V1

‫ابعاد بصری‬

‫معیارها‬

‫محصوریت‬ ‫درك زيبايي محيط شهري در ابتدا بصری و در حركت است‪.‬‬ ‫درك بصري نيز محصولي از فهم و شناخت است‪.‬‬ ‫فهم و شناخت خود شامل‪‌:‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫چه چيزي را مي فهميم ؟‬ ‫چگونه مي فهميم ؟‬ ‫تحت چه فرآيندي‪ ،‬چگونه تفسير مي كنيم ؟‬ ‫چگونه در مورد اطلعاتي كه جمع آوري كرده ايم قضاوت مي كنيم ؟‬ ‫چگونه در ذهن و احساس ما ظاهر مي شود ؟‬

‫افراد و اشخاص به تنهايي زيبايي را درك مي كنند‪ ،‬بنابراین زيبايي به‬ ‫صورت فرهنگي و اجتماعي درك و دريافت مي شود‪ .‬كه فراتر از ذائقه‬ ‫ي شخصـي افراد اسـت‪ .‬بنابرايـن تفكـر زيبايـي بصـورت اجتماعـي ـ‬ ‫فرهنگي ساخته مي شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫ناصار مي گويد در حالي كه بيننده مي تواند در مورد تجربه كردن‬ ‫هنـر‪ ،‬ادبيات يـا موسـيقي حـق انتخاب داشتـه باشـد‪ ،‬براي چه در‬ ‫مورد هنـر طراحـي شهري چنيـن حـق انتخابـي نداشته باشد ‪ .‬در‬ ‫زندگي روزمره مردم مي بايست از فضاهاي شهري عبور كنند و‬ ‫هنرهاي عمومي را تجربه كنند‪ .‬علوه بر اين‌‪ ،‬درحالي كه ما عقيده‬ ‫ي هنرهاي بصري متعالي را مي پذيريم كه مخاطب بسيار كمي‬ ‫دارند در حالي كه شكل شهر و ظاهر آن‪ ،‬خيل عظيمي از مردم را‬ ‫مخاطب قرار مي دهد‪.‬‬ ‫ترجيحات زيبايي‬ ‫كيفيت هاي زيبايي فضاي شهري‬ ‫طراحي عناصري كه فضاي شهري را تعريف يا اشغال مي كنند‪.‬‬ ‫معماري و منظر سخت و نرم‬

‫مفاهييييم‬ ‫بصري‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫اوليه‬

‫معيارهاي‬

‫ويترويوس مـي گويـد‌‪ :‬معماري وابسـته اسـت بـه نظم‪،‬‬ ‫سازماندهي‪ ،‬هارمونــي يــا هماهنگــي‪ ،‬تقارن‪ ،‬تناسب و‬ ‫اقتصادي بودن است‪.‬‬ ‫از زماني كه ويترويوس اين معيارها را براي كيفيت معماري‬ ‫وضع كرده است‌‪ ،‬تعريف برخي از اين معيارها بسيار تغيير‬ ‫كرده است‪.‬‬

‫‪Venustas , Firmitas , Utilitas‬‬

‫نظييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييم‪:‬‬

‫‪‬‬

‫ليسـتاست‪.‬‬ ‫درويترويوس‬ ‫ليست‬ ‫معيار در‬ ‫كـهاولين‬ ‫نظم كه‬ ‫ويترويوس است‪ .‬مورد قبول و‬ ‫معيار‬ ‫اوليـن‬ ‫‪‬نظـم‬ ‫مورد قبول و پذيرش جهاني است‪ .‬معماراني كه‬ ‫دستسعي مي كنند به بي نظمي يا‬ ‫‪Chaos‬كه‬ ‫معماراني‬ ‫است‪.‬‬ ‫نظمـي يـا‬ ‫جهانيبـه بـي‬ ‫پذيرشمـي كننـد‬ ‫سعي‬ ‫ميدنبال‬ ‫منطقي را‬ ‫دسترسد كه‬ ‫‪Chaos‬نظر مي‬ ‫يابند‪ ،‬به‬ ‫رسد كه هدف منطقي را دنبال‬ ‫هدفنظر‬ ‫يابند‪ ،‬به‬ ‫نمي كنند‪ .‬تعريف نظم متفاوت است‪ .‬ويترويوس‬ ‫كنند‪ .‬تعريف نظم متفاوت است‪ .‬ويترويوس مي گويد‌‪:‬‬ ‫نمي‬ ‫مي گويد‌‪:‬‬

‫‪Due measure to the members of a‬‬ ‫‪Due measure to the‬‬ ‫‪of a, work‬‬ ‫‪work members‬‬ ‫‪considered separately‬‬ ‫‪considered separately‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪and symmetrical‬‬ ‫‪agreement to the‬‬ ‫‪proportions of the whole.‬‬

‫‪and symmetrical agreement to the proportions‬‬ ‫‪of the whole.‬‬

‫نظييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييم‪:‬‬

‫‪‬‬

‫آلبرتي‪ :‬براي دستيابي به نظم بايد‬ ‫از هرچيزي به قدري كم شود كه به‬ ‫اندازه ي درسـت خودش برسـد ؛ به‬ ‫اين صورت تمامي قسمتها پاسخگوي‬ ‫يكديگـر خواهنـد شـد‪ ،‬راسـت و چپ‪،‬‬ ‫بال و پايين‪ ،‬افزودن هرچيزي ممكن‬ ‫است نظم را از بين ببرد و يا مواد‬ ‫تشكيــل دهنده‪ ،‬هرچيــز‪ ،‬بــا زاويه‬ ‫درست و خطوط مشابه در كنار هم‬ ‫جمع آوري شده است‪.‬‬

‫نظييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييييم‪:‬‬ ‫بعدها پالدديو ) قرن ‪ : (16‬فرم و پاسخگويي كليتي كه با‬ ‫توجـه بـه اجزاي مختلـف و ارتباط تنهـا بـا يكديگـر و بـا كل‬ ‫بصورتي كه اين ساختار ممكن است بصورت كالبدي كامل و‬ ‫يكجا و يكپارچه ظاهر شود‪ .‬بصورتي كه عضو در هماهنگي‬ ‫با سايرين و كل باشد ضروري است‪.‬‬

‫نظم‬ ‫آلبرتی ‪ :‬يكي از ديدگاههاي معمول در معماري اينست كه نظم‬ ‫در معماري قسـمتي از يـك طرح عظيـم طـبيعي اسـت‪ .‬بدين‬ ‫ترتيب‪ :‬شواهد جمع آوري شده بوسيله ي علم ايده ي دنياي‬ ‫منطقي را تأييد مي كند‪ ،‬و يا جهان توسط انسان بصورت يكي‬ ‫شيء منظم و منطقي درك مي شود‪.‬‬

‫نظم‬ ‫ونچوری ‪ :‬پيچيدگي به معناي بيان مبهم براساس سردرگمي تجارب است‬ ‫او مفهوم نظـم را بـه كنار نگذاشتـه اسـت ‪ ،‬بلكـه آن را توسـعه داده است‪ .‬او‬ ‫معماري مدرن را مثل يك غذای رژيمي تعريف مي كند‪ .‬ونچوري معتقد است‬ ‫نظمـ ی بـا ارزش اسـت کـه يكسـري اتفاقات متضاد مربوط بـه يـك حقيقت‬ ‫پيچيده را هماهنگ مي كند‪ .‬همچنين اين هماهنگي و تطابق با ارائه و جلوه ي‬ ‫آن صورت مي گيرد‪ .‬او بر كنترل و آزادي‌‪ ،‬تصحيح و راحتي در يك كليت تأكيد‬ ‫مي كند‪.‬‬

‫وحدت‪:‬‬ ‫هر ايده اي در هر سطحي مي بايست يك ‪ priori‬كامل باشد‪ .‬ايده نمي تواند تركيبي از عناصر پراكنده ي‬ ‫بدون ارتباط باشد‪ .‬در اينصورت ضعف يا نقص ايده ي معمارانه بيان مي شود‪.‬‬ ‫يك ايده ي كامل در معماري يا طراحي شهري بايد بيان وحدت داشته باشد‪ .‬وحدت اولين و مهمترين مفهوم‬ ‫پايه طراحي در گرامر رسمي تركيبات معمارانه است‪.‬‬ ‫نمونه ي بارزش معماري رنسانس‬

‫آلبرتي مي گويد‪ :‬وحدت ايجاد هارموني ميان اجزا است‪ .‬در موضوعاتی كه ظاهر مي شوند‌‪ ،‬به يكديگر‬ ‫متصل مي گردند ‪،‬با چنان تناسبات و اتصالتي كه هيچ چيزي نتواند اضافه يا كم شود‪ ،‬از بين رود يا تغيير‬ ‫كنـد كـه در ايـن صـورت منجـر بـه از بيـن رفتـن كمالت تركيـب مـي گردد‪ .‬نمونه بارزش در معماري و‬ ‫شهرسازي رنسانس‪.‬‬ ‫برامانته ؛ وينچزو اسكاموزي → يالمانوا‬

‫وحدت‪:‬‬ ‫برنوزوي مي گويد‪ :‬آرزوي هر معماري اينست كه ايده اي يگانه را در كارش بيان كند‪.‬‬ ‫ونچوري مي گويد‌‪ :‬سرزندگي پيچيدگي بالتر از وحدت آشكار است‪ .‬من دوگانگي آشكار‬ ‫را بي نتيجه در نظر مي گيرم‪ .‬او علقمند به عناصري است كه هيبريد باشند تا خالص‌‪،‬‬ ‫غيرمستقيم تا مستقيم‌‪ ،‬مبهم تا مشخص‪ ،‬خسته كننده به همان اندازه جالب و غيره‪ .‬تا‬ ‫جايي كه تعاريف وي بيش از آنكه وحدت را نتيجه دهد‌‪ ،‬در مقابل آن قرار مي گرفت‪.‬‬ ‫ونچوري مي گويد‌‪ :‬مي بايست سختي وحدت غيرمشمول را بر وحدت مشمول پذيرفت‪.‬‬

‫تناسبات‬ ‫روشي كه بوسيله ي آن نظم و وحدت بصري بدست مي آيد‪،‬‬ ‫از طريق بكارگيري تناسبات و يا بخاطر وزني است كه به‬ ‫هريك از عناصر تركيب داده مي شود‪.‬‬ ‫هريش ولفين مي نويسد‪ :‬رنسانس زيبايي اش را از سيستم‬ ‫اجزا خرد و درشت مي گيرد‪.‬‬

‫‪ 4‬اصييل اسميت در درك‬ ‫زيبايي محيط‬

‫‌‬

‫‪ -1‬حس ريتم و الگو و فهم ريتم‬ ‫‪ -2‬شناخت تعادل و توازن‬ ‫‪ -3‬حساسيت به ارتباطات هارمونيك‬ ‫‪-4‬ارتباط با طبیعت‬

‫‪ 4‬اصييل اسميت در درك‬ ‫زيبايي محيط‬ ‫‪ -1‬حس ريتم و الگو‪:‬‬ ‫↓‬ ‫تشابه در عناصر‬ ‫چنين فرض مي شود كه پيچيدگي و الگو وجود‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫در طي زمان كه ذهن سـازماندهي مي كند و‬ ‫اطلعات را مي سازد‌‪ ،‬الگو غالب مي شود‪.‬‬ ‫اسـميت مـي گويـد كـه تكرار ساده‪ ،‬الگوي‬ ‫ريتميكـي بوجود مـي آورد كـه سيستمي را‬ ‫ارائــه مــي دهــد كــه بصــورت يــك‬ ‫ماده ي يكپارچه ي پيونددهنده عمل مي كند‬ ‫نه بهم پيوستگي نقطه به نقطه‪.‬‬

‫‪ 4‬اصييل اسميت در درك‬ ‫زيبايي محيط‬ ‫فهم ريتم‪‌:‬‬ ‫ريتم بوسيله ي تأثير خود در تكرار بدست مي آورد‪ .‬اين ريتم مي‬ ‫توانـد شامـل تكرار سـاده ي تـك عناصـر يـا تكرار يـك زیر‬ ‫سیستم باشد‪ .‬ريتـم بوسـيله ي دسـته بندي عناصر براي‬ ‫تأكيد‪ ،‬فواصل‪ ،‬تأكيد و يا جهت بوجود مي آيد‪.‬‬ ‫براي اجتناب از تـك تونـي بايـد تضاد و تنوع را در ريتـم در نظر‬ ‫گرفت‪.‬‬

‫‪ 4‬اصييل اسميت در درك‬ ‫زيبايي محيط‬ ‫‪ -2‬شناخت تعادل و توازن‪:‬‬ ‫↓‬ ‫تعريف دقيق آن مشكل است‪.‬‬ ‫تعادل يا توازن شكلي از نظم است كه به هارموني يا هماهنگي‬ ‫ميان اجزاي يـك صـحنه ي بصـري مربوط اسـت‪ .‬جذابيت‬ ‫بافتهاي قديمي نيز در اين كشف بلفاصله ي تعادل و هماهنگي‬ ‫است‪.‬‬ ‫تقارن‬ ‫↓‬ ‫وسيله اي قوي‬

‫‪ 4‬اصييل اسميت در درك‬ ‫زيبايي محيط‬ ‫به‬

‫ارتباطات‬

‫‪ -3‬حسيياسيت‬ ‫هارمونيك‌‪:‬‬ ‫هارموني به معني ارتباطي است كه‬ ‫مابيـن اجزا‌ء مختلـف بـه گونه اي‬ ‫برقرار مـي شود كـه آنهـا را به‬ ‫يكديگـر فيـت كرده تـا كليتـي بهم‬ ‫پيوسته بوجود آورد‪.‬‬ ‫ارتباطات خاص ‪ ‬ارتباط طليي‬ ‫تناسبات طليي ‪ ‬هارموني‬