1392

Druk nr 1392 Warszawa, 27 listopada 2008 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-196-08 Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy

- o zmianie ustawy o pomocy pa!stwa w sp"acie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wyp"aconych premii gwarancyjnych. W za!"czeniu przedstawiam tak#e opini$ proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.

dotycz"c"

zgodno%ci

Ponadto uprzejmie informuj$, #e do prezentowania stanowiska Rz"du w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zosta! upowa#niony Minister Infrastruktury.

(-) Donald Tusk

Projekt

USTAWA z dnia o zmianie ustawy o pomocy pa!stwa w sp"acie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wyp"aconych premii gwarancyjnych

Art. 1. W ustawie z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy pa&stwa w sp!acie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1115, z pó'n. zm.1)) wprowadza si$ nast$puj"ce zmiany: 1) w art. 3: a) w ust. 1: – pkt 1 otrzymuje brzmienie: „1) uzyskaniem spó!dzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub prawa odr$bnej w!asno%ci lokalu mieszkalnego w spó!dzielni mieszkaniowej;”, – dodaje si$ pkt 10 – 12 w brzmieniu: „10) ca!kowit" sp!at" zad!u#enia obci"#aj"cego lokal w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej powsta!ego w zwi"zku z kredytem, o którym mowa w art. 1 ust. 2; 11) remontem polegaj"cym na wymianie okien lub instalacji gazowej lub instalacji elektrycznej w lokalu mieszkalnym lub domu jednorodzinnym, którego w!a%cicielem jest w!a%ciciel ksi"#eczki mieszkaniowej, lub do którego przys!uguje w!a%cicielowi ksi"#eczki mieszkaniowej spó!dzielcze prawo do lokalu lub domu jednorodzinnego; 1)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 213, poz. 2157, z 2005 r. Nr 94, poz. 786 oraz z 2006 r. Nr 53, poz. 385 i Nr 249, poz. 1828.

12) dokonaniem przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej wp!aty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spó!dzielni mieszkaniowej kwoty nale#nej za okres 12 miesi$cy poprzedzaj"cych miesi"c z!o#enia wniosku o likwidacj$ ksi"#eczki, pod warunkiem #e kwota wydatków wspólnoty mieszkaniowej lub spó!dzielni mieszkaniowej poniesionych w okresie 24 miesi$cy poprzedzaj"cych miesi"c z!o#enia wniosku o likwidacj$ ksi"#eczki na remont cz$%ci wspólnych budynku, w którym znajduje si$ lokal mieszkalny, z tytu!u posiadania którego powsta! obowi"zek %wiadcze& na fundusz remontowy – w cz$%ci odpowiadaj"cej udzia!owi w!a%ciciela ksi"#eczki w kosztach remontów nieruchomo%ci wspólnej, ustalonego uchwa!" wspólnoty mieszkaniowej lub uprawnionego organu spó!dzielni mieszkaniowej – jest co najmniej równa tej wp!acie.”, b) ust. 4 otrzymuje brzmienie: „4. Z zastrze#eniem art. 3d ust. 3, warunkiem wyp!aty premii gwarancyjnej jest z!o#enie przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej wniosku o jej likwidacj$ i wyp!at$ premii gwarancyjnej w terminie 90 dni od dnia dokonania czynno%ci wymienionej w ust. 1.”;

2) w art. 3a: a) w ust. 1 dodaje si$ pkt 3 w brzmieniu: „3) przekazana wskazanej przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej instytucji ustawowo upowa#nionej do udzielania kredytów, w przypadku udzielenia przez t$ instytucj$ w!a%cicielowi ksi"#eczki mieszkaniowej kredytu przeznaczonego na sfinansowanie: a) czynno%ci, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 – 3, 5 i 7 – 9, b) budowy w!asnego domu jednorodzinnego, c) przebudowy, nadbudowy lub rozbudowy budynku mieszkalnego lub pomieszcze& niemieszkalnych, je#eli w ten sposób ma powsta( odr$bna w!asno%( lokalu mieszkalnego.”, b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

2

„2. Warunkiem udzielenia premii gwarancyjnej na zasadach okre%lonych w ust. 1 pkt 1 i 2 jest z!o#enie przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej dokumentów potwierdzaj"cych spe!nienie warunków, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, na dzie& z!o#enia wniosku o likwidacj$ ksi"#eczki mieszkaniowej i wyp!at$ premii gwarancyjnej, w tym pisemnego za%wiadczenia inwestora, lub innych dokumentów potwierdzaj"cych poniesienie wymaganych nak!adów. Dokumenty te powinny by( wystawione nie wcze%niej ni# 30 dni przed dniem z!o#enia wniosku.”, c) w ust. 3 pkt 1 otrzymuje brzmienie: „1) pisemnego zobowi"zania do zwrócenia, za po%rednictwem banku, o którym mowa w art. 3 ust. 3, równowarto%ci przekazanej premii gwarancyjnej w terminie 30 dni od dnia zbycia przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej ekspektatywy odr$bnej w!asno%ci lokalu okre%lonej w art. 19 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spó!dzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116,

z

pó'n.

zm.2)),

zwanej

dalej

„ustaw"

o

spó!dzielniach

mieszkaniowych”, a po up!ywie tego terminu – wraz z odsetkami ustawowymi;”, d) po ust. 3 dodaje si$ ust. 3a w brzmieniu: „3a. Warunkiem udzielenia premii gwarancyjnej na zasadach okre%lonych w ust. 1 pkt 3 jest: 1) przedstawienie przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej umowy kredytu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, w której, w szczególno%ci: a) przewidziano udzielenie kredytu na sfinansowanie jednej z czynno%ci, o których mowa w ust. 1 pkt 3, z uwzgl$dnieniem udzia!u w!asnego w!a%ciciela

ksi"#eczki

mieszkaniowej,

pochodz"cego

z

premii

gwarancyjnej przekazanej instytucji ustawowo upowa#nionej do udzielania kredytów, b) wskazano rachunek prowadzony w instytucji ustawowo upowa#nionej do udzielania kredytów, na który zostanie przekazana premia gwarancyjna,

2)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 19, poz. 177 i Nr 63, poz. 591, z 2005 r. Nr 72, poz. 643, Nr 122, poz. 1024, Nr 167, poz. 1398 i Nr 260, poz. 2184, z 2006 r. Nr 165, poz. 1180 oraz z 2007 r. Nr 125, poz. 873.

3

c) przewidziano wyp!acenie kwoty otrzymanej premii gwarancyjnej przez instytucj$ ustawowo upowa#nion" do udzielania kredytów wraz z kredytem lub

transz"

kredytu

–

w!a%cicielowi

ksi"#eczki

mieszkaniowej,

wskazanemu inwestorowi lub sprzedawcy nieruchomo%ci lub prawa do nieruchomo%ci, na której zakup zosta! udzielony kredyt; 2)

z!o#enie

przez

w!a%ciciela

ksi"#eczki

mieszkaniowej

pisemnego

upowa#nienia udzielonego instytucji ustawowo upowa#nionej do udzielania kredytów, o której mowa w ust. 1 pkt 3, do zwrócenia, za po%rednictwem banku, o którym mowa w art. 3 ust. 3, równowarto%ci przekazanej premii gwarancyjnej

–

w

przypadku

rezygnacji

w!a%ciciela

ksi"#eczki

mieszkaniowej z wykorzystania udzielonego kredytu i rozwi"zania umowy kredytu przed dokonaniem przez instytucj$ ustawowo upowa#nion" do udzielania kredytów wyp!aty otrzymanej premii gwarancyjnej na zasadach okre%lonych w pkt 1 lit. c; 3)

z!o#enie

przez

w!a%ciciela

ksi"#eczki

mieszkaniowej

pisemnego

zobowi"zania do zwrócenia, za po%rednictwem banku, o którym mowa w art. 3 ust. 3, równowarto%ci przekazanej premii gwarancyjnej w terminie 30 dni od dnia rozwi"zania umowy kredytu, a po up!ywie tego terminu wraz z odsetkami ustawowymi – w przypadku rezygnacji w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej z wykorzystania udzielonego kredytu i rozwi"zania umowy kredytu po dokonaniu przez instytucj$ ustawowo upowa#nion" do udzielania kredytów wyp!aty otrzymanej premii gwarancyjnej na zasadach okre%lonych w pkt 1 lit. c.”, e) po ust. 4 dodaje si$ ust. 4a w brzmieniu: „4a. Instytucja ustawowo upowa#niona do udzielania kredytów, o której mowa w ust. 1 pkt 3, na podstawie upowa#nienia, o którym mowa w ust. 3a pkt 2, dokonuje zwrotu równowarto%ci przekazanej premii gwarancyjnej w dniu rozwi"zania umowy kredytu, je#eli premia gwarancyjna nie zosta!a jeszcze wyp!acona na zasadach okre%lonych w ust. 3a pkt 1 lit. c.”, f) ust. 5 otrzymuje brzmienie:

4

„5. W przypadku zwrotu równowarto%ci przekazanej premii gwarancyjnej na zasadach okre%lonych w ust. 3 i 4, równowarto%( tej premii mo#e zosta( ponownie, za po%rednictwem banku, o którym mowa w art. 3 ust. 3, wyp!acona w!a%cicielowi ksi"#eczki mieszkaniowej, przekazana wskazanemu przez niego inwestorowi albo przekazana wskazanej przez niego instytucji ustawowo upowa#nionej do udzielania kredytów, je#eli: 1) w okresie 6 miesi$cy od dnia: a) zawarcia umowy zbycia ekspektatywy odr$bnej w!asno%ci lokalu, b) wp!ywu do banku równowarto%ci premii gwarancyjnej w zwi"zku z wycofaniem %rodków na wymagany przez spó!dzielni$ wk!ad, c) wp!ywu do banku równowarto%ci premii gwarancyjnej w zwi"zku z wycofaniem %rodków na sfinansowanie kosztów budowy domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego, budowanych na warunkach, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 5, lub d) wp!ywu do banku równowarto%ci premii gwarancyjnej w zwi"zku z wycofaniem wp!aty, o której mowa w ust. 1 pkt 2 lit. c oraz w art. 3 ust. 1 pkt 9 – zostan" spe!nione warunki okre%lone w ust. 1 lub dokonane czynno%ci, o których mowa w art. 3 ust. 1; 2) w!a%ciciel ksi"#eczki mieszkaniowej z!o#y wniosek o ponown" wyp!at$ premii gwarancyjnej, przekazanie tej premii wskazanemu przez niego inwestorowi albo wskazanej przez niego instytucji ustawowo upowa#nionej do udzielania kredytów wraz z dokumentami, o których mowa w ust. 2, 3, i 3a lub w art. 3 ust. 5.”, g) po ust. 5 dodaje si$ ust. 5a w brzmieniu: „5a. W przypadku zwrotu równowarto%ci przekazanej premii gwarancyjnej na zasadach okre%lonych w ust. 3a i 4a, równowarto%( tej premii mo#e zosta( ponownie, za po%rednictwem banku, o którym mowa w art. 3 ust. 3, wyp!acona w!a%cicielowi ksi"#eczki mieszkaniowej, przekazana wskazanemu przez niego inwestorowi albo wskazanej przez niego instytucji ustawowo upowa#nionej do udzielania kredytów, je#eli:

5

1) w okresie 6 miesi$cy od dnia wp!ywu do banku równowarto%ci premii gwarancyjnej w zwi"zku z rozwi"zaniem umowy kredytu zostan" spe!nione warunki okre%lone w ust. 1 lub dokonane czynno%ci, o których mowa w art. 3 ust. 1; 2) w!a%ciciel ksi"#eczki mieszkaniowej z!o#y wniosek o ponown" wyp!at$ premii gwarancyjnej lub przekazanie tej premii wskazanemu przez niego inwestorowi albo wskazanej przez niego instytucji ustawowo upowa#nionej do udzielania kredytów wraz z dokumentami, o których mowa w ust. 2, 3 i 3a lub w art. 3 ust. 5.”, h) ust. 6 i 7 otrzymuj" brzmienie: „6. Ponowna wyp!ata premii gwarancyjnej, przekazanie tej premii wskazanemu inwestorowi albo wskazanej instytucji ustawowo upowa#nionej do udzielania kredytów, zgodnie z ust. 5 lub 5a, mog" by( dokonane tylko raz, w wysoko%ci równowarto%ci premii gwarancyjnej zwróconej na zasadach okre%lonych w ust. 3 i 4 lub w ust. 3a i 4a. 7. Do czasu up!ywu terminu, o którym mowa w ust. 5 lub 5a, zwrócona równowarto%( przekazanej premii gwarancyjnej jest przechowywana na nieoprocentowanym rachunku bankowym w banku, o którym mowa w art. 3 ust. 3.”; 3) po art. 3c dodaje si$ art. 3d w brzmieniu: „Art. 3d. 1. W przypadkach, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 11 i 12, uprawnienie do z!o#enia wniosku o likwidacj$ ksi"#eczki mieszkaniowej i wyp!at$ premii gwarancyjnej w!a%ciciel ksi"#eczki mieszkaniowej uzyskuje od dnia okre%lonego zale#nie od roku, w jakim wystawiono ksi"#eczk$ mieszkaniow". 2. Nabywanie uprawnie&, o których mowa w ust. 1, odbywa si$ zgodnie z nast$puj"cym harmonogramem: 1) od dnia 1 kwietnia 2009 r. dla ksi"#eczek wystawionych w!"cznie do roku 1968; 2) od dnia 1 stycznia 2010 r. dla ksi"#eczek wystawionych w latach 1969-1972; 3) od dnia 1 stycznia 2011 r. dla ksi"#eczek wystawionych w latach 1973-1975; 4) od dnia 1 stycznia 2012 r. dla ksi"#eczek wystawionych w latach 1976-1979; 5) od dnia 1 stycznia 2013 r. dla ksi"#eczek wystawionych w latach 1980-1985; 6

6) od dnia 1 stycznia 2014 r. dla ksi"#eczek wystawionych w 1986 r.; 7) od dnia 1 stycznia 2015 r. dla ksi"#eczek wystawionych w 1987 r.; 8) od dnia 1 stycznia 2016 r. dla ksi"#eczek wystawionych w 1988 r.; 9) od dnia 1 stycznia 2017 r. dla ksi"#eczek wystawionych w latach 1989-1990. 3. W przypadku, gdy czynno%( uprawniaj"ca do uzyskania premii gwarancyjnej na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 11 i 12 zosta!a dokonana po dniu 1 kwietnia 2009 r., a przed uzyskaniem przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej uprawnienia do z!o#enia wniosku o likwidacj$ ksi"#eczki mieszkaniowej i wyp!at$ premii gwarancyjnej zgodnie z ust. 1, warunkiem realizacji uprawnienia do premii gwarancyjnej na tej podstawie jest z!o#enie przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej wniosku o likwidacj$ ksi"#eczki mieszkaniowej i wyp!at$ premii gwarancyjnej w okresie 6 miesi$cy od dnia uzyskania uprawnienia do z!o#enia wniosku o likwidacj$ ksi"#eczki mieszkaniowej i wyp!at$ premii gwarancyjnej. 4) w art. 4 w ust. 5 pkt 2 otrzymuje brzmienie: „2) wysoko%( wniesionej przez cz!onka spó!dzielni cz$%ci wk!adu budowlanego lub wysoko%( wk!adu mieszkaniowego, ustalon" wed!ug zasad okre%lonych w ustawie o spó!dzielniach mieszkaniowych;”; 5) w art. 10 w ust. 1 pkt 5 otrzymuje brzmienie: „5) równowarto%ci 70 % zad!u#enia po sp!acie ca!o%ci kredytu wraz ze skapitalizowanymi

odsetkami

oraz

zad!u#enia

z

tytu!u

przej%ciowego

wykupienia odsetek od kredytu w cz$%ci niepodlegaj"cej umorzeniu, je#eli sp!ata ta nast"pi do dnia 31 grudnia 2012 r., z tym #e w przypadku spó!dzielczego lokatorskiego prawa do lokalu cz!onkowi spó!dzielni przys!uguje roszczenie o przekszta!cenie spó!dzielczego prawa do lokalu z lokatorskiego na w!asno%ciowe albo o przeniesienie przez spó!dzielni$ na rzecz cz!onka prawa w!asno%ci lokalu mieszkalnego z ograniczeniem #"dania przez spó!dzielni$ mieszkaniow" uzupe!nienia wk!adu budowlanego do przypadaj"cej na dany lokal nominalnej kwoty umorzenia kredytu dokonanego przy ostatecznym rozliczeniu kosztów budowy, która podlega zwrotowi do bud#etu pa&stwa.”;! 6) w art. 11 ust. 6 otrzymuje brzmienie:

7

„6. Na wniosek kredytobiorcy, który do dnia 31 grudnia 2012 r. dokona sp!aty kredytu, o którym mowa w ust. 1, wraz z 30 % odsetek przej%ciowo wykupionych przez bud#et pa&stwa oraz 30 % odsetek skapitalizowanych naliczonych po dniu 30 czerwca 1993 r., pozosta!e 70 % odsetek przej%ciowo wykupionych podlega umorzeniu, a 70 % skapitalizowanych odsetek podlega wykupieniu przez bud#et pa&stwa. W przypadku spó!dzielczego lokatorskiego prawa do lokalu cz!onkowi spó!dzielni przys!uguje roszczenie o przekszta!cenie tego prawa do lokalu na w!asno%ciowe prawo do lokalu albo o przeniesienie przez spó!dzielni$ mieszkaniow" na rzecz cz!onka prawa w!asno%ci lokalu mieszkalnego, na warunkach okre%lonych w art. 10 ust. 1 pkt 5.”.

Art. 2. 1. W!a%cicielom ksi"#eczek mieszkaniowych, którzy przed dniem wej%cia w #ycie niniejszej ustawy dokonali ca!kowitej sp!aty zad!u#enia obci"#aj"cego lokal w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej powsta!ego w zwi"zku z kredytem, o którym mowa w art. 1 ust. 2 i na warunkach okre%lonych w art. 10 ust. 1 pkt 5 albo w art. 11 ust. 6 ustawy wymienionej w art. 1, przys!uguje premia gwarancyjna na warunkach ustawy, o której mowa w art. 1. 2. Realizacja uprawnie& do premii gwarancyjnej na podstawie ust. 1 odbywa si$ zgodnie z nast$puj"cym harmonogramem: 1) od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2009 r. dla ksi"#eczek wystawionych w!"cznie do roku 1968; 2) od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2010 r. dla ksi"#eczek wystawionych w latach 1969-1972; 3) od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2011 r. dla ksi"#eczek wystawionych w latach 1973-1975; 4) od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2012 r. dla ksi"#eczek wystawionych w latach 1976-1979; 5) od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2013 r. dla ksi"#eczek wystawionych w latach 1980-1985; 6) od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2014 r. dla ksi"#eczek wystawionych w 1986 r.; 7) od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2015 r. dla ksi"#eczek wystawionych w 1987 r.; 8) od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2016 r. dla ksi"#eczek wystawionych w 1988 r.; 9) od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2017 r. dla ksi"#eczek wystawionych w latach 1989-1990.

8

3. Warunkiem realizacji uprawnienia do premii gwarancyjnej na podstawie ust. 1 jest z!o#enie przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej wniosku o likwidacj$ ksi"#eczki mieszkaniowej i wyp!at$ premii gwarancyjnej w okresie pierwszych 6 miesi$cy roku realizacji uprawnienia do premii gwarancyjnej, zgodnie z harmonogramem wskazanym w ust. 2. Art. 3. Ustawa wchodzi w #ycie z dniem 1 kwietnia 2009 r., z tym #e przepisy art. 1 pkt 5 i 6 wchodz" w #ycie z dniem 1 stycznia 2009 r.

36/11/BS

9

UZASADNIENIE Projektowana nowelizacja ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy pa&stwa w sp!acie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1115, z pó'n. zm.) wpisuje si$ w funkcjonuj"cy ju# od ponad 17 lat system pomocy pa&stwa i ma na celu rozwi"zanie lub zminimalizowanie niektórych problemów, przede wszystkim o charakterze spo!ecznym, ujawnionych w trakcie jej stosowania. Proponowane zmiany obejmuj" przepisy dotycz"ce premii gwarancyjnych oraz pomocy pa&stwa w sp!acie niektórych kredytów mieszkaniowych, przy czym nale#y podkre%li(, i# aktualny projekt zmiany ustawy zawiera szerszy – od proponowanego w projekcie zmiany ustawy z dnia 19 sierpnia 2008 r. – katalog uprawnie& do uzyskania premii gwarancyjnych. Projekt w wersji rozszerzonej by! konsultowany z przedstawicielami Ministerstwa Finansów. Potrzeba wprowadzenia zmian legislacyjnych w zakresie premii gwarancyjnych udzielanych

przy

likwidacji

ksi"#eczek

mieszkaniowych

wystawionych

do

dnia

23 pa'dziernika 1990 r. wynika z analizy aktualnej sytuacji oraz przepisów prawnych reguluj"cych przedmiotowe zagadnienie. Proponowane zmiany dotycz": 1) rozszerzenia katalogu czynno%ci uprawniaj"cych do uzyskania premii. Przes!anki uzasadniaj"ce wprowadzenie powy#szej zmiany s" nast$puj"ce: a) malej"ca systematycznie liczba likwidowanych ksi"#eczek mieszkaniowych wraz z premi" gwarancyjn" O ile w latach 1993 – 2001 zlikwidowano ponad 2.170 tys. ksi"#eczek (%rednio w roku – ponad 240 tys.), to w latach nast$pnych nast"pi! radykalny spadek zlikwidowanych ksi"#eczek i wynosi!: w 2002 r. – 98 tys., w 2003 r. – 92 tys., w 2004 r.– 84 tys., w 2005 r. zlikwidowano ju# tylko 62 tys. ksi"#eczek mieszkaniowych, a w 2007 r. – 49 tys., co wskazuje na pog!$bianie si$ tego zjawiska. b) wysoki udzia! likwidowanych ksi"#eczek na inne ni# przewidziane w ustawie cele, tj. bez prawa do premii gwarancyjnej W 2004 r. zlikwidowano oko!o 111 tys. ksi"#eczek, z czego a# 27 tys., tj. 24,5 % bez premii gwarancyjnej. Analogiczny wska'nik w 2005 r. wyniós! 27,75 %, a w 2007 r. – 24 %.

Systematycznie w ostatnich latach malej"ca liczba likwidowanych ksi"#eczek (nawet z wykorzystaniem prawa do cesji) wyra'nie %wiadczy o wyczerpywaniu si$ liczby w!a%cicieli ksi"#eczek zdolnych finansowo do zrealizowania któregokolwiek z istniej"cych tytu!ów do uzyskania premii. c) utrzymuj"ca si$ na wysokim poziomie liczba pozosta!ych jeszcze do zlikwidowania ksi"#eczek mieszkaniowych z prawem do premii gwarancyjnej Liczba takich ksi"#eczek wynosi!a na koniec: – 2004 r. – 1.707 tys., – 2005 r. – 1.617 tys., – 2006 r. – 1.540 tys., – 2007 r. – 1.472 tys. Zak!adaj"c, #e w kolejnych latach b$dzie zlikwidowanych oko!o 55 – 60 tys. tych ksi"#eczek rocznie, wszystkie ksi"#eczki zostan" zlikwidowane za oko!o 25 – 27 lat, tj. znacznie pó'niej ni# wskazywa!y na to wszystkie poprzednie kalkulacje. d) malej"ca liczba wydatków z bud#etu pa&stwa na refundacj$ bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych. O ile ka#dego roku w latach 1998 – 2001 wydatkowano na ten cel %rodki w wysoko%ci ponad miliard z!otych, o tyle w ostatnich latach wydatki na refundacj$ premii gwarancyjnych wynosi!y: w 2005 r. – 385 mln z!, w 2006 r. – 323 mln z!, w 2007 r. – 288,7 mln z!, na 2008 r. planowane wydatki wynosz" 328 mln z!. 2) zrównania praw do uzyskania premii gwarancyjnej i jej wyp!aty w!a%cicielom ksi"#eczek mieszkaniowych uzyskuj"cym odr$bn" w!asno%( lokalu w drodze przekszta!cenia praw lub nabywaj"cym na w!asno%( lokal lub dom uprzednio u#ytkowany na podstawie innego tytu!u prawnego ni# w!asno%(. Proponowane zmiany dotycz" tak#e pomocy pa&stwa w sp!acie d!ugoterminowych (najcz$%ciej 40- i 60-letnich) kredytów mieszkaniowych, funkcjonuj"cego od ponad 17 lat systemu pomocy, przy czym ustawowo okre%lone rozwi"zania tej pomocy funkcjonuj" – bez wi$kszych merytorycznych zmian – ponad 11 lat. Wed!ug danych zawartych w rozliczeniach PKO BP S.A. (banku obs!uguj"cego najwi$kszy portfel udzielonych kredytów mieszkaniowych) na koniec II kwarta!u 2008 r. zad!u#eniem z tytu!u ww. kredytów by!o obci"#onych 109.163 lokali

2

mieszkalnych i liczba ta sukcesywnie maleje dzi$ki aktualnie obowi"zuj"cym przepisom zawartym w art. 10 ust. 1 pkt 5 i art. 11 ust. 6 ustawy. Podstawowe formy pomocy to: – limitowane oprocentowanie kredytów (a tak#e zad!u#enia z tytu!u przej%ciowego wykupienia odsetek) – w I pó!roczu 2008 r. %rednio 6,25 %, – tzw. normatyw, limitowana wysoko%( wymiaru miesi$cznej sp!aty kredytu – w 2008 r. wynosi 2,78 z! za 1 m² powierzchni u#ytkowej mieszkania, – przej%ciowy wykup odsetek oraz wykup cz$%ci odsetek skapitalizowanych, – system umorze& cz$%ci zad!u#enia z tytu!u przej%ciowego wykupienia odsetek, przewiduj"cy m.in., i# w latach 2018 – 2025 zostanie umorzone pozosta!e, niesp!acone zad!u#enie wobec bud#etu pa&stwa i wobec banków z tytu!u skapitalizowanych odsetek, co faktycznie b$dzie oznacza!o zako&czenie sp!aty ww. kredytów i stosowania pomocy pa&stwa, – okresowe zawieszenie sp!aty kredytu najubo#szym kredytobiorcom, maksymalnie przez okres 20 kwarta!ów w ca!ym okresie sp!aty (obecnie okresy zawieszenia wyczerpuj" si$). Propozycje zmian w wi$kszo%ci uwzgl$dniaj" oczekiwania spo!eczne. Uwzgl$dniaj" one specyfik$ udzielania i sp!aty kredytów mieszkaniowych podlegaj"cych, w odleg!ej ju# przesz!o%ci, g!$bokiej transformacji, której skutki obci"#aj" zarówno bud#et pa&stwa, jak i kredytobiorców. Szczegó!owe regulacje: 1. Zmiana uj$ta w art. 1 pkt 1 lit. a tiret pierwsze projektu polega na wykre%leniu dotychczasowego wy!"czenia dotycz"cego mo#liwo%ci uzyskania premii gwarancyjnej przez w!a%cicieli ksi"#eczek mieszkaniowych dokonuj"cych przekszta!cenia spó!dzielczego w!asno%ciowego prawa do lokalu mieszkalnego w odr$bn" w!asno%( w trybie art. 1714 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spó!dzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, z pó'n. zm.). Punkt wyj%cia opracowania proponowanej zmiany stanowi!y daleko id"ce preferencje finansowe wprowadzone nowelizacj" ustawy o spó!dzielniach mieszkaniowych, która wesz!a w #ycie z dniem 31 lipca 2007 r. Wprowadzona w art. 12 ww. ustawy zmiana umo#liwia przekszta!cenie spó!dzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w odr$bn" w!asno%( ju# po

3

wp!aceniu nominalnej kwoty kredytu umorzonego przez pa&stwo w latach siedemdziesi"tych i osiemdziesi"tych, któr" spó!dzielnia za po%rednictwem banku odprowadza do bud#etu pa&stwa. Wobec powy#szego lokatorzy maj" mo#liwo%( nabycia odr$bnej w!asno%ci mieszkania ju# za kilkadziesi"t z!otych, a nie, jak do tej pory, co najmniej za kilkana%cie tysi$cy z!otych (spó!dzielca musia! dokonywa( sp!aty wielu zobowi"za& ci"#"cych na jego lokalu, w tym wp!aty ró#nicy mi$dzy warto%ci" rynkow" lokalu a zwaloryzowan" warto%ci" wk!adu mieszkaniowego). Aktualnie obowi"zuj"ce przepisy uniemo#liwiaj" cz!onkom spó!dzielni mieszkaniowych uzyskiwanie premii gwarancyjnych z przeznaczeniem na przekszta!cenie spó!dzielczego w!asno%ciowego prawa do lokalu w odr$bn" w!asno%(, co stanowi ró#nicowanie cz!onków spó!dzielni. St"d propozycja zmiany przepisów w kierunku mo#liwo%ci uzyskiwania premii gwarancyjnych na przekszta!cenie lokali w odr$bn" w!asno%(, niezale#nie od wysoko%ci kosztów uzyskania tego prawa, jakie musia!by ponosi( posiadacz ksi"#eczki mieszkaniowej. 2. Zmiany uj$te w art. 1 pkt 1 lit. a tiret drugie projektu rozszerzaj" katalog zdarze& uprawniaj"cych do uzyskania premii gwarancyjnej i maj" na celu stworzenie mo#liwo%ci likwidacji ksi"#eczki mieszkaniowej tak#e na: 1) sp!at$ zad!u#enia z tytu!u kredytu mieszkaniowego (pkt 10) tzw. starego portfela, dla ubogich kredytobiorców zajmuj"cych zad!u#one mieszkania, którzy nie maj" warunków finansowych do realizacji innych celów mieszkaniowych, uprawniaj"cych do uzyskania premii gwarancyjnej. Zak!ada si$, i# proponowany przepis b$dzie stanowi! dodatkow" zach$t$ dla niektórych kredytobiorców likwiduj"cych ksi"#eczki mieszkaniowe do dokonania ca!kowitej sp!aty, na preferencyjnych warunkach, zad!u#enia obci"#aj"cego zajmowane przez nich lokale mieszkalne. Efekty ww. zmiany b$d" generalnie korzystne, poniewa# nast"pi: a) zmniejszenie liczby zad!u#onych lokali mieszkalnych, wobec których w kolejnych latach by!by stosowany przej%ciowy wykup odsetek ze %rodków bud#etowych, b) zmniejszenie skali umorze& zad!u#enia z tytu!u skapitalizowanych odsetek i z tytu!u przej%ciowego wykupienia odsetek na koniec 20-letniego okresu sp!aty kredytu (przypadaj"cego od 2017 r. do 2025 r.),

4

c) zmniejszenie liczby ksi"#eczek mieszkaniowych likwidowanych bez premii gwarancyjnej, d) zwi$kszenie „zadowolenia spo!ecznego” w zwi"zku z umo#liwieniem uzyskania premii

gwarancyjnej

przez

szersz"

grup$

ubogich

posiadaczy

ksi"#eczek

mieszkaniowych. 2) remont lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, polegaj"cy na wymianie okien, instalacji gazowej lub instalacji elektrycznej (pkt 11). Koniecznym warunkiem uzyskania premii gwarancyjnej na remont mieszkania lub domu jednorodzinnego jest posiadanie przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej tytu!u w!asno%ci do remontowanej nieruchomo%ci lub spó!dzielczego prawa do lokalu lub domu jednorodzinnego. Poszerzenie zakresu inwestycji uprawniaj"cych do uzyskania premii gwarancyjnej o ograniczony w swoim zakresie remont mieszkania stworzy realn" szans$ wykorzystania urealnionej kwoty zgromadzonych oszcz$dno%ci tym w!a%cicielom ksi"#eczek, których potrzeby mieszkaniowe – po wieloletnim okresie czasu od rozpocz$cia systematycznego oszcz$dzania – s" ju# w jakiej% formie zaspokojone. Osoby te – dysponuj"c ksi"#eczk" mieszkaniow" – przy obecnym katalogu zdarze& uprawniaj"cych do uzyskania premii nie maj" mo#liwo%ci wykorzystania zgromadzonych i zwaloryzowanych %rodków z ksi"#eczki mieszkaniowej

mimo

realnych

potrzeb

remontowych

zwi"zanych

z

miejscem

zamieszkiwania. Znacznie ograniczony w swoim zakresie katalog robót remontowych, uprawniaj"cych do uzyskania premii, b$dzie oznacza! w du#ej mierze adresowanie nowej mo#liwo%ci do tych w!a%cicieli ksi"#eczek, dla których pozyskanie %rodków z premii gwarancyjnej jest niejednokrotnie warunkiem przeprowadzenia remontu. Skoro dotychczas nie dokonali oni wymiany okien, instalacji elektrycznej lub gazowej, wykorzystuj"c realne wsparcie, jakim by! wieloletni okres obowi"zywania ulgi remontowej w PIT, to w du#ej cz$%ci przypadków mo#na za!o#y(, #e nie byli finansowo w stanie skorzysta( z tej mo#liwo%ci. Przy okazji uzasadnienia powy#szej propozycji zmiany nale#y podkre%li(, i# zmierzaj"c" w podobnym kierunku korekt$ ustawy o pomocy pa&stwa przewiduje b$d"cy ju# przedmiotem prac parlamentarnych rz"dowy projekt ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów (druk nr 321). Propozycja poszerzenia mo#liwo%ci wykorzystania premii 5

gwarancyjnej o remonty mieszka&, zawarta w tym projekcie, dotyczy znacznie w$#szego zakresu oddzia!ywania ni# proponowana w niniejszym projekcie zmiana. Wynika to z powi"zania zmiany w ustawie o pomocy pa&stwa ... w rz"dowym projekcie ustawy z ca!o%ci" znacznie szerszych rozwi"za& systemowych, proponowanych w druku nr 321.

3) wp!at$ przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej na fundusz remontowy nale#nej za okres ostatnich 12 miesi$cy kwoty, pod warunkiem przeprowadzenia w okresie ostatnich dwóch lat przez wspólnot$ mieszkaniow" lub spó!dzielni$ mieszkaniow" remontów cz$%ci wspólnej nieruchomo%ci, przy udziale w!a%ciciela ksi"#eczki w kosztach przeprowadzonych remontów nieruchomo%ci wspólnej co najmniej na poziomie dokonanej wp!aty (pkt 12). Proponowana zmiana odnosi si$ do podobnego zakresu problemów oraz zbli#onego zakresu podmiotowego w!a%cicieli ksi"#eczek mieszkaniowych jak wskazane w pkt 11 (uzyskanie premii gwarancyjnej na tej podstawie nie b$dzie oczywi%cie mo#liwe, w przypadku gdy w!a%ciciel ksi"#eczki jest najemc" mieszkania). Uj$te w pkt 11 i 12 rozszerzenie celów, na które mo#e by( przeznaczana premia gwarancyjna, mo#e wi"za( si$ ze zwi$kszeniem obci"#enia bud#etu pa&stwa na refundacje bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych. 3. Zmiany uj$te w art. 1 pkt 2 projektu dotycz" wprowadzenia mo#liwo%ci wcze%niejszego uzyskania premii gwarancyjnej z przeznaczeniem na wk!ad w!asny wymagany przy kredycie mieszkaniowym. Przy zachowaniu obecnego zakresu zdarze&, których wyst"pienie stanowi podstawow" przes!ank$ wyp!aty premii gwarancyjnej podlegaj"cej refundacji z bud#etu pa&stwa, proponuje si$ rozszerzenie katalogu warunków pozwalaj"cych na wcze%niejsze uzyskanie premii gwarancyjnej, tj. wyp!at$ premii jeszcze przed doprowadzeniem zak!adanej inwestycji do ko&ca1).

1)

Obecny katalog tytu!ów uprawniaj"cych do wcze%niejszej wyp!aty premii polega na okre%leniu w ustawie minimalnych poziomów wydatków ju# poniesionych w zwi"zku z realizowan" inwestycj" – udokumentowanie poniesionych nak!adów daje podstaw$ wcze%niejszego uzyskania premii gwarancyjnej, która mo#e tym samym bezpo%rednio s!u#y( dalszemu finansowaniu przedsi$wzi$cia. Na wniosek w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej premia mo#e obecnie zosta( wyp!acona w trakcie budowy w!asnego domu (przy zaawansowaniu budowy co najmniej 20 % warto%ci kosztorysowej) lub przebudowy budynku mieszkalnego (co najmniej 50 % warto%ci

6

Podstawowym sposobem finansowania inwestycji od d!u#szego ju# czasu jest kredyt mieszkaniowy. Zaci"gni$cie kredytu lub zapewnienie lepszych warunków kredytowania wi"#e si$ z konieczno%ci" uprzedniego poniesienia przez kredytobiorc$ cz$%ci wydatków inwestycyjnych ze %rodków w!asnych, stanowi"cych wk!ad w!asny kredytobiorcy. Brak mo#liwo%ci zaanga#owania %rodków w!asnych znacz"co ogranicza dost$p do kredytu mieszkaniowego, za% w przypadku osób pozbawionych wysokich dochodów stanowi wr$cz barier$ uniemo#liwiaj"c" pozyskanie finansowania z tego 'ród!a. Do tej ostatniej grupy nale#y

zaliczy(

obecnych

w!a%cicieli

ksi"#eczek

mieszkaniowych.

Systematycznie

w ostatnich latach malej"ca liczba likwidowanych ksi"#eczek wyra'nie %wiadczy o wyczerpywaniu si$ liczby w!a%cicieli ksi"#eczek zdolnych finansowo do zrealizowania któregokolwiek z istniej"cych tytu!ów do uzyskania premii, je#eli warunkiem jest uprzednie poniesienie chocia#by cz$%ci wymaganych nak!adów inwestycyjnych. Uwzgl$dniaj"c powy#sze, zasadne jest, aby w!a%ciciele ksi"#eczek mieszkaniowych, posiadaj"c ju# %rodki w!asne (zgromadzone oszcz$dno%ci wraz z premi" urealniaj"c" warto%( zgromadzonych wk!adów), mogli je wykorzysta( jako wk!ad w!asny zwi"zany z kredytem mieszkaniowym udzielonym na przedsi$wzi$cie warunkuj"ce uzyskanie premii na ogólnych zasadach. Wprowadzenie takiej mo#liwo%ci jest w!a%nie przedmiotem omawianej zmiany. Proponuje si$, aby premia gwarancyjna na wk!ad w!asny by!a wyp!acana za po%rednictwem banku

udzielaj"cego

kredytu.

Warunkiem

udzielenia

premii

gwarancyjnej

b$dzie

przedstawienie przez w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej umowy kredytu na sfinansowanie jednej z czynno%ci uprawniaj"cych obecnie do premii na ogólnych zasadach (umowy uwzgl$dniaj"cej %rodki z premii jako wk!ad w!asny), uruchomienie kredytu po otrzymaniu przez instytucj$ kredytuj"c" premii gwarancyjnej oraz wyp!acenie podmiotowi realizuj"cemu przedsi$wzi$cie kwoty otrzymanej premii gwarancyjnej wraz z kredytem lub pierwsz" transz" kredytu. Uzyskanie premii wed!ug proponowanych przepisów powinno przebiega( zgodnie z nast$puj"cym schematem: 1) w!a%ciciel ksi"#eczki uzyskuje w banku prowadz"cym ksi"#eczk$ za%wiadczenie o aktualnej wysoko%ci przys!uguj"cej premii gwarancyjnej i wysoko%ci zgromadzonego wk!adu, kosztorysowej) lub mo#e zosta( przekazana do spó!dzielni mieszkaniowej po wniesieniu co najmniej 50 % wymaganego wk!adu budowlanego lub mieszkaniowego lub wp!aceniu co najmniej 50 % warto%ci kosztorysowej lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego deweloperowi.

7

2) w!a%ciciel ksi"#eczki zawiera w wybranym przez siebie banku umow$ kredytu mieszkaniowego w wysoko%ci uwzgl$dniaj"cej nale#n" premi$ i wk!ad (a zatem kredyt b$dzie pokrywa! ró#nic$ mi$dzy kosztami czynno%ci, któr" ma finansowa( – zakupu, budowy, wp!aty partycypacji w TBS itd. – a wk!adem w!asnym w!a%ciciela ksi"#eczki, pochodz"cym z wk!adu, premii i ewentualnie równie# innych %rodków w!asnych), 3) w!a%ciciel ksi"#eczki sk!ada w banku prowadz"cym ksi"#eczk$ wniosek o jej likwidacj$ i wyp!at$ premii – przedstawiaj"c umow$ kredytu, wskazuj"c" m.in. numer rachunku w banku kredytuj"cym, na który ma nast"pi( przekazanie premii, 4) bank prowadz"cy ksi"#eczk$ likwiduje j" i przekazuje premi$ (a zapewne tak#e wk!ad, cho( tego ustawa nie wymaga) na ww. rachunek w banku kredytuj"cym, 5) bank kredytuj"cy, po otrzymaniu kwoty premii (i ew. po spe!nieniu innych warunków przewidzianych w umowie kredytu – np. po ustanowieniu zabezpiecze&) uruchamia kredyt, wyp!acaj"c go (lub jego cz$%(, je#eli wyp!ata nast$puje w transzach), zale#nie od rodzaju inwestycji i postanowie& umowy kredytowej: - wskazanemu inwestorowi (np. przy zakupie mieszkania od dewelopera lub spó!dzielni mieszkaniowej), - osobie, od której w!a%ciciel ksi"#eczki-kredytobiorca nabywa lokal (prawo do lokalu) na rynku wtórnym, lub - samemu w!a%cicielowi ksi"#eczki-kredytobiorcy – np. w przypadku budowy domu przez kredytobiorc$. Wraz z kwot" wyp!aconego kredytu (lub jego cz$%ci) zostaje wyp!acona kwota otrzymanej uprzednio przez bank kredytuj"cy premii gwarancyjnej. Nale#y zaznaczy(, #e ca!o%( %rodków nale#nych z tytu!u premii gwarancyjnej musi by( wykorzystana jako wk!ad w!asny kredytobiorcy, a zatem przekazana do banku, w którym w!a%ciciel ksi"#eczki zaci"ga kredyt. Przepisy art. 3a ust. 3a pkt 2 i 3 oraz ust. 4a, zapewniaj"ce zwrot równowarto%ci premii w przypadku wycofania si$ w!a%ciciela ksi"#eczki z dokonania czynno%ci uprawniaj"cej do premii (czyli wycofania si$ z zaci"gni$cia kredytu), zosta!y sformu!owane analogicznie do obowi"zuj"cych

w

pozosta!ych

przypadkach

wymienionych

w

art.

3a

ust.

1,

z uwzgl$dnieniem specyfiki czynno%ci, jak" jest zaci"gni$cie kredytu. A zatem: - w!a%ciciel ksi"#eczki mieszkaniowej upowa#nia bank kredytuj"cy do zwrotu do banku prowadz"cego ksi"#eczk$ mieszkaniow" równowarto%ci premii przekazanej bankowi kredytuj"cemu – je#eli w!a%ciciel ksi"#eczki zrezygnuje z kredytu, zanim

8

bank kredytuj"cy wyp!aci! kwot$ premii wraz z kwot" kredytu (lub pierwszej jego transzy); kwota premii gwarancyjnej znajduje si$ bowiem w takim przypadku na rachunku w banku udzielaj"cym kredytu; bank ten zwraca wówczas równowarto%( premii w dniu rozwi"zania umowy kredytu, - je#eli w!a%ciciel ksi"#eczki mieszkaniowej zrezygnuje z kredytu ju# po wyp!acie kwoty kredytu (lub jego cz$%ci) – bank kredytuj"cy nie b$dzie móg! zwróci( równowarto%ci premii, poniewa# wyp!aci! j" wraz z kredytem (lub jego cz$%ci"); zwrotu dokonuje wówczas w!a%ciciel ksi"#eczki mieszkaniowej (zobowi"zuje go do tego z!o#one pisemne o%wiadczenie) w terminie 30 dni od rozwi"zania umowy kredytu (po przekroczeniu tego terminu – z odsetkami ustawowymi). Je#eli zaistniej" powy#sze okoliczno%ci i nast"pi zwrot premii, mo#liwe b$dzie – analogicznie jak w dotychczas obowi"zuj"cych przepisach – ponowne wyp!acenie premii, po spe!nieniu okre%lonych warunków. Stanowi o tym dodawany w art. 3a ust. 5a. W art. 1 pkt 3 dokonano zmiany polegaj"cej na dodaniu po art. 3c art. 3d, który zawiera harmonogram realizacji uprawnie& do premii gwarancyjnej na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 11 i 12. Pozwoli to na równomierne roz!o#enie w czasie obci"#e& bud#etu pa&stwa z tytu!u refundacji premii gwarancyjnych w poszczególnych latach. Równie# w celu zapewnienia p!ynno%ci procesu refundacji bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych w ust. 3 dodanego art. 3d przyj$to zasad$, zgodnie z któr" w!a%ciciel ksi"#eczki, zamierzaj"cy uzyska( premi$ gwarancyjn" na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 11 i 12, w przypadku dokonania czynno%ci przed uzyskaniem uprawnienia zgodnie z harmonogramem, b$dzie musia! z!o#y( wniosek w ograniczonym do 6 miesi$cy okresie czasu, licz"c od dnia nabycia zgodnie z harmonogramem tego uprawnienia.

4. Zmiany uj$te w art. 1 pkt 5 i 6 projektu dotycz" wyd!u#enia o 4 lata, tj. do ko&ca 2012 r., terminu (aktualnie up!ywaj"cego z ko&cem 2008 r.) ca!kowitej sp!aty, na preferencyjnych warunkach, zad!u#enia z tytu!u kredytów mieszkaniowych. Jest to propozycja korzystna zarówno dla kredytobiorców, jak i bud#etu pa&stwa. Dzi$ki preferencyjnym warunkom sp!aty corocznie zmniejsza si$ liczba zad!u#onych mieszka&, wobec których jest stosowana pomoc pa&stwa, przede wszystkim w formie przej%ciowego wykupu odsetek. Tylko w 2006 r. kredytobiorcy banku PKO BP S.A. sp!acili zad!u#enie 9

obci"#aj"ce ponad 7 tys. mieszka&, przekazuj"c do bud#etu pa&stwa sp!aty cz$%ci zad!u#enia z tytu!u przej%ciowego wykupienia odsetek w kwocie ponad 80 mln z!, stanowi"cej ok. 67 % ogólnej kwoty sp!at ww. zad!u#enia. Odpowiednio w 2007 r. na preferencyjnych warunkach zosta!o sp!acone zad!u#enie dotycz"ce 7.320 lokali mieszkalnych, a uzyskane dochody bud#etu z tego tytu!u wynios!y ponad 79 mln z!, co stanowi ponad 59 % ogólnej kwoty sp!at zad!u#enia. Powy#sza zmiana wyeliminuje gro'n" dla bud#etu pa&stwa sytuacj$, w której pocz"wszy od 2009 r. nast"pi!oby radykalne obni#enie dochodów bud#etu pa&stwa pochodz"cych ze sp!at zad!u#enia z tytu!u przej%ciowego wykupienia odsetek. 5. Zmiany uj$te w art. 2 ust. 1 projektu zawieraj" propozycj$ poszerzenia katalogu uprawnie& do uzyskania premii gwarancyjnych dla w!a%cicieli ksi"#eczek mieszkaniowych, którzy przed wej%ciem w #ycie niniejszej ustawy dokonali ca!kowitej sp!aty zad!u#enia obci"#aj"cego lokal w!a%ciciela ksi"#eczki mieszkaniowej powsta!ego w zwi"zku z kredytem. Realizacja uprawnie& do uzyskania premii gwarancyjnej b$dzie si$ odbywa( zgodnie z harmonogramem zamieszczonym w art. 2 ust. 2 projektowanej nowelizacji ustawy. Harmonogram okre%la lata, w których w!a%ciciel ksi"#eczki mieszkaniowej mo#e zrealizowa( uprawnienia do premii gwarancyjnej na podstawie art. 2 ust. 1 projektu nowelizacji ustawy i zosta! opracowany na podstawie danych uzyskanych z banku PKO BP S.A. dotycz"cych liczby czynnych rachunków ksi"#eczek mieszkaniowych w latach wystawienia ksi"#eczki. Ograniczenie mo#liwo%ci realizowania tego uprawnienia do lat wyznaczonych zgodnie z harmonogramem, okre%lonym w art. 2 ust. 2 projektu ustawy, istotnie zmniejsza ryzyko bardzo nierównomiernych obci"#e& bud#etowych z tytu!u refundacji premii gwarancyjnych w kolejnych latach bud#etowych. Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o dzia!alno%ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) projekt ustawy zosta! zamieszczony na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Infrastruktury.

Projekt nie podlega procedurze notyfikacji aktów prawnych, o których mowa w przepisach rozporz"dzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania

10

krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z pó'n. zm.), gdy# nie zawiera przepisów technicznych. Do projektu nie wp!yn$!y zg!oszenia podmiotów zainteresowanych pracami nad tym projektem na zasadach okre%lonych w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o dzia!alno%ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414). Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

11

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddzia!uje ustawa Projektowana zmiana ma znaczenie dla kredytobiorców i posiadaczy ksi"#eczek mieszkaniowych: – spó!dzielni mieszkaniowych, – cz!onków spó!dzielni, – osób fizycznych obci"#onych zad!u#eniem z tytu!u kredytów mieszkaniowych obj$tych pomoc" pa&stwa w ich sp!acie, a tak#e posiadaj"cych oszcz$dno%ciowe ksi"#eczki mieszkaniowe wystawione do dnia 23 pa'dziernika 1990 r., w tym bez prawa do premii gwarancyjnej. 2. Konsultacje spo!eczne W ramach konsultacji spo!ecznych projekt w wersji z dnia 19 sierpnia 2008 r. zosta! udost$pniony na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury oraz w Biuletynie Informacji Publicznej, a tak#e zosta! przekazany bankom kredytuj"cym i zwi"zkom rewizyjnym spó!dzielni mieszkaniowych. Natomiast aktualny projekt zmiany ustawy zawieraj"cy propozycje dalszego poszerzenia katalogu uprawnie& do uzyskania premii gwarancyjnych przy likwidacji ksi"#eczek mieszkaniowych by! przedmiotem uzgodnie& z przedstawicielami Ministerstwa Finansów w dniu 15 wrze%nia 2008 r. Organizacje, które bra!y udzia! w konsultacjach: 1. Krajowa Rada Spó!dzielcza w Warszawie, 2. Krajowy Zwi"zek Rewizyjny SM w Warszawie, 3. Zwi"zek Rewizyjny Spó!dzielni Mieszkaniowych RP, 4. Spó!dzielczy Regionalny Zwi"zek Rewizyjny w Bia!ymstoku, 5. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Bydgoszczy, 6. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Katowicach, 7. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Krakowie, 8. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Lublinie, 9. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Opolu, 10. Ogólnopolski Zwi"zek Rewizyjny Wiejskich SM, 12

11. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Radomiu, 12. Podkarpacki Zwi"zek Rewizyjny SM w Rzeszowie, 13. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Szczecinie, 14. Ma!opolski Zwi"zek Rewizyjny SM, 15. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Toruniu, 16. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Zielonej Górze, 17. Narodowy Bank Polski, 18. Bank PKO BP SA, 19. BG) SA, 20. Bank Polskiej Spó!dzielczo%ci SA, 21. Bank Pekao SA, 22. Mazowiecki Bank Regionalny SA, 23. Gospodarczy Bank Wielkopolski SA, 24. Bank Zachodni WBK SA, 25. Stowarzyszenie Lokatorów i Spó!dzielców z Konina, 26. Polska Unia Lokatorów, 27. Zwi"zek Zawodowy „Solidarno%(”, 28. Ogólnopolskie Porozumienie Zwi"zków Zawodowych. W wyniku przeprowadzonych konsultacji otrzymano uwagi i opinie dotycz"ce projektu od nast$puj"cych podmiotów: 1. Krajowego Zwi"zku Lokatorów i Spó!dzielców z Konina, 2. Regionalnego Zwi"zku Rewizyjnego SM w Krakowie, 3. Zwi"zku Rewizyjnego Spó!dzielni Mieszkaniowych RP, 4. Banku PKO BP SA, 5. Narodowego Banku Polskiego. Przedstawiciele ww. podmiotów zostali zaproszeni i uczestniczyli w konferencji uzgodnieniowej, która odby!a si$ w dniu 17 lipca 2008 r. Cz$%( uwag zg!oszonych przez ww. podmioty zosta!a wzi$ta pod uwag$ w trakcie prac nad projektem. Do projektu nie wp!yn$!y zg!oszenia podmiotów zainteresowanych pracami nad tym projektem na zasadach okre%lonych w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o dzia!alno%ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414). 13

Po konsultacjach mi$dzyresortowych w dniu 18 lipca 2008 r. projekt ten zosta! przekazany do Komisji Wspólnej Rz"du i Samorz"du Terytorialnego, niezale#nie od tego, i# zawarte w projekcie regulacje nie maj" wp!ywu na jednostki samorz"du terytorialnego.

3. Wp!yw ustawy na sektor finansów publicznych, w tym bud#et pa&stwa i bud#ety jednostek samorz"du terytorialnego Projektowana nowelizacja nie ma wp!ywu na bud#ety jednostek samorz"du terytorialnego. Natomiast jej wp!yw na bud#et pa&stwa po stronie wydatków bud#etowych dotyczy wzrostu wydatków na refundacj$ wyp!aconych przez banki premii gwarancyjnych osobom fizycznym, które podejm" si$ likwidacji ksi"#eczki mieszkaniowej na cele okre%lone w projektowanej nowelizacji ustawy. Natomiast po stronie dochodów bud#etowych wp!yw jest korzystny, powoduj"cy wzrost wp!ywów do bud#etu pa&stwa. W celu oceny skutków finansowych nale#y wzi"( jednak#e pod uwag$: 1) liczb$ ksi"#eczek mieszkaniowych, która na koniec 2007 r. wynosi!a 1.472 tys., a tak#e liczb$ zad!u#onych lokali mieszkalnych na koniec 2007 r. – 112.254 (wed!ug rozlicze& PKO BP S.A.), 2) roczne wydatki na refundacj$ bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych, zaplanowane na 2008 r. w kwocie 328 mln z!, 3) roczne wydatki na wykup odsetek od kredytów mieszkaniowych, zaplanowane na 2008 r. w kwocie 130 mln z!, 4) roczne wp!ywy do bud#etu pa&stwa, pochodz"ce ze sp!at zad!u#enia z tytu!u przej%ciowego wykupienia odsetek, zaplanowane na 2008 r. w kwocie 140 mln z!, 5) stan wierzytelno%ci Skarbu Pa&stwa z tytu!u przej%ciowego wykupienia odsetek na koniec 2007 r. w kwocie 7 037 mln z!, 6) roczn" kwot$ umorze& ww. wierzytelno%ci Skarbu Pa&stwa – w 2007 r. ok. 209 mln z!. Ponadto nale#y podkre%li(, i# na koniec 2017 r. nast"pi systemowe odd!u#enie, w ci$#ar bud#etu pa&stwa, przewa#aj"cej liczby (ok. 85 – 90%) kredytobiorców regularnie sp!acaj"cych zad!u#enie z tytu!u kredytu od 1998 r.

14

Proponowane zmiany opieraj" si$ w ca!o%ci na ju# istniej"cych i uznanych zobowi"zaniach przej$tych przez bud#et pa&stwa – waloryzacji zgromadzonych oszcz$dno%ci ze %rodków bud#etu pa&stwa pod warunkiem spo#ytkowania ich na zakup lub budow$ mieszkania. Dok!adne oszacowanie skutków finansowych, jakie musi ponie%( bud#et pa&stwa w zwi"zku z propozycj" zmiany ustawy, nie jest mo#liwe, poniewa# brak jest wiedzy w Ministerstwie Infrastruktury i banku PKO BP S.A. na temat kredytobiorców posiadaj"cych jednocze%nie zad!u#one lokale mieszkalne i ksi"#eczki mieszkaniowe bez prawa do premii gwarancyjnej. Brak jest tak#e wiedzy na temat liczby ksi"#eczek mieszkaniowych, które mog" by( zlikwidowane na poszczególne, uj$te w projekcie ustawy, cele. O tym, czy zlikwidowa( ksi"#eczk$ mieszkaniow" na jaki% z projektowanych celów, podejmuj" decyzj$ tylko i wy!"cznie posiadacze ksi"#eczek mieszkaniowych. Przy czym nale#y podkre%li(, #e ksi"#eczka mieszkaniowa mo#e by( wykorzystana na realizacj$ jednego z celów, a wi$c oszacowanie skutków finansowych przy ocenie poszczególnych celów jest obarczone du#ym b!$dem. Za!o#ono, #e %rednia premia gwarancyjna w 2009 r. i dalszych latach b$dzie si$ kszta!towa!a na poziomie od 6 000 z! do 6 700 z!. Zmiana uj$ta w art. 1 pkt 1 lit. a tiret pierwsze projektu ustawy – przeznaczenie premii gwarancyjnej na dokonywanie przekszta!ce& spó!dzielczego w!asno%ciowego prawa do lokali w prawo odr$bnej w!asno%ci Wed!ug informacji uzyskanych ze Zwi"zku Rewizyjnego Spó!dzielni Mieszkaniowych RP na dzie& 31 lipca 2007 r. spó!dzielcze w!asno%ciowe prawo dotyczy 2.471 tys. lokali, natomiast z prawem odr$bnej w!asno%ci jest 45 tys. lokali spó!dzielczych. Wed!ug stanu na ten dzie& ze 162 tys. z!o#onych wniosków o przekszta!cenie w!asno%ciowego prawa w prawo odr$bnej w!asno%ci tylko 34 tys. wniosków zosta!o za!atwionych pozytywnie. Przy za!o#eniu, #e %rednio w roku z liczby oko!o 100.000 posiadaczy lokali w!asno%ciowych oko!o 10 % b$dzie posiada!o ksi"#eczki mieszkaniowe, przy których likwidacji b$d" mogli dokona( przekszta!cenia lokalu w prawo odr$bnej w!asno%ci, wydatki z bud#etu pa&stwa na refundacj$ bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych kszta!towa( si$ b$d" na poziomie 60 mln z! – 70 mln z! rocznie. Zmiana uj$ta w art. 1 pkt 1 lit. a tiret drugie projektu ustawy: a) przeznaczenie premii gwarancyjnych na sp!at$ zad!u#enia z tytu!u kredytów mieszkaniowych tzw. starego portfela (pkt 10)

15

Zak!ada si$, #e ok. 5 – 10 % zad!u#onych kredytobiorców (aktualnie, tj. na koniec II kw. 2008 r., jest ich !"cznie niewiele ponad 109 tys.) posiada ksi"#eczki mieszkaniowe bez prawa do premii gwarancyjnej. Przeznaczenie premii gwarancyjnej na sp!at$ zad!u#enia z tytu!u kredytu mieszkaniowego tzw. starego portfela przez grup$ osób od oko!o 5.000 do oko!o 10.000 b$dzie powodowa!o zwi$kszenie wydatków bud#etowych na refundacj$ wyp!aconych premii gwarancyjnych w kwocie od oko!o 30 mln z! w 2009 r. do oko!o 60 mln w pó'niejszym terminie. Jednocze%nie o wydatkowane kwoty na refundacj$ premii gwarancyjnych zmniejszy si$ zad!u#enie z tytu!u kredytu wraz ze skapitalizowanymi odsetkami, a tym samym zmniejsz" si$ wydatki na przej%ciowy wykup odsetek w analogicznym okresie. Zmniejszenie wydatków na przej%ciowy wykup odsetek szacuje si$ na kwot$ od 3 do 5 mln z! (przy %redniej stopie procentowej w skali roku szacowanej na 7 %). Dok!adne oszacowanie skutków finansowych nie jest mo#liwe, poniewa# brak jest wiedzy w Ministerstwie Infrastruktury i banku PKO BP S.A. na temat kredytobiorców posiadaj"cych jednocze%nie zad!u#one lokale mieszkalne i ksi"#eczki mieszkaniowe bez prawa do premii gwarancyjnej. b) przeznaczenie premii gwarancyjnej na remont lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (pkt 11) c) na wp!at$ na fundusz remontowy we wspólnotach lub spó!dzielniach mieszkaniowych (pkt 12) Skutki bud#etowe z tych tytu!ów zostan" roz!o#one na poszczególne lata, zgodnie z harmonogramem realizacji uprawnie& do z!o#enia wniosku o wyp!at$ premii gwarancyjnej obejmuj"cym okres od 2009 r. do 2017 r. (patrz dodany art. 3d ust. 2 ustawy). W za!"czonej poni#ej tabeli zosta!y przedstawione szacowane kwoty z tytu!u nabytych praw do wyp!at premii gwarancyjnych, w zwi"zku z wykonaniem remontu lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego lub wp!at" na fundusz remontowy we wspólnotach lub spó!dzielniach mieszkaniowych. Kwoty te, oszacowane jako maksymalne, kszta!tuj" si$ w wysoko%ci od ok. 90 mln z! w 2009 r. do ok. 875 mln z! w 2015 r., w przyporz"dkowaniu do grup ksi"#eczek mieszkaniowych za!o#onych w ró#nych okresach czasu. Jak wskazano w uzasadnieniu, projekt ustawy przewiduje, #e w danym roku, uzale#nionym od okresu za!o#enia ksi"#eczki, w!a%ciciel b$dzie uzyskiwa! prawo do premii gwarancyjnej na podstawie dodanych tytu!ów art. 3 ust. 1 pkt 11 i 12. Oznacza to, #e maksymalne kwoty wydatków bud#etowych na refundacj$ premii, przyporz"dkowane do danego roku

16

wspomnianej powy#ej tabeli, b$d" roz!o#one w czasie – pocz"wszy od roku uzyskania uprawnienia na kolejne lata.

Zmiana uj$ta w art. 1 pkt 2 projektu ustawy Proponowane zmiany nie spowoduj" istotnego zwi$kszenia ca!kowitych wydatków na refundacj$ bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych, a co najwy#ej pewne przesuni$cie ich w czasie. Wed!ug wst$pnych szacunków powy#sza zmiana spowodowa( mo#e w 2009 r. wzrost wydatków na refundacje wyp!aconych premii gwarancyjnych, które szacuje si$ na oko!o 10 mln z!, przy za!o#eniu, #e oko!o 1.500 osób posiadaj"cych ksi"#eczki mieszkaniowe bez prawa do premii zlikwiduje ksi"#eczk$, a otrzyman" premi$ wykorzysta jako wk!ad w!asny przy zaci"gni$ciu kredytu mieszkaniowego.

Zmiany uj$te w art. 1 pkt 5 i 6 projektu ustawy spowoduj" zwi$kszenie dochodów bud#etowych w rocznych kwotach szacowanych na ok. 60 mln z! – 80 mln z!. Powy#szy szacunek zosta! przyj$ty w oparciu o dotychczasowe sp!aty zad!u#enia dokonywane przez kredytobiorców na tle obowi"zuj"cego dotychczas przepisu. W 2006 r. wp!ywy z tego tytu!u wynosi!y – 80,3 mln z!, w 2007 r. – 79,2 mln z!. Zmiany uj$te w art. 2 ust. 1 projektu ustawy zawieraj" propozycj$ poszerzenia katalogu uprawnie& do uzyskania premii gwarancyjnych dla posiadaczy ksi"#eczek mieszkaniowych, którzy w przesz!o%ci dokonali ca!kowitej sp!aty zad!u#enia z tytu!u kredytu mieszkaniowego tzw. starego portfela. Wed!ug posiadanych informacji, ca!kowitej sp!aty zad!u#enia wed!ug stanu na koniec 2007 r. dokona!o ponad 160 tys. kredytobiorców. Przyjmuj"c, #e od 5 % do 7 % by!ych kredytobiorców posiada ksi"#eczki mieszkaniowe i skorzysta!oby z tego uprawnienia, szacowane wydatki z bud#etu pa&stwa na ten cel okre%la si$ na kwot$ od 50 mln z! do 75 mln z!.

17

1965

1966

1967

1968

1969

1970

1971

1972

2

3

4

5

6

7

8

2

3

10 000

8 000

8 000

8 000

10 000

7 000

6 000

9 000

4

34 000

32 000

5

13 600

12 800

(kol. 4 *40 %)

6

20 400

19 200

(kol. 4 – kol. 5)

zakresie

przedziale czynno%ci)

obowi"zuj"cym zakresu czynno%ci)

okresu w

rozszerzeniu

zlikwidowania (po

pozosta!ych do

7

4 080

3 840

(kol. 6*20 %)

zrealizowane

nie b$d"

ksi"#eczek, które

8

16 320

15 360

(kol. 6 – kol. 7)

na nowe cele

realizacji wyp!at

przeznaczonych do

ksi"#eczek

ksi"#eczek

97 920 000

92 160 000

9

na nowe cele

sys. 6 000 z!

10

18

2010

2009

danego przedzia!u

%redniej premii w zaliczonych do

przy

kwoty wydatków premii dla

Liczba ksi"#eczek Przybli#ona liczba Przybli#ona liczba Szacowane roczne Rok wyp!aty

rocznie (przy

likwidowanych

ksi"#eczek

Liczba

koniec danego

rachunków na

ksi"#eczki ksi"#eczek

(w szt.)

czynnych

Liczba czynnych *"czna liczba

za!o#enia rachunków

Rok

1

1

Lp.

katalogu uprawnie& do premii

Szacunkowe skutki finansowe dla bud#etu pa&stwa z tytu!u refundacji premii gwarancyjnych w zwi"zku z projektowanym rozszerzeniem

Departament Strategii Budownictwa i Mieszkalnictwa

Ministerstwo Infrastruktury

1973

1974

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

44 000

157 000

286 000

304 000

199 000

100 000

51 000

37 000

27 000

17 000

17 000

21 000

19 000

14 000

17 000

18 000

14 000

12 000

201 000

286 000

304 000

199 000

198 000

52 000

44 000

80 400

114 400

121 600

79 600

79 200

20 800

17 600

120 600

171 600

182 400

119 400

118 800

31 200

26 400

24 120

34 320

36 480

23 880

23 760

6 240

5 280

96 480

137 280

145 920

95 520

95 040

24 960

21 120

578 880 000

823 680 000

875 520 000

573 120 000

570 240 000

149 760 000

126 720 000

19

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

3) %rednioroczn" liczb$ ksi"#eczek likwidowanych na podstawie aktualnie obowi"zuj"cej ustawy – 40 % ksi"#eczek mieszkaniowych.

2) 20 % udzia! ksi"#eczek, które nie b$d" zrealizowane – wed!ug informacji uzyskanych z banku PKO BP,

1) %redni" premi$ gwarancyjn" na koniec 2007 r. wynosz"c" 6 000 z!,

przyj$to:

20

Do ustalenia szacowanych rocznych wydatków na refundacj$ premii gwarancyjnej w zwi"zku z nowymi celami zawartymi w nowelizacji ustawy

Obja%nienia:

4. Wp!yw ustawy na rynek pracy Wej%cie w #ycie ustawy nie b$dzie mia!o wp!ywu na rynek pracy. 5. Wp!yw ustawy na konkurencyjno%( gospodarki i przedsi$biorczo%(, w tym na funkcjonowanie przedsi$biorstw Wej%cie w #ycie ustawy nie b$dzie mia!o wp!ywu na konkurencyjno%( gospodarki i przedsi$biorczo%( ani na funkcjonowanie przedsi$biorstw. 6. Wp!yw ustawy na sytuacj$ i rozwój regionalny Wej%cie w #ycie ustawy nie b$dzie mia!o wp!ywu na sytuacj$ i rozwój regionów.

21

RAPORT KO+COWY Z OSR

1. Analiza problemu Problemem, który proponuje si$ przynajmniej cz$%ciowo rozwi"za(, jest liczba ksi"#eczek mieszkaniowych wystawionych do dnia 23 pa'dziernika 1990 r. Wed!ug stanu na koniec 2007 r. by!o ich jeszcze 1.472 tys. Zak!adane w przesz!o%ci ksi"#eczki mieszkaniowe mia!y s!u#y( gromadzeniu oszcz$dno%ci dla realizacji celu mieszkaniowego, jakim by!o uzyskanie

lokalu

mieszkalnego

w

spó!dzielniach

mieszkaniowych,

ewentualnie

wybudowanie w!asnego domu mieszkalnego. W wyniku przemian gospodarczych, w tym dewaluacji pieni"dza, zubo#enia spo!ecze&stwa, nie wszyscy posiadacze ksi"#eczek mieszkaniowych mog" je zlikwidowa( na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Aktualne wk!ady na ww. ksi"#eczkach mieszkaniowych (kilka lub kilkadziesi"t z!otych – po denominacji) oraz naliczona premia gwarancyjna w wysoko%ci od kilku do kilkudziesi$ciu tysi$cy z!otych uniemo#liwia uzyskanie lokalu mieszkalnego, czemu mia!o s!u#y( oszcz$dzanie na ksi"#eczkach mieszkaniowych. Nie jest mo#liwe w obecnym stanie prawnym wyp!acenie premii na inne cele ze wzgl$du na ograniczenia ustawowe. Tak wi$c problemem pozostaje pozbawienie faktycznej mo#liwo%ci dochodzenia od Skarbu Pa&stwa zobowi"za& przez osoby fizyczne, b$d"ce posiadaczami ksi"#eczek mieszkaniowych. 2. Cel, efekty i uwarunkowania Celem g!ównym interwencji jest umo#liwienie realizacji zobowi"za& Skarbu Pa&stwa na rzecz posiadaczy ksi"#eczek mieszkaniowych. Realizacja tego celu b$dzie zgodna z zasad" pa&stwa prawnego, wyra#on" w art. 2 Konstytucji RP. Spodziewanym efektem realizacji celu b$dzie wzrost zaufania do pa&stwa, co b$dzie sprzyja( budowie spo!ecze&stwa obywatelskiego. 3. Opcje Proponuje si$ wprowadzenie: 1) zmian dotycz"cych obecnych form pomocy pa&stwa w sp!acie kredytów mieszkaniowych tzw. „starego portfela”. Zmiany b$d" polega!y na:

– umo#liwieniu uzyskania i przeznaczenia premii gwarancyjnej na sp!at$ zad!u#enia z tytu!u kredytu mieszkaniowego, – wyd!u#eniu o 4 lata (do ko&ca 2012 r.) terminu ca!kowitej sp!aty na preferencyjnych warunkach zad!u#enia z tytu!u kredytów mieszkaniowych aktualnie up!ywaj"cego z ko&cem 2008 r., 2) dodatkowych celów daj"cych mo#liwo%( uzyskania premii gwarancyjnych przy likwidacji ksi"#eczek mieszkaniowych wystawionych do dnia 23 pa'dziernika 1990 r. Proponuje

si$

w!a%cicielom

ksi"#eczek

mieszkaniowych

przeznaczenie

premii

gwarancyjnej na:

–

wk!ad w!asny przy zaci"ganiu kredytu mieszkaniowego,

–

przekszta!cenie spó!dzielczego w!asno%ciowego prawa do lokalu mieszkalnego w prawo odr$bnej w!asno%ci w spó!dzielni mieszkaniowej,

–

remont lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego polegaj"cy na wymianie okien, instalacji gazowej lub elektrycznej,

–

dokonanie wp!aty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spó!dzielni mieszkaniowej,

3) propozycji poszerzenia katalogu uprawnie& do uzyskania premii gwarancyjnych dla posiadaczy ksi"#eczek mieszkaniowych, którzy przed wej%ciem w #ycie niniejszej ustawy dokonali ca!kowitej sp!aty zad!u#enia z tytu!u kredytu mieszkaniowego, na warunkach ustawy, o której mowa w art. 1. Premie gwarancyjne wyrównaj" cz$%ciowo utrat$ warto%ci oszcz$dno%ci w przypadku realizacji jednego z „celów mieszkaniowych” wymienionych w do%( obszernym katalogu aktualnie obowi"zuj"cej ustawy. Nale#y do nich równie# zakup mieszkania/domu, tak nowo wybudowanego, jak i na rynku wtórnym.

4. Konsultacje W ramach konsultacji spo!ecznych projekt w wersji z dnia 19 sierpnia 2008 r. zosta! udost$pniony na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury oraz w Biuletynie 2

Informacji Publicznej, a tak#e zosta! przekazany bankom kredytuj"cym i zwi"zkom rewizyjnym spó!dzielni mieszkaniowych. Natomiast aktualny projekt zmiany ustawy zawieraj"cy propozycje dalszego poszerzenia katalogu uprawnie& do uzyskania premii gwarancyjnych przy likwidacji ksi"#eczek mieszkaniowych by! przedmiotem uzgodnie& z przedstawicielami Ministerstwa Finansów w dniu 15 wrze%nia 2008 r. Organizacje, które bra!y udzia! w konsultacjach: 1. Krajowa Rada Spó!dzielcza w Warszawie, 2. Krajowy Zwi"zek Rewizyjny SM w Warszawie, 3. Zwi"zek Rewizyjny SM RP, 4. Spó!dzielczy Regionalny Zwi"zek Rewizyjny w Bia!ymstoku, 5. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Bydgoszczy, 6. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Katowicach, 7. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Krakowie, 8. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Lublinie, 9. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Opolu, 10. Ogólnopolski Zwi"zek Rewizyjny Wiejskich SM, 11. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Radomiu, 12. Podkarpacki Zwi"zek Rewizyjny SM w Rzeszowie, 13. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Szczecinie, 14. Ma!opolski Zwi"zek Rewizyjny SM, 15. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Toruniu, 16. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Zielonej Górze, 17. Narodowy Bank Polski, 18. Bank PKO BP SA, 19. BG) SA, 20. Bank Polskiej Spó!dzielczo%ci SA, 21. Bank Pekao SA, 22. Mazowiecki Bank Regionalny SA, 23. Gospodarczy Bank Wielkopolski SA, 24. Bank Zachodni WBK SA, 25. Stowarzyszenie Lokatorów i Spó!dzielców z Konina, 26. Polska Unia Lokatorów, 27. Zwi"zek Zawodowy „Solidarno%(”, 28. Ogólnopolskie Porozumienie Zwi"zków Zawodowych. 3

W wyniku przeprowadzonych konsultacji otrzymano uwagi i opinie dotycz"ce projektu od nast$puj"cych podmiotów: 1. Krajowy Zwi"zek Lokatorów i Spó!dzielców z Konina, 2. Regionalny Zwi"zek Rewizyjny SM w Krakowie, 3. Zwi"zek Rewizyjny Spó!dzielni Mieszkaniowych RP, 4. Bank PKO BP SA, 5. Narodowy Bank Polski. Przedstawiciele ww. podmiotów zostali zaproszeni i uczestniczyli w konferencji uzgodnieniowej, która odby!a si$ w dniu 17 lipca 2008 r. Cz$%( uwag zg!oszonych przez ww. podmioty zosta!a wzi$ta pod uwag$ w trakcie prac nad projektem. Do projektu nie wp!yn$!y zg!oszenia podmiotów zainteresowanych pracami nad tym projektem na zasadach okre%lonych w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o dzia!alno%ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414). Po konsultacjach mi$dzyresortowych w dniu 18 lipca 2008 r. projekt ten zosta! przekazany do Komisji Wspólnej Rz"du i Samorz"du Terytorialnego, niezale#nie od tego, i# zawarte w projekcie regulacje nie maj" wp!ywu na jednostki samorz"du terytorialnego. Komisja na posiedzeniu w dniu 23 lipca 2008 r. rozpatrzy!a projekt i nie zg!osi!a do niego uwag. 5. Korzy%ci i koszty Dla oceny szczegó!owej analizy kosztów i korzy%ci zwi"zanych ze zmian" ustawy o pomocy pa&stwa (...) nale#y wzi"( pod uwag$: 1) liczb$ ksi"#eczek mieszkaniowych, która na koniec 2007 r. – wynosi!a 1 472 tys. z!, a tak#e liczb$ zad!u#onych lokali mieszkalnych na koniec 2007 r. – 112.254 (wed!ug rozlicze& PKO BP SA), 2) roczne wydatki na refundacj$ bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych, zaplanowane na 2008 r. w kwocie 328 mln z!, 3) roczne wydatki na wykup odsetek od kredytów mieszkaniowych, zaplanowane na 2008 r. w kwocie 130 mln z!, 4) roczne wp!ywy do bud#etu pa&stwa, pochodz"ce ze sp!at zad!u#enia z tytu!u przej%ciowego wykupienia odsetek, zaplanowane na 2008 r. w kwocie 140 mln z!,

4

5) stan wierzytelno%ci Skarbu Pa&stwa z tytu!u przej%ciowego wykupienia odsetek na koniec 2007 r. w kwocie 7 037 mln z!. Proponowane zmiany opieraj" si$ w ca!o%ci na ju# istniej"cych i uznanych zobowi"zaniach przej$tych przez bud#et pa&stwa waloryzacji zgromadzonych oszcz$dno%ci ze %rodków bud#etu pa&stwa pod warunkiem spo#ytkowania ich na zakup lub budow$ mieszkania. Dok!adne oszacowanie skutków finansowych, jakie musi ponie%( bud#et pa&stwa w zwi"zku z propozycj" zmiany ustawy nie jest mo#liwe, poniewa# brak jest wiedzy w Ministerstwie i banku PKO BP S.A. na temat kredytobiorców posiadaj"cych jednocze%nie zad!u#one lokale mieszkalne i ksi"#eczki mieszkaniowe bez prawa do premii gwarancyjnej. Brak jest tak#e wiedzy na temat ilo%ci ksi"#eczek mieszkaniowych, które mog" by( zlikwidowane na poszczególne, uj$te w projekcie ustawy, cele. O tym, czy zlikwidowa( ksi"#eczk$ mieszkaniow" na który% z projektowanych celów, podejmuj" decyzj$ tylko i wy!"cznie posiadacze ksi"#eczek mieszkaniowych. Przy czym nale#y podkre%li(, #e ksi"#eczka mieszkaniowa mo#e by( wykorzystana na realizacj$ jednego z celów, a wi$c oszacowanie skutków finansowych przy ocenie poszczególnych celów obarczone jest du#ym b!$dem. Za!o#ono, #e %rednia premia gwarancyjna w 2009 r. i dalszych latach b$dzie si$ kszta!towa!a na poziomie od 6 000 z! do 6 700 z!.

Zmiana uj$ta w art. 1 pkt 1 lit. a tiret 1 projektu ustawy Przeznaczenie

premii

gwarancyjnej

na

dokonywanie

przekszta!ce&

spó!dzielczego

w!asno%ciowego prawa do lokali w prawo odr$bnej w!asno%ci. Wed!ug informacji uzyskanych ze Zwi"zku Rewizyjnego Spó!dzielni Mieszkaniowych RP na dzie& 31 lipca 2007 r. spó!dzielcze w!asno%ciowe prawo dotyczy 2.471 tys. lokali, natomiast z prawem odr$bnej w!asno%ci jest 45 tys. lokali spó!dzielczych. Wed!ug stanu na ten dzie& ze 162 tys. z!o#onych wniosków o przekszta!cenie w!asno%ciowego prawa w prawo odr$bnej w!asno%ci tylko 34 tys. wniosków zosta!o za!atwionych pozytywnie. Przy za!o#eniu, #e %rednio w roku z liczby oko!o 100.000 posiadaczy lokali w!asno%ciowych, oko!o 10 % b$dzie posiada!o ksi"#eczki mieszkaniowe, przy których likwidacji b$d" mogli dokona( przekszta!cenia lokalu w prawo odr$bnej w!asno%ci, wydatki z bud#etu pa&stwa na refundacj$ bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych kszta!towa( si$ b$d" na poziomie 60 mln z! – 70 mln z! rocznie. Zmiana uj$ta w art. 1 pkt 1 lit. a tiret 2 projektu ustawy 5

– przeznaczenie premii gwarancyjnych na sp!at$ zad!u#enia z tytu!u kredytów mieszkaniowych tzw. starego portfela (pkt 10) Zak!ada si$, #e ok. 5 – 10 % zad!u#onych kredytobiorców (aktualnie tj. na koniec II kw. 2008 r. jest ich !"cznie niewiele ponad 109 tys.) posiada ksi"#eczki mieszkaniowe bez prawa do premii gwarancyjnej. Przeznaczenie premii gwarancyjnej na sp!at$ zad!u#enia z tytu!u kredytu mieszkaniowego tzw. starego portfela przez grup$ osób od oko!o 5.000 do oko!o 10.000, b$dzie powodowa!o zwi$kszenie wydatków bud#etowych na refundacj$ wyp!aconych premii gwarancyjnych w kwocie od oko!o 30 mln z! w 2009 r. do oko!o 60 mln w pó'niejszym terminie. Jednocze%nie o wydatkowane kwoty na refundacj$ premii gwarancyjnych zmniejszy si$ zad!u#enie z tytu!u kredytu wraz ze skapitalizowanymi odsetkami, a tym samym zmniejsz" si$ wydatki na przej%ciowy wykup odsetek w analogicznym okresie. Zmniejszenie wydatków na przej%ciowy wykup odsetek szacuje si$ na kwot$ od 3 do 5 mln z! (przy %redniej stopie procentowej w skali roku szacowanej na 7 %). Dok!adne oszacowanie skutków finansowych nie jest mo#liwe, poniewa# brak jest wiedzy w Ministerstwie i banku PKO BP S.A. na temat kredytobiorców posiadaj"cych jednocze%nie zad!u#one lokale mieszkalne i ksi"#eczki mieszkaniowe bez prawa do premii gwarancyjnej. – przeznaczenie premii gwarancyjnej na remont lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (pkt 11) – na wp!at$ na fundusz remontowy we wspólnotach lub spó!dzielniach mieszkaniowych (pkt 12).

Skutki bud#etowe z tych tytu!ów zostan" roz!o#one na poszczególne lata, zgodnie z harmonogramem realizacji uprawnie& do z!o#enia wniosku o wyp!at$ premii gwarancyjnej obejmuj"cym okres od 2009 r. do 2017 r. (patrz dodany art. 3d ust. 2 ustawy). W za!"czonej poni#ej tabeli przedstawione zosta!y szacowane kwoty z tytu!u nabytych praw do wyp!at premii gwarancyjnych, w zwi"zku z wykonaniem remontu lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego lub wp!at" na fundusz remontowy we wspólnotach lub spó!dzielniach mieszkaniowych. Kwoty te, oszacowane jako maksymalne, kszta!tuj" si$ w wysoko%ci od ok. 90 mln z! w 2009 r. do ok. 875 mln z! w 2015 r., w przyporz"dkowaniu do grup ksi"#eczek mieszkaniowych za!o#onych w ró#nych okresach czasu. Jak wskazano w uzasadnieniu, projekt ustawy przewiduje, #e w danym roku, uzale#nionym od okresu za!o#enia ksi"#eczki, w!a%ciciel b$dzie uzyskiwa! prawo do premii gwarancyjnej na podstawie dodanych tytu!ów art. 3 ust. 1 pkt 11 i 12. Oznacza to, #e maksymalne kwoty 6

wydatków bud#etowych na refundacj$ premii, przyporz"dkowane do danego roku wspomnianej powy#ej tabeli, b$d" roz!o#one w czasie – pocz"wszy od roku uzyskania uprawnienia na kolejne lata.

Zmiana uj$ta w art. 1 pkt 2 projektu ustawy Proponowane zmiany nie spowoduj" istotnego zwi$kszenia ca!kowitych wydatków na refundacj$ bankom wyp!aconych premii gwarancyjnych, a co najwy#ej pewne przesuni$cie ich w czasie. Wed!ug wst$pnych szacunków powy#sza zmiana

mo#e spowodowa( w 2009 r. wzrost

wydatków na refundacje wyp!aconych premii gwarancyjnych, które szacuje si$ na oko!o 10 mln z!, przy za!o#eniu, #e oko!o 1.500 osób posiadaj"cych ksi"#eczki mieszkaniowe bez prawa do premii zlikwiduje ksi"#eczk$, a otrzyman" premi$ wykorzysta jako wk!ad w!asny przy zaci"gni$ciu kredytu mieszkaniowego.

Zmiany uj$te w art. 1 pkt 5 i 6 projektu ustawy spowoduj" zwi$kszenie dochodów bud#etowych w rocznych kwotach szacowanych na ok. 60 mln z! – 80 mln z!. Powy#szy szacunek przyj$ty zosta! w oparciu o dotychczasowe sp!aty zad!u#enia dokonywane przez kredytobiorców na tle obowi"zuj"cego dotychczas przepisu. W 2006 r. wp!ywy z tego tytu!u wynosi!y – 80,3 mln z!, w 2007 r. – 79,2 mln z!. Zmiany uj$te w art. 2 ust. 1 projektu ustawy zawieraj" propozycj$ poszerzenia katalogu uprawnie& do uzyskania premii gwarancyjnych dla posiadaczy ksi"#eczek mieszkaniowych, którzy w przesz!o%ci dokonali ca!kowitej sp!aty zad!u#enia z tytu!u kredytu mieszkaniowego tzw. starego portfela. Wed!ug posiadanych informacji, ca!kowitej sp!aty zad!u#enia wed!ug stanu na koniec 2007 r. dokona!o ponad 160 tys. kredytobiorców. Przyjmuj"c, #e od 5 % do 7 % by!ych kredytobiorców posiada ksi"#eczki mieszkaniowe i skorzysta!oby z tego uprawnienia, szacowane wydatki z bud#etu pa&stwa na ten cel okre%la si$ w 2009 r. na kwot$ od oko!o 50 mln z! do 75 mln z!.

7

Wp!yw regulacji na:

Wp!yw pozytywny (opis ilo%ciowy/jako%ciowy)

Projektowana

zmiana

kredytobiorców

i

ma

znaczenie

posiadaczy

Wp!yw negatywny (opis ilo%ciowy/jako%ciowy)

dla

ksi"#eczek

mieszkaniowych: – spó!dzielni mieszkaniowych, – cz!onków spó!dzielni, – osób fizycznych. Poniewa# daje mo#liwo%( uzyskania premii gwarancyjnej z posiadanej ksi"#eczki mieszkaniowej z przeznaczeniem na cel Podmioty

mieszkaniowy inny ni# okre%lony w aktualnie obowi"zuj"cych przepisach. Równie# daje mo#liwo%( osobom fizycznym zmniejszenia lub ca!kowitego zredukowania zad!u#enia na zajmowanym lokalu mieszkalnym i przekszta!cenia tego lokalu w inny tytu! prawny (w!asno%ciowy lub odr$bna w!asno%(). Ponadto wyrównuje szanse dla osób, które w przesz!o%ci pozbawione by!y mo#liwo%ci zlikwidowania ksi"#eczki mieszkaniowej, w zwi"zku z brakiem uregulowa& prawnych w tym zakresie.

8

Wp!yw na bud#et pa&stwa po stronie wydatków bud#etowych dotyczy wzrostu wydatków na refundacj$ wyp!aconych przez

Finanse publiczne, w tym bud#et pa&stwa i bud#ety jednostek samorz"du terytorialnego

Projektowana nowelizacja nie ma wp!ywu na

banki premii

bud#ety jednostek samorz"du terytorialnego.

gwarancyjnych osobom

Wp!yw na bud#et pa&stwa po stronie

fizycznym, które

dochodów bud#etowych – korzystny,

podejm" si$ likwidacji

powoduj"cy wzrost wp!ywów do bud#etu

ksi"#eczki

pa&stwa. Wp!ywy do bud#etu pa&stwa

mieszkaniowej na cele

pochodz" od dokonywanych przez

okre%lone w

kredytobiorców (osoby fizyczne) sp!at

projektowanej

zad!u#enia z tytu!u kredytu mieszkaniowego na nowelizacji ustawy. preferencyjnych warunkach z mo#liwo%ci"

Nale#y podkre%li(, #e

dokonania przekszta!cenia lokalu. Decyzje w

wydatki na refundacje

tym zakresie s" podejmowane indywidualnie

wyp!aconych premii

przez osoby fizyczne i zale#" tylko od ich

gwarancyjnych s"

mo#liwo%ci finansowych.

ponoszone corocznie przez bud#et pa&stwa jako realizacja zobowi"za& z okresu PRL w zakresie finansowania mieszkalnictwa.

Rynek pracy

Nie ma wp!ywu ani na wzrost, ani spadek zatrudnienia.

9

Nie ma wp!ywu. Sp!ata kredytu mo#e Konkurencyjno%(

przyczyni( si$ tylko do zmiany stanu prawnego

gospodarki i

zajmowanego lokalu mieszkalnego i zale#y od

przedsi$biorczo%(, w

indywidualnych decyzji kredytobiorcy.

tym na

Wykorzystanie premii gwarancyjnej na jeden z

funkcjonowanie

proponowanych celów ma wp!yw na zmian$

przedsi$biorstw

stanu prawnego lokalu, ewentualnie popraw$ jego stanu technicznego i funkcjonalno%ci. Nie ma wp!ywu. Niezale#nie od tego, ile w danym regionie jest posiadaczy ksi"#eczek mieszkaniowych, tryb i zasady ich likwidacji z

Wp!yw na sytuacj$ i

prawem do premii gwarancyjnej s" takie same

rozwój regionalny

(okre%lone w ustawie) i zale#" od indywidualnych decyzji i mo#liwo%ci finansowych ich posiadaczy na zrealizowanie konkretnego celu mieszkaniowego.

Wp!yw na %rodowisko Nie ma wp!ywu. Szacuje si$, i# bud#et pa&stwa z tytu!u wprowadzonych zmian poniesie dodatkowo Dochody dla bud#etu pa&stwa pochodz"ce od

roczne wydatki na

osób fizycznych (kredytobiorców) z tytu!u sp!at refundacj$ wyp!aconych Ca!kowite korzy%ci/

zad!u#enia na preferencyjnych warunkach

premii gwarancyjnych

koszty

szacuje si$ na 60 – 80 mln z! rocznie (wed!ug

w kwocie !"cznej

aktualnie uzyskiwanych dochodów z tego

wynosz"cej oko!o

tytu!u).

400 – 500 mln z!. Nie b$dzie to jednak wzrost wydatków, tylko przesuni$cie tych wydatków w czasie.

10

6. Wprowadzenie, egzekwowanie, monitoring

Wprowadzane zmiany w obowi"zuj"cej ustawie powoduj" tylko rozszerzenie uprawnie& kredytobiorców i posiadaczy ksi"#eczek, które obowi"zuj" w aktualnej ustawie od 1996 r. Zgodnie z obowi"zuj"c" ustaw", to banki (w tym w 99 % bank PKO BP SA) s" odpowiedzialne i prowadz" obs!ug$ kredytów starego portfela oraz obs!ug$ ksi"#eczek mieszkaniowych i podlegaj" w tym zakresie kontroli przez organa NIK.

7. Rekomendacja

Spodziewane koszty projektowanej nowelizacji: 1. Wprowadzenie dodatkowych uprawnie& do wyp!aty premii gwarancyjnej mo#e spowodowa(

zwi$kszenie

liczby

likwidowanych

ksi"#eczek mieszkaniowych

z prawem do premii refundowanej ze %rodków bud#etu pa&stwa, a tym samym wp!ywa( na okresowy wzrost wydatków ponoszonych z tego tytu!u. Proponowane zmiany opieraj" si$ jednak w ca!o%ci na ju# istniej"cych i uznanych zobowi"zaniach przyj$tych przez bud#et pa&stwa –

waloryzacji oszcz$dno%ci zgromadzonych na

ksi"#eczkach mieszkaniowych. 2. Propozycje zmiany ustawy nie powoduj" skutków finansowych dla bud#etu pa&stwa – po stronie wydatków na przej%ciowy wykup odsetek. Oczekiwane korzy%ci wynikaj"ce z projektowanej nowelizacji: 1. Umo#liwienie szerszej grupie ubogich posiadaczy ksi"#eczek mieszkaniowych uzyskania premii gwarancyjnej na inne cele ni# w dotychczas obowi"zuj"cej ustawie, w tym na sp!at$ zad!u#enia z tytu!u kredytu mieszkaniowego obci"#aj"cego zajmowane przez nich lokale mieszkalne, przekszta!cenia w!asno%ciowe lokali mieszkalnych, remont i modernizacj$ zajmowanych lokali mieszkalnych i domów jednorodzinnych i inne. 2. Stopniowe wygaszanie liczby ksi"#eczek mieszkaniowych likwidowanych bez premii gwarancyjnej (systematycznie malej"ca w ostatnich latach liczba likwidowanych 11

ksi"#eczek mo#e %wiadczy( o zmniejszeniu si$ liczby w!a%cicieli ksi"#eczek zdolnych do zrealizowania któregokolwiek z istniej"cych tytu!ów do uzyskania premii). Stosunkowo restrykcyjne ograniczenia budz" uzasadnione poczucie krzywdy w%ród najmniej zamo#nych w!a%cicieli ksi"#eczek i s" odbierane jako przepisy niesprawiedliwe, które przez swoj" uci"#liwo%( pozbawiaj" w praktyce szansy na odzyskanie realnej warto%ci gromadzonych przez lata %rodków. 3. Dla zad!u#onych spó!dzielców – przed!u#enie o 4 lata terminu ca!kowitej sp!aty zad!u#enia na preferencyjnych warunkach (aktualnie obowi"zuj"cych do ko&ca 2008 r.), daje mo#liwo%( umorze& cz$%ci zad!u#enia z tytu!u przej%ciowego wykupienia odsetek oraz dokonywania przekszta!ce& w!asno%ciowych zajmowanych lokali. 4. Zmniejsz" si$ wydatki na przej%ciowy wykup odsetek, które szacuje si$ na kwot$ od 3 do 5 mln z!. 5. Zwi$ksz" si$ dochody bud#etu pa&stwa w kwotach rocznych wynosz"cych oko!o 60 – 80 mln z! z tytu!u sp!at zad!u#enia na preferencyjnych warunkach.

8. Plan wdro#enia

Wprowadzenie projektowanych zmian w ustawie o pomocy pa&stwa wynika z analizy oczekiwa& spo!ecznych. ,wiadczy o tym wci"# narastaj"ca liczba nap!ywaj"cych do Ministerstwa Infrastruktury wniosków oraz analiza funkcjonuj"cych w tym zakresie przepisów. Projektowana

nowelizacja

w

jej

obecnym

kszta!cie

zosta!a

zredagowana

po

wcze%niejszych konsultacjach, których plan przedstawia si$ nast$puj"co: 1. inicjatywa obywateli, których dotyczy problem przedmiotowej nowelizacji, poprzez sugestie zawarte w nap!ywaj"cych do Ministerstwa listach, 2. prace wewn"trz Ministerstwa Infrastruktury, 3. opinie banków prowadz"cych rozliczenia z tytu!u premii gwarancyjnych i wykupu odsetek, 4. konsultacje spo!eczne, 5. konsultacje mi$dzyresortowe, 6. praca Komisji Wspólnej Rz"du i Samorz"du,

12

7. prace Komitetu Sta!ego Rady Ministrów.

Osoby fizyczne, b$d"ce w!a%cicielami ksi"#eczek mieszkaniowych, oraz banki zobowi"zane do wyp!aty premii gwarancyjnej wiedz$ o wprowadzonych zmianach b$d" czerpa( wprost ze znowelizowanej ustawy, która po wej%ciu w #ycie zostanie opublikowana w Dzienniku Ustaw RP i jako regulacja ustawowa stanowi( b$dzie 'ród!o prawa powszechnie obowi"zuj"cego. Projekt nie podlega procedurze notyfikacji aktów prawnych, o których mowa w przepisach rozporz"dzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z pó'n. zm.), gdy# nie zawiera przepisów technicznych.

38/11/BS 13