What Influence On Mon Spelling

Article in Burmese

ျမန္မာဘာသာနဲ႕ တင္ျပထားပါတယ္။

Photo Credit: http://ramonnya.co.cc/

သံေလးသံေပါ့ နဲ႕ မြန္စာလုံးေပါင္းသတ္ပုံ ဆက္စပ္မႈ

Creaky and Breathy Sounds: What Influence on Mon Spelling

This is brought to you by www.dhoongjhaan.blogspot.com .

နိဒါန္း မြန္စာေပအေရးအသားမွာ ဗ်ည္းေတြကို သံေလးဗ်ည္း၊ သံေပါ့ဗ်ည္း (ဗ်ဉ္ရမ္သာင္ၿဇိဳင္၊ ဗ်ဉ္ရမ္သာင္သာ) ခြဲျခားမွဳဟာ လိုအပ္ ခ်က္ တစ္ခု ျဖစ္တယ္။ ဒီခြဲျခားမွဳက လိုအပ္တဲ့ အသံမွန္ကို ရ႐ွိဖို႕ 'သံေလးဗ်ည္း ၊ သံေပါ့ဗ်ည္းေတြကို ဘယ္သရ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္အသတ္သေကၤတေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္ရမယ္' ဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္္မ်ဳိး ခ်မွတ္ရာမွာ အမ်ားႀကီး အသံုးဝင္လွပါတယ္။ ဥပမာ - ''အာ''

သရ (သေကၤတအားျဖင့္ -- ာ၊ -- ါ) က သံေပါ့ဗ်ည္းေတြ ျဖစ္တဲ့ က၊ ခ၊ စ၊ ဆ အစ႐ွိတဲ့ ဗ်ည္း ေတြနဲ႕ တြဲစပ္ရာမွာ ကာ၊ ခါ၊ စာ၊ ဆာ (အသံထြက္ - ကား၊ ခါး၊ က်ား၊ ခ်ား [Gkaa, Kaa, Jaa, Chaa]) ဆိုတဲ့ မြန္စကားအတြက္ လိုအပ္တဲ့ အသံေတြ ျဖစ္ေပၚေစသလို သံေလးဗ်ည္း ေတြ ျဖစ္တဲ့ ဂ၊ ဇ၊ ဒ စတဲ့ ဗ်ည္းေတြနဲ႕ တြဲစပ္ရင္ ဂါ၊ ဇာ၊ ဒါ (အသံထြက္ - ဂါအယ္၊ ဂ်ာအယ္၊ ဒါအယ္ [Gaae, Jaae, Daae]) ဆိုတဲ့ အသံေတြကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ သံေပါ့ဗ်ည္းမွာ ထြက္သလို ဂါး၊ ဂ်ား၊ ဒါး [Gaa, Jaa, Daa] လို႕ အသံမထြက္ရပါဘူး။

ခုအခ်ိန္အခါဟာဆိုရင္ ျမန္မာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု အမ်ားစုဟာ သူတို႕ရဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ အမ်ဳိးသားစာေပကို ႐ွင္သန္ႀကီးထြား

ဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႕ ဘယ္အခ်ိန္ကာလနဲ႕မွ မတူေအာင္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္႐ြက္ေနခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ အလားတူ မြန္ျပည္နယ္မွာ ႐ွိတဲ့ မြန္တိုင္းရင္းသား၊ ျပည္ေထာင္စုအတြင္းမွာ ႐ွိတဲ့ မြန္တိုင္းရင္းသားေတြတင္မက ျပည္ပေရာက္ မြန္အဖြဲ႕အစည္း အခ်ဳိ႕ကလည္း မိမိတို႕ အမ်ဳိးသားစာေပကို

ကမၻာ႕တန္းဝင္ စာေပ တစ္ခု ျဖစ္ေအာင္ အယင္ကထက္ ပိုမို ႀကဳိးပမ္းလာေနၾကပါၿပီ။ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမွဳေရး၊ စီး ပြားေရး အစ႐ွိတဲ့ အေရးကိစၥေတြမွာ မြန္အမ်ဳိး သား အခ်င္း ခ်င္း မြန္ဘာသာစကား၊ မြန္စာေပသေကၤတနဲ႕ ပိုၿပီးေတာ့ အလြယ္တကူ ဆက္သြယ္ႏိုင္ဖို႕

ႀကဳိးပမ္း လာၾကပါတယ္။ သမိုင္း၊ ပထဝီ၊ သခ်ၤာ၊ သတင္း နဲ႕ ဆက္သြယ္ေရး၊ ကြန္ပ်ဴတာ၊ နည္းပညာ အစ႐ွိတဲ့ ဝိဇၨာသိပၸံဘာသာရပ္ ေတြကိုလည္း မြန္ဘာသာစာေပနဲ႕ ပိုၿပီး က်ယ္က ်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ေလ့လာႏိုင္ဖို႕ အားထုတ္လာေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

စသျဖင့္)

ဒါေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာအေရးကိစၥေတြ နဲ႕ ဘာသာရပ္ေတြမွာ မြန္မဟုတ္တဲ့ ဘာသာစကား တစ္ခုခု (ဥပမာ - အဂၤလိပ္၊ ဗမာ အေနနဲ႕

႐ွိၿပီး သားျဖစ္တဲ့

ေဝါဟာရစကားလံုးေတြကို

မြန္ဘာသာနဲ႕

ေဖာ္ျပႏိုင္ေရး၊

ေဖာ္ျပထားတဲ့

စကားလံုးေတြကို

မြန္လူမ်ဳိး ေတြ အလြယ္တကူ နားလည္ႏိုင္ေရး ဆိုတာေတြဟာ မ႐ွိမျဖစ္ အေရးႀကီး တဲ့ ၾကားျဖစ္စဥ္ တစ္ခု ျဖစ္လာပါၿပီ။ ဒီေနရာမွာ တျခား ဘာသာစကား တစ္ခုခုအေနနဲ႕ ႐ွိၿပီး သား စကား တစ္ခုကို မြန္မွဳျပဳဖို႕ တစ္နည္း မြန္ဘာသာစကားနဲ႕ ေဖာ္ျပဖို႕ဆိုရင္ အၾကမ္းအားျဖင့္ နည္းလမ္း ၃ သြယ္ ႐ွိပါတယ္။ 1. "ဘာသာျခားစကားလံုးကို တိုက္႐ုိက္ေမြးစားဖို႕ (အသံကို အကၡရာဖလွယ္ၿပီးေတာ့ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ စာအေရးသားကို အကၡရာဖလွယ္ ၿပီးေတာ့ပဲ ျဖစ္ျဖစ္)"

2. "ဘာသာျခားစကားလံုးကို တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ျဖစ္၊ သြယ္ဝိုက္ၿပီးေတာ့ျဖစ္ျဖစ္ မြန္ဘာသာကို ျပန္ဆိုဖို႕"

3. "ဘာသာျခား စကားလံုးနဲ႕ အဓိပၸာယ္ တူႏုိင္မဲ့ မြန္စကားလံုးေတြကို မူရင္း အဓိပၸာယ္နဲ႕ နီးစပ္တဲ့အထိ ေပါင္းစပ္ တီထြင္ဖို႕" ဆိုတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အထက္ပါ နည္းလမ္း ၃ ခုကို ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယလို႕ အဆင့္ဆင့္ ေဖာ္ျပထားတာက ပထမနည္းလမ္းက ဒုတိယနည္း

လမ္းထက္ ပိုေကာင္းတယ္၊ တတိယ နည္းလမ္းက ဒုတိယ နည္းလမ္း ေလာက္ မေကာင္းပါလို႕ ဆိုလိုတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ မြန္လူမ်ဳိး

ေတြရဲ႕ ႏွဳတ္နားနဲ႕ အဆီေလ်ာ္ဆံုး ျဖစ္မဲ့ စကားလံုးျဖစ္ဖို႕ သင့္ေလ်ာ္မဲ့ နည္းလမ္းနဲ႕ ေမြးစားသင့္ရင္ ေမြးစား၊ ဘာသာျပန္သင့္ရင္ ျပန္၊ စကားလံုးအသစ္ ထြင္သင့္ရင္ ထြင္ဖို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ မြန္စာနယ္ဇင္း လုပ္ငန္းေတြမွာ မြန္မွဳျပဳၿပီးသား စကားလံုး တခ်ဳိ႕ကို ပို႕စ္ တင္ႏုိင္ဖို႕ ဆက္လက္ ႀကဳိးစားပါဦးမယ္။)

ဒီေဆာင္းပါးမွာ မြန္အကၡရာေတြရဲ႕ ထင္႐ွားတဲ့ ဝိေသသ တစ္ခု ျဖစ္တဲ့ အသံအေလးအေပါ့ေတြအေၾကာင္းကို အထူးဦးစားေပး

ေဖာ္ျပသြားမွာမို႕ ဒီအေၾကာင္းေတြနဲ႕ ဆက္စပ္မႈ ႐ွိေနတဲ့ ဘာသာျခားစကားလုံးေတြကို မြန္မႈျပဳႏိုင္မဲ့ နည္းလမ္း ၃ သြယ္ထဲက ပထမ နည္းလမ္းအေၾကာင္းကိုလည္း အလ်ဉ္း သင့္ရင္ သင့္သလို ၾကားညွပ္ၿပီး ေဖာ္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Dho-ong Jhaan, Nai

Mon Blogger from Thailand (do blogging about languages, especially Mon and Burmese and much more.) Contact me electronically if you need to: Email: [email protected] ,

Site: www.dhoongjhaan.blogspot.com

မြန္ဗ်ည္းေတြကို ဘယ္လိုခြဲျခားထားသလဲ? အစဉ္အလာအရ ေအာက္ပါအတိုင္း အုပ္စု ၃ ခု ခြဲျခားထားပါတယ္။ 1. သံေပါ့ဗ်ည္းအုပ္စု (ဂေကာံဗ်ဉ္ရမ္သာင္သာ)

2. သံေလးဗ်ည္း အုပ္စု (ဂေကာံဗ်ဉ္ရမ္သာင္ၿဇိဳင္)

3. ဒြိဂုဏ္႐ွိ ဗ်ည္းအုပ္စု (ဂေကာံဗ်ဉ္ ရမ္သာင္သုီသာသုီၿဇိဳင္)

အုပ္စု ၁ - သံေပါ့ဗ်ည္း အုပ္စု “က၊ ခ၊ စ၊ ဆ၊ ဋ၊ ဌ၊ ဍ၊ ဏ၊ တ၊ ထ၊ ပ၊ ဖ၊ သ၊ ဟ၊ ဠ၊ ၐ၊ အ” ဆိၿု ပီး ေတာ့ ဗ်ည္းစုစုေပါင္း ၁၇ လုံး ႐ွိပါတယ္။

အသံဖလွယ္တဲ့အခါ သက္ဆိုင္ရာ ဗ်ည္းသံအျပင္ ‘အ’ သရ (a.) ကိုပါ တစ္ပါတည္း ပူးတြဲေဖာ္ျပသြားပါ့ မယ္။

သံေပါ့ဗ်ည္းအုပ္စု အသံဖလွယ္ပုံျပဇယား သက္ဆိုင္ရာဗ်ည္း

အသံဖလွယ္ပုံ

က

Gka.

ခ

Ka.

စ

Jca.

ဆ

Cha.

ဋ

Dta.

ဌ

Ta.

ဍ

Da.

ဏ

Na.

တ

Dta.

ထ

Ta.

ပ

Bpa.

ဖ

Pa.

သ

Sa.

ဟ

Ha.

ဠ

La.

ၐ

Ba.

အ

A. ဇယား ၁

မွတ္ခ်က္။

။ သံေပါ့ဗ်ည္းအုပ္စုဝင္ ‘စ’ ကို Jca. လို႕ အသံထြက္သလို ဗမာလို ‘စားတယ္’ ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္နဲ႕ Jcia./Shia. လို႕လည္း အသံးထြကၾ္ ကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ Jci. လို႕လည္း ထြက္တတ္ၾကပါတယ္။

အုပ္စု ၂ - သံေလးဗ်ည္းအုပ္စု “ဂ၊ ဃ၊ ဇ၊ ဇ်၊ ဎ၊ ဒ၊ ဓ၊ ဗ၊ ဘ၊ ဢ” ဆိုၿပီးေတာ့ ဗ်ည္း ေပါင္း ၁၀ လုံး ႐ွိပါတယ္။ အသံဖလွယ္တဲ့အခါ သက္ဆိုင္ရာ ဗ်ည္းသံအျပင္

‘အ/ေအဝ္အ’္ သရ ( ’e.) ကိုလည္း တစ္ပါတည္း ပူးတြဲေဖာ္ျပသြားပါ့မယ္။

သံေလးဗ်ည္းအုပ္စု အသံဖလွယ္ပုံျပဇယား သက္ဆိုင္ရာဗ်ည္း

အသံဖလွယ္ပုံ

ဂ

G’e.

ဃ

K’e.

ဇ

J’e.

ဇ်

Ch’e.

ဎ

T’e.

ဒ

D’e.

ဓ

T’e.

ဗ

B’e.

ဘ

P’e.

ဢ

B’e. ဇယား ၂

မွတ္ခ်က္။

။ သံေလးဗ်ည္းအုပ္စုဝင္ ‘ဢ’ ကို တစ္ခါတေလ B’e. အစား Bea. လို႕လည္း ထြက္တတ္ၾကပါတယ္။

အုပ္စု ၃ - ဒြိဂုဏ္႐ွိ ဗ်ည္းအုပ္စု “ငၛ၊ ည၊ န၊ မ၊ ယ၊ ရ၊ လ၊ ဝ” ဆိုတဲ့ ဗ်ည္းေပါင္း ၈ လုံး ႐ွိပါတယ္။ အသံဖလွယ္တဲ့အခါ သက္ဆိုင္ရာ ဗ်ည္းသံအျပင္ သံေပါ့

ဗ်ည္းကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ‘အ’ သရ (a.) နဲ႕ေကာ၊ သံေလးဗ်ည္းကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ‘အ/ေအဝ္အ’္ သရ ( ’e.) နဲ႕ေကာ ပူး တြဲေဖာ္ျပသြားပါ့ မယ္။

ဒြိဂုဏ္႐ွိဗ်ည္းအုပစ ္ ု အသံဖလွယ္ပုံျပဇယား သက္ဆိုင္ရာဗ်ည္း

အသံဖလွယ္ပုံ

ငၛ

Nga./Ng’e.

ည

Nya./Ny’e.

န

Na./N’e.

မ

Ma/M’e.

ယ

Ya./Y’e.

ရ

Ra./R’e.

လ

La./L’e.

ဝ

Wa./W’e. ဇယား ၃ အစဉ္အလာအရ “ဟ” ဗ်ည္းဟာ သံေပါ့ဗ်ည္းအုပ္စုထဲပါေနေပမဲ့ သဒၵေဗဒသေဘာအရ ဒြိဂုဏ္႐ွိတ့ဲ ဗ်ည္းတစ္လုံး ျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာ “ေဟအ္… ေကတ္၊ ဏာညအ္!” (ျမန္မာျပန္ : အင့္ေရာ့… ဒီမွာ ယူ) မွာ ပါတဲ့ ‘ေဟအ္ - ဟ’ ဟာ သံေပါ့ဗ်ည္းသံ ျဖစ္ၿပီး “ဟေအဟ္! ဟြံေကတ္ (ေကြတ္) ပုဟ္!” (ျမန္မာျပန္ : ဟင့္အင္း မယူဘူး) မွာ ပါတဲ့ ‘ဟြံ - ဟ’ ဟာ သံေလးဗ်ည္း သံ ျဖစ္ပါတယ္။ သ နဲ႕ ၐ ဗ်ည္း ၂

လုံးဟာလည္း သံေပါ့ဗ်ည္းဆိုေပမဲ့ လူအမ်ားစု အသုံးျပဳတဲ့ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ မြန္စာအေရးအသားမွာေတာ့ သံေလးဗ်ည္း တာဝန္ကိုပါ ထမ္းေဆာင္ရတာမ်ိဳး

႐ွိပါတယ္။

ဥပမာ

ထိုင္းစကား

Baht

ကို

မြန္ေတြက

သံေလးဗ်ည္းနဲ႕

‘ဢာတ္’

လို႕

ထြက္ၾကေပမဲ့

တကယ့္အေရးမွာေတာ့ ‘ၐါတ္’ က အသုံးတြင္က်ယ္ေနပါတယ္။ ‘ဢာတ္’ ေရးတာမ်ိဳးလည္း ေတြ႕ဖူးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အလြန္႕အလြန္ နဲပါ တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အဂၤလိပ္စကား Democracy ကို ဗမာေတြက ‘ဒီမိုကေရစီ’ လို႕ ထြက္ၾကေပမဲ့ မြန္ေတြက ‘ဒီမိုကေရဇီ’ လို႕

အသံထြက္ ဖတ္ၾက၊ ေျပာၾကပါတယ္။ အသံအတိုင္းေရးေတာ့ ‘ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘’ လို႕ ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ‘ဒီမဝ္ကေရသ႘’ ဆိုတဲ့ အေရးအသား မ်ိဳးလည္း ႐ွိပါ တယ္။ က်ေနာ္ထင္တာ မမွားဘူးဆိုရင္ ‘ဒီမဝ္ကေရသ႘’ ဆိုတဲ့ အေရးအသားက ပိုလို႕ေတာင္ အသုံးမ်ားပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက ဆန္႕က်င္ဘက္ပါ။ အစဉ္အလာအရ ဒ နဲ႕ ဗ ဗ်ည္း ၂ လုံးဟာ သံေလးဗ်ည္းေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ မြန္စာမွာ

ဒီဗ်ည္း ၂ လုံး ကို အေျခခံသရေတြ (ဥပမာ - အာ၊ အိ၊ အု အစ႐ွိတဲ့ သရေတြ) နဲ႕ ေပါင္းစပ္ အသုံးျပဳတဲ့ အခါ ဘယ္ေတာ့မွ သံ ေပါ့ဗ်ည္း အျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားေလ့ မ႐ွိပါဘူး။ ဥပမာအေနနဲ႕ ‘ဒါ’ ဆိုတာကို မြန္စာတတ္ပုဂၢိဳလ္ တစ္ေယာက္က Daa လို႕ ဖတ္မွာ

မဟုတ္ပါ ဘူး။ သံေလးဗ်ည္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ Daae လို႕ပဲ ဖတ္မွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ေမြးစားစကားအခ်ိဳ႕မွာေတာ့ ဒီဗ်ည္း ၂ လုံးဟာ သံေပါ့ဗ်ည္းေနရာကို ဝင္ယူရတာမ်ိဳး ေတြ႕ရပါတယ္။ ဥပမာ - (က်ေနာ္ ခဏခဏ ခလုတ္တိုက္ေလ့႐ွိတဲ့) ခါဏာဒါ (for Canada)၊ အဝ္ဗာမာ (for Obama) စတာေတြပါ။ က်ေနာ္ လက္လွမ္းမမွီတဲ့ စကားလုံးေတြလည္း အမ်ားႀကီး ႐ွိႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအသုံး ၂ ခု ဟာ ၿပိဳင္ဘက္ကင္း ၿပီရယ္လို႕ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ခါဏာဒါ နဲ႕ အၿပိဳင္ ကေနတာ ဆိုတာ ႐ွိပါတယ္။ အဝ္ဗာမာ နဲ႕ အၿပိဳင္ အဝ္ၐါမာ ဆိုတာ ႐ွိပါတယ္။

အျခားဗ်ည္း မ်ား အစဉ္အလာအရ သင္ပုန္း ႀကီးဖတ္စာမွာ ဗ်ည္းေတြကို အထက္ပါအတိုင္း ခြဲျခားထားတယ္ဆိုေပမဲ့ ဗ်ည္းတစ္လုံး လို တာဝန္

ထမ္းေဆာင္ တဲ့ အျခားဗ်ည္းေတြ၊ ဗ်ည္းတြဲေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ ‘ဉ’ ဟာ ဗ်ည္း ၃၅ လုံးမွာ မပါေပမဲ့ မြန္စာေပအေရးအသားမွာ

မၾကာမၾကာ ေတြ႕ရတဲ့ ဗ်ည္း တစ္လုံး ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္“သၛ၊ က်၊ ခ်၊ ဂ်၊ ျဇ၊ ၾသ၊ ဂြ၊ စြ၊ ႏြ၊ မြ၊ ယြ၊ ဝြ၊ သြ၊ ဟြ” အစ႐ွိတဲ့ ဗ်ည္း တြဲ၊ ဗ်ည္းေပါင္း ေတြဟာလည္း စာေပရဲ႕ သက္တမ္း ၾကာျမင့္လာတာနဲ႕အမွ် အသံေျပာင္းလဲလာတာမ်ိဳး၊ အေရးပုံစံေျပာင္းလဲလာတာမ်ိဳး၊

ယွဉ္ဗ်ည္းရဲ႕အသံ ေပ်ာက္သြားတာမ်ိဳးေတြေၾကာင့္ ဗ်ည္းတြဲဆိုေပမဲ့ ဗ်ည္းတစ္လုံးစာပဲ အသံထြက္ပါေတာ့တယ္။ “ယ်၊ သ်၊ ယွ၊ သွ်” စတဲ့ ဗ်ည္းတြဲေတြကလည္း အေရးပုံစံအရသာ ဗ်ည္းတြဲေတြ ျဖစ္ေနၾကေပမဲ့ သဒၵေဗဒအရ ဗ်ည္းတစ္လုံးစာပဲ အသံထြက္ရပါတယ္။ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အသံ ေျပာင္းလဲပုံ ဇယားကို ၾကည့္ပါ။

ဗ်ည္း တြဲမ်ား အသံေျပာင္းလဲပုံျပဇယား သက္ဆိုင္ရာဗ်ည္း ဖြဲ႕စည္း ပုံ အသံထြက္ပုံ

မူရင္းဖြဲ႕စည္းပုံ

မူရင္းအသံထြက္ပ* ုံ ဥပမာစကားလုံး (အသံထြက္)

သၛ

Snga

ဟ (Ha./H’e.)

-

Sa-nga

က်

Kya

စ်/စယ (Jcya.)

-

Gka-ya

ခ်

Khya

ဆ (Cha.)

-

Ka-ya

ၾသ

Sra

သ (Sa.)

Shra (ဥပမာ ၿဂ႘) Sa-ra

ဂ်

Gya

ဇယ (J’e.)

-

Ga-ya

ျဇ

Jra

??? (Z’e.)

-

Ja-r’e

ဂြ

Gwa

ဂ (G’e.)

ေဂါ

Go

စြ

Cwa

စ (Jca.)

ေစာ

Co

ႏြ

Nwa

န (Na./N’e.)

ေနာ

No

မြ

Mwa

မ (Ma./M’e.)

ေမာ

Mo

ယြ

Ywa

ယ (Ya./Y’e.)

?

Yo

ဝြ

Wwa

ဝ (Wa./W’e.)

ေဝါ

Wo

သြ

Swa

သ (Sa.)

?

So

ဟြ

Hwa

ဟ (Ha./H’e.)

?

Ho

ယ်

Yya

ယ (Ya.)

-

Yya

သ်

Sya

ယွ (Sha.)

သွ်

Sha

ယွ

Yha

ယွ (Sha.)

-

-

သွ်

Syha

ယွ (Sha.)

သွ်

Sha ဇယား ၄

သၛဳ (How.)

တက္ က်ာ (Dteag Jcyaa)

ခ်ိဳတ္ (Chawd) ႀသ႘ (S’oa)

ဂ် ပါန္ (Jya-paan)

ျဇ ဟာန္ (Za-haan) ဂြံ (Gay.)

စြံ (Jcaw. )

ႏြံ (Naym) မြဲ (Moa)

ယြံ (Yay.) ဝြံ (Wu.)

သြံ ရာန္ (Saw. Raan) ဟြံ မြဲ (Hu. Moaa)

တုဲ ယ် (Dt’oa Ya.) အာ သ် (Aa Sha.) အာ ယွ (Aa Sha.)

အာ သွ် (Aa Sha.)

သေကၤတ * က ႀကံဆခ်က္ ျဖစ္ေၾကာင္းကို ျပတယ္။ သေကၤတ ? က စာေရးသူ မသိေၾကာင္းကို ျပတယ္။

သေကၤတ - က မူလဖြဲ႕စည္းပုံ နဲ႕ မူလအသံထြက္ပဟ ုံ ာ လက္႐ွိဖြဲ႕စည္းပုန ံ ဲ႕ အသံထြက္ပုံအတိုင္း မေျပာင္း လဲဘဲ ႐ွိႏိုင္ေၾကာင္းကိုျပတယ္။ အနီေရာင္ သုတ္ထားတဲ့ ဗ်ည္းအုပ္စုဝင္ေတြက သံေပါ့ဗ်ည္းေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

အစိမ္းေရာင္ သုတ္ထားတဲ့ ဗ်ည္းအုပ္စုဝင္ေတြက သံေလးဗ်ည္းေတြ ျဖစ္ၾကပါတ ယ္။

အျပာေရာင္ သုတ္ထားတဲ့ ဗ်ည္းအုပ္စုဝင္ေတြက ဒြိဂုဏ္႐ွိတဲ့ ဗ်ည္းေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ မွတ္ခ်က္။

။ က် နဲ႕ ခ် ကို ဒီစာတမ္းမွာ Jcya. နဲ႕ Cha. လို႕ အသီးသီး အသံ ဖလွယ္ထားေပမဲ့ တစ္ခ်ိဳ႕နယ္ေတြမွာ အေရးပုံစံ အတိုင္း အသံထြကတ ္ ာမ်ိဳးေတြ ႐ွိပါတယ္။ ဥပမာ ‘ခ်ိဳတ္’ ဆိုတာကို မြန္အမ်ားစုက Chawd လို႕အသံထြက္ၾကေပမဲ့

Kyawd လို႕ ခ-သံ ပီပီ သသ၊ ယဆြဲသံ ပီပီသသ ထြက္ၾကတဲ့ မြန္ေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ နယ္အလိုက္ တျခားကြဲျပား မႈေတြလည္း ႐ွိႏိုင္ပါေသးတယ္။

၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

သံေပါ့ဗ်ည္း နဲ႕ သံေလးဗ်ည္း ကြဲျပားမႈက သရေတြအေပၚ ဘယ္လို အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ႐ွိလ?ဲ မြန္မွာ သင္႐ိုးသရ ၁၂ လုံးရယ္နဲ႕ တိတိ ႐ွိပါတယ္။ (အေျခခံသရေတြကေတာ့ အျခားဘာသာစကားေတြလိုပဲ ၈ လုံးရယ္နဲ႕ တိတိ ႐ွိပါတယ္။)

သင္႐ိုးသရ ၁၂ လုံး (သြဳႝမန္ ၁၂ မ) “အ၊ အာ၊ အိ၊ အ႘၊ အု၊ အူ၊ ေအ၊ အဲ၊ ေအာ၊ အဵ၊ အံ၊ အး” ဆိုတာေတြပါ။ သင္ပုန္းႀကီးအရ မူလအသံထြက္ဟာ ေအာက္ပါအတိုင္း

ျဖစ္ပါ တယ္။ a for အ, aa for အာ, i for အိ, ee for အ႘, u for အု, oo for အူ, ay for ေအ, oaa for အဲ, ow for ေအာ, ow for အဵ, awm for အံ, aah for အး။

သင္႐ိုးသရ နဲ႕ သံေပါ့ဗ်ည္း သံေပါ့ဗ်ည္း ၁၇ လုံးကို သင္႐ိုးသရေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္အသုံးျပဳတဲ့အခါ ေအာက္ပါအတိုင္း ရပါတယ္။

သင္႐ိုးသရ နဲ႕ သံေပါ့ဗ်ည္း ေပါင္းစပ္ပုံျပဇယား သက္ဆိုင္ရာစကားလုံး

အသံထြက္ပုံ

က

Gka.

ကာ

Gkaa

ကိ

Gki./Gkoa.

က႘*

Gkee/Gk’oa

ကု

ဥပမာျပစကားလုံး

က ခေတတ္ (Gka. Ha-dtid)

ကာ ၃ မ ( Gkaa Bpoa. M’e.) မူစိ ေရာ (Moo Jci. Raw)

ဣသိ (Isoa.)

Gku./Gkow.

ဆု သ (Chu. Sa.)

က ပုပု (Gka. Bpow. Bpow.)

ကူ

Gkoo/Gkow

ကူ ခ်ပ္ (Gkoo Chawb)

ေက

Gkay

ကဲ

Gkoaa/Gk’oa

ေကာ

Gkow

ကဵ

Gkow

ကံ

Gkawm

ကး

Gkaah

လၸက႘ ဒဿံင္ (Pa. Gkee Mong)

ေစ တနာ (Jcay Dta-naa) အဲ (Oaa)

က်ာက္ ႀသ႘ (Jcyaig S’oa)

ဂ ကူ ဗဿာ (Ha-gkow Ha-m’e)

တဲ (Dt’oa)

က ေလာေကာ ေဒံ (Gka-lao Gkow Da’ii.) ပ ကဵ ေမာဝ္ဝ္ (Gkow M’o M’o)

ကံ ကုသႝု (Gkawm Gkow. Saw) အ တး (A-taah)

ဇယား ၅

* သံေပါ့ဗ်ည္းအတြက္ ‘အ႘’ သရ အသံထြက္ပုံဟာ ၃ မ်ိဳးထိ ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။ ထင္သာျမင္သာ မဟုတ္ေပမဲ့ “သ႘လ” ဆိုတဲ့ ပါဠိက ေမြးစား ထားတဲ့ စကားလုံးကို

အသံထြက္တဲ့အခါ ee OR ’oa ဆိုတာေတြနဲ႕ မကိုက္ညီဘဲ အဂၤလိပ္စကားလုံး Swear ဆိတ ု ာနဲ႕

အသံထြက္နီး စပ္တဲ့ “So-e La.” OR “Swe La.” ဆိုၿပီးေတာ့ အသံထြက္ေျပာၾကပါတယ္။ တစ္နယ္နဲ႕ တစ္နယ္ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။

သင္႐ုိးသရ နဲ႕ သံေလးဗ်ည္း သံေလးဗ်ည္း ၁၀ လုံး ကို သင္႐ိုး သရေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္အသုံး ျပဳတဲ့အခါ ေအာက္ပါအတိုင္း ရပါတယ္။

သင္႐ိုးသရ နဲ႕ သံေလးဗ်ည္း ေပါင္းစပ္ပုံျပဇယား သက္ဆိုင္ရာစကားလုံး

အသံထြက္ပုံ

ဥပမာျပစကားလုံး ဝါ ဗၛ (Waae Ng’e)

ဂ

G’e.

ဂါ

Gaae

ဂိ

Gi.

ဂ႘

Gee

ဂု

Gu.

ဂူ

Goo

ေဂ

Gay

ဂဲ

Goa/G’oa

ေဂါ

Go

ဂဵ

Gea

လဵ ထၞး (Lea Ha-baah)

ဂံ

Gawm

-

ဂး

G’eh

ဘာ (Paae) ဂ်ိ (Jyi.)

မ ဂ႘ (Ma-gee)

ယာတ္ ဗုဗု (Yaad Bu. Bu.)

ဂူ ၐဵ (Goo Bow)

ေဝ ဒနာ (Way Ha-naae) ေလာဲ (Loa)

ဗၢဲ (Ha-g’oa)

အ ေဃာ (A-ko)

ဒးဒးရးရး (D’eh D’eh R’eh R’eh) ဇယား ၆

မွတ္ခ်က္။

။ ဒီသံေလးဗ်ည္း နဲ႕ သံေပါ့ဗ်ည္းေတြအတြက္ စည္း မ်ဉ္းစည္းကမ္းေတြဟာ ဒြိဂုဏ္႐ွိတဲ့ ဗ်ည္းေတြအတြက္လည္း အ က်ဳံး ဝင္ပါတယ္။

အျခားသရမ်ား (ေပါင္း စပ္သရမ်ား) “အျခားသရမ်ား” ဆိုရာမွာ အေျခခံသင္႐ိုးသရေတြ မဟုတ္ၾကတဲ့ “အီ၊ အာဲ၊ အာံ၊ အုႝ၊ အု၊ဲ အု၊ံ အုီ၊ ေအဲ၊ ေအံ၊ ေအာဲ၊ ေအာံ၊ အု႙”

ဆိုတဲ့ သရေတြ ပါပါတယ္။

ေပါင္းစပ္သရမ်ား နဲ႕ သံေပါ့ဗ်ည္း ၊ သံေလးဗ်ည္းတို႕ ေပါင္းစပ္ပုံျပဇယား သက္ဆိုင္ရာစကားလုံး

အသံထြက္ပုံ

ကီ၊ ဂီ

Gkem/Gkaym, Gaym

ကာဲ၊ ဂဲ ါ

Gkaai, Gai

ကာံ၊ ဂံ ါ

Gkaam, Gem

ကုႝ၊ ဂုႝ

Gkaw/Gk’ay, G’ay

ကုဲ၊ ဂုဲ

Gkuui, Gui

ကုံ၊ ဂုံ

Gkohm, Gaym

ဥပမာစကားလုံး

တီ (Dtem)/ဆီ (Chaym), လီ (Laym) တာဲ (Dtaai), လာဲ (Lai)

ဍာံ ျပ (Daam Bpra.), အလာံ (A-lem) *

တကၠ သုႝ (Dteagsaw)/ဆုႝ (Ch’ay), ဒုႝ (D’ay) *

ဆုဲ (Chuui), လၨဳဲ (A-jui)

ဒ တုံ ေစဟ္ (Ha-dtohm Jca’iih), အ လုံ (A-laym) *

ဂုက ီ ၜဳီ (Gawm Gklawm)

ကုီ၊ ဂုီ

Gkawm, Gawm

ေကဲ၊ ေဂဲ

Gkiia, Gia

ေကံ

Gkim

ေကာဲ၊ ေဂဲ ါ

Gkoaa, Goa

ေစာဲ (Jcoaa), ေသၛာဲ (Hoa)

ေကာံ

Gkohm

ေဆာံ (Chohm)

ကု႙

Gkoay

ေထဲ (Tiia), ေလဲ (Lia) ဂ ေစံ (Ha-jcim)

ပု႙ (Bpoay) ဇယား ၇

* ျပထားတဲ့ ေပါင္းစပ္သရေတြေလာက္ပဲ သံေပါ့ဗ်ည္း၊ သံေလးဗ်ည္းေတြနဲ႕ တြဲတဲ့အခါ တစ္ခုနဲ႕ တစ္ခု သိသိသာသာ အသံကြဲျပား သြားၾကတာပါ။

‘အု’ဲ ကို အမ်ားအားျဖင့္ (uui) လို႕ ထြက္ၾကေပမဲ့ ‘တု’ဲ ဆိုတာကိုေတာ့ ေခတ္မြန္စကားမွာ Dt’oa လို႕ပဲ (တဲ ဆိုတာနဲ႕ အတူ) အသံ ထြက္ၾကပါတယ္။

အနီေရာင္နဲ႕ ျပထားတဲ့ ဗ်ည္းအုပ္စုက အသံေပါ့ဗ်ည္းေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အစိမ္းေရာင္နဲ႕က သံေလးဗ်ည္းအုပ္စုက ဗ်ည္းေတြပါ။

၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

သံေပါ့ဗ်ည္း၊ သံေလးဗ်ည္း နဲ႕ အသတ္ မူလသရ၊ အေျခခံသင္႐ိုး သရေတြကို အသတ္နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ေပါင္းစပ္တဲ့ အသတ္အေပၚ မူတည္ၿပီး သရေတြရဲ႕ မူလ

အသံေျပာင္းလဲ သြားတာမ်ိဳး ႐ွိသလို၊ အသံေျပာင္းလဲမႈ မျဖစ္တာမ်ိဳးလည္း ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။ သံေပါ့ဗ်ည္းဆိုေပမဲ့ အသတ္တစ္ခုခုနဲ႕ ေပါင္း လိုက္တဲ့အခါ သံေလးဗ်ည္း အျဖစ္ကို ေျပာင္းသြားတာမ်ိဳး ႐ွိႏုိင္ပါတယ္။ သံေလးဗ်ည္းဆိုေပမဲ့လည္း သတ္လိုက္တဲ့အခါ သံေပါ့ဗ်ည္းသံ

ေျပာင္း သြားတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပမဲ့ ဥပမာေတြနဲ႕ ႐ွင္းလင္းခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ေလ့လာမယ္ဆိုရင္ ႐ွင္း လင္း သြားပါ လိမ့္မယ္။

‘အ’ သရကို အသုံး မ်ားတဲ့ အသတ္ေတြနဲ႕ ေပါင္း စပ္လိုက္တဲ့အခါ… 

‘ကသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အ’ သရဟာ ‘ေအဝ္အ’ (ea) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သံေလးဗ်ည္း၊ သံေပါ့ဗ်ည္း ၂ လုံးအတြက္ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါဘူး ။

ဥပမာ :-

 ကက္ (သံေပါ့ဗ်ည္း) (Gkeag)  ဂက္ (သံေလးဗ်ည္း) (Geag) 

‘ငၛသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ကသတ္’ တုန္း ကလိုပဲ ‘အ’ သရဟာ ‘ေအဝ္အ’ (ea) လို႕ အသံေျပာင္း သြားပါတယ္။ သံေလး သံေပါ့ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါဘူး။

ဥပမာ :-

 ကင္ (Gkeang)  ဂင္ (Geang)

မွတ္ခ်က္။

။ ခြၽင္းခ်က္အေနနဲ႕ တစ္ခါတစ္ခါ ‘အ႘အ’ (ia) လို႕လည္း အသံထြက္ပါတယ္။ ေအာက္က ဥပမာေတြကို ၾကည့္ပါ။ တစ္ နယ္ နဲ႕ တစ္နယ္ ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။

 အဂၤလိက္ (Iang Gkalo-ig)  သဇင္ (Sa-Jiang)

 ေကာန္ဍဳင္အရင္ (Gkohn Dayng A-riang)

ဒါေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ေတြက English ကို ေအဂၤလိက္ လို႕ ေရးၾကတယ္။ ေျပာသံကို လိုက္ၿပီးေရးတာပါ။ ေဆာင္းပါး ႐ွင္အေနနဲ႕ မွန္တယ္မွားတယ္ မဆုံးျဖတ္လိုပါ။ 

‘တသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အ’ သရဟာ ‘အအုႝ’ (’aw) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သံေလးသံေပါ့ မကြဲေတာ့ပါဘူး။

ဥပမာ :-

 ကတ္ (Gk’awd)  ဂတ္ (G’awd)

မွတ္ခ်က္။



။ ‘အဝ္’ (o OR oh) လို႕ အသံေျပာင္းသြားတာမ်ိဳး လည္း ႐ွိပါတယ္။

 မတ္ (Mohd) ပဿတ္ (A-mohd)

‘နသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အ’ သရဟာ ‘တသတ္’ တုန္းကလိုပဲ ‘အအုႝ’ (’aw) လို႕ပဲ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သံေလးသံေပါ့ မကြဲပါဘူး။

ဥပမာ :-

 ကန္ (Gk’awn)  ဂန္ (G’awn)

မွတ္ခ်က္။

။ ‘အဝ္’ (o OR oh) လို႕ ထြက္တာမ်ိဳး လည္း ႐ွိတယ္။

 မန္ (Mon OR Mohn)  နန္ (Non OR Nohn)



‘ပသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အ’ သရဟာ ‘အုႝ’ (aw) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ အေလးအေပါ့ ခြဲမထားပါ။

ဥပမာ :-

 ကပ္ (Gkawb)  ဂပ္ (Gawb) 

‘မသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အ’ သရဟာ ‘ပသတ္’ တုန္းကလိုပဲ ‘အုႝ’ (aw) သရအျဖစ္ကို ေျပာင္း လဲသြားပါတယ္။ အေလးအေပါ့ ခြဲမထားပါ။

ဥပမာ :-

 ကမ္ (Gkawm)  ဂမ္ (Gawm) 

‘ဝသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အ’ သရဟာ အဂၤလိပ္စကားလုံး ‘Go’ လိုပဲ (a’o) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သူလည္း အသံေလး၊ အသံေပါ့ေတြအတြက္ ခြဲမထားပါဘူး။

ဥပမာ :-

 ကဝ္ (Gka’o)  ဂဝ္ (Ga’o) 

‘ဟသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အ’ သရဟာ ‘ေအာ’ (ow OR au) သရသံအျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ အသံေလး၊ အသံေပါ့ ခြမ ဲ ထားပါဘူး ။

ဥပမာ :-

 ကဟ္ (Gkauh)  ဂဟ္ (Gauh)



‘အသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါမွာလည္း ‘ဟသတ္’ လိုပဲ ‘အ’ သရဟာ ‘ေအာ’ (ow OR au) သရသံအျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ အသံအေပါ့အေလး ခြဲမထားပါဘူး ။

ဥပမာ :-

 ကအ္ (Gkow.)  ဂအ္ (Gow.)

၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

‘အာ’ သရကို အသုံးမ်ားတဲအ ့ သတ္ေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ… 

‘ကသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အာ’ သရဟာ ‘အာဲ’ (aai) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သံေလးသံေပါ့ ကြဲျပားမႈက သိပ္မထင္႐ွား ပါဘူး။ အသံအတိုအ႐ွည္ေလာက္ပဲ ကြာပါတယ္။

ဥပမာ :-

 က်ာက္/က်ာ္ (Jcyaaig)  နာဂ္/နာ္ (Naig) 

‘ငၛသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ကသတ္’ တုန္းကလိုပဲ ‘အာ’ သရဟာ ‘အာဲ’ (aai) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ အသံအေလးအေပါ့ က ကြဲျပားမႈ သိပ္မ႐ွိပါဘူး ။

ဥပမာ :-

 သြာင္ (Kwaaing)

 ဂ်ဴလာင္ (Jyoo Laing) 

‘တသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အာ’ သရဟာ အသံေျပာင္း လဲမႈ မ႐ွိဘဲ နဂိုအတိုင္းပဲ ထြက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါဟာ

သံေလးဗ်ည္း အတြက္ မမွန္ပါဘူး။ ေအာက္က ဥပမာကို ၾကည့္ပါခင္ဗ်ာ။ ‘အာ’ သရရဲ႕ နဂိုအသံက သံေပါ့ဗ်ည္း နဲ႕ သံေလးဗ်ည္း မတူပါ။

ဥပမာ :-

 ကဿာတ္ (Maad)

 ဇာတ္ (Jaad) - သံေလး၊ သံေပါ့ မကြဲျပားလို႕လည္း ေျပာလို႕ရတယ္။ 

‘နသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အာ’ သရဟာ ‘တသတ္’ တုန္း ကလိုပဲ ‘အသံေျပာင္းလဲမႈ မ႐ွိဘဲ နဂိုအတိုင္း ပဲ ထြက္ပါတယ္။ သံေလး၊ သံေပါ့ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါဘူး။ သံေလးဗ်ည္း ဟာ သံေပါ့ဗ်ည္း အတိုင္း အသံထြက္လို႕ပါ။

ဥပမာ :-

 ကာန္ (Gkaan)  ဂါန္ (Gaan) 

‘ပသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အာ’ သရဟာ ‘တသတ္၊ နသတ္ေတြ’ တုန္းကလိုပဲ ‘အသံေျပာင္းလဲမႈ မ႐ွိဘဲ နဂိုအတိုင္းပဲ ထြက္ပါ တယ္။

ဥပမာ :-

 သာပ္ (Saab)

 လာဘ္ (Leb) - သံေပါ့ နဲ႕ သံေလး ကြဲျပားတယ္လို႕လည္း ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

‘အိ’ သရကို အသုံး မ်ားတဲ့ အသတ္ေတြနဲ႕ ေပါင္း စပ္လိုက္တဲ့အခါ… 

‘ကသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အိ’ သရဟာ ‘အဝ္အ႘’ (o-i) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သံေလးဗ်ည္း၊ သံေပါ့ဗ်ည္း ၂ မ်ိဳးလုံး အတြက္ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါဘူး။

ဥပမာ :-

 အဂၤလိက္/ေအဂၤလိက္ (Iang Gkalo-ig)  ဇိက္ (Jo-ig) 

‘ငၛသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ကသတ္’ တုန္းကလိုပဲ ‘အိ’ သရဟာ ‘အဝ္အ႘’ (o-i) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သံေလး သံေပါ့ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါဘူး။

ဥပမာ :-

 စိင္ (Jco-ing)

 ဂြိင္ (Gwo-ing) 

‘တသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အိ’ သရဟာ နဂိုအသံ မေျပာင္း လဲဘဲ ‘အိ’ (ee) အတိုင္း ပဲ ႐ွိပါတယ္။ တစ္ခုပဲ သံေပါ့ဗ်ည္း အတြက္ ေျပာင္းလဲတဲ့ အသံ တစ္မ်ိဳး႐ွိတယ္။ ‘ေအဝ္’ (e) အသံပါ။

ဥပမာ :-

 ကိတ္ (Gkeed) တိတ္ (Dted)  ဂိတ္ (Geed) 

‘နသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အိ’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘တသတ္’ တုန္းကနဲ႕ အတူတူပါပဲ။

ဥပမာ :-

 စိန္ (Jceen) ေကာန္မိန္ (Gkohn Men)  ဗိန္ (Been) 

‘ပသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အိ’ သရဟာ ‘ေအ’ သရ (ay) သံကို ေျပာင္း လဲသြားပါတယ္။ သံေလးသံေပါ့ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါ။

ဥပမာ :-

 တဆိပ္ (A-chayb)

 သိပ္ဂၜိပ္ (Sayb Glayb) 

‘ဟသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အိ’ သရဟာ နဂိုအသံ မေျပာင္းလဲဘဲ ‘အိ’ (ee) အတိုင္းပဲ ႐ွိပါတယ္။

ဥပမာ :-

 အိဟ္ (Eeh)

 ဟြိဟ္ (Hweeh) ၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

‘အု’ သရကို အသုံး မ်ားတဲ့ အသတ္ေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ… 

‘ကသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အု’ သရဟာ ‘အုႝအ႘’ (aw-i) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သံေလးဗ်ည္း၊ သံေပါ့ဗ်ည္း ၂ မ်ိဳးလုံး အတြက္ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါဘူး။

ဥပမာ :-

 လုက္စုက္ (Law-ig Jcaw-ig) 

‘ငၛသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ကသတ္’ တုန္းကလိုပဲ ‘အု’ သရဟာ ‘အုႝအ႘’ (aw-i) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သံေလး သံေပါ့ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါဘူး။

ဥပမာ :-

 စုင္ (Jcaw-ing)  ဂၜဳင္ (Glaw-ing) 

‘တသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အု’ သရဟာ နဂိုအသံ မေျပာင္းလဲဘဲ ‘အု’ (u OR oo) အတိုင္း ပဲ ႐ွိပါတယ္။

ဥပမာ :-

 တုတ္ (Dtood)

 ဂဗုတ္ (Ha-bood) 

‘နသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တအ ဲ့ ခါ ‘အု’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘တသတ္’ တုန္းကနဲ႕ အတူတူပါပဲ။

ဥပမာ :-

 ကုန္ (Gkoon)

 တင္ဂုဏ္/တင္ဂုန္ (Dteang Goon) 

‘ပသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အု’ သရဟာ ‘ေအ’ သရ (ay) သံကို ေျပာင္း လဲသြားပါတယ္။ သံေလးသံေပါ့ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါ။

ဥပမာ :-

 လိခ္အုပ္ (Lo-ig Ayb)  ႐ုပ္ (Rayb) 

‘ဟသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အု’ သရဟာ နဂိုအသံ မေျပာင္းလဲဘဲ ‘အု’ (u OR oo) အတိုင္း ပဲ ႐ွိပါတယ္။

ဥပမာ :-

 ေသင္ပုဟ္ (Siang Bpooh)  ဒုဟ္ (Dooh)

၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

‘ေအ’ သရကို အသုံးမ်ားတဲ့ အသတ္ေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ… 

‘ကသတ္’ နဲ႕ ေပါင္း စပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ေအ’ သရဟာ ‘ေအဲ’ (ia) နဲ႕ (’o-i) အသံေတြကို ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ သံေပါ့ဗ်ည္း၊ သံေလးဗ်ည္း အတူတူပါပဲ။

ဥပမာ :-

 ကေဝက္ (Gkwiag) ကေဝက္ (Gkw’o-ig)

 ေငၛက္ (Ngiag) ယုတ္ေဒက္ (Yood D’o-ig) 

‘ငၛသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ကသတ္’ တုန္းကလိုပဲ ‘ေအ’ သရဟာ (ia) နဲ႕ (’o-i) အသံေတြကို ေျပာင္း လဲသြားပါတယ္။ သံေပါ့ဗ်ည္း ၊ သံေလးဗ်ည္း အတူတူပါပဲ။

ဥပမာ :-

 ေကင္ (Gkiang) ေအင္ (’O-ing)

 ေဂင္စ (Giang Shia) ေဒင္ (D’o-ing) 

‘တသတ္’ နဲ႕ ေပါင္း စပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ေအ’ သရဟာ အဂၤလိပ္စကား Kid မွာလို (i) သံကို ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ သံေပါ့၊ သံေလး ခြဲမထား ပါ။

ဥပမာ :-

 ေကတ္ (Gkid)  ေဂတ္ (Gid)



‘နသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ေအ’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘တသတ္’ တုန္းကနဲ႕ အတူတူပါပဲ။

ဥပမာ :-

 ေဍန္ (Din)

 ေယန္သှာင္ (Yin Sa-naing) 

‘ပသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ေအ’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘တသတ္၊ နသတ္’ တုန္းကနဲ႕ အတူတူပါပဲ။

ဥပမာ :-

 ေခပ္ (Kib)  ေလပ္ (Lib) 

‘ဝသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ေအ’ သရဟာ ‘အာအ႘’ (a’ii) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သံေပါ့၊ သံေလး အတူတူပါပဲ။ တစ္ခုပဲ သံေပါ့ဗ်ည္းအတြက္ ‘အာေအဝ္’ (aae) လို႕လည္း အသံထြက္ေလ့႐ွိတယ္။

ဥပမာ :-

 ေကဝ္ (Gka’ii) ေကဝ္ (Gkaae)  ေဗဝ္ (Ba’ii)

မွတ္ခ်က္။

။ တစ္ခါတစ္ခါ သံေလးဗ်ည္းအတြက္ ‘ေအ’ (ay)၊ ‘အ႘’ (ee) လို႕လည္း ထြက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္လုံးစီပဲ ႐ွိပါတယ္။

ေလဝ္ (Lay) ေရဝ္ (Ree) အေရဝ္ (A-ree)။ သီအိုရီအရ သံေလးဗ်ည္း + ‘ေအ’ သရကို ဝသတ္နဲ႕ ေပါင္းၿပီး ထြက္ လာတဲ့ အသံဟာ ဘယ္ ေတာ့မွ (~aae) သံ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအသံထြက္ေစ့ခ်င္ရင္ သံေလးဗ်ည္း (ဥပမာ - ဂ) ကို

ကှာတဲ (-- ာ၊ --ါ) ေပါင္း႐ုံပါပဲ (ဥပမာ - ဂါ)။ ဒါေပမဲ့ ေမြးစားစကားလုံး တစ္လုံးမွာေတာ့ (~aae) အသံအတြက္ သံ

ေလးဗ်ည္း ကို ေ--ဝ္ နဲ႕ ေပါင္းထားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ‘ဂ်ာေနဝ္’ (for English origin ‘Journal’) ဆိုတဲ့ စကား

လုံးပါ။ အသံသေဘာအရ ‘ဂ်ာေနဝ္’ မွာ ပါတဲ့ ‘န’ ဟာ သံေလးဗ်ည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ‘န’ ဟာ ဒြိဂုဏ္႐ွိတဲ့ ဗ်ည္း ဆိုတာကို

သတိထားပါ။ ဒီ ‘ဂ်ာေနဝ္’ ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို ဗမာလို ‘နယ္’ လို႕ အဓိပၸာယ္ရတဲ့ မြန္စကား ‘ေနဝ္’ နဲ႕ ႏႈိင္းယွဉ္ ၾကည့္

သင့္ပါတယ္။ ‘ေနဝ္’ ကို မြန္ ေတြက သံေပါ့ဗ်ည္း အေနနဲ႕ ဖတ္ၾကတာပါ။ ‘ဂ်ာေနဝ္’ မွာ ပါတဲ့ ‘န’ ကိုေတာ့ ‘ေနဝ္’ လို႕

ေရးထားေပမဲ့ သံေလးဗ်ည္းအေနနဲ႕ပဲ ဖတ္ၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီစကားလုံးကို ပထမဦး ဆုံး သုံးစြဲခဲ့သူ၊ တီထြင္ခဲ့ သူဟာ ဒီအခ်က္ကို စဉ္းစားမိပုံ မေပၚ ပါဘူး။ ‘ဂ်ာနာ’ လို႕ ေရးရင္ လူေတြက ‘Jar Nar’ လို႕ ဖတ္မိမွာ ေၾကာက္လို႕နဲ႕ တူတယ္။ :D

ဒါေပမဲ့ စကားလုံးအသစ္ထြင္တိုင္း သံေလး၊ သံေပါ့ေတြအေၾကာင္း ထည့္မစဉ္းစားဘူးဆိုရင္ မြန္စာကို ကေလးေတြ ကို သင္ေပးတဲ့အခါမွာလည္း သံေလး၊ သံေပါ့ေတြ ခြဲျခားၿပီး သင္မေနပါနဲ႕ေတာ့။ ဘာထူး မွာလဲ? သံေလးဗ်ည္း ‘ဒ’ က

‘အဒါ’ (A-daae) မွာဆို Daae လို႕ အသံထြက္ရၿပီးေတာ့ ‘ခါဏာဒါ’ (ခလုတ္တိုက္ျပန္ၿပီ ;D) (Canada) မွာေတာ့ Daa လို႕ ထြက္ရတယ္။ ကေလးေတြက ‘ႏိုင္’ တို႕လို ပ်င္ညာယွိေတြ မျဖစ္ေသးဘူးဗ်။ ေက်ာင္းမွာ သင္ေတာ့ တစ္မ်ိဳး ။ ‘ဂ်ာ

ေနဝ္’ မွာ ေရးေတာ့ တစ္မ်ိဳးနဲ႕ ဘယ္ဟာ အတည္ ယူရမွန္း မသိဘူး။ 

‘ဟသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ေအ’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘ဝသတ္’ တုန္းကအတိုင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာ :-

 ဟေအဟ္ (Ha-a’iih) ေကဟ္…စေဏာင္ (Gk’eh… Jca Nohng) ေခ်ဟ္/ေခ်ံ (Ch’eh)  ေဗဟ္/ေဗွ္ (Ba’iih)

မွတ္ခ်က္။

။ သံေလးဗ်ည္း ေတြကို ‘ေကဟ္…စေဏာင္’ မွာပါတဲ့ ‘ေကဟ္’ လို (’eh) သံထြက္ေစခ်င္ရင္ ေ--ဟ္ လို႕ စလုံးေပါင္းစရာ မလိုပါဘူး။ ခရးဍိဳပ္ (သေကၤတအားျဖင့္ ‘ း ’) ကို သက္ဆိုင္ရာ သံေလးဗ်ည္း ေနာက္က ကပ္ထည့္ေပးလိုက္႐ုံပါပဲ။ ဥပမာ - ဒးဒးရးရး (D’eh D’eh R’eh R’eh)။ ‘e က သံတိုသရ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ aae ကေတာ့ သံ႐ွည္သရ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီသရ ၂ ခုလုံးရဲ႕ အေျခခံသရကေတာ့ အဂၤလိပ္စကားလုံး Café မွာပါတဲ့ é သရသံပါ။ ဒီမွာေတာ့ (e) ကိုပဲ သုံး သြားပါ မယ္။ ဗမာလိုအသံထြက္က ‘အယ္’ ပါ။ 

‘အ,သတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ေအ’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘ဝသတ္၊ ဟသတ္’ ေတြ အတိုင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခုပဲ သံေပါ့ဗ်ည္း ေတြ နဲ႕ ေပါင္းစပ္တဲ့အခါ မူလအတိုင္း ‘ေအ’ (ay) လို႕လည္း မေျပာင္းလဲဘဲ အသံထြက္ေလ့ ႐ွတ ိ ယ္။

ဥပမာ :-

 ေအအ္…ေကတ္ ဏာညအ္ (A’ii. Gkid Naa Nyow.)  ဇိုင္ေခအ္ (Jaing K’e.) ပေရအ္/ပေရံ (Bpa-r’e.)

 ေတေတအ္/ေတေတံ (Dtay Dtay.) ဒီ ၃ ခုက သံေပါ့ဗ်ည္းေတြအတြက္ ဥပမာပါ။  ေဒအ္/ေဒံ (Da’ii.) ဒါက သံေလးဗ်ည္းအတြက္ ဥပမာပါ။

မွတ္ခ်က္။

။ သံေလးဗ်ည္းေတြကို သံေပါ့ဗ်ည္းမွာလို ‘ေအအ္’ (’e.) သံထြက္ေစခ်င္ရင္ ေ--အ္ လို႕ ေပါင္းစရာ မလိုဘဲ သူခ်ည္း

သက္သက္ အသုံးျပဳ႐ုံပါပဲ။ ဒီလိုေလးပါ။ မသ (M’e. Sa.) ဝါဗၛ (Waae Ng’e.) နက (N’e. Gka.)။ ထူျခားခ်က္ တစ္ခု က ဒီအသံေတြအျပင္ ေ--အ္ ဟာ ‘အိအ’ (ia) ဆိုတဲ့ အသံလည္းထြက္တယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ဥပမာ - ေညအ္ရဟာ? (Nyia. Ra. Haa) (ျမန္မာျပန္ - နဲနဲပဲလား?)။ ဒီ (ia) သံကို ေအာက္ပါစကားလုံးေတြမွာလည္း ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

 စ (Shia. OR Jcia)

 ႏူဂယး (Noo Ha-yiah)

 လ်း ရတ္ ( Lyiah R’awd)

 ေကက္သကာ (Gkiag Sa-Kaa)  ေသင္ဟာ? (Siang Haa)

၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

‘ေအာ’ သရကို အသုံးမ်ားတဲ့ အသတ္ေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ… 

‘ကသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ေအာ’ သရဟာ ‘အဝ္’ (o OR oh) လို႕ အသံေျပာင္း သြားပါတယ္။ သံေလးဗ်ည္း၊ သံေပါ့ဗ်ည္း ၂ မ်ိဳးလုံး အတြက္ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါဘူး။ ဒါဟာ ဘာကို ဆိုလိုသလဲဆိုေတာ့ သံေလးဗ်ည္းဟာ အသံေျပာင္းလဲမႈ မ႐ွိဘဲ သံေပါ့ဗ်ည္းကပဲ

သံေလးဗ်ည္း အျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲသြားတယ္ ဆုိတဲ့ သေဘာပါ။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ‘ေအာ’ သရက သံေလးဗ်ည္းအတြက္ ‘အဝ္’ (o) လို႕ပဲ အသံထြက္လို႕ပါ။

ဥပမာ :-

 ေသာက္/ေသာ္ (Sohg)  ေဗာက္/ေဗာ္ (Bohg) 

‘ငၛသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ကသတ္’ တုန္း ကလိုပဲ ‘ေအာ’ သရဟာ ‘အဝ္’ (o OR oh) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ သံေလး သံေပါ့ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါဘူး ။ ‘ကသတ္’ တုန္းကအတိုင္းပါပဲ။

ဥပမာ :-

 ေသာင္ကၜး (Sohng Gklaah)  ေယာင္မွာ (Yohng Hmaa) 

‘တသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါလည္း ‘ေအာ’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘ကသတ္၊ ငၛသတ္’ တုန္းကအတိုင္းပါပဲ။

ဥပမာ :-

 ကေပါတ္ (Gka-bpohd OR A-bpohd)  ေလာတ္ေစဟ္ (Lohd Jca’iih) 

‘နသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါမွာလည္း ‘ေအာ’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘ကသတ္၊ ငၛသတ္၊ တသတ္’ တုန္းကနဲ႕ အတူတူပါပဲ။

ဥပမာ :-

 ေကာန္စဵ (Gkohn Jcow)

 ေလာန္အာေညအ္ (Lohn Aa Nyia.) 

‘ပသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ေအာ’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘ကသတ္၊ ငၛသတ္၊ တသတ္၊ နသတ္’ တို႕နဲ႕ အတူတူပါပဲ။

ဥပမာ :-

 ေကာပ္ကာဲ (Gkohb Gkaai)  ေယာပ္ (Yohb) 

‘မသတ္’ နဲ႕ ေပါင္း စပ္လိုက္တဲ့အခါလည္း ‘ေအာ’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ အထက္က အသတ္ေတြ အတိုင္းဘဲ ‘အဝ္’ (o OR oh) သရသံကို ေျပာင္း လဲလို႕ သြားပါတယ္။

ဥပမာ :-

 ေခဿါမ္ပကဵ (Ka-mohm Bpa-gkow)  ေဒါမ္ (Dohm) 

‘ဝသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ‘ေအာ’ သရဟာ ‘အအဝ္’ (’o) သရသံ အျဖစ္ကို ေျပာင္း လဲသြားပါတယ္။ သံေလး၊ သံေပါ့ ကြဲ ျပားမႈ မ႐ွိပါ။

ဥပမာ :-

 ကေတာဝ္ (Gka-dt’o OR A-dt’o)

 ေမာဝ္ေမာဝ္ေဇာဝ္ေဇာဝ္/ေမာဝ္ဝ္ေဇာဝ္ဝ္ (M’o M’o J’o J’o) 

‘ဟသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ေအာ’ သရဟာ ‘အအဝ္’ (’o Or ’oh) လို႕ အသံေျပာင္းသြားပါတယ္။ ဝသတ္အတုိုင္းပါ။

ဥပမာ :-

 ေအာဟ္/ေအွာ္ (’Ohh)  ေဇာဟ္/ေဇွာ္ (J’ohh) 

‘ေအာ’ သရကို ‘အ,သတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္တာမ်ိဳးကို ေခတ္မြန္စာမွာ အေတြ႕ရ နဲသြားပါၿပီ။ အဲဒီလို ေပါင္းစပ္ပုံမ်ိဳး ဥပမာ တစ္ခု နဲ႕ ႐ွင္းျပရ ခက္တဲ့ အေရးပုံစံ မ်ိဳးေတြကို ဥပမာျပသြားပါ့မယ္။

ဥပမာ :-

 ေဖာအ္ေျဗဝ္ (Po. Bree)  ေဒံ ါ (D’ay.)

 ပေလာံ (Bpa-law.)  ေဢာံကိုဋ္ (Bay. Gkawd)

 ပေတာံဗက္ (Bpa-dtaw. Beag)  ေၾသာံ (Saw.)

 ေဇြာံမ (Kway. M’e.)

မွတ္ခ်က္။

။ ဥပမာအသီးသီး မွာ ပါတဲ့ --ံ သေကၤတဟာ ခှံဍိဳပ္ (ေသးေသးတင္) ကို ကိုယ္စားမျပဳႏိုင္ပါဘူး။ ဒီလိုပုံစံ အေရးအသား မ်ိဳးကို မြန္စာမွာ ဆက္လက္ ထိန္း သိမ္း ထားခ်င္ရင္ ခှံဍိဳပ္ ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကို ‘သရ’ တစ္ခုအေနနဲ႕တင္ ဖြင့္ဆိုမႈ မျပဳဘဲ ‘သံရပ္ျပသေကၤတ’ တစ္နည္း ‘ရပ္သံျပသေကၤတ’ တစ္ခုအေနနဲ႕ေကာ၊ ‘ႀတဳံ’ မွာလို ‘အသံထြက္တဲ့အခါ

အားစိုက္

ထုတ္မႈျပဳရတဲ့ သေကၤတ’ တစ္ခုအေနနဲ႕ပါ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေ႐ွးမြန္ေတြရဲ႕ တီထြင္မႈေတြဟာ အရာ ခပ္သိမ္း မေကာင္းႏိုင္ဘူး (အထူးသျဖင့္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္မြန္ေတြအတြက္၊ ေနာင္လာမဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအတြက)္

ဆိုတာ ဒီ --ံ သေကၤတက သက္ေသ တစ္ခုပါ။ ဒီ့ျပင္ ေမးခြန္းထုတ္စရာ သေကၤတေတြ မြန္စာအေရးအသားမွာ အ

မ်ားအျပား ႐ွိပါတယ္။ အားလုံးနဲ႕ ကိုက္ညီမဲ့ စည္းမ်ဉ္းစည္းကမ္းေတြ မခ်မွတ္ဘဲ ကိုယ့္သေဘာနဲ႕ ကိုယ္ ေရးေန ၾက

မယ္ဆိုရင္ ေနာင္လာမဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြကို မြန္စာေပအေရးအသားကို လက္ဆင့္ကမ္းေပးရမွာေတာင္ အားနာ လွပါတယ္။

၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

‘အံ’ သရကို အသုံး မ်ားတဲ့ အသတ္ေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ… 

‘ကသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အံ’ (awm) သရဟာ ‘မ’ သံ ေပ်ာက္ၿပီး ‘အုႝ’ (aw) ပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ သံေလးဗ်ည္း၊ သံေပါ့ဗ်ည္း ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါဘူး ။

ဥပမာ :-

 ဗစံက္ (Bpa-jcawg)  ယံက္ (Yawg)

မွတ္ခ်က္။



။ ‘အဝ္’ (o OR oh) လို႕ အသံထြက္တာမ်ိဳး လည္း ႐ွိပါတယ္။ ဥပမာ - တၛဲမံက္ယ် (Ngoaa Mohg Ya.)။ ေဒသအလိုက္ အသံကြဲျပားမႈ ႐ွိႏိုင္ပါတယ္။

‘ငၛသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုကတ ္ ဲ့အခါ ‘အံ’ သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘ကသတ္’ တုန္းကအတိုင္းပါပဲ။

ဥပမာ :-

 အံင္လိခ္ (Awng Lo’ig)

 ဂံင္သကာ (Gawng Sa-kaa)

က်န္တဲ့အသတ္ေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္ၿပီး မသုံးၾက၊ မေရးၾကပါဘူး။ ၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

‘အိ’ု သရကို အသုံး မ်ားတဲ့ အသတ္ေတြနဲ႕ ေပါင္း စပ္လိုက္တဲ့အခါ… မြန္စာအေရးအသားမွာ ‘အိ’ု သရက ထူးျခားပါတယ္။ သူ႕ခ်ည္း သက္သက္ ဘယ္ေတာ့မွ မရပ္တည္ႏိုင္ပါဘူး။ အသတ္တစ္ခုခုနဲ႕ ေပါင္း စပ္ အသုံးျပဳမွပဲ ရပ္တည္ႏိုင္ပါတယ္။ သူ႕ခ်ည္းသက္သက္ မရပ္တည္ႏိုင္တာဟာ သူ႕ခ်ည္းသက္သက္ ဘယ္မြန္စကားသံကိုမွ

ကိုယ္စားမျပဳႏိုင္တာကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အသတ္ေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္သမႈ ျပဳတဲ့အခါ သူ႕ရဲ႕ မူလအသံ ေျပာင္းလဲသြားတယ္၊ မေျပာင္းလဲသြားဘူး ဆိုၿပီးေတာ့ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ 

‘ကသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အို’ သရဟာ ‘အာဲ’ (aai OR ai) လို႕ အသံထြက္ပါတယ္။ သံေလးသံေပါ့ကြဲျပားမႈက ထင္သာျမင္သာ မ႐ွိပါဘူး။

ဥပမာ :-

 ဗတိုက္ (Ha-dtaaig)  ဒဒိုက္ (Ha-daig) 

‘ငၛသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘ကသတ္’ တုန္းကလိုပဲ ‘အိ’ု သရဟာ ‘အာဲ’ လို႕ပဲ အသံထြက္ပါတယ္။ သံေလးသံေပါ့ ကြဲျပားမႈ သိပ္ မ႐ွိပါဘူး ။ ‘ကသတ္’ တုန္းကအတိုင္းပါပဲ။

ဥပမာ :-

 သိုင္သၛိ (Saaing Hoa.)  ဇိုင္တဲ (Jaing Dt’oa) 

‘တသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လုက ိ ္တဲ့အခါ ‘အို’ သရဟာ ‘အုႝ’ (aw) လို႕ အသံထြက္ပါတယ္။ သံေလးသံေပါ့ ကြဲျပားမႈ မ႐ွိပါ။

ဥပမာ :-

 ပိုတ္သကုတ္ (Bpawd Ha-gkood)  ဗိုတ္ (Bawd) 

‘နသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အိ’ု သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘တသတ္’ တုန္းကနဲ႕ အတူတူပါပဲ။

ဥပမာ :-

 ကထိုန္ (Gka-tawn OR A-tawn)  ဗိုန္ခိုင္ (Bawn Kaaing) 

‘ပသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အိ’ု သရရဲ႕ ဂုဏ္သတၲိဟာ ‘တသတ္၊ နသတ္’ တို႕နဲ႕ အတူတူပါပဲ။

ဥပမာ :-

 သကိုပ္ဗိုလ္ (Sa-gkawb Bo) 

‘ဟသတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အိ’ု သရဟာ သံေပါ့ဗ်ည္းအတြက္ ‘အုႝ’ (aw) လို႕လည္း အသံထြက္တယ္။ ‘ေအ’ (ay) လို႕လည္း အသံထြက္ပါတယ္။ သံေလးဗ်ည္းအတြက္ေတာ့ ‘ေအ’ (ay) လို႕ပဲ အသံထြက္ပါတယ္။

ဥပမာ :-

 ဒဿံင္ခိုဟ္ဟ္ဏာ (Mawng Kawh Kawh Naa) ႀသိဳဟ္ (Sawh)

 ေသဟ္(/ေသွ)္ ဒဿံင္ဖိုဟ္ (Sa’iih Mawng Payh) ဗုကုိဟ္ (Bu. Gkayh)  ယိုဟ္ဗဒဝ္ (Yayh Ba-da’o) ဒိုဟ္ဗဿံက္ (Dayh Ha-mohg)

မွတ္ခ်က္။

။ ‘အဝ္’ (o OR oh) လို႕လည္း ထြက္ႏိုင္မယ္လို႕ ယူဆပါတယ္။ ယူဆတယ္လို႕ ေျပာတာကို သတိထားပါ။ ဥပမာ :-

 အိုဟ္… ဂြိဳအ္ဒးေသင္ဒဿံင္! (Ohh Gway. D’eh Siang Mawng)။ ယူဆခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ သင့္မသင့္ ဆုံးျဖတ္ၾကပါကုန္။ 

‘အ,သတ္’ နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါ ‘အိ’ု သရဟာ သံေပါ့ဗ်ည္းေတြအတြက္ ‘အုႝ’ (aw) လို႕လည္း အသံထြက္ပါတယ္။ ‘အဝ္’ (o)

လို႕လည္း အသံထြက္ပါတယ္။ သံေလးဗ်ည္းအတြက္ေတာ့ ‘ေအ’ (ay) လို႕ အသံထြက္ပါတယ္။ ‘အဝ္’ (o) လို႕လည္း အသံထြက္ပါ တယ္။

ဥပမာ :-

 ပလုိအ္ (Bpa-law.)

 စိုအ္ (Jco.) ယိုအ္ (Yo.)

 ဟြံဂြိဳအ္ပုဟ္ [same as ဟြံဂြံပုဟ]္ (Hu. Gway. Bpooh) လ႐ုိအ္ယာံ (A-ray. Yem)  ဘိုအ္ဂြံေကၜာန္ (Po. Gay. Gklohn)

၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

အသံဖလွယ္ပုံ႐ွင္းလင္းခ်က္အခ်ိဳ႕ ဒီစာတမ္းမွာ မြန္စကားသံေတြကို ေရာမအကၡရာဖလွယ္ (Transcribe လုပ္) တဲ့အခါ အနီးစပ္ဆုံး ျဖစ္ေအာင္ ဖလွယ္ထားပါ

တယ္။ စကားသံကို အကၡရာဖလွယ္ရာမွာ အသုံးျပဳတဲ့ ( ’ ) သေကၤတကို အလြယ္အားျဖင့္ ‘a’ သံလို႕ မွတ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပုံမွန္ ‘a’

သံထက္ အသံပိုတတ ို ယ္လို႕ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေစဒနာ (Jcay Ha-naae) မွာ ပါတဲ့ Jcay ဟာ ဆုႝ (Ch’ay) ထက္ အသံထြက္ခ်ိန္ ပိုတို ေတာင္း ပါတယ္။ တျခားဥပမာေတြ - ေလာဲ (Loa) နဲ႕ တဲ (Dt’oa)၊ သီ (Sem) နဲ႕ ျဇ (Z’e.)၊ ေလာဘ (Lo P’e.) နဲ႕ ေမာဝ္ (’o)။

(-) ကို အသံ ၂ ခုကို တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္း ထြက္ရတဲ့အခါ၊ ဒါေပမဲ့ ၾကားမွာ မျဖစ္စေလာက္ အခ်ိန္ေလးျခား ၿပီး ထြက္ရတဲ့

အခါမွာ သုံးပါတယ္။ ဥပမာ - ဂ်ပါန္ (Jya-bpaan) ကို အကၡရာဖလွယ္ရာမွာ၊ စိင္ (Jco-ing) ကို အကၡရာဖလွယ္ရာမွာ၊ စုင္ (Jcaw-ing) ကို အကၡရာဖလွယ္ရာမွာ၊ ယုတ္ေဒက္ (Yood D’o-ig) ကို အကၡရာဖလွယ္ရာမွာ သုံးထားတာကို ေတြ႕ရမွာပါ။

(.) ကို ရပ္သံျပသေကၤတ တစ္ခုအေနနဲ႕ သုံးပါမယ္။ ဥပမာ - ဆုနာဍဴ (Chu. Naae Doo) ။ (a) တစ္လုံး တည္း ဆိုရင္ အပါ (A-

bpaa) မွာ ပါတဲ့ ‘အ’ လို အသံတစ္ဝက္ပဲ ထြက္ရပါမယ္။ သံေပါ့ဗ်ည္းနဲ႕ တြဲတဲ့ ကှာတဲ (Gka-naa Dt’oa) အတြက္ Double a (aa) ကို

သုံးပါတယ္။ တျခား ႏွစ္လုံးထပ္သရေတြကိုလည္း သုံး ထားပါတယ္။ ဥပမာ - ေစဟ္/ေစွ္ (Jca’ii)၊ အဲ (Oaa)၊ အဒါ (A-daae)၊ ဆုဲ (Chuui)၊ တာဲ (Dtaai)၊ ေထဲ (Tiia) အစ႐ွိတာေတြပါ။ ႏွစ္ႀကိမ္ထပ္သုံး တဲ့ဗ်ည္းေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ အဆုံးသတ္ဗ်ည္းသံ ‘ဟ’ (H) ပါ။ ဥပမာ - ေအာဟ္/ေအွာ္ (’Ohh)၊ ေဇာဟ္/ေဇွာ္ (J’ohh)။

ရွဳပ္ေထြးႏိုင္တဲ့ အသံ ၆ မ်ိဳး 1. သံေပါ့ ‘ေအာ’ ကို Ow လို႕ အကၡရာဖလွယ္ပါမယ္၊ ဒါေပမဲ့ ကေလာေကာေဒံ မွာ ပါတဲ့ ‘ေလာ’ ကိုေတာ့ Low လို႕ မေရးသင့္လို႕ Lao လို႕ အကၡရာဖလွယ္ပါမယ္၊ ဒါမ်ိဳးပုံစံေတြကလြဲလို႕ က်န္တဲ့ ‘ေအာ’ သံအားလုံးအတြက္ Ow ကိုပဲ သုံးသြားပါမယ္။

2. ‘အအ္’ ကို Ow. လို႕ အကၡရာဖလွယ္ပါမယ္၊ အထက္က ဥပမာအတိုင္းပါပဲ ‘လအ္’ ကိုေတာ့ Lao. လို႕ ဖ ံ လွယ္ပါ့မယ္၊၊ 3. ‘အဟ္’ ကို Auh လို႕ အကၡရာဖလွယ္ပါမယ္။ ဥပမာ - ဒဒဟ္(/ဒွ)္ ဍာံ (Ha-dauh Daam)။ 4. သံေလး ‘ေအာ’ ကို O လို႕ အကၡရာဖလွယ္ပါမယ္၊ ဥပမာ - ဗေဂါ (Ba-go OR Ha-go)။

5. ‘ေအာဝ္’ ကို ’O လို႕ အကၡရာဖလွယ္ပါမယ္။ ဥပမာ - ေသှာဝ္ဒေတာဝ္ (Ha-n’o Ha-dt’o)။

6. ‘အဝ္’ ကို A’o လို႕ အကၡရာဖလွယ္ပါမယ္။ ဥပမာ - ထဝ္ၾသန္ (Ta’o S’awn)။ ဒီလို အကၡရာဖလွယ္တာဟာ ဗ်ည္း+ဝသတ္ ေပါင္း စပ္မႈပုံစံအတြက္ပဲ အက်ဳံး ဝင္တာပါ။ ဒါကို အသံအေနနဲ႕ေဖာ္ျပပါဆိုရင္ ‘အာအဝ္’ လို႕ ေရးရပါလိမ့္မယ္။ အသံသေဘာ အရ ‘အဝ္’ က (o OR oh) ကိုပဲ ကိုယ္စားျပဳတယ္လို႕ သတ္မွတ္ထားလို႕ပါ။

အေထြေထြ အဆုံးသတ္ဗ်ည္းသံေတြကို အကၡရာဖလွယ္ရာမွာ ‘က၊ တ၊ ပ’ တို႕အတြက္ ‘k, t, p’ အစား ‘g, d, b’ တို႕ကို သုံးထားပါတယ္။

အဆုံးသတ္ ဗ်ည္း သံအေနနဲ႕ မဟုတ္ဘူး ဆိုရင္ က အတြက္ (gk)၊ တ အတြက္ (dt)၊ ပ အတြက္ (bp) အသီး သီးကို သုံးထားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ၐ နဲ႕ ဢ ၂ လုံး အတြက္ တန္ဖုိးတူညီတဲ့ ဗ်ည္းေတြ မ႐ွိလို႕ ‘B’ ကိုပဲ သုံး ထားပါတယ္။

၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊၊

References: ကိုးကားထားခ်က္မ်ား 1. http://dhoongjhaan.blogspot.com/

2. ေဝါဟာရအခ်ိဳ႕ရဲ႕ သတ္ပုံေတြအတြက္ Sa-nong Taaing (Guiding Star Independent Mon Newspaper) သတင္းစာ

အယ္ဒီတာ ႏိုင္အာကာရဲ႕ အတည္ျပဳခ်က္ကို ရယူထားပါတယ္။ ဒီ့အတြက္ Sa-nong Taaing အယ္ဒီတာကို ဒီေနရာကေန ေက်းဇူးတင္ပါေၾကာင္း…။

Photo Credit: http://www.worldisround.com/articles/333659/photo16.html