1500

ffi

Druk nr 1500

Warszawa,Ió grudnia2008r.

SEJM

RZECZYPOSPOLITEJPOLSKIEJ W kadencja MINISTERPRACY I POLITYKJ SPoŁECZNEJ DPS-rIA-073-693914-MB/08 Pan Bronisł arvKomorowski Marszał ekSejmu RzeczypospolitejPolskiej

W związku z planowaną debatą na temat zjawiska krzywdzenia dzieci w Polsce na 32 posiedzeniu Sejmu RzeczypospolitejPolskiej, przekazuję w zatączęlriu

. Informację Prezesa Rady Ministrów na temat planowanych dział ań rzą du sł u ą cych przeciwdział aniu przemocy wobecdzieci.

(-) Jolanta Fedak

Informacja PrezesaRady Ministrów na temut plan owanyclt dział ańrządu sł uzących przeciw dział aniuprzenxocy wobec dzieci

Warszawa. srudzień 2008 r.

Spis treś ci I. '.' ' " W . Y 1s - ten

...........3

II. Diagrrozazjawiskaprzemocyw lodzinieił ,obec dzieci ....' '. ' ' '.... . .....4 III. Dział ania Ministerstwa Pracy i Polityki Społ ecznej narzeczprzeciwdział aniakrzywdzeniudzieci

..'..''.....,.7

IV' Dział aniaMinisterstwaSprawWewnętrznychi Administracji n a T z ę c z p r z e c wd z i a ł a n i a k r z 1 . wd d z ez n i ei cui .............11 Y ' Dział antaMinisterstwa Sprawiedlirvoś ci na rzecz przeciwdział ania krzył vdzeniudzieci

' . . . . . . . '..15

VI. Dział aniaMinisterstwa Edukacji Narodowej narzeczprzeciwdziatantabzywdzeniudzieci

...........16

VII. Dział aniaMinisterstwa Zdrolvia narzę czprzeciwdział ariakrz1.wdzeniu dzieci..... VII. Planorvane dzialaniana rzeczzmiejszenia z j a wi s k ap r z e mo c yw r o d z i n i ewo b e cd z i e c i

.. ...I9

.............22

Wstęp Na problern Wzywdzenia dzieci naleiryspojrzeć z szerokiej perspektyr,r,y: naleĄ dokonaóocenyskali zjawiskaprzemocyw rodziniew ogóle i zastanowić się jak telnu zaradzlć ? Jakie rnechanizmy naleĄ stworzyc, aby dzieci rt1'chow1rvał ysię w atrrrosferzemił oś cii spokoju i jak dopr.orvadzićdo tego aby w przyszł oś ciwobec swoich dzieci nie traktował y bicia jako metody wychowawczej? Jak doprowadzić do przekazywania prawidł owych wzorców funkcjonon'aniarodziny? Próbą podjęcia skoordynorvanych dział ań na rzecz nnniejszenia skaii zjawiska przemocy w rodzinie był o uchwalenie w 2005 r. ustawy o ptzeciwdział aniu przemocy w rodzinie, a następnie w kolejnym roku _ Krajowego Programu Przeciwdział aniaPrzemocy rv Rodzinie. Dokumenty te wskazują na koniecznoś ó podejmorvania dział 'ail skierowanychna : - ofiary przemocy i sprawców, tak aby nie tylko chronić oflary przedprzerr'ocą, a1e równie oddział ywacna sprawców w celu osią gnięciaprzez rodzinę stabilizacji; - skierolvanych na ś wiadków przemocy, tak aby sąsiedzi reagowali na to, co dzieje się za ś cianąich mieszkan i nie traktowali przekazywaniainformacji jako donosów, ajako absolutnyob1r,vatelski obowi4zek. Dokurrrenty te wskazują rórvnie na koniecznoś ó anga orvania się w dział ania przedstawicieli rvszystkich sł u b, kórzy mogą stykać się z przemocą, a więc obok pomocy społ eczneji Po1icji rólvrrie przedstawicieli wymiaru spr.awiedliwoś ci, oś wiaty,zdrowia, których praca powinna być oparta na zasadzie współ pracy. Zjawisko przemocy w rodzinie ma szczególnie negatył vny wpł y1v na psychikę dzieci i ich póź niejsze doroste zycie. Panstwo, ma obowiązek chrorric swoich najmł odszych obyrvateli, gdy to oni stanowią trzon społ eczeństrva,rv któr.ymry 1eny.

II. Diagnoza zjan'iska przenrocy w rodzinie wobec dzieci W maju i rł , czerwcu bie ą cegoroku, na zlecenie Minister.stwaPracy i Polityki Społ ecznej TNS oBoP zrea|izował badanie dotyczące problernu przemocyrv rodzinie wobec dzieci. Szczegół owe informacje na temat rł 1'ników badań zostaĘ zamieszczone na stronie intemetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społ ecznej: www. mp i p s . q o v . p l . Celem przeprowadzonych badań był o oszacowanie rozmiarów zjawiska plzemocy wobec dzieci rv podstaworvejkomórce społ ecznej,jaką jest rodzina, tozpoznanie postrzeganej społ ecznie skali zjawiska krzywdzenia dzieci, zidentyfikowanie postaw społ ecznych i reakcji na tego Ę pu przernoc, rozpoznanie fuŃcj onujących stereotypów, a tak e poznanie poś rednich lub bezpoś rednichkontaktów z sy'tuacjami przemocy wobec dzieci w rodzinie, okolicznoś ci temu towalzyszących oraz zidentyfikowanie ofiar i sprawców rv rozróznieniu na doś wiadczanie i stosowanie cztqech fonn przemocy: psychicznej, ekonomicznej, fizycznej oraz seksualnej. Badanie - 3 000 rtywiadów - Został oprzeprowadzonena ogólnopolskiej' losowej, ręprezentat)'u,nejpróbie Polaków lv rvieku 18 i więcej lat, a tak e na podstawie 502 wywiadów przeprowadzonychz przedstawicielami grup zawodowych,,pierwszegokontaktu": - pedagogórv; - policj antów; - kuratorów; - pracowników sł u byzdrowia; - pracowników socjalnych oś rodkówPornocySpoł ecznej. Z ptzeprowadzorrejdiagnozy wynika, e|5,/, Polaków posiadającychdzieci do 18 roku zycia stosował o wobec swojego dziecka którąkolwiek formę przemocy przynajmniej raz. I2Vo Polaków przyznaje się do stosowaniawobec swojego dziecka przynajmniej jednej z cŹelech form przemocy więcej ni raz, natomiast do stosorvaniaktórejkolwiek formv przernoc1'wiele razy przyznaje się10ń badanych. 90ń rodzicow stosował oprzynajmniej raz wobec swojego dziecka przemoc flzyczną w tym w fonnie klapsów - 56yo, szarpania i popychania - 20%' uderzeniaiekko ś cierkąoraz paskiemlub innyrnprzedmiotem- 15%,cią gnięcia za ucho. wł osy - 5%o, lderzeil' dziecka paskiem lub innym plzedniotem, tak ze na cielredziecka pozostał yś lady- siniaki, skaleczenia- 50ń.Do stosowanla innych fonn przemocy ftzycznej pIzyznał osię 4%orodziców. 87o badanych stosował oprzemoc psychiczną, a f"/, rodziców stosolvał o przemoc ekonomiczną . Do stosowania rvobec swojego dziecka przemocy seksua|nejprzyznał 'osię mniej ni '10ń badanych.

12ońbadanych deklaruje, e nieszka w gospodarstwiedomow1tn, w któryrn dochodził o do jakiejkolwiek forrny Wzywdzenia dzieci' W gospodarstwie dotnowym co jedenastego(9%) Polaka dochodził odo przeniocy psychicznej wobec dzieci. 7Y, ankietou,anych przyznaje, ie w domu, w któlym mieszka Stosowana był a rt,obec dzieci przemoc flzy czna, a 3%obadanych mówi' Źe \Ą/Jego dornu dzieci był y ofiararni przemocy ekonornicznej.N4niej ni jeden procentbadanychwspomina,ie w jego gospodar.stwie domowymdochodzibą dź dochodził odo przetnocyseksualnejwobec dzieci. Z przeprowadzonych badań tynika, ze oftarami przemocy (czy to psychicznej, ekonornicmej, czy fizycznej), której sprawcą sąrodzice dzieci do 18 roku zycia są częś ciej chł opcyni dziewcrynki. Z deklaracji spralł 'cówo rvieku ofiar w monrenciestosowaniawobec nich przemocy psychicznej po raz ostatniwynika, zenajczęś ctej (34% wskazan) są to dzieci w wieku od 7 do 10 lat. Jedna pią ta (2l%) sprawców po raz ostatni zastosował aprzemoc ernocjonalnąrvobec srł 'ojegodziecka, gdy rniał oono od 11do 151at. Jedna trzecia rodziców (34%) stosował apo raz ostatni przemoc fizyczną wobec swojego dziecka, gdy rrriał ood 7 do 10 lat, a 300ń respondentów deklaruje, e ostatni raz stosor-vałtę o formę przemocy' gdy dziecko rniał omniej niz 1 Lat. (25%) badanych twieldzi, i ostatni raz stosował oprzelnoc Jedna czrł ,,atta ekonomicznąwobec swojego dziecka, gdy rniał oono od 11 do 15 lat, nieco rnniej _ 22Yo sprawców, stosował opo raz ostatni ten rodzaj przernocy wobec dzieci poni ej7 roku rycia. Stosowanie przemocy wobec swoich dzięci nierozerwalnie ł ą czy się jej w dzieciństwię oraz z problemamiz jakirni stykają slę z doś wiadczaniem rodzice. Ponad jedna trzecia (35oń) rodziców, którzy w dzieciństwie doś wiadczyIi którejkolwiek formy przemoc1,przynajnrniej raz zastosorva1iprzetnoc wobec slvoich dzieci. Respondenci najczęś ciejdoś wiadczyli w dzieciństwie przemocy fizycznej (fl%o) oraz psychicznej (2I%). Zdecydor,vaniermiej respondentów przyznał o, ze gdy byli dzieć mi stoso\Ąranowobec nich przemoc ekonomiczną (9%) i seksualną(2%). Problerny w yciu osobistyrn,jak i kł opotyw pracy sprzyjają stosowaniu plzenocy rvobec dzieci. Blisko jedna pią ta (19%) badanych przyznaje, e dopuś cił się a przemocy wobec swojego dziecka w nromencie,gdy miał a kł opotyw pracy. Blisko jedna trzecia(30oń)spran'ców dopuś ciłsię a przemocy rvobecswojegodziecka,gdy miał aproblemyw rodzinielub yciuosobistyrn.

Czterech na stu (47o) sprawców plzemocy rvobec slvoich dziec\ przyznĄe' e dopuś cił osię kzył vdzącego dziecko czynu (przemocypsychicznej, ftzycznej, ekononricznejbą dŹseksualnej)pod rvpł ywena|koholu. Wa ną kwestią poluszaną w przeprowadzonym badaniu był o omówien1e przemocy w rodzinie sposobu udzielaniapomocy w przypadku doś wiadczania rvobecdziecka, Zdecydowana większoś Ó(82oń) rodzn' w których doszł o do stosowanta litórejkolwiek przenocy (ftzycznej, psychicziej, ekonornicmej, seksuainej) wobec dzieci twierdzi, e nie korzy stał az pomocy insty'tucjii organizacji, natonriastblisko jedna pią ta (t8%) badanychkorzystał az tego typu pomocy. Ze wsparcia ró nych insq,tucji i organizacji skorzystĄ najczęś ciejrodziny, w których rł ystą piłproblempsychicmej plzemocy wobec dzieci - jedna pią ta (21%) takich rodzin, 13oń rodzin, w których doszł o do przemocy ftzycznej ' wobec dzieci oraz 12Yorodzin,w których doszł odo przemocyekonornicznej Respondenci,którzy w syuacji przemocyrvobecdzieckaw rodziniezwracali się o pornoc do instlucj i/organizacjt zan,'ryczajocenia1iotrzymanĄpomoc jako w peł ni skuteczną (52% rv przypadku plzemocy ekonomicznej' 47% w przypadku przemocy psychicznej, 44%ow przypadku przenocy fizycznej). rodzin, Jako częś ciowoskuteczną ocenił opomoc instytucjilorganizac1l.38%o lctóre korzystĄ z pomocy instytucji w przypadku przemocy psychlcznej,23%, rodzin zwracających się do organizacji ri, przypadku przemocy ekonomicznej oraz 360ń w przypadku przemocy ftzycznĄ, Wś ród rodzin' które korzystĄ e w związku z przernocąwobec Z ponocy udzielonej przez organizacjeiinsty.tucj dzieci w rodzinie - jedna czwarta (25%) lv przypadku przęmocy ekonomicznej, 16% w prz1padku przemocy ftzycznej, oraz 74Yo korzystających z pomocy w przypadkuprzemocypsychicznejuwaia, ze w ogóle nie był aona skuteczna. W trakcie przeprorvadzonych badań ponrszono równie zagadnienie doĘ czące dzjał anpodejmowanych w pracy zawodowej lv stosun]
III. Dział ania N{inisterstrva Pracy i PoliĘ ki przecirvdział aniakrzy.wdzeniudzieci

Spo|ecznej na rzecz

W ubiegł yrn roku dział ania Ministerstrł 'a Pracy i Polityki Społ ecznej w lanrach Krajowego Proglamu Przeciwdzjał ania Przemocy w Rodzinie skierowane byĘ na wszystkie kategorie ofiar, a więc na kobiety, rnęzczyzn, osobystarsze. dzieci, osoby niepetnosprawne, W roku bie ącynrnatoIniast szczegóIną uwagę zwrócono na problem \ł rywdzenia dzieci i podjętonastępuj4cedziataniaw tyln zak.resie: 1. Opracowano Raporl - Krzyr,r'dzeniedzieci w Polsce; 2' Zlecono firmie TNS oBoP przeprowadzenie ogólnopolskich badań dotyczących skali zjalviska kz1r'vdzenia dzieci w Polsce; 3. Zorganizowano ogóinopolską kampanię społ ecznąna rzecz ptzeciwdział ania przemocyw rodzinie skierowanąna ochronędzieci przed k4'rvdzeniem. Rapor1 dotyczący kzywdzen:,a dzieci w Polsce został sporządzony na podstarvie infonrracji uzyskanych z resoftów zaangazowanychw tematykę zwięulą z przec|,tdztał aniemprzemocy wobec dzieci, jak rórvnie v' oparciu o dane dotyczące dział afrsamorządórv grninnych i powiatorł rychuzyskane woj ewodów. za poś rednictrł 'ern Raport ten zawiera infomacje doĘ czące.. . liczby, rvieku,pł cidzieci, wobecktórych stosowanajestprzemocw rodzinie; . liczby, rł lieku,pł cidzieci,któle doś rł 'iadczają plzelllocy rówieś niczej; . fonn stosort'anejprzemocy q' podziale na przemoc: flzyczn4 psychicaną ekonomicznąi seksua1ną . |iczby spraw sądowychzwiązanych z popeł nieniemprzęstępstwwobec dzieci; . liczby zabójstw na tle rodzinnym z uwzględnienieindzieci; . podejrnowanychdział ańinterwencyjnychw przypadkachkrzywdzenia dzieci; . podejrnort,anychdział ań profilaktycznych na rzęcz anniejszenia zjarviska przemocywobec dziecr. krzpvdzeniu W raporcie został yopisane dział aniana rzecz przeciwdział 'artia dzieci r ealizow anena szczeb|ucentralnynr,a tak ewojewódzkim' Na uwagę zasł uguje powoł anie przez Marszał ka Wojervództwa Zachodnioporrrorskiego Wojewódzkiego Zespoł u Interdyscyplinamego, który opracował Program Pnectwdział ania Przemocy w Rodzinie. W realizację tego y wszystkie samorządygminne i powiatowe Woj ewództwa }]rogramuwł 'ączył się Zachodniopomorskiego. ostatnia częś ć Rapońu opisuje dział .aniasamorządów lokalnych, które aktywnie pracują r\a rzeaz zmniejszenia zjawiska plzemocy wobec dzieci' Dokonując wyboru przykł adów ,,dobrychprakt1k'' br.anybył pod uv'agę sposób współ pracy porniędzy sł u bami, które zaangazowane są w wa1kę z k:rzywdzeniem dzieci' Niebagatelne znaczenieprzy doborze materiał umiał o zaangaiowanie organ\zacji pozarządowych jako partnerórv rórł .nie rv otnarvianychdział aniach.

Na opracowaniebadańdotyczą cychzjawiskaprzęmocyw rodzinie wobec dzieci, ldóre byĘ częś ciąRaportu Ministerstwo Pracy i Polityki Społ ecznej wydatkował okrł 'otęw wysokoś ci150 000 zł . Ponadto, w ralnach realizacji Kiajowego Progralnu Przeciwdział ania Przemocy w Rodzinie, w roku bie ą cyrnzrea\izowanajest ogólnopolska akcja dzieci. społ eczrana lzeczzrrmiejszeniazjawiskaplzemocyw rodzinier,t,obec Atcj a ta prowadzona jest na szczeblu centralnym oraz lokalnym za poś rednictwemMarszał ków Województw - tak aby dotrzeć do jak najszerszegoogół uspoł eczeństrva' Celem kampaniijest: o zwiększenie społ ecznego zaangazowania w sprawy związute z przec\wdz\ał aniemprzemocy - podnoszenie społ ecanej wra liwoś ci w odniesieniudo zjawiskaprzemocyw rodzinie, . poszerzeniepoziotnuwiedzy oby'watelina tematprzemocywobec dzieci, . zmiana postaw rodziców wobec srvoich dzieci, . podniesienie profesjonalizacji pracowników ,,pierwszegokontaktu''. ogólnopo1skaakcja społ ecznapodzielonazostał ana trzy etapy.Pierwszym z nich jest rozpoczętaprzezMinisterstwoSprawWewnętrznychi Administracji we wrzęś niukampania pod nazrvą KOCHAM - NIE BIĘ ' która trwał a do koirca pa dztemlka' Adlesatami akcii sa: . osoby doznają ceprzemocy; . dzieci i mł odzie ; . rodzice; . przedstawiciele insti'tucji zajrnujących się przeciwdział aniern przemocyw rodzinie; . sprawcyprzemocy. W kampanii wykorzystywane został y przede wszystkim spoty telewizyjne, w których uczestniczył y znane postaci pokazują cejak naleĄ wł aś ciwiedbaó o swoje dziecko. W chił 'i1i obecnej rczpoczęta został a druga częś ć Kampanii pod nazwą - REAGUĘ , która jest skierowana do ogótu społ eczeństwa KOCHAM zachęcającj e do reagolvaniana przypadki krzyvvdz'eniadzieci. W Karnpanii wykorzystywane są - spotytelewizyjne, - sDotvradiowe. - plakaty, - ulotki, - broszury, - strona intemetowaKrajowego Centrum Kompetencji, - cał odobouT telefon interrtencyjny prowadzony przez Krajowego Centrum Kompetencji

opracowane pIzez pal1netów zaangazowanyclr w Kampanię (Krajowe Centrum Kompetencji oraz Fundację Dzieci Niczyje), a wyprodukovł aneprzęz Ministerstwo Pracy i Po1ityki Społ ecznejplakaty, ulotki i broszury zostaĘ ptzekazane Marszał kotn Wojewódaw rł , ce1u dalszej dystrybucji rnateriał ów do sarnorządówgminnyclr i powiatowvcl-r. Natomiast od str.cznia do końca kwietnia 2009 roku będzie trwał a dwuetapowa kampania edukacyjna skierowana do rodziców !)a temat wychowania bez przemocy. Styczeń-luty;pierwszy etap karnpanii, skierowany do ogótu rodziców. Marzec-kwiecień: drugi etapskierowany do rodziców dzieci w więku od 0-3 lat. W karnpanii Zostanąr,trykorzvstane: -

er'\..rt\/tpl prrri zrrin p

- spotyradiowe, - billboardy, - plakaty, - ulotki, - broszury - stronaintemetor.va. Na poziomie lokalnym, przez Marszał ków Województw realizowane są Wojewódzkie Kampanie Społ ecme, opfaco\Ą/ane i dystrybuowane Są informator7 dla ofiar przemocy rodzinie. Samorząd woj ewódzki jest równie ' w lamach Karnpanii, w trakcie realizacji interdyscyplinamych szkoleń dla grup zawodowych srykającyclrsię z problematykądziecka kr4,.rvdzonego, które mają podnieś ćprofesjonalizację sł u b. Efektern Karnpanii powlnno byó: . ograniczenie zjarviskaprzemocyw rodzinie; . zmianapostawspoł ecznych rvobecprzemocyrv rodzinie; . plzygotowanie mł odegopokolenia do peł nieniaodpowiedzialnychró1 w rodzinie. Na zorganizowanie Karnpanii społ ecmychw bie ącyrnroku Ministerst\Ą'oPracy i Polityki Społ ecznej przeznaczył oogólną kwotę w wysokoś ci 5 000 000 zł z czego'. . rraKampanię ogólnopolską i 000 000 zł - na Kalrrpaniewoiewódzkie 4 000 000 zł . ; ,, ;, ,. ,, Srodkl dla Marszał ków Wojewód^w został y plzękazanę na podstawle zawartychumów. Ponadto,na stronieinternetoivej MinisterstwaPracy i PoliĘ ki Społ ecznej zanieszczona jest ankieta, która pozwoli na zebranie opinii społ eczeństwa na temat zjawiska kł zywdzeniadzieci rv Polsce. Arrkieta zawiera dwa py'tania: - czy jesteś za wprowadzeniemustawowegozakazu bicia dzieci? - azy zwracasz uwagęlodzicom/opiekunom, gd1,jesteśś wiadkiem bicia dzieci?

Wynilci ankiety, pokazĄau ze ok. poł orł ,a społ eczeństwaodpowiada twierdząco na zadane p1.tania,co moina uz$ać za rł ynik niezadowalający i r,t'skazaćna korriecznoś ć podniesienia ś wiadornoś cispoł eczeństwa w obszalze przecirvdział ania pzemocy wobec dzieci. Ponadto, w roku biezą cym Minister Pracy i Polityki Społ ecmej lł ystosował Apel do wszystkich rvojewodów o wztno eniedztał ań,powoł aniew l amach real\zacji Krajorł 'egoProgramu Przeciwdział aniaPrzemocy w Rodzinie zespoł ów, zadaniem których powinno być w1'pracowanie procedur postępowaniadla sarnorzą duterytoriainego, w celu podejrnowaniaskutecznych dział anDa tzecz zmniejszeniazjawiskaplzemocy' zwł aszczastosowanejwobec dz\eci. Apel ten zawjerał równie proś będo wojervodów, aby prioqĄetowo tra]
l0

posiędzeń Zespohr prowadzone był y prace nad ksztahem zrnian legisiacyjnych w zakresie ptzecilvdział aniaprzemocy w rodzinie; o Opracowano Sprawozdanie z Reaiizacji Krajowego Programu P r zeciw dział ania PrzemocY w Ro dzinie za rok 2007. IV. Dział ania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i Komendy Gł ównej Policji na rzecz przecilvdzia|ania krzywdzeniu dzieci Koniecznoś ć podejmort,aniaprzez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji dział 'ańo charakteize profilakIycznyrn w1'nika z jednej strony z potrzeb ś rodowisk lokalnych związanych z zapobieganiem negatywnym zjarł ,iskomspoł ecznynrz drugiej natomiastz zapisuznajdującegosię w ustawie o Policji z dnia 6 kwietnia1990roku (Dz. U. z200]r, Nr 43, poz. 277 zpoź n. zm.), który nrówi, ze jednym z jej ustawortych zadań jest ,,illicjowanie i organizowanie dział ąń nlających na celu zapobieganie popeł nianiu przestępstwi wylo.oczeńoraz zjawiskonthyminogennym i współ dziataniew Ę m zakresie z organami państwowymi, sanlorządov,ymi i organizacjami społ ecznynl''. Dział aria, rnające na celu zapobieganie zagro entom spotecznyrn, wdla aneprzezPoltĄę w gł ównej mierze opierają się na realizaĄi prograrnów oTaz akcji profilaktycznych' Policja realizuje dział arria profilakfyczne o clrarakterzeogólnopolskim, regionalnym (wojervódzkim)oraz lokainym' Na przestrzent 2007 roku wszystkie jednostki organizacyjne Policji realizowĄ ł ączrie 374 prograny prewencyjne, a przeprowadzola analiza zrnian iloś ciowych wykazata, iz ręalizatolzy prograrnórv rv gł ównej mierze skupiali się na oddział ywaniu o charakterzeprofilakfycznym skierowanym na dzieci i tnł 'odziez,gdy '292 (78%) spoś ródrvspomnianych 374 programów to inicj atywy adresowanewł aś nie to tej grupy społ ecznej. Z uwagi na szczegóine znaczenieproblemuspoł ecznegojakim jest przemoc w rodzinie, w dział aniacho charakterzezapobiegawczyrnpodejrnowanychprzez Po1icję ju wcześ niejzwrócono szczegóInąuwagę na to zagadnienie. W 1998 roku wdr.o onoprocedurę pod nazwą ,,NiebieskieKarty,', która z jednej strony 1na na celu poprawę skutecznoś ci interwencji w prz}?adku zaistnienia przemocy, z drugiej natomiast udzielenie pomocy osobom krzywdzonym. Ma ona istotne znaczetie z uwagi na konsekwencje zdrowotne, psychiczne, aie róv.nie społ ecznedoś wiadczaniaprzemocy przez oftary lub te jej ś wiadków. Podkreś lić naleŹy konsekwencje takich doś wiadczend|a rozwoju dzieci wychowujących się w rodzinach,w których występujeprzemoc. Dzieci stają się zarówno bezpoś rednimi ofiarami przemocy, ale równie ś lviadkalniprzemocy stosowanejwobec osób najbli szych'Z urvagi na to wdrozenie wspolrmianejprocedurynabrał oniezwykle istotnego znaczenta'

11

Przedsięwzięcia nlające na celu rwiększenie ochrony i pomocy ofiarom przemocy w rodzinie' w Ę nl dzieciom lcr4ł vdzonynl Po1icjanci realiĄący procedurę,,NiebieskieKaĘ '', nie tylko na co dzieil współ pracują z instyucjarni i organizacjami dziatĄącymi na ich terenie, aie równie biorą udział w interdyscyp1inarnych zespoł ach wraz iruryrni podrrriotarni,w których wypracowują dzi ał aniapomocowe, dy urują w punktach infonnacyjnych i oś rodkachinterwencyjnych oraz uczestniczą w posiedzeniach gminnych komisji rozwtązywania problernów alkoho1owych. Ponadto, funkcjonariusze Policji często uczestniczą w placach nad strategiarni przeciwdział aniaprzemocy w rodzinie opracow}nvanymina poziomie lokalnym' a tak e biorą udział w tworzeniu grninnych prograrrów przeciwdział ania przemocy w rodzinie, równie w ramach realizacji Krajowego Programu P rzeciw dział aniaPrzemocy w Rodzinie. Ponadto, w ka dym wojewódawie policjanci są inicjatorarni, twórcarni lub współ inicjatorami prograrnów i dział ń, ukierunkowanych na pomoc ofiarom plzestępstw, tak eofiarom przemocy w rodzinie. Na uwagę zasfugują dztał ania Wydział u Prewencji KWP w Szczecinie, który w ramach kampanii społ ecznej,,Stop Przemocy'' opracował projekt w zaklesie minima1izacji tlaumatycznych prze yć dzieci w rodzinach uwikł anych w przernoc. Przed wdrozeniem projektu przeprowadzone został o szkolenie dla rniejskich i powiatowych koordynatorów obszaru przemocy. W ramach rcalizacji projektu zakupione został yrnisie, których podstawowąroląjest obni enienapięcia i lęku u dzieci, kóre sąna miejscu interwencji kryzysowej lub znajdują się w sy.tuacji przesfuchania i innych czynnoś ci podejrnowanych ptzez Policję. Policjant, przekazując dziecku rnisia-pocieszyciela ł agodzi stan napięcia' Dziecko mo e poczućsię choć trochębezpiecznie. Jednym z istotnych elementów dziatań Policji podejrnowanych na rzecz zapobiegania wtómej wiktymizacji ofiar, szczególnie mał oletnichjest tworzenie na terenie jednostek przyjaznych pokoi przesł uchań'nazywanych ,,Niebieskirni Pokojami". Z posiadanych przez Policję informacji wynika' ze na terenie kraju funkcjonuje okoł o 305 tego rodzaju pomieszczeń, z czego 238 znajduje się w budynkachjednostekPolicji, 11 w są dachi Prokuraturze,18 w Powiatowych Centrach Pomocy Rodzinie, a pozostał e 38 w budynkach placówek medycznych, insĘ tucji rządowych, samorządowych, organizacji i fundacji dział ającychfla rzecz dzieci, mł odzie y,rodziny i przeciwdział ania uza1e nieniorn. WyposaŹenie t organtzacjaprzyjaznych pokoi przestuchańjest ró norodna. Częś ćtych placówek jest wyposaŹonaw profesjonalnysplzęt audio-video, r,t4aś ciwiedobrane rneb1e, la1ki anatomiczne i stanowi kompleks dwóch pomieszczeń przedzie]onych lustrem fenickim, speł niającwszelkie wymogi do plowadzenia przesł uchańprzez sądy (takŹe mał oletniegopokrą.wdzonego i

12

ś wiadkaprzestępstwaw trybie okreś lonym w art. 185ai 185bk.p'k.)' Jednak e znaczna częś ćstanowi pomieszczenia dostosowanedo prowadzenia czynnoś ciz innyrrri szczególnymi kategoriami ofiar przestępstw, tak e dorosĘ rni (np. pokrzy'wdzonyrni przestępstrł ,ami z u yciem przernocy),w celu eliminowania negatywnych konsekwencji zw iązanych z przesfuchiwaniem po traumatycznych zdarzeniach. W wie]u przypadkachna poziomie lokalnym,w celu zapewnieniawł aś ciwego wyposa enia i obsfugi przyjaznych pokoi przesł uchań,Policja współ pracuje z wł adzarni samorządowymi, instytucjami i or ganizacjami pozarządowymi oraz prowadzi konsultacje odnoś niestandardólt',jakie powinrry te pomieszczenia speł niać ,ze specjalistami Fundacji Dzieci Niczyje, która był a inicjatorem zawiązaniaw 2007 r. Koa1icji na Rzecz PrzyjaznegoPrzesł uchiwaniaDzieci. Z pomieszczeń tych mogą korzystać nie ty1ko policjanci, ale równiez sędziowie, pt okuratorzy i psychologowie. Mo na wykon1'waćw nich czynnoś ci i prowadzió loanowy z osobami pokrzywdzonyml, mtł aszczagdy są to osoby mał oletnie lub dorosł e po szczególnych przeiryciach, bądź w stanie wymagającym wyciszenia i uspokojenia się, dlatego istotnejest, aby wiedza o funkcjonujących przyjaznych pokojach przestuchańdotarł ado jak największego kręgu osób. Przygotowyrvane i uaktualnianeprzez jednostki Policji wykazy przyjaznych pokoi przesł uchań (wraz z adresarni, telefonami i opisem wyposa enia) są umieszczane na stronach intemetowych Komendy Gł ównej Policji, komend wojewódzkich Policji, Koalicji na Rzecz Przyjaznego Przestuchiwania Dzieci, publikowane w lokalnych informatorach i poradnikach z zakresu przectwdztał artiaprzeinocy w rodzinie oraz propagowane (przekazane do Ministerstwa Sprawiedliwoś ci)wś ród sędziów, prokuratorów, psychologów, kuratorów i osób dział ającychna ruecz ofiar przemocy. Nalezy podkreś lić , e stale roś nie zaanga owaniępolicjantów w proces rozwtęywania problemów związanych ze zjawiskiern przemocy dornowej. W ce1u ograniczania przemocy wobec kobiet l dzieci policjanci plowadzą dział ania profilakyczne, na co dzień współ pracują z insryucjami i organizacjani, zajmującyrni się dzieć rni i rodziną w celu bie ącejwymiany informacji o osobach pokrzyrvdzonych, jak i ustalania strategii oddział }rvań pomocowyclr. B ardzo szerokie spekrurn policyjnych dział anprofi laktycznych realizowane jest we współ pracyze szkoł atni.Regularne spotkaniaz pedagogami szko1nymi, nauczycielami, dyrektorami szkół dają mozliwoś ćbezpoś redniego 11'gląduw problemy wychowawcze szkoĘ , rozpoznania zjawisk patologicznych występujących wś ród dziect inł odziezy olaz w ich rodzinach. Podejmujerny równieŹ dział ania w kierunku kształ towaniarv społ eczeństwiepozfi.wnego wizerunku policjanta - pomocnego w trudnych sl.tuacjach zyciowych. Policja inicjuje wiele dział ań na rzeez pomocy dzieciom pokrzywdzonym, np' uruchamia telefony pomocy psychologiczno - prawnej dia dziecka i j ego 13

Iodziny, policyjnę telefony zaufarL|a,pogotorł .iadziecięce, punkty pomocy w sy.tuacjachkryzysowych. W zlviązku z wdrazaniem w Polscę unijnego p1.oglamuszczegół owego na lata f007.20I3 ,,Zapobieganie i zwalczanię plzemocy wobec dzieci, mł odzieź ryl kobiet oraz ocbrona ofiar i grup ryzyka - DAPHNE III'' MSWiA rvspólnie z KGP zorganizował o rniędzynarodowe seminarium pn.,,Przeciwdział 'anie przemocy- praktykalv Polsce i Europie". W tla]
poszerzerue poziomu wiedzy obyrvateli na temat przemocy domowej oraz promowanie wartoś cirodzjnnych.Projekt przedsięwzięciu ,ivł uai,-io-Lp,o", inst1,tucjiadministracji.pńlicznej, ..oio*' wtą czą się do współ pru"y-iukz'" przedstawicieleś wiatakultury wraz ze swoimi.dzieć mi. R.uli';;;ń":.l.na przygotowaniu i ernisji spotów inforrnacyjnych z udział emaktorów Ę oJ"cuł .t i rozpowszechnianiu p'akatów informaóyjnych umieszczanv"t' ,,u |?.,.?^ky,,, billboardach, w prasie, w szkoł ach oraz udzia]e y^iYdl.j.u:h radiowych i telewizyjnych' Ponadto uruchomiono dodatkową infolinię, jako telefon zaufaniadla oirar dotkniętych przemocą V. Dział ania Ministerstwa Sprawiedlirł ,oś ci na rzecz przeciwdział ania krzywdzeniu dzieci Ministerstwo Sprawiedliwoś ci nie prowadzi systemowych ^. dztał ań profilaktycznych w ramach przeciwdział aniaprzernocy wobec dzieci. Realizowanych jest natorniast szereg aziltait mających na celu ochronę mał oletnich pokrzyr,vdzonych będących ś wiadkami w toczącyctr się postępowaniach. ' .Ministerstwo Sprawiedliwoś ci-we współ pracy z sądarni,prokuraturami, podrniotami podJegĘ nri Ministrowi Placy i Polityki spotecznej, vri"l,t.',

?1,?*i?..Ministrowi Spraw Wewnętrmyć ni Administiacjioral viinistrowi

Edukacji.Narodowej,jak równie z orgailzacjamipozarządowyrni od oś miulat organizuje w dniach od 22 do zl l,tć go ',rya'i* Pomocy ói;;;". Przestępstw'''

W rarnach tygodnia przedstawiciele organów ś cigania i wymiaru sprawied1iwoś udzielają ci infonnacji i porad równiez opiekunom mał oletnich pokrzyrvdzonych. Ponadto z inicj atyr^,yMinistra Sprawiedliwoś ci,Prezes Rady Ministrów Zarządzentem Nr 78 z dn1i 3.0 lipca2ó07 r. powoł ał Międzyresoń*y i",pt,t do Spraw opracowania Krajowógo Progrńu na Rzeiz ofiar PrzósĘ pstw, którego zadaniem był o opracówanie tegojProgramu. Projekt Prograrnu został przekazany do dyspozycji PrezesaRaay l,tlnisńw. Ponadto, Ministershvo S-prawiedliwoś ciwspół dział az Fundacją Dzieci "ramach Niczyje w Koalicji na Rzecz przyjaznego przesfuchiwan ia Dziecr, w -*ln"y której opracowano standardy juu'" odpowiadać p,,yiine p"l.":. plzesfuchń. W pokojach tych przesł uchiwanesą osoby rnał o'etnie, ofiary zgwał cen oraz w miarę mo liwoś ci dorosł eofiaryprzemocyw rodzinie. W ramach wskazanej powy ej Koalicji póa;ęto dział arua znierzające do ustalenia procedury związane1z nadawaniem ,to**n.go certyfikatu pótojom plzesł uchan, jak równie . do. skutecznego podnoszenia kwalifikacji osób biorących udział w przesł uchaniu

15

Ministerstwo Sprawiedliwoś ci wsparł o rólvnie dwa etapy kampanii rnedialnej,,Dziecko- Świadek SzczególnejTroski''. Celetn pierwszegoetaputej kampaniiprowadzonejpod hasł ern,,Wysoki Sądzie, boję się'' b1'ł o promowanie idei przyjaznych pokoi przesł uchań dla dzieci oraz uwra ]ilvieniepracowników ins$.tucjiwymiaru sprawiedliwoś ci na specyfikę dziecka rv r.oliś wiadka. Natomiastzgodnie zzał ozenjanlijejdrugiego etapu zadaniem Ministerstwa Sprawiedliwoś cibędzie podjęcie dział an znierzających do wprowadzenia do prakqvkiorganów lł 5lrniarusprawiedliwoś ci hasł a- ,,Wysoki Są dzie - maln plawo się nie baó''. VI' Dział ania Ministerstwa Edukacji Narodolr'ej\a rzecz przeciwdział ania krrywdzeniu dzieci

Ministęrstrvo Edukacji Narodowej systematycznieprowadzi badania nad zjawiskiem agresji i przemocy w ś rodowiskuszkolnyrrr, stanowiącepodstawę diagnozy zasięgu i elirninowania tych zjawisk. Systematyczna analiza zgrornadzonych danych umo liwia wdrazanie, dostosowanych do potrzeb ucmiów, szerokoprofllowych dział ańprofilalĆ ycznych. W ciągu ostatnich lat Ministerstwo Edukacji Narodowej sfinansował otrzy edycje badan nad tym zjawiskiern w szkoł achró nych typów' Badanta został yprzeprorvadzoneprzez Centrutn Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicz-rej rve współ pracy z Uniwers1teternw Eichstedt w Bawarii oraz InstytutemProfilaktyki Społ eczrej i ResocjalizacjiUniwersytetuWarszawskiego: Ponadto, Ministerstwo Edukacji Narodowej realizuje szerokoprofilowe dział ania profilaktyczne w zaklesie przeciwdział ania zjawiskom agresji i pfzemocy. Podstawą rvsze1kich dzlał ańw zakresie zapobiegania zachowanion problemowyrn wś rÓd uczniów są treś ciza\Uartęw podstawie plogramowej kształ ceniaogólnego., a tak eobligatoryjnewprowadzerriedo szkół wszystkich typów szkolnego plogramu profi1aĘ ki prob1emów dzieci i lnł odzie yii' Dziatatia podejr.r.rowanepruez Ministerstwo Edukacji Narodowej nie koncentrują się jedynie na stosowaniuróŹnego rodzaju strategiiwobec ucmiów' Adresowane są równieŹ do rodziców i nauczycieli.W ramachpoplawy jakoś ci dział alnoś ciwychorł 'awczej i zapobiegawczej szkół i placówek, Ministerstwo Edukacji Narodort'ej, za poś rednictwemCentrum Metodycznego Pomocy Psycliologiczno_ Pedagogiczrrej, systernatycznie realiĄe program,,Szkoł adla Rodziców i Wycł rowawców'',skierowanydo rodziców nauczycieli, szkolnych pedagogów i psychologów jako pomoc w podnoszeniu kornpetencji wychowawczych. Program ma na celu m.in. przygotowanie nauczycieli i wychowawców do sprawnej i efektywnej realizac1i zadań dotyczących przeciwdział ania wszelkim formom plzemocy wobec dzieci i ntodzieĄ, lł ynikających z przepisów prawa cywilnego i kamego. 1ó

Centrum Metodyczne Pomocy Psycliologiczno - Pedagogicznej realizuje ponadto rviele programów profilaktycztrych, np. TZAIART, który ma na celu zmlanę agr.esywnychi przemocorvyclrzachowań dzteci, rtodzie y i dor.osł ych na zachowaniapo ądanei społ ecznieakceptowane.Ciekawą i rva rrąinicj atywą był a konferencja szkoleniowa dla pedagogów szkolnych olaz wiz}tatorów Kur.atoriów oś wiaty do spraw bezpieczeństwa i wychowania w szkole, zorganizowanaw 2007 r. przez CMPPP na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej, pn. ,,Budowanie Systemu Reagowania w Srodowisku Loknlnynt w Sytuacjach Zagro eniaNiedostosowanienl'i WykluczeniemSpoł ecznymDzieci i tr4ł odzie y',. Celem projektu był o doskonalenieurniejętnoś cibudowania systelnu reagor-vaniaw sytuacjach zagro enia bezpieczeństwa rv szkole w oparciu o zasoby personalnei socjalneplacówki, rodzicórv oraz instytucje pol11ocowe i sł u bymundurowe(zespoĘ interdyscyplinarne). Centralrry oś rodek Doskonalenia Nauczycieli, na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej, w 2001 r. zrea|izował m.in. szkolenie '' Zwiększenie odpowiedzialnoś cidyreldorów szkół ,nauczycieli i pracowników za zapewnienie bezpieczeństwa uczniów''' Celem programu był o poszerzenie i usystematyzowaniewiedzy prawnej i etycznej odpowiedzialnoś ciza zapewnieniebezpieczeństwauczniów, upowszechnianieciekawych rozwią zń organizacyjnych stuzącychpoprawie bezpieczelistrvaw szkoł ach,w1,pracorł 'anie przykł adowych scenariuszy spotkań z radą pedagogiczną na temat tworzenia bezpiecznej szkoĘ . Polradto w dniu 19 sierpnia br. Rada Ministrów Uchwał ą Nr 17212008przyjęł 'a Rządowy ploglam na Iata 2008-2013 .,,Bezpiecznai przyjazna szkoł a''. Celem gł ównyrl programujest osiągnięcierzeczywistej poprawy stanubezpieczeństwa uczniów w polskich szkoł ach, ograniczenie występują cych zjawisk patologicznych,w tyrn szczególnie agresji i przemocy rówieś niczejpoprzez poprawę k]irnatu psychospoł ecznego szkoĘ i wprowadzenie prograulu w1'chowart,czegow oparciu o zasady so]idainoś ci'dernokracji, toJerancji, sprawiedliwoś ci i szacunku. Tabela l. Hamonogram wdra aniaprogramuna rok 2008 obejmujenastępującezadanla Lp. Dzialanie Skutki finansowe i.

III.1.Przyjaź niewspierającyprograrn wychowawczyszkoł -v

7I5 000zł

2.

IlI.2 Upowszechniallierrjęd2;..p12 doskonaleńe urniejętnoś ciwychorł 'awczych rrauczycieli i rodzicórł ..a tak einnych

2 900000zł

t'7

pracowników Szkoł y

J.

iII.3' Uspoł ecznienieszkoł y oraz wznocnignie specjalistycznejpomocy psychologiczno pedagogjcznej

l 1 0 1 70 0 0z ł

4.

III.4' Rozwój dział alrroś pozalekcyjnej ci pozaszkolnej i oraz zwiększenieznaczenia organizacji i stowarzyszeńmł odzieiowych w yciu szkoł y

7 000000zł

5.

III.5.Poprawaj akoś cipracy mł odzie owych oś rodkówwychowawczych i mł odzie owych

9 468 000zł

'

^:-^1t.1.., ^^^:^.^osrooKow socJoTeraplI

6.

IIi.6.Monitoringwizyjny wejś do ć szkół i p1acówek.

20 000000zł

Wymienione zadaria są w trakcie realizaiJi, a temin ich sprawozdania został okl.eś Ionyna 20 grudnia br. Pod koniec grudnia br' przy1otowany zostanie harmonogram realizaąlProgramu na 2009 rok. Wspieranie szkół i placówek w dział aniach mających na celu podniesienie poziomu bezpieczeństwabył o powoden podpisania w dniu 14 paź dziemIkabt. listu intencyjnego pomiędzy Ministerstwern Edukacji Narodowej 1 organizatorami programu społ ecznego ,,Szkoł a bez przemocy'' Ieprezentowanyn],pIzęz Wydawnictwa: Polskapressei Media Regionalne oraz Fundację Grupy Telekomunikacji Po1skiej.Program społ ecmy ',Szkoł a bez przernocy" ma honorowy patronat Prezydenta Rzeczlpospolitej Polskiej. Zdaniem stron porozun1ienia wspólne i zintegrowane dział ania La rzecz przectwdział artiaprzemocy w szkoł achsą kluczowym wyzwaniem dla polskiego systemu oś wiaty.W realizacji zadań programu w roku szkolnym 200812009 dą zyć będziernydo zwiększeniapoczucia bezpieczeństwakazdego dziecka w polskiej szkole. Aktualnie w programie udzlał bierze 5000 szkót z cał ejPolski, któle otrzymał yrnateriĄ poradnikowe i prezentacjedobrych praktyk. W l amach współ pracymiędzyresortowejw dniu 05.11.2008r'w Centralnyrn oś rodku Sportu został o podpisane porozumienie pomiędzy Ministerstwem Edukacji Narodowej' Ministerstwem Spońu i Turystyki, Ministerstwem Spraw

18

Wewnętrzlrych i Administracji i Ministerstwem Zdrowia o współ pracy przy wdra aniu i propagowaniu programu ,,Przeciwdziataniepoprzez sport agresji i pato1ogiiwś róddzieci i mł 'odzieĘ ,,.Współ pracamiędzyresortowama na celu Ze strony l
VII.

Dzialania Ministerstwa krz}rł 'dzeniu dzieci

Zdrowia

na

rzecz przeciwdział ania

Większoś ó dział ń ma charakter edukacyjno-infonnacyjny i sł uzy przygotowaniu przedstawicieli sł u b i instyfucji do rozpomawania i rvł aś ciwego reagorvaniana plzypadkikrzy.wdzeniai zaniedby'wania dzieci. od 1995 roku na zlecenie Państwowej Agencji Rozwiązyr,vania Prob]emów Alkoholowych funkcjonuje ogólnopolskie Pogotowie d1a ofiar 19

Przerrrocyw Rodzinie ,,NiebięskaLinia''. W Pogotorviu ,,NiebieskaLinia'' dział aogólnopolski Telefon dia ofiar Przemocy w Rodzinie (0801-12-00-02) czynrly od poniedział kudo soboty w godz. )'O0a-2200, a rv niedziele i ś więtaw godz. 800-1600. Dzwonią cy pod wy ej wyrnieniony numer lnogą uzyskać wsparcie' pomoc psychologicmą porady prawne oraz infonnacje mo lirł .oś ciach uzyskania specja1istycznejpornocy w pobli u ich miejsca zatnieszkania. ze Kontakt specjalistami dy urującynri w Telefonie,,NiebieskaLinia'' jest prawiebezpł atny osoby dzwonią ceponoszą koszry jedynie jednego ilnpulsu telefonicznego,pozostał e koszty ponosi Państwowa Agencji Rozwiązywania Problernów Alkoholowych. od początku dział alnoś ci w Telefonie ,,NiebieskaLinia'' przeprowadzonoprawie 120 tys. rozmów dotyczącychproblemów związanychz przemocądomorvą (ponad 9 tys. rocznie). doĘ czy rodzin' okoł o 40% rozmów s1tuacji w których rtycholvują się dzieci' Pracorł nicy Pogotowia ,Niebieska Linia'' w szczególnych sytuacjachpodejmują intenvencje w insq,tucjach dział ającychna tetenie zamieszkaniarodzin, w któri,ch dochodzido przenrocy- od 1995 roku podję toponadl,5 t}'s'tak,ichinterwencji. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Aikoholowych prowadzi szercg dział ańedukacyjnych adresorvanychdo rł ybranych grup zawodowych' Sąto: o szkolenia d1akuratorów sądowych - do 2007 roku szkolenia adresowane pracującychw oś r.odkachKuratorskich z byĘ do kuratorów sĄdorly1,o| dzieć rrri nł odzie ą z rodzin dysfunkcyjnych: z problemem przemocy i problemem alkoholowym, będących często splawcarni czynów karalnych i dotyczyĘ technik pIacy z mtodzieiąz zablrzeniami zachowania,technik sł u ących elirainowaniu negat1'wnycli zachowań, budowaniu więzi i poczucia bezpieczeństwa'W dniach 19-20mĄa 2008 roku odbył osię szkoleniedla kuratorów pracujących w w1'dział achkarnych saś ówrejonowych, którzy sprai-ł r:j ą dozory nad osobami skazanymi za przestępstwo znęcada się nad rodziną. Celem był o zwiększenie wiedzy uczestników na temat zjarviskaplzemocy w rodzinie, mechanizmów plzemocy i uzaleź nienia od alkohoiu, motywowania podopiecznych do podjęcia terapii odwykowej. Zajęcia warsztatowe dotyczyĘ pracy ze sprawcalni plzęmocy w rodzinie, tak, aby motyv61ryu6ich do zmian w zachowaniu wobec czł onków rodziny _ pańnerórv i dzieci. r szkoleniadla sędziów wydział ówrodzirrnychsą dórvrejonowych,podczas których omawiana jest syuacja rodzin z ploblemem alkoholowym i problemem przemocyJ uczestnicy zapoznawani są z problernatyką pŹemocy wobec dzieci i prowadzeniarozmów z dzieć mi ofiarami i ś wiadkamiprzelnocy. Tegoroczneszkolenieodbyto się v,dniach 17-18 listopada.

20

szkolenia d1a przedstawicieli sł u bzdrowia nt. diagnostyki zespoł u dziecka kzy uvdzonego i podejmowania interwencji w przypadkach podejrzenia przemocy wobec dzieci. Szkolenia prowadzone byĘ we rvspół pracy z organtzacjami pozarządow1.lni (Fundacja Mederi, Wielkopolska Frurdacja ETOH). W 2007 roku w poznanskiej Akadernii Medycznej przeplowadzono dziesięó czterogodzinnychszkoleń, w trakcie których przeszkolono 235 osób (Iekarzy,pielęgniarek, studentów wydział u lekarskiego i studentów wydział u pielęgniarskiego). W 2008 roku PARPA nawięał a rvspół pracęz l\4azorvieckimCentrum Zdrowia A, Publicznego oraz S|ą skirn Centl.uIn Zdrowia Publicznego przeprowadzono trzy sześ ciogodzinneszkolenia, w których ł ącznie uczestniczył ookoł o 150 osób. Na szkoleniachporuszano zagadnienia doĘ czące raedycznych, psychologicznych i prawnych aspeków zjawiska przemocywobec dzieci.. w ramach realizowanego na zlecenie PARPA. Interdyscyplinamego szkolenia dla osób pracujących w obszarze przeciwdział aniaprzemocy domowej''(120 godz') prowadzonyjest b1okzajęó dotyczą cychzjawiska plzemocy wobec dzieci, diagnozowaniaprzypadków Wzywdzenia dzieci, pomocy dla dzieci - ofiar i podejrno"vania interwencji oraz organizou'ania przelnocy dornowej. lna charakter Szkolenie ś wiadków interdyscyplinamy - uczestniczą w nim przedstawiciele sł u b,insĘ tucji i organizacji ś rt'iadczącychpomoc i podejmującyclr inter.wencje w przypadkach plzemocy w rodzinie w ś rodowiskach1oka1nych.W wy ej rrrymienionym szkoleniu organizowanym od i 995 roku na zlecenie PARPA uczestniczył ooko1o1'900osób' dla osób pracujących w obszarze przeciwdział aniaprzernocy w rodzinie co roku organizowane są ogólnopolskie konfęrencje szkoleniowe. Uczestniczą w nich czł onkowieogólnopolskiego Porozurnieniaosób i organizacji Pornagających ofiarom Przemocy w Rodzinie ''Niebieska Linia'' . ruchu społ ecznego,który powstał w 1996 roku. W kazdej konferencji uczestniczy okoł 'o220-240 osób. ostatnia konferencja odbył a się w dn. 1-3 grudnia i doĘ czył aprofilaktyki przemocy wobec dzieci. Uczestnicy mieli mo liwoś ćwysł uchania7 wykł adów oraz uczestniczęnia w dwóch blokach zajęć warsrtatortych. szkolenia dla pedagogów szkolnych. W listopadzie2008 roku PARPA nawięał 'a współ pracę z peł notnocnikami zaruądow wojewódaw ds' profilaktyki i rozwiązywartia problernów alkoholowych w zakresie organizacji Ww przedsięrł ,zięcia.Celern szkoleń był o podniesienie kornpetencjipedagogów w zakresie diagnozowania Wzrydzenia dzieci i podejrnowaniainterwencjiw sytuacjipodejrzeniaprzemocywobec dzieci. Zadanie realizorvanebył o w oparciu o porozumienie o rvspół pracy,które został o podpisane z wojewódńwern lubuskirn, warmińsko-nrazurskinr i opolskim. 21

seminaria szkoleniowe nt' budowanialokalnego systemu przeciw dział ania przemocy w rodzinie. Pilotaz przedsięwzięctazorganizowanow 2007 r. W roku bie ącym przeprowadzonodwie edycje serninarium. ogół em w szkoleniachwzięł oudział prawie 190osób z ó5 gmin. ByĘ to interdyscypliname szkolenia adresowanedo przedstawicieli gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, w których uczestniczyĘ fuzyosobowe zespoĘ w skł adzie: policjant' pracownik socjalny i cztonek grninnej kornisji rozwiązywania problernów alkoholowych' Szkolenia miał o na celu podniesieniekompetencjiWw osób w zakresiewiedzy nt. zjawiska przemocy w rodzinie (mechanizmów, symptomów i skutków), sytuacji dzieci krzywdzonych w rodzinach, w szczegó]noś ci z problern alkoholowyrn, współ pracy sł uzb w oparciu o procedurę ,,Niebieskie Kar1y'', tworzenia i zasad pracy zespoł ów interdyscyp1inarnych ds. przeciwdztał 'ania przemocy w rodzinie oraz prawnych aspektów związanych ze współ pracąsł u bw ś rodowiskulokalnyrn. ogólnopolskie (ponadregionalne) szkolenia dla osób pracujących z dzieómi z rodzin z problemern alkoholowyrn. Adresatami są pracownicy ś wietlic socjoterapeutycznych i opiekuńczo-wychowawczych z terenu cał ego kraju. Podczas szkoleń uczestnicy są przygotow1.wani do specjalistycmej pracy z dzieckiem i rodziną z problemem alkohoiowyrn, rozpoznawania objawów plzemocy oraz reagowania i podejmowania interwencji w sltuacjach Wzywdzenia dzieci. Od 1999 roku szkolenia ukończył ook. 1.600osób. ogó1nopo1skie konferencje szkolęniowe dla pracowników ś wietiic socjoterapeutycznych pod hasł em ,,Pomoc psychologiczna dzieciom z rodzin z Droblememalkoholowvm".

VII. Planowane dział ania \^ rzecz przeciwdział aniakrzywdzeniu dzieci Monitorowanie zjawiska przemocy w rodzinie rwł aszcza wobec dzieci pozwala na wysnucie następującychwniosków: 1.

Społ eczeństwo po|skie niewystarczają co reaguje na problem krz}rvdzenia dzieci, uznają c, e karanie jest często jedyną metodą wvchowawcza.

2. W samorzą dach gminnych nie jest wystarczają co rozwinięty system profilaktyki.

Dział ania n^ rzecz zmniejszenia zjawiska krzywdzenia dzieci w większoś cisą prowadzone bez zachowania zasad współ pracy pomiędzy przedstawicielami sł u b, które zajmują się przeciwdział aniem przemocy w rodzinie. 2f

4.

Przedstawicie|einstytucji zajmują cych się przeciwdział anienlprzemocy nie są na|e ycieprzygotowani do pracy z dzieć mi- ofiarami przemocy.

5. Na terenie kraju istnieje niewystarczają caliczba miejsc rrypelniają cych standardy do przesł uchańdzieci. w rea|izacjęprocedury Niewystarczają ca liczba sł u bzaangair,owanych Niebieskiej Karfy. 7. Zbyt ma|a |iczba miejsc' rł ' których dzieci - ofiary przemocy mogą wsparcie' uzyskać profesjonaIne 6.

uczestnictwa 8. Niervystarczają cadostępnoś ićwiedza na temat mo |iwoś ci w programach korekcyjno - edukacyjnych prowadzonych dla sprawców przemocyw rodzinie. 9, Niezadowalają cy system monitorowania zjawiska przemocy w rodzinie wobec dziecka Na podstawie powyzszych wniosków nalezy podjąć dział ania w celu dzieci. zmniej szenia zjawiska }o'4ryr'dzenia Dział ania te powinny rnieć charakter wieloaspektowy' wielokierunkowy i interdyscyplinarny. Konieczne jest przedewszystkim: |. Zmiana postaw społ eczeńsfivapolskiego - uwra liwić je na problem krz}.rvdzenia dzieci i wyraź nie wskazać sposób postępowania w prrypadkach stosowaniaprzemocy. Dziatanie: ogólnopoiskie kampanie społ eczne organizowane na szcze'blu centralnym,a takze prowadzoneprzez sunorządy lokalne. 2. Rozwój profi|akĘ ki zapobiegają cejkrz;nł dzeniudzieci Dział anie: rvzmocnienie samorządów grninnych w realizacji prograrnów profi lakycznych prowadzących do nabycia urniejętnoś cirudzenia sobie w s1.tuacjachkryzysowych i g.dra aniarvł aś ciwychpostaw rodzicielskich (w tym zakresie zn"iana Kraj owego Programu Przenrocyw Rodzinie). Przeciwdział ania 3. Profesjonatizacjasł u bpomocovych Dziatanie.' - rozwój systemuszkoleń i przygotowanieprzedstawicieli wszystkich insg'tucji do szybkiego i skutecmego reagowania i'v sltuacj ach przemocy. - stworzeniabogatejoferĘ zajęćkierowanychbezpoś rednio do dzieci. Zajęcia dotyczące pr.zeciwdział ania przelnocy porvinny byó

23

prowadzone w ramach odbyvaj ących się godzin wychowawczych w szkole, bąd tez jako zajęcia pozaszkolne socjoterapeutyczne prowadzoneprzez placówki opiekuńczo wychowawcze wsparcia pozarzą dowe. dziennegoIuborganizacje 4. Stworzenie odpowiednich ,,narzędzi'' do udzielania skutecznej pomocy krzywdzonym dzieciom Dziatąnie: . rozszerzenie stosowania procedury Niebieskiej Karty przez przedstawicielistu byzdrowia oraz edukacji (obecnie Policja i pornocspoł eczna); - rozwój Niebieskich Pokoi, które stanowią wł aś ciwemiejsca do wtómej wiktyrnizacji. przesł uchańdzieci i przectwdział a14 5. Udzielanie specjalistycznej pomocy dzieciom - ofiarom przemocy w rodzinie Dziął anie'. dalszy rozwój specjalistycznej infrastruktury pomocowej ( w szczególnoś ci: specjalistyczna ś rodowiskoweji inst5,tucjonalnej wsparcia dziennego, pomoc w ś rodowisku, placówki specjalistyczneoś rodkiwsparciadla ofiar przemocyw rodzinie). 6. Skuteczne dział aniaskierowane na spravt'cówprzemocy w rodzinie na rzecz przeciwdział ania krrywdzeniu dzieci Dział anie: dalszy rozwój realizacji programów korekcyjno - edukacyjnych ukierunkowanychna znianę postaw i zachowań sprawców 7. Stworzenie warunków prawnych do skutecznej walki ze zjawiskiem krzywdzenia dzieci w Polsce Dział anie: - wprowadzenie kodeksowego zakazll stosowania kar cielesnych, zadawaniacieryień psychicznych i innych fonn poni ania dziecka (zrnianaKodeksu rodzinnegoi opiekuńczego); - wprowadzenie ustawowego obowiązku zgł aszuia ka dego przypadku, gdy zagro zonejest zdrowie lub Ącie dziecka obowiązek obywatelski; - wprowadzenie koniecznoś ctzabteraniadziecka przez pracownika socja1negow asyś ciepo1icji w przypadkachgdy zagro onejest Ącie lub zdrowiedziecka; -

wprowadzenie ustawowego obowiązku dział 'an w ramach zespoł ów interdyscyplinarnych tworzonych w sanorządach gminnych.

8. Spowodorvaniebardziej sprawnego monitorowania zjawiska przemocy w rodzinie wobec dziecka .)A

Dział anie.. doprowadzenie do powoł ania we \Ą'szystkich \ł 'ojewództwach Wojewódzkich Koordynatorów Rea1izacji Krajowego Programu Przecjwdział ania Przernocy rv Rodzinie w ramaclr kórego realizorvane są równiez dział aniaukieruŃowane na zrrniej szenie zjawiskakrzył rdzeniadzicci. opisane propozycje zmian wynikająz analizy doĘ chczasowych dział an oraz są odpowiedzią na posfulaty z$oszone przez organizacje pozarządowe, a talue jednostki samolządu tery,torialnego,które bezpoś redniopomagają dzieciom- ofiaromprzemocy. Wprorł ,adzeniew ycie propozycji rozwiązań tna na celu doprort'adzenie do skutecznejocfuony dzieci przed kzylł ,dzenietn.

z)