Ahsap Kapi

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

İNŞAAT TEKNOLOJİSİ

AHŞAP KAPI MODÜLÜ

ANKARA 2006

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; •

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).

•

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.

•

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

•

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.

•

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

•

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR .................................................................................................................. İİİ GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3 1. KAPI KASASI ..................................................................................................................... 3 1.1. KAPI KASA DOĞRAMA ELEMANLARINI BİRLEŞTİRME .................................................. 3 1.1.1. Birleştirme Elemanları ........................................................................................... 3 1.1.2. Birleştirme Şekilleri ............................................................................................... 6 1.1.3. Birleştirme Kuralları............................................................................................... 8 1.1.4. Dikkat Edilecek Hususlar ....................................................................................... 9 1.2. KAPI KASA ÇERÇEVELERİ GÖNYESİNDE SABİTLEME ................................................... 9 1.2.1. Gönyeye Bakma ..................................................................................................... 9 1.2.2. Çapraz Köşelere Çıta Çatmak .............................................................................. 10 1.3. KASALARI KESİN ÖLÇÜSÜNE GETİRME....................................................................... 10 1.4. BİRLEŞTİRME YERLERİNDEKİ FAZLALIKLARI KESME ................................................. 10 UYGULAMA FAALİYETİ- 1........................................................................................... 11 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ..................................................................................... 14 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ........................................................................................... 15 ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 16 2. KAPI KANATLARI .......................................................................................................... 16 2.1. KAPI KANAT DOĞRAMA ELEMANLARINI BİRLEŞTİRME ............................................. 16 2.1.1. Birleştirme Elemanları ......................................................................................... 16 2.1.2. Birleştirme Şekilleri ............................................................................................. 18 2.1.3. Birleştirme Kuralları............................................................................................. 21 2.1.4. Dikkat Edilecek Hususlar ..................................................................................... 21 2.2. KAPI KANAT ÇERÇEVELERİ GÖNYESİNDE SABİTLEME ............................................... 21 2.2.1. Gönyeye Bakma ................................................................................................... 21 2.3. ÇAPRAZ KÖŞELERE ÇITA ÇATMAK ............................................................................. 21 2.4. KANATLARI KESİN ÖLÇÜSÜNE GETİRME .................................................................... 21 2.5. BİRLEŞTİRME YERLERİNDEKİ FAZLALIKLARI KESME ................................................. 21 UYGULAMA FAALİYETİ- 2........................................................................................... 22 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ..................................................................................... 26 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ........................................................................................... 27 ÖĞRENME FAALİYETİ–3 .................................................................................................. 28 3. KAPI KANATLARININ DOLGUSU ............................................................................... 28 3.1.DOLGU ELEMANLARINI HAZIRLAMA ........................................................................... 28 3.1.1. Tanımı .................................................................................................................. 28 3.1.2. Hazırlanması......................................................................................................... 30 3.1.3. Montajı ................................................................................................................. 30 3.2. YÜZEY ELEMANLARINI HAZIRLAMA ........................................................................... 30 3.2.1. Tanımı .................................................................................................................. 30 3.2.2.Hazırlanması.......................................................................................................... 31 3.2.3. Montajı ................................................................................................................. 32 3.2.4. Yüzey Temizliği ................................................................................................... 32 3.3. KAPI KANAT DOLGULARINI YAPMA ........................................................................... 32 UYGULAMA FAALİYETİ- 3........................................................................................... 33 i

ÖLÇME DEĞERLENDİRME ........................................................................................... 37 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ........................................................................................... 38 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 39 MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 40 ÖNERİLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 42 KAYNAKLAR............................................. HATA! YER İŞARETİ TANIMLANMAMIŞ.

ii

AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR MODÜLÜN KODU

582YIM070

ALAN

İnşaat Teknolojisi Alanı

DAL/MESLEK

Ahşap Doğramacılığı ve Kaplamacılığı

MODÜLÜN ADI

Ahşap Kapı

MODÜLÜN TANIMI

Ahşap kapı doğramalarının yapımı ile ilgili bilgi, beceri, tavır ve tutumları kazandıran bir öğretim materyalidir.

SÜRE

40/32+(40/32uygulama tekrarı)

ÖNKOŞUL

Ahşap doğrama elemanlarını hazırlama modülünü başarmak

YETERLİK

Ahşap kapı yapmak

MODÜLÜN AMACI

Genel amaç: Bu modül ile uygun ortam sağlandığında ahşap kapı imalatını, yöntem ve tekniklerine uygun olarak yapabileceksiniz. Amaçlar:

EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

¾ Ahşap kapı kasasını kuralına göre çatabileceksiniz ¾ Ahşap kapı kanatlarını kuralına göre çatabileceksiniz. ¾ Kapı kanatlarının dolgusunu kuralına uygun olarak yapabileceksiniz. Ortam: Ahşap atölyesi Donanım: ¾ Doğrama makineleri ¾ Ahşap el aletleri ¾ İşe uygun kereste Bu modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra verilen, ölçme araçları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen, bu modül sonunda öğrencilere ölçme aracı uygulayarak kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir.

iii

iv

GİRİŞ

GİRİŞ Sevgili Öğrenci İnsanoğlunun en önemli ihtiyaçlarından biri de barınmadır. İnsanlar barınmak için yaptıkları barınaklara giriş ve çıkışı sağlamak, barınaklarını dış etkenlerden korumak amacıyla kapı yapma gereğini duymuşlardır. Kapılar, yapının dışarı ile bağlantısını sağladıkları gibi; yapı içindeki mekânlar arasında da geçişi sağlamaktadır. Günümüzde; bu amaçlarla yapılmış çok değişik tip ve modelde kapılar vardır. Kapılar genel olarak iç ve dış kapı olmak üzere ikiye ayrılır. Ahşap kapılar özelikle iç mekânlar da en çok tercih edilen kapı çeşididir. Ahşabın doğal ve sıcak bir malzeme olması, dekoratif güzelliğinin olması ve göze hoş görünmesi gibi nedenlerden ötürü; ahşap kapılar yaygın olarak kullanılmaktadır. Ahşap kapılar, kasa ve kanat olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Bunların dışında, tamamlayıcı parçalar da mevcuttur. Siz de bu modülde öğreneceğiniz bilgiler doğrultusunda; ahşap kapı, kasa ve kanadını yapabilecek düzeye geleceksiniz.

1

2

ÖĞRENME FAALİYETİ–1 ÖĞRENME FAALİYETİ–1 AMAÇ Uygun ortam sağlandığında, bu faaliyetteki bilgiler doğrultusunda ahşap kapı kasasını çatmayı kuralına uygun olarak yapabileceksiniz

ARAŞTIRMA ¾ Ahşap kapı kasasının sektörde yapım aşamalarını, yeni teknolojileri araştırınız. ¾ Elde ettiğiniz sonuçları sınıf ortamında arkadaşlarınızla tartışınız.

1. KAPI KASASI 1.1. Kapı Kasa Doğrama Elemanlarını Birleştirme Kapı elemanlarının duvara bağlantısını sağlayan, duvardaki boşluk içinde çerçeve şeklinde yapılan kısma kapı kasası denir.

1.1.1. Birleştirme Elemanları a) Ağaç Tutkalı: Ahşap kapı doğramalarının köşe ve ara kayıt birleştirmelerinde kullanılan bağlayıcıdır. Beyaz ve pembe ( masif tutkalı) olarakda isimlendirilir. Polivinil asetat esaslı, subazlı, emülsiyon tutkalıdır (Resim. 1).

Resim. 1: Tutkal

b)Çiviler: Ahşap kapı köşe ve ara kayıtların birleştirilmesi kullanılır. Standart çap ve boylarına göre isim alırlar.( Tel çivi, 3 lük,4 lük çivi gibi). (Resim. 2). Resim 2: Metal çivi

3

c)Vidalar: Ahşap parçalarının birbirine bağlanmasında kullanılan birleştirme elemanlarıdır. Vida üzerindeki yollar vidaya yol gösterir. Vidalar piyasada grosa adı verilen içinde 144 adet vida bulunan paketler halinde satılmaktadır. Düz başlı vidalar, mercimek başlı vidalar, yuvarlak başlı vidalar, trifon vidalar çeşitleridir (Resim. 3). Resim 3: Vida

d)Kavelalar: Ahşap kapı doğramalarının köşe birleştirmelerinde kullanılan ahşap ve metalden yapılan birleştirme elemanlarıdır. Ahşap kavelalar 6–8–10mm çaplı olarak kavela makinelerinde imal edilir. Metal kavelalar aynı ölçülerde ucu sivri artı şeklinde imal edilir. (Resim. 4). Resim 4: Ahşap ve metal kavela

4

K a p ı K a n a t v e K a s a K e s i t i . ( R e s i m . 5 )

Resim 5: Kapı kanat ve kasa kesiti

5

1.1.2. Birleştirme Şekilleri Ahşap kapı kasalarında köşe birleştirme işlemleri aşağıdaki şekillerde yapılır

Resim 6: Telöre kasa birleşmesi

Resim 7: Telöre kasa köşe zıvanası

6

Resim 8: Masif (kalas) köşe birleşimi

Resim 9: Kasa köşe birleşimi

7

Resim. 10: Köşede zıvana ek

Resim. 11: Köşede hampaylı geçme ek

1.1.3. Birleştirme Kuralları a)İşlenmiş kasa doğrama parçaları üzerinde zıvana kalınlıklarını iş resmine göre markalayınız. b) Dişi ve erkek zıvanayı şerit testere makinesinde biçiniz.

Resim. 12: Kasa elemanlarının birleşmiş hali

8

Resim. 13: Kapı kasasının duvara gelecek kısmı

c) Çerçevenin oturacağı lambaları, pah varsa pahları ( daire testere veya freze makinesin de ) açınız. d) İşlem parçalarının iç yüzeylerini alıştırınız. e) İşlem parçalarını birleştirmeden önce tutkallayınız.

1.1.4. Dikkat Edilecek Hususlar a) Parçaların yüz-cumba işlemi yapılmış olmalıdır. Parça kalınlıkları birbirinden farklı olmamalıdır. b) Parçaların markalaması iş resmindeki ölçülere uygun olmalıdır. c) Parçaların alıştırma işleminde tutkalın kalınlık yapması nedeniyle 1mmlik çalışma boşluğu bırakılmalıdır. d) Lamba ve pahların uygulama yönlerine dikkat edilmelidir.

1.2. Kapı Kasa Çerçeveleri Gönyesinde Sabitleme 1.2.1. Gönyeye Bakma a) Tutkallanmış olan parçaları birleştiriniz. b) Marangoz gönyesi ile köşeleri gönyesine getirip, marangoz tezgahı üzerine işkencelerle sabitleyiniz.

Resim 14: Gönyeye bakma

9

1.2.2. Çapraz Köşelere Çıta Çatmak Ahşap kapı kasalarının yerine montaj yapılıncaya kadar gönyesinin bozulmasını engellemek için kasa köşelerine ve kasanın alt kısmına 1x1,5 cm kesitli çıtalar çakılır. Montaj ve sıkıştırma işleminden sonra kasalara çakılan çıtalar sökülür.

1.3. Kasaları Kesin Ölçüsüne Getirme a) Zıvananın orta noktasını, köşegenleri birleştirerek gönye yardımı ile bulunuz. b) Bulduğunuz noktayı çivi ile işaretleyiniz. c) 10 mm uçlu Matkap ile işaretlediğiniz yerden deliniz. d) Delik çapına uygun kavela hazırlayınız. e) Hazırladığınız kavelayı tutkallayarak deliğe çakınız. f) Kavela uçlarını ve zıvana uçlarını el testeresi ile kesiniz. g) Son kez gönye kontrolünüzü yapınız.

1.4. Birleştirme Yerlerindeki Fazlalıkları Kesme a) Köşe birleştirme işlemi yapılıp sabitleme işleminden sonra erkek ve dişi zıvana uçları el testeresi ile veya kasanın büyüklüğüne göre daire testere makinesi ile kesilir.

10

UYGULAMAFAALİYETİ FAALİYETİ UYGULAMA İşlem Basamakları

Öneriler ¾ Doğramaya hazırlık ve doğrama elemanlarını hazırlama modülünden faydalanınız. ¾ Hazırladığınız parçaların dar ve geniş yüzeylerini kontrol ediniz (Resim. 15). ¾ Lambalı yüzeylerin içe dikkat ediniz (Resim. 16).

Resim. 15: Kasa elemanlarının hazırlanması

Resim. 16: Uygun köşe birleştirme ek veya geçmelerin uygulanması

.

11

gelmesine,

¾ Köşe birleştirmelerin alıştırmalarını tutkal payını dikkate alarak yapınız (Resim. 17). ¾ Birleştirme işleminde lambaların yönüne ve köşelerin dik olmasına dikkat ediniz (Resim. 18). Resim. 17: Kasa birleştirmelerinin tutkalla yapılması

¾ Parçaya zarar vermeyiniz ve uygun çivi kullanınız (Resim. 19).

Resim. 18: Köşelerin birbirine dik olarak tutkallanması

Resim. 19: Tutkallamadan sonra birleştirme elamanının uygulanması

12

Resim. 22: Gönyenin bozulmaması için alt kısma çıta çakılması

Resim. 20: Köşelerin gönyelenmesi

Resim. 21: Köşe gönyesinin bozulmaması için çapraz çıtaların çakılması

Resim. 23: Kapı kasası

¾ Parça kalınlığına uygun çivi seçiniz. ¾ İşiniz bittiğinde takımları toplayarak atölyenin temizliğini yapınız.

13

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bu faaliyette kazanmış olduğunuz bilgileri aşağıda verilen soruları cevaplandırarak değerlendiriniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi kapı kasalarını birleştirmede kullanılır? A) Çivi B) Kaynak C) Perçin D) Bulon 2. Kasaların gönyesinin bozulmaması için aşağıdakilerden hangisi yapılır? A) Vernik yapılır. B) Boyanır. C) Kasanın köşelerine ve alt kısmına çıta çakılır. D) Menteşe takılır. 3. Kasaların köşelerine aşağıdakilerden hangisi ile bakılır? A) İşkence B) Gönye C) Metre D) İskarpela 4. Kasaları kesin ölçüye getirme işleminde aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz? A) Kavela B) Matkap C) Testere D) Tornavida

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz.

14

DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Bir arkadaşınızla birlikte yaptığınız uygulamayı değerlendirme ölçeğine göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlama yoluna gidiniz.

KRİTERLER (ÖLÇÜTLER) İŞLEM BASAMAKLARI

EVET (+)

HAYIR (-)

Kasa parçalarını hazırladınız mı? Köşe birleştirme uygulamasını belirlediniz mi? Köşe birleştirmesini yaptınız mı? Zıvana yüzeylerinin alıştırmalarını yaptınız mı? Tutkallamayı uygun şekilde yaptınız mı? Bileştirmeleri yaptınız mı? Birleştirme elemanlarını (çivileri) kullanarak birleşimleri yaptınız mı? Kasanın gönye kontrolünü yaptınız mı? Kasa köşelerine çapraz ve kasanın alt kısmına düz çıta çatkınız mı? Takımlarınızı toplayıp çalışma ortamınızı temizlediniz mi? Zamanı iyi kullandınız mı? TOPLAM

DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araştırarak ya da öğretmeninizden yardım alarak tamamlayabilirsiniz.

15

ÖĞRENME FAALİYETİ–2

AMAÇ

ÖĞRENME FAALİYETİ–2

Uygun ortam sağlandığında, bu faaliyetteki bilgiler doğrultusunda ahşap kapı kanadını çatmayı kuralına uygun olarak yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA ¾ Ahşap kapı kasasının sektörde yapım aşamalarını, yeni teknolojileri araştırınız. ¾ Araştırma sonuçlarını sınıf ortamında tartışınız.

2. KAPI KANATLARI 2.1. Kapı Kanat Doğrama Elemanlarını Birleştirme 2.1.1. Birleştirme Elemanları Kapı kasasında kullanılan birleştirme elemanları kullanılır.

16

Resim. 24: Seren ile başlık ve kayıt birleşimler

17

2.1.2. Birleştirme Şekilleri

Resim. 25: Kapı köşe detayı

18

Resim. 26: Hampaylı camlı kapı üst köşe detayı

Resim. 27: Köşe detayı perspektifi

19

Resim. 28: Üst camlı altı kontrplak tablalı kapı orta detayı

Resim. 29: Orta detay perspektifi

20

2.1.3. Birleştirme Kuralları a) İşlenmiş kanat doğrama parçaları üzerinde zıvana kalınlıklarını iş resmine göre markalayınız. b) Dişi ve erkek zıvanayı şerit testere makinesinde biçiniz. c) Çerçevenin oturacağı lambaları, pah varsa pahları ( daire testere veya freze makinesin de ) açınız. d) İşlem parçalarının iç yüzeylerini alıştırınız. e) İşlem parçalarını birleştirmeden önce tutkallayınız.

2.1.4. Dikkat Edilecek Hususlar a) Parçaların yüz-cumba işlemi yapılmış olmalıdır. Parça kalınlıkları birbirinden farklı olmamalıdır. b) Parçaların markalaması iş resmindeki ölçülere uygun olmalıdır. c) Parçaların alıştırma işleminde tutkalın kalınlık yapması nedeniyle 1 mmlik çalışma boşluğu bırakılmalıdır. d) Lamba ve pahların uygulama yönlerine dikkat edilmelidir.

2.2. Kapı Kanat Çerçeveleri Gönyesinde Sabitleme 2.2.1. Gönyeye Bakma a) Tutkallanmış olan parçaları birleştiriniz. b) Marangoz gönyesi ile köşeleri gönyesine getiriniz.

2.3. Çapraz Köşelere Çıta Çatmak a) Gönyesine getirilmiş köşelerin tutkallanan yerleri kuruyuncaya kadar sabitlemek için köşelere çıta çakınız. b) Marangoz tezgâhı üzerine işkencelerle sabitleyiniz.

2.4. Kanatları Kesin Ölçüsüne Getirme a) Zıvananın orta noktasını, köşegenleri birleştirerek gönye yardımı ile bulunuz. b) Bulduğunuz noktayı çivi ile işaretleyiniz. c) 10 mm uçlu matkap ile işaretlediğiniz yerden deliniz. d) Delik çapına uygun kavela hazırlayınız. e) Hazırladığınız kavelayı tutkallayarak deliğe çakınız. f) Kavela uçlarını ve zıvana uçlarını el testeresi ile kesiniz. g) Son kez gönye kontrolünüzü yapınız.

2.5. Birleştirme Yerlerindeki Fazlalıkları Kesme a) Köşe birleştirme işlemi yapılıp sabitleme işleminden sonra erkek ve dişi zıvana uçları el testeresi ile veya kasanın büyüklüğüne göre daire testere makinesi ile kesiniz.

21

UYGULAMA FAALİYETİ- 2 İşlem Basamakları

Öneriler

¾ Doğramaya hazırlık ve doğrama elemanlarını hazırlama modülünden faydalanınız. ¾ Hazırladığınız parçaların dar ve geniş yüzeylerini kontrol ediniz. (Resim. 30). Resim 30: Kanat elemanlarını işe uygun makinelerde hazırlayınız ve uygun köşe birleşim tipini seçiniz.

¾ Lambalı yüzeylerin içe gelmesine dikkat ediniz. (Resim. 31).

Resim 31: Köşe zıvana birleştirmelerini yapınız.

22

¾ Köşe birleştirmelerin alıştırmalarını tutkal payını dikkate alarak yapınız (Resim. 32).

Resim 32: Köşe birleştirmelerin alıştırmalarını yapınız.

¾ Yaptığınız zıvana köşe birleşiminde yüzeydeki lambaları kontrol ediniz. Lambalar birbirini takip etmelidir. ¾ Zıvana köşegenlerini çizerek merkezlerini bulunuz.. (Resim. 33).

Resim 33: Köşelerin merkezlerini bulunuz.

¾ Delik delerken matkabın dik olmasına dikkat ediniz (Resim. 34).

Resim 34: Merkezleri matkap yardımıyla deliniz

23

¾ Köşelerin birleştirilmesi için köşelerin birbirine dik olmasına dikkat ediniz. ¾ Tutkalı kalın tabaka oluşturmayacak şekilde yüzeye sürünüz (Resim. 35).

Resim 35: Dişi ve erkek zıvana yüzeylerini tutkallayınız

¾ Kavelayı yüzeye zarar vermeyecek şekilde çakınız (Resim. 36).

Resim 36: Uygun ebattaki kavaleyi tutkallayarak köşe birleşim noktasını çakınız

¾ Testereyi kanat yüzeyine zarar vermeyecek şekilde kullanınız (Resim. 37).

Resim 37: Kavela fazlalıklarını testere yardımıyla kesiniz

24

Resim 38: Kayıtların fazlalıklarını el testeresiyle kesiniz

Resim 40: Diğer köşelere de aynı işlemler uygulayınız

Resim. 39: Köşelerin gönyesine bakılır

Resim. 41: Orta kayıtlara da uygun geçmeler yapılarak kapı kasası oluşturulur

25

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bu faaliyette kazanmış olduğunuz bilgileri aşağıda verilen soruları cevaplandırarak değerlendiriniz. 1. Kapı kanadını birleştirme elemanı olarak aşağıdakilerden hangisi kullanılamaz? A) Çivi B) Vida C) Perçin D) Tutkal 2. Kanat köşelerine kavela çakılmasının sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) Kolay boyama B) Kolay vernikleme C) Metal aksamların kolay takılması D) Gönyenin bozulmaması 3. Kanatların köşelerine gönyeyle bakılmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Metal aksamları kolay takmak için. B) Kolay boyama. C) Kolay vernikleme. D) Kanat köşelerinin birbirine dik olması gerektiğinden 4. Kayıt fazlalıkları (dişi ve erkek zıvanalar) aşağıdakilerden hangisiyle kesilir? A) Maket bıçağı B) El testeresi veya daire testere C) İskarpela D) Bıçak

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz.

26

DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Yaptığınız uygulamayı değerlendirme ölçeğine göre değerlendirerek eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlama yoluna gidiniz.

KRİTERLER (ÖLÇÜTLER)

Evet

Hayır

İşlem Basamakları İşe uygun kıyafet giydiniz mi? Kanat parçalarını hazırladınız mı? Köşe birleştirme uygulamasını belirlediniz mi? Köşe birleştirmesini yaptınız mı? Köşe birleştirmelerinin merkezini buldunuz mu? Merkezlere kava deliği açtınız mı? Zıvana yüzeylerinin alıştırmalarını yaptınız mı? Tutkallamayı uygun şekilde yaptınız mı? Bileştirmeleri yaptınız mı? Merkezlere kavela çaktınız mı? Kavela fazlalıklarını kestiniz mi? Zıvana fazlalılarını kestiniz mi? Köşelerin gönyesine baktınız mı? Kanadın son kontrollerini yaptınız mı? Takımlarınızı toplayıp çalışma ortamınızı temizlediniz mi? Zamanı iyi kullandınız mı? TOPLAM

DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız, öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araştırarak ya da öğretmeninizden yardım alarak tamamlayabilirsiniz.

27

ÖĞRENME FAALİYETİ–3 ÖĞRENME FAALİYETİ–3 AMAÇ Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda gerekli ortam sağlandığında, ahşap kapı kanatlarının dolgusunu kuralına uygun olarak yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

Ahşap kapı kanat dolgu çeşitleri ile kanat yüzey elemanlarını çevrenizde faaliyet gösteren firmalardan ve internetten araştırınız. Topladığınız bilgileri rapor haline getirip sınıf ortamında arkadaşlarınıza sununuz.

3. KAPI KANATLARININ DOLGUSU 3.1.Dolgu Elemanlarını Hazırlama 3.1.1. Tanımı Kapının iç kısmında kalan ve kasaya tutturulan dolgu çıtası, kilit takozu, kağıt petek (Amerikan ve pres kapılarda kullanılır) malzemelerle yapılan elemanlara denir (Resim. 51, 52.1, 52.2 ).

28

Resim 42: Kapı kanat dolgu ve yüzey elemanları

29

3.1.2. Hazırlanması Genellikle ahşap ve ahşap ürünlerinden elde edilen malzemelerden hazırlanır.

Resim 43.1: Dolgu malzemelerinin hazırlanması

Resim 43.2: Dolgu malzemelerinin hazırlanması

3.1.3. Montajı Ölçüsünde hazırlanan dolgu elemanları ahşap kapı kasasına daha önceden gösterilen birleşim yöntemleri kullanılarak montajı yapılır.

3.2. Yüzey Elemanlarını Hazırlama 3.2.1. Tanımı Dolgu elemanları yüzeyine dekoratif görüntü sağlamak amacıyla kullanılan cam, cam çıtası, cam macunu, kontrplak, aplik çıtası gibi kapının dış yüzeyine yapılan değişik renk ve desenlerde ve taşıyıcı özelliği olmayan elemanlardır (Resim. 42 ve 44). 30

Resim 44: Dolgu elemanlarının belirtilmesi

3.2.2.Hazırlanması Genellikle ahşap ve ahşap ürünlerinden elde edilen malzemelerden hazırlanır (Resim. 45).

31

Resim 45: Yüzey malzemeleri

3.2.3. Montajı Ölçüsünde hazırlanan yüzey elemanları uygun malzemelerle ve kuralına uygun olarak yüzeye yapıştırılarak monte edilir.

3.2.4. Yüzey Temizliği Yerleştirilen yüzey elemanları uygun zımparalar yardımıyla (el veya makine ile) yüzey temizliği yapılır (Resim. 46 ve 47).

Resim 46: Yüzey malzemesinin zımpara makinesi ile temizlenmesi

Resim 47: Dolgu malzemesinin zımpara makinesi ile temizlenmesi

3.3. Kapı Kanat Dolgularını Yapma Uygun kanat dolgu ve yüzey elemanları belirlenerek dolgular meydana getirilir.

32

UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları

Öneriler

¾ Delik yuvalarını dikkatli açınız (Resim. 48).

Resim 48: Kapı kasasına ara kayıtlar için uygun birleşimleri tespit ederek delik yuvaları açınız

¾ Tutkalı gerektiği kadar kullanınız.Tutkal payını dikkate alınız (Resim. 49). ¾ İşkenceyi gerektiği kadar sıkınız.

Resim 49: Kasaya ara kayıtları tutkallayarak işkenceyle sıkınız

33

¾ Malzemeleri dikkatli kullanınız. ¾ Takımları toplayınız. ¾ Atölyeyi temizleyiniz.

Resim 50: Yapacağınız kapı modeline göre diğer dolgu malzemelerini ve yüzey elemanlarını belirleyerek kapıyı oluşturunuz

Resim 51: Pres kapı

34

Resim 52.1: Masif kapı

Resim. 52.2: Masif kapı

Resim 53.2: Mobilya kapı Resim 53.1: Mobilya kapı

35

Resim 54.1: Amerikan kapı Resim 54.2: Amerikan kapı

Resim 54.3: Amerikan kapı

36

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME DEĞERLENDİRME Bu faaliyette kazanmış olduğunuz bilgileri aşağıda verilen soruları cevaplandırarak değerlendiriniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi kanat dolgu elemanıdır? A) Cam B) Cam çıtası C) Cam macunu D) Dolgu çıtası 2. Aşağıdakilerden hangisi kanat yüzey elemanı değildir? A) Kontraplak B) Kapı kolu C) Kâğıt petek D) Aplik çıtası 3. Aşağıdaki araçlardan hangisi ile yüzey temizliği yapılır? A) İskarpela B) Zımpara C) Su D) Yağ

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz.

37

DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Bir arkadaşınızla birlikte yaptığınız uygulamayı değerlendirme ölçeğine göre değerlendirerek eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlama yoluna gidiniz.

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Evet

Hayır

İşlem Basamakları İşe uygun kıyafet giydiniz mi? Kanat dolgu parçalarını hazırladınız mı ı? Kanatlara (seren) ara kayıtların gireceği delikleri açtınız mı? Parçaları tutkalladınız mı? Dolgu malzemelerini yerleştirdiniz mi? Yüzey elemanlarını hazırladınız mı? Yüzey elemanlarını kasaya yerleştirdiniz mi? Elemanları uygun şekilde yerine monte ettiniz mi? Yüzey temizliğini yaptınız mı? Kapının son kontrolünü yaptınız mı? Takımları topladınız mı? Zamanı iyi kullandınız mı? TOPLAM

DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araştırarak ya da öğretmeninizden yardım alarak tamamlayabilirsiniz.

38

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4

A C B D

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4

C D D B

ÖĞRENME FAALİYETİ-3 CEVAP ANAHTARI 1 2 3

D C B

39

MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME) 90*210 ebatlarındaki bir oda kapısını ve kanadını kazandığınız yeterlikle 1/1 ölçeğindeki uygulayınız.

DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Ahşap kapı modülü, faaliyetleri ve araştırma çalışmaları sonunda kazandığınız bilgi ve becerilerin ölçülmesi ve değerlendirilmesi için kendinizi değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz. Bu değerlendirme sonucuna göre bir sonraki modüle geçebilirsiniz. KRİTERLER (ÖLÇÜTLER) İşlem Basamakları İşe uygun kıyafet giydiniz mi? Kasa parçalarını hazırladınız mı? Köşe birleştirme uygulamasını iş resmine göre belirlediniz mi? Köşe zıvana birleştirmesini yaptınız mı? Zıvana yüzeylerinin alıştırmalarını yaptınız mı? Tutkallamayı uygun şekilde yaptınız mı? Kasa elemanlarını lambalarına uygun şekilde birleştirdiniz mi? Birleştirme elemanlarını (çivileri) kullanarak birleşimleri yaptınız mı? Kasanın gönye kontrolünü yaptınız mı? Kasa köşelerine çapraz çıtaları çattınız mı? Kanat parçalarını hazırladınız mı? Köşe birleştirmelerini yaptınız mı? Merkezleri buldunuz mu? Kavela deliği açtınız mı? Zıvana alıştırmalarını yaptınız mı? Uygun tutkallama yaptınız mı? Zıvana fazlalıklarını kestiniz mi? Köşelerin gönyesine baktınız mı? Son kontrolleri yaptınız mı? Dolgu elemanlarını belirlediniz mi? Elemanları hazırladınız mı? 40

Evet

Hayır

Ara kayıt geçmeleri yaptınız mı? Dolgu elemanlarının montajını yaptınız mı? Yüzey elemanlarını hazırladınız mı? Elemanların montajını yaptınız mı? Takımlarınızı toplayıp çalışma ortamınızı temizlediniz mi? Zamanı iyi kullandınız mı? TOPLAM

DEĞERLENDİRME Yapılan değerlendirme sonunda hayır cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız modülü tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız evet ise modülü tamamladınız, tebrik ederiz. Öğretmeniniz size çeşitli ölçme araçları uygulayacaktır. Öğretmeninizle iletişime geçiniz.

41

KAYNAKLAR KAYNAKLAR YARARLANILAN KAYNAKLAR ¾ Afyonlu, A, Safa Ağaç İşleri Takım ve Makine Bilgisi, MEB yayınları, İstanbul, 1981 ¾ Ermiş, Muammer-Şimşek, Yusuf- Yavuz, M. Ali- Uzunoğlu, Salih Doğramacılık Teknik ve Meslek Resmi Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1992 ¾ Hasol, Doğan, Mimarlık Sözlüğü, YEM yayınları, İstanbul, 1990 ¾ Savaşeri, Orhan- Çetirge, Nihat- Güceyü, Cahit- Büke, Ahmet; Ağaç İşleri İş ve işlem yaprakları Sınıf.3, MEB yayınları, İstanbul, 1979 ¾ Şanıvar, Nazım- Zorlu, İrfan, Ağaç İşleri Gereç Bilgisi, MEB yayınları, İstanbul, 1980 ¾ Uludağ, İ, Hakkı - Ağaç İşleri, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1967 ¾ Yaman, Naim- Yegül, Ümit- Öksüzoğlu, Halim- Özcan, Köksal- Dündar, Nazım; Yapıcılık (Ahşap) Bilgi İşlem Yaprakları, MEB yayınları İstanbul, 1979 ¾ Yaşar, Eyüp; Ağaç İşleri Teknolojisi, Mesleki teknik Öğretim Kitapları, Ankara, 1969 ÖNERİLEN KAYNAKLAR ¾ http://www.ogm.gov.tr ¾ http://www.taciroglu.com.tr. ¾ http://www.hepsiburada.com.tr. ¾ http://www.tekzen.com.tr. ¾ http://www.sezginlermakine.com.tr ¾ http://www.bosch.com.tr ¾ http://www.ahsapvetesisat.com.tr ¾ http://www.ahsapev.com.tr ¾ http://www.akkasahsap.com.tr ¾ http://www.cetinmakina.com.tr ¾ http://www.rendeciler.com.tr ¾ http://www.platformprofil.com.tr

42