Aqida

Rahmân ve Rahim Olan Allâh’ın Adıyla

KI EV 9 H.- 2008

HIDIR KARTAL +380971111295 E-mail: [email protected]

Mısır’daki Ezher-i Usûl

Eddîn

erîf

Külliyesi

Üniversitesi’nin (Din

Esasları

Akademisi) bu inancı gözden geçirdikten sonra onu onaylamı ve buna binaen resmî mührü ile mühürlemi tir.

2

TRANSKR PS YON Arapça telaffuzuna uygun olmasi için belirli kelimeler Türk mla Kılavuzu’na göre yazılmayacaktır. Bunlar: 1- Allâh’ın sim ve Sıfatları. 2- Peygamberlerin simleri. 3- Kur’an’daki Sûrelerin isimleri. TRANS KR PS YON

ARETLER

N

E

H

F

Š

D

B

V

K

D

Z

T

Y

K

T

R

S

‘

L

Ž

Z

C

ÂA

M

S

H

3

!

1.

Din ilmindeki Farz-ı ayn nedir?

Her mükellefe inanç, taharet, namaz ve oruçla ilgili hükümlerden ihtiyaç duyuldu u kadarını ö renmesi, zekatı üzerine farz olan kimsenin, Haccı ise hacca gücü yeten kimsenin ö renmesi farzdır. Ayrıca kalp, el, göz ve di er uzuvların günahlarını ö renmek de farzdır. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

Ez-Zumer suresi, 9. ayet

Manası: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olmaz. Hadis-i erîf: “Her müslümanın ilim ö renmesi farzdır.” Bu hadis-i Beyhakî rivayet etmi tir.

2. nsanların ve cinle rin yaratılmasındaki hikmet nedir? Allâh’ın onları kendisine ibadet etmelerini emretmek için yaratmı olmas ıdır. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

)*+ '( & !" # $% Ez-Zâriyât suresi, 56. ayet

Allâh-u Teâlâ insanları ve cinleri onlara ibadeti emretmek için yaratmı tır. Hadis-i erîf: “Allâh’ın kulları üzerindeki hakkı, kendisine ibadet edip kendis ine hiç bir eyi ortak ko mamalarıdır.” Bunu eyhân (Buharî ve Muslim) rivayet etmi tir. 4

3.

badet nasıl sahih (geçerli) olur?

Allâh’ın varlı ına inanıp O’nu yaratıklarından hiç bir eye benzetmeyen kimsenin Allâh’a ibadeti sahih olur. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

120, -. / ( + E"- ûrâ suresi, 11. ayet

Manası: ‘O (Allah) hiç bir eye benzemez’. Rasûlullâh sallAllâh-u aleyhi ve sellem de öyle buyurmu tur: “Rabbinin Zât’ı hakkında tefekkür olamaz.” Bunu Ebu Kasim El-Ensârî rivayet etmi tir. Gazâlî de öyle demi tir: “ badet ancak Mâbud’u bildikten sonra sahih olur”.

4.

Allâh Rasulleri niçin göndermi"tir?

Allâh Rasulleri, insanlara dünyevî ve dinî yararları ö retsinler diye ve insanları Allâh’a ibadet etmeye ve kendisine hiç bir eyi ortak ko mamaya ça ırsınlar diye göndermi tir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

;3

789 * : 8+*!3 -4 5 *6

El-Bakarah suresi, 213. ayet

Manası: Allâhu Teâlâ Peygamberleri müjdeleyici ve uyarıcı olarak göndermi tir. Hadis-i erîf: “Benim ve benden önceki Peygamberlerin söylemi oldukları en faziletli söz Lâ ilâhe illallâh’tır.” Bunu Buharî rivayet etmi tir. 5

5.

Tevhid’in manası nedir?

mam Cüneyd El-Ba dâdî’nin dedi i gibi Tevhid kadîm olanı hâdis olanlardan ayırmaktır. Onun ‘kadîm’den maksadı ise ba langıcı olmayan Allâh’tır. ‘Hâdis olan’ ise yaratılmı olandır. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

120, -. / ( + E"- ûrâ suresi, 11. ayet

Manası: ‘O(Allah) hiç bir eye benzemez’. Rasûlullâh’a öyle sorulmu tur: ‘En faziletli amel hangisidir?’ Bunun üzerine Efendimiz: “Allâh’a ve Rasulü’ne iman etmektir.” diye buyurmu tur. Bunu Buharî rivayet etmi tir.

6.

Allâh’ın varlı#ı hakkında bilgi ver.

Allâh mevcuttur varlı ında üphe yoktur. O bir biçimi, mekânı ve yönü olmaks ızın mevcuttur. O yaratıklarından hiç bir eye benzemez . Hiç bir ey de O’na benzemez. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

<= , -4 >6? brâhîm suresi, 10. ayet

Manası: Allâh’ın varlı ında üphe yoktur. Hadis-i erîf: “Allâh ezelde varken kendis inden ba ka hiç bir ey yoktu.” Bunu Buharî ve ba kaları rivayet etmi tir. 6

7.

Allâh-u Teâlâ’nın "u âyetinin: B

@ 3/ 3?@A

manası nedir? “Bu ilmin ku atması anlamındadır.” Bunu ise mam Sevrî, mam afii, mam Ahmed, mam Mâlik ve daha ba kaları söylemi lerdir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

I C D2>, EAFG H?) Et-Talâk suresi, 13. ayet

Manası: Allâh her eyi ilmiyle ku atmı tır. Hadis-i erîf: “Kendinize kolayla tırın, siz i itmeyen hâlinizi bilmeyene dua etmiyorsunuz. Siz i iten ve halinizi bilene dua ediyorsunuz” Bunu Buharî rivayet etmi tir. Bu, Allâh’tan hiç bir eyin gizlenemiyece i anlamındadır.

8.

Günahların en büyü#ü hangisidir?

Günahların en büyü ü küfürdür. Küfürlerden biris i de irktir. irk’in anlamı ise Allâh’tan ba kasına ibadet etmektir. Allâh-u Teâlâ Lukmân hakkında haber vererek öyle buyurmu tur:

L789

'- FL79M !>3F -N

-3F

$ J K'

O@+NC O@ N Lukmân suresi, 13. ayet 1

Bu ayetin zahiri (zahiri böyle hayal ettiren ayetler, zahirine göre alınmamalıdır) nerde olursak olalım Allâh’ın bizimle beraber oldu u manasını hayal ettiriyor.

7

Manası: Lukmân o luna ö üt vererek öyle demi tir: “ Ey o lum! Allâh’a ortak ko ma. Muhakkak ki, ortak ko mak büyük bir zulümdür.” Hadis-i erîf: “Peygamber Efendimiz sallallâh-u aleyh i ve selleme, günahların en büyügü hangis idir diye soruldu unda, cevaben: Allâh, seni yarattı ı halde ona ortak ko mandır.” diye buyurmu tur. Bunu Buharî ve daha ba kaları rivayet etmi lerdir.

9.

badetin manası nedir?

badet, hadis hafızı Subkî’nin dedi i gibi hu unun ve tezellülün son derecesidir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

)*C 6 &? '-' El-Enbiyâ’ suresi, 25. ayet

Manası: Kendisinden ba ka lâh olmayan Allâh’a ibadet ediniz.

10. Arapça dilinde $ $ gelebilir mi?

$ ibadet anlamına

Evet gelir, Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

P)H?-FL7,?Q >RF; CS?T !&' El-Cin suresi, 20. ayet

8

Manası: Peygamber sallallâh-u aleyhi ve sellem Efendimize öyle demes i emrolunmu tur: “Ben ancak Rabbime ibadet ederim ve O‘na hiç bir eyi ortak ko mam”

>RF; CS? Bu, Allâh’a ibadet ederim anlamında gelmi tir. Ba ka bir ayette ise:

I)H?- U

C)MV6

El-Cin suresi, 18. ayet

Manası: Hiç bir etmeyiniz.

eyi Allâha ortak ko arak ibadet

Buharinin rivayet ettigi bir hadis i erifte Peygamber efendiniz “ ” hadisinde varıd olan kelimesi, hayırlı ameller anlamında gelmi tir.

11. arapçadaki anlamları itibariyle ibadet anlamından ba"ka bir anlama da gelebilir mi? Evet gelebilir, Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

PX F@AX F2C)/ @A3+FJ W!7 2CS

"M

En-Nûr suresi, 63. ayet

Manası: Resûle kendi aranızda birbirinize seslendi iniz gibi seslenmeyin. Ayette varid olan 2C)/ seslenme mana sında gelmi"tir.

9

12. Bir Peygambere veya bir veliye gıyabında dahi olsa, seslenmenin veya kendisinden alı"agelmemi" bir "eyi istemenin hükmü nedir? Bu caizdir, çünkü yalnızca bunun yapılması Allâh’tan ba kasına ibadettir diye sayılmaz. Ayrıca ki inin yalnızca ya Rasulellâh demesi de Allâh’a ortak ko mak de ildir. Sabit olarak geçmektedir ki Bilal bin Hâris El-Muzenî, efendimiz Ömer’in günlerinde meydana gelen kıtlık yılında Peygamber sallallâh-u âleyhi ve sellem Efendimiz’in kabrine gelip öyle demi tir: “Yâ Rasulallâh! Ümmetin için ya murun inmesini iste onlar mahvoldular.” Bunu Beyhakî ve ba kaları rivayet etmi lerdir. Bunun üzerine kendisine kar ı ne efendimiz Ömer ne de bir ba kası kar ı çıkmı tır. Hatta onun o amelini güzel bulmu lardır. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

@Y 7Z\W -4 7Z\W 6L ]T^ @Y Z&?

[ K'@Y!&?

I +H!; IF!M-4 )^ J W!7

En-Nisâ’ suresi, 64. ayet

Manası: ayet onlar kendilerine kar ı zulümde bulunduklarında Allâh’ın Resûlü’ne gitseler ve Allâh’tan af dileseler bir de Allâh’ın Resûlü onlar için af dilese Allâh onların tevbelerini kabul eder ve onlara rahmet eder. Ayrıca sabit olarak geçmektedir ki bni Ömer, ayakla ilgili felce benzer bir hastalı a u rayınca: “Yâ Muhammed!” demi tir. Bunu Buharî „El-Edebu’l Mufrad” isimli kitabında rivayet etmi tir. 10

13. sti#ase ile istiânenin anlamlarını delille rle beyan et. sti ase darda olundu unda yardım istemektir, istiâne ise daha umumi ve daha kapsamlıdır. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

_V!`

7*!` F 3+ W

El-Bakarah suresi, 45. ayet

Manası: Sabır ve namaz ile yardım isteyin. Hadis-i erif: “Güne , Kıyamet gününde insanların kafalarına yakla acaktır. Bu arada onlar Âdem’den yardım isteyeceklerdir.” Bunu Buharî rivayet etmi tir. Bunda da gerçekte zararı ve faydayı Allâh’tan ba kasının vermedi ine inanarak Allâh’tan ba kasından yardım istemenin caiz oldu una dair delil vardır.

14. Peygamberlerle tevessül etmek hakkında bilgi ver. Peygamberlerle tevessül etmek icma ile caizdir. Tevessül ise gerçekte zararı da yararı da verenin Allâh oldu una inanarak bir Peygamberi veya bir veliyi anmak suretiyle onun hakkı için tevessül edene ihsan edils in diye, ki inin Allâh’tan faydalı bir eyin gelmesini veya zararlı bir eyi gidermes ini dilemesidir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

a+W

-+' \F

El-Mâideh suresi, 35. ayet

11

Manası: Müminler, Allâh’ın vesileyi (sebebi) arasınlar.

Rızas ına yakla tıran

Hadis-i erif: “Resûlullâh, kör birisine kendisiyle tevessül etmeyi ö retmi ve bunun üzerine o kör bunu Resûlullâh’ın huzurunda olmadan uygulamı tır. Böylelikle de Allâh ona görme duyusunu geri vermi tir.” Bunu Taberânî rivayet edip sahih oldu unu bildirmi tir.

15. Velilerle tevessül etmek hakkında bilgi ver. Velilerle tevessül etmek caizdir. Selef (bu ümmetin ilk üç asrında ya ayanlar) ile Halef (onlardan sonrakiler)‘in içinden hak ehlinden olup da buna muhalefet eden bir kimse görülmemi tir. Hadis-i erif: “Efendimiz Ömer: “Ey Allâhım! Sana Peygamberimizin amcası ile tevessül ediyoruz.” diyerek Abbâs ile tevessül etmi tir” Bunu Buharî rivayet etmi tir.

16. Cariye hadisinin manasını beyan et. Bu hadis mudtaribtir2 . Bunun sahih oldu unu bildiren varsa da, yine de bu Allâh’ın gökte oldu u anlamına gelmez demi lerdir. mam Nevevî hadis i açıklarken öyle demi tir:3 sözü, mekan hakkında de il an hakkında bir sorudur. Bu demektir ki, senin Allâh’ı yüceltmek bakımından itikadın nedir? O cariyenin: %& () ' *+' $ demesi 2

Mudtarib hadis zayı f kısımlarından bir çe ittir. Hadis Alimi El-’iraki Elfiye kitabında söyledi i gibi. 3 Bu hadis müte abih hadislerdendir. Müte abih ayet ve hadisleri te’vil etmeden zahirine göre almak caiz de ildir. Arapçada bazı kelimeler birden çok manaya gelir.

12

ise anı pek yücedir anlamındadır. O hâlde Resûlullâh’ın o cariyeye mekan hakkında sordu una inanmak caiz de ildir, o cariyenin Allâh’ın gökte bulundu unu kastetti ine inanmak caiz de ildir. Ebu’l Kasim El-Ku ayrînin “Ku ayriyyeh risalesi” kitabında imam Alî’nin öyle dedi i geçmektedir: “Mekanları yaratan hakkında nerededir denilmesi sözkonusu olamaz”. mam Ebu Hanife “El-Fikhu’l Ebsat” is imli kitabında: “O mekandan önce var iken mekan ve mahlukat diye bir ey yoktu. O ise her eyi Yaratandır.” demi tir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

120, -. / ( +

E"- ûra suresi, 11. ayet

Manası: ‘O(Allah) hiç bir eye benzemez’. Hadis-i erif: “Allâh ezelde var iken Kendis inden ba ka hiç ey yoktu.” Bunu Buhârî rivayet etmi tir.

17. Allâh’a sövenin kafir oldu#una dair hükmü delille birlikte beyan et. Kadı yad Allâh’a sövenin, kızgın da olsa akasına da olsa ve gönlü razı olmasa da küfre girdi ine dair icmayı nakletmi tir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

- W; -M d -4 F? e & f g& !3/ &!'! $+ @Y bW c k,,j @A&l') F@M7Z/ ) ; M k,-j hiY M@ 3/ Et-Tevbeh suresi, 65. ve 66. ayet

13

Manası: Yani (Ye Muhammed) "Onlara sorsan: "Biz akala ıyorduk derler." De ki, Allaah ile, ayetleri ile ve onun Rasuulü ile mi alay ediyordunuz. Mazeret /özür/ etmeyin, siz iman ettikten sonra kafir oldunuz." Ve Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyh i vesellem buyuruyorki: “Kul öyle bir söz söyliyebilir ki onda hiçbir zarar kendine görmez bu söz sebebiyle küfre dü er ve kafir olarak ölürse cehenneme girer ve cehennemin dibine iner kiyamet gününde. Bunu mam Tirmizî rivayet etmi tir.

18. Erkek ve kadınların kabirleri ziyaret etmelerinin caiz oldu#una dair delil nedir? Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyhi vesellem buyuruyorki: “Kabirleri ziyaret edin. Muhakkak ki bu sizlere ahireti hatırlatır.” Bunu mam Beyhakî rivayet etmi tir.

19.

slâm’a nasıl girilir?

slâm’a Kelime-i ehadet söylenerek girilir, “Este firullâh” demekle de il. Allâh- Celle Celeluhû Nûh hakkında buyurduki:

@A!F; 7Z\W # $6 Nûh suresi, 10. ayet

Manası: Nûh, kavminden Allâh’ın kendilerini affetmes i için Allâh’a ve Peygamberi Nûh’a iman ederek slâm’a girmelerini talep etmi tir. 14

20. Rasûlullâh’ı sallallâh-u aleyhi ve sellem meth etmenin hükmünü beyan et. Bu icma ile caizdir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

m@+NC mn % 0 = !&' El-Kalem suresi, 4. ayet

Manası: Allâh’ın Resûlü Muhammed sallallâh-u aleyh i ve sellem yüce bir ahlâka sahiptir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

o 7` & o ;!iC El-A’râf suresi, 157. ayet

Manası: Rasûlullâh’ı meth edip yüce sayan ve ona yardımcı olanlar... Hadis i erif: “Kadınların bir kısmı Peygamber sallallâhu âleyhi ve sellem Efendimiz’in huzurunda bulunup meth ederek öyle demi lerdir: “Ne azim bir kom udur Muhammed.” Bunu bn-i Mâceh rivayet etmi tir. Sabit oldu una göre Hassân bin Sabit, Abbâs ve ba kaları sahabîlerden onu methetmi tir. Peygamber Efendimiz ise buna kar ı çıkmamı bilakis bunu güzel bulmu tur.

15

21. Kabir azabı hakkında bilgi ver. Kabir azabına iman etmek farzdır. Bu ise icma ile sabittir ve onu inkâr eden küfre dü mü olur. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

Is+9 C p)q Y+C

r 7 ;!3

#afır suresi, 46. ayet

Manası: Ate , kâfirlere ö leden önce ve ak ama do ru gösterilir. Yani bunun anlamı kafirin ruhu cehennme yakın bir yere götürülür kendi yerini cehennemde görür. Ve Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyh i vesellem buyuruyorki: “Allâh’tan kabir azabından korunmayı dileyin.” Bunu mam Buharî rivayet etmi tir.

22. Mahlukatın ilki nedir? Mahlukatın ilki sudur. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

Rm>H D2>, / 2

3^

El-Enbiyâ’ suresi, 30. ayet

Manası: Allâh tüm canlıları sudan yaratmı tır. aynı ekilde cansızlarda sudan yaratıldı ına dair Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyhi vesellemin Hadis-i erif delildir. “Her ey sudan yaratılmı tır.” Bunu mam bni Hibbân rivayet etmi tir.

16

23. Bidat’ın çe"itleri hakkında bilgi ver ve iyi bidatın bulundu#una dair delil nedir? Bid’at, lu at anlamı itibarıyla geçmi te bir benzeri görülmeden meydana getirilen her yeni eydir. Ve er’i bakımından yeni bir ey çıkarılıp ve bu kuranda ve hadiste bildirilmeyen eye bidat denilir. Bidat ikiye ayrılır iyi bidat ve kötü bidat Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

tu

r ;v2T\F '@Y+C 3*/

C) F Ia!+&* ;

El-Hadîd suresi, 27. ayet

Manası: Allah sâ’ya tâbi olan Müs lümanların üzerine farz kılmadı ı halde Evlenmeyi güzel elbiseyi giymeyi ve güzel yemeklerden mubah oldu u halde uzak kaldıklarından dolayı Allah onları meth etmi tir. Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyhi vesellem buyuruyorki: “Kim slâm’da iyi bir ey çıkarırsa onun sevabı vardır ve kendis inden sonra bununla amel eden kimselerin sevabı vardır.” Bunu mam Muslim rivayet etmi tir. Sahabeler ve sonrakiler Din’e uyan iyi olan bir çok eyi meydana getirmi lerdir. Bunlar ise Ümmet tarafından kabul görmü tür. Örne in mihrapların yapılmas ı, Cuma namazı için okunan ikinci ezan, Mushaf’ı erîf’in noktalanmas ı ve Peygamber Efendimiz’in mevlid-i erif’inin yapılması. 17

24. Sihir yapmak hakkında bilgi ver? Sihir yapmak buyurmu tur:

7w8 x !3

haramdır.

Allâh-u

E 7Z/ : y +!9 !Az

Teâlâ

öyle

+W 7Z/

El-Bakarah suresi, 102. ayet

Manası: Süleyman küfre girmemi tir velâkin eytanlar küfre girmi lerdir onlar insanlara sihri ö rettiler. Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyhi vesellem buyuruyorki: “’Helak eden yedi eyden sakının.’ Denildi ki: ’Bunlar hangileridir? Yâ Rasulallâh!’ Peygamberimiz Muhammed Sallalah’u ^Eleyhi vesellem buyuruyorki: “Allâh’a irk (ortak) ko mak, sihir yapmak, …” Bu hadis i mam Muslim rivayet etmi tir.

25. Allâh’ın isminin bulundu#u kâ#ıdı hafife alarak çöpe atanın küfre girdi#ine dair delil nedir? Allâh’ın isminin bulundu u kâ ıdı çöpe atmak caiz de ildir. Bunu hafife alarak yapan küfre girer. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

)

; M k ,-j

hiY M@ 3/ - W; -M d -4 F? k,,j @A&l') F@M7Z/

Et-Tevbeh suresi, 65. ve 66. ayet

18

Manası: Peygamber sallallâh-u âleyhi ve sellem Efendimiz öyle des in diye emrolunmu tur: “Allâh ile, O' nun âyetleriyle ve O' nun Rasulü ile mi alay ediyordunuz? Özür dilemeyin imanınızdan sonra küfre girdiniz” bn-i Abidîn öyle demi tir: “Mushafı çöpe atan kimse küfre girer, hafife almaya kastı olmasa dahi. Çünkü onun eylemi hafife almaya delâlet etmektedir.”

26. Nezir yapmanın hükmü nedir? Sevaba hayra yakla maya vesile olacak eylerde nezretmek caizdir ve onu yerine getirmek farzdır. Fakat haram kılınmı eylerde nezretmek caiz olmaz ve onu yerine getirmek farz de ildir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

; !3 F 6 El- nsân suresi, 7. ayet

Manası: Nezirlerini yerine getirirler... Hadis i erif: “Kim Allâh’a itaat etmeye nezrettiyse O’na itaat ets in ve kim Onun emrinden çıkmaya nezrettiyse O’nun emrinden çıkmasın.” Bunu Buharî rivayet etmi tir. 19

27. Kadının sesinin avre t olmadı#ına dair delil ne dir? Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

I6 7 !I El-Ehzâb suresi, 32. ayet

Manası: Peygamber Efendimizin hanımları, iyi eyleri söylemekle emrolunmu lardır. Hadis-i erif: “Ehnâf bin Kays dedi ki: ’Hadisi Ebu Bekir’in, Ömer’in, Osman’ın ve Ali’nin a ızlarından duydum. Fakat onu Ai e’nin a zından duydu um gibi duymadım.’”4 Bunu Hakim Mustedrak is imli kitabında rivayet etmi tir.

28.

Allâh’ın kelam sıfatı hakkında bilgi ver.

Allâh, bizim kelamımıza benzemeyen kelamla tekellüm eder. Onun kelamı ne harf ne ses ne de lugattır. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

I +AM0W -4 @ / En-Nisâ’ suresi, 164. ayet

Manası: Mûsâ Allâh' ın ezeli ve ebedi olan kelamıni i itti. mam Ebu Hanife Fikhu’l Ebsat adlı kitabında öyle demi tir: “Ve O(Allah) tekellüm eder. Fakat bizim kelamımız gibi de il. Biz aletler ve harflerle konu uruz. Allâh-u Teâlâ ise alet ve harfler olmaksızın tekellüm eder.” 4

Yani Ai e radıyâllahu anhâ ilmi, a zına sesi farkedilmesin diye bir ey koymadan ö retirdi.

20

29. Allâh-u Teâlâ’nın "u kavli:

{ W |7 0 C

H!7

ne manaya gelir? mam Mâlik öyle demi tir: “O, Kendini vasıflandırdı ı gibi istiva (arapçadaki anlamı itibarıyla) etmi tir ve O’nun hakkında nasıl denilemez. Nasıl denilmesi ise O’nun için sözkonusu olamaz.” Keyfiyet ise yaratı ın sıfatıdır. Oturmak, yerle mek, bir mekânda ve yönde bulunmak yaratı ın s ıfatlarındandır. Ku ayrî de öyle demi tir:“’ stiva etmi tir, yani himayes i altına almı , hakimiyeti altına almı ve kalmas ını sa lamı tır.’ Allâh’ın Ar ’ın üzerine oturdu una inanmak ise caiz de ildir. Çünkü bu müsluman olmayanların inancıdır ve Allâh’ın u kavlini yalanlamayı içerir:

J .v} -4 F7X MV6 En-Nahl suresi, 74. ayet

Manası: Allâh’ı benzetmeye kalkmayın.” mam Ali ise öyle demi tir: “Allâh Ar ’ı kudretinin büyüklü ünü göstermek için yaratmı tır ve onu kendisine mekân edinmemi tir.” Bunu Ebu Mansûr El-Ba dâdî rivayet etmi tir. 21

30. Kade r hakkında bilgi ver. Bu Dünya’da hayır ve er, taat ve günah, iman ve küfür olarak has ıl olan her ey Allâh’ın takdiri, dilemesi ve ilmiyledir. Hayır, iman ve taat O’nun takdiri, sevmesi ve rızasıyladır. er, günah ve küfüre gelince bunlar Allâh’ın takdiriyledir. Fakat sevmesi ve rızasıyla de ildir. Allâh’ın sıfatı olan takdiri, erle vasıflandırılamaz. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

m;)$Fo3$% D20, / !&' El-Kamer suresi, 49. ayet

Manası: Allâh her eyi takdiriyle yaratti. Hadis i erif: “Her ey kader iledir, hatta geri zekâlılık ve zekilik dahi.” Bunu Muslim rivayet etmi tir.

31. Erke#in ecnebi bir kadınla tokala"masının haram oldu#una dair delil nedir? Hadis-i erif: “Sizlerden birisinin ba ına bir demirin batırılması, kendisine helal olmayan kadınla tokala masından iyidir” mealindeki hadis-i erif. Bunu Dârakutnî rivayet etmi tir. Ayrıca Efendimiz sallAllâh-u âleyhi ve sellem: “Elin zinası ecnebi kadını arada engel olmadan deris ine dokunmaktır.” diye buyurmu tur. Bunu Buharî rivayet etmi tir. 22

32. Ölünün üzerine hakkında bilgi ver.

Kuranıkerim okumak

Kuranıkerim’i ölünün üzerine okumak caizdir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

7+g

6

El-Hacc suresi, 77. ayet

Manası: Hayır yapın. Hadis-i erif: “Ölülerinizin üzerine Yâsîn okuyun.” Bunu bni Hibbân rivayet edip sahih oldu unu bildirmi tir. Bunun caiz ve yararlı olu u hususunda hak ehlinin icması da vardır. mam afii öyle demi tir: “Ölünün mezarının yanında Kurandan bir kısmını okumu olsaydılar iyi olurdu ve Kuranın tümünu okumu olsaydılar daha iyi olurdu”. Bunu Nevevî Riyâdussalihîn adlı kitabında nakletmi tir.

33. Ölünün bir ba"kasının vermi" oldu#u sadakasından yararlanmasının mümkün oldu#una dair delil nedir? Hadis-i erif: “Ademo lu ölürse ameli üç ey hariç kesilir (bunlar) sadaka-i cariye, kendisinden yararlanılan ilim ve kendisine dua eden salih evlat.” Bu demektir ki bunlar, Müslümanın sebep oldu u eylerden olup kendisinden yararlandı ı eylerdendir. 23

Aynı ekilde Allâh-u Teâlâ’nın u kavli de:

En-Necm suresi, 39. ayet

Yani insan kendi yaptı ı hayırdan da yararlanır kendi yaptı ı olmayıp kendis ine bir ba kasının yaptı ı ihsanından da üzerine Allâh’ın lütfetmesiyle yararlanır. Buna verilebilecek örnek cenaze namazıdır. Bu, ölünün yapmadı ı bir ey oldu u hâlde bundan kendisi yararlanır. Ayrıca Peygamber Efendimiz’in bir ba kasına dua etmes i örne i de verilebilir. Bu, ba kasının yapmadı ı bir ey oldu u hâlde o bundan yararlanır tıpkı Efendimiz’in sallAllâh-u âleyhi ve sellem ibni Abbas’a dua ederek: “Yâ Allâh ona hikmeti ve kitabın (Kuran’ın) te’vilini ö ret” diye dua etti inde söyledi i sözü gibi. Bunu Buharî rivayet etmi tir.

34. Kıyam-ı Ramadan namazını 11 rekattan daha fazla olarak kılmanın caiz oldu#una dair delil nedir? Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

w ZM@A 7+g

6

El-Hacc suresi, 77. ayet

Manası: Hayır yapın ki kurtulabilesiniz Hadis- erif: “Gece namazı iki er iki erdir.” Bunu Buharî rivayet etmi tir. 24

35. Def kullanmanın caiz oldu#una dair delil nedir? Hadis-i erif: “Bir kadın Peygamber Efendimiz’e: ‘Ben nezir yaptım ki, e er Allâh seni sa salim olarak geri dönmeni sa larsa huzurunda def çalaca ım.’ demi tir. Efendimiz de: ‘Nezrettiysen nezrini yerine getir.’ Bunu Ebu Davud rivayet etmi tir.

36. Enbiyânın ve Resûllerin ilki kimdir? Enbiyânın ve Resûllerin ilki Âdem’dir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

~Sd0Z•€ -4 ' Âli mran suresi, 33. ayet

Manası: Allâh Âdemi... seçmi tir. Hadis-i erif: “Âdem ve di er Enbiyâ Kıyamet gününde benim sanca ımın altında olacaklardır.”

37. Peygamberlerde olması gereken "eyler nelerdir ve onlar hakkında imkânsız olanlar nelerdir? Peygamberlerin u sıfatlarla vasıflanmı olmaları gereklidir: Do ruluk, eminlik, zekilik, iffet, cesaret ve fasih (açık ve düzgün ekilde) konu mak. Onlar hakkında peygamberlikten önce ve sonra imkânsız olanlar ise yalan, hiyanet, rezalet, zina ve büyük günahlar ve küfürdür. 25

Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

:

0 C 3!X 6•V /

El-En.âm suresi, 86. ayet

Manası: Allâh Peygamberleri âlemlere üstün kılmı tır. Hadis-i erif: “Allâh her Peygamberi güzel yüzlü ve güzel sesli olarak göndermi tir.” Bunu Tirmizî rivayet etmi tir.

)

38. Allâh-u Teâlâ’nın manası nedir?

@ ) @

kavlinin

Bunun manası madde olma ve bir eye girme veya onda çözünme Allâh için sözkonusu olamaz. O hâlde Allâh bir eye girmekle vasıflanamaz. Hiç bir ey de O’ndan kopmu de ildir Herhangi bir eyin O’na girdi i de söylenemez. mam Cafer Es-Sadık öyle demi tir: “Kim Allâh’ın bir eyin içerisinde bulundu unu veya kendis inin bir eyden oldu unu veya herhangi bir eyin üzerinde bulundu unu ileri sürerse irke dü mü olur.” Bunu Ku ayrî, Ku ayriyye Risalesi’nde rivayet etmi tir.

39. Ezandan sonra Peygamber’e salâvât getirmenin caiz oldu#una dair delil nedir? Peygamber’e ezandan sonra salâvât getirmek caizdir. Bunu haram kılanlara ise aldırı edilmez. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur: 26

-+C ƒ€ 3d

Y‚? 8>*!3 0 C ƒ` -AhV I + M EW

'

Ehzâb suresi, 56. ayet

Manası: Allâh, (Peygamberinin yüceltilmes ini ve erefini artırması anlamında) ve melekleri Peygambere salât 5 ederler. Ey iman edenler ona salavat ve selam getirin. Hadis-i erif: “Müezzini duyarsanız onun söyledi i gib i söyleyin ve bana salâvât getirin.” Bunu Mus lim rivayet etmi tir. Ayrıca u hadis: “Kim beni anarsa salâvât getirsin”. Bunu hadis hafızı Sehavî rivayet etmi tir.

40. Riddet nedir ve kaç kısma ayrılmaktadır? Riddet müslümanlıktan küfür sebebiyle kopmaktır ve üç kısma ayrılmaktadır: Sözlü riddet, örne in kızgınlık hâlinde dahi olsa Allâh’a veya Peygamberlere veya slâm’a sövmek. Fiilî riddet ise örne in Mushaf’ı çöpe atmak veya Mushaf’a ayakla basmak. Kalbî riddet de örne in Allâh’ın cisim veya ruh oldu una veya Ar ’ın üzerinde oturdu una veya gökte bulundu una veya Zatıyla her yerde bulundu una veya bir yönde bulundu una inanmak. 5

Allâh’ın Peygamber Efendimize sal at etmesi onun yüceltilmesini ve erefini artırması anlamına gelir, salavat okuması anlamına gelmez, çünkü Allâh dua etmekle vası fl anamaz ve bahsi geçti i gibi Allâh’ın kelamı bizim kelamımıza benzem ez. Meleklerin ve insanların Peygamber Efendimize salat etmel eri ise salavat getirmeleri anlamındadır ki bu duadır.

27

Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

@Y VW') F 7Z/ 7ZA a /

)$

Et-Tevbeh suresi, 74. ayet

Manası: Bir takım insanlar küfür kelimesini söyleyip müslümanlıklarından sonra küfre girmi lerdir. Ayrıca Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

7$

( !9

)" M

Fussilet suresi, 37. ayet

Manası: Güne e de aya da secde etmeyin. Hadis-i erif: “Kul dikkat etmedi i öyle bir söz söyler ki (o söz küfür sözü olur), bu sebeple, do u ile batı arasındaki mesafeden daha uzun bir mesafeyle Cehennemin içinde dü er”. Bunu Buharî ve Muslim rivayet etmi lerdir.

41. Mevlid-i Nebevî erif kutlamasının caiz oldu#una dair delil nedir? Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

w ZM@A 7+g

6

El-Hacc suresi, 77. ayet

Manası: Hayır yapın ki kurtulabilesiniz. Hadis-i erif: “Kim slâm’da iyi bir yol açarsa ona bunu ecri vardır...” Bunu Muslim rivayet etmi tir. 28

42. Peygamber Efendimiz’in: “Dilersen Allâh’tan dile, yardım dilersen de Allâh’tan yardım dile”. mealindeki buyurdu#u sözde denilmek istenen "ey nedir? Bu demektir ki öncelik bakımından kendisinden istenilecek ve kendisinden yardım istenilecek Allâh’tır. Bu, Allâh’tan ba ka biris inden bir ey istenilemez veya Allâh’tan ba ka birisinden yardım istenilemez anlamına gelmez. Bu bn-i Hibbân’ın rivayet etti i u hadise benzer: “... ve yeme ini takva sahibinden ba kası yemesin”. Yani yedirilmede öncelikli olan takva sahibidir. Bu demek de il ki günahkâr birisine yemek yedirmek haramdır. Allâh-u Teâlâ Kuran’da kendilerinde belirli sıfatlar bulunduran müslümanları u kavlinde methetmi tir:

I„W? I + I3+A

-8*H 0 C ~ •

•

El- nsân suresi, 8. ayet

Manası: Onlar yeme i miskine, yetime ve es ire seve seve yedirirler. Buradaki esir ile denilmek istenen gayrimümindir. Sahih-i Buharî ve Müslim’de geçen üç ki i salih amellerinin hürmetine (de eri için) çıkamadıkları ma aradan kendilerini kurtarmasını Allâh’tan dilemi lerdir. Bunun üzerine Allâh onların sıkıntılarını gidermi tir. 29

43. Peygamber Efendimiz’in sallAllâh-u aleyhi ve sellem kabrini ziyaret etmenin erkeklere ve kadınlara caiz oldu#una dair delil nedir? Peygamber sallAllâh-u âleyhi ve sellem Efendimiz’in kabrini ziyaret etmek icma ile sünnettir. Bunu Kâdî yâd ve Nevevî nakletmi lerdir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

@Y 7Z\W -4

7Z\W 6L ]T^ @Y Z&?

[ K'@Y!&?

I +H!; IF!M-4 )^ J W!7 En-Nisâ’ suresi, 64. ayet

Manası: ayet onlar kendilerine kar ı zulümde bulunup da Allâh’ın Resûlü’ne gitseler ve Allâh’tan af dileseler bir de Allâh’ın Resûlü onlara af dilese Allâh onların tevbelerini kabul eder ve onlara rahmet eder. Hadis-i erif: “Kim kabrimi ziyaret ederse ona efaatim gerekmi tir.“ Bunu Dârakutnî rivayet etmi tir. Hadis hafızı Subkî de bunun isnadının kuvvetli oldu unu bildirmi tir. “Ancak üç mescide yolculuk yapılır.” mealindeki hadis-i erife gelince bu demektir ki, kim bir mescide namaz için yolculuk yapmak istiyorsa o zaman bu üç mescide yolculuk yapmalıdır. Çünkü bu mescidlerde namazın ecri katlanmaktadır. Bu ise farz oldu una de il mendup oldu una hamledilir. O hâlde bu hadis, namaz için yolculuk yapmakla ilgilidir. Peygamber sallAllâh-u aleyhi ve sellem Efendimiz’in kabrini ziyaret etmenin caiz olmadı ı anlamına da gelmez. 30

44. Teberrükün (bereketlenmenin) oldu#una dair delil nedir?

caiz

Peygamber sallAllâh-u âleyhi ve sellem Efendimiz’le ve eserleriyle teberrük etmek caizdir. Allâh-u Teâlâ Yûsuf hakkında haber vererek öyle buyurmu tur:

I„` F… b >F?-^ 0 C o $b6 z >` + $F * K Yûsuf suresi, 93. ayet

Manası: Yûsuf öyle demi tir: “Benim bu gömle imi götürüp babamın yüzüne temas etmesini sa layın ki tekrar görsün.” Hadis-i erif: “Peygamber Efendimiz saçlarını taksim edip onları insanların arasında onlarla teberrük etsinler diye da ıtmı tır” Bunu eyhân rivayet etmi tir.

45. Ki"inin, üzerinde Kuran’ın veya benze ri "eylerin yazılı olup haram kılınmı" tılsımların bulunmadı#ı bir muskayı ta"ımasının caiz oldu#una dair delil nedir? Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

: 3† E‡a H; 2Z,

d7$

J8i3&

El- srâ’ suresi, 82. ayet

Manası: Allâh, Kuran’dan ifalı olan ve müminler için rahmet olan eyler indirmi tir. Hadis-i erif: Abdullâh bnu Ömer öyle demi tir: “Çocuklarımıza Kuran’dan olan ayetleri ö retirdik. Bulu ça ına varmamı olan için de onları (ayetleri) bir kâ ıda yazıp onu boynuna asardık.” Bunu Tirmizî rivayet etmi tir. 31

46. Allâh’ı cenazelerde zikretmek hakkında bilgi ver. Allâh’ı cenazelerde zikretmek hilaf olmaks ızın caizdir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

I„./ I7/K-

7/K 3d

Y‚?

El-Ehzâb suresi, 41. ayet

Manası: Ey iman edenler Allâh’ı çokça zikredin. Ayrıca Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

@YF 3" ˆ C IS

I + -4

7/

Âli /mrân suresi, 191. ayet

Manası: Ayakta, otururken ve yanı üzerine uzanırken Allâh’ı zikredenler. . . Hadis i erif: “Rasûlullâh Allâh’ı bütün hallerinde zikrederdi.” Bunu Mus lim rivayet etmi tir.

47. Te’vil hakkında bilgi ver. Te’vil nassa (Kur’an’da veya hadiste geçen metne), zahiri haricinde kalan bir mana vermektir ki bunu yapmak, zahiren Allâh’ın uzuv olan el ve yüzü oldu unu veya Ar ’ın üzerinde oturdu unu veya bir yönde bulundu unu veya yaratıkların sıfatlarından herhangi bir sıfatla 32

vasıflandı ını hayal ettiren ayetlerde ve hadislerde caizdir. Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

@

>6 gW !7 -4 '- bM@ Âli /mrân suresi, 7. ayet

Manası: Onun (Kur’an’ın) te’vilini Allâh ve ilimde derin bilgisi olanlardan ba kası bilmez. bni Abbâs’a dua edildi i Hadis-i erif: “Ey Allâh'ım! Ona hikmeti ve kitabın te’vilini ö ret.” Bunu Buharî, bnu Mace ve hadis hafızı bn’ul Cevzî rivayet etmi lerdir.

48. manın salih amellerin kabul olması için "art oldu#una dair delil nedir? Allâh-u Teâlâ öyle buyurmu tur:

= cz b6O †

0.&? ?m7/K

… w !` I„$&

N

a!3"

%)

En-Nisâ’ suresi, 124. ayet

Manası: Erkek veya kadın olsun mümin olarak salih amel yapanlar cennete girdirilecek. Hadis-i erif: “Amellerin en faziletlis i Allâh’a ve Resûlü’ne iman etmektir.” Bunu Buharî rivayet etmi tir.

33

49. Allâh-u Teâlâ’nın "u kavlinin: ‰

-Y^

'O=

D20, ƒ/

manası nedir? mam Buharî Allâh-u Teâlâ’nın u kavli hakkında:

-Y^

'

yani Allâh’ın hükümranlı ı hariç her ey fanidir. mam Süfyân Sevrî de öyle demi tir:

-Y^

'

yani Allâh rızasını kazanmak gayes iyle yapılan hariç, yani salih ameller hariç.

eyler

50. Allâh-u Teâlâ’nın "u kavli: ‹

f ;v} @AFŠ t g ?2 ! >6 ! @ 3??

ne manadadır?

Müfessir Fahruddin Razî tefsirinde ve Ebu Hayyân Endulûsî El-Bahrul Muhît kitabında demi lerdir ki: ‘Gökte olanın . . .’ mealindeki lafızdan denilmek istenen meleklerdir. O hâlde bu, Allâh gökte bulunuyor anlamına gelmez. 6

El-Kasas suresi, 88. ayet Manası: Allâh’ın vechi hariç her ey yok olmaya mahkûmdur. 7 Mülk suresi, 16. ayet Manası: Gökte olanın sizin altınızdaki yeri çökertmemesinden emin mi oldunuz.

34

51. Allâh-u Teâlâ’nın "u kavli: •

ne manadadır?

W

!&' Œ) bF 3+3F2 !

bnu Abbâs öyle demi tir: “ Œ) bF yani kudretle...” O hâlde buradaki ()) yed ile bizdeki uzuv denilmek istenmemi tir. Muhakkak ki, Allâh bu tür eylerden münezzehtir.

8

Ez-Zâriyât suresi, 47. ayet Manası: Allâh gö ü yed’iyle (kudretiyle) yaratmı tır.

35

! #

%

" "

#

$

%

& ' ( ! " * " *+ % % " , -. / 0 , , 1 , -2 3 4 5 5 " , -2 3 4 5 4 * 6 ) / 0 , , 1 , 2- 3 5 5 0 7 8 9 :;) :<;9 8 = :*> :? @ *A 9 B ' ) C C C *:<;9 8 D 9 E*F GH

36

)