Amin Zade

‫محسن امين زاده‬

‫آخرین برگ کارنامه یکساله هسته ای‬ ‫صمدور قطعناممه شورای امنیمت سمازمان ملل متحمد علیمه برناممه هسمته ای جمهوری اسملمی ایران‪ ،‬آخربرگ کارناممه‬ ‫عملکرد یمک سماله دولت در زمینمه هسمته ای اسمت کمه در پایان یمک سمال پمر از ادعما و تبلیغات و جنجال بر سمر موفقیمت‬ ‫های سیاست خارجی کشور در زمینه هسته ای‪ ،‬صادر گردیده است‪ .‬هرچند قطعنامه در مقایسه با قطعنامه های اول و‬ ‫دوم ‪ ،‬شدت عمل خیلی بیشتری را دیکته نکرده است؛ اما حاوی مسائل مهمی به شرح زیر است که مشکلت ایران را‬ ‫بطور جدی تشدید خواهد کرد‪:‬‬ ‫‪-1‬‬

‫ایمن قطعناممه بمه صمورت رسممی تمر از گذشتمه صمنایع هسمته ای ایران را بما صمنایع موشکمی ایران مرتبمط کرده و‬

‫تحریمم هما را شاممل صمنایع هسمته ای و موشکمی ایران نموده اسمت ‪ .‬چنیمن تحولی دراداممه بحمث های مندرج در گزارش‬ ‫البراد عی و پرسش های معاون آژانمس انرژی اتمی‪ ،‬محتوای اتهامات مطرح در پرونده هسمته ای ایران را نظامی تمر از‬ ‫گذشته نموده است‪.‬‬ ‫‪-2‬‬

‫این قطعناممه بر بازرسی محموله هواپیماهما و کشتمی های عازم ایران و همچنیمن هواپیماهما و کشتمی های ایرانمی‬

‫عازم بنادر دیگمر تاکیمد ممی نمایمد‪ .‬ایمن تصممیم علوه برآثار تحقیمر کننده ای کمه برای ایران دارد‪ ،‬فرآینمد حممل و نقمل را‬ ‫برای فعالیت های تجاری ایران بسیار مشکل تر خواهد کرد ودسترسی صنایع مهمی مانند صنایع شیمیایی ؛ نفت و گاز‪،‬‬ ‫پتروشیمممی ‪ ،‬صممنایع الکترونیممک و مخابرات و ماننممد آن را برای واردات مواد اولیممه و قطعات وماشیممن آلت متعارف‬ ‫موردنیاز‪ ،‬بسیارمشکل تراز گذشته خواهد نمود‪.‬‬ ‫‪-3‬‬

‫این قطعنامه روی عدم همکاری کشورها و بانک ها و بنگاه های اقتصادی جهان با بانک های ایرانی بخصوص بانک‬

‫های ملی و صمادرات تاکیمد نموده اسمت ‪ .‬هرچنمد ایمن قطعناممه بمه رغمم تلش آمریکما از تحریمم ا ین کشور پیروی نکرده و‬ ‫عمل فعالیت کالبد بانک های ملی و صادرات در خارج از کشور متوقف نشده اما به نظر می رسد که افزوده شدن این‬ ‫تحریم به تحریم های امریکا درصحنه بین المللی عمل موانع فعالیت بانک های دولتی ایران در خارج از کشور را بسیار‬ ‫تشدید نموده و بخصوص فعالیت های خارجی بانک های ملی و صادرات را بکلی مختل خواهد کرد ‪.‬‬ ‫‪-4‬‬

‫این قطعنامه علوه برتصویب کنترل های شدید روی بانک های ملی و صادرات‪ ،‬این نوع کنترل ها را به کلیه بانک‬

‫ایرانی‪ ،‬از جمله برای اولین بار به بانک های خصوصی ایران‪ ،‬تعمیم داده است و هرگونه همکاری مالی ‪ ،‬بانکی ازجمله‬ ‫تسمهیلت‪ ،‬اعتبارات و مبادلت بانکمی و همکاری موسمسات بیممه ای بما ایران را درهمر زمینمه ای کمه ارتباط آن بما حوزه‬ ‫های تحریمم شده ایران محتممل باشمد؛ منمع کرده اسمت‪ .‬ایمن تصممیمات فراگیمر درحوزه روابمط بانکمی بما ایران‪ ،‬مقدممه‬ ‫مشکلت گسمترده تری برای هممه بانمک های دولتمی و خصموصی کشور و بطور کلی نظام بانکمی کشور اسمت‪ .‬در همیمن‬ ‫حال‪ ،‬زمزمه های مطرح شده در آمریکا درباره بانک مرکزی ایران‪ ،‬نشانه های نگران کننده تری از گسترش روز افزون‬ ‫مشکلت بانکهای ایران را نیز نمایان می سازد‪.‬‬ ‫‪-5‬‬

‫دراین قطعنامه حوزه دخالت های بین المللی علیه شرکت های ایرانی مرتبط با نیروهای مسلح و انرژی هسته‬

‫توسعه داده شده‪12 ،‬شرکت جدید نظامی وغیرنظامی مرتبط با صنایع هسته ای به فهرست شرکت های ایرانی تحت‬ ‫تحریممم و توقیممف اموال در سممطح بیممن المللی‪ ،‬افزوده شده و تعداد بیشتری از شخصممیت های نظامممی و مسممئولن‬ ‫ومتخصصان مرتبط با صنایع هسته ای ممنوع السفر شده اند‪.‬‬ ‫‪-6‬‬

‫این قطعنامه ضمن استقبال از گزارش البرداعی‪ ،‬بر ضرورت حل مسائل باقیمانده ایران در آژانس برای اعتماد‬

‫بیشتر نسبت به وضعیت صنایع هسته ای ایران تاکید نموده است‪ .‬به این ترتیب همزمان با آژانس انرژی اتمی‪ ،‬شورای‬ ‫امنیت نیز ناتمام بودن ابهامات مربوط به ایران را مورد تاکید قرارداده است‪ .‬با توجه به اینکه جنس پرسش های جدید‬ ‫آژانس انرژی اتمی از ایران‪ ،‬نظامی تر از گذشته است‪ ،‬این تاکید نیز نشانه دیگری از چهره مشکلت پیش روی ایران‬ ‫در این رابطه است‪.‬‬

‫‪-7‬‬

‫و البتمه در ایمن قطعناممه ماننمد هممه قطعناممه های دیگمر درباره مسمائل هسمته ای ایران روی توقمف غنمی سمازی‬

‫اورانیوم در ایران تاکیمد شده و باردیگمر کرده کمه هیمچ اقدام و تلش دیگری‪ ،‬منتفمی کننده ایمن خواسمته شورای امنیمت‬ ‫سازمان ملل نخواهد بود‪.‬‬ ‫امما مسمائل ایمن قطعناممه محدود بمه نکات بال نیسمت ‪ .‬ایمن قطعناممه حاوی چنمد مسمئله ضمنمی اسمت کمه ادعاهای و‬ ‫تصورات و توهمات جاری مسئولن سیاست خارجی ایران را به روشنی به چالش می کشد و اهمیت آنها برای ترسیم‬ ‫وضعیت ایران در صحنه بین المللی‪ ،‬کمتر از موارد تصریح شده در قطعنامه نیست‪:‬‬ ‫‪-1‬‬

‫این قطعنامه بیان کننده آن است که متاسفانه هیچ چیزی درپرونده هسته ای ایران پایان نیافته و ادعاهای مطرح‬

‫شده درتبلیغات دولتی ایران درباره پایان یافتن پرونده هسته ای ایران خلف واقع بوده و یا همه واقعیت نبوده است‪.‬‬ ‫‪-2‬‬

‫ترتیب آراء در شورای امنیت و رای ویتنام‪ ،‬لیبی و افریقای جنوبی علیه ایران‪ ،‬نشان می دهد که تمامی دوستی‬

‫های ایران بما کشورهای غیمر متعهمد جهان و تماممی ادعاهای ایران در مورد همراه داشتمن حمایمت بسمیاری از کشورهای‬ ‫جهان‪ ،‬تنهما بمه رای ممتنمع کشور دوسمت و مسملمان‪ ،‬اندونزی محدود شده کمه گفتمه ممی شود آنهمم ناشمی از اختلفات‬ ‫دولت و مجلس آن کشور بوده و مسملما حتمی ایمن رای خنثمی نیمز ناشمی از تلش های دیپلماتیمک ایران نبوده اسمت‪ .‬ایمن‬ ‫مسئله باردیگمر نشان می دهمد که کشورهای غیرموثر جهان‪ ،‬به رغمم هممه تمایلت و علئق و باورهایشان‪ ،‬در تصمیمات‬ ‫بین المللی محدودیت های زیادی دارند و نمی توان حتی در حد یک رای بی اثر و تنها سمبلیک به نفع ایران در شورای‬ ‫امنیت سازمان ملل نیز حسابی برای آنها باز کرد‪.‬‬ ‫‪-3‬‬

‫ایمن قطعناممه بار دیگمر نشان ممی دهمد کمه ادعاهای مطرح شده درباره مقاوممت روسمیه و چیمن در مقابمل صمدور‬

‫قطعنامه علیه ایران‪ ،‬نهایتا به تاخیر زمان رای گیری و تغییر نسبی عبارات قطعنامه محدود شده و همچنان که همیشه‬ ‫و دائما بیان شده؛ انتظاری بیشتر از این از این دو کشور قدرتمند‪ ،‬توهمی بیش نیست و حتی این دو کشور هم آمادگی‬ ‫ندارند که بهیچوجه با ایران منزوی شده در مقابل جامعه بین المللی‪ ،‬همراه شوند‪.‬‬ ‫‪-4‬‬

‫این قطعنامه و بحث های جدید مطرح شده درآژانس انرژی ا تمی نشان می دهد که مطالب مطرح شده درباره‬

‫نتایمج مثبمت گزارش البرادعمی‪ ،‬در تبلیغات دولتمی ایران‪ ،‬هممه واقعیمت نبوده و ابعادی مهممی از مسمئله در ایمن تبلیغات‬ ‫پنهان نگاه داشته شده و به درستی برای ملت ایران تشریح نشده است‪.‬‬ ‫‪-5‬‬

‫این قطعنامه درکنار مباحث جدید مطرح شده در آژانس بین المللی انرژی اتمی‪ ،‬نشان می دهد که پرونده هسته‬

‫ای ایران که به عنوان یک پرونده صنایع هسته ای صلح آمیز ابهام برانگیز به شورای امنیت سازمان ملل متحد رفت؛‬ ‫به صورت تدریجی هر زمان بیش از پیش‪ ،‬رنگ اتهامات نظامی بخود می گیرد و وضعیت ایران را پیچیده تر از قبل می‬ ‫کند‪ .‬بارها تصریح شده که ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد بزرگترین شکست سیاست خارجی‬ ‫جمهوری اسملمی ایران پمس از انقلب اسملمی بوده و بما تلخمی و تاسمف مطرح شده کمه اگمر ایران بما درایمت راه حمل‬ ‫مناسبی برای این بحران پیدا نکند‪ ،‬هرروز بیش از گذشته گرفتار گرداب ساخته شده توسط آمریکا دراین شورا خواهد‬ ‫شد‪ .‬این قطعنامه نیز متاسفانه تایید دیگری بر وضعیت ایران در شورای امنیت است‪.‬‬ ‫اکنون پمس از یمک سمال‪ ،‬ماه عسمل ایران بما آژانمس انرژی اتممی در حال پایان یافتمن ا سمت و بعمد از تماممی فرصمت‬ ‫هایی که برای ایران در رابطه با پرونده هسته ای در یک سال گذشته فراهم شد‪ ،‬اعضای دائم شورای امنیت سازمان‬ ‫ملل باردیگمر پرونده ایران را درمسمیر خطرناک تحریمم های بیشتمر انداختمه انمد‪ .‬اکنون بمه نظمر ممی رسمد کمه حمق طبیعمی‬ ‫مردم ایران است که مسئولن سیاست خارجی توضیحات بیشتری درباره واقعیت هایی که در یک سال گذشته در این‬ ‫رابطه گذشته بدهند وحقایقی را که به درستی بیان نکرده اند؛ به درستی بیان نمایند‪ .‬حقایقی درباره مسائلی مانند این‬ ‫موارد‪:‬‬

‫‪-1‬‬

‫در یک سال گذشته تحولت حساس مربوط به تحریم های اقتصادی آمریکا و جامعه جهانی علیه ایران به درستی‬

‫برای افکار عمومی توضیح داده نشده و تشریح نشده که اقتصاد ایران در چه مسیر پرخطری قرار گرفته است‪ .‬توقف‬ ‫فعالیمت های توسمعه ای ایران در حوزه های مختلف بمه دلیمل کناره گیری شرکمت های بزرگ جهان از همکاری بما ایران و‬ ‫موکول کردن ادامه همکاری به حل مسائل هسته ای ایران‪ ،‬عدم شروع هرنوع پروژه اقتصادی زیربنایی جدید در کشور‬ ‫بمه دلیمل عدم آمادگمی شرکمت های صماحب تکنولوژی برای همکاری بما ایران ‪ ،‬افزایمش شدیمد هزینمه خریمد کال و خدمات‬ ‫برای ایران دراثمر بالرفتمن شدیمد هزینمه گشایمش اعتبارو خریمد کال از خارج از کشور و موانمع مختلفمی کمه فروشندگان‬ ‫برای فروش کال بمه ایران دارنمد‪ ،‬بحرانمی شدن فعالیمت برخمی از صمنایع بمه دلیمل موانمع تحریممی برای واردات مواد و‬ ‫قطعات مورد نیاز آنان برای تولیمد‪ ،‬بحرانمی شدن فعالیمت شرکمت های واسمطه ای تسمهیل کننده صمدور کال و خدمات بمه‬ ‫ایران در امارات و سمایر کشورهای منطقمه بمه دلیمل کنترل سمازمان های اطلعاتمی آمریکما و کنترل های بیمن المللی‪ ،‬و‬ ‫بسمیاری از مسمائل دیگمر از ایمن دسمت ‪ ،‬از جمله مواردی هسمتند کمه آگاهمی ملت ایران نسمبت بمه آنهما بسمیار محدود و‬ ‫ناقمص است‪ .‬بمه نظمر ممی رسمد که ضروری اسمت دولت ضمن توضیمح درباره این مسمائل ملت ایران را بیش از گذشتمه‬ ‫نسممبت بممه فرآیندی کممه اقتصمماد تحریممم شده ایران پیممش رو دارد آگاه نمایممد و روشممن کنممد کممه آنان بایممد در انتظار چممه‬ ‫مشکلتی عظیمی باشند‪.‬‬ ‫‪-2‬‬

‫دریک سال گذشته مکررا درباره پیروزی های هسته ای ابراز شادمانی شده و پیشنهاد برگزاری جشن های متعدد‬

‫هسته ای شده است و دولت تلش کرده تمامی نقاط ضعف اقتصادی و سیاسی و اجتماعی خود را در ذیل بحث هسته‬ ‫ای پنهان نمایمد‪ .‬اکنون روشمن تمر شده کمه ایمن ابراز شادمانمی هما دررابطمه بما مسمائلی مثمل گزارش اطلعاتمی آمریکما یما‬ ‫گزارش های آقای البرادعی د رمورد همکاری های ایران با آژانس انرژی اتمی و همه مسائلی از این دست‪ ،‬حداقل به‬ ‫دلیمل تشریمح ناقمص مسمائل دوپهلویمی بوده کمه از سموی دیگران درباره مسمائل هسمته ای ایران مطرح شده اسمت ‪ .‬اگمر‬ ‫دولت مدعی است که به ملت شریف ایران دروغ نگفته استف معتقد است باید توضیح دهد که ادعاهای مربوط به پایان‬ ‫یافتن پرونده هسته ای ایران به چه معنایی بوده و چرا برگ آخراین کارنامه یکساله همه این ادعاها را زیر سوال برده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪-3‬‬

‫دریمک سمال گذشتمه ایران از هیمچ همکاری ممکنمی بما آژانمس انرژی اتممی دریمغ نکرد‪.‬‬

‫بسمیاری معتقدنمد کمه ا گر بمه‬

‫دولت قبلی اجازه بخشی از این همکاری هما داده می شمد و یما پ یش از ارجاع پرونده هسمته ای ایران به شورای امنیمت‬ ‫این همکاری ها با آژانس انرژی اتمی صورت می گرفت اصول فضای پرونده هسته ای ایران کامل متفاوت بود و ایران‬ ‫در گرداب تصممیمات شورای امنیمت سمازمان ملل متحمد گرفتار نممی شمد‪ .‬جما دارد دولت کمه همواره مدعمی بوده ارجاع‬ ‫پرونده ایران به شورای امنیت تحول مهمی نبوده و بی جهت علیه آن بزرگ نمایی می شود‪ ،‬این تناقض را برای افکار‬ ‫عمومی توضیح دهد‪.‬‬ ‫‪-4‬‬

‫در یک سال گذشته اظهارات متعدد مسئولن کشور این تصور را به وجود آورده است که ایران در مسیر اقتدار‬

‫روز افزون هسمته ای و درعیمن حال حمل بحران هسمته ای بما جامعمه جهانمی پیمش ممی رود ‪ .‬قطعناممه شورای امنیممت‬ ‫سمازمان ملل حکایمت از آن دارد کمه ایران همچنان در نیممه راه بحران اسمت و معلوم نیسمت کمه حتمی بمه نقطمه اوج آن‬ ‫رسیده باشد‪ .‬این مسئله چشم انداز نگران کننده ای از تحولت آینده بدست می دهد‪ .‬آنچه به عنوان پیشرفت عظیم‬ ‫هسمته ای مطرح ممی شود اجمال چیز زیادی بیمش از اداممه فعالیمت خط تولید سمانتریفیوژهایی که از دولت قبلی تحویمل‬ ‫گرفتمه شده نیسمت‪ .‬جما دارد حداقمل دولت بمه مردم توضیمح دهمد کمه چمه تصمویری از حمل بحران هسمته ای کشور دارد و‬ ‫برای تامین منا فع ملی و امنیت ملی کشور و رفع موانع روز افزون توسعه ملی ایران چه برنامه ای دارد و بنا دارد که‬ ‫کشور را چگونه از مسیر این بحران تشدید شونده خارج نماید‪.‬‬ ‫‪-5‬‬

‫دولت دربرابر همه قطعنامه هاو تصمیمات علیه ایران در مجامع بین المللی‪ ،‬از توضیح روشن درباره این مسائل‬

‫سرنوشت سماز خودداری کرده‪ ،‬تنهما بمه عبارات مبهمم تبلیغاتمی ماننمد اینکه "ایمن مصموبات کاغذ پاره ای بیش نیسمت" یما‬ ‫"ایمن تصممیمات برای مما اهمیتمی ندارد" بسمنده ممی کنمد و بشدت مانمع هرنوع بحمث کارشناسمی و شفاف درباره ایمن‬ ‫مشکلت بزرگ پیش روی ملت ایران می شود‪ .‬به نظر می رسد که این ترفند صرفا برای پنهان کردن شکست های‬ ‫بزرگ و پمی درپمی سمیاست خارجمی ایران در صمحنه بیمن المللی بخصموص در زمینمه هسمته ای اسمت‪ .‬ظاهرا دولت نگران‬

‫آن اسمت کمه بحمث های کارشناسمی‪ ،‬ابعاد گسمترده خلف گویمی های دولت را روشمن کنمد‪ .‬بایمد دولت را نصمیحت کرد کمه‬ ‫این ترفند های مردود تبلیغاتی را کنار بگذارد و با مردم صادقانه سخن بگوید‪ .‬ابعاد مشکلت بزرگتر و رشد یابنده تر از‬ ‫آن اسمت کمه بتوان آنهما را از مردم پنهان نگاه داشمت‪ .‬اگمر دولت تصمور ممی کنمد کمه کمه ملت ایران در فهمم و قبول ایمن‬ ‫مشکلت و چگونگی مواجهه با آن مشکلت‪ ،‬همراه و هم نظر با دولت هستند‪ ،‬حداقل باید پنهانکاری نسبت به ابعاد این‬ ‫مشکلت را کنار گذاشتمه و مردم را برای مواجهمه بما مشکلت عظیمم پیمش رویشان آماده نمایمد تما مثل در مقابمل اولیمن‬ ‫نشانه های غیر مستقیم تحریم ها در اقتصاد ایران‪ ،‬مانند گرانی و کمبود کال‪ ،‬یا توقف ناگهانی تولید و مانند آن‪ ،‬متحیر و‬ ‫شتابزده نشوند‪.‬‬ ‫عضو هیئت علمی دانشگاه و معاون وزارت خارجه دولت خاتمی‬