Aantekening Eldorado Rationalisme (1725-1780) Het belangrijkste kenmerk van het Rationalisme of Verlichting, is het grote belang dat aan de Ratio(= het Kritische verstand) toegekent wordt. In de literatuur wordt het essay of het betoog (is een kritische beschouwing over een of ander onderwerp) het genre dat hij bij uitstek geschikt is om de mens d.m.v. redelijke argumenten te ‘bevrijden’ van allerlei vooroordelen en bijgeloof en hem voor te houden dat de ratio ons denken en handelen moet leiden. Het doel van Rationalisme was een samenleving waarin iedereen gelukkig is. Om dit doel te bereiken was het van groot belang invloed uit te oefenen op de openbare mening zij richtten zich daarbij vooral op de Burgerij. Om hun doel te bereiken zagen zij dat de opvoeding heel belangrijk zou zijn: een kind moet in Vrijheid tot een goede burger uitgroeien. Auteurs: Daniel Defoe – robinson Crusoe. Justus van Effen – betogen in het tijdschrift : De hollandse spectator. Leuze: Vrijheid, Gelijkheid en broederschap.
Tijdsbeeld De achtiende eeuw was een periode van modernisering in Europa. Dit geven we aan met de naam: Verlichting.
Verlichting: De wereld als een keurig geordend geheel dat door vaste natuurwettten werd geregeld. Het kritische verstand stond centraal. Men vond dat alls uitgelegd kon worden met behulp van de rede, het heldere, kritische en controleerbare verstand. In de Wetenschappelijke Revolutie werd alles onderzocht met de rede(= Ratio). Al die nieuwe kennis werd snel verbreid door middel van tijdschriften en boeken, bijvoorbeeld Encyclopédie en Diderot en d’Alembert Kinderen moesten zo lang mogelijk kind blijven en zo vrij mogelijk gelaten worden. Ze zouden zich vanzelf ontwikkelen tot goede mensen, dit leid tot de eerste jeugdboeken.
Vrijheid, gelijkheid en broederschap In het toemalige West-Europa overheerste de staatsvorm van de absolute monarchie. Waarin de koning regeerde bij de gratie Gods, gesteund door de hoge adel en de kerk. ‘verlichte’ filosofen zoals: Montesquieu pleitte voor een verdeling van macht. Veel ‘verlichte’ ideeen hebben een enorme invloed gehadop de westerse geschiedenis.
Sociale verhoudingen
Halverwege de achttiende eeuw keerde het tij. Veel landarbeiders konden niet lang meer de kost verdienen en trokken ontevreden naar de steden, opzoek naar werk. Daardoor ontstonden krottenwijken met sociale wantoestanden en schrijnende armoede. Deze sociale ontwikkelingen hebben kiem gevormd van de revolutie
In 1789 brak de Franse Revolutie uit waarin de volksmassa’s vochten voor democratische beginselen. De achttiende eeuw wordt de pruikentijd genoemd.
Kunst
De vorm is belangrijker dan de inhoud. De kunsten werden daarom aan strenge regels voor vorm en inhoud onderworpen.