn phaåm ñoàng nhaát saûn löôïng laø bieán soá chieán löôïc. coâng ty daãn ñaïo choïn moät xuaát löôïng, coâng ty phuï thuoäc quan saùt ñieàu ñoù vaø choïn xuaát löôïng cuûa mình. Haønh vi: 1) Coâng ty phuï thuoäc coi xuaát löôïng cuûa coâng ty daãn ñaïo laø cho tröôùc vaø toái ña hoùa lôïi nhuaän. 2) Coâng ty daãn ñaïo coi haøm ñaùp öùng toát nhaát cuûa coâng ty phuï thuoäc laø cho tröôùc vaø toái ña hoùa lôïi nhuaän. Dennis C. McCornac

5

Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh

Fulbright Economics Teaching Program

Microeconomics

Lecture 13

Caàu coøn laïi cho coâng ty phuï thuoäc: q2 = Q – q1 Caàu coøn laïi cho coâng ty daãn ñaïo: q1 = Q – R(q2) Trong ñoù: coâng ty 2 quan saùt q1 , nhöng coâng ty 1 chæ tieân ñoaùn söï ñaùp öùng toát nhaát cuûa coâng ty 2 Ví duï: Trôû laïi moâ hình Cournot trong ñoù ta coù haøm caàu sau P = 120 – Q Nhöng giôø ñaây Q khoâng chæ laø caùi anh (chò) saûn xuaát maø laø caùi caû hai anh (chò) saûn xuaát, cho neân Q = q1 + q2. Vaø, giaû söû anh (chò) laø coâng ty 1, anh (chò) khoâng kieåm soaùt ñöôïc coâng ty kia saûn xuaát bao nhieâu. Do ñoù, P = 120 – q1- q2 Ta giaû söû raèng MC = 0, nhöng ta (Coâng ty 1) phaûi tính ñeán haønh ñoäng cuûa coâng ty kia. Vieäc naøy aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh cuûa ta nhö theá naøo? Vieäc toái ña hoùa lôïi nhuaän vaãn ñoøi hoûi ta phaûi saûn xuaát cho ñeán khi MR = MC. Ñeå coù MR, ñaàu tieân ta phaûi bieát toång doanh thu (TR). Döôùi ñaây laø toång doanh thu: TR = 120q1 – q12 – q2q1 Ta coù theå giaûi MR = MC ñeå coù MR = 120 – 2 q1 – q2 = 0 Vaán ñeà giôø ñaây laø ta khoâng coù caâu traû lôøi roõ raøng cho quyeát ñònh saûn xuaát cuûa mình neáu khoâng bieát coâng ty kia ñang saûn xuaát bao nhieâu. (Vaø, ta coù theå hình dung, coâng ty kia cuõng ñang gaëp phaûi vaán ñeà nhö vaäy). Quyeát ñònh toái ña hoùa lôïi nhuaän cuûa Coâng ty 1 laø haøm soá theo xuaát löôïng cuûa Coâng ty 2. Nhôù raèng ta ñaõ coù haøm phaûn öùng cuûa Coâng ty 2 : q2 = 60 – 0,5q1 Baây giôø laïi xeùt haøm TR: TR = 120q1 – q12 – (60 – 0,5q1)q1= 60q1 – 0,5q12 Dennis C. McCornac

6

Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh

Fulbright Economics Teaching Program

Microeconomics

Lecture 13

Töø ñoù ta tìm ñöôïc MR: MR = 60 – q1 Baây giôø ta ñaët MR = MC vaø giaûi tìm q1 nhö sau: MR = 60 – q1 = 0 0,5(60) = 30

neân q 1 = 60

Neáu q 1 = 60 thì q2 = 60 –

Keát quaû veà giaù vaø lôïi nhuaän laø: P* = 120 – Q = 120 – 60 –30 = 30 π1* = 30(60) - 0 = 1800 π2* = 30(30) = 900 Töø keát quaû treân ta thaáy raèng 1) Lôïi nhuaän cuûa coâng ty daãn ñaïo cao hôn so vôùi moâ hình Cournot. 2) Lôïi nhuaän cuûa coâng ty phuï thuoäc thaáp hôn so vôùi moâ hình Cournot, nhöng cao hôn caïnh tranh hoaøn haûo. Taïi sao? Vì coâng ty daãn ñaïo coù theå ñeà ra moät möùc xuaát löôïng tröôùc coâng ty kia vaø söû duïng muïc tieâu naøy ñeå chieám laáy phaàn lôùn thò tröôøng. Coâng ty phuï thuoäc khoâng xoâng xaùo phaûn öùng laïi ñieàu naøy bôûi vì khoâng coù taùc ñoäng aên caép-thöông maïi trong moâ hình naøy. 3) Giaù cao hôn chi phí bieân Taïi sao? Vì caû hai coâng ty hoaït ñoäng nhö nhöõng nhaø ñoäc quyeàn döïa treân ñöôøng caàu coøn laïi cuûa mình (nhö trong moâ hình Cournot) 4) Lôïi nhuaän cuûa coâng ty daãn ñaïo (vaø ngaønh) thaáp hôn lôïi nhuaän ñoäc quyeàn. Ñoäc quyeàn nhoùm Bertrand Saûn phaåm ñoàng nhaát Giaû ñònh: - caùc coâng ty ñònh giaù cuøng luùc - saûn phaåm ñoàng nhaát - khoâng hôïp taùc Trong troø chôi Bertrand, moãi coâng ty aán ñònh giaù cuûa mình, coi (caùc) giaù do (caùc) coâng ty khaùc aán ñònh laø cho tröôùc, nhaèm toái ña hoùa lôïi nhuaän.

Dennis C. McCornac

7

Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh

Fulbright Economics Teaching Program

Microeconomics

Lecture 13

Caùc coâng ty haønh ñoäng ñoàng thôøi neáu moãi coâng ty cuøng luùc ra quyeát ñònh chieán löôïc cuûa mình maø khoâng quan saùt tröôùc quyeát ñònh cuûa coâng ty kia. Caùc coâng ty haønh ñoäng phi hôïp taùc neáu hoï ñeà ra chieán löôïc moät caùch ñoäc laäp, khoâng heà coù thoâng ñoàng vôùi coâng ty kia. Caâu hoûi: Moãi coâng ty seõ ñònh giaù nhö theá naøo? Noùi caùch khaùc, caân baèng Nash cuûa troø chôi naøy laø gì? Löu yù: Vì bieán löïa choïn chieán löôïc (giaù) laø lieân tuïc, caân baèng Nash seõ tìm ñöôïc baèng caùch xeùt caùc haøm phaûn öùng cuûa ngöôøi chôi. Caùc haøm naøy cho ta söï ñaùp öùng toát nhaát cuûa moãi ngöôøi chôi tröôùc söï löïa choïn cuûa ngöôøi chôi kia. • •

Tính ñoàng nhaát haøm yù ngöôøi tieâu duøng seõ mua cuûa beân baùn giaù thaáp. Coâng ty ñònh giaù cao hôn seõ khoâng baùn ñöôïc gì. Moãi coâng ty nhaän thöùc raèng caàu cuûa mình phuï thuoäc vaøo giaù cuûa chính mình laãn giaù do caùc coâng ty khaùc aán ñònh.

Giaû söû raèng chi phí bieân khoâng ñoåi laø c treân moãi ñôn vò. Do ñoù, baát cöù giaù naøo ít nhaát baèng vôùi c ñeàu baûo ñaûm lôïi nhuaän khoâng aâm. Giaùdo coâ ng ty 2 aá n ñònh

ñöôø ng Haø m phaû n öù ng cuû a cty 1

Haø m phaû n öù ng cuû a cty 2

Giaùdo coâ ng ty 1 aá n ñònh

Vì theá, ñeå toái ña hoùa lôïi nhuaän, ñaùp öùng cuûa coâng ty naøy ñoái vôùi giaù cuûa coâng ty kia laø giaûm giaù cuûa mình (chöøng naøo maø vaãn coøn P > MC) Haønh ñoäng toái ña hoùa lôïi nhuaän cuûa coâng ty, ñöôïc bieåu dieãn nhö moät haøm soá cuûa haønh ñoäng cuûa coâng ty ñoái thuû, laø haøm ñaùp öùng (hay phaûn öùng) toát nhaát cuûa coâng ty. Ví duï: Giaû söû ta coù hai coâng ty Caùc coâng ty caïnh tranh Bertrand Dennis C. McCornac

8

Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh

Fulbright Economics Teaching Program

Microeconomics

Lecture 13

Haøm ñaùp öùng toát nhaát cuûa Coâng ty 1 laø P 1 = P2 – e (e laø soá löôïng nhoû) Haøm ñaùp öùng toát nhaát cuûa Coâng ty 2 laø P2 = P1– e Caân baèng laø gì? Neáu ta giaû ñònh khoâng coù haïn cheá veà coâng suaát vaø moïi coâng ty ñeàu coù cuøng chi phí bieân vaø chi phí trung bình khoâng ñoåi (c), khi ñoù: Ñeå ñaùp öùng cuûa coâng ty naøy vôùi coâng ty kia laø toát nhaát thì moãi coâng ty phaûi giaûm giaù cuûa mình chöøng naøo maø ta vaãn coøn P > MC Quaù trình naøy seõ keát thuùc ôû ñaâu? ÔÛ P = M, neân trong caân baèng: 1. Caùc coâng ty aán ñònh giaù baèng vôùi chi phí bieân 2. Caùc coâng ty thu lôïi nhuaän baèng khoâng 3. Soá löôïng coâng ty khoâng lieân quan ñeán möùc giaù, mieãn laø coù hôn moät coâng ty hieän höõu: hai coâng ty laø ñuû ñeå taùi taïo keát quaû caïnh tranh hoaøn haûo! Ñaây laø Nghòch lyù Bertrand noåi tieáng. Thoâng ñoàng (Caáu keát) Baây giôø neáu suy nghó veà vieäc caùc coâng ty neân laøm, ta coù theå nhaän thaáy raèng coù ñoäng cô ñeå hoï thoâng ñoàng vôùi nhau. Chæ coù hai coâng ty maø thoâi, vaäy taïi sao laïi caïnh tranh vaø ñaåy lôïi nhuaän cuûa ta xuoáng baèng khoâng, trong khi ta coù theå hôïp taùc vôùi nhau vaø kieám ñöôïc lôïi nhuaän kinh teá? Vieäc naøy seõ ñöa phaân tích ngaønh cuûa chuùng ta trôû laïi tình traïng ñoäc quyeàn. Hai coâng ty seõ muoán cuøng nhau saûn xuaát 60 roài hoï coù theå phaân chia lôïi nhuaän theo caùch hoï muoán (duø cho coù phaân chia theá naøo thì hai beân ñeàu coù lôïi hôn khi caïnh tranh (cuøng nhau saûn xuaát 80). Thoâng ñoàng (hay caùc-ten) coù vaán ñeà gì? Thöù nhaát, ta cho laø hoï coù theå ngaên caûn vieäc gia nhaäp ngaønh. Moïi lôïi ích cuûa tình traïng ñoäc quyeàn coù ñöôïc laø do khoâng ai khaùc coù theå gia nhaäp ngaønh vaø thu nhöõng lôïi nhuaän kinh teá ñoù. Trong caïnh tranh hoaøn haûo, vieäc gia nhaäp ngaønh khieán lôïi nhuaän baèng khoâng. Vì theá, giôø ñaây ñeå thoâng ñoàng vaø thu lôïi nhuaän hoï phaûi Dennis C. McCornac

9

Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh

Fulbright Economics Teaching Program

Microeconomics

Lecture 13

coù caùch ngaên chaën ngöôøi khaùc gia nhaäp. Vaø ñoù laø moät vaán ñeà hoùc buùa – haõy hoûi OPEC. Thöù hai, moät khi thoâng ñoàng baét ñaàu, moïi ngöôøi ñeàu coù ñoäng cô ñeå löøa gaït. Hoï coù ñoäng cô löøa gaït bôûi vì MR > MC, do vaäy neáu saûn xuaát nhieàu hôn thì coâng ty coù theå taêng lôïi nhuaän cuûa mình. Neáu nhö ñieàu ñoù ñuùng vôùi moät coâng ty, thì cuõng ñuùng vôùi moïi coâng ty – nhö vaäy neáu taát caû coâng ty ñeàu löøa gaït thì moïi lôïi nhuaän seõ bò tieâu tan vaø ta trôû laïi vôùi keát quaû caïnh tranh. Vì theá ñieàu ta thaät söï muoán laø moïi ngöôøi khaùc giöõ lôøi coøn ta thì löøa gaït. Cuõng coøn nhöõng vaán ñeà khaùc nhö phaân chia lôïi nhuaän ra sao treân thöïc teá, nhöng ta seõ trôû laïi nhöõng vaán ñeà naøy sau. Tuy nhieân, nhöõng cac-ten voán ñaõ khoâng oån ñònh. Tình traïng tieán thoaùi löôõng nan cuûa tuø nhaân Ví duï:

OÂng A

Thuù nhaän

Thuù nhaän -5,-5

Khoâng thuù -10,0 nhaän

OÂng B Khoâng nhaän 0,-10

thuù

-1,-1

Caân baèng Nash: caû hai ñeàu thuù nhaän Keát cuïc hieäu quaû Pareto: khoâng ai thuù nhaän Moâ hình “ñöôøng caàu gaõy khuùc” – xem Slides

Dennis C. McCornac

10

Ngöôøi dòch: Hieáu Haïnh Ngöôøi hieäu ñính: Vaên Thanh