Bizning Weten....

‫بىزنىڭ ۋەتەن‪ ،‬بىزنىڭ مىللەت‪...‬‬ ‫ۋەتەن‪ -‬مۇقەددەس‪ .‬ۋەتەن بىز ئۈچۈۈۈۈۈن ھەمممممە‪ .‬كىندىك‬ ‫قېنىمىز ئۇنىڭغممما تۆكۈلدى‪.‬بالىلىقتىكممممى سمممەبىي چۇقان‬ ‫سمممۈرەنلىرىمىزنى ئۇ ئەۋجىگمممە كۆتۈردى‪ .‬چوڭ بولدۇۈۈۈۈق‪.‬‬ ‫ئەقىل تاپتۇۈق‪ .‬ئەممما جان بېقىش ھەلەكچىلىكىدە ۋەتەندە‬ ‫ياشاپ‪ ،‬ئۇنممى ئۇنۇتتۇۈۈۈق‪ .‬دەبدەبىلىك سممۆزلىرىمىز قەغەز‬ ‫يۈزىدىل قالدى‪ .‬تارىم دەرياسممى ھەسممرەتلىك تىنىقلىرىنممى‬ ‫كەڭرى كەتكەن پاختىزارلىق ئىچىدە تىندى‪ .‬تەڭرىتاغ‬ ‫ئاخىرقممى قار‪-‬مۇزلىرىنممى ئېرىتىپ‪ ،‬ئەگىز سممۈيى ھاسممىل‬ ‫قىلىپ‪ ،‬كۆممز يېشممى سممۈپىتىدە‪ ،‬زېمىنغمما تەقدىم قىلدى‪.‬‬ ‫تەكلىماكان قەب تېرەنلىكىگمممە يوشۇرۇنغان بايلىقلىرىنمممى‬ ‫كېپەن ئوغرىلىرىغا ئامالسىزلىق ئىچىدە ئۆتكۈزۈپ بەردى‪.‬‬ ‫ۋەتىنىمىز ئەزەلدىنل مۇشۇنداق ئاجىزانمە ئىڭراپ ياتقان‪،‬‬ ‫زەئىپانمممممە ھالدا ئىدىممممممۇ؟!ياق‪ ،‬ۋەتىنىمىز قوينىدىن تالي‬ ‫قەھرىمانلر يېتىشكەن‪ .‬جاھاننممممممى تىترەتكەن ئوغۇۈۈۈۈۈۈۈۈۈز‬ ‫ۋەتىنىمىز تۇپرىقىدىن باش كۆتۈرگەن‪ .‬غەربتىن كەلگەن‬ ‫توسمممقۇنسىز تۇلپار‪ -‬ئىسمممكەندەرنى ۋەتىنىمىز ئوغلنلىرى‬ ‫تىزگىنلىگەن‪ .‬قەدىمىي ھەم بۈيۈۈۈۈۈۈۈۈۈك مەدەنىيەت ياراتقان‬ ‫كرورەن‪ ،‬ئىدىق ۇت‪ ،‬ئۇد ۇن‪ ،‬كۈ سەنلەر ۋەتىنىمىزنىڭ مەنى ۋى‬ ‫سممەلتەنىتىنى ئالەمگممە نامايەن قىلغان‪ .‬يۈس مۈپ‪ ،‬مەھمۇۈۈد‬ ‫كەبممى ئىلىم ئىگىلىرى ۋەتىنىمىزدە ياشاپ‪ ،‬ئۆممز نەتىجىلىرى‬

‫بىلەن دۇنيانممى ھەيرەتتممە قالدۇرغان‪ .‬بممۇ تۇپراقنممى ئۆممز‬ ‫دائىرىسىگە ئالغان خانلىقلر ۋەتىنمىز ئۈچ ۈن سانسىزلىغان‬ ‫قۇربانلر بېرىشكەن‪.‬‬ ‫ئەلۋەتتمممە‪ ،‬ئېتىراپ قىلىشىمىز كېرەككمممى‪ ،‬بۈگۈنكمممى‬ ‫تېررىتورىينممى ئۆممز ئىچىگممە ئالغان بىر پۈتۈۈۈۈن ئەل ھېۈۈۈچ‬ ‫بولغان ئەمەس‪ .‬ئەممممممممما‪ ،‬بمممممممۇ زېمىن ئەجدادلىرىمىز‬ ‫قالدۇرغان ئىزلر بىلەن تولغان‪ .‬قېنمممى كىم قومۇلدىكمممى‬ ‫ئۇيغۇۈۈۈۈۈۈۈۈر چوققىلىرىدىن‪ ،‬ئالتايىدىكممممممى تاش بالباللردىن‬ ‫تاناليدۇ؟ قې نى كىم كرورەن‪،‬نىيە‪ ،‬مىرەن خارابىلىكلىرىنى‬ ‫ئۇيغۇردىن ئايرىپ قاراليدۇ؟ قېنممممممممى يەنممممممممە كىملەر‬ ‫سمممەككاكىي‪ ،‬كاشغەرىي مازارلىقلىرىنمممى ئىنكار قىلليدۇ؟‬ ‫ھېچكىم‪ ،‬ھېچكىم ئۇنداق قىلللمايدۇ‪ .‬ھەم ئۇنداق‬ ‫قىلىشقممما ھەددى ئەمەس‪ .‬تارىخ ئەڭ ئادىل سممموتچى‪ .‬بمممۇ‬ ‫سۆزلىرىمىزگە ئۇ نېمە دەيدۇ؟ قېنى قاراپ باقايلى‪:‬‬ ‫ھازىر ۋەتىنمىز تەۋەسمىدە بىزدىن باشقما يەنمە بىر قانچمە‬ ‫مىللەت بار‪ .‬خەنزۇلر ھازىر نوپۇۈۈۈۈۈۈس جەھەتتمممممە مۇتلەق‬ ‫ئۈسمممتۈنلۈككە ئىگمممە خەلق‪ .‬ئۇلر بۇندىن ئىككمممى مىڭ يىل‬ ‫بۇرۇنل بممۇ يەرگممە كىرىپ ئولتۇراقلشقان‪ .‬گەرچممە ئىنتايىن‬ ‫ئاز سممممماندا بولسممممما ھەم‪ .‬پەلەك چاقىنىڭ توختاۋسمممممىز‬ ‫ئايلىنىشمممممى نەتىجىسمممممىدە ئۇلر مىڭ يىللپ ۋەتىنىمىزدىن‬ ‫خالىي ياشاپ كەلگەن‪ .‬زوزۇڭتاڭ زامانەسممممىدىن باشلپ‪،‬‬ ‫كىرىشكممە باشلىغان خەنزۇ خەلقممى مۇتلەقمما ۋەتىنىمىزگممە‬

‫كۆچمەن خەلقتۇۈۈۈۈر‪ .‬قازاق مىللىتمممى ۋەتىنىمىزدىكمممى بىر‬ ‫قەدەر چوڭ مىللەتنىڭ بىرى‪ .‬ئۇلرنىڭ ئەجدادلىرى بىزنىڭ‬ ‫ئاتمما‪-‬بوۋىمىز بىلەن بىرلىكتممە جۇڭغارىيممە دالىلىرىدا‪ ،‬ئالتاي‬ ‫تاغلىرىدا ئات ئۈسممممتىدە چېپىپ يۈرگەن‪ .‬بىراق شەرقتىن‬ ‫چىققان توختاۋسمممىز بوران قازاق قەبىلىلىرىنمممى غەربكمممە‬ ‫سممممۈرۈپ‪ ،‬قىپچاق دالسممممىغا چىقىرىۋەتكەن‪ .‬بۈگۈنكممممى‬ ‫قازاقلرنىڭ شىنجاڭ غا كىرىشى بولسا چيەنل ۇڭ دەۋرىدىكى‬ ‫ئىشتۇۈۈۈۈر‪ .‬باشقممما ئاز سمممانلىق مىللەتلەرنمممى يەنمممە دەپ‬ ‫ئولتۇرۇشنىڭ ئورنمممى بولمىسممما كېرەك‪ .‬چۈنكمممى ئۇلرنىڭ‬ ‫بەزىلىرى بەكل ئاز بولسما بەزىلىرىنىڭ كۆچمەنلىكىگمە گەپ‬ ‫كەتمەيدۇ‪ .‬بەزى كىشىلەر «ئۇيغۇۈۈۈۈر» ناممممى ئاسمممتىدىكى‬ ‫خەلقنىڭ ‪ -8-7‬ئەسمممىرلەردە ۋەتىنمىزگمممە كەڭ كۆلەملىك‬ ‫كۆچكىنىگمممە قاراپل‪« ،‬ئۇيغۇرلر شمممۇ چاغدىن باشلپ‪ ،‬بمممۇ‬ ‫زېمىندا پەيدا بولغان‪ .‬دېمەك‪ ،‬ئۇيغۇرلر ھەم يەرلىك‬ ‫مىللەت ئەمەس‪ ».‬دېيىشىدۇ‪ .‬ئۇ جانابلر بىلمەمدۇكممممممى‪:‬‬ ‫چوڭ كۆچۈشتىن بۇرۇنل‪ ،‬ئۇيغۇۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈر قەبىلىلىرى بىلەن‬ ‫ۋەتەندىكمى يەرلىك خەلقنىڭ چوڭقۇۈر تارىخمى مۇناسمىۋىتى‬ ‫بارلىقىنمى‪ ،‬كۆچكەندىن كېيىن ھەم ئۇ خەلقلەرگمە ھېچمبىر‬ ‫مۇداخىلە قىلماي‪ ،‬ئىسممممممممتىخىلىك ھالدا بىر گەۋدىگممممممممە‬ ‫ئۇيۇشقانلىقىنمممى‪ ،‬شۇنىڭدىن بۇيانقمممى مىڭ يىل مابەينىدە‪،‬‬ ‫ئەجدادىمىزنىڭ ئۆزىنممى «تۈرك» دېگەن چوڭ نام ئاسممتىدا‬ ‫ئاتاپ كەلگەنلىكىنممممممممى‪« .‬ئۇيغۇۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈۈر» نامىنىىڭ بۇددىزىم‬

‫مىڭئۆيلىرى بىلەن تەڭل ئۇنتۇلۇۈۈۈۈپ كەتكەنلىكمممى‪ ،‬پەقەت‬ ‫‪-20‬ئەسممممممممممممممىرنىڭ باشلىرىدا بەزى روس ئالىملىرىنىڭ‬ ‫تەشەببۇسمممممى‪ ،‬ئۇيغۇۈۈۈۈۈۈۈر تەشۋىقاتچىلىرىنىڭ پائالىيەتلىرى‬ ‫ئارقىلىقل ئومۇملشقانلىقى بولسا بىر تارىخى ھەقىقەتت ۇر‪.‬‬ ‫بۈگۈنكمممممى ئۇيغۇۈۈۈۈۈۈۈر مىللىتىنىڭ ئەجدادى نوقۇۈۈۈۈۈۈۈل يايلق‬ ‫سممممەلتەنىتىنىڭ سمممماھىبى بولغان «ئۇيغۇۈۈۈۈۈۈر» قەبىلىلىرىل‬ ‫ئەمەس‪ ،‬بەلكممممممى تارىم بوسممممممتانلىقىدا ياشاپ كەلگەن‬ ‫قەدىمىي تېرىم مەدەنىيىتمممى ياراتقان خەلقلەر ھەم ئاتممما‪-‬‬ ‫بوۋىمىزدۇۈر‪ .‬شۇنداق ئىكەن كېسمىپ ئېيتىش كېرەككمى‪،‬‬ ‫بممۇ زېمىندا بىز ياشاپ كەلگەن ھەم بىز ياشاپ كەلدۇۈۈۈق‪.‬‬ ‫تارىخ بۇ زېمىننى بىزگە «ۋەتەن» نامىدا ھەدىيە قىلدى‪ .‬بۇ‬ ‫ۋەتەننمممممممى بىزدىن‪ ،‬بىزنمممممممى ۋەتەندىن ئايرىپ قاراش‬ ‫بىمەنىلىكتۇر‪.‬‬ ‫تارىختىن بۇيان ۋەتىنىمىزنىڭ ۋەتىنىمىزنىڭ تەقدىرى‬ ‫بىزنىڭ مىللەت بىلەن زىچ باغلىنىشلىق بولۇۈۈۈۈۈۈۈۈۈپ كەلگەن‪.‬‬ ‫ۋەتەن تارىخىنمممى بىز ياراتقان‪ .‬ئاپتونۇۈۈۈۈم رايون قۇرۇشنىڭ‬ ‫ئالدى‪-‬كەينىگىچمە شۇنداق بولۇ ۈپ كەلگەن‪ .‬شۇندىن بېرى‬ ‫سممممىياسى مىللەت بولۇۈۈۈۈۈۈش سممممالھىيتىدىن مەھرۇۈۈۈۈۈۈم‬ ‫بولدۇۈق‪.‬بىزدە «ۋەتەن» ئۇقۇمىنمى سمۇسلشقان‪ ،‬ۋۈە ھەتتما‬ ‫يوقاتقان‪ ،‬ۋەتەن ئىشلىرىنمممى ئۆزى ىلەن مۇناسمممىۋەتسىز‬ ‫ھېسممابليدىغان يېڭۈۈى بىر ئەۋلد بارلىققمما كەلدى‪.‬ۋەتەندە‬ ‫ياشاپممممممممۇ ئۇنىڭدىن قانچىلىك يىراقلشقانلىقىمىزنمممممممى‬

‫بىلمىدۇۈۈۈق‪ .‬گوياكممى ئۆممز يۇرتتمما مۇسمماپىر بولدۇۈۈۈق‪ .‬بممۇ ‪،‬‬ ‫ئەلۋەتتممممە‪ ،‬ئۇزۇۈۈۈۈۈن يىللىق تارىخممممى مۇسمممماپىدە ئۆزىمىز‬ ‫بەلگىلەپ قويغان ۋەتەننىڭ تەقدىرى ‪ .‬تۆنۈگۈنىنمممممممممممممى‬ ‫بىلمىگەن مىللەت‪ ،‬ئەتىسممىنى بىلمەيدۇ‪ .‬خوش‪ ،‬ئەمىسممە‪،‬‬ ‫شۇمۇساپىگە نەزەر تاشليلۇق ‪:‬‬ ‫ۋەتىنىمىزنىڭ شانلىق تارىخى بولغان‪ .‬شۇنداقل يەنە قان‬ ‫ئىچىدە ‪،‬بەلكممممى ئۇنىڭدىنمممممۇ خەتەرلىك بولغان جاھالەت‬ ‫پاتقىقىدا ئاچچىق ئىڭرىغان كۈنلىرى بولغان‪ .‬شۇنىسمممممممى‬ ‫قىزىقكممممى‪ ،‬بىز بممممۇ پاتقاقچىلىققمممما ئۆزىمىز سممممەكرەپ‬ ‫چۈشكەن ئىدۇۈۈۈۈق‪ .‬بۇيەردە ئاق‪-‬قارىنمممى ئىلغممما قىلغۇدەك‬ ‫بولغاندا‪ ،‬تىرمىشىپ باقتۇۈۈق‪ .‬بىراق مەلۇۈۈم نەتىجممە قولغمما‬ ‫چىقممممما‪-‬چىقمايل يەنمممممە ئۆزىمىز تۈپەيلى‪ ،‬قانچىلىغان قان‬ ‫كۆلچەكلىرىدىن ئۆتۈۈپ‪ ،‬قايتما بمۇ پاتقاققما مەھكۇۈم بولدۇۈق‪.‬‬ ‫ئابدۇقادىر دامولل‪ ،‬مەمتېلى تەۋپىق‪ ،‬ئابدۇخالىق ئۇيغۇۈۈۈۈۈۈۈر‬ ‫كەبممممممممى ئوت يۇرەكلىرىمىز پاتقاقچىلىقتمممممممما خاتىرجەم‬ ‫ئۇخلۋاتقان خەلقنممى ئويغىتىش ئۈچۈۈۈۈن‪ ،‬پۈتۈۈۈۈن ئۆمرىنممى‬ ‫تەقدىم ئەتتمى‪.‬بمۇ زاتلرنىڭ ئاققۇزغان قان تەرىگمە يارىشما‪،‬‬ ‫خەلقىمىز يەنمە بىرقانچمە قېتىم يۇلقۇنۇۈپ كۆرگەن بولدى‪.‬‬ ‫بىراق‪ ،‬بممممۇ يۇلقۇنۇشلر تېخىمممممۇ تېرەن پېتىپ قېلىش‬ ‫بىلەن نەتىجىلەندى‪ .‬بمۇ سمازلىق ئاز‪-‬تول رەڭ ئۆزگەرتسمىل‪.‬‬ ‫ئۇزۇۈۈۈۈن يىل پاتقاقچىلىقتممما ياشىغان خەلقىمىز قارىقويۇۈۈۈۈق‬ ‫ئۆزىنممممى ئۇردى‪ .‬زامانىمىزغمممما قارايدىغان بولسمممماق‪ ،‬بىز‬

‫ھېلىھەم بۇ يولدىن كەچكىنىمىز يوق‪.‬‬ ‫ئۈۈۈۈۈچ ئەسمممىر جاھالەت پاتقىقىدا يۈرگەن بىزنىڭ قەۋۈۈۈۈم‬ ‫ئاللىقاچان چىرىپ كەتكەن‪ ،‬قالق‪ ،‬خۇراپاتلىققمممممما تولغان‬ ‫تۇرمۇۈۈۈش ئادىتىنممى شەكىللەندۈرگەن‪ .‬غەرب مەدەنىيتىنىڭ‬ ‫كولدۇرمامىلىرى ئوكيان ئاتلپ چېلىنىپ كىرگەندە‪،‬‬ ‫بىزدىكممممى خۇراپاتلرغىمممممۇ زامانىۋىلىق تونممممى يېپىلىپ‪،‬‬ ‫داۋاملىق پاتقاقتمما تىمسمماقلپ يۈرۈۈۈۈش قىسمممىتى كۆممز‬ ‫ئالدىمىزدا تۇرۇپتمۇ‪ .‬شۇنمى تونۇۈپ يىتەلمەيۋاتىمىزكمى‪ ،‬بۈگمۈ‬ ‫بىزگمە چىرايلىق كۆرۈنگەن بمۇ تون كەلگۈسمىدە تور بوۇ ۈپ‬ ‫ھالكىتىمىزنى تېزلىتىشى مۇقەررەر‪ .‬بۇ توننى كەيگۈچىلەر‬ ‫بىلىملىك ھېسمممماپلنغان زىيالىلىرىمىز ئارىسممممىدىن خەلىق‬ ‫ئارىسىغا تارقالماقتا‪.‬‬ ‫يوقىردا قەيىت قىلىپ ئۆتكىنىمىزدەك‪ ،‬بىز سمممممممىياسى‬ ‫مىللەت بولۇۈۈش سممالھىيتىدىن مەھرۇۈۈم خەلق‪ .‬بۇتىپتىكممى‬ ‫خەلقنىڭ ھال‪-‬كۈ نى زىيالىيلر تەبىقىسىگە باغلىق‪ .‬ھالبۇ كى‪،‬‬ ‫ئاز سممممماندىكى ئەقىل كۆزى ئېچىلغان‪،‬مىللەتنىڭ تەقدىرى‬ ‫ئۈچۈۈۈۈن ئۆزىنممى بىغىشلۋاتقان زىيالىلىرىمىزنممى ھېسمماپقا‬ ‫ئالمىغاندا‪ ،‬قالغانلىرى بمممۇ ئېغىر مەسمممئۇلىيەتتىن قېچىپ‪،‬‬ ‫تۇكنىڭ يېتىشىغما‪ ،‬شامالنىڭ چىقىشىغما قاراپ ئىش تۇتۇ ۈپ‪،‬‬ ‫شمۇ تون ئاسمتىدا ئۆمز كېۈبىرىنى نامايەن قىلىپ يۈرمەكتمە‪.‬‬ ‫دىھقانلىرىمىز تۈگىمەس ئالۋان‪ -‬سمممممېلىقنىڭ دەسمممممتىدە‬ ‫بىشىنممممى كۆتۈرىشكممممە ماجالى يوق‪ .‬شەھەرلەردىكممممى‬

‫ئۇششاق سممممودىگەرلەرمۇ بىراۋ كەيگەن ئىگممممن ھەققىدە‬ ‫نەچچمممە كۈنلەپ مۇنازىرە قىلليدۇكمممى‪ ،‬بمممۇ مەسمممىلىلەر‬ ‫توغۇرلۇۈۈق ئۆزىنممى ئۇپۇرتۇشنممى خالىمايدۇ‪ .‬چوڭلر بۇنداق‬ ‫يۈرگەن يەردە‪ ،‬بالىلر نېممممممە بولماقچمممممى ؟ ئۇلرممممممۇ‬ ‫چوڭلردىن ئەندىز ئېلىشقان‪ .‬مۇشۇنداق ئۆزىمىز بىلگەن‬ ‫سممەنەمگە دەسممسەپ كىتىۋىرىدىغان بولسمماق‪ ،‬ئۈۈۈۈچ يۈۈۈۈز‬ ‫يىللپ‪ ،‬سمازلىقتىمۇ بىزگمە ھايما ئاتما قىلغان خۇدانىڭ بىزدىن‬ ‫ۋاز كېچىشممممممممممممى ھەم يىراق ئەمەس‪ .‬ئۇ چاغدا بىزنىڭ‬ ‫قىسممممىتىمىز پەقەتكىنمممە سمممازلىققا تاماممممى چۆكۈۈۈۈۈپ‪،‬‬ ‫ھاياتىمىزنى ئۇنىڭغا ئىنئام قىلىش بولۇپ قالىدۇ‪ ،‬خالس‪.‬‬ ‫ي ۈز يىل مۇقەددەم ئا‪ .‬ئۇيغ ۇر‪ ،‬ق‪ .‬شەۋ قى قاتارلىق ئوت‬ ‫يۈرەكلىرىمىز خەلققممممە «ئويغان » دەپ ئوتلۇۈۈۈۈۈۈق خىتاپ‬ ‫قىلغان بولسما‪ ،‬يۇۈز يىل كېيىنكمى بۈگۈنكمى كۈندە مەن ھەم‬ ‫« ئويغان» دەپ توۋلشقما ھەقلىقمەن‪ .‬ئويغان ئۇيغۇ ۈر! بمۇ‬ ‫ۋەتەن س مېنىڭ ۋەتىنىڭ ‪ .‬ب مۇ تۇپراق س مېنىڭ تۇپرىقىڭ‪ .‬ئۆممز‬ ‫ۋەتىنىڭدە ئادەمدەك ياشممما!! بۇنىڭ ئۈچۈۈۈۈن پاتقاقچىلىقتىن‬ ‫قۇتۇۈۈۈل‪ .‬بىلىشىڭ كېرەككممى ‪ ،‬بۇپاتقاقچىلىقتىن قۇتۇلۇۈۈۈش‬ ‫ئۈچۈۈۈۈۈن بىر ئىككمممى دانكونىڭ يۈرىكمممى كۇپايمممە قىلمايدۇ‪.‬‬ ‫سمممانسىزلىغان دانكولرنىڭ يۈرىكمممى بىرگمممە ۋەدە بۇلۇۈۈۈۈپ‬ ‫ئۇيۇشقاندىل ئۇ نى دەسسەپ تۇر ۇپ بۇ رەزگى سازلىقتىن‬ ‫چىقالىشىمىز مۇمكىن‪.‬‬ ‫ۋەتىنىڭ ئۈچۈن سەنمۇ بىر دانكو بول‪....‬‬