2. Ikasgaia-ariketak

Oinarrizko Maila 2

2A

Euskara ikasten dugu! 1 NOMINALIZAZIOA: Zertarako

a Aukera ezazu nominalizazio egokia.

a Osatu esaldiak zertarako erabilita

1 Berogailua ______ da

Nominalizazioa: -t(z)ea, -t(z)era, -t(z)eko

2 Hau ________ da

3 Irabiagailua _____ da 4 Daratulua _____ da

1 Lelokeriak ________ behartu naute. 2 Lelokeriak _________ ez da nire gustukoa. 3 Garbiago ________ animatu dute. 4 ________ ez da beharrezkoa lan honetan. 5 Bultzatu dute bazkaria ________ . 6 Esaten duena _______ komeni zaio. 7 Elizetan txisteak ________ debekatuta dago. 8 Zure laguna txisteak ______ etorri zaigu.

a esatea b esatera

a idaztea b idaztera

a egitera b egitea

a kontatzera b kontatzea

b Osatu esaldiak parentesi arteko aditzak nominalizatuz: -t(z)ea, -t(z)era, -t(z)eko 1 Gorkari izugarri gustatzen zaio gauez ________ (ibili). 2 Ez dugu autoa ________ (garbitu) eramango. 3 Zu ondo ________ (egon) espero dugu. 4 Zuri tokatu zaizu harrikoa ________ (egin). 5 Ekar ezazu bideoa filma ________ (grabatu). 6 Miren zirkora doa pailazoak ________ (ikusi). 7 Debekatuta dago hamaiketatik aurrera zarata ________ (atera). 8 Makina hori argazkiak ________ (egin) erabiltzen da. 7_________ ordua da 8 ________ ordua da 9 Aurten lortu dute ikasketak _______(bukatu). 10 Gero gonbidatuko zaitut zuritoa ________ (edan). 11 Ez da batere ona gehiegi ________ (jan). 12 Nire lagunek katua ________ (erosi) pentsatu dute. 13 Bulegora noa matrikula ________ (egin). 9 ______ gogoa dauka 10 ______ gogoa dauka 14 Izugarri gustatzen zaie adarra ________ (jo). 5 Erregela _______ da

6 Hau ________ makina da

2 Ahalera a Zer egin dezaket Internet bidez? - Internet bidez bidaia presta DEZAKET. - Internet bidez fosilak eros DITZAKET. Ondo ikusten da bien arteko aldea, ezta? Internet bidez... 11 _____ asmoa du 12 Mahaia _____ asmoa du 1 nik lagunekin hitz egin ________. 2 zuek erosketak egin ________. 3 lagunek pelikulak jaitsi ________. 4 guk argazkiak bidal ________. 5 zuk janaria eros ________. 6 ikasleak mezuak bidal ________. 7 denok euskara ikas ________. 8 zuk berriak irakur ________. 13 Pianoa _____ gai da 14 ________ gai da 9 nik irratia entzun ________ . 10 guk eguraldia ikus __________ . Euskara ikastea

1

Gasteizko HEO

3 IDAZMENA Oharrak 1 Ohar hauetan falta dena aukeratu eta bere lekuan kokatu: grabatuko didazu, mesedez? / egongo zara etxean goizeko 10:30ean, mesedez? / telebista bihar ekarriko digute / telebista apurtu egin zait! / eraman ezazu konpontzera / gaur gauean emango dute ETB1en, 22:00etan! / ordainduta utzi dut eta / ezin dut piztu / berandu iritsiko naiz etxera 1. Kaixo Jon! Gaur gauean laneko bi lagunekin geratu naiz zinera joateko, eta __________ . "Vaya semanita" __________ 22:00etan hasiko da. Eskerrik asko. 2. Miren! __________ Ez dakit zer gertatzen zaion, baina __________ . Begiratu ea zuk piztu ahal duzun. Bestela, __________ , nik ezin dut eta. 3. Amatxo! Gogoratzen duzu atzo komentatu genuen George Clooneyren film hori? Bada, __________ Ez galdu, filma txarra da, baina George oso guapo agertzen da eta! 4. Kaixo Pili. Arratsaldean izan naiz dendan, eta __________ . Ni bihar kanpoan izango naiz, Donostiara joan behar dut eta. __________ Ez duzu ezer ordaindu behar, __________ .

Oharrak 2. Aldaketak egingo ditugu ohar horietan. Berridatzi oharrak: 1. Oharra kontuan hartuta Aldatu: Oharra idatzi aitari. Afaria daukazu lankideekin edo eskolako lagunekin. Gaueko pelikula grabatzea nahi duzu. Pelikula 23:00etan hasiko da, ETB1en. Kaixo aita!

2. Oharra kontuan hartuta Aldatu: Oharra idatzi amari. Telebista gaizki ikusten da. Esan teknikoari deitzeko, eta telefonoa gidan topatuko duela.

3. Oharra kontuan hartuta Aldatu: Oharra idatzi aitari. Atzo komentatu zenuten Euskal Herriko mendiei buruzko dokumentala gaur gauean emango dute ETB1en, 21:30ean. Oso interesgarria izango da.

Euskara ikastea

2

Gasteizko HEO

2B

Eguneroko jarduerak Ahalera b Begiratu irudiari eta idatzi bertan adierazten diren debekuak

1 IRAKURMENA Ohitura aldaketak a Irakurri testua, ulertu eta aukeratu hitz egokia. ___________________________________ batzuetan noizean behin askotan astebururo egunero gutxitan astero askotan urtean behin inoiz ____________________________________________________________________________________________

Nola aldatzen diren gauzak ezkondu eta gero! Andonik, nire lagunak, lehen ez zuen _1_ ohea egiten; orain, ezkondu ondoren, _2_ egiten du, astelehenetik igandera. Lehen oso _3_ egiten zuen harrikoa; orain, berriz, _4_ emazteak agintzen diolako. Ezkondu aurretik _5_ garbitzen zuen komuna: Gabonetan; orain astean behin uzten du komuna garbigarbi. Lehen _6_ janzten zuen arropa lisatu gabe; ezkondu denetik, ordea, _7_ erabiltzen du plantxa, igandeetan. Ezkondu baino lehen, _8_ bakarrik garbitzen zuen arropa; orain _9_ jartzen du garbigailua, aste osoko arropa garbitzeko. Argi dago gauzak, _10_, onerako aldatzen direla, ezta?

Deklinabidea a Deklinatu parentesi arteko erakusleak. 1 Non dago zure sakelako telefonoa? (Poltsiko hau) _______________________ 2 Nondik ekarri dituzue piperrak? (Denda hau) __________________________________ 3 Non dago zure anaia txikia? (Gela hura) __________________________________ 4 Nondik etorri dira osaba-izebak? (Herri hori) __________________________________ 5 Nora eraman dituzue berokiak? (Logela hori) __________________________________ 6 Nondik zatoz? (Taberna hura) __________________________________ 7 Nora joango dira bigarren mailako ikasleak? (Liburu denda hau) ____________________ 8 Nondik atera dituzte sarrerak? (Bulego hau) ______________________________ 9 Non dago nire euritakoa? (Aulki hori) ___________________________________ 10 Nora eramango dituzu liburuak? (Mahai horiek) _____________________________ 11 Non dago zure etxea? (Kale hura) __________________________________ 12 Non daude argazkiak? (Horma horiek) __________________________________

Euskara ikastea

3

1. Ez(in) daiteke lorerik har. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

2 HIZTEGIA Munduko hizkuntzak Munduko 16 hizkuntza ezagunen izenak ditugu hemen. Lotu hizkuntzak eta banderak. 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

a txinera d daniera g japoniera j alemana m grekoa o frantsesa

b suediera e euskara h portugesa k ingelesa n galegoa

c errusiera f italiera i gaztelania l arabiera ñ katalana

Gasteizko HEO

2C

Aisialdia 2 IRAKURMENA Oharrak

1 GRAMATIKA Ahal/Ezin izan a Aditz aspektuari erreparatu

A

1 Gaur goizean, guk ____________ (ezin izan) telefonoz deitu. 2 Zuek bihar ongi ikusi ____________ (ahal izan) izarrak. 3 Pellok ___________ (ezin izan) igeri egiten ikasi oraindik. 4 Lehen ni ___________ (ezin izan) erosketak egitera joan. 5 Jon, ongi entzun _____________ (ahal izan) niri orain? 6 Laster mutiko horrek 340 kilo jaso ______________ (ahal izan). 7 Argi gutxi daukazu! Hemen _____________ (ezin izan ) irakurri. 8 Normalean guk bederatzietan afaldu ______________ (ahal izan). 9 Senarrak gaur ____________ (ezin izan ) bazkaria prestatu. 10 Zuk azterketa etzi egin ______________ (ahal izan). 11 Turistek ______________ (ezin izan) orain dela bi orduko hegaldia hartu. 12 Zuek beti _______________ (ezin izan) berandu arte kalean geratu. 13 Auzokoek bilera gero egin ____________ (ahal izan). 14 Noiz aldatu ______ (ahal izan) gu etxez?

B

Astiroago Eskola irteera

Kirol elkartea Arratsaldez irekita

a Jarraian datozen esaldiei jarri dagokion oharraren letra: 0. Adibidea: Jan ahal duzu hemen gaur goizean.

C

Gosariak 07:00 – 10:00

D

Bainua Debekatuta

1. Ezin da azkar gidatu.

Futbol elastikoa

2. Futbolean jolastu ahal da egunaren amaieran.

E

erdi prezioan Merkealdi amaiera! F

Kontuz Pintatu berria

G

Igerilekua arratsaldez irekita Helduak: 3€ Umeak: 2 € Eskolak 09:00etatik 10:00etara

C

3. Erosi ahal da gaur: merkeagoa da. 4. Ezin du igeri egin goizez familia osoak. 5. Autoa ezin da hemen utzi.

H Elbarrientzat

bakarrik

a Liburuaren iruzkinak irakurri

35 kiloko itxaropena itxaropena

35 kiloko itxaropena

Anna Gavalda 10 urtetik aurrera 112 or. 8,5 euro Anna Gavaldaren gazteentzako lehenengo liburua da. Istorio oso hunkigarria* da. Bertan erakusten du nola ikasi bizitzen, nola bilatu lekua besteen artean. Georgeren eredua* aitona da eta bere ondoan aurkituko du indarra bizitzan bere lekua izateko. Emozioz betetako istorioa da. *hunkigarri:¨ emozio handia ematen duena *eredu: maisua

Anna Gavalda Nork maite du eskola? Hori da Georgek bere buruari egiten dion galdera. Berak ez du eskola maite, gorroto dio. Tripako mina bakarrik ematen dio eskolak. Eskolan oso txarra da. 13 urte ditu eta oraindik bosgarren mailan dago. George ez da tontoa. Oso argia dela esan daiteke. Berari brikolajea gustatzen zaio. Bananak zuritzeko makina bat asmatu du. Bere aitonak bakarrik ulertzen du George, eta denbora asko pasatzen du aitonarekin lorategia txukuntzen. Horregatik, eskolatik bota zutenean, aitona haserretu egin zen.

b Esan hurrengo baieztapenak EGIA edo GEZURRA diren eta zuzendu gezurra direnak. EGIA 1. 2. 3. 4. 5.

GEZURRA

George txarra da eskolan, argia ez delako. Georgek oso gustukoa du irakurtzea. Istorioaren helburua barrea sortzea da. Istorioak kontatzen du zer egin behar den bizitzan lekua izateko. Georgerentzat bere aitona da segitzeko eredua.

Euskara ikastea

4

Gasteizko HEO

2D 1 HIZTEGIA

Zoriontasuna lortzeko eskolak

a

Britainia Handiko barnetegietan 10 eta 16 urte bitarteko ikasleei zoriontasuna lortzeko eskolak emango dizkiete: ikastetxeetan harremanak nola egin, osasun fisikoa eta mentala nola lortu, emozio negatiboak nola aldendu eta asmoak nola lortu. Gaur egun, gazteak eduki materialak eta dirua lortzen saiatzen dira, zoriontasunera heltzeko. Baina, Anthony Seldon Wellington ikastetxeko (Londres) zuzendariaren iritziz, ikasleek jakin behar dute diru asko irabaztearekin bakarrik ez dela zoriontasuna lortzen. Seldonek esan du azken urteetan gehiago oinarritu direla gai akademikoetan eta, horregatik, gizon-emakume zoriontsuagoak lortzea izan behar dela ikastetxeen helburu nagusia, beren buruarekin konfiantza handiagoa izan dezatela.

Lotu hitzak definizioekin

1 barnetegi 2 zoriontasun 3 ikastetxe 4 aldendu 5 asmo 6 harreman 7 garrantzizkoena 8 zoriontsu

a Zerbait egiteko ideia, helburua. b Garrantzitsuena. c Zorionez beteta, zorionekoa. d Pertsonen artean gertatzen den lotura. e Ikasleek etxe horretan ikasten dute eta bizi dira. f Eskola. g Zoriona. h Urrundu.

b Testua irakurri ondoren aukera ezazu erantzun egokia: a, b edo c 1. Zein herritan emango dituzte zoriontasuna lortzeko eskolak? _______ a Irlandako barnetegietan. b Britainia Handiko barnetegietan. c Australiako barnetegietan. 2. Zer gai landuko dituzte? _______ a Harremanak nola egin, osasuna nola hobetu eta zer egin emozio negatiboekin. b Literaturan sakondu, sexu-prebentzioa eta emozio azkarrak izateko bide seguruak. c Ekonomia, ekologia, kirola eta maitasuna. 3. Zer lortu nahi dute gazteek? ________ a Eduki materialak. b Gai akademikoetan arrakasta. c Emozio negatiborik ez izatea. 4. Zer ikasi behar dute ikasleek? _______ a Dirua irabaztearekin bakarrik ez dela zoriontasuna lortzen. b Garrantzizkoena dirua irabaztea dela, zoriontsua izateko. c Harremanak eta emozioak garrantzizkoak direla, baina onena dela bigarren mailan uztea. 5. Zein da ikastetxeen helburu nagusia? _______ a Gizon eta emakume profesional onak lortzea. b Gizon eta emakume zoriontsuagoak lortzea. c Gizon eta emakume lehiakorrak lortzea.

2 GRAMATIKA. NOR-NORI-NORK. Aditz laguntzailea eman. 1 Aitak jostailu bat eman _______ umeei. 2 Nork egin _______ zuri galdera hori? 3 Zuk ez _______ agur egin lagunei. 4 Amonak ipuinak kontatzen _______ guri. 5 Zuk izebari pastelak kendu _______ . 6 Nik neskei eskerrak eman _______ . 7 Zuek seme-alabei jantzi berria erosi ______ 8 Xabierrek niri e-posta bidali _______ . 9 Zuk sendagileari ez _______ egia esan. 10 Atezain batek orri horiek eman ______ zuri. 11 Nik zuei laster zorrak ordainduko _______ . 12 Maitek guri lore sorta oparitu ________ . Euskara ikastea

5

13 Guk adiskideei mesede handia egin ______ 14 Baserritarrek guri mendirako bidea erakutsi _______ . 15 Guk zuei legatza plantxan prestatuko _____ 16 Tabernariak bezeroei urdaiazpikoa atera ___ 17 Guri nagusiak ez _______ soldata igo. 18 Telebistak berri txarrak eman ______ guri. 19 Nik zuri zer gertatu den esan _______ . 20 Amak alaba txikiari berokia lotu _______ . 21 Kazetariek guri telefonoz deitu _______ . 22 Zuk niri etxeko lanak egiten lagundu ______. 23 Ahizpari zuek ez _______ libururik utzi. Gasteizko HEO

2E Ahalera 1 GRAMATIKA Zertarako

a Bete hutsuneak ahalera edo agintera erabiliz.

a Erantzun galderei 1 Zertarako deitu duzu? (zurekin hitz egin) 2 Zertarako galdetu dute bere izena? (jakin) 3 Zertarako ekarri du dirua? (arropa erosi) 4 Zertarako ekarri duzue liburua? (ikasi) 5 Zertarako behar duzu dirua? (bizi ahal izan) 6 Zertarako erosi du hiztegia? (etxean erabili)

1 Amaia haurren logelara joan …….. 2 Amaia, joan ………. haurren logelara! 3 Gazteek gelan ariketak egin ……. 4 Gazteok, egin ……… ariketak gelan! 5 Alkatea udaletxetik oinez etor ……. 6 Alkate jauna, nirekin etor ……..? 7 Zu Imanolen etxetik atera ……….. 8 Han jende asko bil ……. 9 Aizue, itxi ………. liburuak! 10 Guk lehengusuekin afal ……… 11 Zuek afal ……. lehengusuekin! 12 Ni asteburuetan lagunekin ibil ….. 13 Gu ez ……. astegunetan lagunekin ibil. 14 Zuek hondartzan edo mendian ondo pasa …….. 15 Joan ……. mendira, on egingo dizue eta! 16 Ez, gu ez ….... mendira joan, elurtza handia dago eta. 17 Nondik ibil …….. bizikletak? 18 Aizue, ibil ……… bide gorritik!

Aditz formak a Eman beste era batera

16 17 18 19

Hurbildu mahaira! (geroaldia) Isilik! (geroaldia) Itxi ahoa! (geroaldia) Jaso mahaia! (geroaldia)

1 Ez erre, mesedez!(ahalera) Ez(in) dezakezu erre 2 Zoaz hortik! (geroaldia) Hortik joango zara? 3 Kontuz ibili! (geroaldia)

INTERNET a Erantzun hurrengo galderei. Gero, www.hiru.com/bidaiak/testak webgunean sartu eta beste batzuk topatuko dituzu. Ea denak asmatzen dituzun! 1 Zein da Veneziako zubi ezagun honen izena? a Rialto b San Marco zubia c Dukeen zubia

4 Zatoz hona! (geroaldia) 5 Zatozte niregana! (geroaldia) 6 Ez jan azkazalak! (ahalera) 7 Ez sartu hortik! (ahalera)

2 Nola deitzen da New York erdian dagoen parke handia? a City Park b Central Park c Covent Garden

8 Ez bota ezer lurrera! (ahalera) 9 Ezabatu arbela, mesedez! (geroaldia) 10 Egin ariketak etxean! (geroaldia)

3 Zein muinotan dago kokatuta Granadako Alhambra? a Al-Jazziran b Al-Sabikan c Al-Sabiran

11 Lasaitu! (geroaldia) 12 Egin harrikoa! (geroaldia) 13 Bukatu babarrunak! (geroaldia)

4 Ze izen dauka Ondarroako hondartzak? a Saturraran b Isuntza c Arrigorri

14 Ahaztu dena! (geroaldia) 15 Eseri alfonbra gainean! (geroaldia) Euskara ikastea

6

Gasteizko HEO

ZUZENKETA-ORRIA 2A

2A

1 GRAMATIKA Zertarako

3 OHARRAK

1 berotzeko 2 bizarra egiteko/mozteko 3 janaria irabiatzeko 4 zuloak egiteko 5 neurtzeko 6 josteko 7 Jaikitzeko 8 Jateko 9 Lo egiteko 10 Erretzeko 11 Ezkontzeko 12 garbitzeko 13 jotzeko 14 Kantatzeko/Abesteko Nominalizazioa a b

1b; 2a; 3b; 4a; 5a; 6b; 7b; 8a 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

ibiltzea garbitzera egotea egitea grabatzeko ikustera ateratzea egiteko bukatzea edatera jatea erostea egitera jotzea

2 Ahalera a 1 dezaket 2 ditzakezue 3 ditzakete 4 ditzakegu 5 dezakezu 6 ditzake 7 dezakegu 8 ditzakezu 9 dezaket 10 dezakegu

Euskara ikastea

2B

1 Kaixo Jon! Gaur gauean laneko bi lagunekin geratu naiz zinera joateko, eta berandu iritsiko naiz etxera. "Vaya semanita" grabatuko didazu, mesedez? 22:00etan hasiko da. Eskerrik asko. 2 Miren! Telebista apurtu egin zait! Ez dakit zer gertatzen zaion, baina ezin dut piztu. Begiratu ea zuk piztu ahal duzun. Bestela, eraman ezazu konpontzera, nik ezin dut eta. 3 Amatxo! Gogoratzen duzu atzo komentatu genuen George Clooneyren film hori? Bada, gaur gauean emango dute ETB1en, 22:00etan! Ez galdu, filma txarra da, baina George oso guapo agertzen da eta! 4 Kaixo Pili. Arratsaldean izan naiz dendan, eta telebista bihar ekarriko digute. Ni bihar kanpoan izango naiz, Donostiara joan behar dut eta. Egongo zara etxean 10:30ean, mesedez? Ez duzu ezer ordaindu behar, ordainduta utzi dut eta.

1 IRAKURMENA Ohitura aldaketak a 1 inoiz 2 egunero 3 gutxitan 4 askotan 5 urtean behin 6 askotan 7 astebururo 8 noizean behin 9 astero 10 batzuetan Deklinabidea 1 Poltsiko honetan 2 Denda honetatik 3 Gela hartan 4 Herri horretatik 5 Logela horretara 6 Taberna hartatik 7 Liburu denda honetara 8 Bulego honetatik 9 Aulki horretan 10 Mahai horietara 11 Kale hartan 12 Horma horietan Ahalera 1 Ez(in) daiteke 2 Ez(in) daiteke egin. 3 Ez(in) daiteke idatz. 4 Ez(in) daiteke zapal(du). 5 Ez(in) daiteke jolas(tu). 6 Ez(in) daiteke 7 Ez(in) daiteke 8 Ez(in) daiteke

lorerik har. txiza(rik) estatuan belarra baloian aparka(tu). txakurrik sar. motorrez ibil.

2 HIZTEGIA Hizkuntzak 1j; 2d; 3h; 4e; 5l; 6c; 7o; 8a; 9n; 10m; 11k; 12b; 13f; 14g; 15ñ; 16i

7

Gasteizko HEO

2C

2D

2 E

1 GRAMATIKA

1 IRAKURMENA

1 GRAMATIKA Zertarako

a1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

a hiztegia

b erantzun zuzena

a 1 2 3 4 5 6

1b; 2a; 3a; 4a; 5b

Ahalera / Agintera

2 GRAMATIKA. NOR-NORI-NORK

a 1 daiteke 2 zaitez 3 ditzakete 4 itzazue 5 daiteke 6 zaitezke 7 zaitezke 8 daiteke 9 itzazue 10 dezakegu 11 ezazue 12 naiteke 13 gaitezke 14 dezakezue 15 zaitezte 16 gaitezke 17 daitezke 18 zaitezte

ezin izan dugu ahal izango dituzue ezin izan du ezin izan naiz ahal didazu ahal izango ditu ezin duzu ahal izaten dugu ezin izan du ahal izango duzu ezin izan dute ezin izaten zarete ahal izango dute ahal izango gara

2 IRAKURMENA Oharrak 0C; 1A; 2B; 3E; 4G; 5H Liburuaren iruzkinak 1 gezurra; 2 gezurra; 3 gezurra; 4 egia; 5 egia 1 George txarra da eskolan, maite ez duelako. 2 Georgek oso gustukoa du brikolajea. 3 Istorioaren helburua bizitzen erakustea da.

1e; 2g; 3f; 4h; 5a; 6d; 7b; 8c

1 die 2 dizu 3 diezu 4 dizkigu 5 dizkiozu 6 dizkiet 7 diezue 8 dit 9 diozu 10 dizkizu 11 dizkizuet 12 digu 13 diegu 14 digute 15 dizuegu 16 die 17 digu 18 dizkigu 19 dizut 20 dio 21 digute 22 didazu 23 diozue

zurekin hitz egiteko jakiteko arropa erosteko ikasteko bizi ahal izateko etxean erabiltzeko

Aditz formak 3 4 5 6 7 8

Kontuz ibiliko zara? Hona etorriko zara? Niregana etorriko zarete? Ezin ditzakezu azkazalak jan. Ezin zaitezke hortik sar. Ezin dezakezu ezer lurrera bota. 9 Arbela ezabatuko duzu? 10 Etxean ariketak egingo dituzu? 11 Lasaituko zara? 12 Harrikoa egingo duzu? 13 Babarrunak bukatuko dituzu? 14 Dena ahaztuko duzu? 15 Alfonbra gainean eseriko zara? 16 Mahaira hurbilduko zara? 17 Isilduko zara? 18 Ahoa itxiko duzu? 19 Mahaia jasoko duzu? INTERNET 1a; 2b; 3b; 4c

Euskara ikastea

8

Gasteizko HEO