1960

Druk nr 1960 Warszawa, 23 kwietnia 2009 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Marsza!ek Senatu Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marsza!ku Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomi" Pana Marsza!ka, #e Senat na 31. posiedzeniu w dniu 22 kwietnia 2009 r. podj$! uchwa!% w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy

- o zmianie ustawy zawodowych.

o

zwi!zkach

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowi$zku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego. Jednocze&nie pragn% poinformowa", #e Senat upowa#ni! senatora Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem. W za!$czeniu przesy!am opini% Komitetu Integracji Europejskiej o zgodno&ci projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej. Z powa#aniem (-) Bogdan Borusewicz

UCHWA"A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 22 kwietnia 2009 r. w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o zwi!zkach zawodowych

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o zwi$zkach zawodowych. Jednocze&nie upowa#nia senatora Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania Senatu w pracach nad projektem.

MARSZA"EK SENATU

Bogdan BORUSEWICZ

projekt

USTAWA z dnia o zmianie ustawy o zwi!zkach zawodowych

Art. 1. W ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o zwi$zkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, z pó'n. zm.1)) w art. 35 po ust. 2 dodaje si% ust. 2a w brzmieniu: "2a. Tej samej karze podlega ten, kto kieruj$c dzia!alno&ci$ zwi$zkow$ przeznacza dochód z dzia!alno&ci gospodarczej prowadzonej przez zwi$zek zawodowy na cele nie s!u#$ce realizacji zada( statutowych zwi$zku lub dzieli go pomi%dzy cz!onków zwi$zku.".

Art. 2. Ustawa wchodzi w #ycie po up!ywie 30 dni od dnia og!oszenia.

1)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 128, poz. 1405 i Nr 100, poz. 1080, z 2002 r. Nr 135, poz. 1146 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 63, poz. 590 i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2008 r. Nr 90, poz. 562.

UZASADNIENIE

1. Ustawa wykonuj!ca wyrok Trybuna#u Konstytucyjnego Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowi$zku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego z dnia 13 maja 2008 r. (sygn. akt P 50/07), stwierdzaj$cego niezgodno&" przepisu art. 35 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o zwi$zkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, Nr 128, poz. 1405 i Nr 100, poz. 1080, z 2002 r. Nr 135, poz. 1146 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 63, poz. 590 i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2008 r. Nr 90, poz. 562.) z Konstytucj$. Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji, orzeczenia Trybuna!u Konstytucyjnego maj$ moc powszechnie obowi$zuj$c$ i s$ ostateczne. Sentencja orzeczenia opublikowana zosta!a w Dz. U. z 2008 r., Nr 90, poz. 562 (dzie( publikacji wyroku – 26 maja 2008 r.). Pe!ny tekst orzeczenia wraz z uzasadnieniem zamieszczony zosta! w OTK Z.U. z 2008 r., Nr 4A, poz. 58.

2. Przedmiot i istota rozstrzygni$cia Trybuna#u Konstytucyjnego 2.1. Trybuna! Konstytucyjny orzek! o niezgodno&ci z Konstytucj$ art. 35 ust. 2 ustawy o zwi$zkach zawodowych. Przepis ten ustanawia! karalno&" czynów pope!nionych przez osoby pe!ni$ce funkcje zwi$zkowe, polegaj$cych na podejmowaniu dzia!alno&ci sprzecznej z ustaw$. 2.2. Przepis art. 35 ust 2 narusza! w pierwszym rz%dzie konstytucyjn$ zasad% okre&lono&ci regulacji represyjnych (nullum crimen sine lege certa), wyra#on$ w art. 42 Konstytucji. W &wietle tej zasady, „norma karna (...) powinna (...) wskazywa" w sposób jednoznaczny zarówno osob%, do której skierowany jest zakaz, znamiona czynu zabronionego, jak i rodzaj sankcji gro#$cej za pope!nienie takiego czynu (...)”. Realizacja tego wymogu jest konieczna, bowiem jednostka nie mo#e pozostawa" w nie&wiadomo&ci czy nawet niepewno&ci co do tego, czy pewne zachowanie stanowi czyn zabroniony pod gro'b$ sankcji. W zwi$zku z tym „wskazanie ogólnikowe, umo#liwiaj$ce daleko id$c$ swobod% interpretacji co do zakresu znamion czynu zabronionego czy pewnego typu kategorii zachowa(, nie mo#e by" traktowane jako spe!niaj$ce wymóg okre&lono&ci na gruncie art. 42 ust. 1 Konstytucji”.

2 Wskazana dyrektywa nie wprowadza nakazu, aby w ramach danej jednostki redakcyjnej tekstu prawnego zosta!y okre&lone wszystkie znamiona czynu zabronionego. Ze wzgl%dów legislacyjnych mo#e by" po#$dane, aby w przepisie karnym, przy okre&leniu znamion czynu zabronionego, odwo!ano si% do innych przepisów danej ustawy, co mo#e nast$pi" w szczególno&ci w postaci odes!ania. W przypadku przepisów prawnokranych ustawodawca mo#e jednak#e pos!u#y" si% wy!$cznie odes!aniem do &ci&le okre&lonych przepisów prawnych. Konieczno&" realizacji tego obowi$zku ulega dalszemu wzmocnieniu w przypadku, gdy „w danym przepisie brak jest innych istotnych znamion czynu zabronionego, które pozwala!yby okre&li" cho"by w ogólnym zarysie zachowanie zabronione przez ustawodawc%”. St$d pos!u#enie si% przez ustawodawc% w art. 35 ust. 2 ustawy o zwi$zkach zawodowych odes!aniem, w którym w #aden sposób nie zosta!y okre&lone przepisy, do których nast%puje odes!anie, nie spe!nia wymogu okre&lono&ci przepisów represyjnych, a wi%c pozostaje w sprzeczno&ci z art. 42 ust. 1 Konstytucji. Ponadto art. 35 ust. 2 ustawy o zwi$zkach zawodowych narusza! art. 59 ust. 2-4, w zwi$zku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Okre&lenie przez ustawodawc%, w postaci przepisów karnych, granicy dopuszczalnych dzia!a(, które mog$ by" podejmowane przez osoby pe!ni$ce funkcje zwi$zkowe, stanowi niew$tpliwie ograniczenie ustanowionych w art. 59 Konstytucji tzw. wolno&ci zwi$zkowych. Wprowadzanie przez ustawodawc% tego typu ogranicze( jest mo#liwe jedynie wówczas, gdy ograniczenia takie nie prowadz$ do naruszenia wymogów konstytucyjnej zasady proporcjonalno&ci (art. 31 ust. 3), na któr$ sk!ada si% m.in. wymóg okre&lono&ci przepisów wprowadzaj$cych ograniczenia w zakresie konstytucyjnych wolno&ci i praw. W przypadku art. 35 ust. 2 przepis ten nie spe!nienia tak rozumianego wymogu okre&lono&ci, co powodowa!o jego sprzeczno&" z art. 31 ust. 3 Konstytucji. 2.3. Wyrok wywo!uje skutki prawne z dniem publikacji (26 maja 2008 r.). Trybuna! nie odroczy! terminu utraty mocy obowi$zuj$cej przepisu.

3. Cele i zakres projektowanej ustawy Maj$c na uwadze konieczno&" wykonania wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego z dnia 13 maja 2008 r., kieruj$c si% brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego uzasadnienia, proponuje si%, aby zmiana ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o zwi$zkach zawodowych polega!a na dodaniu przepisu karnego, w oparciu o który w sposób precyzyjny mo#liwe b%dzie okre&lenie czynów zabronionych przez prawo. W intencji projektodawcy,

strona

podmiotowa

tego

3 przest%pstwa winna pozosta" to#sama z brzmieniem uchylonego przez Trybuna! art. 35 ust. 2 st$d projektowany przepis penalizuje dzia!ania osób, kieruj$cych dzia!alno&ci$ zwi$zkow$. W aspekcie przedmiotowym proponowany przepis penalizuje zachowanie polegaj$ce na przeznaczaniu dochodu z dzia!alno&ci gospodarczej prowadzonej przez zwi$zek zawodowy na cele nie s!u#$ce realizacji zada( statutowych zwi$zku lub dzielenie go pomi%dzy cz!onków zwi$zku. W uzasadnieniu do wyroku z dnia 13 maja 2008 r. Trybuna! wskaza!, #e naruszenie przez osoby pe!ni$ce funkcje zwi$zkowe przepisów ustawy o zwi$zkach zawodowych wyst$pi równie# wskutek zaniechania realizacji obowi$zków, o których mowa w art. 14 ust. 1 (obowi$zek z!o#enia wniosku o rejestracj% w przypadku utworzenia zwi$zku zawodowego), w art. 16 ust. 1 ustawy o zwi$zkach zawodowych (obowi$zek zawiadomienia o zmianie statutu), jak równie# w przypadku naruszenia dyspozycji art. 7 ust. 2 zd. 2 ustawy (podejmowanie obrony praw i interesów pracownika niezrzeszonego w zwi$zku zawodowym wbrew woli tego pracownika). W ocenie projektodawcy naruszenie powy#szych przepisów przez osoby pe!ni$ce funkcje zwi$zkowe nie wymaga penalizacji. Wynika to st$d, #e ustawodawca okre&la skutki zwi$zane z brakiem realizacji tych#e obowi$zków (odpowiednio utrata mocy uchwa!y o utworzeniu zwi$zku oraz brak wej&cia w #ycie wprowadzonych w statucie zmian), nie ma zatem potrzeby wprowadzania w tym zakresie szczególnej odpowiedzialno&ci karnej osób pe!ni$cych funkcje zwi$zkowe. Podobnie obrona praw pracowniczych osób niezrzeszonych w zwi$zku zawodowym, tak#e w sytuacji braku wniosku osoby zainteresowanej, nie powinna podlega" penalizacji, jako zachowanie podejmowane w interesie tej osoby.

4. Konsultacje W trybie konsultacji stanowisko do projektu ustawy przedstawili Minister Pracy i Polityki Spo!ecznej, Zwi$zek Rzemios!a Polskiego, organizacje pracodawców (Lewiatan) oraz zwi$zki zawodowe (Forum Zwi$zków Zawodowych, Ogólnopolskie Porozumienie Zwi$zków Zawodowych, NSZZ „Solidarno&"”). Przed!o#ony projekt uwzgl%dnia uwagi zg!oszone przez podmioty bior$ce udzia! w konsultacjach, dotycz$ce okre&lenia zakresu przedmiotowego czynów pope!nionych przez osoby kieruj$ce dzia!alno&ci$ zwi$zkow$, które winny podlega" penalizacji. Nie uwzgl%dniono natomiast uwag zg!oszonych przez NSZZ „Solidarno&"”, zwi$zanych z okre&leniem strony podmiotowej czynu zabronionego, jako #e wykracza!y one

4 poza zakres wykonania wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego.

5. Skutki finansowe wykonania projektowanej ustawy Ustawa nie powoduje skutków finansowych dla bud#etu pa(stwa.

6. O%wiadczenie o zgodno%ci z prawem Unii Europejskiej Projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.

Warszawa, 4 maja 2009 r. BAS-WAL-857/09

Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna w sprawie zgodno%ci z prawem Unii Europejskiej senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zwi!zkach zawodowych (przedstawiciel wnioskodawców: senator Bohdan Józef Paszkowski) Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwa!y Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz. 47) sporz$dza si% nast%puj$c$ opini%:

1. Przedmiot projektu ustawy Przedstawiony projekt ustawy zak!ada dodanie ust%pu 2a w artykule 35 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o zwi$zkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, ze zmianami) – w zwi$zku z wyrokiem Trybuna!u Konstytucyjnego z dnia 13 maja 2008 r. (sygn. akt P 50/07; Dz. U. Nr 90, poz. 562), stwierdzaj$cym niezgodno&" z Konstytucj$ RP artyku!u 35 ust%p 2 zmienianej ustawy1. Proponowany przepis przewiduje penalizacj% dzia!alno&ci polegaj$cej na przeznaczaniu przez kieruj$cego dzia!alno&ci$ zwi$zkow$ dochodu z dzia!alno&ci gospodarczej prowadzonej przez zwi$zek zawodowy na cele nies!u#$ce realizacji zada( statutowych zwi$zku lub dzielenia tego dochodu pomi%dzy cz!onków zwi$zku. Osoby pope!niaj$ce czyny zabronione przez proponowany przepis maj$ podlega" karze grzywny albo karze ograniczenia wolno&ci. Proponowana ustawa ma wej&" w #ycie po up!ywie 30 dni od dnia og!oszenia. 2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii obj$tej projektem ustawy Kwestie stanowi$ce przedmiot projektu ustawy nie s$ regulowane prawem Unii Europejskiej. 1

Zgodnie z tym wyrokiem art. 35 ust. 2 ustawy o zwi$zkach zawodowych utraci! moc z dniem 26 maja 2008 r.

2 3. Analiza przepisów projektu pod k!tem ustalonego stanu prawa Unii Europejskiej Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii zawartych w przepisach opiniowanego projektu. 4. Konkluzja Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy o zwi$zkach zawodowych nie jest obj%ty prawem Unii Europejskiej. Sporz!dzi": Zespó" Prawa Europejskiego i Mi#dzynarodowego Akceptowa": Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha" Królikowski

Deskryptory Bazy REX: dochód, dzia"alno$% gospodarcza, grzywna, pozbawienie wolno$ci, projekt ustawy, zwi!zek zawodowy, Unia Europejska

Warszawa, 4 maja 2009 r. BAS-WAL-858/09 Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia prawna w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu – czy senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o zwi!zkach zawodowych (przedstawiciel wnioskodawców: senator Bohdan Józef Paszkowski) jest projektem ustawy wykonuj!cej prawo Unii Europejskiej Przedstawiony projekt ustawy zak!ada dodanie ust%pu 2a w artykule 35 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o zwi$zkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, ze zmianami) – w zwi$zku z wyrokiem Trybuna!u Konstytucyjnego z dnia 13 maja 2008 r. (sygn. akt P 50/07; Dz. U. Nr 90, poz. 562), stwierdzaj$cym niezgodno&" z Konstytucj$ RP artyku!u 35 ust%p 2 zmienianej ustawy. Proponowany przepis przewiduje penalizacj% dzia!alno&ci polegaj$cej na przeznaczaniu przez kieruj$cego dzia!alno&ci$ zwi$zkow$ dochodu z dzia!alno&ci gospodarczej prowadzonej przez zwi$zek zawodowy na cele nies!u#$ce realizacji zada( statutowych zwi$zku lub dzielenia tego dochodu pomi%dzy cz!onków zwi$zku. Osoby pope!niaj$ce czyny zabronione przez proponowany przepis maj$ podlega" karze grzywny albo karze ograniczenia wolno&ci. Przedmiot projektu ustawy nie jest obj%ty prawem Unii Europejskiej. Projekt ustawy o zmianie ustawy o zwi$zkach zawodowych nie jest projektem ustawy wykonuj!cej prawo Unii Europejskiej. Sporz!dzi": Zespó" Prawa Europejskiego i Mi#dzynarodowego Akceptowa": Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha" Królikowski

Deskryptory Bazy REX: dochód, dzia"alno$% gospodarcza, grzywna, pozbawienie wolno$ci, projekt ustawy, zwi!zek zawodowy, Unia Europejska