ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻳﻪ ،ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻴﺴﻢ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺟﻨﺒﺸﻰ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ »ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ« ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻴﺰ ۱۳۷۳ﺍﺯ ﻣﺮﺯ »ﺳﭙﻴﻦ ﺑﻮﻟﺪﻙ« ﭘﻴﺸﺮﻭﻯ ﺳﺮﻳﻊ ﻭ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺷﻬﺮ ﻣﻬﻢ ﻭ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﻚ ﻗﻨﺪﻫﺎﺭ ،ﻣﻮﻃﻦ ﺳﻼﻃﻴﻦ ۲۵۰ﺳﺎﻟﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺷﺮﻭﻉ ﻧﻤﻮﺩ؛ ﺣﺮﻛﺖ ﺁﻧﻬﺎ ،ﻧﺎﻇﺮﺍﻥ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮﺍﻥ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻭ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﺭﺍ ﺳﺨﺖ ﺩﭼﺎﺭ ﺷﮕﻔﺘﻰ ﺳﺎﺧﺖ .ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺴﻰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺗﺼﻮﺭ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﮕﻬﺎﻯ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺩﺍﺭ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺗﻠﻔﺎﺕ ﻭ ﻭﻳﺮﺍﻧﻴﻬﺎﻯ ﺑﻰ ﺷﻤﺎﺭﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻯ ﺩﺭ ﺗﻮﺍﺯﻥ ﻗﻮﺍ ﺑﻴﻦ ﻃﺮﻓﻬﺎﻯ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺭﻭﺯﻯ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻳﻚ ﮔﺮﻭﻩ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﻧﻮﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺷﻮﺩ .ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮ ﺧﻼﻑ ﺗﺼﻮﺭ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺟﻬﺎﻥ ﻛﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﭘﻰ ﺭﺍﻩ ﺣﻠﻬﺎﻯ ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮﺭﺩﻩ )ﺳﻴﺎﺳﻰ( ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ،ﺑﺮ ﺭﻭﺵ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﮔﺮﻯ ﭘﺎﻓﺸﺎﺭﻯ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﻫﻴﺎﻫﻮﻯ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﻭ ﺑﻴﺮﻭﻧﻰ ﺑﻪ ﻟﺸﻜﺮﻛﺸﻰ ﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻭﻻﻳﺎﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭ ﺳﺎﻝ ﺟﻨﮓ ﻭ ﮔﺮﻳﺰ ،ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎﻫﻬﺎﻯ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺟﻬﺎﺩﻯ ﺭﺍ ﻓﺘﺢ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺣﻀﻮﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ )ﻫﺮﺍﺕ( ،ﺷﻤﺎﻝ )ﻣﺰﺍﺭﺷﺮﻳﻒ ﻭ ﺷﺒﺮ ﻏﺎﻥ( ﻭ ﻣﺮﻛﺰ )ﺑﺎﻣﻴﺎﻥ ﻭ ﻫﺰﺍﺭﺟﺎﺕ( ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﺩﺭ ﻛﺎﺑﻞ ،ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﻯ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ .ﻇﻬﻮﺭ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻰ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺩﻻﺕ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﻬﺎﻯ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺁﻥ ﺩﺭ ۹۰ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺯ ﺧﺎﻙ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ،ﺣﺪﺳﻬﺎ ﻭ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻﺕ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺭﺍ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﺎﻫﻴﺖ ،ﻧﻴﺖ ﻭ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮﺍﻥ ﺳﻴﺎﺳﻰ، ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻰ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎﻯ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻰ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ،ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﻭﻗﻠﻢ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻩ ﻭ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻﺕ ﻣﺘﻌﺪﺩﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺧﺼﻮﺹ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ .ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ ،ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮﺍﻧﻪ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ )ﺍﺟﺮﺍﻯ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﺷﺮﻳﻌﺖ( ﻭ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺩﻭﻟﺖ ﻧﺎﺏ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺑﻪ ﺍﺟﺮﺍ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ،ﺗﺸﻮﻳﺸﻬﺎﻯ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﻛﺸﻮﺭ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻣﺎ ﻋﻠﻰ ﺭﻏﻢ ﻧﮕﺮﺍﻧﻴﻬﺎﻯ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮﺍﻧﻪ ﻭ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻛﻪ ﺭﻳﺸﻪ ﺍﺻﻠﻰ ﺩﺭ ﻧﮕﺮﺍﻧﻴﻬﺎﻯ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻧﺎﺷﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺭﻭﺩ ،ﺗﺤﻠﻴﻠﻬﺎ ﻭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻴﻬﺎﻯ ﻛﻤﺘﺮﻯ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻭ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﺣﺘﻤﺎﻻ ﻧﻮﭘﺎﻳﻰ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻋﺪﻡ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻛﺎﻣﻞ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺷﻜﻞ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ ﻳﻚ ﺩﻭﻟﺖ ﺁﺭﻣﺎﻧﻰ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎﻯ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﺟﻨﺒﺶ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺳﺎﺯﺩ ،ﺳﺒﺐ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ ﺭﻭﺷﻨﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻤﮕﺎﻥ ﺭﻭﺷﻦ ﻧﮕﺮﺩﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﺯﻫﺎﻯ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ ﺍﻧﻌﻜﺎﺱ ﻧﻴﺎﺑﺪ .ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﻫﻤﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺑﻬﺎﻣﺎﺕ ﻭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺘﻬﺎ ،ﺟﺎ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﺗﻔﻜﺮ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﻻﺯﻡ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺯﻭﺍﻳﺎﻯ ﻓﻜﺮﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ .ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﻣﺒﺎﻧﻰ ﻓﻜﺮﻯ ﻭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻯ ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﻫﻢ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻬﻢ ﻣﻌﻄﻮﻑ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﻭﺍﺑﺴﺘﮕﻰ ﻫﺎﻯ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎﻯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭ ﺟﻬﺎﻥ ﻛﻪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮﻯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ،ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻰ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ .ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﻣﺎ ﺍﺯ ﻣﺒﺎﻧﻰ ﻓﻜﺮﻯ ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮ ﺩﻭ ﻣﺤﻮﺭ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ؛ ﻳﻜﻰ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻭ ﺩﻳﻨﻰ؛ ﺩﻭﻡ ،ﻣﺤﻮﺭ ﻗﻮﻣﻰ ﻭ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﻣﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺳﻨﺘﻬﺎﻯ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻥ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ،ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻰ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺩﻳﻨﻰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﺬﻫﺐ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪﻏﺎﻓﻞ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﺳﺘﺮﺳﻰ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ،ﺍﻣﺮﻯ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﻭ ﺑﻌﻀﺎ ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﻟﺬﺍ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﺣﺎﺿﺮ ﺻﺮﻓﺎ ﮔﺎﻣﻰ ﺍﺑﺘﺪﺍﻳﻰ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺷﻤﺮﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭﻯ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ» .ﺗﻔﻜﺮ« ﺍﺻﻮﻻ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺁﻧﻰ ﻭ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻧﺎﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺟﺎﻣﻊ ﻭ ﻣﺎﻧﻊ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻯ ﺑﻪ ﻇﻬﻮﺭ ﺭﺳﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻣﺤﻴﻂ ﺍﻃﺮﺍﻓﺶ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺟﺎﺫﺑﻪ ﻫﺎﻳﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ .ﺗﻔﻜﺮ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ، ﺟﺮﻳﺎﻧﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﻰ ﻳﻚ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻃﻮﻻﻧﻰ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺷﺪﻥ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎ ﻭﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ
ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺷﻜﻮﻓﺎﻣﻰ ﺷﻮﺩ .ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﻫﺮ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻓﻜﺮﻯ ،ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ،ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﻭ ﻣﻜﺎﻧﻰ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻓﻜﺮﻯ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ ،ﺍﮔﺮ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﻳﻚ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺍﺯ ﺗﻔﻜﺮ ﻭ ﻣﺒﺎﻧﻰ ﻓﻜﺮﻯ ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺩﻫﻴﻢ ،ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﺭﺍﻳﺞ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﻇﻬﻮﺭ ﻭ ﺍﻧﻌﻘﺎﺩ ﻫﺴﺘﻪ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺣﺎﻝ ﻭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﻫﻤﻔﻜﺮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍﺑﺎ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻓﻜﺮﻯ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﺁﻧﺎﻥ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﻭﻣﻜﺎﻧﻰ ﺫﻯ ﺩﺧﻞ ﺩﺭ ﺗﺎﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮﻯ ﻓﻜﺮﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﮔﻮ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺍﺯ ﺑﺴﺘﺮ ﻓﻜﺮﻯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺍﺻﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮﻯ ﻓﻜﺮﻯ ﻭ ﻣﺒﺎﻧﻰ ﺗﻔﻜﺮ ﺁﻥ ،ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻧﺎﻣﺒﺮﺩﻩ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻳﻢ .ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ،ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺎ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻭ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﻄﺮﺡ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ .ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺟﻨﺒﺸﻰ ﺍﺳﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺯ ﻋﻠﻤﺎ ﻭ ﻃﻼﺏ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﻳﻨﻰ ﺍﻓﻐﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ .ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﺼﻠﻴﻦ ﻋﻠﻮﻡ ﺩﻳﻨﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺩﻫﻪ ﺍﺧﻴﺮ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﺭﺩﻭﮔﺎﻫﻬﺎﻯ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺍﻳﺎﻟﺖ »ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ« ﻭ »ﺳﺮﺣﺪ« ﻣﺸﻐﻮﻝ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮﻯ ﻋﻠﻮﻡ ﻗﺮﺁﻧﻰ ﻭ ﺣﺪﻳﺜﻰ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ،ﺑﻪ ﻫﺰﺍﺭﺍﻥ ﻧﻔﺮ ﻣﻰ ﺭﺳﺪ .ﭘﺲ ﺍﺯ ﻛﻮﺩﺗﺎﻯ ﺳﺎﻝ ۱۳۵۷ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﺷﻐﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺷﻮﺭﻭﻯ ﺳﺎﺑﻖ ﺩﺭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ﺳﺎﻝ ،۱۳۵۸ﺻﺪﻫﺎ ﻫﺰﺍﺭ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪ ﺍﻓﻐﺎﻧﻰ ﺍﺯﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﻛﺮﺩﻧﺪ .ﺍﻳﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ،ﺍﻛﺜﺮﺍ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﺭﺩﻭﮔﺎﻫﻬﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺘﻬﺎﻯ ﻭﺳﻴﻊ ﻣﺎﻟﻰ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﻏﺮﺑﻰ ﻭ ﻋﺮﺑﻰ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ،ﺍﺳﻜﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻧﺪ .ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺭﺩﻭﮔﺎﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻳﺎ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻧﺸﻮ ﻭ ﻧﻤﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ،ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﻰ ﺟﺬﺏ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﻳﻨﻰ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮﻯ ﻋﻠﻮﻡ ﺩﻳﻨﻰ ﮔﺮﺩﻳﺪﻧﺪ .ﮔﺮﺍﻳﺶ ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻋﻠﻮﻡ ﺩﻳﻨﻰ ،ﺩﻻﻳﻞ ﺍﻳﺪﺋﻮﻟﻮﮊﻳﻜﻰ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻣﺘﻌﺪﺩﻯ ﺩﺍﺷﺖ .ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﮔﺮﺍﻳﺸﻬﺎﻯ ﻓﻜﺮﻯ ﻭ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﻰ ،ﺧﺎﻃﺮﻩ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻳﺎﺩﮔﺎﺭ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺑﻮﺩ؛ ﺧﺼﻮﺻﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺴﻠﻂ ﭼﭗ ﺑﺮ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﻭﻟﺘﻰ ،ﻧﻤﺎﺩﻯ ﺍﺯ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﭼﭙﻰ ﻭ ﺿﺪ ﺩﻳﻨﻰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﺪ .ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ ،ﺩﺭ ﺻﻔﻮﻑ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻳﻦ ،ﺣﻀﻮﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻓﻌﺎﻝ ﻋﻠﻤﺎ ﻭ ﻃﻼﺏ ﺟﻮﺍﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﺩﻳﻦ ﻭ ﻭﻃﻦ ﻭ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﻛﺸﻮﺭ ،ﺩﻭﺷﺎﺩﻭﺵ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﺩ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ،ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻰ ﻧﻤﻮﺩ ،ﺍﻳﻨﺎﻥ ،ﻋﻠﻤﺎ ﻭ ﻃﻼﺑﻰ ﺍﻧﻘﻼﺑﻰ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﻛﺜﺮﺍ ﻧﻘﺶ ﭘﻴﺸﺎﻫﻨﮕﻰ ﻗﻴﺎﻡ ﻭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻧﺪ .ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﻮ، ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻓﻀﺎﻯ ﺍﻳﺪﺋﻮﻟﻮﮊﻳﻜﻰ ﺑﺮ ﻣﻠﺖ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﺮ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻭ ﭘﻴﺸﺎﻫﻨﮓ ﺷﺪﻥ ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﺖ ﺩﺭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻧﻬﻀﺖ ،ﻧﻘﺶ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﻳﻨﻰ ﻭ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘﮕﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ ،ﻫﺠﻮﻡ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺘﻬﺎﻯ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﺭﺩﻭﮔﺎﻫﻬﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﻮﺩ؛ ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﻣﺤﺪﻭﺩﺍﻳﻦ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺟﺪﻳﺪ ،ﺗﻮﺍﻥ ﭘﻮﺷﺶ ﺩﺍﺩﻥ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻣﻬﺎﺟﺮﺭﺍ ﺩﺍﺭﺍ ﻧﺒﻮﺩ .ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﻳﻨﻰ ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﺧﻮﻳﺶ ،ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﺧﻮﺩ ،ﻃﻠﺒﻪ ﻭﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺯ ﺩﻳﻨﻰ ﺟﺬﺏ ﻧﻤﺎﻳﺪ .ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ :ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﺀ ﺍﺳﻼﻡ ،ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻭ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﻫﻞ ﺣﺪﻳﺚ ،ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﻨﻰ ﻭ ﻧﮋﺍﺩﻯ )ﭘﺸﺘﻮﻥ ﮔﺮﺍﻳﻰ( ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺍﻓﻐﺎﻧﻰ ﺷﺘﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻭ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﻣﺘﻌﺪﺩﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ،ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺟﺬﺏ ﻛﺮﺩﻧﺪ .ﺩﻫﻬﺎ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ )ﺍﺣﺘﻤﺎﻻ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﺀ ﺍﺳﻼﻡ ﻧﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ( ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺬﺍﺭﻯ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ،ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺟﺬﺏ ﻛﺮﺩﻧﺪ .ﺍﻓﻐﺎﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﺬﻛﺮ ،ﻣﺠﺎﻧﻰ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ،ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﻭ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺩﻳﻨﻰ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﻣﻰ ﺷﺪ ،ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ ،ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺁﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﻓﻜﺮﻯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺷﺪﻳﺪﺍ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻮﺍﺩ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪﻧﺪ .ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻧﻘﺶ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻧﺎﻣﺒﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻓﻜﺮﻯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻻﺯﻡ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺤﻠﻴﻠﻰ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺍﺯ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎﻯ ﻓﻜﺮﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺟﻤﻌﻴﺔ
ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﻭﺟﻨﺎﺡ ﻓﻜﺮﻯ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﻄﺮﺡ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ،ﺭﻭﺷﻦ ﺳﺎﺯﻳﻢ .ﺩﺭ ﻳﻚ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪﻯ ﻛﻠﻰ ﻭ ﻋﻤﻮﻣﻰ ،ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺳﻪ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻓﻜﺮﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻋﻤﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻨﺸﺎ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺁﻧﻬﺎ ،ﺩﺭ ﺗﻔﻜﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺑﻪ ﻫﻨﺪ ﺑﺰﺭﮒ )ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﺪ ،ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺑﻨﮕﻼﺩﺵ( ﺑﺮﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ .ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺍﻭﻝ ،ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ﺩﻫﻠﻮﻯ ) (۱۷۶۲ - ۱۷۰۳ﺩﺍﺭﺩ. ﻧﻬﻀﺖ ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ،ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﻳﻚ ﻧﻬﻀﺖ ﻓﻜﺮﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺻﻼﺡ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺩﻳﻨﻰ ﻭ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺯﺩﺍﻳﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻫﻨﺪ ،ﻫﺪﻑ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻭ ،ﭘﺴﺮﺵ ﺷﺎﻩ ﻋﺒﺪﺍﻟﻌﺰﻳﺰ ) (۱۸۲۴ - ۱۷۴۶ﻭ ﻧﻮﻩ ﺍﺵ ،ﺷﺎﻩ ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ) ،(۱۸۳۱ - ۱۷۸۱ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﻣﻮﺿﻊ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﺩﺭ ﻧﻴﻤﻪ ﺩﻭﻡ ﻗﺮﻥ ﻧﻮﺯﺩﻫﻢ ﻣﻴﻼﺩﻯ ،ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﭘﻴﺮﻭ ﻧﻬﻀﺖ ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ،ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺳﻢ ﻧﺎﻧﻮﺗﻮﻯ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۲۸۴ﻩ )۱۸۶۷ﻡ( ﻣﺪﺭﺳﻪ ﻣﻌﺮﻭﻑ )ﺩﻳﻮﺑﻨﺪ( ﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﺼﺒﻪ ﺍﻯ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺎﻡ ،ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺍﺗﺎﺭﭘﺮﺍﺩﻳﺶ ﻫﻨﺪ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬﺍﺭﻯ ﻛﺮﺩ .ﻣﺪﺭﺳﻪ »ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ« ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻜﺘﺐ ﻓﻜﺮﻯ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻯ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ،ﺑﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﻭ ﻳﺎ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﺮﺯ ﺗﻔﻜﺮ ﺁﻥ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ« ﺍﻃﻼﻕ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ .ﺑﻨﻴﺎﻥ ﮔﺬﺍﺭﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺭﺳﻪ ،ﺣﻨﻔﻴﺎﻧﻰ ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮ ﻭ ﺩﻗﻴﻖ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺩﻯ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺟﺰﻡ ﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ،ﺑﺮﻋﻘﺎﻳﺪ ﻭ ﻣﺬﺍﻫﺐ ﻛﻼﻣﻰ ﺍﺷﻌﺮﻳﻪ ﻭ ﻣﺎﺗﺮﻳﺪﻳﻪ ﻣﺸﻰ ﻣﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ ....ﻣﺪﺭﺳﻪ ﺁﻧﻬﺎ ،ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺣﻴﺎﺕ ﻋﻠﻮﻡ ﻛﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﻫﻨﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﻭﺟﻬﻪ )ﻫﻤﺖ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺩﺍﻧﺶ ﻫﺎﻯ ﺟﺪﻳﺪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﺩﺭﺳﻰ ﺧﻮﺩ ﺣﺬﻑ ﻛﺮﺩ) .ﻣﻜﺘﺐ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺭﻧﮓ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺪﺍ ﻧﻤﻮﺩ ،ﻋﻠﻤﺎﻯ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﺗﻌﺪﺍﺩﻯ ﺍﺯ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺎﺣﻬﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ،ﮔﺮﻭﻩ )ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﻫﻨﺪ( ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۱۹ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ. ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻫﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺷﺎﺧﻪ ﺍﻧﺸﻌﺎﺑﻰ ﺁﻥ ،ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ )ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ،ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﺧﻮﺩﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻓﻌﻠﻰ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩ .ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮﻯ ﻣﺆﺳﺲ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﻮﺩ ،ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺑﺸﻴﺮ ﺍﺣﻤﺪ ﻋﺜﻤﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﺣﺰﺏ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﻫﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ .ﺍﻳﻦ ﺣﺰﺏ ،ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﻪ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﻛﺜﺮﻳﺖ ﻭ ﺍﻗﻠﻴﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺭﻫﺒﺮﻯ ﺟﻨﺎﺡ ﺍﻛﺜﺮﻳﺖ ﺭﺍ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻓﻀﻞ ﺍﻟﺮﺣﻤﺎﻥ ﻭ ﺭﻫﺒﺮﻯ ﺟﻨﺎﺡ ﺍﻗﻠﻴﺖ ﺭﺍ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺳﻤﻴﻊ ﺍﻟﺤﻖ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ .ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺭﻫﺒﺮ، ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﻗﻮﻣﻰ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻓﻜﺮﻯ ،ﻃﺮﻓﺪﺍﺭﺍﻥ ﺳﺮﺳﺨﺖ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺳﻨﺖ ﻭ ﺳﻴﺮﻩ ﺧﻠﻔﺎ ﻭ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻭ ﻣﻌﺘﻘﺪﺑﻪ ﻧﻈﺮﻳﺎﺕ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﺳﻠﻒ ﻭ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ ﺍﺟﺘﻬﺎﺩ ﻭ ﺗﺠﺪﺩ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺭﻭﻧﺪ .ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺭﻫﺒﺮ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺗﺒﺎﺭ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻋﻤﻴﻖ ﻭ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﺍ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﺁﻥ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺩ .ﺩﻭﻣﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻓﻜﺮﻯ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻣﻮﻻﻧﺎﺍﺑﻮ ﺍﻻﻋﻠﻰ ﻣﻮﺩﻭﺩﻯ ) (۱۹۷۹ - ۱۹۰۳ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﻧﺪﻙ ﺗﺴﺎﻣﺢ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺟﺮﻳﺎﻥ )ﺍﺧﻮﺍﻧﻰ( ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻧﺎﻣﻴﺪ .ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﻮﺩﻭﺩﻯ ﻋﻠﻰ ﺭﻏﻢ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺷﺨﺼﻴﺘﻰ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍ ﻭ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﻯ ﻣﺘﺎﺛﺮﺍﺯ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺍﺻﻼﺣﻰ ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ﺩﻫﻠﻮﻯ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﻫﻴﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼﺩﻯ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ،ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻭ ﺭﻭﺵ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺍﻭ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﺗﻔﺎﺳﺪ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ .ﻣﻮﺩﻭﺩﻯ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻧﻘﺎﺩﺍﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺻﺪﺭ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩ ﻧﻮﻉ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ،ﺍﺯ )ﺟﻤﻬﻮﺭﻯ ﺍﻟﻬﻰ( )ﺗﺌﻮﻛﺮﺍﺳﻰ ﺟﻤﻬﻮﺭﻯ( ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﻣﻮﺩﻭﺩﻯ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺗﻔﻜﺮ ﺳﻠﻔﻰ ﮔﺮﻯ ،ﺍﺯ ﻧﻮﻋﻰ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺭﻭﺷﻬﺎﻯ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﻤﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﺍﻭ ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻡ ﭼﻨﺪ ﺣﺰﺑﻰ ﻭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺁﺯﺍﺩ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻛﺎﻣﻞ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﺍﺭﻯ ﻣﺪﺭﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺩﻳﻨﻰ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻰ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﻣﻰ ﮔﻔﺖ: ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩﻣﻮﺭﺩ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺎ ،ﺑﺎ ﺁﻥ ﺭﺍﻫﻰ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﻣﻰ ﭘﻴﻤﻮﺩﻧﺪ ،ﺍﻣﻜﺎﻥ ﻧﺪﺍﺭﺩ... ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ،ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺘﻀﻴﺎﺕ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﺩ ،ﺭﺍﻫﻬﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﻳﻢ ...ﻣﻮﺩﻭﺩﻯ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۴۱ﻣﻴﻼﺩﻯ ﮔﺮﻭﻩ )ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ( ﺭﺍ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬﺍﺭﻯ ﻧﻤﻮﺩ .ﺍﻳﻦ ﺣﺰﺏ ،ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﺣﺰﺏ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ. ﺭﻫﺒﺮﻯ ﻛﻨﻮﻧﻰ »ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ« ﺭﺍ ﻗﺎﺿﻰ ﺣﺴﻴﻦ ﺍﺣﻤﺪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ .ﻗﺎﺿﻰ ﺣﺴﻴﻦ ﺍﺣﻤﺪ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭ ﻭﺣﺪﺕ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﻧﻔﻮﺫ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻏﺮﺑﻰ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﺭﻭﺵ ﻣﺒﺎﺭﺯﺍﺗﻰ ﺍﻭ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺍﻧﻘﻼﺑﻰ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺗﺤﻮﻝ ﻓﻜﺮﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺭﺍ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺗﺤﻮﻟﻰ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻴﺎﺳﻰ ،ﻻﺯﻡ ﻭ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﻣﻰ ﺷﻤﺎﺭﺩ .ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺟﻬﺎﺩ
ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺑﺮﻫﺎﻥ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺭﺑﺎﻧﻰ ﻭ ﺣﺰﺏ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺣﻜﻤﺘﻴﺎﺭ ﻗﻮﻳﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻰ ﻧﻤﻮﺩ .ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺳﻴﺪ ﺍﺣﻤﺪﺧﺎﻥ ) (۱۸۹۸ - ۱۸۱۷ﺍﺳﺖ .ﺳﻴﺪ ﺍﺣﻤﺪﺧﺎﻥ ﺍﻟﮕﻮﻯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻟﻴﺒﺮﺍﻝ ﺩﺭ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺭﻭﺷﻨﻔﻜﺮﻯ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻭ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺑﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺩﻳﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﻘﺶ ﺳﻨﺖ ﻭ ﺍﺟﻤﺎﻉ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﺒﻊ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﺩﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰ ﺩﺍﺩ .ﺳﻴﺪ ﺍﺣﻤﺪﺧﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻜﺘﺐ ﻋﻘﻞ ﮔﺮﺍﻳﻰ ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻗﺮﻥ ﻧﻮﺯﺩﻫﻢ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﻗﺮﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻋﻠﻤﻰ ﻣﻰ ﻧﻤﻮﺩ .ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﺩﺭ ﺗﻔﻜﺮ ﺍﺣﻤﺪﺧﺎﻥ ،ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺍﻭ ﺑﻪ ﻧﻮﮔﺮﺍﻳﻰ ﻏﺮﺏ ﺑﻮﺩ .ﮔﺮﺍﻳﺶ ﻏﺮﺑﻰ ﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺳﻴﺪ ﺍﺣﻤﺪﺧﺎﻥ ،ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺧﺼﻮﻣﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺳﻨﺖ ﮔﺮﺍ ﺑﺎ ﺍﻭ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺍﺭﺗﺪﺍﺩ ﻭ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﺍﺯ ﺩﻳﻦ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ .ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺭﻭﺷﻨﻔﻜﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻭ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﻯ »ﻣﺴﻠﻢ ﻟﻴﮓ« )ﺍﮔﺮ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻳﻚ ﺣﺰﺏ ﺻﺮﻓﺎ ﻣﻠﻰ ﻧﺪﺍﻧﻴﻢ( ﺍﺯ ﻫﻮﺍﺩﺍﺭﺍﻥ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭﻣﻰ ﺭﻭﻧﺪ .ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻓﻜﺮﻯ ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﮔﺮﺩﻳﺪ ،ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻯ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻫﻨﺪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺣﺖ ﺳﻠﻄﻪ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ﺑﺮﻣﻰ ﮔﺸﺖ؛ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺻﻼﺣﻰ ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ،ﻣﻨﺸﺎ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﮔﺮﺍﻳﺸﻬﺎﻯ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻭ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﺷﺪ .ﺍﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﭘﺎﻳﻪ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺩﻳﻨﻰ ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ ﺩﺍﺩ ،ﺳﻠﻔﻰ ﮔﺮﻯ ﻳﺎ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﺑﻮﺩ؛ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﻯ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﻛﺮﺩ .ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻓﻜﺮﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻞ ،ﺍﻛﺜﺮﻳﺖ ﻋﻤﺪﻩ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﻣﻰ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺻﻨﻔﻰ ،ﺩﺭﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ﺍﺻﻨﺎﻑ ﺣﻮﺯﻭﻯ ،ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻭ ﺑﺎﺯﺍﺭﻯ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪﻯ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺍﺯ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎﻯ ﻓﻜﺮﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺩﺍﺷﺖ ،ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪﻯ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻧﻴﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﻳﻨﻰ ﻭ ﻋﻠﻤﺎ ﻭ ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻮﻥ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ .ﺷﻬﺮﺕ ﻭ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪﻯ ﺩﻭﻡ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺣﻮﺯﻭﻯ ﻭ ﻣﺬﻫﺒﻰ ،ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪﻯ ﺍﺧﻴﺮ ،ﺍﻛﺜﺮ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻭ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﺩﻳﻨﻰ ﺳﻨﺘﻰ ،ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﻫﺎﻯ ﻛﻼﻣﻰ ﻭ ﻓﻘﻬﻰ ﺑﻪ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﻋﻤﺪﻩ ﻭ ﻣﻬﻢ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ ،ﮔﺮﻭﻩ »ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ« ﻭ ﮔﺮﻭﻩ »ﺑﺮﻳﻠﻮﻯ« .ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ،ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻼﻣﻰ ﻭ ﻓﻘﻬﻰ )ﺩﺭ ﭼﺎﺭﭼﻮﺏ ﻓﻘﻪ ﺣﻨﻔﻰ( ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﺣﺰﺏ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻣﺴﺘﻘﻠﻰ ﻧﻴﺰ ﮔﺮﺩﻳﺪﻧﺪ .ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻳﻬﺎ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻯ ،ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻛﻠﻰ ﺑﻪ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ .ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ،ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺳﺎﻳﺮ ﻓﺮﻗﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ،ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ )ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻭ ﺷﺮﻙ( ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻯ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻰ ﺩﻫﻨﺪ؛ ﺍﻣﺎ ﺑﺮﻳﻠﻮﻳﻬﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﭘﺬﻳﺮﻯ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺍﺯ )ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻭ ﺷﺮﻙ( ﻫﻴﭻ ﮔﺎﻩ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮﺍﻧﻪ ﻭ ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻧﻤﻰ ﺩﻫﻨﺪ .ﺑﺮﻳﻠﻮﻳﻬﺎ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﻯ، ﮔﺮﺍﻳﺸﻬﺎﻯ ﺻﻮﻓﻴﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ .ﻭ ﺩﺭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﻪ »ﺍﻭﻟﻴﺎﺀ ﺍﷲ« ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﻪ ﻛﻼﻡ ﺷﻴﻌﻰ ﻣﻰ ﺍﻧﺪﻳﺸﻨﺪ .ﻣﺆﺳﺲ ﻣﻜﺘﺐ ﺑﺮﻳﻠﻮﻯ، ﺷﺨﺼﻰ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺍﺣﻤﺪ ﺭﺿﺎﺧﺎﻥ ﺑﺮﻳﻠﻮﻯ ) (۱۹۲۱ - ۱۸۵۶ﺑﻮﺩ .ﻣﻜﺘﺐ ﺑﺮﻳﻠﻮﻯ ﺩﺭ ﻭﺍﻛﻨﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪﺍﻟﻮﻫﺎﺏ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺩﻳﻨﻰ ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ،ﺷﺎﻩ ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﻭ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭ ﺷﺪ .ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺍﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﮔﺮﻭﻩ »ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ« ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮﻯ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﺎﻩ ﺍﺣﻤﺪ ﻧﻮﺭﺍﻧﻰ ﻭ ﻋﺒﺪﺍﻟﺴﺘﺎﺭ ﻧﻴﺎﺯﻯ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﻣﻜﺘﺐ »ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ« ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻛﻨﻮﻧﻰ ،ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ )ﺩﻳﻦ ﺭﺳﻤﻰ( ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﺍﻛﺜﺮﻳﺖ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺍﺳﺖ .ﻃﺮﻓﺪﺍﺭﺍﻥ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ،ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺩﻫﻪ ﺍﺧﻴﺮ ،ﺭﺷﺪ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻳﻬﺎ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺭﺷﺪ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭﻯ ﻫﺎﻯ ﻭﺳﻴﻊ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺣﻤﺎﻳﺘﻬﺎﻯ ﺩﻭﻟﺖ ﺿﻴﺎﺀﺍﻟﺤﻖ ﻭ ﺟﻨﺎﺡ ﺍﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ،ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﻋﻤﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻜﺘﺐ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ؛ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ» :ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ«» ،ﺳﭙﺎﻩ ﺻﺤﺎﺑﻪ« ﻭ »ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﻫﻞ ﺣﺪﻳﺚ« .ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﺟﻨﺎﺡ، ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﻜﺘﺐ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻭ ﺷﻌﺎﺭﻫﺎﻯ ﻳﻜﺴﺎﻥ ﻭ ﺣﺎﻣﻴﺎﻥ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﻭﺍﺣﺪﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎﺳﺪ ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﺟﻨﺎﺡ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ »ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ« ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮﻯ ﻓﻀﻞ ﺍﻟﺮﺣﻤﺎﻥ ﻭ ﺳﻤﻴﻊ ﺍﻟﺤﻖ ،ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﻚ ﺣﺰﺏ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭﺍﺭﺩ ﺻﺤﻨﻪ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻛﺸﻮﺭ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻰ ﻛﻪ »ﺳﭙﺎﻩ ﺻﺤﺎﺑﻪ« ﻭ »ﺍﻫﻞ ﺣﺪﻳﺚ« ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺭﻭ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻧﺪ .ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻧﺸﺎﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﺟﻨﺒﺶ
ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﻧﺎﻣﺒﺮﺩﻩ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻰ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺣﻤﺎﻳﺘﻬﺎﻯ ﻣﻌﻨﻮﻯ ﻭ ﻣﺎﺩﻯ ﻭ ﺣﺘﻰ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻝ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ،ﺍﻳﻦ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ »ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ« ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ،ﺯﺑﺎﻧﻰ ﻭ ﻧﮋﺍﺩﻯ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﺴﺖ .ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻓﻀﻞ ﺍﻟﺮﺣﻤﺎﻥ ﻭ ﺳﻤﻴﻊ ﺍﻟﺤﻖ ،ﻫﺮ ﺩﻭ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺗﺒﺎﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺘﻬﺎﻯ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺳﺮﺣﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﻃﻦ ﺍﺻﻠﻰ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎﻯ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭﻣﻰ ﺁﻳﺪ ،ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻧﻔﻮﺫ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﻌﺎﺩﻩ ﺍﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﻃﻼﺏ ﻋﻠﻮﻡ ﺩﻳﻨﻰ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺩﻳﺮﻳﻨﻪ ﺍﻯ ﺑﺎ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ .ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻫﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻥ ﻛﺸﻮﺭﻯ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ،۱۹۴۷ﺍﻛﺜﺮ ﻃﻼﺏ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺍﻓﻌﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻳﻪ ﺩﺭ ﻫﻨﺪ ﻣﻰ ﺭﻓﺘﻨﺪ .ﻋﺰﻳﺰ ﺍﺣﻤﺪﻫﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ :ﺍﺯ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺟﻨﻮﺏ ﺁﻓﺮﻳﻘﺎ ،ﻣﺎﻻﻳﺎ ،ﺁﺳﻴﺎﻯ ﻣﺮﻛﺰﻯ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﺤﺼﻠﻴﻨﻰ ﺑﻪ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪ ﺁﻣﺪﻧﺪ .ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﺍﻟﺤﺴﻦ ) (۱۹۲۱ ۱۸۵۰ﻛﻪ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﻧﺴﻞ ﺩﻭﻡ ﻣﻜﺘﺐ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ ،ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﻳﻨﻰ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺑﺎ ﺗﻔﻜﺮ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺷﺪ .ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ، ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺍﻫﻞ ﺣﺪﻳﺚ )ﺟﻨﺎﺡ ﺩﻳﮕﺮ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪ( ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺑﻰ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﺍﻓﺰﻭﺩﻧﺪ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﺳﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺗﺮﻙ ،ﺍﻛﻮﺭﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﻛﺘﺮ ...ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻛﺮﺩﻧﺪ .ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻥ ﻛﺸﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻃﻼﺏ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺑﻰ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺍﺩﻧﺪ .ﺍﻳﺎﻟﺘﻬﺎﻯ ﺟﻨﻮﺑﻰ ﻭ ﺷﺮﻗﻰ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩ؛ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﻭﻻﻳﺎﺕ ﺟﻨﻮﺏ ﻏﺮﺑﻰ ﻭ ﻏﺮﺑﻰ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺎ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻧﻤﻮﺩ .ﻧﻔﻮﺫ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺤﺴﻮﺱ ﺍﺳﺖ .ﺁﺛﺎﺭ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﺑﺰﺭﮒ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺍﺯ ﻋﺮﺑﻰ ﻭ ﺍﺭﺩﻭ ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻮ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﭼﺎﭖ ﻣﻰ ﺭﺳﻴﺪ .ﻋﺰﻳﺰﺍﻟﺮﺣﻤﺎﻥ ﺳﻴﻔﻰ ﺍﺯ ﻣﺘﺮﺟﻤﻴﻦ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺁﺛﺎﺭ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﻧﺪﻭﻯ ﻭ ﺷﺒﻠﻰ ﻧﻌﻤﺎﻧﻰ ،ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺩﻫﻪ ۱۳۴۰ﻭ ۱۳۵۰ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ »ﭘﺸﺘﻮ ﺗﻮﻟﻨﻪ« ﺩﺭ ﻛﺎﺑﻞ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻳﺎﻓﺖ .ﺭﮔﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﻔﻜﺮ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﻭﺍﺭﺩ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﮔﺮﺩﻳﺪ؛ ﺍﻣﺎ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻰ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺩﻳﻦ ﺭﺳﻤﻰ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻣﺎﻧﻊ ﺍﺯ ﻣﻘﺒﻮﻟﻴﺖ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﻭﺳﻴﻊ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﻳﺪ .ﺁﻟﻴﻮﺭ ﺭﻭﺍ ﻣﺤﻘﻖ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﻏﺮﺑﻰ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻧﻔﻮﺫ ﺗﻔﻜﺮ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺩﺭ ﻗﺒﻞ ﺍﺯﺍﻧﻘﻼﺏ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻰ ﻧﻮﻳﺴﺪ :ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻫﻨﺪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ،۱۹۴۷ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻃﻼﺏ ﺍﻓﻐﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﻣﺪﺍﺭﺳﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺑﻰ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ،ﺭﻓﺘﻨﺪ .ﺁﻧﻬﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻭ ﺑﻌﻀﺎ ﻧﻮﺭﺳﺘﺎﻧﻰ ﻭ ﺑﺪﺧﺸﺎﻧﻰ ﺑﻮﺩﻧﺪ .ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﺪﻳﻮﻟﻮﮊﻯ ﺍﻫﻞ ﺣﺪﻳﺚ ﮔﺮﻭﻳﺪﻧﺪ ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮﻑ ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ﺣﻨﻔﻰ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻛﺮﺩﻧﺪ .ﻣﺜﻼ ﺯﻳﺎﺭﺗﻬﺎﻯ ﻣﺤﻠﻰ ﺭﺍ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﻰ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ .ﺣﻨﻔﻴﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ »ﻭﻫﺎﺑﻰ« ﻣﻰ ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ؛ ﻟﻜﻦ ﺁﻧﻬﺎ ،ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺳﻠﻔﻰ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ .ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻓﻜﺮﻯ ﺑﻴﻦ ﻃﻼﺏ ﻭ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻃﺮﻑ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺗﺤﺖ ﻧﻔﻮﺫ ﻣﻜﺘﺐ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ ،ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﻫﻪ ﻫﺎﻯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻛﻢ ﻭ ﺑﻴﺶ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻦ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ،ﺗﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺟﻬﺎﺩ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﻭ ﺁﺭﺍﻣﻰ ﺩﺍﺷﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺟﻬﺎﺩ، ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ ﺩﮔﺮﮔﻮﻥ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺭﻭﻧﺪ ﺷﺘﺎﺏ ﺁﻟﻮﺩﻯ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺖ .ﺷﺘﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺤﺴﻮﺱ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻯ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺭﻭ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﻗﻀﻴﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺍﺯ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻭﺭﻧﺪ .ﭘﺲ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﺎ ﭘﺸﺘﻮﺍﻧﻪ ﻣﺎﻟﻰ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻗﻮﻯ، ﻃﺮﺣﻬﺎﻯ ﺑﻨﻴﺎﺩﻯ ﻭ ﺩﺭﺍﺯﻣﺪﺗﻰ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﻭ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺍﻓﻐﺎﻧﻰ ﺭﻭﻯ ﺩﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﺎ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻣﻨﺪﻯ ﺗﻤﺎﻡ ،ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﻛﺎﻣﻞ ﺁﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻋﻤﻞ ﺷﺪﻧﺪ» .ﺍﻫﻞ ﺣﺪﻳﺚ« ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺘﻬﺎﻯ ﻣﺎﻟﻰ ﻭ ﻓﻜﺮﻯ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺧﻴﺮﻳﻪ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ،ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﻭ ﺩﺭ ﻭﻻﻳﺘﻬﺎﻯ ﺷﺮﻗﻰ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﻭﺍﺭﺩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﮔﺮﺩﻳﺪ .ﻫﻮﺍﺩﺍﺭﺍﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﻰ ﺍﻫﻞ ﺣﺪﻳﺚ ﺩﺭ ﻭﻻﻳﺘﻬﺎﻯ ﻛﺘﺮ ﻭ ﺑﺪﺧﺸﺎﻥ ﻭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﻮﺭﺳﺘﺎﻥ ﺷﻤﺎﻟﻰ ،ﺍﻣﺎﺭﺗﻬﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ ﺩﻭﻟﺖ ﻭﻫﺎﺑﻰ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ .ﻣﻮﻟﻮﻯ ﺍﻓﻀﻞ ﻛﻪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺩﺭ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺩﺭ ﺍﻛﻮﺭﻩ )ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ( ﺗﺤﺼﻴﻞ
ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ ،ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﺻﻠﻰ ﺧﻮﺩ ،ﺑﺎﺭﮒ ﻣﺘﻞ ،ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻛﺎﺗﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﺳﻮﻕ ﺩﺍﺩ .ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺷﺎﮔﺮﺩﺍﻥ ﻣﻮﻟﻮﻯ ﺍﻓﻀﻞ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﻮﻟﻮﻯ ﺷﺮﻳﻘﻰ ) (sharigiﺍﻣﺎﺭﺕ ﻭﻫﺎﺑﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺍﺭﮔﻮ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﺪﺧﺸﺎﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻛﺮﺩ ،ﻭ ﺩﺭ )ﻛﺘﺮ( ﻣﻮﻟﻮﻯ ﺟﻤﻴﻞ ﺍﻟﺮﺣﻤﺎﻥ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﺛﻠﺜﻴﻦ ﭘﻴﺸﺎﻭﺭ، ﺩﻭﻟﺖ »ﻭﻫﺎﺑﻰ« ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﭘﻴﭻ ﺑﻨﻴﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩ .ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ ،ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺗﺒﻠﻴﻐﻰ ﻧﻴﺰ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ؛ ﺍﻣﺎ ﺭﻗﺎﺑﺘﻬﺎﻯ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺑﺎ ﺩﻳﮕﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎﻥ ﻣﺤﻠﻰ ﻛﻪ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﻣﺠﺎﻝ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﻟﻮﻳﻬﺎ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻭ ﻧﻔﺮ ﺍﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺭﺳﻴﺪﻧﺪ» .ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ« ﺷﺎﺧﻪ ﻓﻀﻞ ﺍﻟﺮﺣﻤﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺩﻭﺭﻩ ﺟﻬﺎﺩ ﻭ ﺩﻫﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ،ﺩﺍﻣﻬﺎﻯ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺍﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻳﺎﻟﺖ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺳﺮﺣﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﺷﻜﺎﺭ ﻧﺴﻞ ﺟﻮﺍﻥ ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﮔﺴﺘﺮﺍﻧﻴﺪﻩ ﺑﻮﺩ .ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺳﺎﻟﻬﺎﻯ ﺟﻬﺎﺩ ،ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻧﺰﺩﻳﻜﻰ ﺑﺎ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ »ﺣﺮﻛﺖ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺳﻼﻣﻰ« ﻣﻮﻟﻮﻯ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻨﻰ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻭ ﻗﻮﻡ ﺩﺭﺍﻧﻰ ﺩﺭ ﻭﻻﻳﺎﺕ ﻗﻨﺪﻫﺎﺭ ﻭ ﻫﻠﻤﻨﺪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻦ ﺣﺰﺏ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻓﻜﺮﻯ ،ﺷﺎﺧﻪ »ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻃﻠﺒﺎﻯ ﺣﺮﻛﺖ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺳﻼﻣﻰ« ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﺩﺍﺷﺖ ،ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻰ ﻛﺮﺩ .ﻃﻼﺏ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻭ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺍﺯ ﺗﻔﻜﺮ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ،ﺩﺭ ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮﻯ ﺑﺮ ﺣﻔﻆ ﻇﻮﺍﻫﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻭ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺻﻮﺗﻰ ﺩﺭ ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺟﻬﺎﺩ ﺷﻬﺮﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺗﻤﺎﻳﻼﺕ ﻏﻴﺮ ﺷﺮﻋﻰ ﺷﺪﻳﺪﺍ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣﻰ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ .ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮﺍﻧﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺣﺮﻛﺖ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻰ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺟﻬﺎﺩ ﺯﺑﺎﻧﺰﺩ ﻫﻤﮕﺎﻥ ﺑﻮﺩ .ﺍﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﺯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺣﺎﻣﻰ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻰ ﺁﻧﺎﻥ» ،ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎ« ﭼﻬﺮﻩ ﺍﻯ ﻗﻬﺮﻣﺎﻥ ﻭ ﻧﺎﺟﻰ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪ ،ﺗﺤﻮﻻﺗﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ ۱۳۷۳ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻤﺎﻳﺎﻥ ﮔﺸﺖ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﺤﻮﻻﺕ»ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﺀ« ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻓﻜﺮﻯ ﻭ ﺍﻳﺪﻳﻮﻟﻮﮊﻳﻜﻰ ﻭ ﺣﺘﻰ ﻋﻤﻠﻰ ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻴﺪﻯ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺞ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﺯﻳﺮﺍ »ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ« ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﻃﻔﺎﻝ ﻭ ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ،ﺗﺤﺖ ﻧﺎﻡ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ،ﺍﻳﻔﺎ ﻛﺮﺩ .ﻣﺸﺘﺮﻛﺎﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ،ﻗﻮﻣﻰ ،ﺯﺑﺎﻧﻰ ﻭ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﺳﺒﺐ ﺟﺬﺏ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﺷﺪ ،ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ،ﻋﺎﻣﻞ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺁﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﻧﻴﺰﮔﺮﻭﻳﺪ .ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﺶ ﻭﺳﻴﻊ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ،ﺍﺯ ﻗﺮﺍﺀ ﻭ ﻗﺼﺒﺎﺕ ،ﺭﺍﺳﺎﺑﻪ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻳﻜﺒﺎﺭﻩ ،ﺑﻪ ﻣﺮﻳﺪﺍﻥ ﺑﻼﻗﻴﺪ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻳﻬﺎ ﻣﺒﺪﻝ ﮔﺸﺘﻨﺪ .ﻟﺬﺍ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮﺍﻧﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺗﻌﺼﺐ ﺩﻳﻮﺍﻧﻪ ﻭﺍﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺯﻧﺎﻥ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻌﻨﺎﺕ ﻗﻮﻡ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ ﺩﺍﺭﺩ ،ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻧﺎﺷﻰ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻛﻠﻰ ،ﻣﺪﺍﺭﺳﻰ ﻛﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺟﻨﺎﺡ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻃﻼﺏ ﺩﻳﻨﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻣﻰ ﺩﻫﻨﺪ ،ﺑﻌﻀﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺫﻳﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ :ﺩﺍﺭﺍﻟﻌﻠﻮﻡ ﺣﻘﺎﻧﻴﻪ ﺍﻛﻮﺭﻩ ﺧﺘﻚ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ،ﻣﺪﺭﺳﻪ ﺍﺷﺮﻓﻴﻪ ﺩﺭ ﻻﻫﻮﺭ ،ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻨﻮﺭﻯ ﺗﺎﻭﻥ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻟﻌﻠﻮﻡ ﻛﺪﻩ ﺩﺭ ﻛﺮﺍﭼﻰ ،ﺩﺍﺭﺍﻟﻌﻠﻮﻡ ﺗﻨﺪﻭ ﺍﷲ ﻳﺎﺭﺧﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻨﺪ ،ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺩﺭ ﻻﻫﻮﺭ ،ﻣﺪﺭﺳﻪ ﺧﻴﺮﺍﻟﻤﺪﺍﺭﺱ ﻣﻮﻟﺘﺎﻥ ﻭ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﻣﻬﻢ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﻛﻮﺋﺘﻪ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ ﻛﻪ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﺮ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻭ ﺑﺴﺘﺮ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻴﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻴﻢ ﺳﻴﺮ ﺗﻔﻜﺮﺩﻳﻨﻰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﻯ ﺭﻭﺷﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ .ﺗﻔﻜﺮ ﺩﻳﻨﻰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﻔﻜﺮ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺪﻝ »ﻭﻫﺎﺑﻰ ﮔﺮﻯ« ﺩﺭ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺭﻭﺩ .ﺟﻬﺖ ﺭﻭﺷﻦ ﺷﺪﻥ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﺒﺎﻧﻰ ﻓﻜﺮﻯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ،ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮﺭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰ ﺩﻫﻴﻢ. ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺍﺻﻞ ﺩﺭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻯ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺍﺻﻞ ﺧﻼﻓﺖ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺳﺖ .ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ﻫﻨﺪﻯ ﺳﺮ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﻬﻀﺖ ﺑﻴﺪﺍﺭﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻛﻪ ﻣﻜﺘﺐ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻯ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﻧﻴﺰ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺍﺯ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺍﻭﺳﺖ ،ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺧﻼﻓﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺭﺍ ﺭﻛﻦ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﺩﺭ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺷﺪﻥ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﻛﺜﺮ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ،ﺷﻴﻮﻩ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺧﻼﻓﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ :ﺑﻴﻌﺖ ﺍﻫﻞ ﺣﻞ ﻭ ﻋﻘﺪ ،ﺷﻮﺭﺍ ،ﻧﺼﺐ ﻭ ﻏﻠﺒﻪ .ﺟﺎﻟﺐ ﺍﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻴﻬﺎﻯ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺭﺍ ﺷﺮﺍﻓﺖ ﻧﺴﺒﻰ ﻭ ﻗﻮﻣﻰ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﺎ ﺗﻔﻜﺮ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﻪ ﻳﻚ ﮔﺮﻭﻩ ﻗﻮﻣﻰ ﺑﺮﺗﺮ »ﭘﺸﺘﻮﻥ« ﻣﻰ ﺩﺍﻧﺪ ،ﻛﺎﻣﻼ
ﺳﺎﺯﮔﺎﺭﻯ ﺩﺍﺭﺩ .ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﺧﻠﻴﻔﻪ ،ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﻖ ﺧﻼﻓﺖ ﺭﺍ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺍﻧﺤﺼﺎﺭﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﻮﻡ )ﺩﺭﺍﻧﻰ( ﺭﺍ ﻗﻮﻡ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻡ ﻗﻠﻤﺪﺍﺩ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ .ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﻪ ﺍﺻﻞ ﺧﻼﻓﺖ، ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﭘﻴﺮﻭﺯﻯ ﻗﺎﻃﻊ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻋﺠﻮﻻﻧﻪ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻰ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﻨﺪﻫﺎﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻟﮕﻮﭘﺬﻳﺮﻯ ﺍﺯ ﺍﺑﻮﺍﻟﻜﻼﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﺗﺌﻮﺭﻳﺴﻴﻦ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﻫﻨﺪ ﺗﺌﻮﺭﻯ»ﺍﻣﺎﺭﺕ ﺍﺳﻼﻣﻰ« ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﺟﺮﺍ ﮔﺬﺍﺷﺖ .ﺗﺌﻮﺭﻯ»ﺍﻣﺎﺭﺕ ﺍﺳﻼﻣﻰ« ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺌﻮﺭﻯ ﻻﻓﺖ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭﻯ ﻛﺎﻣﻞ ﺩﺍﺭﺩ ،ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﺑﻮﺍﻟﻜﻼﻡ ﺁﺯﺍﺩ ﻭ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﻫﻨﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺟﻬﺎﺩ ،ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﻭﻫﺎﺑﻰ ﮔﺮﺍﻯ ﭘﻴﺮﻭ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪ ،ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺳﺘﺎﻧﻬﺎﻯ ﺷﺮﻗﻰ ﻭ ﺟﻨﻮﺏ ﺷﺮﻗﻰ ﻛﺸﻮﺭ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻫﻢ ﺍﻳﻨﻚ ،ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻋﻘﺎﺏ ﻓﻜﺮﻯ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺭﻭﺩ ،ﺍﻳﻦ ﻃﺮﺡ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﭘﻴﺎﺩﻩ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ .ﺩﺭ ﺗﺌﻮﺭﻯ »ﺧﻼﻓﺖ« ﻭ »ﺍﻣﺎﺭﺕ« ﺁﻥ ﻃﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ،ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻰ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ .ﺗﻌﺪﺍﺩﻯ ﺍﺯ ﺳﺮﺍﻥ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻭ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ ﺩﻳﻨﻰ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻫﻞ ﺣﻞ ﻭ ﻋﻘﺪ ﮔﺮﺩ ﻫﻢ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﻓﺮﺩﻯ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﻦ ﭘﺴﺖ ﻧﺎﻣﺰﺩ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻳﺎ ﺍﻣﻴﺮ ﺍﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ .ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺿﻮﺡ ﺍﻋﻼﻡ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ :ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ؛ ﭼﻮﻥ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻳﻚ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻏﻴﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﺳﺖ .ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﺳﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻏﺮﺑﻰ ﺩﺭ ﻛﻞ ،ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺷﻌﺎﺭﻫﺎﻯ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺑﻘﻴﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺟﺪﺍ ﻣﻰ ﺳﺎﺯﺩ ،ﻧﻔﻰ ﻣﻄﻠﻖ ﻣﺪﻧﻴﺖ ﻏﺮﺑﻰ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ .ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﺧﻮﺍﻧﻴﻬﺎ ﺑﺎ ﺩﻳﺪ ﻧﻘﺎﺩﺍﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺪﻥ ﻏﺮﺑﻰ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ ﻭ ﺿﻤﻦ ﺭﺩ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﻨﻔﻰ ﺁﻥ ،ﺍﺯ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺜﺒﺖ ﺁﻥ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ؛ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻰ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﻣﻜﺘﺐ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﻭ ﻭﻫﺎﺑﻰ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﻳﻞ ﻛﺎﺭ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩ ﺗﻤﺪﻥ ﻏﺮﺑﻰ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎﺭﻯ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﭘﻴﺪﺍﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ .ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻏﻴﺮ ﻧﻘﺎﺩﺍﻧﻪ ،ﭼﻪ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﻭ ﻳﺎ ﻧﻔﻰ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻏﺮﺑﻰ ،ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺑﻲ ﺷﻤﺎﺭﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﺍﺭﺩ .ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺗﻌﺼﺐ ﺁﻣﻴﺰﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ،ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮﺩﺍﺭﻯ ،ﻟﺒﺎﺱ ﻓﺮﻧﮕﻰ ،ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭ ﺍﻣﺜﺎﻝ ﺁﻥ ،ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺁﺷﻜﺎﺭﻯ ﺑﺮ ﺭﻭﺣﻴﻪ ﺳﺘﻴﺰﻩ ﺟﻮﻳﻰ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺗﻤﺪﻥ ﻏﺮﺑﻰ ﺍﺳﺖ؛ ﭼﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺩﺭ ﻧﺰﺩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ »ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺷﻴﻄﺎﻧﻰ« ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺭﺩﻳﻒ ﺁﻻﺕ ﻟﻬﻮ ﻭ ﻟﻌﺐ ﻛﻪ ﻣﺸﺮﻭﻋﻴﺘﻰ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﻧﺪﺍﺭﺩ ،ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﺩ .ﻭﺯﻳﺮ ﺍﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻭ ﻧﻬﻰ ﺍﺯ ﻣﻨﻜﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺗﺶ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﻯ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﺍﺯ ﺷﻬﺮ ﻛﺎﺑﻞ ﮔﻔﺖ :ﻇﺮﻑ ﺩﻭ ﺭﻭﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ،ﺍﺯ ﻓﺮﻭﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎﻯ ﻧﻘﺎﻁ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻳﻜﺼﺪ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻣﺼﺎﺩﺭﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻭ ﮔﻔﺖ :ﺩﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎﻯ ﻣﺼﺎﺩﺭﻩ ﺷﺪﻩ ﺳﻮﺯﺍﻧﺪﻩ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻨﻬﺪﻡ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ. ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﺷﺪﺕ ﻭ ﺟﺪﻳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻣﻴﺮﺧﺎﻥ ﻣﺘﻘﻰ ،ﻭﺯﻳﺮ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻭﻓﺮﻫﻨﮓ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ :ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ،ﻣﺮﺩﻡ ﻋﻜﺴﻬﺎ ﻭ ﺁﻟﺒﻮﻣﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺭﻯ ﻧﻜﻨﻨﺪ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺭ ﺗﻀﺎﺩ ﺍﺳﺖ .ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻰ ﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺗﻤﺪﻥ ﻏﺮﺑﻰ ،ﺩﭼﺎﺭ ﻧﻮﻋﻰ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻃﺮﻑ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻏﺮﺑﻰ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﻣﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ ،ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻭﺳﻴﻊ ﺩﺭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﺭﻭﺯﺍﻧﻪ ﺧﻮﺩ ﻋﻤﻼ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻮﺩ ﻣﻰ ﺟﻮﻳﻨﺪ .ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻴﻬﺎﻯ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﺩﺭ ﺑﻴﻨﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺍﺧﺺ ﻭ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺍﻋﻢ ،ﺭﻭﺡ ﺗﻌﺒﺪ ﮔﺮﺍﻳﻰ ﻭ ﻗﺪﺍﺳﺖ ﺑﺨﺸﻰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎﻯ ﻛﻼﻣﻰ ﻭ ﻓﻘﻬﻰ ﭘﻴﺸﻴﻨﻴﺎﻥ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ،ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺻﺪﺭ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺩﻭﺭﻩ ﻃﻼﻳﻰ ﻭ ﻣﺼﻮﻥ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺧﻄﺎ ﺗﻠﻘﻰ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺭﺍﺟﻊ ﺑﻪ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﻭ ﺗﺎﻭﻳﻠﻬﺎﻯ ﺩﻳﻨﻰ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ،ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺟﺰﻡ ﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﺩ .ﺍﺟﺘﻬﺎﺩ ﻭ ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻁ ﺗﺎﺯﻩ ،ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻭﻯ ﻧﻘﺎﺩﺍﻧﻪ ﺍﺯ ﻛﻠﻤﺎﺕ ﻭﮔﻔﺘﺎﺭ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﺳﻠﻒ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺻﺮﻓﺎ ﺗﻘﻠﻴﺪﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺍﺯ ﺩﻳﻦ ،ﺳﺒﺐ ﺑﺪﺑﻴﻨﻰ ﻭ ﺣﺘﻰ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎﻯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺭﺍﻳﺞ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺗﻨﻬﺎ ﺍﻟﮕﻮﻯ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺩﺭ ﻧﺰﺩ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ،ﺍﻟﮕﻮﻯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﻗﺮﻭﻥ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺧﺸﻚ ﻭ ﻣﺘﺤﺠﺮﺍﻧﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﻧﻮﻉ ﻧﮕﺮﺵ ﺷﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺘﻰ ﺯﻥ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ،ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ
ﺭﻭﺡ ﺳﻠﻔﻰ ﮔﺮﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺿﺮﻭﺭﻳﺎﺕ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻛﻨﻮﻧﻰ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻭ ﺷﺮﻙ ﻛﻪ ﺑﻨﻴﺎﺩ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻼﻣﻰ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ ،ﺩﺭ ﻣﻐﺎﻳﺮﺕ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺑﺎ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﺭﺍﻳﺞ ﺁﻥ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺩﺭ ﻧﺰﺩ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻜﺎﺗﺐ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﺳﺖ .ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ﻫﻨﺪﻯ ،ﺭﻫﺒﺮ ﻓﻜﺮﻯ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ﺩﺭ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ،ﺩﺍﻳﺮﻩ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺭﺍ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﺗﻨﮓ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻰ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺍﺳﺘﻤﺴﺎﻙ ﻇﺎﻫﺮﻯ ﺑﻪ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﻯ ﻗﺪﺭﺕ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺷﺮﻙ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺁﻭﺭﺩ .ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪ ﻫﻨﺪﻯ ،ﻧﺬﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺋﻤﻪ ﻭ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎﺩ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺑﻪ ﺍﺳﺎﻣﻰ ﺁﻧﺎﻥ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﮕﺬﺍﺭﻯ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﺳﺎﻣﻰ ﺍﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ»ﻋﺒﺪﺍﻟﺸﻤﺲ« ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ،ﺍﺯ ﻣﺼﺎﺩﻳﻖ ﺷﺮﻙ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ .ﺟﻠﻮﻩ ﻫﺎﻯ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻮﻉ ﻃﺮﺯ ﺗﻔﻜﺮ ،ﺩﺭ ﺳﺮﺍﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻬﻮﺩ ﺍﺳﺖ .ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺳﺨﺖ ﮔﻴﺮﺍﻧﻪ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ، ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻭ ﺣﺮﻳﻢ ﺷﺨﺼﻰ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺩﻗﻴﻖ ﻣﺎﻣﻮﺭﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻠﻨﺪﻯ ﻣﻮﻯ ﺳﺮ ﺗﺎ ﻛﻮﺗﺎﻫﻰ ﻣﻮﻯ ﺻﻮﺭﺕ ﻭ ﺍﺯ ﺣﻤﺎﻡ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺗﺎ ﺗﺮﺩﺩ ﺯﻥ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﻣﻨﺰﻝ ،ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺗﺤﺖ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻭ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺣﻜﻮﻣﺘﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ .ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺷﺮﻙ ،ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﺷﺪﺕ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﺮﺝ ﺩﺍﺩﻩ ﻛﻪ ﺣﺘﻰ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺭﻯ ﻋﻜﺲ ﻭ ﺍﺳﺒﺎﺏ ﺑﺎﺯﻯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻨﺰﻝ ﺭﺍ ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺗﻮﺣﻴﺪﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﻋﻼﻡ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻭﻫﺎﺑﻰ ،ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺣﺮﺑﻪ »ﺗﻜﻔﻴﺮ« ،ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﻣﺬﺍﻫﺐ ﻭ ﻓﺮﻕ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ،ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺑﺮ ﺑﺎﻃﻞ ﻭ ﺣﺘﻰ ﻛﺎﻓﺮ ﻣﻰ ﭘﻨﺪﺍﺭﺩ .ﻣﻜﺘﺐ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺟﻨﺎﺡ ﻓﻜﺮﻯ ﺭﻗﻴﺐ ﺧﻮﺩ »ﺑﺮﻳﻠﻮﻯ« ﺭﺍ ﻛﻪ ﺣﻠﻘﻪ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺍﺯ ﺳﻨﻴﺎﻥ ﺣﻨﻔﻰ ﻣﺴﻠﻚ ﺍﺳﺖ ،ﻛﺎﻓﺮ ﻗﻠﻤﺪﺍﺩ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺷﺮﻋﻰ ﺧﻮﺩ ﻣﻰ ﭘﻨﺪﺍﺷﺖ؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ »ﺳﭙﺎﻩ ﺻﺤﺎﺑﻪ« ﺩﺭ ﺍﻭﺍﻥ ﻇﻬﻮﺭﺵ ،ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺑﺮﻳﻠﻮﻳﻬﺎ ﻭ ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﻫﻢ ،ﺍﺯ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﺻﻠﻰ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ؛ ﺍﻣﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺷﺪﻥ ﮔﺮﻭﻩ ﻣﺬﻛﻮﺭ ،ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺷﻤﻦ ﺍﺻﻠﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻄﺮﺡ ﮔﺮﺩﻳﺪ .ﺩﺷﻤﻨﻰ ﺑﺎ ﺷﻴﻌﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﻜﺘﺐ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺩﻳﺮﻳﻨﻪ ﺍﻯ ﺩﺍﺭﺩ .ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ﺩﻫﻠﻮﻯ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﻫﻴﺠﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼﺩﻯ ،ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﻣﺬﻫﺐ ﺷﻴﻌﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﺩﺍﺷﺖ :ﻭ ﺍﺯ ﺫﺭﻳﺖ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺮﺗﻀﻰ ﺳﻪ ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﺑﺮﺁﻣﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﻧﻜﺮﺩﻧﺪ ﺩﺭ ﺑﺮﻫﻢ ﺯﺩﻥ ﺩﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﺍﮔﺮ ﺣﻔﻆ ﺍﻭ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﻣﻠﺖ ﻧﺒﻮﺩﻯ .ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻴﻌﻪ ﺍﻣﺎﻣﻴﻪ ﻛﻪ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﺛﻘﺎﺕ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻴﺴﺖ ...ﻭ ﺩﺭ ﺧﺘﻢ ﻧﺒﻮﺕ ﺯﻧﺪﻗﻪ ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ...ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺷﺎﻩ ﻭﻟﻰ ﺍﷲ ،ﺷﺎﻩ ﻋﺒﺪﺍﻟﻌﺰﻳﺰ ﺩﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺭﺍﻩ ﭘﺪﺭ ،ﻛﺘﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ »ﺗﺤﻔﻪ ﺍﺛﻨﺎﻋﺸﺮﻳﻪ« ﺩﺭ ﺭﺩ ﻣﺬﻫﺐ ﺷﻴﻌﻪ ﺍﻣﺎﻣﻴﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩ .ﻧﺎﻣﺒﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ،ﺭﺍﺟﻊ ﺑﻪ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻣﺬﻫﺐ ﺷﻴﻌﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻗﻠﻢ ﺯﺩﻩ ﺍﺳﺖ :ﺷﻴﻌﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻋﺒﺪﺍﷲ ﺑﻦ ﺳﺒﺎ ﻳﻬﻮﺩﻯ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺳﻮﻡ ﻭ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺷﻴﻌﻪ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﻭﺳﻮﺳﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﻟﻌﻴﻦ ،ﭼﻬﺎﺭ ﻓﺮﻗﻪ ﺷﺪ .ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﺿﺪ ﺷﻴﻌﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺼﺮﻑ ﺷﻬﺮ ﻣﺰﺍﺭﺷﺮﻳﻒ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ،۱۳۷۷ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻗﺘﻞ ﻋﺎﻡ ﻭﺳﻴﻊ ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺻﺎﺩﺭ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺁﻥ ،ﮔﺮﻭﻩ ﮔﺮﻭﻩ ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﺍﻓﻀﻰ ﻭ ﻛﺎﻓﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻙ ﻭ ﺧﻮﻥ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ .ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﺍﻭﻝ ﻣﺰﺍﺭ ﺷﺮﻳﻒ ) (۱۳۷۶ﺑﻪ ﺍﺳﺎﺭﺕ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﺣﺰﺏ ﻭﺣﺪﺕ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ،ﺁﺷﻜﺎﺭﺍ ﺍﺯ »ﻭﺟﻮﺏ ﺟﻬﺎﺩ« ﻋﻠﻴﻪ ﺍﺯﺑﻜﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﺑﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﻭ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ»ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺘﺤﺪ« ﺭﺍ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﺴﺘﻨﺪ .ﺩﺷﻤﻨﻰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻴﺰ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎﻭﺭ ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻫﻤﻔﻜﺮﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ )ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻳﻬﺎ( ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺧﺼﻮﻣﺖ ﺁﺷﻜﺎﺭﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺷﻴﻌﻰ ﺍﺯ ﻛﺴﻰ ﻣﺨﻔﻰ ﻧﻤﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ .ﻭﺟﻮﺩ ﭘﻨﺪﺍﺭ ﺧﻮﺩ ﺣﻖ ﻣﺪﺍﺭﻯ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺭﻭﺷﻬﺎﻯ ﺳﺘﻴﺰﺟﻮﻳﺎﻧﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻭ ﺟﻨﺎﺣﻬﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ،ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ ﻛﺎﻣﻼ ﺧﺸﻦ ﻭ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺍﺯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ،ﺧﻄﺮ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﺯﺍﺩﻯ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ،ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻭ ﺑﻴﺎﻥ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ،ﺭﺷﺪ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺩﺍﻧﺶ ﻭ ﺧﻼﻗﻴﺖ ﺩﺭ ﭘﻰ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ .ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻣﻬﺎﻯ ﺗﺤﺖ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ، ﺑﺪﻳﻬﻰ ﺗﺮﻳﻦ ﺣﻘﻮﻕ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﺸﻜﻠﻬﺎﻯ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﻪ ﺁﻥ ﻣﻰ ﺧﺸﻜﺪ؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﻯ ﺗﺤﺖ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻭﺿﻮﺡ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﻰ ﺭﺳﺪ. ﺍﺣﺰﺍﺏ ﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭ ﺟﻬﺎﺩﻯ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻣﺴﺘﻘﻞ ،ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻰ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺍﺩﺍﺭﻯ
ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ .ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﻋﻠﻰ ﺭﻏﻢ ﺣﻔﻆ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻭ ﻋﻠﻤﻰ ﺑﻪ ﺗﻌﻄﻴﻠﻰ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻫﺎﻯ ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ،ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﺗﻌﺼﺒﻬﺎﻯ ﻧﺎﺭﻭﺍ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻭ ﺍﻛﺜﺮﺍ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮﺩﻯ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻧﺎﺑﻮﺩﻯ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﺗﺮﺩﻳﺪﻯ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺩﻳﻦ ،ﻓﺮﻫﻨﮓ ،ﻋﺮﻑ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﻭ ﺣﺘﻰ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮﺩ ،ﺗﺎﺛﻴﺮﻯ ﺑﺮ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺮﺟﺎﻯ ﻣﻰ ﮔﺬﺍﺭﺩ .ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭﻯ ﺍﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺑﺮ ﺑﻴﻨﺶ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻭﺍﺿﺤﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺪﻻﻝ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﻓﺮﺽ ،ﻧﮕﺎﻫﻰ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻋﺮﻑ ﻭ ﺳﻨﺖ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻪ ﻭ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻗﺮﺍﺭﻣﻰ ﺩﻫﻴﻢ .ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺒﺎﻳﻠﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺭﺯﺷﻬﺎﻯ ﻗﻮﻣﻰ ﻭ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺍﺭ ﻭ ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺗﺎﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺭﺳﻮﻡ ﻗﺒﺎﻳﻠﻰ ،ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﻧﮋﺍﺩﻯ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ .ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎﻯ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻧﻮﻋﻰ ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺭﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ »ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻭﻟﻰ« ﻳﺎﺩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ» .ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻭﺍﻟﻰ« ﺩﺭ ﻋﺮﻑ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻭ ﻫﻢ ﺍﻳﺪﻳﻮﻟﻮﮊﻯ ﺍﺳﺖ .ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻭ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻭﺍﻟﻰ ﺣﻮﺯﻩ ﻭﺳﻴﻌﻰ ﺍﺯ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﺩ .ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ، ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﻛﺮﺍﻣﺖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ،ﻛﻴﻦ ﺧﻮﺍﻫﻰ ﻭ ﻣﻬﻤﺎﻥ ﻧﻮﺍﺯﻯ ﺍﻧﺪ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎﻯ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻡ ﺳﻨﺘﻬﺎﻯ ﻣﻠﻰ ﭘﺸﺘﻮﻧﻰ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ،ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻧﮋﺍﺩﻯ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺗﻌﻠﻖ ﺷﺪﻳﺪﻯ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﮋﺍﺩﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻤﺪﺭﺩﻯ ﻭ ﻫﻤﻴﺎﺭﻯ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺭﺳﻤﻰ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﺧﻮﺩ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﻨﺪ .ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺗﻌﻠﻖ ﺷﺪﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ،ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ ﻋﻠﻰ ﺭﻏﻢ ﻧﺰﺍﻋﻬﺎﻯ ﻣﻤﺘﺪ ﺩﺍﺧﻠﻰ ،ﺍﻳﻦ ﺧﺼﻮﻣﺘﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺣﺴﺎﺱ ﻭ ﺑﺤﺮﺍﻧﻰ ﻛﻨﺎﺭ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﻣﻮﻗﺘﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺸﺘﺮﻙ ،ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﻫﻢ ﮔﺮﺩ ﺁﻳﻨﺪ .ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﺴﺎﻟﻪ »ﭘﺸﺘﻮﻧﺴﺘﺎﻥ« ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎﻯ ﺧﻮﻧﻰ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎﻯ ﺩﻭ ﻃﺮﻑ ﺧﻂ ﺩﻳﻮﺍﺭﻧﺪ ﻋﻠﻰ ﺭﻏﻢ ﺩﻭﮔﺎﻧﮕﻰ ﺩﺭ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻭ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﻯ ،ﻫﻴﭻ ﮔﺎﻩ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻰ ﻧﺴﭙﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ .ﺍﮔﺮ ﺍﻣﺮﻭﺯ »ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ« ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮﻯ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻓﻀﻞ ﺍﻟﺮﺣﻤﺎﻥ ﻭ ﺳﻤﻴﻊ ﺍﻟﺤﻖ ﻭ ﺩﻳﺮﻭﺯ »ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ« ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮﻯ ﻗﺎﺿﻰ ﺣﺴﻴﻦ ﺍﺣﻤﺪ ،ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﻭ ﻋﻠﻰ ﺭﻏﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻣﻠﺖ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺷﺘﺎﻓﺘﻨﺪ ،ﺑﻰ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺍﺯ ﺗﻤﺎﻳﻼﺕ ﻗﻮﻣﻰ ،ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﻭ ﭘﺸﺘﻮﻧﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﭼﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ،ﻫﺮ ﺳﻪ ﺭﻫﺒﺮ ﻧﺎﻣﺒﺮﺩﻩ ﻭ ﻣﻨﺤﺼﺮﺍ ﻓﻌﺎﻝ ﺩﺭ ﻗﻀﺎﻳﺎﻯ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﻧﮋﺍﺩﻯ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ،ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﻣﺪﻋﻰ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﺮﻑ ﻭ ﺳﻨﺖ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺑﺲ ﻣﻬﻤﻰ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺍﺭﺩ .ﺍﻛﻨﻮﻥ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺳﻨﺖ ﻭ ﻋﺮﻑ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻫﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻳﻢ؛ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﺳﻨﺖ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺩﻳﻨﻰ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺳﺮﺍﻥ ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰ ﺩﻫﻴﻢ .ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺁﻥ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺩﻝ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﻭ ﻏﻴﺮﺷﻬﺮﻯ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﺗﻌﻠﻘﺎﺕ ﺳﻨﺘﻰ ﻭ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﺗﺎﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﺑﺎﺷﺪ .ﺍﺳﺎﺱ ﺗﺎﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮﻯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﭘﺸﺘﻮﻥ ،ﺩﺭ ﻧﻮﻉ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺩﻳﻨﻰ ،ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺤﺴﻮﺱ ﺍﺳﺖ .ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﮔﺎﻡ ﺩﺭ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺒﺎﻳﻠﻰ ﺑﺮ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺩﻳﻨﻰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺩﺭ ﻧﻮﻉ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺍﻟﮕﻮﻯ ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﺭﺍﻫﻬﺎﻯ ﻣﺸﺮﻭﻋﻴﺖ ﺩﻫﻰ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ،ﻣﺜﻼ ﻣﺪﻝ ﻧﻈﺎﻡ »ﺧﻼﻓﺖ« ﺩﺭ ﺗﻔﻜﺮ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺍﺻﻞ ،ﺧﻮﺩ ﻳﻚ ﻣﺪﻝ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﺁﻥ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍﻩ ﻧﻤﻰ ﺩﻫﺪ ،ﺍﻣﺎ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺪﻝ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺸﺮﻭﻉ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺪﻝ ﻫﺎﻯ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﺟﺪﻳﺪ ،ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﭼﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ،ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻳﻚ ﻓﺮﺩ ﻣﻄﻠﻖ ﺍﻟﻌﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﺭﺍﺱ ﻳﻚ ﻧﻈﺎﻡ ﺣﻜﻮﻣﺘﻰ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﻘﺸﻰ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﻠﺖ ﻧﺪﻫﺪ ،ﺑﺎ ﻣﺪﻝ ﻧﻈﺎﻡ ﺭﻳﺎﺳﺘﻰ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﻣﺮﺳﻮﻡ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ،ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺩﺍﺭﺩ .ﺩﺭ ﻣﺪﻝ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﺩﺍﺭﻯ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ،ﺷﺨﺺ ﺭﺋﻴﺲ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻣﺎﻓﻮﻕ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺗﺼﻮﺭ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺍﻭ ﺟﻨﺒﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺭﺋﻴﺲ ﻗﺒﻴﻠﻪ ،ﺍﺯ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﻯ ﻣﺼﻮﻥ ﺍﺳﺖ .ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻣﺎﺭﺗﻰ ،ﻧﻮﻉ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺭﺍﺑﻄﻪ
ﻣﻠﺖ ﺑﺎ ﺍﻣﻴﺮ ،ﺷﺒﻴﻪ ﻧﻮﻉ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺍﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﻣﻠﺖ ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﻖ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺑﺮ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺣﻖ ﻣﺸﺮﻭﻉ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺍﺳﺖ ﻧﺪﺍﺭﺩ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺣﻖ ﺁﺯﺍﺩ ﺯﻳﺴﺘﻦ ﺩﺭ ﺩﺍﻳﺮﻩ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﺩﺭ ﭼﺎﺭﭼﻮﺏ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﺍ ﻧﻤﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺻﺎﻟﺖ ﺩﺭ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﺮ ﻧﻔﺲ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ،ﻧﻪ ﺑﺮ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﻳﻚ ﻓﺮﻡ ﺧﺎﺹ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ »ﺍﻣﺎﺭﺕ« ﻛﻪ ﻛﺎﺭﺁﻳﻰ ﺍﺻﻠﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻛﺎﻣﻼ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ،ﺑﺎﻓﺸﺎﺭﻯ ﺑﺮ ﻣﺪﻝ ﻧﻈﺎﻡ »ﺍﻣﺎﺭﺗﻰ« ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻛﻪ ﻣﻨﺸﺎ ﺩﻳﻨﻰ ﺩﺍﺭﺩ ،ﻣﻨﺸﺎ ﺍﻗﺘﺪﺍﺭ ﺳﺎﻻﺭﻯ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﺩ .ﻧﻮﻉ ﺑﻴﻨﺶ ﺧﺎﺹ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺯﻥ ﻭ ﺣﻘﻮﻕ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﺣﺘﻰ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ،ﻣﻮﺭﺩ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺍﺯ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﺮﻑ ﭘﺸﺘﻮﻧﻰ ﺑﺮ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺩﻳﻨﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ .ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻰ ﻛﻪ ﺯﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺩﻳﻨﻰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻛﺴﺐ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ،ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺯﻥ ﺩﺭ ﻧﺰﺩ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻳﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺣﺮﺍﺯ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺑﺪﻭﻥ ﺷﻚ ،ﺍﺻﻞ ﻣﻜﺘﺐ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻯ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭ ﻋﺪﻡ ﺣﻀﻮﺭ ﺯﻥ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻣﻨﺰﻝ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻥ ،ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺘﻬﺎﻱ ﻯ ﻛﻪ ﺍﺯﺳﻮﻯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﻖ ﺯﻧﺎﻥ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ،ﻫﺮﮔﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎﻯ ﺟﻤﻌﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺴﺖ .ﺯﻥ ﺩﺭ ﻋﺮﻑ ﺭﺳﻤﻰ ﻭ ﻣﻠﻰ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ، ﻣﻮﺟﻮﺩﻯ ﺍﺳﺖ ﻣﺤﻜﻮﻡ ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺭ ﻣﻨﺰﻝ ﻛﻪ ﺣﻖ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺁﻣﺪ ﺩﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﺮﺩ ﺍﺟﻨﺒﻰ ﺑﺮﻛﻨﺎﺭ ﺑﺎﺷﺪ .ﺯﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ،ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻧﺪﺍﺭﺩ .ﺍﻭ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ،ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻠﻜﻴﺖ ﭘﺪﺭ ﺭﺍ ﻳﺪﻙ ﻣﻰ ﻛﺸﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ،ﺷﻮﻫﺮ ﻭ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺷﻮﻫﺮ ،ﻣﺎﻟﻚ ﺗﺎﻡ ﺍﻻﺧﺘﻴﺎﺭ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺍﻭ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﻧﺪ .ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺯﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻄﻬﺎﻯ ﺑﺎﺯ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺟﺪﻳﺪ ،ﻋﻤﻠﻰ ﺍﺳﺖ ﻧﺎﺭﻭﺍ .ﻋﺒﺪﺍﻟﺤﻜﻴﻢ ﻣﺠﺎﻫﺪ ،ﺳﻔﻴﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻧﻮﻉ ﻧﮕﺮﺵ ﺳﻨﺘﻰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ :ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺭﺗﺶ ﻣﻠﻰ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﭘﻠﻴﺲ ﻣﺎ ،ﺩﺍﻭﻃﻠﺒﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﻴﺮ ﻭ ﺳﻨﺘﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻥ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﺪﺭﺳﻪ ،ﻛﺎﺭﻯ ﺑﻰ ﺷﺮﻣﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ» .ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻭ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻯ« ﺩﻭ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺷﻴﻮﻩ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪﺍﺭﻯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﻨﺘﻰ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ .ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻗﺒﺎﻳﻠﻰ ،ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺗﻮﺍﻡ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻭ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻯ ﺍﺳﺖ .ﻛﻴﻦ ﺧﻮﺍﻫﻰ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻡ ﺟﻮﻳﻰ ،ﺍﺯ ﺍﺻﻮﻝ ﻣﻬﻢ ﺩﺭ ﻋﺮﻑ »ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻭﺍﻟﻰ« ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﭘﺸﺘﻮﻥ ،ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﻛﻴﻦ ﺧﻮﺍﻫﻰ ﺩﺭ ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺷﻬﺮﺕ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺿﺮﺏ ﺍﻟﻤﺜﻞ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺭﺍ ﻫﻤﮕﺎﻥ ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ »ﺍﮔﺮ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ۲۰ﺳﺎﻝ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻘﺎﻡ ﺑﺰﻧﺪ ،ﻓﻜﺮ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻰ ﺯﻭﺩ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ« .ﺭﻓﺘﺎﺭﺧﺸﻮﻧﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﻭ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ »ﻫﺰﺍﺭﻩ« ﻭ »ﺍﺯﺑﻚ« ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﺧﺼﻠﺖ ﻛﻴﻨﻪ ﺟﻮﻳﻰ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻡ ﮔﻴﺮﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﺩﺷﻤﻨﺎﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﮔﺮﻯ ،ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺭﺍﻫﻬﺎﻯ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﺮﺩﻭﺩ ﻣﻰ ﺷﻤﺎﺭﻧﺪ، ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﻯ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﮔﺮﻯ ،ﺳﻤﺒﻞ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﻏﻴﺮﺕ ﻭ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻧﮕﻰ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﻨﺖ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻫﺎ ،ﻣﻌﻨﺎﻯ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ ﻭ ﮔﻮ ﻭ ﻣﺬﺍﻛﺮﻩ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺗﺮﺱ ﻭ ﺑﺰﺩﻟﻰ ﻭ ﺑﻰ ﻫﻤﺘﻰ ﻭ ﺯﺍﻧﻮ ﺯﺩﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﺼﻢ ﺗﻠﻘﻰ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻋﺮﻑ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻭﺍﻟﻰ ،ﻋﻤﻠﻰ ﻛﺎﻣﻼ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ .ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻧﺎﻣﺒﺮﺩﻩ ،ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻯ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺗﻔﻜﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺍﺯ ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺭﺳﻮﻡ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﻭ ﻣﻠﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻢ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﺷﺮﻳﻌﺖ« ،ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﺟﺮﺍ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ :ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺳﺘﻴﺰﻯ ،ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎ ﻭ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻰ ،ﺩﺷﻤﻨﻰ ﺑﺎ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻭ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺷﻬﺮﻯ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺟﺬﺏ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺯ ﺭﮊﻳﻢ ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺘﻰ ﺳﺎﺑﻖ ،ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻨﮓ ﭘﺸﺘﻮﻧﻴﺴﻢ ﻭ ...ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ ،ﺁﻧﭽﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﮔﺮﻭﻩ ﻣﺬﻫﺒﻰ -ﺳﻴﺎﺳﻰ ،ﺗﺤﺖ ﻧﺎﻡ ﺩﻳﻦ ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ ،ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺻﺮﻓﺎ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺶ ﻓﺮﺽ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﻨﺘﻰ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻠﻰ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺟﻨﺒﺸﻰ ﺍﺳﺖ ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻓﻜﺮﻯ ،ﺍﺯ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻣﺮﺯﻫﺎﻯ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ .ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻛﻨﻮﻧﻰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﺪﺍﺭﺩ .ﺗﻔﻜﺮ ﺭﺍﻳﺞ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺗﻔﻜﺮ ﺍﺧﻮﺍﻧﻰ ،ﻟﻴﺒﺮﺍﻟﻰ ﻭ ﺍﺻﻼﺣﻰ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺧﺮﺩﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻰ ﺍﻓﺮﺍﻃﻰ ﻧﻮﻉ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻰ ،ﺻﺮﻓﺎ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﺣﺪ ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ
ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ،ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺟﺪﻯ ﻫﻴﭻ ﮔﺎﻩ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻣﺎ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﺩﻭ ﺩﻫﻪ ﺍﺧﻴﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ،ﺳﺒﺐ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮﻯ ﻭ ﺭﺷﺪ ﻧﻮﻉ ﺗﻔﻜﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﮔﺮﺩﻳﺪ .ﺗﻔﻜﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻰ ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺩﺭ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺗﻔﻜﺮ ﺧﺎﻟﺺ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺣﺘﻰ ﺑﻌﻀﻰ ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﻫﻤﺠﻮﺍﺭ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻰ ﻋﻤﻴﻖ ﺍﺯ ﺳﻨﺖ ﻫﺎﻯ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻧﻘﺶ ﻋﺮﻑ ﻭ ﻋﻨﻌﻨﺎﺕ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻠﻰ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ،ﺩﺭ ﻣﻰ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻔﻜﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻛﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺩﺍﺭﺩ، ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻰ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﺩ .ﺩﺭﺳﺘﻰ ﺍﻳﻦ ﺍﺩﻋﺎ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺍﻯ ﺑﻴﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻟﮕﻮﻯ ﻣﺎﺩﺭ ﺩﺭ ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺭﻭﺷﻦ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ .ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ،ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻴﻬﺎﻯ ﻣﺤﻠﻰ ﻭ ﺗﻔﺴﻴﺮﻫﺎﻯ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺩﺍﺧﻠﻰ ،ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺍﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎﺭﺱ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺭﺳﻤﻰ ﻣﻄﺮﺡ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺗﻮﺩﻩ ﻫﺎﻯ ﻣﺮﺩﻡ )ﻧﻪ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ( ﺭﻳﺸﻪ ﻋﻤﻴﻘﻰ ﭘﻴﺪﺍ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺩﻛﺘﺮ ﺍﺑﻮﺍﻟﻘﺎﺳﻢ ﻗﺎﺳﻢ ﺯﺍﺩﻩ
*ﺍﺷﺎﺭﻩ :ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎﻥ ﻣﻬﻢ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﻩ ﻭﺳﻴﻊ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺮﻕ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻭ ﻭﺳﻌﺖ ﻣﺮﺯﻱ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﺭﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ .ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺑﻠﺤﺎﻅ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻴﮕـﺬﺭﺩ ،ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺍﺭﺩ .ﻗﺼﺪ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺯ ،ﺍﺯ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺁﺷﻔﺘﻪ ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﺩﻭ ﻣﺤﻮﺭ ﺍﺳﺖ -۱ :ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ -۲ﻧﻘﺪ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﻪ ﺁﻳﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺖ ﺻﺪ ﺭﻭﺯ ﺍﺯ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ »ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ« ،ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺗﺒﺼﺮﻩ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟ ﻫﻤﻪ ﺧﺒﺮﻫﺎ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻼﺕ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﺭﺧﻮﺕ ﭼﻨﺪﺳﺎﻟﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪﻩ ﻳﺎ )ﺁﻭﺭﺩﻩﺍﻧﺪ!( ﻭ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻧﭽﻨﺎﻥ ﺳﺮﺑﺮ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲﻫﺎ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﺳﻘﻮﻁ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ. ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ،ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺍﺯ ﺳﻪ ﻣﺎﻩ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ،ﮔﺮﻭﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﺤﻮﺭﻳﺖ »ﻗﺪﺭﺕ ﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨـﺪﻩ« ﻣﻮﺿـــﻮﻉ ﻋﻤﺪﻩ ﺧﺒﺮﻱ ،ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺍﻏﻠﺐ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻏﺮﺑﻲ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻱ ﻋﺮﺑﻲ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻱ ﻣﺼﺮﻱ ﻭ ﺳﻌﻮﺩﻱ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﺒﺮ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﺎﺍﻣﻨﻲ ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﺟﻨﻮﺑﻲ ،ﺷﺮﻗﻲ ﻭ ﺑﻌﻀ ﹰﺎ ﻏﺮﺏ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻗﺪﺭﺗﻤﻨﺪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ،ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻭﺯﻳﺮ ﻛﺸﻮﺭ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﺧﻮﺩ ﺍﺫﻋﺎﻥ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ۱۷ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ۳۴ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻭ ﻧﺎﺗﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ۱۷ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ! ﺍﺗﺤﺎﺩﻳﻪ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﺩﺭ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻱ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﺟﺪﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺬﺍﻛﺮﻩ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻫﺮﻡ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺁﻧﭽﻨﺎﻥ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺭﺍﻫﻲ ﺑﺠﺰ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻭ ﻣﺬﺍﻛﺮﻩ ﻛﺮﺯﻱ ،ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ .ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﻂ ﺳﻴﺎﺳﻲ – ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺭﺍ ﺑﻄﻮﺭ ﺭﺳﻤﻲ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺭﺳﻤﻲ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ .ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﺑﺴﺘﺮﺳﺎﺯﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﭼﻨﻴﻦ
ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ،ﺗﻜﺮﺍﺭ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺎﺗﻮ »ﻧﺎﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ« ﺍﺳﺖ ﻭ ﻳﺎ »ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍﻩ ﺣﻞ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ« ،ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻦ ﻧﮕﺎﻩ ﺩﺭ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩﺍﻱ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ: » ...ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﻩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﻱ ﺟﻨﻮﺏ ﻭ ﺷﺮﻕ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﻳﻲ ﻭﺳﻴﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺍﮔﺮ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻭ ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ ،ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺁﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺮﻫﻢ ﺯﺩﻥ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩﺍﻱ ﻭﺳﻴﻊﺗﺮ ﺍﺯ ۵۰ﺩﺭﺻﺪ ﺧﺎﻙ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺍﺭﺍ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ«. ﻣﻌﺎﺩﻟﻪ ﺭﺷﺪ ﻗﺪﺭﺕ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺿﻌﻒ ﻭﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲ ﺩﻭﻟﺖ ﻛﺮﺯﻱ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻧﻪ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻭ ﻧﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻭ ﻣﻌﺸﻴﺖ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﺎﺭﺿﺎﻳﺘﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ،ﻓﻘﺮﺯﺩﮔﻲ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻧﺒﻮﺩ ﺍﻣﻨﻴﺖ ،ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺯﺩﻩ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ .ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻪ ﺁﻣﺎﺭ ﻛﺸﺖ ﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻮﺍﺩ ﻣﺨﺪﺭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ: »ﻛﺸﺖ ﻭﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻮﺍﺩ ﻣﺨﺪﺭ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺳﻘﻮﻁ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺣﺪﻭﺩ ۲۰۰ﺗﻦ ﺑﻮﺩ ،ﻣﺠﺪﺩ ﹰﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ۷ﻫﺰﺍﺭ ﺗﻦ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻛﻤﺎﻛﺎﻥ ﻋﻤﺪﻩﺗﺮﻳﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﻩ ﺗﺮﻳﺎﻙ ﺩﺭﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﺖ .ﺑﺮﺧﻲ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎ ﺍﺯ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺣﺪﻭﺩ ۵۰۰ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺩﻻﺭﻱ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺕ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺩﺍﺭﺩ«. ﻓﺴﺎﺩ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻇﺮﻑ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ﺍﺧﻴﺮ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎﺭﺍﻳﻲ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﺍ ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻧﻤﻮﺩﻩ ،ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻮﺟﻲ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﻫﺎﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﻫﻤﮕﺮﺍﻳﻲ ﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ۲۰۰۱ﻭ ۲۰۰۲ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺭﺍ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺍﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺮﺩﻩ ﻭ ﺿﻤﻦ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻜﺎﻑ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ،ﻧﻮﻋﻲ ﻧﺎﺍﻣﻴﺪﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻭ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻱ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﻭﺯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻛﺎﺭﻧﺎﻣﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﺪﺍﺭﺩ ،ﺑﺎ ﺭﻭﻱ ﻛﺎﺭ ﺁﻣﺪﻥ ﺩﻭﻟﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ،ﻣﻮﺝ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﻫﺎ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ،ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺧﺎﻧﻢ ﻛﻠﻴﻨﺘﻮﻥ ﻭﺯﻳﺮ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭ ﻧﺸﺴﺖ ﺭﺃﻱ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺳﻨﺎﻱ ﺁﻥ ﻛﺸﻮﺭ ،ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ »ﺩﻭﻟﺖ ﻣﻮﺍﺩ ﻣﺨﺪﺭ« ﻭ »ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺑﻪ ﻓﺴﺎﺩ« ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻭ ﮔﻔﺖ» :ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭﺣﺎﻝ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻳﻚ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭ ﺑﻨﻴﺎﺩﻱ ﺍﺳﺖ«. ﺩﺑﻴﺮﻛﻞ ﻧﺎﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦﭘﺴﺖ ﭼﺎﭖ ﺷﺪ ،ﺑﺎ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩ ﺷﺪﻳﺪ ﺍﺯ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻮﺷﺖ؛ »ﻓﺴﺎﺩ ﻭ ﺑﻲﻛﻔﺎﻳﺘﻲ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺷﻮﺭﺷﻴﺎﻥ ،ﺩﺭ ﺑﻲﺛﺒﺎﺗﻲ ﻣﺰﻣﻦ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺭﺩ «.ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺁﺷﻔﺘﻪ ﻛﻨﻮﻧﻲ ،ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺷﺮﻳﻚ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺭﻓﻊ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺁﻗﺎﻱ ﻛﺮﺯﻱ ،ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﭘﻲ ﺍﻳﻦ ﻧﮕﺎﻩ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﻭ
ﻓﺸﺎﺭﻫﺎﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻭ ﺩﺍﺧﻠﻲ ،ﺑﻄﻮﺭ ﻋﻠﻨﻲ ،ﺁﻣﺎﺩﮔﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺬﺍﻛﺮﻩ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺩﻋﻮﺕ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﻃﺮﺡ ﻛﺮﺩ.
ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﻱ ﻗﺪﺭﺕﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ۳ﻣﺤﻮﺭ ﺑﺮﺍﻱ ﻗﺪﺭﺕ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ :ﻫﻤﻪ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﮔﻮﻳﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻼﺕ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﺤﻮﺭﻳﺖ، ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ) (I.S.Iﭘﺮﺩﺍﺧﺖﻫﺎﻱ ﺩﻻﺭﻱ ﺳﻌﻮﺩﻳﻬﺎ ،ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻧﻔﻮﺫ ﺧﻂ »ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ« ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ،ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺩﺭ ﺍﻳﻦﺑﺎﺭﻩ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ،ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﻭ ﻛﺘﺐ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻣﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺑﺴﺘﺮ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺭﺷﺪ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺑﺴﺘﺮ ﻓﻘﺮ ﻣﺎﺩﻱ ﻭ ﻓﻘﺮ ﻓﻜﺮﻱ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﺮ ﻭﻗﺖ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﺁﻳﺪ ،ﻗﺪﺭﺕﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ :ﺩﻻﺭ ،ﺍﺳﻠﺤﻪ ﻭ ﺣﻤﺎﻳﺖﻫﺎﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﺎﺭﺟﻲ .ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﻭﺯ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﻣﻮﺝ ﺣﻤﻠﻪﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ،ﻫﺮ ﺭﻭﺯ ﺧﺒﺮﺳﺎﺯ ﺍﺳﺖ .ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻗﻮﻱﺗﺮﻳﻦ ﺍﺭﺗﺶﻫﺎ ﺩﺭ ﺭﺗﺒﻪﺑﻨﺪﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﺎﻡ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ،ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺣﻤﻼﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﭘﻲﺩﺭﭘﻲ ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺧﺎﻙ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺷﻬﺮ ﺍﺳﻼﻡﺁﺑﺎﺩ ﻧﻔﻮﺫ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ ،ﺧﺒﺮﺳﺎﺯ ﺷﺪ ﻭ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﺳﻘﻮﻁ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﭘﻴﺶ ﺭﻓﺖ. ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻛﻪ ﺍﺳﻠﺤﻪ ﻭ ﭘﻮﻝ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺸﻜﻴﻼﺕ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﻛﺠﺎ ﺗﺪﺍﺭﻙ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﻭﺯ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﻣﺘﻬﻢ ﺭﺩﻳﻒ ﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ،ﺩﻭﻟﺖﻫﺎﻱ ﺳﻌﻮﺩﻱ ﻭ ﺍﻣﺎﺭﺍﺕ ﺩﺭ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎﺭﺱﺍﻧﺪ ،ﻛﻪ ﺧﺒﺮﮔﺰﺍﺭﻳﻬﺎﻱ ﻏﺮﺑﻲ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺎﻡ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ. ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻪﺍﻱ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﺭﺍﻩﺣﻞ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻲ :ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﺍﻓﺮﺍﻁﮔﺮﺍﻳﻲ« ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺁﻥ ﺁﻗﺎﻱ »ﺑﻬﺮﺍﻣﻲ« ،ﻭﺿﻌﻴﺖ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﻱ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ :ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺷﺎﻣﻞ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ،ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺣﺰﺏ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺸﻜﻞﻫﺎﻱ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺤﻠﻲ( ﻇﺮﻑ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﻋﻘﺒﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﻭ ﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﻱ ﺳﺮﺣﺪ ﻭ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻱ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻃﺮﻑ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ،ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻔﺎﺳﺪﻫﺎﻱ ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ،ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ ﻭﺍﺣﺪ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ .ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺍﺯ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﻇﺮﻑ ﻳﻚ ﺳﺎﻝ ﺍﺧﻴﺮ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺗﺤﺮﻙ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ ﺁﻥﻫﺎ ،ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻓﺸﺎﺭ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻃﻲ ﺳﺎﻝ ﺟﺎﺭﻱ ﺷﺪ .ﺍﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ،ﻇﺮﻑ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻨﺘﻲ ﻭ ﻗﺒﻴﻠﻪﺍﻱ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺒﺎﺩﺭﺕ ﻛﺮﺩﻩ ،ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻗﺪﺭﺕ ﺍﺯ ﺧﺎﻥ ﻭ ﻣﻠﻚ ﻭ ﻣﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻟﻮﻱﻫﺎ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻱ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻳﺎﻓﺖ .ﺍﻳﻦ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻗﺪﺭﺕ ﻛﻪ ﺑﻌﻀ ﹰﺎ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ ،ﻓﻀﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺭﺍ ﺑﺸﺪﺕ ﻣﺬﻫﺒﻲﺗﺮ ﻭ ﻧﻘﺶ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺷﺪﻥ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺗﺤﺮﻙ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﻮﻣﻲﺳﺎﺯﻱ ﺗﻔﻜﺮﺍﺕ ﺗﻨﺪﺭﻭﺍﻧﻪ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻧﺘﺤﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺩﻫﻪ ﻗﺒﻞ ،ﺑﻌﻀ ﹰﺎ ﺷﺮﻋﻲ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ﺍﺑﻬﺎﻡ ﺟﺪﻱ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺑﻮﺩ ،ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﻣﻲﺷﺪﻥ ﺍﺳﺖ .ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﻪﻫﺎﻱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻠﻮﻝﻫﺎﻱ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﻧﺴﺒﻲ ﺩﺭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ،ﺩﺷﻮﺍﺭﺗﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.... ﻧﻘﺶ »ﻣﻼﻋﻤﺮ« ﺭﻫﺒﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﻞ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺳﻪ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﺍﺯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﺧﻴﺮ ﹰﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻼﻋﻤﺮ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ .ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕﺮ ،ﺍﮔﺮ ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎ ﻛﻤﺎﻛﺎﻥ ﺍﺯ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻳﺎ ISIﺑﻬﺮﻩﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎ ،ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺎ ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺨﺶ ﻓﻮﻕﺍﻟﺬﻛﺮ ﺗﻮﺃﻡ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﺨﺶ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ ،ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﻱ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭ ﺑﻮﺩ، ﺿﻤﻦ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺭﻭﺷﻨﻲ ﺍﺯ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺗﺴﻠﻂ ﻛﺎﻣﻞ ﻭ ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪ ISIﺑﺮ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺕ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺍﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺕ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﻗﻌﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺍﻣﺎ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻫﻨﺪ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺩﻗﻴﻖ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻱ ﺁﻥ ﺁﺳﺎﻥ ﻧﻴﺴﺖ ،ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺳﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻭ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺤﻮﺭﻳﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﺁﻥ، ﺍﺣﺰﺍﺏ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﺳﻮﻡ ،ﻗﻮﻣﻴﺖﻫﺎ ﻭ ﻃﻮﺍﻳﻒ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺭﺑﺎﺏ ﻭ ﺭﻋﻴﺘﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ. ﻫﺮﮔﺎﻩ ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﻗﺪﺭﺕ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ،ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺍﺯ ﭘﻲ ﻧﺎﺍﻣﻨﻲ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺑﺎ ﻛﻮﺩﺗﺎ ﻃﻲ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﮊﻧﺮﺍﻝ ﻣﺸﺮﻑ ﺍﺯ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻱ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻲ »ﺍﻣﻨﻴﺖ« ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩ .ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﮊﻧﺮﺍﻟﻬﺎﻱ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻗﺪﺭﺕ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ ،ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻨﺤﻞ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪﺍﺭﺍﻥ ﺭﺍ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩﺍﻧﺪ .ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻣﺸﺮﻑ ﺑﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﻭﺻﻞ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮﻛﻨﺎﺭﻱ ﺍﻭ ﻭ ﺍﺭﺗﺶ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺻﺤﻨﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﻮﺍﻫﺎﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ ،ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻳﺎﻓﺖ. »ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻮﺗﻮ« ﺗﺮﻭﺭ ﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺲ ﺑﺠﺎﻱ ﻫﻤﮕﺮﺍﻳﻲ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺳﻴﺎﺳﻲ ،ﻭﺍﮔﺮﺍﻳﻲ ﺁﻏﺎﺯ ﮔﺮﺩﻳﺪ .ﺍﻭﻟﻴﻦ ﭘﻲﺁﻣﺪ ﻭﺍﮔﺮﺍﻳﻲ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎ ﻭ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺳﻴﺎﺳﻲ ،ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻧﺎﺍﻣﻨﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﻧﺒﻮﺩ ﻓﻀﺎﻱ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻭ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ،ﺭﺷﺪﺗﻮﺭﻡ ﻭ ﺁﺷﻔﺘﮕﻲ ﻣﻌﻴﺸﺘﻲ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻋﺎﺩﻱ ﻣﺮﺩﻡ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻭ ﻋﺠﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺁﺷﻔﺘﻪ ،ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺩﻭﻟﺖﻫﺎﻱ ﻣﺤﻠﻲ ﻭ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﻱ ﺗﻨﺪﺭﻭ ،ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭﺳﻴﻊ ﺳﻮﺍﺕ ﺑﻪ ﻫﻤﮕﺮﺍﻳﻲ ﻭ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺭﺳﻴﺪﻧﺪ .ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻮﺍﺕ ،ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻳﺎ ﺑﺨﺶ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﻪ ۵ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ. ﺣﻤﻼﺕ ﺍﺭﺗﺶ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺧﻄﺮ ﺁﻭﺍﺭﮔﻲ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻧﻔﺮ ﺍﺯ ﺍﻫﺎﻟﻲ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ .ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺗﻔﺎﺳﺪﻱ ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﻪﺭﻭﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻠﻨﺪ ﺑﺎ ﺩﻭﻟﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺮﻡ ﻗﺪﺭﺕ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺳﻬﻢ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ،ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺣﻤﻼﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻛﺎﺭﺵ ﺩﺍﺭﺩ ،ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺭﻭﺷﻨﻲ ﺍﺯ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻛﺎﻣﻞ ﺍﻳﻦ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺗﻮﺳﻂ I.S.Iﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ،ﺍﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮﺍﻥ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻔﻮﺫ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﻧﻜﺎﺭﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺩﺍﻧﻨﺪ .ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻲ ،ﺩﻭﻟﺖﻫﺎﻱ ﻫﻨﺪ ،ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻣﺎﺭﺍﺕ ﻧﻴﺰ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺍﺧﻴﺮ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺎ ﺳﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻳﺎ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺍﻭﻝ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﻧﺎﺑﻪﺳﺎﻣﺎﻥ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ،ﺩﻭﻡ ﻓﻘﺪﺍﻥ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﻧﺪﺍﺷﺘﻦ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺑﻮﻳﮋﻩ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻭ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺁﻥ ،ﻭ ﺳﻮﻡ ،ﻭﺍﮔﺮﺍﻳﻲ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﻭ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺷﺪﻥ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺪﺭﺗﻤﻨﺪ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﻣﺴﻠﻢ ﻟﻴﮓ )ﺷﺎﻣﻪﻧﻮﺍﺯ( ﻭ ﺭﻫﺒﺮ ﻣﻘﺘﺪﺭ ﺁﻥ »ﻧﻮﺍﺯﺷﺮﻳﻒ«.
ﻣﺴﻴﺮ ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﻳﻲ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﻛﺮﺯﻱ ﻭ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺑﺎ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺩﺭ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺭﺍ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻋﻤﻞ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻓﺮﺍﺭﻱ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭﺳﻴﻊ »ﺳﻮﺍﺕ« ﺭﺍ ﭘﺎﻙﺳﺎﺯﻱ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ .ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻛﺎﻣﻞ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺧﻂ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺎ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺮﺯﻱ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﺍﺭ »ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ« ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ،ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺗﻤﺎﺱ ﺗﻠﻔﻨﻲ »ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ« ﺑﺎ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﭼﻴﻦ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﻚ ﻫﻤﺂﻫﻨﮕﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ .ﭼﻴﻦ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺧﻮﺩ ﺑﺎ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﻚ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﮊﺍﭘﻨﻲﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺍﺭﺍﺋﺔ ﻭﺍﻡﻫﺎﻱ ﻣﺎﻟﻲ ﻭ ﻛﻤﻚﻫﺎﻱ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ .ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺻﺤﻨﻪ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ،ﺍﻭﻝ ﺳﺮﻛﻮﺏ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻱ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺳﺮﻛﻮﺏ ﻧﻈﺎﻣﻲﮔﺮﻱ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺣﻤﻼﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺣﻤﻼﺕ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﻧﺎﺗﻮ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﺩ .ﺩﻭﻡ ،ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﻣﻴﺎﻧﻪﺭﻭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﻴﺮ، ﻣﻮﺟﻮﺩﻳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻛﺮﺩ ﻭ ﻣﺬﺍﻛﺮﻩ ﺑﺎ ﻛﺮﺯﻱ ﻭ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺟﺮﻳﺎﻥﻫﺎﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻣﺠﺪﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺳﻮﻡ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ،ﻛﻤﻚﻫﺎﻱ ﻣﺎﻟﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭﺳﻴﻊﺗﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ .ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﻪ ،ﺣﻞ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ ،ﺯﻳﺮﺍ ﻋﻤﻖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﻃﻮﺍﻳﻔﻲ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺮﺣﺪ ﻭ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻤﺮﺍﺗﺐ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩﺗﺮ ﺍﺯ ﺁﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﻼﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻭ ﻳﺎ ﻛﻤﻚﻫﺎﻱ ﻣﺎﻟﻲ، ﻗﺎﺑﻞﺣﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﻮﺵ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎﻱ ﺍﻭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ» .ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ« ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻫﺎﻥ ﺍﻭ ﻣﺎﻳﻠﻨﺪ ﻓﺼﻞ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺭﺍ ﺁﻏﺎﺯ ﻛﻨﻨﺪ ،ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﺁﻏﺎﺯ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺭﻭﺯ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ »ﺗﻐﻴﻴﺮ« ﻳﺎﺩ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ،ﻳﻜﺒﺎﺭﻩ ﻭ ﻓﻮﺭﻱ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ .ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺁﺑﺴﺘﻦ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺍﺳﺖ» .ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ« ﺑﺎ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﻭ ﺗﺎﻛﺘﻴﻚﻫﺎﻱ ﺟﺪﻳﺪ ،ﺍﻧﺪﻙ ﺍﻧﺪﻙ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺩ ﻭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﻮﺵ ،ﺗﺒﺼﺮﻩ ﻣﻲﺯﻧﺪ .ﭘﺮﺳﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﺯ ﺳﻴﺎﺳﺖ
ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻳﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺭﺻﺪ ﺻﺤﻴﺢ ﻭ ﺩﻗﻴﻖ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻳﻨﺪﻩﺍﻱ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ »ﺗﻐﻴﻴﺮ« ﻣﺤﻮﺭ ﺍﺻﻠﻲ ﺁﻥ ،ﺍﺯ ﻣﺴﻴﺮ ﻳﻚ »ﭘﺮﻭﺳﻪ« ﻭ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺯﻣﺎﻥﺩﺍﺭ ﻣﻲﮔﺬﺭﺩ ،ﭼﻪ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻭ ﭼﻪ ﻃﺮﺣﻬﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﻳﻢ .ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﻭ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻣﻬﻢ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺑﻠﺤﺎﻅ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺭﺥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ،ﺑﺮ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺗﺄﺛﻴﺮﺍﺕ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺩﺍﺭﺩ .ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪﻩ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺁﻳﻨﺪﺓ ﻣﻨﻄﻘﻪ ،ﺑﺎ ﺍﻳﻨﺪﻩ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﻚ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﻭ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮﻱ ﺁﻥ ﺭﻗﻢ ﻣﻲﺧﻮﺭﺩ .ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺖﻫﺎ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﭼﻨﺪ ﺩﻭﻟﺖ ﻋﺮﺑﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺁﻥ ﺭﺍﻩ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩﺍﻧﺪ ،ﺩﺭ ﺩﺍﻳﺮﻩ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻭ ﺁﺷﻔﺘﮕﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﻣﺤﻚ ﻣﻲﺧﻮﺭﺩ .ﺁﻳﻨﺪﻩﻧﮕﺮﻱ ﻭ ﺗﺪﺑﻴﺮ ،ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺍﺻﻞ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﺍﺳﺖ.
ﺟﺸﻦ ﺗﻮﻟﺪ «ﭘﺸﺘﻮﻧﺴﺘﺎﻥ» ﺍﺭﺩﺷﻴﺮ ﺯﺍﺭﻋﻲ ﻗﻨﻮﺍﺗﻲ ﺩﻳﺪﺍﺭ »ﺁﺻﻒ ﻋﻠﻲ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ« ﻭ »ﺣﺎﻣﺪ ﮐﺮﺯﻱ« ﺭﻭﺳﺎﻱ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺍﺯ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺟﻬﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﺬﺍﮐﺮﺍﺕ ﺳﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﺎ »ﺑﺎﺭﺍﮎ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ« ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﻋﻠﻨﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ، ﺣﺎﻣﻞ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﺸﺖ ﭘﺮﺩﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ .ﺍﻳﻨﮑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﺬﺍﮐﺮﺍﺕ ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺣﻮﻝ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﻢ ﻭ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺩﻭﺭ ﻣﻲ ﺯﻧﺪ ،ﺗﻨﻬﺎ ﺭﻭﻳﻪ ﺑﻴﺮﻭﻧﻲ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ؛ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﻄﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﺤﺚ ﻫﺎ ﺩﺭﺧﺼﻮﺹ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻧﻴﺴﻤﻲ ﻣﺘﻔﺎﺳﺪ ﺍﺯ ﺭﺍﻫﮑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ .ﻧﺸﺴﺖ ﺳﺮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﮐﺸﻮﺭ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﺸﺪﺍﺭ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮﮐﻨﻨﺪﻩ ﮊﻧﺮﺍﻝ »ﺩﻳﻮﻳﺪ ﭘﺘﺮﺍﺋﻮﺱ« ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺭﺷﺪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺩﺭﺧﺼﻮﺹ ﺳﻘﻮﻁ ﺩﻭﻫﻔﺘﻪ ﻳﻲ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﻳﺪﺍﺭﻫﺎﻱ ﺳﺮﻳﺎﻟﻲ »ﺭﺍﺑﺮﺕ ﮔﻴﺘﺲ«» ،ﻣﺎﻳﮏ ﻣﻮﻟﻦ« ﻭ »ﺭﻳﭽﺎﺭﺩ ﻫﺎﻟﺒﺮﻭﮎ« ﻭﺯﺭﺍﻱ ﺩﻓﺎﻉ، ﺭﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎﺩ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎﺕ ﻫﺴﺘﻪ ﻳﻲ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺍﺭﮔﺎﻧﻴﮑﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ،ﮔﻮﻳﺎﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﮊﺋﻮﭘﻮﻟﺘﻴﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻳﻲ ﺍﺳﺖ .ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﻭ ﮐﺮﺯﻱ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺩﺭ ﺗﺤﺮﮐﺎﺕ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﻮﺩ ﻳﮑﻲ ﺑﺎ ﺍﻋﻄﺎﻱ ﻣﺠﻮﺯ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﻭ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﺎ ﺩﻋﻮﺕ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﻭ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﺍﺯ »ﻣﻼ ﻋﻤﺮ« ﺭﻫﺒﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ، ﺯﻧﮓ ﺑﺎﺯﻱ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻮﺍﺧﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ ﻗﻄﻌﺎﺕ ﭘﺎﺯﻝ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﻫﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ. ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺍﺯ ﻣﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺁﺧﺮ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺯﻣﺎﻣﺪﺍﺭﻱ »ﺟﺮﺝ ﺑﻮﺵ« ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺳﺎﺑﻖ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪﻡ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﻳﮏ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﻭﻥ ﺭﻓﺖ ﺍﺯ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻌﻄﻮﻑ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ .ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﺭ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺍﺯ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻨﺪﻭﮐﺶ ﺩﻓﺎﻉ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ ،ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻳﮏ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﮑﺎﻧﻴﺴﻤﻲ ﺟﻬﺖ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺍﺑﺘﮑﺎﺭ ﻋﻤﻞ ﺩﺭﺧﺼﻮﺹ ﺍﻳﻦ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮﺩ .ﺗﺤﻮﻻﺕ ﻣﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﺧﻴﺮ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻭ ﺳﺘﺎﺩ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻱ ﮐﻼﻥ ﺩﺭ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺍﺯ ﺗﺤﺮﮐﺎﺕ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺮﺳﻴﻢ »ﻧﻘﺸﻪ ﺭﺍﻩ« ﺟﻬﺖ ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎﻱ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻱ ﻭ ﻣﻬﻢ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﻭﻗﻠﻮﻫﺎﻱ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ،ﻭﺍﻗﻌﻴﺎﺗﻲ ﺩﺭ ﺷﺮﻑ ﺗﮑﻮﻳﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪﺍﺭﺍﻥ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮﺍﻥ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﻭ ﻧﺎﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻴﻨﻴﺖ ﺁﻥ ﺑﻲ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﮐﺮﺩﻩ ﻼ ﺧﻮﺩﻣﺨﺘﺎﺭ ﻳﺎ ﮐﺸﻮﺭ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﺭ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻱ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺘﺸﮑﻞ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺍﻧﺪ .ﺯﺍﻳﺶ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻳﮏ ﻭﻻﻳﺖ ﮐﺎﻣ ﹰ ﻧﺸﻴﻦ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﮐﻪ ﻭﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﻗﻴﻘ ﹰﺎ ﻧﻔﻮﺫ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻭ ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺴﺘﺮ ﻳﮏ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻱ
ﻗﻮﻣﻲ -ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺍﺳﺖ ،ﺷﺎﻳﺪ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﮐﺸﻮﺭ ﻭ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺍﻣﺮ ﺍﺟﺘﻨﺎﺏ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ .ﭘﺸﺘﻮﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﺣﺪﻭﺩ ۳۰ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻧﻔﺮ ﻭ ﻣﺮﮐﺰﻳﺖ ﺩﻭﮔﺎﻧﻪ ﻗﻨﺪﻫﺎﺭ -ﭘﻴﺸﺎﻭﺭ ،ﻓﺎﺭﻍ ﺍﺯ ﺍﺩﻋﺎﻫﺎﻱ ﻧﺦ ﻧﻤﺎﺷﺪﻩ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﻢ ،ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﻳﮏ ﺯﺍﻳﺶ ﺩﺭﺩﻧﺎﮎ ﺩﺭ ﺑﺴﺘﺮ ﺷﮑﻨﻨﺪﮔﻲ ﻭ ﮔﺴﻞ ﻫﺎﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺳﻴﺎﺳﻲ -ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﻣﻘﺘﻀﻴﺎﺕ ﮊﺋﻮﭘﻮﻟﺘﻴﮑﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﻮﻟﺪ ﺍﺳﺖ.ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﺴﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﻭ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﺠﺎﺕ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻫﺎﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻭ ﮐﺎﻫﺶ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﭘﻴﺸﺮﻭﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﮐﻪ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﻓﺖ ﻗﻮﻣﻲ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺩﺍﺭﺩ ،ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻭ ﺗﻮﻟﺪ ﭘﺸﺘﻮﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﻦ ﺩﺍﺩ .ﺍﻳﻦ ﺗﺤﻮﻝ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﻭﻝ ﺑﺎ ﺍﻋﻄﺎﻱ ﻳﮏ ﺧﻮﺩﻣﺨﺘﺎﺭﻱ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺍﺭﺗﺠﺎﻋﻲ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﺩﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﺮﺍﻱ ﮐﻞ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻧﺸﻴﻦ ﻳﺎ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺎﺁﺭﺍﻡ ﻭ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺩﻭﻟﺖ ﻫﺎﻱ ﻣﺮﮐﺰﻱ ﺭﻗﻢ ﻣﻲ ﺧﻮﺭﺩ .ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺩﻭﻡ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻮﺩﻣﺨﺘﺎﺭ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺭﻭ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻳﮏ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺩﻭﻓﺎﮐﺘﻮﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻣﺎﺭﺍﺕ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﺑﺎ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﺍﺯ ﻣﺪﻝ ﺍﻣﺎﺭﺍﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﻋﺮﺑﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻳﮏ ﻣﮑﺎﻧﻴﺴﻢ ﺍﻳﺰﻭﻻﺳﻴﻮﻥ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺩﺭﺁﻳﺪ .ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﺿﻤﻦ ﺟﺪﺍﺳﺎﺯﻱ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﻭ ﮐﺎﺑﻞ، ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺮﮐﺰﻱ ﻭ ﺍﺋﺘﻼﻑ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺘﻦ ﺗﻨﺶ ﻫﺎ ﺩﻭﺭ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﺍﻳﻦ ﻣﺘﻦ ﺍﺧﻼﻟﮕﺮ ﻓﺮﺻﺖ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﻣﺎﻥ ﺑﺨﺸﻲ ﺑﻪ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﮐﻨﻨﺪ .ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮﻡ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎﻱ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ،ﺷﻮﻻﭘﻮﺷﺎﻥ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻳﮏ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻭ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﻬﺖ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺩﺭ ﻣﺜﻠﺚ ﺍﻳﺠﺎﺩﺷﺪﻩ ﺗﺮﻏﻴﺐ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﮔﺮ ،ﺟﻨﺒﺶ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺘﻲ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺍﺯ ﺟﻬﺎﻥ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻳﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻃﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺭﺍﻧﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ .ﺍﻇﻬﺎﺭﺍﺕ »ﺫﺑﻴﺢ ﺍﷲ ﻣﺠﺎﻫﺪ« ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﺳﺨﻨﮕﻮﻳﺎﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﭘﺬﻳﺮﺍﻱ ﻣﻬﻤﺎﻧﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﺮﮐﺖ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﺩ ﻣﻘﺪﺱ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ،ﺷﺎﻳﺪ ﻳﮏ ﭘﺎﻟﺲ ﻭ ﭘﻴﺎﻡ ﺭﻭﺷﻦ ﺍﺯ ﭼﻨﻴﻦ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺬﺍﮐﺮﺍﺕ ﺳﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺗﻮﺍﻡ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻣﺎﺭﺍﺕ ﻧﺸﻴﻦ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﺩﺍﻱ ﺟﻨﮓ ﻃﻠﺒﻲ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩﻧﺪ ،ﺗﺤﺖ ﻳﮏ ﺭﮊﻳﻢ ﺳﺨﺖ ﺗﺤﺮﻳﻤﻲ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﻳﺰﻭﻻﺳﻴﻮﻥ ﮐﺎﻣﻞ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻬﺎﺭ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ .ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﮐﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻭﻟﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﻃﻲ ﺗﮑﻮﻳﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻭ ﺗﺤﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﺧﻮﺩ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ،ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺸﻮﺭ ﭘﺸﺘﻮﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺩﺭﻭﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﻭ ﻣﺬﺍﮐﺮﺍﺕ ﭘﺸﺖ ﭘﺮﺩﻩ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ .ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﮔﻨﮕﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻭ ﺛﺒﺎﺕ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻳﻲ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﻴﻨﺶ ﻫﺎﻱ ﮊﺋﻮﭘﻮﻟﺘﻴﮏ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﻮﺯﻩ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺳﻴﺮ ﻣﺘﻔﺎﺳﺪ ﻭ ﺣﺘﻲ ﻭﺍﮊﮔﻮﻧﻪ ﻳﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﮕﻴﺮﺩ .ﺍﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭼﻬﺎﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻳﻲ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﻧﻈﺮﻱ ﻭ ﻭﺍﻗﻌﻴﺎﺕ ﻣﻴﺪﺍﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻋﻴﻨﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﺳﻴﺎﺳﻲ -ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺍﺳﺖ .ﺩﻭ ﮐﺸﻮﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﭘﺮﻭﺳﻪ ﻣﻠﺖ ﺳﺎﺯﻱ ﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺪﺭﻥ ﺭﺍ ﻃﻲ ﻧﮑﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﻫﭽﺎﻟﻪ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻳﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺟﺴﻢ ﻭ ﺟﺮﻡ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺭﻭﻥ ﺧﻮﺩ ﻣﻲ ﮐﺸﻨﺪ ،ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭﻳﮋﻩ ﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺭﺍﻫﮑﺎﺭﻫﺎﻱ ﺭﻳﺴﮑﻲ ﺭﺍ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ .ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﭼﻨﺪ ﺩﻫﻪ ﺍﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺑﺘﺪﺍﻱ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻣﺮﺯﺑﻨﺪﻱ ﻫﺎﻱ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ ،ﭘﺎﻱ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺧﺎﮐﺴﺘﺮﻱ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺧﻮﺷﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻥ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮﺭ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ.
ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎﻡ ﻋﻴﺎﺭ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺳﻴﺪ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺣﺴﻴﻨﻲ
ﺁﺻﻒ ﻋﻠﻲ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ،ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺧﻴﺮﺍ ﺍﺯ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎﻡ ﻋﻴﺎﺭ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭﻧﺎﺑﻮﺩﻱ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﻭ ﻛﻞ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺧﺒﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ.ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺩﺭﮔﻴﺮﻳﻬﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺧﺎﻟﻒ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻫﻢ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺳﻌﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺎ ﻃﻴﻒ ﺑﻨﺪﻱ ﻭ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ،ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺟﻬﺖ ﻣﺪﺍﺧﻠﻪ ﮔﺮﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﻣﻬﻴﺎ ﺳﺎﺯﺩ.ﭘﺲ ﺍﺯ ﻭﻗﻮﻉ ﺣﺎﺩﺛﻪ ۱۱ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ) ۲۰۰۱ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﺳﻴﺎ ﻭ ﭘﻨﺘﺎﮔﻮﻥ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻼﺍﻧﻜﺎﺭﻛﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ( ﻟﺸﻜﺮﻛﺸﻲ ﻧﻮﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎﺭﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪ ﻭ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺳﻘﻮﻁ ﻛﺮﺩ.ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺣﺪﻭﺩ ۸ ﺳﺎﻝ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻧﺎﺑﻮﺩﻱ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﭘﺎﻱ ﺁﺗﻼﻧﺘﻴﻜﻲ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﺗﻮ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﺑﺎﺯ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.ﻃﻲ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺕ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ،ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺭﻓﺘﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﻳﺎﺑﻲ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.ﺍﺧﻴﺮﺍ ﺩﻭ ﺣﺰﺏ ﺟﻤﻬﻮﺭﻳﺨﻮﺍﻩ ﻭ ﺩﻣﻮﻛﺮﺍﺕ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ،ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﻱ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ.ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺎﻥ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ.ﺍﻭ ﺍﺯ ﻳﻜﺴﻮ ﻣﻮﻇﻒ ﺍﺳﺖ ﻓﺮﺍﻣﻴﻦ ﺩﻣﻮﻛﺮﺍﺗﻬﺎ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻮﺑﻪ ﻣﻮ ﺍﺟﺮﺍ ﻧﻤﺎﻳﺪ.ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻧﺪﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻱ ﺍﺟﻼﺱ ﺗﻮﻛﻴﻮ ﻭ ﺍﻋﻄﺎﻱ ﻭﻋﺪﻩ ﻛﻤﻚ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﺎﺭﺩ ﺩﻻﺭﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕﺮ،ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﺳﺮﺣﺪﻱ ﻭ ﻭﺯﻳﺮﺳﺘﺎﻥ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ ﻋﻤﺪﻩ ﺍﻱ ﺍﺯ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﺩﺭ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺏ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ.ﺁﺻﻒ ﻋﻠﻲ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎﻡ ﻋﻴﺎﺭ ﺭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺑﻴﻨﺪﺍﺯﺩ ﻭ ﻗﻮﻝ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺣﻤﻠﻪﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮﺩ .ﺍﻣﺎ ﻣﻬﻢ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﻬﺪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﺳﺖ؟ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺫﻋﺎﻥ ﻧﻤﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﺎﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺩﺭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻧﺎﻛﺎﻡ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺯﻳﺮﺍ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﭘﺸﺖ ﭘﺮﺩﻩ ﺍﻱ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﻭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﻜﺎﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﻧﻴﺰ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲ ﺩﺍﻧﺪ.ﺟﻨﮕﻨﺪﻩﻫﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﺨﻔﻲﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺭﻩﻱ ﺳﻮﺍﺕ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺑﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ۱۵ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﻓﺮﺍﻃﻴﻮﻥ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﺑﻤﺒﺎﺭﺍﻥ ﻛﺮﺩﻧﺪ .ﺍﺭﺗﺶ ﺍﻋﻼﻡ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ۱۴۰ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ .ﻣﺮﺩﻣﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻓﺮﺍﺭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦ ﻏﻴﺮ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻤﺒﺎﺭﺍﻥ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺘﻬﻢ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ .ﺁﮊﺍﻧﺲ ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﻫﺸﺪﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺗﻦ ﺩﺭ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺑﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺁﻭﺍﺭﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺩﻫﻬﺎ ﻫﺰﺍﺭ ﺗﻦ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺑﻮﻧﺮ ،ﺩﻳﺮ ﺳﻔﻠﻲ ﻭ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺩﺭ ﺍﺭﺩﻭﮔﺎﻩﻫﺎ ﻳﺎ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩﻫﺎ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ .ﻻﺯﻡ ﺑﻪ ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺳﻨﺎﺗﻮﺭﻫﺎﻱ ﺩﻣﻮﻛﺮﺍﺕ ﻭ ﺟﻤﻬﻮﺭﻳﺨﻮﺍﻩ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﻱ ﺳﺮﻛﻮﺏ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩﻭ ﻓﺸﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻭﻱ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ.ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﻣﻨﻈﺮﻱ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻪ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺍﺑﺘﺪﺍﻳﻲ ﻫﺰﺍﺭﻩ ﺳﻮﻡ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺟﻨﮕﻬﺎﻱ ﻣﻜﺮﺭ ﺩﺭ ﺧﺎﻭﺭﻣﻴﺎﻧﻪ،ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻨﮕﺮﻳﻢ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻭﺟﻪ ﺍﺷﺘﺮﺍﻙ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ”ﻓﻘﺪﺍﻥ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﺎﺭﺁﻣﺪ“ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺳﺮﺩﻣﺪﺍﺭﺍﻥ ﻛﺎﺥ ﺳﻔﻴﺪﺍﺳﺖ.ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻘﺪﺍﻥ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎﻱ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﻮﺵ ﭘﺴﺮ ﻭ ﺩﻳﻚ ﭼﻨﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺖ،ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩﻱ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﺭﺍﻙ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﻫﻴﻼﺭﻱ ﻛﻠﻴﻨﺘﻮﻥ ﻧﻴﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ.ﻧﻮﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎﺭﺍﻥ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﺎﺕ ﺳﺎﻣﻮﺋﻞ ﻫﺎﻧﺘﻴﻨﮕﺘﻦ)ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ ﻭ ﻣﻮﺝ ﺳﻮﻡ ﺩﻣﻮﻛﺮﺍﺳﻲ(ﻭﻓﺮﺍﻧﺴﻴﺲ ﻓﻮﻛﻮﻳﺎﻣﺎ)ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ(ﻭ ﻣﺒﻨﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﺭﺋﺎﻟﻴﺴﻢ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻞ ﺳﺨﺖ ﺗﺮﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﭘﻴﻜﺮﻩ ﻣﻠﺖ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ.ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺭﺍﻙ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ
ﺻﺮﻑ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﻫﻨﮕﻔﺖ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﺧﻠﻒ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.
"ﻓﮑﺮ ﻧﻮ" ،ﺩﻟﻴﻞ ﺑﺮﮐﻨﺎﺭﻱ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪﻱ ﻭﺯﻳﺮ ﺩﻓﺎﻉ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ،ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺍﻳﺠﺎﺏ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻭ ﻧﺎﺗﻮ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ
ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺷﻮﺩ .ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﮊﻧﺮﺍﻝ ﺍﺳﺘﺎﻧﻠﻲ ﻣﮏ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻝ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﻤﺖ ﮔﻤﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪ .ﺍﻭ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺿﺪﺷﻮﺭﺵ ﺍﺳﺖ.
ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﻱ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ،ﺩﻳﻮﻳﺪ ﻣﮏ ﮐﻴﺮﻧﻦ ،ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﻭ ﻧﺎﺗﻮ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻤﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮊﻧﺮﺍﻝ ﺍﺳﺘﺎﻧﻠﻲ ﻣﮏ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻝ ﻭﺍﮔﺬﺍﺭ ﮐﻨﺪ .ﻣﮏ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻝ ﻣﺘﺨﺼﺺ "ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺿﺪ ﺷﻮﺭﺵ" ﺍﺳﺖ ،ﻭﻟﻲ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ،ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﺭ ﭘﺴﺖﻫﺎﻱ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﮐﻞ ﮐﻤﺎﻧﺪﻭﻫﺎﻱ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺯﻣﻴﻨﻲ ،ﺩﺭﻳﺎﻳﻲ ﻭ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ .ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺑﺎ ﺍﻧﺘﺼﺎﺏ ﻣﮏ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻝ ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ ﮐﺮﺩﻩ ،ﺍﻣﺎ ﻣﺎﻣﻮﺭﻳﺖ ﺍﻭ ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ
ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ ﺳﻨﺎ ﺍﺳﺖ. "ﻓﮑﺮ ﻧﻮ" ﺭﺍﺑﺮﺕ ﮔﻴﺘﺲ ،ﻭﺯﻳﺮ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺩﺭ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﮔﻔﺖ» :ﻣﺎ ﻫﻢ ﻧﺎﭼﺎﺭﻳﻢ ﻭ ﻫﻢ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻴﻢ «.ﮔﻴﺘﺲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻳﮏ ﮐﻨﻔﺮﺍﻧﺲ ﺧﺒﺮﻱ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ،ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺩﺍﺷﺖ ،ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﮑﺮﻱ ﻧﻮ ﻭ ﺭﻭﺷﻲ ﻧﻮ ﺭﺍ ﺁﻏﺎﺯ ﮐﺮﺩ .ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎﺭﺍﮎ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﻧﻤﻮﺩ .ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﻗﺼﺪ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻫﺪ ،ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﺪ
ﻭ ﮐﻤﮏﻫﺎﻱ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮﺩ. ﺭﺍﺑﺮﺕ ﮔﻴﺘﺲ ﺩﺭ ﺳﺨﻨﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﻱ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩﻱ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻣﮏ ﮐﻴﺮﻧﻦ ﺍﻣﺘﻨﺎﻉ ﮐﺮﺩ. ﻣﮏ ﮐﻴﺮﻧﻦ ﭼﻨﺪﻱ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺩﻓﺎﻉ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺑﻮﺩ ،ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺪﻱ ﮐﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ
ﺑﺎﺭﺍﮎ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎﺳﺖ ،ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻫﺪ .ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺩﻓﺎﻉ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﻔﻲ ﺩﺍﺩ. ﻫﻔﺘﻪﻱ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺰ ﻣﮏ ﮐﻴﺮﻧﻦ ﮔﻔﺖ ،ﺷﮏ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻣﺴﺒﺐ ﻗﺘﻞ ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ.
ﮐﺸﺘﺎﺭ ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﮊﻧﺮﺍﻝ ﻣﮏ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻝ ،ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻧﺮﻭﺯ ﺷﻨﺒﻪ ۹ ،ﻣﺎﻩ ﻣﻪ ،ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺍﺭﺗﺶ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﺎﺭ ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻱ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻓﺮﺍﻩ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻨﮕﻨﺪﻩﻫﺎﻱ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ،ﺩﻭﻟﺖ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺍﻋﻼﻡ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﺣﻤﻼﺕ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺧﺎﮎ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺳﺖ ﺑﺮﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ .ﻣﺸﺎﻭﺭ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﮐﺎﺥ ﺳﻔﻴﺪ ،ﺭﻭﺯ ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ۱۰ ،ﻣﺎﻩ ﻣﻪ ،ﮔﻔﺖ» :ﮐﺎﺭ ﻋﺎﻗﻼﻧﻪﺍﻱ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﺍﮔﺮ ﺩﺳﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎﻥ ﺍﺭﺗﺶ
ﺭﺍ
ﺩﺭ
ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ
ﺑﺒﻨﺪﻳﻢ
ﻭ
ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ
ﮐﻪ
ﺍﺯ
ﺣﻤﻼﺕ
ﻫﻮﺍﻳﻲ
ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ
ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ
ﮐﺮﺩ».
ﺭﻭﺯ ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ۱۰ ،ﻣﺎﻩ ﻣﻪ ،ﺣﺪﻭﺩ ۱۰۰۰ﺗﻦ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﮐﺎﺑﻞ ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻤﻼﺕ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺗﻈﺎﻫﺮﺍﺕ ﮐﺮﺩﻧﺪ .ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺍﻋﺘﺮﺍﺿﻲ ،ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ .ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻼﮐﺎﺕﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺣﻤﻞ ﻣﻲﮐﺮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ
ﺁﻧﻬﺎ ﺷﻌﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻣﺮﮒ ﺑﺮ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ« ﻭ «ﺯﻧﺪﻩ ﺑﺎﺩ ﺍﺳﻼﻡ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ.
ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﺭﺗﺶ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺍﺯ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺧﺒﺮ ﺩﺍﺩ. ﺑﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻓﺎﺭﺱ ،ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ "ﭘﻨﺘﺎﮔﻮﻥ " ﻛﻪ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﻧﺎﻣﺶ ﻓﺎﺵ ﻧﺸﻮﺩ ،ﺑﻪ ﺧﺒﺮﮔﺰﺍﺭﻱ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ ﮔﻔﺖ" :ﺭﺍﺑﺮﺕ ﮔﻴﺘﺲ " ﻭﺯﻳﺮ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻗﺼﺪ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﮊﻧﺮﺍﻝ "ﺍﺳﺘﺎﻧﻠﻲ ﻣﺎﻛﺮﻳﺴﺘﺎﻝ " ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﮊﻧﺮﺍﻝ "ﺩﻳﻮﻳﺪ ﻣﺎﻛﺮﻧﺎﻥ "
ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﻋﻼﻡ ﻛﻨﺪ .ﮊﻧﺮﺍﻝ ﻣﺎﻛﺮﻳﺴﺘﺎﻝ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺳﺎﺑﻖ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺪﻳﺮ ﺩﺭ ﺳﺘﺎﺩ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﺍﺭﺗﺶ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﺮﺩﻩﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺍﻓﺰﻭﺩ :ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻳﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻛﻨﻔﺮﺍﻧﺲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﭘﻨﺘﺎﮔﻮﻥ ﺍﻋﻼﻡ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ .ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺑﻲﺍﻋﺘﻤﺎﺩﻱ ﺑﻪ ﮊﻧﺮﺍﻝ ﻣﺎﻛﺮﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﮊﻭﺋﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺶ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺖ .ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﺭﺗﺶ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭﺣﺎﻟﻲ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻳﺶ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﻧﺒﺮﺩ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﺘﺢ ‘ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥﻫﺎﻱ ﮐﻮﭼﮏ ﺩﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻫﺪﻑ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪﻱ ﻓﻌﻠﻲ ﻧﻪ ﮐﺴﺐ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﻠﮑﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﻱ ﺍﺯ ‘ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥﻫﺎﻱ ﮐﻮﭼﮏ’ ﺩﺭ
ﺁﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﻣﺼﻤﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ،ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥﺯﺩﻩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﭼﻨﮓ ﺟﻬﺎﺩﮔﺮﺍﻥ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩ.
ﺩﺭ ﺑﺎﻣﺪﺍﺩ ﺩﻭﺷﻨﺒﻪ ) ۱۱ﻣﻪ ۲۱ /ﺍﺭﺩﻳﺒﺸﻬﺖ( ﺩﺭ ﻳﮏ ﭘﺴﺖ ﺑﺎﺯﺭﺳﻲ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﮑﻲ ﺷﻬﺮ "ﺩﺭﻩ ﺁﺩﻡ ﺧﻴﻞ" ﺩﺭ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺑﻲ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺍﺗﻮﻣﻮﺑﻴﻠﻲ ﺣﺎﻭﻱ ﺑﻤﺐ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺧﺒﺮ ﺧﺒﺮﮔﺰﺍﺭﻱ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ ۱۰ﻧﻔﺮ ﺭﺍ ﮐﺸﺖ .ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻧﺘﺤﺎﺭﻱ
ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ .ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻱ ﻋﻤﻞ ،ﻧﺸﺎﻥﺩﻫﻨﺪﻩﻱ ﻋﺰﻡ ﺟﺰﻡ ﺟﻬﺎﺩﮔﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﻼﺕ ﺍﺧﻴﺮ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ.
ﺟﻨﮓ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻘﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﮐﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ،ﻋﺰﻣﺶ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺮﮐﻮﺏ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺟﺰﻡ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ۱۵۰ .ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺮﺑﺎﺯ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺑﻲ
ﮐﺸﻮﺭ ﺍﻋﺰﺍﻡ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺭﺍ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺳﺎﺯﻧﺪ. ﻳﻮﺳﻒ ﺭﺿﺎ ﮔﻴﻼﻧﻲ ﻧﺨﺴﺖﻭﺯﻳﺮ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪﻩ ،ﺟﻨﮓ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻘﺎﻱ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺳﺖ .ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪﻱ ﺍﻭ ﺍﺭﺗﺶ
ﻣﺼﻤﻢ ﺍﺳﺖ ،ﺟﻨﮓ ﺭﺍ ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﺩ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺯﻭﺩﺗﺮ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﺯﻭﺩﻱ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺭﺳﺪ ،ﺷﮏ ﺟﺪﻱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ .ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ،ﺍﺭﺗﺸﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺍﺵ، ﺁﻣﺎﺩﮔﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻴﺸﺒﺮﺩ ﺟﻨﮕﻲ ﮐﻼﺳﻴﮏ ﺑﺎ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ .ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﭼﺮﻳﮑﻬﺎﻱ ﺧﻮﺩﻱ ﻭ ﺟﻬﺎﺩﮔﺮﺍﻥ ﺍﻓﻐﺎﻥ ﻭ ﻋﺮﺏ ﻭ ﺍﺯﺑﮏ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﮐﻨﺪ ،ﺟﻨﮕﺎﻭﺭﺍﻧﻲ ﮐﻪ ﻣﺼﻤﻢ ،ﺑﻲﺭﺣﻢ ﻭ ﭘﺮﺗﺤﺮﮎﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻫﻤﺪﻟﻲ ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺯ ﺍﺭﺗﺸﻴﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻧﺪ .ﺗﻌﺪﺍﺩ
ﺟﻬﺎﺩﮔﺮﺍﻥ ﺩﺭﻩﻱ ﺳﻮﺍﺕ ﺣﺪﻭﺩ ۵ﻫﺰﺍﺭ ﺗﻦ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺩﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲﺍﻱ ﮐﻪ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻥ ﮐﺮﺩﻩ ،ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻲ ﺍﻳﻦ ﺗﺼﻮﺭ ﺭﺍ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺭﺩ ﻋﻼﻗﻪﻱ ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺑﺎﻻﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻭ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺍﻳﻦ ﺍﺩﻋﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯﻫﺎ ﻣﺤﮏ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺧﻮﺭﺩ .ﺭﻭﺷﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻳﻨﮏ ﺍﺑﺘﮑﺎﺭ ﻋﻤﻞ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺁﻥﺍﻧﺪ ﮐﺎﺭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ، ﺩﺳﺖ
ﮐﻢ
ﺗﺎ
ﺣﺪ
ﭘﺎﻳﺎﻥ
ﺩﺍﺩﻥ
ﺑﻪ
ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ
ﭼﺮﺍ
ﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ
ﺁﻧﺎﻥ،
ﺑﺴﺎﺯﻧﺪ. ﺍﮐﻨﻮﻥ؟
ﻟﺸﮑﺮﮐﺸﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺟﻬﺎﺩﮔﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺗﺎ ﮐﻨﻮﻥ ﺑﻲﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺑﻮﻳﮋﻩ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﮐﺸﻮﺭ ،ﺣﺎﻝ ﻫﺮ ﮐﻪ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻪ ﻏﺮﺏ ﺳﻔﺮ ﮐﻨﺪ ،ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺣﻤﻠﻪﺍﻱ ﺭﺍ ﺻﺎﺩﺭ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺍﺩﻋﺎ ﮐﻨﺪ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ
ﺟﻬﺎﺩﻱ
ﻣﻨﻔﻌﻞ
ﻧﻴﺴﺖ.
ﻫﻔﺘﻪﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺁﺻﻒﻋﻠﻲ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺑﻮﺩ ،ﺑﺮﺍﻱ ﺭﺍﻱﺯﻧﻲﺍﻱ ﮐﻪ ﺣﺎﻣﺪ ﮐﺮﺯﻱ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺷﺖ .ﻃﺮﺡ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺩﺭﻩﻱ ﺳﻮﺍﺕ ،ﮐﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﺯ ﭘﻨﺞﺷﻨﺒﻪﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪ ،ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﭘﻴﺸﺘﺮ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮ
ﺍﻳﻦ ﺁﺻﻒﻋﻠﻲ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﺟﻼﺱ ﺳﻪﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮐﺴﻲ ﮐﻪ ﺍﻫﻞ ﻋﻤﻞ ﺍﺳﺖ ،ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﻫﻨﻮﺯ ﺩﻗﻴﻘﺎ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺷﺪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺯ ﺣﺮﻑ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺭﺳﻴﺪ ،ﻣﮕﺮ ﺗﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪﻱ ﭘﻴﺶ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﻣﺬﺍﮐﺮﻩ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭﻩﻱ
ﺳﻮﺍﺕ
ﻭ
ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ
ﺑﺎ
ﺁﻧﺎﻥ
ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ،
ﻣﻌﺎﻣﻠﻪﻱ
ﺷﺮﻳﻌﺖ
ﺩﺭ
ﺍﺯﺍﻱ
ﺻﻠﺢ؟
ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪﻱ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ "ﻓﺮﺍﻧﮑﻔﻮﺭﺗﺮ ﺁﻟﮕﻤﺎﻳﻨﻪ" ﺩﺭ ﮔﺰﺍﺭﺷﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺧﻮﺍﺳﺖ ،ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺬﺍﮐﺮﻩ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺣﺠﺖ ﺭﺍ ﺗﻤﺎﻡ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﭼﺎﺭﻩﺍﻱ ﺟﺰ ﻟﺸﮑﺮﮐﺸﻲ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﺍﮐﻨﻮﻥ ﮔﻮﻳﺎ ﺍﺭﺗﺶ ﺑﺎ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﮐﻤﺘﺮﻱ
ﺷﺮﻳﻌﺖﺧﻮﺍﻫﺎﻥ
ﻋﻠﻴﻪ
ﻣﻲﺟﻨﮕﺪ.
ﺧﻮﺩﻱ
ﮐﻮﭼﮏ"
"ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥﻫﺎﻱ
"ﻧﻴﻮﻳﻮﺭﮎ ﺗﺎﻳﻤﺰ "ﺩﺭ ﮔﺰﺍﺭﺷﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻱ "ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ" ﺩﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﮐﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻗﺖ ﺯﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﺩ .ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﻱ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ،ﺗﺤﻠﻴﻞﮔﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺭﺳﻴﺪﻩﺍﻧﺪ ،ﺍﻳﻨﮑﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻗﺪﺭﺕ ﻣﺮﮐﺰﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﻧﺪ ،ﺍﻣﺮﻱ ﻧﺎﻣﺤﺘﻤﻞ ﺍﺳﺖ .ﺧﻮﺩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺪﻓﻲ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻮﺩ ﻣﻘﺮﺭ ﻧﮑﺮﺩﻩﺍﻧﺪ. ﻫﺪﻑ ﺁﻧﺎﻥ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ ﺍﺳﺖ .ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻲﺧﻮﺍﺳﺘﻨﺪ ﺩﺭﻩﻱ ﺳﻮﺍﺕ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﮏ "ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﮐﻮﭼﮏ" ﺗﺒﺪﻳﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦﺳﺎﻥ
ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥﻫﺎﻱ
ﮐﻮﭼﮏ
ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻲ
ﺩﻳﮕﺮﻱ
ﺭﺍ
ﺗﺄﺳﻴﺲ
ﮐﻨﻨﺪ.
ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ،ﮐﻪ ﺗﺎ ﻣﺮﺯ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ "ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﮐﻮﭼﮏ" ﺩﺭﻩﻱ ﺳﻮﺍﺕ ﭘﻴﺶ ﺭﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ،ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻓﺎﻉ
ﺍﺯ
ﻳﮑﭙﺎﺭﭼﮕﻲ
ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎﻥ:
ﻣﺮﺩﻡ
ﻗﺪﺭﺕ
ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ. ﻋﺎﺩﻱ
ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ،ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺎﺩﻱﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .ﺁﻧﺎﻥ ﺳﺘﻢ ﺩﻳﺪﻧﺪ ﻭﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺩﺭﻩﻱ ﺳﻮﺍﺕ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ
ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﻴﺮﻭ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻓﻀﻞﺍﷲ ﺩﺍﺩ ،ﻭ ﺑﺎﺯ ﺍﻳﻨﮏ ﮐﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ،ﺳﺘﻢ ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ. ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻧﻴﻢ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺗﻦ ﺁﻭﺍﺭﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ .ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺁﻧﺎﻥ ﺗﺎ ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻭ ﺳﻲﺻﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺗﻦ ﺑﺮﺳﺪ .ﺷﻴﺮﺍﺯﻩﻱ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺑﻲ ﮐﺸﻮﺭ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﺳﻼﻡﺁﺑﺎﺩ ﻭ ﺭﺍﻭﻟﭙﻨﺪﻱ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺗﻮﺩﻩﻱ ﺍﻧﺒﻮﻩ ﺁﻭﺍﺭﮔﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ .ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲﺭﺳﺪ ﮐﻪ ﻭﺿﻊ ﺩﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺯﻭﺩﻱﻫﺎ ﺁﺭﺍﻡ ﺷﻮﺩ
ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺩﺭﻳﮏ ﻧﮕﺎﻩ ﻓﺮﻫﻤﻨﺪ ،ﮐﺎﺑﻞ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻥ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﺭﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﮐﺮﺯﻱ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ،ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻱ ﺳﺮﻣﻨﺸﻲ ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻏﺮﺑﻲ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﻼ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﺍﻳﻔﺎﻱ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﺩﺭﺣﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﻗﺒ ﹰ ﻗﺴﻴﻢ ﻓﻬﻴﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﺩﺭﺟﻪ ﻱ ﻣﺎﺭﺷﺎﻟﻲ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺭﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺑﻪ ﻭﻱ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ،ﺩﺭ ﻭﻻﻳﺖ ﭘﻨﺠﺸﻴﺮ ﺯﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺍﺭﺍﻟﻌﻠﻮﻡ ﻋﺮﺑﻲ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۵۴ﮐﻪ ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺎﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺩﺍﻭﻭﺩ ﺧﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ ،ﻗﺴﻴﻢ ﻓﻬﻴﻢ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻱ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﻮﺩ .ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎﻝ ﺟﻨﺒﺶ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﺍﻧﺠﻨﻴﺮ ﺣﺒﻴﺐ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﮐﻪ ﮔﻠﺒﺪﻳﻦ ﺣﮑﻤﺘﻴﺎﺭ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻮﺩ ،ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ .ﻓﻬﻴﻢ ﻳﮑﻲ ﺍﺯﺟﻮﺍﻧﺎﻧﻲ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺩﺭ ﺻﻒ ﻣﺒﺎﺭﺯﻳﻨﻲ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ،ﭘﻴﻮﺳﺖ.
ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺳﺎﻝ ﻫﺎ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺑﻪ ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﺑﻪ ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ ﻭ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺮﻭﺭ ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۰۰۱ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﻭﻱ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﹰﺍ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻭﻱ ﺩﺭ ﺷﻮﺭﺍﻱ ﻧﻈﺎﺭ ﺷﺪ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯﻫﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﺍﺳﺖ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﮐﺴﻲ ﺭﺍ ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ ،ﺧﺼﻮﺻ ﹰﺎ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻭﻱ ﺍﺯ ﺟﺒﻬﻪ ﻱ ﻣﻠﻲ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺷﺪ ﻭ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﺭﺍ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ .ﻣﺎ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺗﻼﺵ ﻫﺎﻱ ﺯﻳﺎﺩ ،ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺘﻴﻢ ﻧﻈﺮ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﻳﺎ ﺩﺳﺘﻴﺎﺭﺍﻥ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻣﺼﺮﻭﻓﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﺯﻳﺎﺩ ﺷﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﻳﻢ .ﺻﺎﻟﺢ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ،ﻭﮐﻴﻞ ﻣﺴﺘﻌﻔﻲ ﭘﺎﺭﻟﻤﺎﻥ ﮐﺸﻮﺭ ﻭ ﺍﺯ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﺑﺎ ﺁﻗﺎﻱ ﻓﻬﻴﻢ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ،ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ :ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﻋﻀﻮ ﺷﻮﺭﺍﻱ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻱ ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺳﻤﺖ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﺟﺒﻬﺎﺕ ﺁﻗﺎﻱ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺷﺖ .ﺑﺎ ﺁﻥ ﮐﻪ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﭘﺴﺖ ﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﻳﻔﺎﻱ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ،ﺍﻣﺎ ﺁﻗﺎﻱ ﺭﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ" :ﻓﻬﻴﻢ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺩﻭﺭﻩ ﻱ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺍﺵ ،ﺟﺰ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ ،ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﻳﮏ ﺳﻔﻴﺮ ﺳﻴﺎﺭ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﮐﺰﻱ ،ﻏﺮﺑﻲ ﻭ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﺪ ﻭ ﺗﺎ ﺳﺎﻝ ۱۳۷۲ﻭ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ، ﻼ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ ،ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﺁﺩﻡ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ .ﺑﻌﺪ ﺩﺭ ﮐﺎﺑﻞ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﻳﮏ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﺻ ﹰ ﻭﻗﺘﻲ ﮐﻪ ﺁﻣﺪﻳﻢ ،ﺑﻪ ﺍﺳﺎﺱ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻭ ﺍﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺕ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﺶ ﺳﭙﺮﺩﻩ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﺑﺪﻫﺪ .ﺍﺳﺎﺳ ﹰﺎ ﻳﮏ ﺁﺩﻡ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺍﺳﺖ". ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﮐﻪ ﮐﺎﺑﻞ ﺷﺎﻫﺪ ﺟﻨﮓ ﻫﺎﻱ ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ ﺑﻮﺩ ،ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﻭﺯﻳﺮ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺁﻗﺎﻱ ﺭﺑﺎﻧﻲ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺳﻤﺖ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻥ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﺒﻬﺎﺕ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻮﺩ. ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺷﮑﺴﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺩﺭ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﻭ ﻣﻮﻗﺖ ،ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﺑﻮﺩ ،ﻭ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻱ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ،ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺭﺍ ﮐﻨﺎﺭ ﺯﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﻭﻱ ﺍﺣﻤﺪ ﺿﻴﺎ ﻣﺴﻌﻮﺩ ،ﺑﺮﺍﺩﺭ ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺍﻭﻝ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ. ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺍﺯ ﻗﺪﺭﺕ ﮐﻨﺎﺭ ﺯﺩﻩ ﺷﺪ ،ﻭﻱ ﺍﺯ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻱ ﻣﻠﻲ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺩﺍﺩﻧﺪ .ﺍﻣﺎ، ﻭﻱ ﺍﺯ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻱ ﻣﻠﻲ ﺭﺍ ﺗﺮﮎ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺭﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﮐﺮﺯﻱ ﭘﻴﻮﺳﺖ. ﺻﺎﻟﺢ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺰ ﻋﻀﻮ ﺟﺒﻬﻪ ﻱ ﻣﻠﻲ ﺍﺳﺖ ،ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﭼﺮﺍ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺍﺯ ﺟﺒﻬﻪ ﻱ ﻣﻠﻲ ﺑﺮﻳﺪ ﻭ ﺑﻪ ﮐﺮﺯﻱ ﭘﻴﻮﺳﺖ ،ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ" :ﻣﻨﻄﻖ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻝ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻧﺎﻣﺰﺩﺍﻥ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻳﮏ ﻧﺎﻣﺰﺩ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﺑﺎ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﺑﺮﻭﻳﻢ .ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺩﻳﺪ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺟﺒﻬﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻧﺒﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻭ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮﺩﺵ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺍ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻭ ﺳﻤﺖ ﻣﻌﺎﺳﺪ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﺭﺍ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ .ﺳﺎﻳﺮ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺟﺒﻬﻪ ﺑﺎ ﺍﻭ ﻣﻮﺍﻓﻖ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ" .ﺑﻪ ﺑﺎﻭﺭ ﺭﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ،ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺿﻌﻒ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻲ ﺍﻧﺠﺎﻣﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺗﻼﺵ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﺬﺏ ﺁﻗﺎﻱ ﻓﻬﻴﻢ ،ﺳﺎﻳﺮ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺟﺒﻬﻪ ﻱ ﻣﻠﻲ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﻫﻤﻨﻮﺍ ﺳﺎﺯﺩ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰﻱ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻴﻔﺘﺎﺩ .ﺭﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﻳﮏ ﻓﺮﺩ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﭘﺬﻳﺮ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﻣﻼﺕ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺍﺳﺖ ،ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻱ ﻣﻠﻲ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺧﻮﺩ ﮐﻨﺎﺭ ﮐﺮﺯﻱ ﺭﻓﺖ ،ﺍﻣﺎ ﻳﮏ ﺷﺨﺺ ﺍﻗﺘﺪﺍﺭﮔﺮﺍ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺎﺻﻼﺑﺖ ﻧﻴﺰ ﺍﺳﺖ.
ﺭﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﮐﺮﺯﻱ ﺩﺭﺣﺎﻟﻲ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﮐﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺟﺒﻬﻪ ﻱ ﻣﻠﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺁﺭﺍﻱ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻲ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺧﻴﻠﻲ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﮐﻤﮏ ﺑﮑﻨﺪ ،ﺑﺎ ﺁﻥ ﮐﻪ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺁﺭﺍﺀ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ. ﺁﻗﺎﻱ ﺭﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ" :ﻣﺮﺩﻣﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻱ ﻣﻠﻲ ﺗﻌﻠﻖ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻱ ﻧﻔﻮﺫ ﻭ ﻧﻔﻮﺱ ﺟﺒﻬﻪ ﻱ ﻣﻠﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ ،ﺍﺯ ﺍﻗﺪﺍﻣﻲ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻱ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺳﻤﺖ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ،ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ،ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻧﺎﺭﺍﺽ ﻫﺴﺘﻨﺪ". ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﻫﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺁﻗﺎﻱ ﻓﻬﻴﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﺻﻮﺭﺕ ﻼ ﺗﻌﺪﺍﺩﻱ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭﺍﻥ ﺁﻗﺎﻱ ﻓﻬﻴﻢ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺗﻈﺎﻫﺮﺍﺕ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻭﻱ ﺍﻋﻼﻡ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ. ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ،ﻗﺒ ﹰ ﺍﺯ ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ ﻓﻬﻴﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺩﺍﺭﺍﻥ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ .ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻭﻱ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺭﺯﺍﺕ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺭﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﮐﻤﮏ ﻣﺎﻟﻲ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ .ﺭﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﺁﻗﺎﻱ ﻓﻬﻴﻢ ﻫﻴﭻ ﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﻳﮏ ﺗﺠﺎﺭ ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ،ﺍﻣﺎ ﺑﺮﺍﺩﺭﺵ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺟﻬﺎﺩ ﺗﺎﺟﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺣﺎﻻ ﺭﺷﺪ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﺗﺎﺟﺮﺍﻥ ﻣﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺣﺴﺎﺏ ﻣﺎﻟﻲ ﺁﻗﺎﻱ ﻓﻬﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﺩﺭﺱ ﺑﺮﺍﺩﺭﺵ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻼ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺷﺘﻪ ،ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻝ ،ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩﻱ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻱ ﻓﻬﻴﻢ ﻗﺒ ﹰ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺳﺮﻣﻨﺸﻲ ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻏﺮﺑﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ، ﺩﺭﺣﺎﻟﻲ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺳﻬﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ .ﺻﺎﻟﺢ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ،ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﮐﻨﺶ ﻫﺎ ﻭ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻲ ﺩﺍﻧﺪ ،ﻧﻪ ﺣﻘﻮﻗﻲ .ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻱ ﻭﻱ ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻱ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻣﻲ ﺩﺍﺷﺖ ،ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﺎﮐﻢ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻲ ﺷﺪ .ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺁﻗﺎﻱ ﺭﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ،ﺁﻥ ﻫﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﺁﻗﺎﻱ ﻓﻬﻴﻢ ﺩﺭ ﻗﺪﺭﺕ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ،ﻣﻲ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺭﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺗﺼﻤﻴﻤﺶ ﻣﻨﺼﺮﻑ ﺳﺎﺯﻧﺪ ،ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻱ ﻭﻱ ،ﺑﺎ ﺁﻥ ﮐﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﻗﻮﻝ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺩﺍﺷﺖ ،ﻭﻟﻲ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ ،ﻭﻱ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺶ ﻣﺼﻤﻢ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺸﺎﺭﻫﺎ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
ﭼﺎﻟﺸﻬﺎﻱ ﻓﺮﺍ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺍﮐﺘﺮ ﻣﺤﻴﻲ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻣﻬﺪﻱ ﺩﺍﻛﺘﺮ ﻣﺤﻴﻲ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻣﻬﺪﻱ ،ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﻭ ﻓﻌﺎﻝ ﺳﻴﺎﺳﻴﺂﻳﺎ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﻱ ﻗﻄﺐ ﺑﻨﺪﻳﻬﺎ ﻭ ﺟﺪﺍﻳﻴﻬﺎﻱ ﻗﻮﻣﻲ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ؟ ﻞ ﭼﺎﻟﺸﻬﺎﻱ ﻓﺮﺍ ﺭﺍﻩ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪﺍﺭﺍﻥ ﻭ ﺩﻭﻟﺘﻤﺮﺩﺍﻥ ،ﮐﺎﺭ ﺑﺮﺩ ﺩﺍﺭﺩ .ﺣﻴﻨﻴﮑﻪ ﺩﺭ ﺍﮐﺜﺮ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ،ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﺣ ﹺ ﺩﻭﺭ ﮐﺎﺭ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ ،ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺗﻤﺎﻡ ﺭﺍﻩ ﮐﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﻤﮑﻦ ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻓﺮﺍ ﺭﺍﻩ ﻫﻴﺌﺖ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺴﺪﻭﺩ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ، ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﻧﺪ .ﺍﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺑﻪ ﺳﺮﻭﻗﺖ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ ﻭ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳ ﹺﺮ ﺭﺍﻩ ﺑﺮ ﻣﻲ ﺩﺍﺭﺩ.
ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﻱ ﮐﺎﺭ – ﻃﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮﻝ – ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ )ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﻨﺖ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ ﻫﺮ ﮐﺸﻮﺭ( ﺗﮑﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ .ﺣﺘﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻏﻴﺮ ﻣﺮﺳﻮﻡ ﺁﻥ )ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻣﻮﻋﺪ ﻣﻘﺮﺭ( ،ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮ ﻃﺮﻑ ﮐﺮﺩﻥ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻩ ،ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ .ﮔﻮﻳﻲ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺣﮑﻢ ﻣﺤﮑﻤﻪ ﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺩﻋﻮﺍ ﻳﺎ ﺩﻋﻮﺍﻫﺎﻱ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﻭ ﻣﺰﻣﻦ ﺩﻭ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻃﺮﻑ ﺭﺍ ﺣﻞ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ. ﻧﮑﺘﻪ ﻱ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ،ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻣﺤﮑﻤﻪ ﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ،ﺍﻣﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﻣﻲ ﺩﺍﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ،ﮐﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺩﺳﺘﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺍﻣﺮ ﻣﺬﮐﻮﺭ ﺭﺍ ﻗﺒﻮﻝ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ؛ ﺣﺘﺎ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺭﺍ ﺷﻴﻮﻩ ﻭ ﺷﮕﺮﺩ ﻏﻴﺮ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻣﻲ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪ ،ﻭ ﺣﮑﻢ ﺁﻧﺮﺍ ،ﻭ ﻟﻮ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﮑﻪ ﺑﻄﻮﺭ ﺷﻔﺎﻑ ﻭ ﺑﻲ ﻏﻞ ﻭ ﻏﺶ ﺩﺍﻳﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻧﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮﻧﺪ .ﺍﺯ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﺪ ،ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﻪ ﻫﺎ ،ﺷﺎﻣﻞ ﺁﻧﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ ﮐﻪ ﻃﺮﻓﻬﺎﻱ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺟﺎﺭﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ .ﺍﻳﻨﺎﻥ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺭﺍ ﻧﻪ ،ﺑﻠﮑﻪ ﺳﻼﺡ ﺭﺍ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ »ﺑﺮﻫﺎﻥ ﻗﺎﻃﻊ« ﺣﻞ ﺩﻋﻮﺍ ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ .ﺍﻳﻦ ،ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﺎﻟﺶ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ. ﻻ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎ ﻭ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎﻱ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ؛ ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻭﻗﺘﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﻪ ﻫﺎ ﺭﺍ ،ﺍﻭ ﹰ ﺑﻪ ﺻﺤﺖ ﺍﻳﻦ »ﻓﺘﻮﺍ« )ﻏﻴﺮ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ( ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻱ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ )ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭ ﺧﻮﺩ ،ﺑﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﺳﻨﺖ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪﻩ ﻣﻲ ﻧﮕﺮﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ ،ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺻﺒﻲ ﺩﺳﺖ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ( .ﺛﺎﻧﻴﺎﹰ ،ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺍﺣﮑﺎﻡ ﺷﺮﻋﻲ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﭘﻮﺷﺸﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﻧﮋﺍﺩﻱ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ .ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺍﺣﮑﺎﻡ ﺷﺮﻋﻲ ﮐﻪ ﻭﺟﻬﻪ ﻱ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺳﺎﮐﻦ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺳﺖ ،ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺩﻭﮔﺎﻧﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ :ﻋﺪﻩ ﻱ ﺩﻳﮕﺮ ،ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺭﺍ ﺧﻼﻑ ﺍﺣﮑﺎﻡ ﺍﺳﻼﻡ ﻧﻤﻲ ﺩﺍﻧﻨﺪ؛ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺷﻔﺎﻑ ،ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺩﺍﺭﻧﺪ .ﺍﺯﻳﻨﺮﻭ ،ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ؛ ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﺭﺍﻱ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﺗﻨﻴﮑﻲ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺭﻧﺪ .ﺑﻲ ﺍﻏﺮﺍﻕ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺩﻋﺎ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺭﺍﻱ ﻫﺎﻱ ﺍﻭﻝ، ﺩﻭﻡ ،ﺳﻮﻡ ﻭ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻱ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺭﺃﻱ ﻫﺎﻱ ﻗﻮﻣﻲ ﺑﻮﺩ .ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻧﻤﻲ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺬﮐﻮﺭ ﻣﻮﺍﻓﻖ ﺑﻪ ﺳﺮﺷﻤﺎﺭﻱ ﻭ ﺍﺣﺼﺎﺋﻴﻪ ﻱ ﻧﻔﻮﺱ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺳﺎﮐﻦ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﺋﻴﻢ ﮐﻪ ﺩﺳﺘﻪ ﻱ ﺩﻭﻡ ﮐﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺭﺍ ﻢ ﻳﺎﺩ ﺁﻭ ﹺﺭ ﺑﺮﺍﻱ ﺻﺪﻭﺭ ﺣﮑﻢ ﺭﺟﺤﺎﻥ ﺩﺳﺘﻪ ﻱ ﻗﻮﻣﻲ ﺧﻮﺩﺵ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻣﻲ ﻧﮕﺮﺩ. ﺣ ﹶﮑ ﹺ ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﺩ ،ﻭﻟﻲ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻳﺪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻋﻼﻥ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻣﺬﮐﻮﺭ ،ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮﺍﻥ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﺑﻪ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﮐﺮﺯﻱ ،ﺍﺯ ﺁﺭﺍﻱ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺻﻨﺪﻭﻗﻬﺎ ،ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺍﺗﻨﻴﮑﻲ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﮐﺮﺩﻧﺪ .ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍﻱ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﺑﺮﺗﺮﻱ ﮐ ﻤﻲ ﻗﻮﻡ ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ ﻭ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﺭﺍ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻭ ﭘﻴﺸﻮﺍﻱ ﺁﻥ ﻗﻮﻡ .ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ،ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮ ،ﺗﻔﺴﻴﺮﻫﺎﻱ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ؛ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮﮔﻪ ﻱ ﻭﺭﻭﺩ ﺧﻮﻳﺶ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﺍ ،ﺍﺯ ﺭﻭﻱ ﻓﻴﺼﺪﻱ ﺁﺭﺍﻱ ﻣﺬﮐﻮﺭ ﻣﻲ ﺩﻳﺪﻧﺪ .ﺳﺨﻨﺎﻥ ﺍﺧﻴﺮ ﻭﺯﻳﺮ ﻋﺪﻟﻴﻪ ﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﺆﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﺳﺖ .ﺍﻭ ﻫﻤﺴﻮﻳﻲ ﺣﺰﺑﺶ )ﺣﺰﺑﻲ ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﻳﻢ ﺧﻠﻴﻠﻲ( ﺑﺎ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ﺭﺍ ،ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﮐﺮﺯﻱ ،ﺳﻬﻢ ﺑﻴﺴﺖ ﻓﻴﺼﺪ ﺗﻤﺎﻡ ﮐﺮﺳﻲ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﻭﻟﺖ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻧﺎﻥ ،ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮐﺮﺩ. ﭘﺲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻧﮕﺎﻩ ﺍﺗﻨﻴﮑﻲ – ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ -ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻴﺎﺳﻲ ،ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺧﺎﺹ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ،ﻳﮏ ﻧﮕﺎﻩ ﺭﺳﻤﻲ ﺍﺳﺖ .ﻣﻈﺎﻫﺮ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﺍﺭﻱ ﺭﺍ ،ﺩﺭ »ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺭﺃﺱ ﺩﻭﻟﺖ« ،ﻭ ﺩﺭ ﺷﺎﻟﻮﺩﻩ ﻱ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺳﻴﺎﺳﻴﻲ ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻋﺪﻟﻴﻪ ﻱ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﻢ :ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻱ ﻳﮏ ﻗﻮﻡ ،ﻭ ﻫﺮ ﻳﮏ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﻭﻧﻴﻦ ،ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻱ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻧﺪ .ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﻩ ﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺍﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻪ ﺍﻓﺮﺍ ﺩ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺍﻗﻠﻴﺘﻬﺎﻱ ﻗﻮﻣﻲ ،ﻫﺮﮔﺰ ﻭ ﻫﻴﭽﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﺴﺘﻬﺎﻱ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﻭ ﻣﻌﺎﻭﻧﻴﺘﻬﺎﻱ ﺁﻥ ﺩﺳﺖ ﻧﻤﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ ،ﻳﮏ ﺍﻣﺮ ﻣﺴﻠﻢ ﺍﺳﺖ .ﻭﺯﻳﺮ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻭﻗﺘﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ »ﺑﺎﺭﮎ ﺣﺴﻴﻦ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ« ﻱ ﺳﻴﺎﻩ ﭘﻮﺳﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺷﻨﻴﺪ ،ﺩﺭ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﻱ » ۸ﺻﺒﺢ« ﺑﺎ ﺗﺎﺛﺮ ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭﻡ ،ﺭﻭﺯﻱ ﺷﺎﻫﺪ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺷﺪﻥ ﻳﮏ ﻫﺰﺍﺭﻩ ،ﺗﺎﺟﻴﮏ ،ﺍﺯﺑﻴﮏ ...ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﺑﻮﺩ؟ ﺍﺯ
ﻫﻤﻴﻨﺮﻭﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ،ﻧﺮﺥ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﻠﻨﺪ ﺭﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ .ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﻔﺎﺳﺪ ﻣﻴﺎﻥ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻓﻮﺭﻣﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﺩﺭﺝ ﺷﺪﻩ ) ۶۲ﻧﻔﺮ( ،ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺸﺎﻥ ﺍﻳﻨﮏ ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺍﺑﺘﺪﺍﻳﻲ ﻦ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﻧﺎﻣﺰﺩﺍﻥ ﺍﺣﺮﺍﺯ ﻣﻘﺎﻡ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺩﺭﺝ ﺍﺳﺖ ) ۴۴ﻧﻔﺮ( ،ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺑﻮﺩﻩ ﮐﻪ ﻫﮋﺩﻩ ﻧﻔﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻔﺮﻳﻖ ،ﺩﺭ ﻳﺎﻓﺘ ﹺ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺁﻣﺪﻧﺪ. ﻧﮕﺎﻩ ﺍﺗﻨﻴﮑﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ،ﻃﻮﺭ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﻧﻴﺰ ﻧﻬﺎﺩﻳﻨﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺻﺪ ﺣﺰﺏ ﺳﻴﺎﺳﻲ ،ﺩﺭ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻋﺪﻟﻴﻪ ﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺛﺒﺖ ﻭ ﺭﺍﺟﺴﺘﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﮐ ﻤﻲ ،ﺿﻌﻴﻒ ﺗﺮﻳﻦ ﺍﺣﺰﺍﺏ ،ﺁﻧﺎﻧﻲ ﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﺩﻋﺎﻱ ﻣﻠﻲ ﺑﻮﺩﻥ ،ﻳﻌﻨﻲ »ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺷﻤﻮﻝ« ﺑﻮﺩﻥ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ .ﺍﺣﺰﺍﺏ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﻮﻡ ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ﻭﺍﺣﺪﻱ ﺗﻌﻠﻖ ﺩﺍﺭﻧﺪ .ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲ »ﺗﺤﺮﮎ ﻣﺮﺩﻡ« ﻳﺎ ﻗﺪﺭﺕ mobilizeﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ،ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﺑﻪ ﻱ »ﻗﻮﻣﻴﺖ« ﻭ »ﻣﺬﻫﺐ« ﺗﻤﺴﮏ ﻣﻲ ﺟﻮﻳﻨﺪ .ﺩﺭ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺁﻗﺎﻱ ﮐﺮﺯﻱ ،ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺣﺰﺍﺑﻲ ،ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﺎﻣﺦ ﺑﻮﺩ؛ ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ -ﺧﻮﺩ -ﺗﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﻧﻔﺮﺕ ﺍﺯ »ﺣﺰﺏ« ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ .ﺍﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﺩﻋﺎﻱ ﻋﻮﺍﻡ ﭘﺴﻨﺪﺍﻧﻪ ﺭﺍ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﻱ ﺧﻮﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ،ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ .ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺣﻘﻲ ﺑﻪ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻗﺎﻳﻞ ﻧﺸﺪﻧﺪ. ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ،ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺗﻨﺎﻗﺾ ) (Paradoxﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺍﺳﺖ :ﺍﺯ ﻳﮏ ﻃﺮﻑ ﺍﺩﻋﺎﻱ ﺩﻣﻮﮐﺮﺍﺳﻲ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺳﺎﻻﺭﻱ ،ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺗﺸﮑﻞ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺳﻴﺎﺳﻲ »ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺷﻤﻮﻝ« ﻳﺎ »ﻣﻠﻲ« .ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ )ﻻ ﺍﻗﻞ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺭﮐﻦ ﺁﻥ ﻳﻌﻨﻲ ﺣﮑﻮﻣﺖ ،ﻗﻮﻩ ﻱ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻭ ﭘﺎﺭﻟﻤﺎﻥ( ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ،ﻣﺪﺭﻧﺘﺮﻳﻦ ﻭ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻱ ﻣﻠﺖ ﺳﺎﺯﻱ ،ﻭ ﺍﻣﺘﻨﺎﻉ ﺍﺯ ﻗﻮﻡ ﮔﺮﺍﻳﻲ ،ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻣﻠﻲ ﺍﺳﺖ .ﭼﻴﺰﻳﮑﻪ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﮐﺜﻴﺮﺍﻟﻘﻮﻣﻲ ﻭ ﮐﺜﻴﺮﺍﻟﻤﺬﻫﺒﻴﻲ ﭼﻮﻥ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻮﻓﻘﺎﻧﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ. ﺩﺭﻳﻨﺠﺎ ﻣﻤﮑﻨﺴﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺷﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺭﺍﺟﺴﺘﺮ ﺷﺪﻩ ﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺣﻖ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ ،ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻗﻮﻣﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ؛ ﭼﻮﻥ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪ ﻗﻮﻣﻲ ﺍﻧﺪ .ﺍﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﺍﺳﺎﺱ ﻭ ﺷﺎﻟﻮﺩﻩ ﻱ ﻧﻈﺎﻡ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺩﺭ ﮐﻨﻔﺮﺍﻧﺲ ﺑﻦ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ .ﺩﺭ ﺧﻼﻝ ﺁﻥ ﮐﻨﻔﺮﺍﻧﺲ ،ﻋﺒﺪﺍﻟﺴﺘﺎﺭ ﺳﻴﺮﺕ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺩﺭﻭﻥ ﮔﺮﻭﻫﻲ )ﻣﺤﻮﺭ ﺭﻭﻡ( ﺍﮐﺜﺮﻳﺖ ﺁﺭﺍ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ،ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻋﺪﻡ ﺗﻌﻠﻘﺶ ﺑﻪ ﻗﻮﻡ ﺍﮐﺜﺮﻳﺖ )؟( ،ﺍﺯ ﺍﺣﺮﺍﺯ ﭘﺴﺖ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﻱ ﻣﻮﻗﺖ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ،ﻭ ﺟﺎﻱ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺣﺎﻣﺪ ﮐﺮﺯﻱ ﮔﺮﻓﺖ .ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺍﻭ ﻓﻘﻂ ﺳﻪ ﺭﺍﻱ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺳﻴﺰﺩﻩ ﺭﺍﻱ ﺳﻴﺮﺕ ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺑﻮﺩ .ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﺟﻌﺖ ﻏﻴﺮ ﺩﻣﻮﮐﺮﺍﺗﻴﮏ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻫﻤﺎﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻣﺸﮑﻞ ﺁﻥ ﻭﻗﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ،ﺗﺎﺑﻌﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﺩﻋﺎ ﻣﻴﺪﺍﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﮐﺜﺮﻳﺖ ﺍﺗﻨﻴﮑﻲ ،ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻡ ﺯﻋﺎﻣﺖ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﻪ ﺗﻘﻮﻳﻪ ﻱ ﺍﺣﺰﺍﺑﻲ ﺑﺎ ﺯﻳﺮ ﺑﻨﺎ ﻭ ﺗﻔﮑﺮ ﻗﻮﻣﻲ ﮐﻤﮏ ﮐﺮﺩ .ﭼﻮﻥ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺍﺷﺘﻴﻢ ،ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﭘﺴﺖ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ،ﺷﺮﻁ ﺗﻌﻠﻖ ﺍﺗﻨﻴﮑﻲ ﺑﻪ ﻗﻮﻣﻲ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺑﻄﻮﺭ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺍﻧﺪ .ﺍﺯﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺘﺎ ﺧﺒﺮﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻠﮏ ،ﺭﺍﻩ ﺻﻌﻮﺩ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺑﻌﺪﻱ ﺭﺍ ،ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺸﮑﻴﻼﺕ ﻗﻮﻣﻲ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻨﺪ .ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﮐﻨﻔﺮﺍﻧﺲ ﺑﻦ ،ﻭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﻴﺎﻓﺘﻦ ﺟﻨﮓ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ؛ ﺑﺎﻃﻞ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﺩﻋﺎﻱ ﻣﺬﮐﻮﺭ ﺑﻪ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺭﺳﻴﺪﻩ؛ ﻭﻟﻲ ﺍﮐﺜﺮﻳﺖ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲ ﭘﻨﺪﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ )ﺩﺭ ﺭﺃﺱ ﺁﻥ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ( ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ »ﮐﺎﺳﺘﻲ« ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻧﺎﻡ »ﻧﻈﺎﻡ ﺭﻳﺎﺳﺘﻲ« ﺩﺍﺩﻩ ،ﻭ ﺍﺻﻞ »ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺳﺎﻻﺭﻱ« -ﺩﺭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺭﺍ -ﺯﻳﺮ ﭘﺎ ﻧﻬﺎﺩﻩ ،ﻭ ﺣﻖ »ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﻱ« ﺭﺍ ﻋﺎﻣﺪ ﹰﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ -ﻳﻌﻨﻲ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ -ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻳﻪ ﻱ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﻨﺎﻗﺾ )ﻳﺎ (Paradoxﺩﻳﮕﺮﻱ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ،ﻭ ﺁﻥ
ﺍﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻳﮏ ﻃﺮﻑ ﺷﻌﺎﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﮐﺎﺭ ﺟﻨﮓ ﺳﺎﻻﺭﺍﻥ ﺳﺮﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ،ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻧﺎﻗﺾ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ ﻭ ﻏﺎﺻﺐ ﺣﻘﻮﻕ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ؛ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ -ﺑﺎ ﺁﮔﺎﻫﻲ -ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻪ ﺍﻳﻨﺎﻥ ﻫﻨﻮﺯ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲ ﻫﺎﻱ ﺑﻲ ﮐﺮﺍﻥ ﻣﺎﻟﻲ ﺍﺯ ﻧﻔﻮﺫ ﻗﻮﻣﻲ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻨﺪ ﺍﻧﺪ ،ﻳﻌﻨﻲ »ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺭﺍﻱ« ﺍﻧﺪ ،ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻀﻮﺭ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪ ،ﻭ ﺟﻮﻻﻧﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻣﻲ ﺳﺎﺯﺩ .ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻃﻲ ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ ،ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮑﺮﺩﻩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮﺩ ،ﺗﺸﮑﻞ ﺍﭘﻮﺯﻳﺴﻴﻮﻥ ﺳﺎﻟﻢ ،ﻏﻴﺮ ﻗﻮﻣﻲ ،ﻏﻴﺮ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺷﻤﻮﻝ )ﻣﻠﻲ( ﺭﺍ ﺗﻘﻮﻳﻪ ﮐﻨﺪ .ﻋﻠﻲ ﺭﻏﻢ ﺍﺩﻋﺎﻱ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺟﻨﮓ ﺳﺎﻻﺭﻫﺎ ﻭ ﺗﻔﻨﮕﺪﺍﺭﺍﻥ ،ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺁﻧﺎﻥ ﻃﺮﻑ ﻣﺸﻮﺭﻩ ﻱ ﺷﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.ﺣﻴﻦ ﺳﻔﺮ ﺯﻋﻤﺎ ﻭ ﻣﺎﻣﻮﺭﻳﻦ ﻋﺎﻟﻲ ﺭﺗﺒﻪ ﻱ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﻏﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺣﮑﻮﻣﺖ ،ﺟﻨﮓ ﺳﺎﻻﺭﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﻣﻌﺰﺯﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺪﺭﻗﻪ ﻭ ﻣﺸﻮﺭﻩ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻲ ﺳﺎﺯﺩ .ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﺼﺎﻣﻴﻢ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ،ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺣﺠﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﻣﺸﻮﺭﻩ ﻱ ﺑﺎ ﺳﺮﺍﻥ ﺟﻨﮓ ﺳﺎﻻﺭﺍﻥ ﻣﺸﺮﻭﻋﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ) .ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ،ﺍﺯ ﻣﺎﻩ ﺟﻮﺯﺍ ﺑﻪ ﺁﺧﺮ ﺳﺮﻃﺎﻥ( ﻃﺮﻓﻪ ﺍﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ )ﻣﻦ ﺑﺎﺏ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ( ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ. ﺍﮔﺮ ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ ﮐﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ،ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺟﻨﮓ ﻭ ﻧﺎ ﺍﻣﻨﻲ ﺍﺳﺖ ،ﺁﻳﺎ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﺭﺍﻫﮑﺎﺭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﺎﻳﻖ ﺁﻣﺪﻥ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺤﺴﺎﺏ ﺁﻳﺪ؟ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻱ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻗﻴﻖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ،ﻧﺎﮔﺰﻳﺮﻳﻢ ﺍﻧﺪﮐﻲ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺮﺩﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺍﺧﺘﺼﺎﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺭﻳﺸﻪ ﻫﺎﻱ ﺟﻨﮓ ﻭ ﻧﺎ ﺍﻣﻨﻲ )ﻭ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺑﺤﺮﺍﻥ( ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮐﻨﻴﻢ. ﻗﺪﺭﺕ ﻫﺎﻱ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﮔﺮ ﻗﺮﻥ ﻧﺰﺩﻫﻢ -ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎﻱ ﮐﺒﻴﺮ ﻭ ﺭﻭﺳﻴﻪ ﻱ ﺗﺰﺍﺭﻱ -ﺑﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﮐﺸﻮﺭﻱ ﺑﻨﺎﻡ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ »ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻱ ﺣﺎﻳﻞ« ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺴﺘﻤﻠﮑﺎﺕ ﺩﻭ ﻃﺮﻑ ،ﺑﻪ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺭﺳﻴﺪﻧﺪ ،ﻭ »ﺑﺎﺯﻱ ﺑﺰﺭﮒ« ﺑﻪ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻓﺰﻳﮑﻲ ﻧﻴﻨﺠﺎﻣﺪ .ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺍﻣﻴﺮ ﻋﺒﺪﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺧﺎﻥ ) ۱۸۸۰ﻡ( ،ﺭﺳﻤ ﹰﺎ ﺑﺤﻴﺚ ﻳﮏ ﮐﺸﻮﺭ )ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﺤﺖ ﺍﻟﺤﻤﺎﻳﻪ( ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ،ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻧﺎ ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ ﻗﻮﻣﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .ﺟﻨﮕﻬﺎﻱ ﻋﺒﺪﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺧﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﮐﺰﻱ ﺩﺭ ﺩﻫﻪ ﻱ ﺍﺧﻴﺮ ﻗﺮﻥ ﻧﺰﺩﻩ -ﮐﻪ ﺍﮐﺜﺮ ﺑﻪ ﺗﻘﻮﻳﻪ ﻱ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺮﮐﺰﻱ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ،ﻏﺎﻟﺒ ﹰﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺑﺮﺗﺮﻱ ﻭ ﻣﺸﺮﻭﻋﻴﺖ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻳﮏ ﻗﻮﻡ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪ .ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ،ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻱ ﻣﻠﻴﺖ ﮔﺮﺍﻳﻲ )ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﻢ( ﻧﻴﺰ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﺪ .ﺍﻏﺘﺸﺎﺷﺎﺕ ﻭ ﻧﺎ ﺍﻣﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺩﻫﻪ ﻱ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻗﺮﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ،ﺑﻪ ﻏﺼﺐ ﻗﺪﺭﺕ -ﮐﻪ ﺣﻖ ﻣﺸﺮﻭﻉ ﻳﮏ ﻗﻮﻡ ﭘﻨﺪﺍﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ -ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮﻡ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﻠﻘﻲ ﮔﺮﺩﻳﺪ .ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ،ﺗﺎ ﺳﺎﻝ ۱۳۵۷ﻫـ ،ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺍﻗﺘﺪﺍﺭ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺭﻳﺸﻪ ﻫﺎﻱ ﺁﻥ ﺍﺯ ﺳﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﻣﺸﺮﻭﻋﻴﺖ ﺳﻨﺘﻲ ﺁﺏ ﻣﻲ ﺧﻮﺭﺩ: ﻗﻮﻣﻴﺖ ،ﻭﺭﺍﺛﺖ ﻭ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﻱ ﻋﻠﻤﺎﻱ ﺩﻳﻨﻲ. ﮐﻮﺩﺗﺎﻱ ﻫﻔﺖ ﺛﻮﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺳﺎﻝ ،ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﻳﺸﻪ ﻫﺎﻱ ﺍﺭﺛﻴﺖ ﻭ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﺩﻳﻨﻲ ﺑﻲ ﻧﻴﺎﺯ ﻭ ﺁﺯﺍﺩ ﺳﺎﺧﺖ؛ ﺍﻣﺎ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۷۱ﻫـ ،ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺍﺻﻞ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﻱ ﺩﻳﻨﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪ ،ﺭﻳﺸﻪ ﻱ ﻗﻮﻣﻴﺖ ﺁﻧﺮﺍ ﺧﺸﮑﺎﻧﻴﺪ .ﺟﻨﮕﻬﺎﻱ ﺩﻫﻪ ﻱ ﻧﻮﺩ ﻗﺮﻥ ﺑﻴﺴﺘﻢ ،ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﮕﻬﺎﻱ ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ ،ﻭ ﺟﻨﮕﻬﺎﻱ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﻧﺪ ،ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺭﻳﺸﻪ ﺁﺏ ﻣﻲ ﺧﻮﺭﻧﺪ .ﮐﻨﻔﺮﺍﻧﺲ ﺑﻦ ﻭ ﺣﻀﻮﺭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻫﻴﭽﮕﺎﻫﻲ ﻫﻢ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﻞ ﺭﻳﺸﻪ ﺍﻱ ﻭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻣﻌﻄﻮﻑ ﻧﻪ ﮐﺮﺩ .ﺑﻨﺎﺑﺮﻳﻦ ،ﺍﻳﻦ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺳﺎﻳﻪ ﺍﻓﮕﻨﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺁﻳﻨﺪﻩ ،ﻳﮏ ﻏﻴﺮ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺷﻮﺩ، ﻳﮑﺒﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺩﻫﻪ ﻱ ﻧﻮﺩ ﻗﺮﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﮔﺸﺖ.
ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺩﻳﮕﺮ ،ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﻳﺸﻪ ﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﮐﻤﺎ ﺑﻴﺶ -ﺑﺎﺯ ﻫﻢ -ﺑﻪ ﺗﻔﺎﻫﻢ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﺍﻥ »ﺑﺎﺯﻱ ﺑﺰﺭﮒ« ﺑﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ »ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻱ ﺣﺎﻳﻞ« ) (Buffer stateﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ .ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﺸﻮﺭﻱ ﺑﺎ ﺍﻗﻠﻴﺘﻬﺎﻱ ﻗﻮﻣﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻳﺪ .ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻱ ﻫﻨﺪ ﻭ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﮐﺸﻮﺭ ﺟﺪﻳﺪ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺩﺍﻋﻴﻪ ﻱ ﺍﻟﺘﺼﺎﻕ ﻗﻮﻡ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺷﺪﻩ ﻱ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﻭ ﮐﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺖ ﺩﻭ ﻃﺮﻑ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩ .ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﮐﺸﻮﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻫﻴﭽﮕﺎﻫﻲ ﻣﺎﻧﻊ ﺻﻌﻮﺩ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﮐﺸﻮﺭ ﻧﮕﺮﺩﻳﺪ )ﺍﺯ ﻧﹸﻪ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ،ﭼﻬﺎﺭ ﺗﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ(؛ ﺍﺯﻳﻨﺮﻭ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻋﻴﻪ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺩﺭ ﺁﻧﺴﻮﻱ ﺩﻳﻮﺭﻧﺪ ﻓﺮﻭ ﺧﻮﺍﺑﻴﺪ ،ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻴﮑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺩﺭ ﺍﮐﺜﺮﻳﺖ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺁﻧﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ .ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺴﻮﻱ ﻣﺮﺯ ،ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻋﻴﻪ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺩﻟﻴﻞ -ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﺭﻭﺯ -ﻗﻮﺕ ﮔﺮﻓﺖ؛ ﺍﻭﻝ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻤﺜﻴﻞ ﻳﮏ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺑﺮﺗﺮﻱ ﻗﻮﻣﻲ ،ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻫﺎﻱ ﺳﺎﮐﻦ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺁﻥ ﺍﮐﺜﺮﻳﺖ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺷﺘﻨﺪ؛ ﻓﻘﻂ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻟﺤﺎﻕ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎﻱ ﺁﻥ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﻮﺭﻧﺪ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﮐﺜﺮﻳﺘﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ .ﺩﻭﻡ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺟﻨﮓ ﺳﺮﺩ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺷﻮﺭﻭﻱ ﺳﺎﺑﻖ ﻭ ﻏﺮﺏ ،ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﻏﺮﺏ ،ﻭ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺷﻮﺭﻭﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺖ .ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﺗﻼﺵ ﻣﻲ ﮐﺮﺩ ﺗﺎ ﺭﻗﻴﺐ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺧﺮﺩ ﮐﻨﺪ ،ﻳﺎ ﻻ ﺍﻗﻞ ﺯﻳﺮ ﻓﺸﺎﺭ )ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ( ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ .ﺩﻭﻟﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﻨﺪ ،ﺗﺄﺳﻲ ﻣﻲ ﺟﺴﺘﻨﺪ. ﺍﻣﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻱ ﺷﻮﺭﻭﻱ ﺑﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺳﭙﺲ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻱ ﺁﻥ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭﻱ ،ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﻱ ﻣﻌﮑﻮﺱ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺑﻴﻨﺪﺍﺯﺩ .ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﻱ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻧﻘﺶ ﺍﻳﻔﺎ ﻣﻲ ﮐﺮﺩﻧﺪ .ﺗﺎ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﮐﺎﻣﻞ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻱ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ -ﻋﻠﻲ ﺍﻟﻈﺎﻫﺮ -ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺣﻤﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ،ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ،ﻣﺘﺤﺪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﺎﺯﻱ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﻤﻴﺎﻥ ﺁﻣﺪ .ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ -ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ -ﻭﺍﺭﺩ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺷﺪﻧﺪ ،ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﺭﻳﮑﻪ ﻻ ﺩﺭ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺩﻭﻟﺖ ﺗﺎﺯﻩ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻱ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﻪ ﺯﻳﺮ ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ ،ﻭﻟﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮﺩﻱ ﺁﻧﺎﻥ ﻭ ﻣﺘﺤﺪﻳﻦ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﺸﺪﻧﺪ .ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻭ ﹰ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪﻱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺍﻣﺤﺎﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ .ﺛﺎﻧﻴ ﹰﺎ ﮐﺸﻮﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﺭﺗﺶ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﻣﻲ ﺷﺪ )ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ،ﺍﺯ ﺳﺎﺯﻧﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺣﺎﻣﻴﺎﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻮﺩ( ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﺣﺮﺑﻪ ﻱ ﺑﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ ،ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺗﺼﻮﺭ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﻧﺘﻮﺍﻧﺪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺿﻢ ﺳﺎﺯﺩ ،ﻭﺟﻮﺩ ﻳﮏ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﻄﻴﻊ ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﻳﮏ ﻓﺮﺩ -ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﭘﺸﺘﻮﻥ،- ﻣﺎﻧﻊ ﻧﺎﺭﺿﺎﻳﺘﻲ ﮐﺘﻠﻪ ﻱ ﻋﻈﻴﻢ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎﻱ ﺳﺎﮐﻦ ﺁﻥ ﮐﺸﻮﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮﻳﻦ ،ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻏﺎﻳﻠﻪ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﻫﺪ .ﻋﻠﻲ ﺍﻟﻈﺎﻫﺮ ،ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﻱ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﺯﺍﻱ ﺍﻣﺤﺎﻱ ﺁﻧﺎﻥ ،ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﺍﺩﻋﺎﻱ ﺍﺭﺿﻲ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺧﺎﮎ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﺩ.
ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﻣﺎﺕ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻴﻢ: (۱ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻭﻗﺘﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻳﺎ ﺷﮕﺮﺩﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻞ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﭘﺮﻭﺳﻪ ﻱ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪﻩ ﻱ ﺗﺸﮑﻞ »ﺩﻭﻟﺖ – ﻣﻠﺖ« ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻪ ﺷﻮﺩ .ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ -ﺩﺭ ﻋﻤﻞ -ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﺍﺯ ﭘﺮﻭﺳﻪ ﻫﺎﻱ ﻗﻮﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ ،ﻭ ﺍﺯ ﺗﺸﮑﻞ ﺍﭘﻮﺯﻳﺴﻴﻮﻥ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﻭﻟﺖ ،ﮐﻪ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻣﻠﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺣﻤﺎﻳﻪ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ .ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ -ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ -ﺍﺯ ﻫﺮ ﻏﻠﻂ ﻭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﺩﻭﻟﺖ ﺣﺎﻣﺪ ﮐﺮﺯﻱ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﻱ ﻋﺮﻳﺎﻥ ﺧﻮﻳﺶ ﺍﺯ ﺣﺎﻣﺪ ﮐﺮﺯﻱ -ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﮔﺬﺷﺘﻪ -ﺿﺮﺑﻪ ﻱ ﻣﻬﻠﮑﻲ ﺑﺮ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﻭ ﻣﺸﺮﻭﻋﻴﺖ ﺍﺻﻞ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ
ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺍﻳﻦ ﺍﺩﻋﺎﻱ ﻏﻠﻂ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ )ﺑﺎﻟﻌﻤﻮﻡ( ﻳﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﻗﺒﻴﻠﻮﻱ ﺍﺳﺖ ،ﺍﮐﺜﺮﻳﺖ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ )ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺁﻥ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺷﺎﻣﻞ ﺍﺳﺖ( ﺗﺤﻘﻴﺮ ﮐﺮﺩﻩ ،ﻭ ﺑﻄﻮﺭ ﻋﻤﺪﻱ ﻣﺎﻧﻊ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﺑﻲ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺣﻘﻮﻕ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. (۲ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻨﺎﺯﻋﻪ ﻱ ﻣﺮﺯﻱ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ؛ ﺍﺩﻋﺎﻫﺎﻱ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﺩﻭ ﻃﺮﻑ ﺭﺍ ﻧﺎﺷﻨﻴﺪﻩ ﺍﻧﮕﺎﺷﺘﻪ؛ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﺯ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻳﮏ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﺭﻳﺸﻪ ﻱ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻳﺎ ﻋﻤﺪ ﹰﺍ ﺍﻣﺘﻨﺎﻉ ﻧﻤﻮﺩﻩ ،ﻭ ﻳﺎ ﻃﺒﻌ ﹰﺎ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﮐﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ،ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﻴﮋﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ،ﻃﺮﺣﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﺮﻭﺝ ﺁﻥ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﺍﻧﻨﺪ .ﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮﻱ ،ﺍﻳﻦ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﺭﺍ ﮐﻪ »ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮔﺸﺖ« ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺩﺍﺭﺩ .ﺑﻪ ﮔﻤﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮﺍﻥ ،ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮﺯﻫﺎﻱ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﮐﺸﻮﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺁﻥ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﻓﮑﺮ ﻧﺎ ﺁﺭﺍﻡ ﺳﺎﺯﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺳﺖ ﺑﺮﺩﺍﺭﺩ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺁﻳﻨﺪﻩ ،ﺁﻗﺎﻱ ﺣﺎﻣﺪ ﮐﺮﺯﻱ -ﮐﻤﺎﮐﺎﻥ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﻪ ﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ -ﺑﺮ ﺳﺮﻳﺮ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ، ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ،ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ .ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ،ﮐﺮﺯﻱ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﻧﺎﻣﺰﺩ ،ﺍﺯ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻣﮑﺎﻧﺎﺕ ﻭ ﺻﻼﺣﻴﺘﻬﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ .ﺑﺎ ﺍﻳﻨﺤﺎﻝ ،ﺍﮔﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﻮﻗﻊ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺭﺍ ﺷﻔﺎﻑ ﺑﺨﻮﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﻥ ﺭﺍﺿﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ،ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ. ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻭﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻳﮏ ﭘﺮﻭﺳﻪ ﻱ ﺩﻣﻮﮐﺮﺍﺗﻴﮏ ،ﻭ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻱ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻭ ﻋﺪﺍﻟﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻏﺮﺏ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻱ ﻓﻮﻕ ،ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﺤﺮﺍﻥ ،ﻭ ﻣﺎﻧﻊ ﺍﺻﻠﻲ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺛﺒﺎﺕ ﻭ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺑﻨﮕﺮﺩ. ﺑﺮﭼﺴﺒﻬﺎ :ﺍﺳﻴﺎﻱ ﻏﺮﺑﻲ ,ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ
ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﻳﻲ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺗﺮﺟﻤﻪ -ﺍﻣﻴﺪ ﺟﻌﻔﺮﻧﮋﺍﺩ ﺟﻨﮓ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺷﺒﻪﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺭﺩ.ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎﻱ ﻋﻠﻨﻲ ﻛﻪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺩﺭ ﺭﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ ،ﻫﺮ ﺭﻭﺯ ﺍﺯ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱﻫﺎ ﺧﺒﺮ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ .ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱﻫﺎ ﻓﻌﻼ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺍﺭﺗﺶ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺿﻊ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﻭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺁﻥ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻦﺑﻪﺗﻦ ﻧﺸﺪﻩﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎﻥﺷﺪﻥ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻧﻴﻢ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻧﻔﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ .ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﻪ ۱۵۰ﺷﺒﻪﻧﻈﺎﻣﻲ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﻤﻼﺕ ﺧﺒﺮ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ .ﺍﻣﺎ ﭼﺮﺍ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺁﻥﻗﺪﺭ ﺩﻳﺮ ﻭﺍﺭﺩ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺷﺪ ﻭ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱ ﭼﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ؟ ﺣﻤﻠﻪ ﺩﻳﺮ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺿﻊ ﺷﻮﺭﺷﻴﺎﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮﻧﺮ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ۶۰ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮﻱ ﺍﺳﻼﻡﺁﺑﺎﺩ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ ،ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺧﻮﺷﺎﻣﺪﮔﻮﻳﻲ ﺳﺎﺩﻩ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﺷﺪ .ﺍﮔﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺿﻊ
ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﻨﻌﻜﺲﻛﻨﻨﺪﻩ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺩﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﺩﺍﺧﻞ ﻛﺸﻮﺭ ﻭ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺗﺎﺯﻩﺍﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﻳﻲ ﻭ ﻧﺎﺑﻮﺩﻱ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺍﺳﻼﻣﮕﺮﺍ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻳﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ۶۲ﺳﺎﻟﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﺁﻳﺪ. ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺗﺶ ﺷﻬﺮﺕ ﺩﺍﺭﺩ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﮔﺮ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺟﺪﻳﺖ ﻭ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﺍﻓﺴﺮﺍﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﻛﻨﻴﻢ. ﻣﺸﻜﻞ ﻭ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺪﮔﻤﺎﻥ ﺷﺪﻥ ،ﺑﻪ ﺳﺎﺩﮔﻲ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺍﻧﺪﻛﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺿﺪﺷﻮﺭﺵ ﺩﻳﺪﻩ ﻭ ﺑﺎ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡﮔﺮﺍ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺍﺳﺖ .ﺑﺪﮔﻤﺎﻧﻲ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﺘﺠﺎﻧﺲ ﺩﺭ ﺍﺳﺎﺱ ﻭ ﺷﺎﻟﻮﺩﻩ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺸﺮﻭﻋﻴﺖ ﺳﭙﺎﻩ ﺍﺭﺗﺶ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻮﺟﻮﺩﻳﺖ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺩﺍﺩﻧﺪ. ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻫﻨﺪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۴۷ﻣﻴﻼﺩﻱ ،ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺍﺯ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺣﺲ ﻫﻮﻳﺖﻣﻠﻲ ﻭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻭﻓﺎﺩﺍﺭﻱ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻧﺪ .ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻭ ﺍﻛﺜﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﻫﻨﺪﻫﻢ ﺑﻮﺩﺍﻳﻲﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻔﺎﺳﺪﻫﺎﻱ ﺯﻳﺎﺩ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﻭ ﻣﻠﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻔﺎﺳﺪﻫﺎﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﻴﻦ ﺩﻭﻣﺬﻫﺐ ﺷﺪ .ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺩﺭ ﭘﻲ ﻭﻃﻦ ﭘﺮﺳﺘﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻪﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ. ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﺳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻓﻘﻂ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺍﺣﺴﺎﺳﺎﺕ ﻣﻠﻲﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﻲﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﺳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ،ﻫﻨﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻧﺪﺍﺷﺖ. ﺁﮔﺎﻫﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻫﻨﺪ ﺍﺯ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻗﺪﺭﺗﻤﻨﺪﺗﺮ ﺑﻮﺩ ،ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﺍﻡ ﺭﻭﺍﻧﻲ-ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻣﻠﻤﻮﺱ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮﺩ. ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۵۸ﻣﻴﻼﺩﻱ ،ﻭ ﺑﺎ ﺷﺮﻭﻉ ﺩﻭﺭ ﻧﺨﺴﺖ ﻛﻮﺩﺗﺎﻫﺎ ،ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻣﺬﻫﺐ ،ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺑﺎ ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻮﻥ ﺍﺭﺷﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻭ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺟﻬﺎﺩﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﺮﺩﻧﺪ .ﺑﺎ ﺭﻭﻱ ﻛﺎﺭﺁﻣﺪﻥ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪﺍﺭﺍﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺍﻳﻦ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺑﺎ ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻮﻥ ﺍﺭﺷﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻭ ﺟﻬﺎﺩﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ ﺍﻣﺮﻱ ﻓﺮﺻﺖ ﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺭﻓﺖ .ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺯﻣﺎﻥ ،ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻭ ﻣﻠﻲ ﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻲﺧﻮﺭﺩﻧﺪ ،ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺍﺯ ﺍﻓﺴﺮﺍﻥ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻭﻓﺎﺩﺍﺭﺍﻥ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎﻥ ﺷﺪﻧﺪ. ﺍﻓﺴﺮﺍﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻜﻮﻻﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺣﺎﻣﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ،ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﻭﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﻭﺭﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻫﺎ ﻧﻴﺎﺯﻱ ﻧﺒﻮﺩ ،ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﻢ ﺟﺪﺍ ﻛﻨﻨﺪ .ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﻳﻚﻗﺮﻥ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎﻱ ﻣﺘﻌﺼﺐ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﻲ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ. ﺭﺍﺑﻄﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺴﺠﺪ ﻭ ﺍﺭﺗﺶ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺘﺎﺏ ﺭﻭﺷﻨﻔﻜﺮﺍﻧﻪ ﺣﺴﻴﻦ ﺣﻘﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ .ﻭﻱ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪ ﻭ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎﺭ ﺳﺎﺑﻘﻲ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻫﻢﺍﻛﻨﻮﻥ ﺳﻔﻴﺮ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺣﺴﻴﻦ ﺣﻘﺎﻧﻲ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻫﻢ ﻣﺴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺩﺍﺩﻥ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺣﻜﻤﻔﺮﻣﺎ ﺷﺪﻥ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﻛﺘﺎﺏ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺴﺠﺪ ﻭ ﺍﺭﺗﺶ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻛﻪ ﭼﺮﺍ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺍﻧﺪﻛﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺟﺪﻱ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﻧﺪ .ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺟﺪﻱ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺗﻌﻬﺪ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺭﺍ ﺯﻳﺮ ﺳﺆﺍﻝ ﻣﻲﺑﺮﺩ).ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺁﻳﺪ ،ﺟﻨﮕﻴﺪﻩﺍﻧﺪ (.ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﭼﺮﺍ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺮﺯﻱ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺏ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺎ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺭﺩ ﻛﺮﺩﻧﺪ )ﺑﻪﺩﻟﻴﻞ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭﺻﻮﺭﺕ ﺍﺗﺨﺎﺫ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ،ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺮﺯﻱ ﺟﻨﻮﺏ ﺷﺮﻕ ﺧﻮﺩ ﺑﺎ ﻫﻨﺪ ﺧﺎﺭﺝ ﻛﻨﺪ( .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺮﺍ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺿﺪﺷﻮﺭﺷﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻧﺒﻮﺩﻩﺍﻧﺪ )ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺿﺪﺷﻮﺭﺷﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻣﻨﺤﺮﻑ ﻣﻲﻛﺮﺩ(. ﻣﺪﺍﺭﻙ ﻭ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﻳﻦﺑﺎﺭﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ.ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ۱۱ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ۲۰۰۱ﻣﻴﻼﺩﻱ ،ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ۱۰ﻣﻴﻠﻴﺎﺭﺩ ﺩﻻﺭ ﺻﺮﻑ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﻤﻚﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻮﺩﻩ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺷﻮﺭﺷﻴﺎﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﺯ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲﺭﻭﻧﺪ ،ﻧﺎﺑﻮﺩ ﻛﻨﺪ .ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﻳﻮﻳﺪ ﻛﻴﻠﻜﻮﻟﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻛﺘﺎﺏ ﭼﺮﻳﻚﻫﺎﻱ ﺗﺼﺎﺩﻓﻲ ﻭ ﻣﺸﺎﻭﺭ ﺍﺭﺷﺪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺿﺪﺷﻮﺭﺷﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻓﺴﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ،ﺩﺭ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺍﺧﻴﺮ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻣﺴﻠﺢ ﺳﻨﺎ ،ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ۲۰ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﻛﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﻳﺎ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺁﺷﻜﺎﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺖﻫﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﻛﻤﻚﺭﺳﺎﻧﻲ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺣﺎﺩﺛﻪﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﺎﻩﻓﺒﺮﻭﺭﻱ ﺍﻣﺴﺎﻝ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩ .ﺩﺭ ﺁﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﻼﻡﮔﺮﺍﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﺑﻪ ﺗﻮﺍﻓﻘﻲ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻣﻲﺩﺍﺩ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﺮﻁ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪﺕ ،ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻛﻨﻨﺪ. ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﻮﻋﻲ ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮﺩﻧﺪ .ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ،ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﻛﺮﺩﻧﺪ .ﺳﭙﺲ ،ﺩﺭ ﻫﻔﺘﻪﻫﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮﻧﺮ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﺟﻨﻮﺏ ﺷﺮﻗﻲ ﺳﻮﺍﺕ ﻭ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺩﺍﺩﻧﺪ .ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﻮﺷﻚ ،ﺑﺎﻟﮕﺮﺩ ﻭ ﺟﻨﮕﻨﺪﻩ ﺍﺯ ﻫﻮﺍ ﻭ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﭼﺘﺮ ﺑﺎﺯ ﺍﺯ ﺯﻣﻴﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﺍﺩ.ﺍﻳﻦ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺑﺎ ﺷﺪﺕ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﻳﻦ ﺁﻣﺎﺩﮔﻲ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺣﻔﻆ ﻣﻲﺷﻮﺩ؟ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺑﻪ ﺩﺭﺳﺘﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﺍﻳﻦ ﺳﺆﺍﻝ ﺭﺍ ﻧﻤﻲﺩﺍﻧﺪ .ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﮔﻔﺘﻪﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺒﻬﻢ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﮊﻧﺮﺍﻝﻫﺎ ﻳﺎ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﻳﻚ ﺭﺍﻩ، ﻧﺎﺑﻮﺩﻱ ﺍﺳﻼﻡﮔﺮﺍﻫﺎ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮﺭ ﺩﻧﺒﺎﻝﻛﺮﺩﻥ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺭﺍ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﮊﻳﻢ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﮊﻧﺮﺍﻝﻫﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻛﻤﻚﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻭ ﻣﺎﻟﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺭﺍ ﺩﺍﻍ ﻭ ﺩﺍﻍﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ .ﭘﺮﻭﻳﺰ ﻣﺸﺮﻑ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺭﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺯﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺟﺮﺍ ﻛﺮﺩ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻫﻴﭻ ﺗﻐﻴﻴﺮﻱ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻴﻔﺘﺎﺩ .ﺍﻳﻦ
ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﻣﺤﻜﻢ ﻭ ﺧﻴﺮﺧﻮﺍﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺭﻓﺖ ﺗﺎ ﺟﺎﻩ ﻃﻠﺒﻲﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻧﺪﻫﻨﺪ.
ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻫﻴﭻ ﻛﺎﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻛﺮﺩﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﺷﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﻴﺮﻭﻥﻛﺮﺩﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮﻧﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺎﻣﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻗﺼﺪ ﺩﺍﺭﺩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺩﺍﺭﺩ.ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﺣﻘﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ،ﺩﺳﺖ ﺯﺩﻥ ﺑﻪ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﻓﻮﻕﺍﻟﻌﺎﺩﻩ، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ .ﺍﻳﻦ ﭼﻴﺰﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻘﻖ ﺁﻥ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺻﻠﺢ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺑﻴﻔﺘﺪ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﺩﺛﻪ ،ﺭﺍﻧﻨﺪﻩ ﻳﮏ ﺍﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﺣﺎﻣﻞ ﻣﻮﺍﺩ ﻣﻨﻔﺠﺮﻩ ﺍﻳﻦ ﺍﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﮑﻲ ﻳﮏ ﭘﺎﺳﮕﺎﻩ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﮐﺮﺩ.ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﻣﺤﻠﻲ ،ﻳﮏ ﺩﺧﺘﺮ ﺷﺶ ﺳﺎﻟﻪ ﻭ ﻳﮏ ﻣﺎﻣﻮﺭ ﭘﻠﻴﺲ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﻧﺘﺤﺎﺭﻱ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ .ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻧﺘﺤﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺩﺍﺭﺍ ﺁﺩﻡ ﺧﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮﻭﺯ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺳﻼﻣﮕﺮﺍﻳﺎﻥ ﺗﻨﺪﺭﻭ ،ﮐﻪ ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ،ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺘﻲ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺣﻤﻼﺕ ﺍﻧﺘﺤﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﻧﻘﺎﻁ ﺩﻳﮕﺮ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺷﺪﺕ ﺑﺨﺸﻨﺪ .ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺗﻨﺪﺭﻭﻫﺎﻱ ﺍﺳﻼﻣﮕﺮﺍ ﺭﺍ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻧﺘﺤﺎﺭﻱ ،ﺗﺮﻭﺭ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻭ ﺁﺩﻡ ﺭﺑﺎﻳﻲ ﻭ ﮔﺮﻭﮔﺎﻧﮕﻴﺮﻱ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺁﻭﺍﺭﮔﺎﻥ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ،ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﺒﺮﺩ ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻭ ﺷﻮﺭﺷﻴﺎﻥ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻱ ﺗﻨﺪﺭﻭ ﺍﺳﻼﻣﮕﺮﺍ ،ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮﺕ ﺩﺍﺭﻧﺪ ،ﺩﻫﻬﺎ ﻫﺰﺍﺭ ﺗﻦ ﺍﺯ ﺳﺎﮐﻨﺎﻥ ﻣﺤﻞ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺮﮎ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ. ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺩﺍﺭﺍﻳﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺟﺎﻱ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻫﺎﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﺪﺍﺩﺭﺳﺎﻧﻲ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﻧﺪ.ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺩﻓﺘﺮ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﮐﻤﮏ ﻫﺎﻱ ﺑﺸﺮﺩﻭﺳﺘﺎﻧﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﺩﺭ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﮐﻪ ﻧﺒﺮﺩ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺪﺗﻲ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺷﻤﺎﺭ ﺁﻭﺍﺭﮔﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ.
ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﺎﺭﺿﺎﻳﺘﻲﻫﺎ ﺩﺭ ﮐﺎﺑﻞ ﮐﺮﺯﻱ ﮐﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺩﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﻣﺎﻩ ﺍﺳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﺎﻣﺰﺩ ﻣﻘﺎﻡ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺕ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ ،ﺧﻮﺩ ﺷﺎﻫﺪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﺎﺭﺿﺎﻳﺘﻲﻫﺎ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭﺵ ﺍﺳﺖ. ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﺩﻻﻳﻞ ﺭﺷﺪ ﻧﺎﺭﺿﺎﻳﺘﻲﻫﺎ ،ﺗﻌﺪﺍﺩ ﮐﺸﺘﻪﻫﺎﻱ ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺷﻮﺭﺷﻴﺎﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺳﺖ .ﺭﻭﺯ ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ،ﺣﺪﻭﺩ ۱۰۰۰ﻧﻔﺮ ﺩﺭ ﮐﺎﺑﻞ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺗﻈﺎﻫﺮﺍﺕ ﮐﺮﺩﻧﺪ.
ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ،ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ .ﺁﻧﻬﺎ ﺷﻌﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻣﺮﮒ ﺑﺮ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ« ﻭ »ﺯﻧﺪﻩ ﺑﺎﺩ ﺍﺳﻼﻡ« ﺭﺍ ﺣﻤﻞ ﻣﻲﮐﺮﺩﻧﺪ .ﺑﻪ ﺭﻭﻱ ﺑﺮﺧﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﭘﻼﮐﺎﺭﺩﻫﺎ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ» :ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺖ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﺖ« .ﺍﻳﻦ ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﺯ ﻏﻴﺮ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﻤﻠﻪﻱ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﻓﺮﺍﻩ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩ.
ﭼﻪ ﮐﺴﻲ ﺑﻪ ﺍﻫﺎﻟﻲ ﺳﻮﺍﺕ ﻫﺸﺪﺍﺭ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ؟ ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎ ﻧﻮﺭﻭﺯﭘﻮﺭ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺑﻪ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﻗﻮﻝ ﺩﺍﺩﻩ ﮐﻪ ﺭﻳﺸﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﮑﻨﺪ ،ﺑﻪ ﺭﻭﺳﺘﺎﺋﻴﺎﻥ ﺳﻮﺍﺕ -ﻧﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ -ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﻓﺮﺻﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﻓﺮﺍﺭ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺟﺎﻳﻲ ﭘﻨﺎﻩ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻭ ﺍﺭﺗﺶ ،ﻣﺪﺍﻡ ﺁﻣﺎﺭ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺍﺯ ﺗﻠﻔﺎﺕ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺣﮑﻤﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﻩ ﺑﻪ ﺭﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻴﺰ ﺁﻧﻘﺪﺭ ﺧﻄﺮ ﻭ ﻣﺮﮒ ﻭ ﮐﻮﺭﻩﺭﺍﻩ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎﺭﻱ ﻧﺘﻮﺍﻧﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻳﺎ ﺗﮑﺬﻳﺒﺸﺎﻥ ﮐﻨﺪ .ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﻬﻨﻢ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪﺍﻧﺪ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﺩﺭﺁﻳﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻟﺰﻭﻣ ﹰﺎ ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﺑﺎ ﺑﺎﻟﮕﺮﺩﻫﺎﻱ ﺗﻮﭖ ﺩﺍﺭ ﻭ ﺟﻨﮕﻨﺪﻩﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﮐﺸﺘﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻭﺧﻴﻠﻲ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻳﮏ ﻣﺸﺖ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑﻴﻨﻮﺍ ﺑﻮﺩﻩﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺳﻮﺍﺭ ﺑﺮ ﺍﻻﻍ ﻗﺼﺪ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ ﺯﻭﺩﺗﺮ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻮﺩ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ. ﻧﺎﺑﻮﺩ ﮐﺮﺩﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﻟﺒﺎﺱ ﻓﺮﻡ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺁﻥ ﺑﺎ ﮐﻨﺎﺭ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﺍﺳﻠﺤﻪ ﻫﻴﭻ ﺗﻔﺎﺳﺪﻱ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺑﻮﻣﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻼ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺒﻴﻠﻪﺍﻱ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﺁﻥ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ ﭘﺮ ﺍﺯﺩﺣﺎﻡ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﹰﺎ ﮐﺎﺭﻱ ﻣﺤﺎﻝ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ .ﺍﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻗﺒ ﹰ ﻼ ﺗﻔﮑﻴﮏ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﭘﺲ ﺍﻳﻦ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺭﺗﺶ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻮﭖ ﺑﺒﻨﺪﺩ ﭼﻮﻥ ﻋﻤ ﹰ ﺑﻴﻦ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻲ ﻭ ﻏﻴﺮﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﻴﺴﺖ. ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻧﻲﻫﺎ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻠﮑﻪ ﺍﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻓﺮﻕ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻏﻴﺮﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺁﻧﮑﻪ ﺭﺍ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻲ ﻓﺮﺽ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﺍﺗﻲ ﮐﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﺭﺍ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﻫﺪﻑ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﺍﻋﻼﻡ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺩﻭﺭ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﺍﺭﺩﻭﮔﺎﻫﻲ ﮐﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﺗﺪﺍﺭﮎ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﺎﻣﻨﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻮﺩ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ. ﺍﻣﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻮﺍﺕﻧﺸﻴﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﮐﺠﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺍﻋﻼﻡ ﺍﻳﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻭ ﻓﺮﺻﺖ ﺍﻧﺪﮎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺘﻪ ﻭﺍﻗﻒ ﺷﻮﻧﺪ .ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺪﺗﻬﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺯﻳﺮ ﺳﻴﻄﺮﻩ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺘﻲ ﺍﺯ ﻧﮕﻬﺪﺍﺷﺘﻦ ﺭﺍﺩﻳﻮ ،ﭼﻪ ﺭﺳﺪ ﺑﻪ ﺷﻨﻴﺪﻥ ﺁﻥ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﻭﻗﺘﻲ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺩﻩﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮﺗﺮﻳﻦ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻪ ﮐﺴﻲ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻧﻴﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﻧﺸﻮﻧﺪ.
ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺭﻭﺳﺘﺎﺋﻴﺎﻥ ﺳﻮﺍﺕ ﺑﻪ ﻫﺪﻑ ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﺰﺍﺭﺍﻥ ﻧﻔﺮ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﮐﻪ ﭘﻴﺸﺘﺮ ﺭﺍﻩ ﻓﺮﺍﺭ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﻪ ﻭ ﮐﺎﺷﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ ﻫﻢ ﺍﻳﻨﮏ ﺍﺳﺎﺳ ﹰﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺧﺎﺭﺝ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﮔﻴﺮ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﻴﻦ ﻫﻢ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﻣﻲﺍﻧﺪﺍﺯﺩ ﻭ ﻫﻢ ﺍﺭﺗﺶ. ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻭﻗﺘﻲ ﺁﻣﺎﺭ ﺭﻭﺯﺍﻧﻪ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺍﺯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻋﻼﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﻋﺪﻩﺍﻱ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺭﻭﺳﺘﺎﺋﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻓﺮﺍﺭ ﻧﺒﻮﺩﻩﺍﻧﺪ .ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎﻥ ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻳﻦ ﺧﻄﺮ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﻫﻤﺪﻟﻲ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﻴﻔﺰﺍﻳﺪ ﺩﺳﺖﮐﻢ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺍﺭﺗﺶ ﺭﺍ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺩ ،ﺩﻭﻟﺘﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻧﻴﺴﺖ.
ﺗﻨﺪﺭﻭﻫﺎﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻛﺠﺎ ﻣﻲﺁﻳﻨﺪ؟ ﺩﮐﺘﺮ ﻧﻮﺫﺭ ﺷﻔﻴﻌﻲ
ﺍﺟﻼﺱ ﺳﻪﺟﺎﻧﺒﻪﻣﻴﺎﻥ ﺭﻭﺳﺎﻱﺟﻤﻬﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﺍﺗﺨﺎﺫ ﺗﺮﺗﻴﺒﺎﺕ ﺟﺪﻳﺪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪ .ﭘﻴﺶﻓﺮﺽﻫﺎﻱ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺍﻳﻦ ﺍﺟﻼﺱ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ -۱ :ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺟﺪﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ )ﺑﻴﻦ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﻭ ﺟﺮﻳﺎﻥﻫﺎﻱ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ( -۲ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﻗﻄﻊ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺣﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ – ۳ .ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﺗﺨﺎﺫ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﻴﻦ ﺍﺭﻛﺎﻥ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺨﺶ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ – ۴ .ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺣﻞ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﻫﻨﺪ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺮﺯ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ – ۵ .ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺭﻓﺎﻩ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺣﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ -۶ .ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺍﺭﺗﺶ ﻣﻠﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻘﺪﻭﺭ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﻳﻦ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺍﺟﻼﺱ ﺳﻪﺟﺎﻧﺒﻪﺭﻭﺳﺎﻱ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺶﻓﺮﺽﻫﺎﻱ ﺑﺮﺷﻤﺮﺩﻩ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ ﻳﺎ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﺍﻓﭙﻚ« )ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ـ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ( ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﺟﺮﺍ ﺩﺭﺁﻳﺪ .ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﻭ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﭘﺮﺍﮒ ،ﻻﻫﻪ ،ﻟﻨﺪﻥ ﻭ ﺗﻮﻛﻴﻮ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﺩﺭ ﭼﺎﺭﭼﻮﺏ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭﺧﺼﻮﺹ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪﻩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺩﻳﺪ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺧﻄﺮﻧﺎﻙﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﺖ .ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﺼﻮﺑﺎﺕ ﺍﺟﻼﺱ ﺳﻪﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﻨﻮﻁ ﺑﻪ ﮔﺎﻡﻫﺎﻱ ﺑﻌﺪﻱ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺎﻡ ﻳﺎ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺍﻭﻝ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺮﻛﺖﻫﺎﻱ ﺁﺗﻲ ﺍﺳﺖ .ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﺍﺳﺖ – ۱ :ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺩﺍﺧﻠﻲ )ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﻣﻴﺎﻥ ﺟﺮﻳﺎﻥﻫﺎﻱ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻋﻠﻴﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮﺩ( – ۲ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺣﻞ ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﻫﻨﺪ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺟﺬﺏ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ – ۳ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻞ ﻫﻢ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺍﺯﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ .ﭼﺮﺍﻛﻪ ﺣﻞ ﺍﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺍﺯ ﻋﻬﺪﻩ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻛﺸﻮﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻋﺰﻡ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺍﺳﺖ .ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻝ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺳﻮﻱ ﻣﺮﺯﻫﺎﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ـ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ
ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﻗﻮﻣﻲ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻭﺣﺪﺕ ﺍﺳﺖ )ﻳﻌﻨﻲ ﺍﺯ ﻗﻮﻣﻴﺖ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ( ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻟﻴﺴﻢ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺭﺷﺪ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮﺍﻓﻲ )ﭘﺴﺘﻲ ﻭ ﺑﻠﻨﺪﻱﻫﺎﻱ( ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﻪ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺩﻭﻟﺖﻣﺤﻮﺭ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﮔﺮﻭﻩﻣﺤﻮﺭ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻭ ﻫﺪﻑ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻥ ﺁﻥ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺯﺍﺕ ﻋﺰﻡ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺮﻛﻮﺏ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﺟﺰﻡ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻛﺎﺭﻱ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ.ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻝ ﻧﻜﺘﻪﺍﻱ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻼﺵﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻓﻌﻠﻲ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ ﺗﻼﺵﻫﺎﻱ ﺳﺨﺖ ﺍﻓﺰﺍﺭﺍﻧﻪ ﺍﺳﺖ .ﻛﻤﺮﻧﮓ ﻛﺮﺩﻥ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻴﺴﻢ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻳﺎ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺗﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﺘﻮﻥ ﺩﺭﺳﻲ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺎﺩﺙ ﺷﻮﺩ .ﻋﻤﺪﺗﺎ ﮔﺮﻭﻫﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻏﻠﺐ ﺍﺯ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻓﺎﺭﻍﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ .ﺁﻣﻮﺯﻩﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻟﻴﺴﻢ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﻛﻢﺩﺭﺁﻣﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺷﻮﺭﺵ ﻭ ﺟﻨﮕﻴﺪﻥ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﺗﺤﺖ ﺍﻳﻦ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺳﺨﺖﺍﻓﺰﺍﺭﻱ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﮔﺎﻡ ﻣﻮﺛﺮ ﻭ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺤﻮ ﻳﺎ ﻛﻤﺮﻧﮓﻛﺮﺩﻥ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻮﺯﻩ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺁﻥ ﻫﻢ ﻧﻪﻓﻘﻂ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﺴﺘﻘﺮﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺭﺍ ﻛﺎﻫﺶ ﻭ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺍﻻﻣﻜﺎﻥ ﻣﺘﻮﻥ ﺩﺭﺳﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺭﺍ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﻫﺪ .ﺍﮔﺮ ﺩﻭﻟﺖ ﺗﺮﻛﻴﻪ ﺑﺎ ﺍﻟﻬﺎﻡ ﺍﺯ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻱ ﻓﺘﺢﺍﷲ ﮔﻮﻟﻦ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺗﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻭ ﺑﺴﻂ ﻧﻔﻮﺫ ﺍﺳﻼﻡ ﺗﺮﻛﻲ ﻛﻪ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻣﻴﺎﻧﻪﺭﻭﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺍﺳﻼﻡ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺮﻭﻳﺞ ﻧﻔﻮﺫ ﺗﺮﻛﻴﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭﻟﻲ ﺁﻥ ﭼﻴﺰﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺥ ﺩﺍﺩ ﻭ ﻣﻨﺸﺎ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻟﻴﺴﻢ ﺍﺳﺖ ﻳﻜﻲ »ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﻭ ﺳﻠﻔﻴﺴﻢ« ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﻋﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﺳﻌﻮﺩﻱ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻔﻮﺫ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻱ »ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻱ« ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻮﻣﻲ ﺷﺒﻪﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﻣﻨﻄﻘﻪ »ﺩﻳﻮﺑﻨﺪ« ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺮﺍﻳﺖ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺣﺰﺏ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻟﻴﺴﻢ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﻜﺮﺍﺕ ﺍﺳﺖ .ﺗﻔﻜﺮﻱ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺍﺳﻼﻡ ﺗﺮﻛﻲ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺮﺍﻳﺖ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻌﻴﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭﻣﻘﺎﺑﻞ ﺍﺳﻼﻡ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻗﺪ ﻋﻠﻢ ﻛﻨﺪ .ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻭﺟﻪﺗﺸﺎﺑﻪ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻱ ﺑﺎ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪﻋﺖ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﺭﺍ ﺧﻼﻑﺷﺮﻉ ﻣﻲﺩﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﺯﻳﺎﺭﺕ ﻗﺒﻮﺭ ،ﺩﻋﺎ ،ﺗﻮﺳﻞ ﺟﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﺍﺋﻤﻪ ﻭ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﺍﺯ ﺍﺋﻤﻪ ﺭﺍ ﺑﺪﻋﺖ ﻣﻲﺩﺍﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﻜﺘﺐ ﺗﺸﻴﻊ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﺪ .ﺩﺭ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﺩﺷﻤﻦ ،ﻭﺍﺟﺐ ﺑﻮﺩﻥ ﺟﻬﺎﺩ ﻋﻠﻴﻪ ﺩﺷﻤﻦ ﻭ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﺷﻤﻦ ﻳﻚ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﺍﺑﺪﻱ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺯﻣﺮﻩ ﺗﻔﻜﺮﺍﺕ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮﻱ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎﻱ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻝ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ.ﺗﻔﻜﺮﺍﺕ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻴﺴﻢ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﻪ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺳﺮﺍﻳﺖ ﻛﺮﺩ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻭ ﺻﺪﻭﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺪﻩ ﺑﻪ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍﺩﺍﺭﻧﺪ .ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﺩﺭ ﺗﻔﻜﺮ ﺍﻳﻨﻬﺎ -ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ -ﻫﺮ ﮔﺮﻭﻩ ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﻣﺎﻣﻮﺭﻳﺘﻲ ﺧﺎﺹ ﺩﺍﺭﺩ .ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ،ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﻲ ،ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻨﮕﻼﺩﺷﻲ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﻫﻢ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻣﺎﻣﻮﺭﻳﺖﻫﺎﻱ ﺧﺎﺻﻲ ﺩﺭ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﺧﺎﺹ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ .ﺍﻳﻦ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺳﻪ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﺩﺍﺭﺩ :ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ،ﻳﻜﻲ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺍﺯ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻱ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﮔﺬﺭﺍﻧﺪﻩﺍﻧﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﮔﺎﻡ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺯﻣﻲﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺗﻲ ﺭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻈﺎﻡ ﺣﺎﻛﻢ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺧﻮﺩ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ .ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ،ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻳﻚ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﻢ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﻢ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﻳﻚ ﻧﻈﻢ ﻋﺎﺩﻻﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﻠﻞ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺧﻮﺭﺩ .ﺍﻳﻦ ﺗﻔﻜﺮﺍﺕ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻞﮔﺮﺍﻳﻲ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ
ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎﻱ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﻭ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﺪ.ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻘﺶ ﺍﺭﺗﺶ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﻜﺎﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺖ .ﻧﻜﺘﻪ ﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻘﺶ ﺍﺭﺗﺶ ﺩﺭ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﺯﻧﺸﺴﺘﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﺗﻌﻠﻖ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﮔﺮﺍﻳﺸﺎﺕ ﺍﻳﺪﺋﻮﻟﻮﮊﻳﻚ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ ﺩﺍﺭﻧﺪ .ﻧﻜﺘﻪ ﺩﻭﻡ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﮔﺮ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺶ ﺑﺰﻧﻨﺪ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺩﺧﻴﻞ ﺍﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﮔﺮ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺎ ﺍﺭﺗﺶ ﻭﺍﺭﺩ ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ ﺷﻮﺩ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺬﺍﻛﺮﻩ ﺷﺪﻩ ،ﻧﮕﺮﺍﻥ ﺷﻮﺩ .ﻫﻤﻴﻦﻃﻮﺭ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﻭ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺕ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﺪﺑﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ .ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲﻫﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﺍﺭﺗﺶ ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻭ ﻛﺎﻣﻞ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻌﻄﻮﻑ ﻛﺮﺩﻥ ﺗﻮﺟﻬﺎﺕ ﺑﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﻛﺎﺭ ﺩﺷﻮﺍﺭﻱ ﺍﺳﺖ ﺿﻤﻦ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﭘﺎﻛﺴﺎﺯﻱ ﻭ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻋﻮﺍﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺶ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﺎﺭﻱ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ .ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳﺎﺱ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﮕﺎﻩ ﺧﺮﺩ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﮕﺎﻩ ﻭﺍﻗﻊﺑﻴﻨﺎﻧﻪﺍﻱ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻭ ﺭﺍﻫﮕﺸﺎ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ .ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻼﻥ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭼﻮﻥ ﺗﺎ ﻣﺎﺩﺍﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﻂ ﺩﻳﻮﺭﺍﻧﺪ ﺑﻴﻦ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﺣﻞ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ؛ ﻭ ﻣﺎﺩﺍﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺤﺚ ﻫﻨﺪ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺣﻞ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻟﻴﺴﻢ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩ ﺯﻳﺮﺍ ﻣﻮﺗﻮﺭ ﻣﺤﺮﻛﻪ ﺟﻬﺎﺩ ﺩﺭ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻫﻨﺪ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻟﻴﺴﻢ ﺍﺳﺖ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮﻱ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻳﺎ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻟﻴﺴﻢ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺎﻛﺎﺭﺁﻣﺪ ﺍﺳﺖ.ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﮔﺮﻭ ﺣﻞ ﻣﻨﺎﺯﻋﻪ ﺑﺎ ﻫﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺸﻤﻴﺮ ،ﺣﻞ ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﻣﺮﺯﻱ ﺑﺎ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﺧﻂ ﺩﻳﻮﺭﺍﻧﺪ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺸﻜﻞ ﺟﻬﺎﺩ ﻭ ﺭﺍﺩﻳﻜﺎﻟﻴﺴﻢ ﺣﻞ ﺷﻮﺩ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺗﻔﻜﺮ ﻏﺎﻟﺐ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﺎﺩﺍﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﻂ ﺩﻳﻮﺭﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺩﻳﮓ ﺟﻮﺷﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺑﺠﻮﺷﺪ .ﻣﻨﻈﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲﻫﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻲﺛﺒﺎﺗﻲﻫﺎ ﻭ ﻧﺎﺁﺭﺍﻣﻲﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﺪ .ﺍﻳﻦ ﺗﺰﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﮊﻧﺮﺍﻝ ﺿﻴﺎﺀﺍﻟﺤﻖ ﻣﻄﺮﺡ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﺭﺗﺶ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﺰ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ »ﻛﺎﺗﻴﻼ« ﺍﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ ﻭﺍﻗﻌﮕﺮﺍﻱ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪﺍﺭﺍﻥ ﻫﻨﺪﻱ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﺮﺩﻩ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻘﺎﻱ ﻫﻨﺪ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﭼﻴﻦ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ .ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﻣﻜﺎﻥﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ .ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼ ﻧﻘﺶ ﻭ ﻧﻔﻮﺫ ﻫﻨﺪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻂ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻣﻲ ﺑﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﻔﻮﺫ ﻫﻨﺪ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻧﺸﻮﺩ .ﺁﻥ ﭼﻴﺰﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺭﺥ ﺩﺍﺩﻩ ﺭﻭﺑﻨﺎﻱ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻭ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺯﺍﻳﻴﺪﻩ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﻠﻴﺪﻱﺗﺮﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺭﻭﺑﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﻠﻴﺪﻱ ﻭ ﭘﺎﻳﻪﺍﻱ ﺣﻞ ﺷﻮﺩ.ﺍﻳﻦ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻛﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﺪﻋﻲ ﺳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ،ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﺍﺳﺖ .ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﻣﻌﻜﻮﺱ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺷﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻧﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺪﻋﻲ ﺍﺳﺖ )ﻣﻨﻬﺎﻱ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﻨﺪﻭﭘﻨﺠﺎﺏ( ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺎﻙ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﺜﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻮﺍﺣﻠﻲ ،ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﻭ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ .ﻫﺪﻑ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲﻫﺎ ﺍﺯ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻳﺪﺋﻮﻟﻮﮊﻳﻚ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﻭﻱ ﻛﺎﺭ ﺑﻴﺎﻭﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﻟﺖ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺍﻳﺪﺋﻮﻟﻮﮊﻳﻚ ﺍﺩﻋﺎﻱ ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺘﻲ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮﻥ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻳﺪﺋﻮﻟﻮﮊﻳﻚ ﻣﺮﺯ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻂ ﺩﻳﻮﺭﺍﻧﺪ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ.ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ -ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺮﺍﺩﺭ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﻣﺮﺯ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﻫﻢ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻛﺮﺩ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺎ ﺭﻭﻱ ﻛﺎﺭ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﻳﻚ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻳﺪﺋﻮﻟﻮﮊﻳﻚ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍﻱ ﻛﻪ ﻣﺮﺯﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ ﺍﺯ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ
ﺭﻭﻱ ﻛﺎﺭ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺳﺖ.ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﻭ ﺁﺳﻴﺎﻱ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺣﻮﺯﻩ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ -ﺗﻤﺪﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻢ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﻭ ﻣﻠﺖﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﮔﻬﻮﺍﺭﻩ ﺗﻤﺪﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﺩﺍﻧﻨﺪ .ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺍﺧﺘﻼﻓﻲ ﺑﻴﻦ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ -ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮﻭﺯ ﻛﺮﺩﻩ ،ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻴﺎﻧﺠﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻞ ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﻭﺍﺭﺩ ﻋﻤﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﻪﺧﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻭ ﺷﺄﻥ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺴﺎﻋﻲ ﺟﻤﻴﻠﻪ ﻭ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻴﺎﻧﺠﻴﮕﺮ ﻭﺍﺭﺩ ﺣﻞ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺸﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﻫﻢ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ .ﺍﺟﺮﺍﻳﻲﻛﺮﺩﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﭘﻴﺶﺷﺮﻁﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﻗﻴﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ ﻗﻠﻤﺪﺍﺩ ﻧﻜﻨﺪ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻔﻮﺫ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺳﺖ ،ﻗﻠﻤﺪﺍﺩ ﻧﻜﻨﺪ.ﻳﻌﻨﻲ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩﺳﺎﺯﻱﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪﻭﺟﻮﺩ ﺁﻳﺪ ﺗﺎ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻴﺎﻧﺠﻴﮕﺮ ﻳﺎ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﺍﺑﺘﻜﺎﺭ ﻣﺴﺎﻋﻲ ﺟﻤﻴﻠﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺭﺩ ،ﻭﺍﺭﺩ ﻋﻤﻞ ﺷﻮﺩ.ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎﻱ ﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ ﺑﻬﺘﺮ ﺟﻮﺍﺑﮕﻮﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎﻱ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ .ﺩﺭﺧﺼﻮﺹ ﻛﻤﻚ ۳۰۰ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺩﻻﺭﻱ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻳﻚ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭ ﻳﻚ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻣﺼﻮﺑﺎﺕ ﭘﺎﺭﻟﻤﺎﻥ ﻫﺮ ﻛﺸﻮﺭ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻛﻤﻜﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻳﺎﺑﺪ ﺑﺎﺯ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﻣﺼﻮﺑﺎﺕ ﻣﺠﻠﺲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻧﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺍﺑﺘﻜﺎﺭﺍﺗﻲ ﺑﺰﻧﺪ .ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﻓﺮﻭﭘﺎﺷﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺗﺎﺛﻴﺮﺍﺕ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻣﺨﺮﺏﺗﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺎ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ .ﻳﻌﻨﻲ ﺍﮔﺮ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻓﺮﻭ ﺑﭙﺎﺷﺪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺎ ﺟﺪﻱﺗﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺟﺮﻳﺎﻥﻫﺎﻱ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺩﺭ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﻗﻮﻱﺗﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ .ﺛﺒﺎﺕ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ ﭼﺮﺍﻛﻪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﻲﺛﺒﺎﺗﻲ ﺩﺭ ﺍﻋﻀﺎ ﻳﺎ ﻳﻚ ﺟﺰﺀ ﺍﺯ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻲﺛﺒﺎﺗﻲ ﺩﺭ ﻛﻞ ﺍﻋﻀﺎ ﻣﻲﺷﻮﺩ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺛﺒﺎﺕ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺎﺯﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻳﻚ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪﻣﺤﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﺗﺎ ﺛﺒﺎﺕ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺎ ﻫﻢ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮﺩ .ﺭﺷﺪ ﻣﺎ ﻣﻨﻮﻁ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺁﺭﺍﻡ ﺩﺭ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﻣﺎﺳﺖ .ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺻﺮﻑﻧﻈﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﭼﻪ ﻣﺒﻠﻐﻲ ﻛﻤﻚ ﻛﺮﺩﻩ ﻧﮕﺎﻩ ﺗﻮﺳﻌﻪﺁﻭﺭ ﻭ ﺛﺒﺎﺕﺁﻭﺭ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺎ ﻫﻢ ﺳﻮﺩﻣﻨﺪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﭘﺘﺮﺍﺋﻮﺱ ﺑﻪ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺍﺫﻋﺎﻥ ﻛﺮﺩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﻤﻼﺕ ﭘﻴﺎﭘﻲ ﺑﻪ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻣﺘﻼﺷﻲ ﺷﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺧﺎﻭﺭﻣﻴﺎﻧﻪ ﻭ ﺁﺳﻴﺎﻱ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻲ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﺭﺍ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺑﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻓﺎﺭﺱ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﺍﺯ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ "ﺩﻳﻠﻲ ﺗﺎﻳﻤﺰ " ،ﮊﻧﺮﺍﻝ "ﺩﻳﻮﻳﺪ ﭘﺘﺮﺍﺋﻮﺱ " ﺩﺭ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺍﻱ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻱ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺧﻮﺩ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎﻱ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺩﺭ ﻋﺮﺍﻕ ،ﻳﻤﻦ ،ﺳﻮﻣﺎﻟﻲ ،ﺷﻤﺎﻝ ﺁﻓﺮﻳﻘﺎ ﻭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﺭﺍ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﺍﺭﺷﺪ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﻭﻱ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﻣﺎﻩﻫﺎﻱ ﺳﺨﺖ ﭘﻴﺶﺭﻭ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ ﻛﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎﺕ ﻭ ﻧﻴﺮﻭ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﺍﻭ ﺍﻓﺰﻭﺩ :ﻣﺎ ﺍﺯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩ ﺍﻣﻦ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﻧﺪﻫﺪ ﻫﺮ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭﻱ ﺩﺍﺭﻳﻢ .ﺳﺨﻨﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﮊﻧﺮﺍﻝ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺳﺎﻝﻫﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﺁﻥ ﻣﺘﻼﺷﻲ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﻱ ﻛﻮﭼﻚ ﻭ ﻛﻢ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮﺩ .ﮊﻧﺮﺍﻝ ﭘﺘﺮﺍﺋﻮﺱ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ
ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻲ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ ﻛﻪ ﻗﺎﺩﺭ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﺮﺡﻫﺎﻱ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ .ﻭﻱ ﺍﻓﺰﻭﺩ :ﺩﺭ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﻳﻚ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﭘﻮﻝ ،ﻧﻈﺮﺍﺕ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ،ﻣﻮﺍﺩ ﻣﻨﻔﺠﺮﻩ ﻭ ﻧﻴﺮﻭ ﺑﻪ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ .ﮊﻧﺮﺍﻝ ﭘﺘﺮﺍﺋﻮﺱ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﻋﻼﻡ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﻱ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺘﻲ ﺩﺭﻣﺮﺍﻛﺶ ﻭ ﺳﻮﻣﺎﻟﻲ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩﺍﻱ ﺑﺎ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﻨﺪﻱ ﭘﻴﺶ ﭘﺘﺮﺍﺋﻮﺱ ﺍﻋﻼﻡ ﻛﺮﺩ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﻔﻮﺫ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺗﻬﺪﻳﺪﻱ ﺟﺪﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩﻳﺖ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﺷﻮﺩ .ﻭﻱ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﻓﺮﺍﻃﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺧﻄﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺑﻮﺩ ،ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻨﺪ ﺩﺭ ﺷﺮﻕ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻣﻲ ﺭﻭﺩ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ،ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻫﻨﺪ ،ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻧﺒﺮﺩ ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﻧﻔﻮﺫ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻛﻨﺪ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﺣﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺍﻋﺘﺮﺍﻑ "ﻫﻴﻼﺭﻱ ﻛﻠﻴﻨﺘﻮﻥ " ﻭﺯﻳﺮ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ،ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﺍﺷﻐﺎﻝ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮﺭﻭﻱ ﺳﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﻧﻜﺘﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻭﺭﻭﺩ ﻭ ﺩﺧﺎﻟﺖ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﺑﻮﻳﮋﻩ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﻢ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺩﺭﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﻲ ﻛﻤﻚ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖﻫﺎﻱ ﻣﺎﻟﻲ ﻭ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎﺗﻲ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺭﺷﺪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻛﺸﻮﺭ ﻓﺪﺭﺍﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻌﺮﻑ ﻫﻮﻳﺖ ﻗﻮﻣﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﭼﻬﺎﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﻋﻤﺪﻩ ﻱ ﻗﻮﻣﻲ ﺑﺴﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ: -۱ﺍﻳﺎﻟﺖ ﭘﻨﺠﺎﺏ :ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ۶۴ﺩﺭﺻﺪ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﻨﺠﺎﺑﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺑﻪ ۹۰ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻧﻔﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﻭ ﭘﻨﺠﺎﺏ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮﺭﻱ ﻭ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ. -۲ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ :ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﺩﺭ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺏ ۲۱ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻧﻔﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ .ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﻋﻤﺪﺗ ﹰﺎ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ. ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ۱۶ﺩﺭﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ۳۰ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻧﻔﺮ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺯﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ .ﭘﻴﺸﺎﻭﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﺍﺯ ۲۴ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﺩﺍﺭﻱ ﻛﺸﻮﺭ ﺿﻠﻊ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ،ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻧﻮﺍﺣﻲ ﻣﺮﺯﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﻔﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻱ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ .ﺍﻳﻦ ﻧﻮﺍﺣﻲ ﺑﻪ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺁﺯﺍﺩ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﻧﺪ. -۳ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ :ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﻮﭼﻚ ﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻭﺳﻌﺖ ،ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ .ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺁﻥ ﺷﻬﺮ ﻛﻮﻳﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺑﻠﻮﭼﻬﺎ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ .ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻗﻮﻣﻲ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺑﻠﻮﭺ ﻫﺎ ۶۰ﺩﺭﺻﺪ ﻭ ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ۴۰ﺩﺭﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ .ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻠﻮﭼﻬﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ۸ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻧﻔﺮ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮﺩ ﻛﻪ ۵ﺩﺭﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ.
ﺑﻠﻮﭺ ﻫﺎ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻱ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻗﻮﻡ ﺩﻳﮕﺮ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺟﺪﺍﻳﻲ ﻃﻠﺒﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ .ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﺳﺘﻘﻼﻝ ﻃﻠﺐ ﺑﻠﻮﭺ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺷﺶ ﺩﻫﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻮﺭﺵ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﺯﺩﻧﺪ .ﺷﻮﺭﺷﻴﺎﻥ ﺑﻠﻮﭺ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻗﻴﺎﻡ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﺷﺎﻥ ﻋﻠﻴﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ ﺳﺮﻛﻮﺏ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ .ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﭼﻮﻥ ﮔﺎﺯ ﻃﺒﻴﻌﻲ، ﺍﻭﺭﺍﻧﻴﻮﻡ ،ﻣﺲ ﻭ ﺫﺧﺎﻳﺮ ﻧﻔﺘﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ۳۶ﺩﺭﺻﺪ ﮔﺎﺯ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺍﺯ ﻓﻘﻴﺮ ﺗﺮﻳﻦ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﭼﻬﺎﺭﮔﺎﻧﻪ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. -۴ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﻨﺪ :ﻣﺮﻛﺰ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﻨﺪ ﺷﻬﺮ ﻛﺮﺍﭼﻲ ﺍﺳﺖ .ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﻋﻤﺪﺗ ﹰﺎ ﺳﻨﺪﻱ ﻫﺎ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ ۱۵ﺩﺭﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ .ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﻨﺪ ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺍﻱ ﺍﺯ ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۴۷ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﺯﺍﺩﻱ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﻭ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﺸﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻧﻘﻞ ﻣﻜﺎﻥ ﻛﺮﺩﻧﺪ .ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻗﻮﻣﻲ ﺑﻨﺎﻡ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻳﺎﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ۸ﺩﺭﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ .ﺳﻨﺪﻳﻬﺎ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺳﻨﺪﻱ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ .ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﺳﻨﺪﻳﻬﺎ ﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﻗﻮﻣﻲ ﻣﻬﺎﺟﺮ ،ﭘﺸﺘﻮﻧﻬﺎ ﻭ ﺑﻠﻮﭺ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ .ﻧﻔﻮﺱ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﻨﺪ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ۳۶ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻧﻔﺮ ﺍﺳﺖ.
ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺯﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻧﻘﺎﻁ ﺍﺻﻠﻲ ﺣﻀﻮﺭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺍﻳﺎﻟﺖ ﻣﺮﺯﻱ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺑﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ .ﻣﺮﻛﺰ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺷﻬﺮ ﭘﻴﺸﺎﻭﺭ ﺍﺳﺖ .ﺍﻛﺜﺮ ﺳﺎﻛﻨﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺭﺩﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺭﺍ ﺳﺮﺣﺪ ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ .ﺍﻳﻦ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﻗﻮﻣﻴﺖ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ ﻗﻨﺪﻫﺎﺭ ﻫﻢ ﮔﺮﺍﻳﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ .ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ،ﻣﺮﺯ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ) ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﻲ ﻛﻨﺮ ،ﻧﻨﮕﺮﻫﺎﺭ ،ﺧﻮﺳﺖ ﻭ ﭘﻜﺘﻴﺎ ﺩﺭ ﺷﺮﻕ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﻣﺮﺯ ﺍﺳﺖ ،ﺍﺯ ﻧﻮﻋﻲ ﺧﻮﺩ ﻣﺨﺘﺎﺭﻱ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺯﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺍﻳﺎﻟﺘﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ(. ﺟﻨﺒﺶ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﻧﺸﻴﻦ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭ ﺑﻮﺩ .ﺑﺎﻓﺖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ،ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ ﻭ ﺳﻨﺘﻲ ﺁﻥ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻓﻘﺮ ﺷﺪﻳﺪ ،ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻭﻫﺎﺑﻴﺖ ﺑﺎ ﺷﻌﺎﺭﻫﺎﻱ ﺩﻳﻨﻲ ﻭﭘﻮﻟﻬﺎﻱ ﻧﻔﺘﻲ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ. ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﻭﺯﻳﺮﺳﺘﺎﻥ ،ﻳﻜﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﻧﻘﺎﻁ ﺍﺻﻠﻲ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻛﺎﻣﻼ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻱ ﻭ ﺭﻳﺶ ﺳﻔﻴﺪﻱ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺳﺖ .ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻢ ﻣﺮﺯ ﺑﺎ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .ﺍﺯ ﻛﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ۳ﺩﺭﺻﺪ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺑﺎﻓﺖ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ. ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺧﺎﺹ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﻭ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﻞ ﺍﻣﻦ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻪ »ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﺤﻠﻲ« ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮﺩ .ﺍﻛﺜﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺧﻮﺍﺳﺘﺎﺭ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﺍﻗﺒﺎﻝ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻔﻮﺫ ﻭ ﻗﺪﺭﺕ ﻓﻌﻠﻲ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﺍﺳﺖ .ﺳﻮﺍﺕ ﺩﺭ ۱۶۰ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮﻱ ﺍﺳﻼﻡﺁﺑﺎﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻛﻮﻩﻫﺎﻱ ﻫﻨﺪﻭﻛﺶ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ .ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺨﺶ ﺳﻮﺍﺕ ﺷﻬﺮ ﺳﻴﺪﻭ ﺷﺮﻳﻒ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﺩﺭﻩ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺁﺭﺍﻡ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺧﻮﺩﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲﻛﺮﺩ .ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺗﻔﺴﻴﺮﻱ ﻣﻴﺎﻧﻪﺭﻭﺍﻧﻪ ﺍﺯ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺭﺍ ﺍﺟﺮﺍ ﻣﻲﻛﺮﺩﻧﺪ .ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ ۱۹۶۹ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺭﺳﻤﻲ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ .ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ﺑﻌﺪ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﺭﺳﻤﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺿﻌﻴﻒ ﻋﻤﻞ ﻛﺮﺩﻧﺪ؛ ﺭﻭﻧﺪ ﻣﺤﺎﻛﻤﺎﺕ ﺑﺎ ﺗﺎﺧﻴﺮﻫﺎﻱ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻓﺴﺎﺩ ﺭﺍ ﻧﻤﻲﺷﺪ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﻛﻢﻛﻢ ﺩﻟﺘﻨﮓ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﺳﺎﺩﻩ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﺪﻧﺪ .ﺍﻭﺍﻳﻞ ﺩﻫﻪ ۱۹۹۰ﻣﻴﻼﺩﻱ ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻫﺪﻓﺶ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﻋﻼﻡ ﺷﺪ. ﺩﻭﻟﺖ ﺑﻲﻧﻈﻴﺮ ﺑﻮﺗﻮ ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺑﺎ ﺻﻮﻓﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﻭﺣﺎﻧﻲ ﺍﻫﻞ ﺳﻮﺍﺕ ﺑﻪ ﺗﻮﺍﻓﻘﻲ ﺭﺳﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺍﺣﻴﺎ ﺷﻮﻧﺪ. ﺻﻮﻓﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﻛﺴﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻫﻢ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .ﮔﺮﻭﻩ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻮﺍﻣﺒﺮ ۲۰۰۸ﺑﻪ ﺗﺼﺮﻑ ﺩﺭ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺣﻜﻢ ﻓﺮﻣﺎﺳﺖ .ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻓﻀﻞﺍﷲ ،ﺭﻫﺒﺮ ﮔﺮﻭﻩ ﻣﺴﻠﺢ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ »ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺍﻧﻔﺎﺫ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﺤﻤﺪﻱ« ﺍﺯ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻱ ﻣﺴﻠﺢ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻤﻨﻮﻉ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺣﺪﻭﺩ ۲۰۰ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺭﺍ ﺑﻤﺐﮔﺬﺍﺭﻱ ﻛﺮﺩﻩ ﻳﺎ ﺳﻮﺯﺍﻧﺪﻩﺍﻧﺪ.
ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﺻﻠﻲ ﺟﻨﺒﺶ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ -۱ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ :ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺳﺖ .ﺻﻮﻓﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﻫﺒﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﺤﻠﻲ ﺳﻮﺍﺕ ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺑﺮ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ،ﺩﺭ ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ "ﺑﺖﺧﺎﻧﻪ " ﻭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺩﺍﺩﮔﺴﺘﺮﻱ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﻛﻔﺮ ﺁﻣﻴﺰ ﺧﻮﺍﻧﺪ .ﺍﺯ ﻧﮕﺎﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺍﮔﺮﭼﻪ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ "ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺳﻨﺖ " ﺭﺍ ﺑﺰﺭﮒﺗﺮﻳﻦ ﻣﺎﺧﺬ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﻫﺮﮔﺰ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻧﻤﻲ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺳﻨﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﻴﭻ ﺣﻜﻤﻲ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺻﺎﺩﺭ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﺩ. -۲ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻱ ﺩﺍﺭﺍﻟﻘﻀﺎ ﻭﺍﺟﺮﺍﻱ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻲ :ﻣﺪﻝ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻭﺍﺟﺮﺍﻱ ﺣﺪﻭﺩ ﺷﺮﻋﻲ، ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ،ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺍﻟﻘﻀﺎ ﺍﺳﺖ .ﻃﺎﻟﻠﺒﺎﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺑﺎ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯﺩﻭﻟﺖ ﺍﻳﺎﻟﺘﻲ ﺳﺮﺣﺪ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﭼﻬﺎﺭ ﺭﻭﺯ "ﺩﺍﺭﺍﻟﻘﻀﺎﺀ " ﺭﺍ ﺍﺟﺮﺍ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻃﻲ ۳۰ﺭﻭﺯ ﻗﻀﺎﺕ ﺷﺮﻋﻲ ﻣﻨﺼﻮﺏ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻗﻀﺎﺕ ﻭ ﻛﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﺭﺳﻤﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﺳﺮﻉ ﻭﻗﺖ ،ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻮﺍﺕ ﻭ ﺑﺨﺶ "ﻣﻼ ﻛﻨﺪ " ﺭﺍ ﺗﺮﻙ ﻛﻨﺪ. ﺍﺣﻜﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺧﻮﺍﺳﺘﺎﺭ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺁﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ،ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﺧﺮﻭﺝ ﺯﻧﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺣﺠﺎﺏ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻲ، ﺍﻟﺰﺍﻣﻲ ﺑﻮﺩﻥ ﺭﻳﺶ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻳﻚ ﺩﺳﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺣﺮﺍﻡ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﻳﻮ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .ﻃﺒﻖ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ،ﻫﺮ ﻣﺮﺩ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﺎﻣﻪ ﻣﺸﻜﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﮕﺬﺍﺭﺩ ﻭ ﻫﻴﭻ ﻣﺮﺩﻱ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﻋﻤﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﻛﻼﻫﻲ ﺑﻪ ﺭﻧﮓ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮﺩ.
-۳ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ :ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺏ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺗﻔﻜﺮﺍﺕ ﻣﺘﺤﺠﺮﺍﻧﻪ ﻭ ﺗﻌﺼﺐ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻮﺩ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﻴﺶ ﻭ ﺁﺋﻴﻨﻲ ﺟﺰ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻗﺒﻮﻝ ﻧﺪﺍﺭﺩ ،ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮ ﻣﻲ ﺧﻴﺰﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺩﻳﺮ ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﺎﻥ ﻭ ﻛﺮﻡ ﺍﻳﺠﻨﺴﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰﻱ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ ،ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱ ﻫﺎﻱ ﺁﺗﻲ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ ﻣﺘﺤﺠﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﻓﺖ .ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺎﺟﺪ ﻭ ﺍﻣﺎﻛﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻌﻴﺎﻥ ﺗﻌﻠﻖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺩﻳﺮ ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺧﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺻﺪﻫﺎ ﺗﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺗﺤﺠﺮ ﻭ ﺗﻌﺼﺐ ﻛﻮﺭ ﺁﻧﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ. ﻋﻘﺪ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﺻﻠﺢ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﺤﻠﻲ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺳﺎﻝ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﻱ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ،ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﺷﻮﺏ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ .ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﺭﺍﻡ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﻲ ﺍﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻟﺬﺍ ﺗﻮﺍﻓﻘﻨﺎﻣﻪ ﺍﻱ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﻣﻀﺎ ﺷﺪ. ﺩﺭ ۱۶ﻓﺒﺮﻭﺭﻱ ۲۰۰۹ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ۲۵ﺣﻤﻞ ﻣﺎﻩ ﺳﺎﻝ ﺟﺎﺭﻱ ،ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺗﻮﺍﻓﻘﻨﺎﻣﻪﺍﻱ ﺭﺍ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻮﺍﺕ ﺑﻪ ﺍﻣﻀﺎ ﺭﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺩﺍﺩ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﻜﻤﺮﺍﻧﻲ ﻛﻨﻨﺪ .ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮﺩ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺻﻠﺢ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺍﺯ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺻﻠﺢ ﺭﺍ ﻣﻘﺪﻣﻪﺍﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﻛﻞ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ،ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪﻱ ﻛﻞ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﺘ ﹰﺎ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻲﭘﻨﺪﺍﺭﻧﺪ. ﺷﺮﻁ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻣﻀﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺍﻓﻘﻨﺎﻣﻪ ،ﺧﻠﻊ ﺳﻼﺡ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻮﺍﺕ ﺑﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻜﺮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻳﻮﺳﻒ ﺭﺿﺎ ﮔﻴﻼﻧﻲ ﻧﺨﺴﺖ ﻭﺯﻳﺮ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﺩ ،ﺁﺻﻒ ﻋﻠﻲ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺭﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻓﺸﺎﺭﻫﺎﻱ ﻫﻢ ﺣﺰﺑﻲﻫﺎ ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬﺍﺭﺍﻥ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪﻡ ﺧﻠﻊ ﺳﻼﺡ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ،ﺁﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﺍﻣﻀﺎ ﻛﺮﺩ. ﺍﻋﻼﻡ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﭘﺎﺭﻟﻤﺎﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍ ﺑﻮﺩ .ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱﻫﺎﻱ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺟﻨﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺭﻓﺖ .ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ،ﺧﺼﻮﺻﺎ ﻛﻪ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﻴﻠﻪﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﻚ ﻣﻜﺎﻥ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺍﺳﺖ. ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﻏﺮﺑﻲ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻫﺎﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﺩﺭﺧﺼﻮﺹ ﻧﻔﻮﺫ ﻓﺰﺍﻳﻨﺪﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ، ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻳﺎﻟﺘﻲ ﺳﺮﺣﺪ ،ﺭﺍﻳﺰﻧﻲ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺻﻮﻓﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭﺳﻮﺍﺕ ﻭ ﻣﻼﻛﻨﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﮔﻔﺖ ﻭ ﮔﻮﻫﺎﻱ ﺳﻤﻴﻊ ﺍﻟﺤﻖ ﺭﻳﻴﺲ ﺣﺰﺏ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﻱ ﺍﺳﻼﻡ )ﺷﺎﺧﻪ ﺳﻤﻴﻊ( ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﻮﻧﺮ ﺧﺎﺭﺝ ﺷﻮﻧﺪ.
ﺻﻮﻓﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻱ ﻧﺸﺴﺖ ﻫﺎﻱ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻡ ﻫﺎﻱ ﻣﺤﻠﻲ ﺍﺯ ﻳﻜﺴﻮ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﺍﻋﻀﺎﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺳﻮﺍﺕ ،ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﮔﺮﻭﻫﻬﺎﻱ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭﻣﺴﺎﺟﺪ ،ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺑﻮﻧﺮ ﻭ ﺳﻮﺍﺕ ﺩﻳﺪﻩ ﻧﺸﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﮔﺸﺖ ﺯﻧﻲ ﺩﺭﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻱ ﻛﻨﻨﺪ. ﺗﺤﺮﻛﺎﺕ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻭﻱ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ ،ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﻳﻮﺳﻒ ﺭﺿﺎ ﮔﻴﻼﻧﻲ ﻧﺨﺴﺖ ﻭﺯﻳﺮ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭﻣﺠﻠﺲ ﻣﻠﻲ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺻﻠﺢ ﺩﺭ ﺳﻮﺍﺕ ﻭ ﺣﻀﻮﺭ ﻣﺠﺪﺩ ﺍﺭﺗﺶ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﺪ .ﻭﻱ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻛﺮﺩ :ﺩﺭﺻﻮﺭﺕ ﺟﺪﻱ ﺷﺪﻥ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺩﻭﻟﺖ ﻣﻮﺍﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ ﺻﻠﺢ ﺩﺭ ﺳﻮﺍﺕ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﻱ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﺑﻤﺐ ﺩﺭ ﺩﻳﺮ ﺳﻔﻠﻲ ﻛﻪ ﻳﺎﺯﺩﻩ ﺗﻦ ﺍﺯ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﺳﺮﺣﺪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻛﺎﻡ ﻣﺮﮒ ﻛﺸﺎﻧﺪ ،ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺭﺗﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﻣﺠﺎﺏ ﻛﺮﺩ. ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻃﻲ ﺩﻭﺭﻭﺯ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻮﺍﺿﻊ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﺤﻠﻲ ﺩﺭ ﺍﻭﺭﻛﺰﻳﻲ ،ﺩﻳﺮ ﺳﻔﻠﻲ ﻭ ﻣﻼﻛﻨﺪ ﺑﺎ ﺑﺎﻟﮕﺮﺩ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻫﺪﻑ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ ﻭ ﻣﻨﻬﺪﻡ ﻛﺮﺩ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ،ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ۱۰۰ﺗﻦ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ. ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺻﻮﻓﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺬﺍﻛﺮﺍﺕ ﺻﻠﺢ ﺑﺎ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻭﺍﻛﻨﺶ ﺑﻪ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﺍﺧﻴﺮ ،ﺑﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻮﺍﺕ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺗﻮﺍﻓﻘﻨﺎﻣﻪ ﺻﻠﺢ ﺩﺍﻧﺴﺖ .ﻭﻱ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮﺩ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺁﻏﺎﺯ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻮﺍﺕ ،ﮔﻔﺖ ﻭ ﮔﻮﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻡ ﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﺩﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺁﻭﺭﺩ. ﺑﻬﺮ ﺣﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﺭﺳﻴﺪ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺯﻳﺎﺩﻩ ﺧﻮﺍﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺣﺲ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﻣﻲ ﻛﺮﺩ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﻧﻴﺰ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻼﺡﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺯﻣﻴﻦ ﻧﮕﺬﺍﺷﺘﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺳﻴﻄﺮﻩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺷﻬﺮﻙ ﺑﻮﻧﺮ ﻧﻴﺰ ﺗﺴﺮﻱ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ،ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻧﻔﻮﺫ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮ ﻛﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺷﺪ. ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﻧﺎﺭﺍﺿﻲ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺧﻮﺍﺳﺘﺎﺭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺷﺪ ﻭ ﺧﺎﻧﻢ ﻛﻠﻴﻨﺘﻮﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﺮ ﻛﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﺸﺪﺍﺭ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺳﻼﻡﺁﺑﺎﺩ ﺷﻤﺎﻝ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭﺍﮔﺬﺍﺭ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺧﺎﻧﻢ ﻛﻠﻴﻨﺘﻮﻥ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ :ﺳﻼﺡﻫﺎﻱ ﺍﺗﻤﻲ ﭘﺎ ﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﻲ ﺧﻄﺮ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺩﺭﺣﺎﻝ ﭘﻴﺸﺮﻭﻱ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭼﻪ ﭘﻴﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺁﻣﺪ ،ﻧﮕﺮﺍﻧﻲﻫﺎﻳﻲ ﺩﺍﺭﺩ. ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﻮﺭﺵ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﻩ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮﺍﺿﻊ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﺩﺭ ﺑﻮﻧﺮ ،ﺩﻳﺮ ﻭ ﺳﻮﺍﺕ ﺯﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ﺳﻔﺮ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻛﻤﻚ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻣﻨﻮﻁ ﺑﻪ ﺟﺪﻳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﺎ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻓﻌﻠﻲ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﻣﺜﺒﺘﻲ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺧﻮﺷﺒﻴﻨﺎﻧﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻫﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺩﺭ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ. ﺛﺒﺎﺕ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻳﻲ ﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻲ ﺛﺒﺎﺗﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺭﺍ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻲ ﺩﺍﻧﻨﺪ.
ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﻭ ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺳﻴﺎ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ،ﻳﻚ ﻛﺸﻮﺭ ﻧﺎﺁﺭﺍﻡ ﻭ ﭘﺮﻫﺮﺝ ﻭ ﻣﺮﺝ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺎﺛﺒﺎﺕ ﺍﺳﺖ. ﻧﻜﺘﻪ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺍﻳﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﺤﺮﻛﺎﺕ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﺩ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲﻫﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﺤﺮﻛﺎﺕ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺟﺪﻱ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﻋﻤﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ .ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻌﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻔﻆ ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ﺍﺭﺿﻲ ﻛﺸﻮﺭ ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻮﺩﺗﺎ ﺑﺰﻧﺪ. ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮﺍﻥ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻣﺎﺩﺍﻣﻴﻜﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺩﻭﻟﺘﻤﺮﺩﺍﻥ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻫﻤﺴﻮ ﺑﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻫﺪﻑ ﺁﺳﺎﻥﺗﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﺳﻮﺍﺕ ،ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ:ﺣﺴﻴﻦ ﺍﻣﻴﺪﻱ ﻣﺪﻝ »ﻫﺮﺝ ﻭ ﻣﺮﺝ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ« ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ،ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎﻱ ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ ﻳﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺮ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭﻟﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ -ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﻋﺮﺍﻕ ،ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﺧﺎﺭﺝ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺧﺴﺎﺭﺕ ﻫﺎﻱ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺭﺍ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮﺩ. ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺩﺭﺳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺭﻭﺯﻫﺎﻱ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻮﺵ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺭﺍﻩ ﺣﻞ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻭ ﻳﻚ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﮔﺮﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﭘﺮﻭﮊﻩ »ﺧﺎﻭﺭﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺰﺭﮒ« ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺎﺻﻠﻲ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ،ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﺎﻟﻲ ﻭ ﺗﻮﺍﻥ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮﻫﻮﻡ ،ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﻫﻴﺒﺖ ﻭ ﺍﻗﺘﺪﺍﺭ ﻭ ﻭﺟﻬﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻭ ﺍﺭﺗﺶ ﺁﻥ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻏﻔﻠﺖ ﺍﺯ ﻗﺪﺭﺕ ﻫﺎﻱ ﺭﻗﻴﺐ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﭼﻴﻦ ﻭ ﺭﻭﺳﻴﻪ ﻭ ﺩﻟﺨﻮﺭﻱ ﻫﻢ ﭘﻴﻤﺎﻧﺎﻥ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭﺱ ﺑﻌﺪﻱ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﭘﺮﻭﮊﻩ ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎﻱ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻭ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ،ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﺭﻭﺳﻴﻪ ،ﭼﻴﻦ ﻭ ﻫﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺷﻜﻞ ﺑﮕﻴﺮﺩ .ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺮﺝ ﻭ ﻣﺮﺝ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺭﺍﻳﺲ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ ۲۰۰۶ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺭﺳﻤﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺷﺖ ،ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺷﺪ .ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﻋﺮﺍﻕ ﻛﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﻳﻚ ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺩﺍﺭﺩ ،ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﻣﺤﻮﺭ ﺍﻫﺘﻤﺎﻡ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺍﻋﻼﻡ ﺷﺪ .ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺳﺖ ﺍﻧﺪﺭﻛﺎﺭﺍﻥ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ ﻭ ﺭﺳﻮﺍﻳﻲ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺗﺮﺩﺩ ﺍﻣﻦ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺳﻮﻱ ﻣﺮﺯ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺮﺣﺪ ﻭ ﻭﺯﻳﺮﺳﺘﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻋﻘﺒﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻄﺮﺡ ﻛﺮﺩﻧﺪ. ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﮕﺎﻩ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﻫﺎ ،ﺍﻫﺮﻡ ﺑﺎﻻﻧﺲ ﻭ ﺗﻮﺍﺯﻥ ﺑﺨﺶ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻱ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﻴﻨﻲ ﻫﺎ ﺍﺳﺖ ،ﻛﺴﺐ ﺩﻭﺳﺘﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻨﺪﻱ ﻫﺎ ﻭ ﻫﻤﮕﺮﺍﻳﻲ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎﻱ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺭﻗﻴﺐ ،ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ .ﻓﺸﺎﺭ ﺑﻪ ﭘﺮﻭﻳﺰ ﻣﺸﺮﻑ ﻭ ﺍﺗﻬﺎﻡ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻋﺪﻡ
ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺮﻛﻮﺏ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻟﻘﺎﻋﺪﻩ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺭﻭﻧﺪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺍﺯ ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪ .ﺑﻲ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﻣﺸﻜﻮﻙ ﺩﺍﻧﺴﺘﻦ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺍﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﻭ ﺭﻭ ﺩﺭ ﺭﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻭ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻭ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩ. ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﻞ ،ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﺍﻥ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺣﻮﺯﻩ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻭ ﻧﺎﺗﻮ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻧﺎﺍﻣﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﻳﺪ. ﻓﺸﺎﺭ ﺑﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﻪ ﺟﺰ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﻚ ﺩﺳﺘﻲ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻭ ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁﻧﻬﺎ ،ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻭﺍﻛﻨﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩ .ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻣﺎﻟﻲ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺭﻗﺒﺎﻱ ﺣﺰﺑﻲ -ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ،ﺍﻣﻜﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﻧﺪﺍﺷﺖ .ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺩﻟﻮ ۸۷ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﺭﺍ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ .ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ،ﺁﺗﺶ ﺑﺲ ﻭ ﺗﻮﻗﻒ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ،ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻭ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﺷﺮﻉ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺮﺣﺪ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﺍﺟﺮﺍ ﺩﺭ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ .ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻭ ﻏﺮﺏ ﺭﺍ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﺸﺪ ﻭ ﻟﺬﺍ ﺗﻮﺳﻂ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺍﻣﻀﺎ ﻧﮕﺮﺩﻳﺪ .ﻋﻠﺖ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺳﺘﻤﺮﺍﺭ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻣﻨﺎﺯﻋﻪ ﻭ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺣﺬﻑ ﻣﻲ ﺷﺪ ﻭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ ﺍﺯ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﻫﺎﻱ ﻫﻢ ﺟﻮﺍﺭ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲ ﻛﺮﺩ .ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺍﻳﻦ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺗﺎ ﻋﻜﺲ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﻭ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻭ ﺩﻟﻴﻞ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﺑﺪﻫﺪ ﻭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺧﻠﻊ ﺳﻼﺡ ﻫﺴﺘﻪ ﺍﻱ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﻳﺎﺑﻲ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﻫﺎ ﻣﻄﺮﺡ ﮔﺮﺩﺩ. ﻳﻚ ﻧﮕﺎﻩ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﻫﻢ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺟﺮﻗﻪ ﺩﺭﮔﻴﺮﻱ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻭﺍﻛﻨﺶ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻧﻔﻮﺫ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﻛﻪ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻳﻢ ﻃﻴﻒ ﻫﺎﻱ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ -ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ ،ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﭼﻨﺪ ﻫﺪﻑ ﺭﺍ ﻛﺴﺐ ﻼ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺗﺎ ﺣﺪﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺍﻣﺎﻥ ﺧﺮﻭﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻨﻨﺪ .ﻣﺜ ﹰ ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻣﻲ ﺭﻭﻧﺪ ،ﻋﻤﺪﺗ ﹰﺎ ﻣﻌﺘﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺑﺮﻛﺖ ﻛﺸﺖ ﺗﺮﻳﺎﻙ ﻭ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﺰﺍﺭﻉ ﺑﻲ ﺑﻬﺮﻩ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﻧﺪ. ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ،ﻛﺴﺐ ﻣﻮﺩﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻫﻨﺪﻱ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺣﻮﺯﻩ ﻧﺎﺍﻣﻦ ﺩﺭ ﺟﻨﻮﺏ ﺷﺮﻗﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻔﻮﺫ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﭘﺸﺘﻮﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺳﻮﻱ ﻣﺮﺯ ﺩﻳﻮﺭﺍﻧﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻫﻮﻳﺖ ﻭﺍﺣﺪ ﺍﺯ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ،ﻭﻋﺪﻩ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﻱ ﺍﻋﻼﻡ ﺷﺪﻩ ﺁﻥ ﻣﻀﺤﻚ ﺍﺳﺖ .ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﻮ ﺑﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﻭ ﻧﺎﺗﻮ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﺳﺮﻛﻮﺏ ﻛﻨﺪ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﺘﺮﺍﺋﻮﺱ ﻫﻢ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻗﺒﻮﻝ ﺩﺍﺭﺩ ،ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻧﻴﺮﻭ ﺭﺍ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﻧﻤﻲ ﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ،ﺩﺭ ﻣﺎﻩ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ۲۰ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺗﻌﺪﺍﺩﻱ ﺍﺯ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﭼﺸﻢ ﺍﻧﺪﺍﺯ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻛﺴﺐ ﻛﻨﻨﺪ .ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﻭ ﻋﺎﻣﻞ ﺍﺻﻠﻲ ،ﻣﺎﻟﻲ ﻭ ﻓﻜﺮﻱ ﺁﻧﺎﻥ ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻭﺍﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﻭﮊﻩ ﻛﺮﺩﻩ ﺗﺎ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻫﺪ. ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺴﻠﻲ ﺍﺯ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﻓﻜﺮﻱ ﺳﻠﻔﻲ ﻭ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺍﺭﺗﺶ ﺷﻮﺭﻭﻱ ﻓﻌﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ،ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺁﺷﻜﺎﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ ﺭﻭﺳﻴﻪ ﺩﺭ ﻗﻔﻘﺎﺯ ﻭ ﺁﺳﻴﺎﻱ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻭ ﻳﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻮﺍﺯﻧﻪ ﺳﺎﺯﻱ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﭼﻴﻦ
ﻣﻄﺮﺡ ﺍﺳﺖ .ﺑﺪﻳﻦ ﺭﻭ ،ﻭ ﺩﺭ ﻣﻨﻈﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ ،ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺿﻊ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ،ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺖ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ، ﺩﺭ ﺭﻳﺎﺽ ﺑﺎ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻭ ﺷﺎﻫﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﻭ ﺟﺰﺋﻴﺎﺕ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺎﻟﻲ ﺩﺭ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ .ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻘﺶ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﺍﺯﻃﺮﻳﻖ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺍﺯ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ -ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ. ﺑﺨﺶ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﻛﻪ ﻣﻨﻄﻖ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﻓﻜﺮﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ،ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎﻱ ۷ﺳﺎﻟﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ،ﺑﻲ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻱ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ .ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺁﻣﻮﺯﺵ ۱۱ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻴﺮﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﭼﻨﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻠﻴﺲ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﺎ ) ۲۰۱۳ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻬﺎﺭ ﺳﺎﻝ( ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻛﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ .ﺁﻗﺎﻱ ﻭﺭﺩﻙ ﻭﺯﻳﺮ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺍﻱ ﺑﺎ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺷﻮﺭﺍﻱ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﺭﺗﺶ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ )ﻭ ﺣﺘﻲ ﭘﻠﻴﺲ( ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ،ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺳﺒﻚ ﺗﺮ )ﻳﻌﻨﻲ ﺿﻌﻴﻒ ﺗﺮ( ﺍﺯ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﭘﻴﺎﺩﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﺍﺭﺗﺶ ﺷﻮﺭﻭﻱ ﻫﻢ ﻧﺎﭼﻴﺰﺗﺮ ﺍﺳﺖ!! ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻭ ﻧﺎﺗﻮ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺍﺳﺘﻤﺮﺍﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﺧﻮﺩ ،ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺍﺭﺗﺶ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﻧﻤﻲ ﺑﺮﻧﺪ .ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻋﺮﺍﻕ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻫﺎﻱ ﻧﻔﺘﻲ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﻱ ﺑﻪ ﺭﻓﻊ ﻣﺸﻜﻞ ﺧﻮﺩ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﻭﻟﻲ ﻫﻨﻮﺯ ﻓﺎﻗﺪ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﺯﺭﻫﻲ ،ﻫﻮﺍﻳﻲ ﻭ ﺩﺭﻳﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻭﺍﺣﺪﻫﺎﻱ ﺯﻣﻴﻨﻲ ﺍﺭﺗﺶ ﻋﺮﺍﻕ ،ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺗﺎ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻳﻚ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻭﻳﮋﻩ ﺗﺠﻬﻴﺰ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ .ﻗﺎﺑﻞ ﺫﻛﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﺭﻗﺎﻡ ﺩﻫﻬﺎ ﻣﻴﻠﻴﺎﺭﺩﻱ ﺍﻋﻼﻡ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﻭ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻱ ﺍﺭﺗﺶ ﻋﺮﺍﻕ ،ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﺧﺘﻼﺱ ﺑﺮﻣﻼ ﺷﺪ .ﺍﻳﻦ ﺍﺭﻗﺎﻡ ﺟﺪﺍﻱ ﺍﺯ ﺳﺮﻗﺖ ﻭ ﺳﻮﺀﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﺎﻟﻲ ﺍﺯ ﻧﻔﺖ ﻋﺮﺍﻕ ﺍﺳﺖ. ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﻱ ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﻫﻨﻮﺯ ﻓﺎﻗﺪ ﺍﺟﻤﺎﻉ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺭﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮﺭ ﺍﺳﺖ ﻭﻟﻲ ﺑﺎ ﺭﻭﻳﻜﺮﺩ ﻛﺴﺐ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﺍﺳﺖ .ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ۷ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ،ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﻤﻚ ۱۰ﻣﻴﻠﻴﺎﺭﺩﻱ ﺑﺮﺍﻱ ۵ﺳﺎﻝ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ ﺗﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ،ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﻄﻠﻮﺑﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻛﻮﺏ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﺩ. ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭ ﻋﺮﺍﻕ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ -ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﺭﺍ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ،ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺍﺭﺗﺶ ﺭﺍ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮ ﺍﺻﻠﻲ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﺳﻲ ﺳﺎﻟﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺣﺬﻑ ﻛﻨﺪ .ﻏﺎﻓﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻧﺎﺍﻣﻨﻲ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻱ ﺭﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﻄﺮ ﺳﻘﻮﻁ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻭ ﻳﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﻳﺎﺑﻲ ﻣﺠﺪﺩ ﺍﺭﺗﺶ ﺑﻪ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﺍﻓﺰﻭﺩ. ﻣﺪﻝ »ﻫﺮﺝ ﻭ ﻣﺮﺝ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ« ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ،ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎﻱ ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ ﻳﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺮ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭﻟﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ -ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﻋﺮﺍﻕ ،ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﺧﺎﺭﺝ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺧﺴﺎﺭﺕ ﻫﺎﻱ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺭﺍ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮﺩ. ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻧﻮﺍﺯ ﺷﺮﻳﻒ ﺍﺯ ﺍﺋﺘﻼﻑ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﺎ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﺧﺎﺭﺝ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺻﻒ ﻣﻌﺎﺭﺿﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺖ ﻭﻟﻲ ﻧﻴﺎﺯ ﻓﻮﺭﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻔﻆ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻭ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺳﻘﻮﻁ ﺁﻥ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺁﺷﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﺠﻴﮕﺮﻱ ﺳﻔﺎﺭﺕ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﺑﺎﺩ )ﺳﻔﻴﺮ ﻋﻠﻲ
ﻋﻮﺍﺽ ﻋﺴﻴﺮﻱ ﻛﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻔﺎﺭﺕ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﻴﺮﻭﺕ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮﺩ( ﺑﺮﺍﻱ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﻭ ﻧﻮﺍﺯﺷﺮﻳﻒ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﻮﺩ .ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ، ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎﻱ ﻣﺘﻔﺎﺳﺪﻱ ﺩﺭ ﺑﺮ ﺩﺍﺭﺩ .ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﻧﻘﺶ ﻓﻌﺎﻝ ﺗﺮﻱ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺮﻭﮊﻩ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﻴﺪﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻮﺍﺯ ﺷﺮﻳﻒ ﻭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺣﺴﻨﻪ ﺍﻱ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺑﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻓﺮﺍﻃﻲ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﺩﺍﺭﺩ ،ﺳﻘﻒ ﺗﻨﺶ ﻭ ﻧﺎﺍﻣﻨﻲ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﺘ ﹰﺎ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﻬﺘﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺩﺳﺖ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. ﺫﻛﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻮﺵ ﻭ ﻧﺸﺴﺖ ﻫﺎﻱ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻋﺮﺍﻕ ،ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﺍﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﻃﺮﺡ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺭﺩ ﻣﻲ ﻛﺮﺩ ﻭﻟﻲ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﻭ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺗﺤﻮﻝ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﻱ ،ﺷﺮﻛﺖ ﭘﺬﻳﺮﻱ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﺩ. ﺩﺭ ﺩﻭ ﻫﻔﺘﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺑﺘﻜﺎﺭ ﻋﻤﻞ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻭﻋﺪﻩ ﻛﻤﻚ ﻫﺎﻱ ﻣﺎﻟﻲ ﺩﺭ ﻧﺸﺴﺖ ﮊﺍﭘﻦ ،ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻮﺍﺕ ﻭ ﺑﻮﻧﺮ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺗﻠﻔﺎﺕ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﮔﺰﺍﺭﺷﻲ ﻛﻪ ﮊﻧﺮﺍﻝ »ﻣﻮﻟﻦ« ﺩﻭﺷﻨﺒﻪ ﺑﻪ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ» ،ﮔﻴﺘﺲ« ﻭ »ﭘﺘﺮﺍﺋﻮﺱ« ﺩﺭ ﻛﺎﺥ ﺳﻔﻴﺪ ﺩﺍﺩﻩ ،ﻓﺸﺎﺭ ﺑﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﺩﻭﻟﺖ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻔﻴﺪ ﻧﻤﻲ ﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲ ﺩﺍﻧﺪ .ﻭﻱ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻪ ﻣﺤﻮﺭ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﺤﻘﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ .ﭘﺎﻛﺴﺎﺯﻱ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﻔﻮﺫ ﻭ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ،ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻗﺪﺭﺕ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻭ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﻓﻌﺎﻝ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺳﺎﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ ﺭﺷﺪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ،ﺳﺮﻟﻮﺣﻪ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﺎﻟﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻪ ﺍﺟﺮﺍ ﺩﺭ ﺁﻳﺪ. ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﻭ ﻛﺮﺯﺍﻱ ﺑﺎ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭﺷﻨﺒﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﻗﺒﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻓﺸﺎﺭ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻳﻚ ﺭﻭﺯ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﻓﻮﻕ ﺑﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ .ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺳﺨﻨﮕﻮﻱ ﺧﻮﺩ ،ﻭﻋﺪﻩ ﺍﻧﺘﻘﺎﻡ ﻭ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﻣﺎﻧﺪﻧﻲ ﺑﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺁﻭﺍﺭﻩ ﺍﺯ ﺩﺭﻩ ﺳﻮﺍﺕ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻣﻠﻲ -ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻭﻟﻲ ﻛﺴﺐ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻭ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺷﺎﻳﺪ ﺁﺷﺘﻲ ﻧﻮﺍﺯ ﺷﺮﻳﻒ ﻭ ﺯﺭﺩﺍﺭﻱ ﻭ ﺍﺋﺘﻼﻑ ﺟﺪﻳﺪ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ،ﮔﺎﻫﻲ ﺍﺣﺘﻴﺎﻃﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻬﺎﺭ ﺍﺭﺗﺶ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ. ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﺧﻮﺍﻧﻲ ﺍﺯ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎﻱ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﻠﻮﻍ ﻭ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ،ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ،ﺟﺒﺮﺍﻥ ﺷﻜﺴﺖ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ،ﺑﺎ ﺭﻳﺴﻚ ﻫﺎﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻣﺎﺟﺮﺍﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎﻱ ﺧﻄﺮﻧﺎﻙ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﮊﻧﺮﺍﻝ ﻣﻜﻴﺮﻧﺎﻥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﻭ ﻧﺎﺗﻮ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﺮﺩﻩ ،ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﻴﺸﺮﻭﻱ ﺟﺪﻱ ﺩﺭ ﺟﻨﻮﺏ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻋﺎﺟﺰﻧﺪ ﻭ ﻛﺸﺘﺎﺭ ﻳﻜﺼﺪ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪ ﻋﺎﺩﻱ ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻟﺖ ﻓﺮﺍﻩ ﺑﺮ ﺗﻨﻔﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﺷﻐﺎﻟﮕﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺍﻓﺰﻭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﻳﻚ ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ،ﺩﻭ ﺷﻜﺴﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻧﺼﻴﺐ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ. ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﻭﻟﻲ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﻃﺮﺡ ﺍﺗﻬﺎﻡ ﻭ ﺷﺎﻧﺘﺎﮊ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ - ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ،ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﻣﺴﻠﻂ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ .ﻛﺮﺯﺍﻱ ﻭ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮ ﻧﻘﺶ ﻣﺜﺒﺖ ﻭ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺣﻨﺎﻱ ﺍﺗﻬﺎﻣﺎﺕ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺭﺍ ﺑﻲ ﺭﻧﮓ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.
ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻭ ﻧﺎﺗﻮ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻨﻔﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺷﺪﻩ ،ﺣﻤﻼﺕ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻓﺮﺍﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﺯﻫﺎﻱ ﺷﺮﻗﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ،ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻣﺸﻜﻮﻙ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺣﻮﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﺨﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﻣﻲ ﮔﺬﺍﺭﺩ .ﺍﻳﻦ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﻧﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﺣﻀﻮﺭ ﻓﻌﺎﻝ ﺗﺮ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻲ ﻭ ﻧﺎﺗﻮ ﺩﺭ ﻣﺮﺯﻫﺎﻱ ﺷﺮﻗﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﻓﻌﺎﻝ ﺗﺮ ﻛﺮﺩﻥ ﻃﺎﻟﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻨﺼﺮﻱ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ .ﺷﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻭ ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﻫﺎﻱ ﺑﻌﺪﻱ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺍﻟﮕﻮﻱ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﻣﺠﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ »ﺁﺳﺘﻴﻦ ﻣﺨﻤﻠﻲ« ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭﺍﺯ ﺷﺪﻩ ﻭﻟﻲ ﺑﻪ ﻗﻮﻝ ﻛﺴﻴﻨﺠﺮ ،ﺑﺮﮊﻳﻨﺴﻜﻲ ﻭ ﻭﻟﻔﻮﺩﺗﻴﺲ ﺩﺭ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ )ﭘﺲ ﺍﺯ ﺻﺪ ﺭﻭﺯ ﺍﻭﻝ ﺣﻜﻮﻣﺖ( ،ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺍﺿﻊ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﺍﻭﺑﺎﻣﺎ ﺑﻪ »ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺭﻭﺷﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺍﻣﺮﻳﮑﺎ« ﻣﺒﺪﻝ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺁﻥ ﻗﺎﺑﻞ ﺩﺭﻙ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ »ﺩﺳﺖ ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ« ﻳﺎ »ﭘﻨﺠﻪ ﺁﻫﻨﻴﻦ« ﺍﺯ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
www.pendar.eu