20090624

In het nieuws

3

DE TIJD | WOENSDAG 24 JUNI 2009

Crisis richt ravage aan in pensioenland l Private pensioenen op korte termijn de grote verliezers l Maar wettelijke stelsels allerminst immuun voor crisis in procent Ierland Australië VS IJsland België Canada Hongarije Japan Finland Polen VK Nederland Zweden Denemarken Oostenrijk Portugal Zwitserland Noorwegen Spanje Slowakije Duitsland Tsjechië Mexico

120 90 60 30

ije Tu rk

Ita lië ge OES mi O dd eld e Po len Sp a Lu nje xe mb u Ne rg de r la nd

d

rijk

an

nk

erl it s

Zw

Bron: OESO

Fr a

en

ë

ed

Zw

d

lgi

lan

Be

VS

it s Du

VK

0

vormen die verliezen niet echt een probleem, blijkt uit de conclusies van een door het adviesbureau AON Consulting uitgevoerde enquête bij topmanagers uit elf landen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Nederlandse of Britse bedrijven werken nog slechts weinig Belgische ondernemingen met pensioenregelingen met een gegarandeerde opbrengst. In de meeste gevallen zijn het ook verzekeraars en niet de ondernemingen zelf die het risico dragen.

telijke systemen immuun zijn voor de crisis. Groeiende werkloosheidscijfers en begrotingstekorten ondermijnen hun financiering. Tegelijk neemt de verleiding toe om de deur weer wijder open te zetten voor vervroegde pensionering. Dat jaagt de uitgaven omhoog op een moment dat die door de vergrijzing al in de lift zitten. Uit de OESO-statistieken blijkt bovendien nog eens dat de Belgische wettelijke pensioenen nu al pover zijn. De meest correcte vergelijkingsbasis is de nettovervangingsratio. We kijken eerst welk nettobedrag een gepensioneerde werknemer vroeger als actieve verdiende. We zien vervolgens welk percentage daarvan hij nu netto overhoudt. Voor een gemiddeld loon bedraagt die ratio in ons land 63,7 procent. In 18 van de 30 OESO-landen ligt die ratio hoger. Het gemiddelde voor de hele organisatie is 70,3 procent. De Belgische score wordt nog slechter als we de brutocijfers nemen of de vergelijking maken voor betere verdieners. Maar ook voor

Reële verliezen pensioenfondsen in 2008

Het nettopensioen als percentage van het vroegere nettoloon voor iemand die een gemiddeld loon had. Selectie van 14 van de 30 OESO-lidstaten.

an

D

e crisis heeft een fors negatieve impact op de pensioenstelsels wereldwijd. Op korte termijn zitten vooral de in meer of mindere mate op aandelenportefeuilles steunende private systemen in het verdomhoekje. Maar op langere termijn dreigen de publieke stelsels evenzeer in de klappen te delen, waarschuwt de OESO in ‘Pensions at a glance’, haar jongste overzicht van de pensioenstelsels in de dertig lidstaten van de organisatie van de westerse economieën. De Belgische bedrijfspensioenfondsen behoren tot de grote verliezers, blijkt uit het OESO-overzicht. Ze hadden vorig jaar een negatief rendement van meer dan 21 procent. Alleen in Ierland, Australië, de Verenigde Staten en IJsland verloren de fondsen nog meer geld. Dat slechte nieuws moet wel op twee manieren worden getemperd. Voor de Belgische ondernemingen

Nettovervangingsratio pensioenen

Ja p

IVAN BROECKMEYER

Voor de individuele ligt dat anders. Maar zij kunnen zich troosten met de vaststelling dat volgens de OESO private pensioenen en beleggingen slechts 8,1 procent uitmaken van het inkomen van de modale Belgische gepensioneerde. Dat is erg weinig. Het OESO-gemiddelde bedraagt 19,5 procent.

gewogen gemiddelde -23,0% -35

-30

-25

ongewogen gemiddelde -17,4% -20

-15

-10

-5

0

Bron: OESO

KEERZIJDE

Maar die vaststelling heeft natuurlijk een keerzijde. Belgische (toekomstige) gepensioneerden

zijn nog veel meer dan hun lotgenoten uit de meeste andere OESO-lidstaten afhankelijk van

hun wettelijk pensioen. De OESO waarschuwt dat het een illusie is te denken dat die wet-

lage lonen is het resultaat niet echt fameus. Ondanks die magere pensioenbedragen besteedt België toch 9 procent van zijn bbp aan zijn wettelijke pensioenen. In de hele OESO is dat 7,2 procent. In haar aanbevelingen waarschuwt de OESO voor de verleiding om de crisis in te roepen als excuus om hervormingsplannen in de diepvriezer te steken. Nu al is duidelijk dat het hervormingstempo sinds 2004 in veel lidstaten is afgenomen. GEMENGD SYSTEEM

De organisatie hamert er ook op dat het beste pensioenmodel nog altijd een gemengd systeem is, dat op een mix van publieke en private financiering steunt. Maar ook die private systemen zijn aan een hervorming toe, als ze hun geloofwaardigheid willen herwinnen. Ze moeten beter gereguleerd en beheerd worden en de aangeslotenen een veel betere kijk geven op de risico’s, luidt het. ■ www.oecd.org

Overheid moet komende tien jaar 250 miljard ontlenen l Financiering verloopt vlot in 2009 l Nieuwe OLO haalt 5 miljard op WOUTER VERVENNE

Vervallende langetermijnschuld in euro van federale overheid op 31 mei 2009, in miljard euro

D

e Belgische overheden moeten de komende tien jaar minstens 250 miljard euro lenen om hun financieringsbehoeften te dekken, blijkt uit officiële cijfers. De succesvolle uitgifte van een lineaire obligatie (OLO) gisteren geeft aan dat de federale overheid voorlopig geen moeite heeft om voldoende en goedkoop geld in te zamelen. De Schatkist leende 5 miljard euro voor een periode van drie jaar. Het rendement van de OLO bedraagt 2,14 procent, zes basispunten minder dan de richtinggevende swaprente. De belangrijkste kopers waren banken (53%) en centrale banken (29%). Bijna 90 procent van de obligaties werd verkocht in het buitenland, vooral in het Verenigd Koninkrijk en landen van de eurozone. COMFORTABEL

Na de emissie van gisteren heeft de Schatkist al 87 procent van haar langlopende financieringsbehoefte van 2009 gedekt. Ze wil voor 30,5 miljard OLO’s uitgeven en de teller staat nu op 26,7 miljard. ‘Onze financierings-

25 20 15 10 5 2010 11

12

13

14

15

16

17

18

19

22

28

2035

Bron: FOD Financiën

behoefte is het grootst in het eerste halfjaar en het was mogelijk voldoende geld binnen te halen’, zegt een hoge functionaris van de Schatkist. De kaspositie is zo comfortabel dat de Schatkist overschakelt van maandelijkse naar tweemaandelijkse veilingen van OLO’s. Maar op middellange en lange termijn blijven de financieringsbehoeften zeer groot. Tussen begin 2010 en eind 2019 vervallen voor 198 miljard euro OLO’s. Bovendien moet de overheid extra lenen om de begrotingstekorten van de komende jaren te dekken. Zij hoopt met saneringsmaatregelen het gecumuleerde deficit te beperken tot 45 miljard euro in de periode 2010-2014. De regering geeft

echter nu al toe dat de doelstelling voor volgend jaar moeilijk haalbaar is. Als de overheid niet bijstuurt, dreigt een gecumuleerd tekort van 110 miljard, voorspelt het Federaal Planbureau. Voorlopig maken de financiële markten en ratingbureaus zich geen grote zorgen over de Belgische overheidsfinanciën. Het verschil tussen de Belgische en Duitse rente op tien jaar viel terug tot 59 basispunten, tegenover een piek van ruim 130 basispunten eerder dit jaar. België behoudt met AA+ de op een na hoogste kredietrating, terwijl vier eurolanden hun rating zagen dalen. Ierland zag zijn score zelfs met twee trappen terugvallen.

ADVERTENTIE

Didier Reynders: ‘We moeten een onderscheid maken tussen begrotingstekorten en investeringen van de overheid in de financiële sector.’

© PHOTO NEWS

Reynders maakt zich geen grote zorgen over begroting

Dexia, partner van de openbare en sociale sector en van de ondernemingen.

Hernieuwbare energie

l ‘Staatsschuld zal weer dalen wanneer financiële sector overheidssteun terugbetaalt’ WOUTER VERVENNE

FEDERALE STAATSSCHULD

› (in miljard euro)

M

inister van Financiën Didier Reynders (MR) en Schatkist-topman Jean-Pierre Arnoldi zijn niet erg bezorgd zijn over de gezondheid van de Belgische overheidsfinanciën. ‘De schuld zal weer dalen wanneer de financiële sector de overheidssteun van vorig jaar terugbetaalt’, zei Reynders bij de voorstelling van het jaarverslag van de staatsschuld. De federale staatsschuld klom in 2008 met 25 miljard euro tot bijna 311 miljard. De schuld van de gezamenlijke overheid groeide tot 89,7 procent van het bruto binnenlands product. Het is de eerste keer in 15 jaar dat de schuldgraad stijgt. De toename is vooral te wijten aan de steun aan de financiële sector.

350 300 250 200 150

1990 92 94 96 98 00 02 04 06 08 Bron: FOD Financiën

Reynders en Arnoldi geven toe dat de schuldgraad de komende jaren nog zal toenemen. Maar ze signaleerden dat er niet alleen slecht nieuws is. ‘De staatsholding FPIM heeft al een eerste dividend van BNP Paribas (BNPP) ontvangen’, zegt

Reynders. De FPIM is sinds de overname van Fortis Bank door BNPP aandeelhouder van de Franse bank. ‘Voorts int de overheid premies op de staatswaarborg die ze geeft aan banken. Ten slotte zullen de financiële instellingen de hulp terugbetalen. We moeten een onderscheid maken tussen begrotingstekorten en de investeringen van de overheid in de financiële sector.’ GOEDE LEERLING

Ook Arnoldi maakt zich geen grote zorgen. ‘België presteert voor de begroting beter dan het Europese gemiddelde. De meeste goede leerlingen scoorden in 2008 slechter dan ons land.’ Zowel Reynders als Arnoldi beklemtoonde dat de rentelasten vorig jaar verder zijn verminderd. Ze daalden van 12,3 tot 11,8 miljard

euro. De gemiddelde rente op de schuld brokkelde af van 4,56 tot 4,3 procent. De federale regering maakt na de zomer tegelijk de begrotingen 2010 en 2011 op. Reynders ziet een paar vragen: zijn extra relancemaatregelen nodig? En hoe snel streeft de overheid naar begrotingsevenwicht? De bouwsector vraagt een verlenging van de btwverlaging en ook een btw-verlaging in de horeca ligt op tafel. Reynders gaf toe dat België na de zware kritiek van de Europese Commissie een nieuw stabiliteitsprogramma moet opstellen. ‘Dat zal gebeuren in samenwerking met de gemeenschappen en gewesten. We hebben tijd tot september. Tegen midden juli hebben we een beter zicht op de begrotingsevolutie bij de federale overheid en de gemeenschappen en gewesten.’

0

Installatie van 1.530 fotovoltaïsche panelen Financiering via Leasing

EUR 51.000.000

Energie-Fleuves nv Verwijderbare hydroelektrische stuwdammen op de Hoge Maas (site Hun) EUR 5.800.000

2005 - 2008

Co-Arranger 2008

Lead Arranger 2008

Eerste EIB-lening voor hernieuwbare energie in België en Luxemburg

Financieringen van windenergie

EUR 150.000.000 Arranger 2009

Voor meer informatie, blijft uw vaste contactpersoon steeds te uwer beschikking of surf naar www.dexia.be/professioneel

EUR 1.620.000