Warszawa, 8 stycznia 2009 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów DSPA-140-254(5)/08 Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Przekazuj" przyj"te poselskiego projektu ustawy
przez
Rad!
Ministrów
stanowisko
wobec
- o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze" Spo#ecznych (druk nr 1041).
Jednocze#nie informuj", $e Rada Ministrów upowa$ni!a Ministra Pracy i Polityki Spo!ecznej do reprezentowania Rz%du w tej sprawie w toku prac parlamentarnych. Z up. WICEPREZES RADY MINISTRÓW MINISTER GOSPODARKI (-) Waldemar Pawlak
STANOWISKO RZADU wobec poselskiegoprojektu ustawyo zmianie ustawy o emeryturachi rentachz Funduszu Ubezpiecze Spo|ecznych (druknr 1041)
Poselski projekt ustab,y o zmianie uslawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spo ec6nychdotyczy nowe|izacjiprzepisu a . 29 usta\ .yz dnia l7 grudnia l998 r. o emeryturaclri rentachz Funduszu lJbczpiecze Spo ecznych(Dz' I']' z 2004 r. Nr 39. poz. 353. z pó t.l ' l'tl.l..| okre laj ccgowarunkj. który'chspe nienicuprawniapracorvnikórt'. którz},trrcdzili si przed l949 r.. do uz\,skirniirnleryturyprzcd clsi gni cienr ptlwszechtrcgo wieku cmerl,ta|nego. Na mocy art.46 wri. ustawy przepis ten ma zastclsowanierównie do pracowników urodzclnychpo dniu 31 grudnia 1948 r., którz1''warunki uprawniaj cedo wcze
nie1iszej emer}turyspe ni do dnia 3l grudnia2008 r' Zgodnie z obgqnymStanemprawnym prawo do wcze
nic'jsze.j emeryturyprzys rrgu;c
ubezpieczonemuurodzonentuprzed 1949r.. kttirr'spe ni,warunki: l) kobicta . t.lsi gn
a wick 55 lat oraz nla co najtnnic.j30.Jr-rniokres sL adktlr,l.1.
i nicskiadkorryaibo.je cIilrla co najnlniei]0-I trrir.lkrcssk adkow1i niesk adkor'llor.az Zosta, u7naIla a za ca kowicieniezdoln dtl pracy. 2) n
cz'yznl - clsi gn wiek 60 IaL orlz nia co najmniej .]5-letnitlkres sk adkclw;,
je eli rna ccl najnrniej]5.lotni okres sk adkowyi niesk adkow,y i niesk adkoui.'albo oraz zosta uznanyza ca kowicieniezdolnegodo pracy. osoba spc niaj ca te i,varunkima prawo do rrcze
niejsze.| emi:rytury..je e)iostatnioprzcd
zg oszenicmwiriosku o emerytur b1, apracor,vnikiemclraz rt' oslallrich 3- nlic-si cacIr podlcgirrliauhezpieczertiuspolccznetrrtt (elrler\tirlncnl(i i rento\,\\m)pozo.stli\\.l ua st()sunk l prac}.co najnrnie.jprzcz ó miesi cy.ch1'baie r'r dniu zg oszcniawnioskLlo clncrytur .i!.st upra\\.nlonadcl rentl Z tytu uniczdolrro ci (art. 29 ust. 2 ustat\\'o enleryturach do prac1-' i rentachz l'tls). Spelnienia warunkilrt wskazanychr'r a ' ]9 ust' 2 nie wYnlaga si .iedvnie od osoby. która by a pracorvnikiemprzcz ca|y okres r ynl uany'do nabycia prawa dtl rrcze
nie.iszu'j
emervtur\(art.29 ust.3 Lrstawyo enter\turachi rcntachz Fl lS). \\' poseIskinrplo.jekcieust.tw\ propol,lLtjc si . ab1 prarr'oc|tlrlczr--
nie.jsze-j cnlcr}turl
mieli r,',szrsc; ubczpieczeni.a nie t1lktl Lc osob1. które pozostirrratl,rr ub zpieczcniu Sprl
c711. n,lz tr tu ttzalrudllienil.
Rada Ministrów nic popiera znliany zasad przyznawaniawcze
niejszejemerytury/.
przedstawionejw poselskimpro.lekcieustawy(druk nr 104| ). Wed ug
Stanu
obowi zuj cego przed
prawnego
na wcze z mo lir .o przechodzenia ci wszyscy ubezpieczeni. Dlatego t
refbrm
emerytaln .
niejszenrcrytur mogli korzystacpracownicy - a nie
sam zasad przeniesionodo ustawy o emeryturach
i rentach z F.unduszullbezpiecze Spo ecznych.Prawo dcl wcze
niejszej emerytury nlaj
r,vi cpraoownicyurodzeniprzed l 949 r' oraz practlwnicyurodzcni po l948 r...ie elispe niai dodatkowe warunki okre loncw ustawi (a . 29 i art. . 6 ustawy tl enrer\turach i rentach z FUS). Nie jest to regulacja przypadkowa. lecz wynikaj ca z rozwoju ubezpiecze spo ecznycIr.który poIega na Stopniowym obeimowaniu obowi zkiem ubezpieczenia kolejnychkategoriiosób. wykonuj cyohprac na podstawieinnych umól 'ni stosunekpracy. twórczej. itp. Rozwojowi ubczpiecze a rt.i cutrzymu.i cych si z dzia alno gospodarczej. ci tor 'arzyszy clzró nicowanie zakresrr a rv zwi zku z tyIn równic
wiadcze nale nych Z tytu u ubezpicczcnia.
zró nicowanie Stopy proccntowc.isk adek p aconych na
ubezpieczcnie. Najszerszy zakres
wiadcze prz1's ugiwaubezpicczonym Z tytu u wykclnyr ania
zatrudnienia.poniewa stopa procentowask adekna to ubczpicczcnic by a wy sz,a.ni , w przypadkupozosta ychkategoriiosób obj tychubezpieczeniem.Sk adkana ubezpieczenie wymiaru. przv czym od spoteczncpracowników przed 1980 r. wynosi a 15.57opodstaw''.' na utworzony w tym dnia l stycznia 1968 r. 8.5 % podstawy'wymiaru sk adkiprzekaz.vwan() czasie fundusz erner1.talny. .Ieclnoczc
wprowadzono dodatkow 3./o sk adk na ce|e nic
emcrYtalneod wynagrodze pracownika.Od dnia l stycznia 1981r. do dnia 30 czcl1vca a . z czego l7.5%npodstaw1. 1982 r. sk adkana ubezpieczeniepracor .nikór 'rt'ynosi25o wymiaru przekazywanona funduszemcrvtalnl'.W okresieod dnia I lipca 1982 r. do dnia lll grudnia l985 r. Stopa sk adki wyrrosi a.iu '33o . f czego 25.57o podstawo'1.'.ymiaru przelnac7,ano na lundusz enrerytaln;'. W tym czasie Zaprzestanopobieraniaodr bne.jsk adki na cele emer.vtalncod rvynagrodze pracort.nika'()d l stycznia 198ór. stop sk adkrna ubezpieczeniepracownikólt' podniesiono do 43% podstarrr r 1'nliartl.pr4
cz5'nl f8o
Kolejna podrtry kask adki - do podstawy wvnriaru przekazyrt.ano na fundusz elrlerytaln;.'. pracodawcy 457upodstart'lwymiaru - nastipi aocl 1 marca l9t)2 r. Sk adk w tej w1'soko ci op aca|iza practrwniktilvdo 31 grudnial998r' sk adki.a w zwi zku kategorieubezpieczony'chnic p aci 1, tak r .ysokie.i Pozosta' e co pructl''t llic1' Z tcgo Samegozakresu rviadczctl z ty'nlnie korzysta 1.
lJbezpieczeniespo eczneosób prowadz cychdzia alno na w asnyrachunekzosta o wprowadzoneod dnia l lipca 19ó5 r. ustaw z, dnia f9 marca 1965 r. o ubezpieczentu spo ecznymrzemie
lników(Dz. tJ. Nr l3. poz. 90). [Jbczpieczenip acilisk adk wynosz c
11% lub l3% podstawywymiaru.w zale no ci od rodzajurzemios a.W pó niejszychlataoh ubezpicczenic spo ecznerzemie
lnikówrozci ganostopniowo na osoby prowadz ce inn
. dzia alno gospodarcz (np.talisówkarze.kupcy)' Rozszerzanotez katalog wiadcze który .|ednaknigdy nie obejmowa prawado wczc
nie.jsze.| emerytury.Z uwagi na to"oraz na \ .Zrost
kosztów ubezpieczenia.wzrasta atak esukcesywniesk adkana ubezpieczenietej kategorii a| i tak o 5 o mniej nii ubczpieczonych.Na dzie 3 l grudnia1998r.sk adkawynosi a40%o. w systemiepracowniczym. Z kolei ubezpieczenieemerytalnetwórców zosta owprowadzoncod dnia l stycznra l974 r. ustaw z dnia 2] wrze nial973 r. o zaopatrzcniu emerytalnym twórców i ich rodzin (Dz. U. z l983r.'Nr 31. poz. l45. zpó n. zm.).A do 1987r. stopaobowi zkowejsk adkiw tym ubezpieczeniuwynosi atylko 3% podstaw}'wymiaru. W latach 1988.l989 sk adka wynosi a7% podstawywvmiaru' od dnia l stycznia l990 r' podwy szon j do 27o .a od dnia l marca l992 r. do 29% podstawywynriaru.W katalogu wiadczc przys uguj cych z zaclpalrzeniaemerytalnegotwórcciw nigdy nie by oprawa do wcze nie.isze.i emerytury. /'r li'nicowanezasady wvmiaru sk adek na ubezpieczenieprzesta yobowi zywac dopiero ocl dnia 1 stycznia l 999 r.. t.|.od wej
ciaw zycie refilrmy syslcmu ubczpicczc
spo ocznyclr.Dla wsz"vstkichosób. niezalc niecld tytu uubczpicczcnia.ustalono odr brre sk adki na poszozcgólnc rodza.jcubczpicczc . Sk adkana ubczpicczcnio cmcrytalne jest .jednakowadla i.vszystkichubezpieczonychi wynosi 19.52%podstawywymiaru. Refbrmuj c system ubezpiecze spo ecznych.a w szczególno ci porz dkuj c ubezpieczenie enrerytalne. kierol'".anosi
zasad
l lwnego traktowania it'szystkich
ubezpieczonych. IJ.|cdnoliconostopy proccntowe sk adek na ubezpieczenia enrerytalne i rentowe oraz warunki nabywania uprirwnie emeryta|nych niezalc nic od tytu u ubezpieczenia.W ntlwym s1'stemieemervta|nym.okre
lonynlw ustar ,ie z dnia 17 grudrria
|998 r. o emervturachi rentachz l..unduszulJbczpicczc Spo ccznych(Dz'. I'].z' 2004 r. Nr .i9. poz. .]5j z pózn. zm.'1nie przewidujesi w zwi zku z tym ."vcze
nie'jszych cmerytur.
a prarvtldo cmerytul.Yd|a wsz.vstkichubezpieczony'ch powstajePo tlsi gn1,.;.,co najnlniej60 lat rv przypadkukobiet i 65 lat w przypadkufi
cT,yzn.
t'lwzgl dniaj czasad prar''.nabytych.odr bnicuregulowanowarunki przyznawanla cmcrYturYubczpieczon.vm. których nie obj now1's}stenlemerytalnv.utrzymuj cnro liwos
przej niejSzego
wcze
ciana merytur dla tej samej kategoriiosób' która mia atakie prawo
przed reform emerytaln . Nie mo na zatem zgodzi
z pogl dem. e obecnie obowi zuj cc rcgu|acje
si
dyskryminuj ubezpieczonych z innych tytu ów. którzy ..mimo op acania sk adek na ubezpieczeniespo eczne.nie maj takicgo samegoprawa do nabywania wiadcze z tego tytu u..jakpracownicyzatrudnienina umow o prac ,.. Nie mo nate pomiia laktu. e przepisy umo liwiaj cewcze
niejszeprzej
ciena
polityki wykorzystywanym.in. w niweIowantu ci emerytur slanowi yw przesz o instrunrent r-regatywnych skutków
pracowników
zwa|niania
w
zwi zku
z
restrukturyzacj
przedsi biorstwpa stwowych.Dlategodotyczy yone pracowników.a nie i przckszta caniem ogó uubezpieczonych. Zrównanie praw w dost piedo wcze nicjszejemerytury. wiadczeniaprzys uguj cego przed dniem l stycznia 1999 r. tylko w systemie pracowniczym. charakteryzuj cymsi najwy sz stop sk adki na ubezpieczcnic.oznaczatoby w istocie rozszerzenie zakresu uprawnie pozapracowniczych grup ubczpicczonych i bytoby' zaprzeczeniem zasady'
wiadcze powinien korelowa z wysoko ci sk adkina ubezpieczenie.Przes ankami
zakres
do poszerzenia kr gu osób uprawniclnychdo wcze wy
c
nie.jsze.| emerytury nie nlog
by
cznieoczekiwaniaosób. które z takich uprawnie nigdy rriekorzysta y. Pralvid owo
emer}.tury.tj. ar'29
przepisów okre
laj cychwarunki wymagane do wcze
niejszeI
i46 ustawy o emeryturachi rentach z FUS. potrt'ierdzi Trybuna
Konstytucyjny. ktciry po rozpoznaniusprawy z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich. orzek w dniu l2 wrze te - w cz
nia 2000r.(sygn.akt K l/2000. Dz. L]. Nr 76^poz'.874)'eprzepisy'
ci.w jakie.inie przewiduj prawado wcze
niejszej emerytury'dla ubezpieczonych.
którzy obj ci byli ubezpieczeniamispo ecznynriz innego tytu uniz stosunek pracy
S
zgodne2afi.2 i afi.32 ust. I KonstytucjiRzeczypospolitejPolskiej. ,l.rybunal nie podzieli opinii I ecznika Praw obywatelskich. e skoro nowy System enlerytalny oparto na zasadachpowszechno cii .iednolito ci. nie nra pcldstarv.aby tytu ubczpicczcniastanowi istotnekryteriumprz'yznaniaprarvado wcze
niejszc.j cmcrytury.za
preferowanie w prawie do wcze
niejszejemerytu11,ostatnicgo okresu ubezpieczenia
i zwi zanie go tylko z dzia alno
cizarobkclw o charakterzepracowniczym slanr.lrt i
odSt pStwood zasady rtiwnegotraktort,ania ubezpieczonychcharaktcryzuj cych si cechatni prawadclr 'cze ie.iszej istolnyrniz punktuw,idzeniakonstrukc.ii n cnler}'ttlr) ' ,I.rybuna podkre li . e celenl refbmy poprzedniego systemu ubezpiecze spo ecznyclrby o stworzenie nowego stabilnego Systenruw warunkach niekorzystnych
trendów
demograficzno-ekonomicznych. prowadz cych
do
wzrostu
liczby
wiadczeniobiorctiwprzy .jednoczesnyn spadku liczby osób p ac cych sk adkr rra ubczpieczeniaspo eczne. (]o do zarzuttr. e nieuwzgl dnieniew ustar ie z dnia o elrreryturachi rentach z [..LJSprarva clo wcze ubczpieczenianrispo eczn1,nri z innego tytu u ni
tz grudrria l998 r.
niejszejcmer]tur;' osilb ob.] tych
stosunek pracy. narusza konstytuc},jne
zasady równo
ci i sprawiedlil'r o ci spo eczllej. Try,bunal Konstvtucyjn;, rvskaza . c uprawnienie do wcze nicjszcgo przej cia na cmcrYtur przys ugirva o w.v 4cznle pracownikom.którzy legitymowa|isi okre
lonymstazemzatrudnieniaw ramach stosunku
pracv.a zatenruprawnienielo Zawszemia opracowniczy.a nir..por-t szechn; charakter.Prawcl do zabczpieczenia spo ecznego po osi gni ciu wieku emerytalnego ma wprawdzie konstytucyjne gw'arancje(art. 67 ust. l Konstytucji R[,). ale zakres oraz rbrmy z.abezpiecr.enta spolecznegookre Iaj przepisy ustawo\ e.którc opicra.j si na korrstytucy.in!'i aks.iologii r'q.magaj cejprzestrzeganiazasad sprawie
niejszej emerytury.Skoro. wed ug
stanuprawncgosprzeddniern l stycznia 1999r'. z nrtl lirvo przechodzenia ci na rt,cze nie.jsz cmer}'tur nlog|i kozysta rry cznicprucowlric1.a nie rvszyscyubezpieczeni' to poszerzenic lakresu stosowaniatych przepistirvna nt.'\\qgrup ubezpicczonychprortadzi ob1'. zclanienr |.rvbrrna rr. do zlanania legisIacvjnegoztt o cnianic1rvorzcnianowrch pref-erenc1j nych uprawnle enrerytalnych.które nie znaiduj pokrycia r'n' sk adkach na ubczpicczcnia emerytalne
Dodatkorve przvwireje emerytarne dla pozapracorvniczych katego.r ubezpicczonyclr musia 1''b1bl wliczonc w ci ar kosztów ogó|nospo ecznyc|r ' Konsckltencji1 takiego rozstrz1,gni iac by oby coraz wl kszc uzalc nicnie F.untluszu L/bezpioczc Spo ecznychocl dotac.jipatistw