Warszawa, 3 czerwca 2009 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów DSPA-140-74(4)/09 Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Przekazuj" przyj"te poselskiego projektu ustawy
przez
Rad!
Ministrów
stanowisko
wobec
- o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze" Spo#ecznych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1809). Jednocze#nie informuj", $e Rada Ministrów upowa$ni!a Ministra Pracy i Polityki Spo!ecznej do reprezentowania Rz%du w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.
(-) Donald Tusk
StanowiskoRz du rvotrecposelskiegoprojektu ustawyo zmianieustawyo emervturach i rentachz Funduszu Ubezpiecze Spo ecznych oraz niektórvch innvch ustaw(druk 1809)
I.
Projektowanezmiany Zmiany zapropono\\ ane w poselskim pro.;ekcle usta\\a o zmianie ustauv
o eneryturachi rentachz Funduszu Ubezpiecze Spo ecznychoraz niektórychimych ustarv (druk 1809).sprowadzaj si do utrzymaniado 2011 r.' zasadwcze
przechodzenia niejszego
na emer}tur które , obowi zyrva do y 3l grudnia2008 r. Rozrvi zaniapro.1ektorvanej urodzon.v-ch ustaw.vmaja.dot1.czyó tzn-po dniu 3 1 grudnia 19.18r. a przed dniem 1 st-vcznia1969r.: o
kobiet - po osi gni ciuu'ieku 55 lat,je .elimaj co najmliej 30.letniokres sUadko y i niesk adkor-ty albo jeieli maj co najnrniej2OJetni okles sk adkowyi niesk adkowy' oraz zosta yuznane za ca kowicie nj zdolne do pracy,
.
tn
czyzn- po osi gni ciu rvi ku 60 )at, je eli maj co najmniej 35-]etni ok.res
skladkowy i niesk adko*ryalbo je eli maj co najmniej 25.letni okres sk adkowy i niesk adkouryoraz zostali uznani za ca korvicieniezdoInych do pracy, o
pracolvnikórv wykonuj cych prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterz w , t)m kolejarz}',którzy.w)lmaganewaru i sla oweoIaZobni onywiek osi gn do dnia 3l grudnia20l l r',
.
nauczycieli przechodz cychna emery'turna podstawieprzepisówKarty Nauczyciela,
.
osób ubezpieczonych z t1tu udzia alno ci twórczej lub arty'st'vcznej,
o
niektóry'chosób' które spe ni u'arunki do emer1turygómiczej. y
J
a
^t^
. , L ^ - . ^ , ^ ^ - ^ , ^ .^ 1 ^
rodzonych po dniu 31 gt'udnia 1918 r., zatrudnionych
y, szcze ólnych warunkach lub szczególnym ch r kterze, z wyj tkiem ubezpieczonych nlaj cych prav,o do emeryturyna v,arunkach olo,e lonych w art' 32' 33, 39, 40, 16, 50, 50a i 5ae' 181 orazw art' 88 ustawy, o której n'Lowaw art' ]50, Zostan ustanowioneenterytury pomostov,e. 2a. Ubezpieczonym spe niaj cynly,arunki ol,;re Ione w art' 50a lub 50e przys ugujeenlerytura y) tychprzepisach' po osi gtli ciu wieku i oh,esów pracy lub oktesupracy, olrre lonych bna li 3. Zasady, warunki i tryb ustanau,iania emerytur, o których n1oy] 1| ust. 2, ol
u1lvi zania si
pa stwa z zobowi a
podj tych
wobec niektórych grup zawodowych. Równocze nieod kilku lat s kszta towanerozvi zama prawne uwzgl dniaj ce wspó czesne standardy mi dzynarodowe. Zgodnie ze stanowiskiem Mi dzynarodowej organizacji Pracy niedopuszczalnejest bowiem stosowanieobnizenia wieku emery alnego zamiast profilaktyki
zmi rzaj ce] do zapertnienia bezpiecznych
rt'arunków pracy. Zmtany
w
wprowadzane s
moiliwo ci
wcze niejszego zako czenia aktywno ci zawodowej
stopniowo i s uzale nione od wi ku ubezpieczonego oraz sta u pracy.
obecnie osoby urodzoneprzed dniem 1 stycznia 1949 r. mog prz chodzi na wcze
niejsze
emer}'tury wed ug zasad obowi zuj cych przed dniem 1 stycznia 1999 r. okre lonych przepisami rczdzia ll2 w dzia\ 11ustawy o emeryturachi rentachz FUS. Ubezpieczeni urodzenipo dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 t.' mog
skorzysta z prawa do wcze
je niejszejemery,tury,
li do ko ca 2008 r. spe nily
okre lone warunki dotycz ce wieku i sta u pracy oraz nie podpisali umo\ Y z ofwartym funduszem emer1talnym (oFE) lub z o yli wniosek o przekazanie w oFE
rodkówzgromadzonych
na dochody budzetu pa stwa za po rednictwemZUS. od 1 stycznia 2009 r.
wcze nie-jszezako czenie akry'wno cizawodowej jest mo liwe jedynie zgodnie z zasadani oke lonymi w art. 184 ustawy o emery.turach i rentachz FUS oraz w przypadku gómików. Art. 184 ww. ustawy zaper niaosobom urodzonym po dniu 3i grudnia 1948 r., zatrudnionym w r 'cze
szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, mo liwo
niej szego przej
ciana eme \.tul je, eli w dniu l stycznia 1999 r., osoby te spe nia y
\ )magane warunki Sta owe.Natomiast górrricy - przepisarrriustawy z drria 27 lipca 20c5 r. o zmianie ustawy o emeryturachi rentach z Funduszu Ubezpiecze Spotecznych oraz ustawy - Ka a Nauczyciela (Dz.U. Nr 167, poz. 1397) . u vskali prawo do gómiczej emer}tury
) obor 'i zuj ceobecnie przepisy s klarowne i rac;onalrrieuzasadnione,ponlewai prawo do wcze niejszejmer}turyzachowa y tylko te osoby urodzonepo 1948 r', którym w dniu l stycznia l999 r. brakorva jedynie o kiiku lat do spe nieniawymaganychwaru ów oraz te, które mia yju pe nysta pracy \ ymagany do wcze rue.';szej emer}tury' Zmiana
systemu emerytalnego mia a na celu urzecz1'wistnienie prawa do zabezpieczenia spo ecznegow aktualnych waru ach demograficznych i gospodarczych. Tr1'brura Kons 'tucyjny w wyroku z dnia 22 cz rwca 1999 r. sygn. akt K 5/99 stwierdzi . e ,'reforma systemu emery.talno.rentowegomia a m.in. na celu ograniczenie uprawnie do wcze niejszejemery,turyi ujednolicenie wieku emerv1alnego. Mia a wi c ona charakter
racjonalnie uzasadniony, wed ug w-vraznieustalonych .terióu,',. Z kolei w w1,rokuz dnia 4 s cznia 2000 r. sygn. akt K 18lg9, Trybuna Kons tucyjny w1,razil pogl d, e
,
,,przeprowad'zanareforma systemu ubezpiecze spo ecznychznajduje oparcie w warto ciach i normach konsqtucyjnych",natomiastw wyroku z dnia I4 czerwca2004 r. sygn.akt p r7103 uzna ,,zto licowanie podmiotowe wedle kryterium urodzenia ('..) za uzasadnrone i proporcjonalne z punktu widzenia celu ustawy o emery,turachi rentach z FUS, jakim by o ervolucyjne kszta towanieemery4ur''. Trybuna Konstytucyjny podziela zatem opini , e obolt'i zuj ceprzepisy regulu.; ce rt'arunki naby'waniauprawnie emery'talnychstanowi spójny. k1arorvnyi racjonalny system' W nouym systemie emery'talnym,w którym wszyscy ubezpieczeni p ac jednakow sk adk emerytaln4, nie ma miejsca na rvcze niejsze em€ r}lury \\, dotychczasowej fonnie. obowi zuj ce obecnie przepis1.oke laj ce warunki w}'magane do wcze niejszejemery.tury
mog obowi z1 a
vlkopzez okes przej ciol y- a do ca kolvitegortygaszenia. Ty'mczasem autotzy projektu zmierzaj do tego, aby przepisy usrawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emery'turach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spo ecznych(Dz' U. z 2004 r' Nr 39, poz. 353, z po n' zm.) okre laj cewarunki nab}.waniaprawa do emerytury Z t}.tu upracy w szczegóInych warunkach lub w szczególnym charakterze straci yw duiym stopnlu swój przej ciowycharakter. Proponowany
kierunek
zmtan jest
przestrzeganla' przy twolzeniu nowych
sprzeczny z
konstltucl,jnlmr
nakazent
regulacji prawnych, zasady sprawiedliwo ci
spo ecznejoraz dba o cio to, aby wszyscy byli rórt,rrotraktowanl przez wtadzepubliczne.
W
wietle powy szego na\e y lzna , ie przedstawione w uzasadnietriu do poselskiego
projektu ustarty za o enie,zgodnie, z którym w1,datkiz Funduszu Ubezpiecze Spo ecznych w latach 2009 * 2011 z t}tu uwprowadzeniaprojektowanychrozrvi za ustawynle ulegn zmianie, jest za oz ni mb
IV.
dnym'
Stanowisko Rz du Z dniem l s cznia2009r. wszed w
od dziesi ciu ycieostatnietaprealizowanej
Jednym z generalnychza oie te1 lat reformy polskiego Systemuem I}talno-rentowego. w przepisachustawy z dnia reformy, przyj tychjeszcze w 1998 r. i sformu owanych by o i rentachz FunduszuUbezpiecze Spo ecznych, 17 grudnia1998 r. o emery'turach jednolitegowiekueme4'talnego (65 lat dla m wprowadzenie
czyzn i 60 lat dla kobiet).Rz d
u\Na a' e przyj tawówczas i zapisanajako normaustawowa,zasada, epowszechnylt'iek Przemawiaj 65 i 60 latjestw pe niuzasadniona. w Polscewynosiodpowiednio: emery.talny za tym danedemograficznei gospodarcze. na emer).tur niejszego przechodzenia ci o kolejne3 ]atamo liwo rvcze Przedfu enje przez kobiety i m
sta pracy nie jest uzasadnione adnvmi d u sz.". czyznposiadaj c.vch
takiegoIozwi zanianie znajdr)je Przeciwni wprowadzenie , przes a amimeq orycznymi. pow r ny chaosw systemieemeryalnoale wpror-t'adzi nie lko uzasadnieniagospodarczego, r ntowym.od dnia 1 s cznia 2009 r. wszed bowiem w ycie nowy algorytmustalania o emeq urachi rentachz FUS. Tymczasem w art'26 usta\ ry wysoko ciemer}tur,okre lony wcze niejszeemerytury obliczane s
wed ug regu dorychczaso*rych.Wpror 'adzenie
spowoduje, e dwie osoby urodzonew tym samym czasie' proponowanegorczv,.li zania posiadaj cetakie same zarobki, b d mia Ió ne emerytury- w sz b dzie mia aosoba, na emerJ'tur obliczon wg starych zasad, a ni sz ta, która która przejdzie r 'cze niej obliczoner 'g i uzyska wiadczenie pracorva d a u ej,do powszechnegowieku emery1alnego jestsprzeczne ci ecznei' z zasad sprawiedliwo spo . rozr 'i zanie nowychregu Taki przyj spójn koncepcj emen1ul W sy'luacji,gdy Rz d przedstawil.a Par]ament pomostowych,przyj cie poselskiegoprojektu ustal rynie znajduje uzasadnienia.osoby, pracuj ce w zawodach,bran achlub na stanowiskach,które w starymsystemieuprawnia zosta yobj terozwi zaniamiusta\ Tz dnia 19 grudnia2008 r. emery'tury, do wcze niejszej uczynionej\v uslaNje ta sranowirea]izacjzapor iedz) pomoslo\^1ch USta\^a o mer}lurach i rentachz FunduszuUbezpiecze Spo ecznych' z dnia1? grudnia1998I. o emer},turach
a plz,ed 1 stycznia 1969 r., którzv spe niliwarunki do uzyskaniaemery'tury okre w ci gu dziesi ciu lat od dnia wej
w ust' 1 ione
ciaw zycie ustawyo emery'turach i rentachz FUS ( tj. do
dnia 31 grudnia 2008 r.), z wyj tkiem waru u
tozlvi zania stosu u pracy, oraz nie
przyst pili do otu/a ego funduszu emer}talnegoalbo z o .vliwniosek o przekazanie rodków zgromadzonych na rachu u w otwar|ym funduszu emen.talnym,za po rednictwemZak adu Ubezpiecze Spo ecznych,na dochody bud etupa stwa,zachowuj plawo do przej
cia na
emer}tul bez wzgl duna wiek takie po dniu 3 1 grudnia20l 1 r' Reasumuj c, ploponowane przed u enieregulacji dotycz cych wcze emerytur spowoduje,
niejszych
e zostanie zaprzepaszczona szansa na sukcesyr,vnezmniejszanie
dotacjiz bud etupa stwado FunduszuUb ezpiecze Spo ecznych. Nie porvirrrro si
rtprou.adza regulacji prorvadz cych do wzrostu liczby osób
pobieraj cych wcze niejsze emer}.tury,zu'i kszaj cych obci
enia ponoszone ptz z ogo
ubezpieczonych niekorzystaj cych z takich uprawnie i budiet pa stwa dotuj cy Fundusz Ubezpiecze
Spo ecznych i nieuwzgl dniaj cychzarazem
cis egozwi zku systemu
ubezpiecze spo ecznychz ogóln s}tuacj gospodarcz pa Stwa. Projektowana ustawa jest
niezgodna z
ustaw
bud etow
pa str-va na
2009 r. Wprowadzaj cpowa neobci zeniafinansowedla bud etu,nie wskazujemo liw-.vch oszcz dno ci,z których dodatkow wydatki mog ybyby pokr1.te. Projekt ustawy stawia pod znakiem zapytania mo liwo
prolvadzenia przez Rz d
bardziej elastycznejpolityki u'krr'estiach spo ecznych.Dodatkolvekoszty b d utrudnia y w przysz o cibardziej znacz c podwy szenienajni szych wiadcze emer1.talno-rentow1.ch'
Maj c na uwadze przedstawion argumentacj , Rada Ministrów zwraca si
do
Wysokiej Izby o odrzucenie poselskiego projektuustawy o zmianie ustawy o emerylurach i rentachz FunduszuUbe zpiecze Spo ecznychoraz niektórychinriychustaw(druk 1809).