Azerbaycan Ulke Raporu

İ ST A N B U L T İ C A R E T O D A SI DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ

AZ E RB AYCAN ÜLKE RAPORU

Güncelleme Tarihi: 9 HAZİRAN 2005 Ülke No: 78- MD

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ I-

GENEL BİLGİLER

Resmi Adı

:

Azerbaycan Cumhuriyeti

Yönetim Şekli

:

Cumhuriyet

Coğrafi Konumu

:

Azerbaycan

Cumhuriyeti

Kafkaslarla

Küçük

almaktadır.

Kuzeyinde

Kafkaslarda,

Kafkaslar

Büyük

arasında

Gürcistan

ve

yer Rusya

Federasyonu’na bağlı Dağıstan Özerk Cumhuriyeti, güneyinde

İran

İslam

Cumhuriyeti,

batısında

Ermenistan ve Türkiye Cumhuriyeti (Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile 11 km uzunluğunda ortak sınırı bulunmaktadır.), doğusunda ise Hazar Denizi yer almaktadır. Yüzölçümü

:

86.600 km2

Nüfusu

:

8.3 milyon kişi (2004)

Nüfus Yoğunluğu

:

96 kişi / km2 (2004)

Başkent

:

Bakü

Önemli Şehirleri

:

Gence, Sumgait, Lenkaron Türkiye’den 2 saat ileridir.

Zaman Ayarı İklimi

:

Doğu ve orta kesimlerinde kışları uzun ve ılıman, yazları ise çok sıcaktır. Nemli bir iklimin hüküm sürdüğü güneydoğu bölgesi ülkenin en çok yağış alan kısmıdır.

Resmi Dil

:

Azeri Türkçesi

Din

:

İslam

2

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ

II- EKONOMİK GÖSTERGELER YILLAR

2000

2001

2002

2003

2004

5.273

5.708

6.090

7.138

8.240

Kişi Başı GSYİH ($)

651

688

743

860

993

Reel GSYİH Büyüme Hızı (%)

11.1

9.9

10.6

11.2

10.0

Enflasyon (tüketici fiyatlarıyla, ort %)

1.8

1.6

2.8

2.1

5.3

Nüfus (milyon kişi)

8.1

8.1

8.2

8.3

8.3

GSYİH (Milyon ABD Doları) (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla)

1 ABD $= 4824 Manat (22.4.2005)

Para Birimi : Manat

Kaynak: The Economist Intelligence Unit; Country by Country 2005

III- GENEL OLARAK DIŞ TİCARETİ AZERBAYCAN’IN DIŞ TİCARETİ (Milyon ABD Doları) Yıllar

İhracatı

İthalatı

Ticaret Hacmi

2000

1.858

1.539

2001

2.079

1.465

3.544

614

2002

2.305

1.823

4.128

482

2003

2.625

2.723

5.348

-98

2004

3.414

3.458

6.872

-44

3.397

Kaynak : The Economist Intelligence Unit; Country by Country 2005

3

Ticaret Dengesi 319

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler Başlıca İhraç Ürünleri

:

Başlıca İthal Ürünleri

:

: :

İtalya (%51.9), İsrail (%5.3), Gürcistan (%4.3), Rusya (%5.7), Fransa (%8.1) Rusya (%14.6), İngiltere (%10.9), Türkiye (%7.4), Türkmenistan (%7.2), Almanya (%6.5) Ham Petrol ve Petrol Ürünleri (%85.4), Polimer Maddeler, Plastik Maddeler, Kauçuk, Reçine ve Bunlardan Hazırlanan Ürünler (% 1.3), Gıda Ürünleri (% 4.9), Metaller (%2.1), Makine ve Aksamları (% 1.3), Dokuma Maddeleri ve Mamulleri (% 1.6) Makine& Aksamları (%26.1), Gıda ve Gıda Ürünleri (%11.8), Metaller (% 19.0), Petrol Ürünleri (%15.1), Kimyasallar (% 4.8) , Mineral Mahsuller (%13.6), Kara, Hava ve Deniz Nakliye Araçları (% 12.7), Kimyasal Ürünler (% 4.2), Plastik Kütle, Kauçuk, Rezin ve Bunlardan Hazırlanmış Mamuller (% 2.8), Tıbbi ve Diğer Muhtelif Cihazlar (% 2.0) .

IV- TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ : TÜRKİYE - AZERBAYCAN TİCARİ İLİŞKİLERİ (Milyon ABD Doları) Yıllar

Türkiye’nin İhracatı

Türkiye’nin İthalatı

Ticaret Hacmi

Ticaret Dengesi

1994

132.1

8.8

140.9

123.3

1995

161.3

21.7

183.0

149.4

1996

239.9

39.1

278.0

200.8

1997

319.7

58.2

377.9

261.5

1998

327.1

50.3

377.4

276.8

1999

248.0

44.0

292.0

204.0

2000

230.3

95.6

325.9

134.7

2001

225.2

78.0

303.2

147.2

2002

226.8

63.3

290.1

163.5

2003

314.7

122.5

437.2

192.2

2004

403.8

135.5

539.3

268.3

2004 (4 aylık)

112.3

29.1

141.4

83.2

2005 (4 aylık)

157.2

45.3

202.5

111.9

Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir. Kaynak:Devlet İstatistik Enstitüsü.

4

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ

TÜRKİYE- AZERBAYCAN DIŞ TİCARETİNİN SEYRİ (Milyon ABD Doları)

450,0

400,0 403,8

350,0 319,7

327,1 314,7

300,0

250,0 248

239,9

230,3 222,7 225,2

200,0

150,0

132,1

135,5

161,3

122,5

100,0

95,6 58,2

50,3

50,0 21,7

78

44

60,9

39,1

8,8

0,0 1994

1995

1996

1997

1998

1999

İhracat

5

2000

2001

İthalat

2002

2003

2004

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ

TÜRKİYE’NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE AZERBAYCAN’A İHRACATI (ABD DOLAR) Fasıl No 84 85 39 73 87 27 48 94 17 32

Açıklaması Kazan, Makine ve Cihazlar, Alet ve Parçaları Elektrikli Makine ve Cihazlar, Aksam ve Parçaları Plastik ve Plastikten Mamul Eşya Demir veya Çelikten Eşya Motorlu Kara Taşıtları, Bunların Aksam ve Parçaları Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları, Mumlar Kağıt ve Karton; Kağıt Hamurundan, Kağıt ve Kartondan Mamul Eşya Mobilyalar; Aydınlatma, Reklam Lambaları, Prefabrik Yapılar Şeker ve Şeker Mamulleri Debagat ve Boyacılıkta Kullanılan Hülasa, Boya, Macun, Sakızlar Kaynak: Devlet İstatistik Enstitüsü

2004 44.181.798 38.673.035 37.937.496 21.416.576 19.583.164 16.788.756 16.504.184 13.240.717 12.790.119 12.170.042

TÜRKİYE’NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE AZERBAYCAN’A İHRACATI (ABD DOLAR) Fasıl No 84 85 39 73 94 27 48 17 32 69

Açıklaması Kazan, makine ve cihazlar, alet ve parçaları Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları Plastik ve plastikten mamul eşya Demir veya çelikten eşya Mobilyalar; aydınlatma, reklam lambaları, prefabrik yapılar Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıt ve kartondan mamul eşya Şeker ve şeker mamulleri Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa, boya, macun, sakızlar Seramik mamulleri Kaynak: Devlet İstatistik Enstitüsü

6

2003 34.511.177 33.424.321 23.403.474 18.804.373 16.139.540 15.925.346 14.313.181 12.841.820 10.460.363 8.975.216

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ

TÜRKİYE’NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE AZERBAYCAN’DAN İTHALATI (ABD DOLAR) Fasıl No 27 39 41 52 29 12 76 74 84 05

2004

Açıklaması Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları, Mumlar Plastik ve Plastikten Mamul Eşya Ham Postlar, Deriler (kürkler hariç) ve Köseleler Pamuk Organik Kimyasal Müstahsallar Yağlı Tohum ve Meyveler, Sanayi Bitkileri, Saman ve Hayvan Yemi Alüminyum ve Alüminyum Eşya Bakır ve Bakırdan Eşya Kazan, Makine ve Cihazlar, Alet ve Parçaları Hayvansal Müstahsallar Kaynak: Devlet İstatistik Enstitüsü

73.783.446 26.522.986 11.922.008 7.651.921 2.844.696 2.650.649 2.024.465 1.775.624 1.390.349 860.634

TÜRKİYE’NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE AZERBAYCAN’DAN İTHALATI (ABD DOLAR) Fasıl No 27 76 41 39 52 12 63 74 84 05

2003

Açıklaması Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar Alüminyum ve alüminyum eşya Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler Plastik ve plastikten mamul eşya Pamuk Yağlı tohum ve meyveler, sanayi bitkileri, saman ve hayvan yemi Mensucattan mamul diğer eşya, kullanılmış eşya, paçavralar Bakır ve bakırdan eşya Kazan, makine ve cihazlar, alet ve parçaları Hayvansal müstahsallar Kaynak: Devlet İstatistik Enstitüsü

7

65.171.944 15.379.078 14.329.813 12.383.076 6.891.587 2.795.930 1.033.821 922.260 825.164 661.632

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ TÜRKİYE’NİN İLK 10 ÜRÜN İTİBARİYLE AZERBAYCAN’A İHRACATI (ABD $)

ÜRÜN TANIMI

2004

ELEKTRİK ENERJİSİ

13.255.707

BENZİNLİ YENİ BİNEK OTOMOBİL

8.960.127

EKMEKLİK VE KAPLICA (KIZIL) BUĞDAY UNU

8.244.379

DEMİR VEYA ÇELİKTEN H ŞEKLİNDE PROFİL

6.273.458

YOLCU TAŞIMA UÇAKLARI (AĞIRLIK <15000 KG)

6.200.000

ÖNDEN YÜKLEMELİ TAM OTOMATİK ÇAMAŞIR MAKİNESİ; KURU ÇAM.KAP<6 KG

5.871.992

HALI, YER KAPLAMASI (POLİPROPİLENDEN, TÜFTELİ)

5.234.415

ÇİKLETLER; DİĞER, SAKKAROZ ORANI <% 60, ŞEKER KAPLANMIŞ/KAPLANMAMIŞ

4.704.207

PLASTİKTEN PROFİL,ÇUBUK,ENİNE KESİT >1MM OLAN MONOFİL (POLİVİNİL KLORÜRDEN OLANLAR)

4.492.735

KRİSTAL ŞEKER

4.395.354

TÜRKİYE’NİN İLK 10 ÜRÜN İTİBARİYLE AZERBAYCAN’A İHRACATI (ABD $)

ÜRÜN TANIMI

2003

ELEKTRİK ENERJİSİ

14.052.718

DEMİR VE ÇELİKTEN PREFABRİK YAPILAR

8.074.255

ÖNDEN YÜKLEMELİ TAM OTOMATİK ÇAMAŞIR MAKİNESİ; KURU ÇAM.KAP<6 KG

6.481.039

EKMEKLİK VE KAPLICA (KIZIL) BUĞDAY UNU

4.705.247

ÇİKLETLER; DİĞER, SAKKAROZ ORANI <% 60, ŞEKER KAPLANMIŞ/KAPLANMAMIŞ

4.628.882

KRİSTAL ŞEKER; İLAVE AROMA/RENK VERİCİ MADDELER İÇERMEYEN

4.566.329

HALI, YER KAPLAMASI (POLİPROPİLENDEN, TÜFTELİ)

3.941.756

PATATES

3.650.311

İLAÇLAR; DİĞER ANTİBİYOTİKLERİ İÇERENLER, DOZLANDIRILMIŞ

3.085.960

ALÇI;İNŞAAT İŞLERİNDE KULLANILAN

2.990.302

8

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ TÜRKİYE’NİN İLK 10 ÜRÜN İTİBARİYLE AZERBAYCAN’DAN İTHALATI (ABD $) ÜRÜN TANIMI

2004

MOTORİN

66.713.040

ALÇAK YOĞUNLUK POLİETİLEN

25.321.549

KARDESİZ, PENYESİZ MENSUCAT

7.637.521

MANDA VE MALAK DERİLERİ (YAŞ AĞIRLIK:16 KG. FAZLA)YAŞ TUZLANMIŞ VE BÜTÜN

4.901.380

DİĞER YAĞLAMA YAĞLARI

3.831.951

BEYAZ İSPİRTO

3.238.455

KOYUNLARIN YÜNLÜ YAŞ DERİLERİ; HAM

3.025.063

İZOPROPİL ALKOL

2.794.736

ŞEKER PANCARI

2.650.649

ÖKÜZ VE İNEK DERİSİ

2.135.350

TÜRKİYE’NİN İLK 10 ÜRÜN İTİBARİYLE AZERBAYCAN’DAN İTHALATI (ABD $)

ÜRÜN TANIMI

2003

MOTORİN

63.984.654

ALÇAK YOĞUNLUK POLİETİLEN

12.342.793

KÜLÇE/SIVI HALDE İKİNCİL (SEKONDER) ALÜMİNYUM ALAŞIMLARI

8.736.247

KARDESİZ, PENYESİZ MENSUCAT

6.891.587

BİRİNCİL ALÜMİNYUM ALAŞIMLARI

6.516.922

ÖKÜZ VE İNEK DERİSİ; (YAŞ AĞIRLIK: 15 KG. AZ) YAŞ TUZLANMIŞ, BÜTÜN, HAM HALDE

5.366.670

KOYUNLARIN YÜNLÜ YAŞ DERİLERİ; HAM

3.185.844

ÖKÜZ VE İNEK DERİSİ; (YAŞ AĞIRLIK: 15 KG. FAZLA,16 KG. AZ) YAŞ TUZLANMIŞ,

3.046.275

ŞEKER PANCARI

2.754.390

MANDA VE MALAK DERİLERİ (YAŞ AĞIRLIK:16 KG. FAZLA)YAŞ TUZLANMIŞ VE BÜTÜN

2.151.600

9

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ

TÜRKİYE – AZERBAYCAN ARASINDA YAPILAN BAŞLICA ANLAŞMALAR • Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması: 1 Kasım 1992 tarihinde imzalanmış olup Resmi Gazete Tarihi ve Numarası 23.01.1993/21474 dır. Yürürlüğe giriş tarihi 23 Ocak 1993’tür. • Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması: Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Hakkında Anlaşma Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından 14.06.1994 tarih ve 820 sayılı karar ile, Türkiye tarafından ise 25.07.1996 tarih ve 4152 sayılı Kanun ile onaylanarak 31.07.1996 tarih ve 22713 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir. •

Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması: 09.04.1994 tarihinde imzalanan anlaşma her iki ülkenin parlamentosu tarafından onaylanmış ve 01.01.1998 tarihinden itibaren yürürlüğe konulmuştur.

10

DIŞ TİCARET ARAŞTIRMA SERVİSİ

11