Bolt

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

KAYA CIVATASI İLE TAHKİMAT Kaya Cıvatalarının Çalışma Prensibi

Kaya Cıvataları;  Ana kütleden ayrılan kaya tabakalarını/bloklarını ana kütleye bağlamak,  Deformasyon eğilimi fazla olan zayıf tabakaları daha sağlam tabalara bağlayarak birlikte çalışmalarını sağlamak,  Sonuç olarak ta tavanda meydana gelecek çekme ve kesme gerilmelerini azaltmak amacını gerçekleştirirler. Tavan Cıvataları kendini tutamayan

Kaya Cıvatalarının Güçlendirme Etkisi

kaya kütlesine kendini tutabilme

 Askıya Alma,

özelliği kazandırır. Kaya cıvataları

 Kiriş Oluşturma,

bunu iki şekilde gerçekleştirir:

 Sürtünme Yaratma,

1. Deformasyonları azaltarak, 2. Gerilme Dağılımlarını iyileştirerek Cıvata ile Tahkimat....

 Sıkıştırma,  Tavanda Basınç Kemeri Oluşturma

BOLT1

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Kaya Cıvatalarının Çalışma Prensibi Askıya Alma Zayıf Tabakalardan oluşmuş bir tavan daha sağlam

ve

tutturularak

dirençli askıya

üst

alınır.

tabakalara Bu

işlemin

başarısı sağlam kayaç içindeki ankraj kısmının

yeterli

uzunlukta

olmasına

bağlıdır.

Kiriş Oluşturma Yatay süreksizliklerle birbirinden ayrılmış olan ince tabakalar kaya cıvataları ile birbirlerine tutturularak kalın bir kiriş gibi davranmaları sağlanır. Uygumla ile bir kirişin eğilme gerilmesi önemli derecede azalır.

Kilitleme Galeri üstündeki, tabaka ağırlığının büyük kısmı doğal arazi kemerinin oluşmasıyla galerinin yan duvarlarına transfer olur. Cıvata uygulamasıyla gevşemiş olan geniş bloklar arazi kemerinin altında tespit edilir ve süreksizlikler üzerindeki blok hareketi önlenir. Ayrıca sürtünme oluşturulduğu için blokların yatay hareketi engellenebilir.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT2

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Kaya Cıvatalarının Çalışma Prensibi Sürtünme Oluşturma Bloklu arazi koşullarında kaya cıvatalarıyla gerdirme uygulayarak süreksizlik yüzeyleri arasındaki kuvvetleri arttırılır ve blokların kaymaya karşı direnci yükselir.

Sıkıştırma Kaya cıvatalarıyla, çatlaklı ve gevşek yapıdaki

kaya

kütlesini

sıkıştırarak

dayanımı ve deformasyonu yüksek olan bir kaya kütlesi haline getirir.

Tavanda Basınç Kemeri Oluşturma

Açıklık tavanı üzerinde, gevşemiş bölgedeki kaya kütlesi kaya cıvataları tarafından öngerilme uygulanarak tahkim edilir. Böylece tavanda bir basınç kemeri oluşturulur.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT3

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

CIVATA ÇEŞİTLERİ Bir Noktada Sabitlenen Cıvatalar a. Kamalı Cıvatalar b. Genişleme Başlıklı Cıvatalar

Tüm Kolon Boyunca Sabitlenen Cıvatalar

Özel Tip Cıvatalar a. Kablo Cıvatalar b. Tavan Çerçevesi

a. Sürtünme Ankrajlı Cıvatalar i. Split-Set ii. Swellex b. Dolgulu Cıvatalar i. Çimento Dolgulu Cıvatalar ii. Reçine Dolgulu Cıvatalar

Madencilikte Kullanılan Başlıca Cıvata Çeşitleri

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT4

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Bir Noktadan Sabitlenen Cıvatalar  Cıvata delik dibinde sabitlenir.  Delik ağzında taşıma plakası konulup vida ile sıkıştırılarak ön gerilme uygulanır.  Cıvatanın taşıyıcılığı taşıma plakası ile sabitleme noktası arasında oluşturulan gerilme ile sağlanır.  Yaygın olarak kullanılan iki tipi mevcuttur: o Kamalı Cıvata o Genişleme Başlıklı Cıvata

Bir Noktada Sabitlenen Cıvataların Değerlendirmesi Avantajları 

Dezavantajları  Sağlam kayaçlarda yüksek performans

Diğer cıvatalara oranla ucuzdur.

 Yerleştirildikten

hemen

sağlaması nedeniyle kullanımı sınırlıdır. sonra

taşıyıcılık göstermeye başlar.  Sağlam kayaçlarda yüksek taşıma gücü oluşturabilirler.

 Patlamalar yada delik ağzı ve sabitleme noktasında oluşacak deformasyonlar taşıma gücünü yitirmesine neden olur.  Yerleştirilmeleri sırasında özenli işçilik gerektirir.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT5

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Kamalı Cıvatalar  Cıvata çapı 22-30mm’dir.  Cıvata uzunluğu 0.50 – 2.50 m’dir.  Delik çapı cıvata çapından 4 mm daha geniş olur.  Cıvatanın uç kısmında 15 mm uzunluğunda ve 2-3 mm genişlikte bir yarık bulunur.  Yarık kısma 1/7 – 1/10 konikliğinde kama konur.  Cıvata, deliğe kama yarığa yerleştirilmiş olarak yerleştirilerek basınçlı hava çekici ile çakılır.  Çakma işlemi sırasında kama delik tabanında yarık içinde yerleşir, cıvata delik duvarlarında sabitlenir.  Cıvatanın 15-20 cm’lik diğer ucu dişildir. Bu kısma taşıma plakası yerleştirilip vida ile sıkıştırılır.

Kamalı Tavan Cıvatası Cıvata ile Tahkimat....

BOLT6

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Genişleme Başlıklı Cıvatalar



Cıvata; uç kısmındaki dişli kısma geçen dört köşe piramit çekirdek (N) ve bunun etrafında silindirik, içi piramidal dört genişleme parçasından (E) oluşur.

 Cıvata

deliğe

yerleştirildiğinde

cıvata

bir

anahtarla

döndürülerek

sıkıştırıldığında çekirdek genişleme parçalarını yatay yönde (delik duvarlarına doğru) iter.  Bu şekilde parça delik duvarında cıvatayı sabitler.

Genişleme Başlıklı Tavan Cıvatası

Genişleme Başlıklı Tavan Cıvatası Cıvata ile Tahkimat....

BOLT7

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Tüm Kolon Boyunca Sabitlenen Cıvatalar  Bu tür cıvatalar yerleştirildikleri deliğin duvarlarının tamamına temas ederler.  Bu tür cıvatalar iki gruba ayrılırlar: o Sürtünme Ankrajlı Cıvatalar. o Dolgulu Cıvatalar. 1. Tüm Kolon Boyunca Sabitlenen Cıvatalar  Sürtünme ankrajlı cıvatalar yerleştirildikleri deliğin duvarında radyal bir sıkıştırma etkisi oluştururlar.  Oluşturulan kuvvetin etkisi ile delik duvarı ve cıvata arasında ortaya çıkan sürtünme kuvveti cıvatayı sabitler.  Üretici firmaların verdiği adla anılan iki tür sürtünmeli cıvata mevcuttur: o Split-Set (Ingersol-Rand) o Swellex (atlas-Copco)

Split-Set

Swellex

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT8

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Split-Set  Cıvata, Ekseni boyunca ortadan yarılmış, içi silindirik, çelik bir borudur.  Açılan deliğe kolay yerleştirlebilmesi için uç kısmı konikleştirilmiştir.  Delik dışında kalan ucundaa ise 150*150*62 mm boyutunda bir taşıma plakası ve bunu tutan ve cıvataya kaynatılmış bir halka bulunur.  Cıvata Boyları 0.75-3.00 m arasında değişir. Yaygın Olarak Kullanılan cıvata boyu 1.52 m’dir.  32, 39 ve 46 mm olmak üzere üç çapta üretilir.  Cıvata et kalınlığı 2-3 mm’dir. 

Kullanılan çeliğin akma sınırı 4900 Kg/cm2 (490 MPa) dır.



Cıvata, çapından dar, boyundan uzun bir deliğe basınçlı hava yardımı ile yerleştirilir.

 Delik boyunun cıvata boyundan 50 mm daha uzun olması

Taşıma Plakası

Halka

Yarık

Split-Set Kaya Cıvatası

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT9

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Split-Set Cıvatanın Yerleştirilmesi

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT10

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Split-Set Cıvatanın Deliğe Yerleştirilmesi Cıvata ile Tahkimat....

BOLT11

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Swellex Cıvata  Swellex cıvatalar Orijinal çapı 41 mm olan ve kendi üzerine kıvrılmış çelik borulardan yapılmıştır.  Çapı 41 mm ve et kalınlığı 2 mm olan çelik boru içe doğru bükülerek çapı 25.50 mm’ye indirilmiştir.  Cıvatanın her iki ucuna çelik kovanlar bağlanarak taşıyıcılık özelliği güçlendirilmiştir.  Cıvata hemen her uzunlukta üretilebilmektedir.  Cıvata için önerilen delik çapı 35 ± 3 mm’dir.  Cıvatanın yenilme kuvveti 130 kN’dur.  Cıvatanın kopmada eksenel birim deformasyonu 10%’dir.

 Cıvata deliğe yerleştirildikten sonra basınçlı su ile şişirilerek delikte sabitlenir.  Şişen cıvata deliğin duvarlarına tam temas ederek deliğin şeklini alır.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT12

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Swellex Cıvatanın Deliğe Yerleştirilmesi

Çatlaklı Formasyonlarda Swellex Uygulaması Cıvata ile Tahkimat....

BOLT13

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Çatlaklı ve Kil İçeren Formasyonlarda Swellex Cıvata Uygulamasının Etkisi.

Swellex Cıvataların Etrafında Gelişen Kuvvetler. Cıvata ile Tahkimat....

BOLT14

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Swellex Cıvataların Deliğe Yerleştirilmesi. Cıvata ile Tahkimat....

BOLT15

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Dolgulu Cıvatalar  Dolgulu cıvata uygulamasında yaygın olarak nervürlü (rebar) çelik yada çelik kablolar kullanılır.  Dolgu malzemesi olarak çimento veya reçine kullanılır.  Öngerme uygulanan cıvbatalrda genellikle reçine dolgu; öngerme uygulanmayan cıvatalarda reçine yada çimento kullanılır.  Dolgulu cıvata uygulaması genel olarak sürekli tahkimat sistemi gerektiren yerlerde kullanılır.

Dolgulu cıvataların sağlayacağı ankraj kuvveti;

P =τ * A

bağıntısıyla hesaplanır. Burada; P = Cıvata ankraj kuvveti. A: Delik yüzeyi ile cıvata arasındaki temas alanı, m2. τ: Dolgu ile kaya ara yüzeyinin kayma dayanımı, MPa.

 Ankraj kuvveti dolgu maddesin ve delik yüzeyi arasında oluşturulan temasa bağlıdır.  Pratik uygulamalarda temas alanı kullanılan dolgu cinsine ve deliğin geometrisine bağlıdır.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT16

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Çimento Dolgulu Cıvatalar  Tahkimatın hemen yapılması gerekmeyen yerlerde uygulanırlar.  Gereği gibi yerleştirildiklerinde yeterli ve dayanıklı bir tahkimat elemanıdır.  Korozyon etkisinden en az etkilenen cıvatalardır.  Değişken kayaç ve yükleme koşullarında yüksek ankrajlama kuvveti sağlarlar.  Kalıcı tahkimat sistemi olarak kullanılırlar.

Çimento Dolgulu Cıvata Çimento Çimento Dolgulu Cıvatanın Temel Özellikleri Çelik Çapı : 20 mm. Yenilme Kuvveti : 283 kN. Kopma Kuvveti : 180 kN. Kopmada Eksenel Deformasyonu : 15% Birim Ağırlık : 2.60 Kg/m. Uzunluk : Her Boyda. Delik Çapı: 35±3 mm. Cıvata ile Tahkimat....

Dolgulu

Cıvatanın

Dezavantajları 1. Pahalıdır. 2. Ancak özenli bir yerleştirme işlemi gerçekleştirildiğinde öngerme işlemi uygulanabilir. 3. Katkısız çimento kullanıldığı zaman cıvatanın yük taşımaya başlaması için birkaç gün geçmesi gerekir. 4. Tahkimat yerleştirme hızı düşüktür. BOLT17

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Çimento Harçlı Cıvata Uygulaması 4 Farklı Yöntemle Gerçekleştirilebilir. Perfo Yöntemi  İkiye ayrılmış silindirik ve delikli metal harç ile doldurulur ve birbirlerine çelik tellerle bağlanır.  Bağlanmış tüp delik içine yerleştirilir.  Bir çelik çubuk bağlanmış tüpün içine itilerek deliğin tamamının çimento dolması sağlanır.  Çimento harcının geri akmaması için delik ağzında bir tapa kullanılır.

Perfo Yöntemi ile Cıvata Uygulaması. Cıvata ile Tahkimat....

BOLT18

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Enjeksiyon Yöntemi  Deliğin yaklaşık yarısı çimento ile doldurulur.  Harcın dökülmemesi için delik ağzında bir tapa kullanılır..  Kılcal bir boru delik içine sokularak delik dibindeki hava dışarıya alınır.  Çimento harcının geri akmaması için delik ağzında bir tapa kullanılır.  Nervürlü çelikten cıvata delik içine sürülür. Çimento tüm deliği kaplar.  Plastik boru alınarak tapa kapatılır.

Enjeksiyon Yöntemi ile Cıvata Uygulaması Cıvata ile Tahkimat....

BOLT19

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Bergjet Yöntemi  Hazırlanan çimento harcı pompa yardımıyla deliğe konulur. 

Kullanılan basınçlı hava yaklaşık (200 – 400 KPa) 2-4 Kg/cm2’dir.

 Çimento şerbeti deliğe esnek bir boruyla doldurulur.  Delik çimento şerbeti ile tamamen dolduktan sonra cıvata deliğe yerleştirilir.

Bergjet Yöntemi ile Cıvata Uygulaması Cıvata ile Tahkimat....

BOLT20

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Kartuşlu Yöntem  Çimento harcı silindirik torbalara yerleştirilmiş durumdadır.  Deliğe yerleştirilecek sayıda kartuş su içinde 3 dakika bekletilir.  Kartuşlar deliğe yerleştirildikten sonra cıvata delik içine sürülür.  Kartuş içindeki çimento şerbeti içinde mikrokapsüller halinde hidrasyon suyu bulunur.  Kartuş cıvata tarafından parçalandığında mikrokapsüller de parçalanarak hidrasyon suyu çimento ile kırışır.

Kartuş Yöntemiyle Cıvata Uygulaması Cıvata ile Tahkimat....

BOLT21

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Reçine Dolgulu Cıvatalar  Bu tür cıvatalarda dolgu maddesi olarak polyester reçine kullanılır.  Her türlü kaya koşulunda kullanılabilirler.  Donma süresi çimentoya oranla daha kısadır.  Uygulama kolaylığına sahiptir.  Arızalı kayaçlarda yüksek ankraj kapasitesine sahiptir.

Reçine Dolgulu Cıvatanın

Reçine Dolgulu Cıvatanın

Temel Özellikleri

Dezavantajları

Çelik Çapı : 20 mm.

1. Pahalıdır.

Yenilme Kuvveti : 120 kN.

2. Sıcak

ortamlarda

reçine

Kopma Kuvveti : 180 kN.

kartuşlarının depolanma süresi

Kopmada Eksenel Deformasyonu : 15%

sınırlıdır. ktür.

Birim Ağırlık : 2.60 Kg/m. Uzunluk : Her Boyda. Delik Çapı: 35±3 mm.

Reçine Dolgusuyla Kullanılan Cıvata Türleri Cıvata ile Tahkimat....

BOLT22

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Reçinenin delik içine yerleştirilmesi için iki yöntem uygulanır: 1. Enjeksiyon Yöntemi 2. Kartuş Yöntemi

Enjeksiyon Yöntemiyle Reçinenin Deliğe Yerleştirilmesi.

Enjeksiyon Yöntemi  Günümüzde sağlam kayaçlarda yürütülen madencilik ve inşaat mühendisliği projelerinde kullanılmaktadır.  Delik içine konulacak reçine bir tank içinde karıştırılır.  Karışım polyester bir tüp ve bir enjeksiyon pompasıyla deliğe pompalanır.  Yöntemi zaman alıcı bir işlem gerektirdiğinden yaygınlık kazanamamıştır.  Kartuş yöntemine oranla daha ucuz bir yöntemdir.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT23

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Kartuş Yöntemi  Reçine kartuşları 4 maddeden oluşur; Polyester reçine, Dolgu maddesi, Hızlandırıcı ve Katalizör.  Bileşenlerinin farklı oranlarda karıştırılmasıyla reçinenin donma hızı, malzemenin dayanımı ve çevre koşullarına gösterdiği direnç özellikleri değiştirilebilir.  Dolgu maddesi Dolomit, Mermer, Kuvars gibi kayaçların tozlarıdır. 

Dolgu maddesi temel olarak malzemenin hacimsel olarak küçülmesini önlemek ve pahalı bir malzemem olan reçine miktarını azaltmaktır.

 Hızlandırıcı katalizör ve polyester reçine arasındaki tepkimeyi çabuklaştırmak ve böylece karışımın çabuk donmasını sağlamaktır.  Bir kartuşta reçine, dolgu maddesi, ve hızlandırıcı birlikte katalizör ise ayrı bir tüp içerisinde bulunur.

Reçine Kartuşu  Kartuş Boyu: 20 - 120 cm.  Kartuş Çapı: 19 - 35 cm.  Donma Süresi: < 1dakika (oda sıcaklığında)  Maximum Ankraj Kapasitesine Ulaşma Süresi: 5 dakika Cıvata ile Tahkimat....

BOLT24

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Tam olarak sertleştiklerinde reçinelerin mekanik özellikleri:  Basınç Dayanımı: 80-100 MPa.  Çekme Dayanımı: 17-22 MPa.  Makaslama Dayanımı: 35-50 MPa.

Kartuş Yöntemiyle Cıvata Uygulaması  İstenilen çap ve boyda delik delinir.  Reçine kartuşları deliğe yerleştirilir ve delik ağzında bir tapa yerleştirilir.  Cıvata kartuşların içerisinden delik dibine kadar sürülür.  Cıvata, reçine üretici firmanın önerdiği karıştırma zamanı süresince çevrilir.  Cıvatanın delik ağzı tarafındaki ucuna bir sıkıştırma kuvveti uygulanır. 20-30 saniye sonra gevşetilir.  Sıkıştırma işlemi sonrasında yerleştirme işlemi tamamlanmıştır. Cıvata ile Tahkimat....

BOLT25

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Reçine Dolgulu Bir Noktadan Sabitlenen Cıvatalar  Cıvata delik dibinde yerleştirilen reçine sayesinde delik dibinde ankrajlanır.  Delik dibindeki dolgulu kısım bir ankraj noktası, delik ağzında yerleştirilen taşıma plakası bir destek noktası olarak çalışır.  Cıvata delik ağzında vidalanarak öngerme uygulandığında iki nokta arasında bir sıkıştırma etkisiyle taşıyıcılık gösterir. 

Bu tür cıvatalar öngerme işleminin bir sonucu olarak kaya kütlesi ile erken etkileşim sağlar.

Reçine Dolgulu Bir Noktadan Sabitlenen Cıvataların Çalışma Prensibi Cıvata ile Tahkimat....

BOLT26

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Reçine Dolgulu Tüm Kolon Boyunca Sabitlenen Cıvatalar  Bu tür cıvatalar zayıflık düzlemlerinde oluşan hareketlere karşı bir direnç sağlar ve böylece zayıf tavanı sağlamlaştırır.  Tabakaların düşey hareketine cıvata ve delik duvarı arasında oluşturulan sürtünme kuvvetiyle karşı koyarlar.  Tabakaların yatay hareketi tabakalar arsına dolan reçine ve tabakalar arasından geçen cıvata ile en az seviyeye indirilir.

Reçine Dolgulu Tüm Kolon Boyunca Ankrajlanan Cıvata.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT27

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Birleşik Tip Dolgulu Cıvatalar  Ciddi su geliri olan tavan koşullarında yada yüksek gerilmelerin oluştuğu kaya kütlelerinde gerçekleştirilecek uygulamalarda Bir Noktadan Sabitlenen cıvatalar kırılma ve ezilmelere bağlı olarak ankraj güçlerini kaybeder.  Bu koşullarda Bir Noktadan Sabitlenen Cıvata uygulamasında dolgu (çimento yada reçine) kullanılabilir.  Böyle bir uygulama her iki yöntemin avantajlarının birleştirilmesi anlamına gelir.  Uzun süreli kullanımlar için uygun bir yöntemdir.

Birleşik Tip Dolgulu Cıvatalar Cıvata ile Tahkimat....

BOLT28

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

ÖZEL TİP CIVATALAR

Kablo Cıvatalar  Kablo cıvatalar halat şeklinde çelik tellerden yapılmıştır.  Kablo cıvatalar kaya kütlesi içinde çimento harcı ile birlikte yerleştirilirler.  Öngermeli yada öngermesiz olarak kullanılabilirler.  Madencilikte yaygın olarak 7 telden oluşan, 15.20 mm çapındaki öbeklerden oluşan kablolar kullanılır. 

Genellikle 1 veya 2 öbekten oluşan kablolar kullanılır.

 İstenilen boyda kablo cıvata uygulanabilir.  Kablo cıvatalarla geniş mesafelerde yüksek taşıma gücü sağlanabilir.  Ucuz bir taşıma sistemine olanak sağlar.

Kablo Cıvataların Teknik Özellikleri  Kablo Çapı: 1.52 mm.  Yenilme Kuvveti: 500 KN.  Kopma Kuvveti: 500 KN.  Kopmada Eksenel Birim Deformasyon: 4.80%  Kablo Birim Ağırlığı: 2.10 Kg/m.  Kablo Uzunluğu: Her Boyda.  Önerilen Delik Çapı 35 ± 3 mm.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT29

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Kablo Cıvataların Dezavantajları  Çimentonun donması için bir kaç gün geçmek zorundadır.. Cıvata taşıyıcılığını ancak çimento donduktan sonra gösterebilir.  Uygulamanın başarısı çimento harcının kalitesine uygulama kalitesine bağlıdır.  Sulu Deliklerde çimento harcının donması güçlük getirir.

Kablo Cıvata.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT30

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Tavan Çerçevesi  Tavan Tabakaları kendi ağırlıklarının etkisiyle galeri açıklığı boyunca çökerler.  Çökme işlemi sırasında tavan tabakalarının alt lifleri çekme gerilmesine çalışır.  Kayaçların çekme direnci basınç direncine oranla çok düşüktür.  Bir tavan çerçevesi ile tavan tabakalarının galeri açıklığı boyunca basınç gerilmesine çalışması sağlanabilir



Deliklerin yatayla yaptığı açı 45o- 60o’dir.



Taşıyıcı blokların deliklere mesafesi en az 25 cm olmalıdır.

 Taşıyıcı blokların kalınlığı en az 8 cm’dir. 

Kullanılan cıvatalar Genişleme Balıklı Cıvatalardır. Deliğe paralel olarak delik içine yerleştirilir.

 Sürtünmeli cıvatalar ile de tavan çerçevesi uygulaması mümkündür. 

Cıvataların öngermesi bir germe donanımı ile yapılır.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT31

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

TAVAN CIVATALARININ KARŞILAŞTIRILMASI Bir Noktadan Sabitlenen Cıvatalar



Zayıf formasyonlarda genişleme başlıkları ile delik duvarına aktarılan kuvvet duvarı ezebilir. Hatta çatlatabilir. Bu durumda, cıvatanın delik duvarında tutunması zayıflar yada tamamen yok olur.



Sağlam tavan koşullarında ise cıvatanın delik duvarında tutunması güç olabilir.

 Patlatma sonucu oluşan şok dalgalarından etkilenirler. Oluşan şokların etkisiyle cıvatanın sabitlendiği noktalarda zayıflamalar görülebilir. 

Cıvata ile delik duvarı arasında boşluk bulunacağından hava ve rutubet delik duvarında aşınmalara sebep olabilir. Bu, özellikle zayıf, kil içeren tavanlarda önemli bir sorun haline gelir.

 Taşıma plakalarının temas alanında oluşan noktasal gerilme yığılmaları tavanda kırılma domlarının oluşmasına neden olabilir.

Tavan Cıvataları Arasında Dom Oluşumu. Cıvata ile Tahkimat....

BOLT32

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Sürtünmeli Cıvatalar  Yapısı çok basittir. Dolgulu cıvatalara oranla işçiliği ve yerleştirilmesi kolaydır.  Esnek bir destekleme özelliğine sahiptir. Aşırı yükleme durumunda santimetrenin 1/1000’i kadar yer değiştirdikten sonra taşıyıcılığını tekrar sürdürür.  Ateşleme sonucunda oluşan şok dalgalarından etkilenmezler.  Gerilme dağılımı düzgün (üniform) olduğundan cıvata çevresinde aşırı gerilme yoğunlaşması olmaz. Bu nedenle kayaçta akma ve çatlamalar meydana gelmez. Aksine oluşan üç eksenli gerilme durumu kayaç direncini arttırır.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT33

Madenlerde Tahkimat Ders Notları

Dolgulu Cıvatalar  Tüm cıvata boyunca sabitleme sağlandığından özellikle zayıf formasyonlarda başarıyla uygulanabilir. 

Öngerilme gerektirmezler.

 Dolgu malzemesinin (çimento harcı, reçine) bileşimi değiştirilerek istenilen özelliklerde dolgu karışımı hazırlanabilir.  Reçineli cıvataların taşıma gücü diğer cıvatalara oranla daha yüksektir.  Reçine ve çimento harcı delik civarındaki kırık ve çatlakların aralarına nüfuz ederek kapatır. Bu, tavanda daha iyi bir stabilizasyon sağlar.  Cıvata başı, taşıma plakası yada tavan herhangi bir nedenle hasara uğrarsa cıvata taşıyıcılık özelliğini tamamen kaybetmez.  Patlamalar sonucunda oluşan şok dalgaları dolgu tarafından iyi bir şekilde emileceğinden cıvata şok dalgalarından etkilenmez.

Cıvata ile Tahkimat....

BOLT34