Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu
SWOT ANALİZİ T.Bilgehan Gürlek
Haziran 2002 TÜSSİDE-Gebze
SWOT ANALİZİ NEDİR ? SWOT analizi incelenen kuruluşun, tekniğin, sürecin veya durumun güçlü ve zayıf yönlerini belirlemekte ve dış çevreden kaynaklanan fırsat ve tehditleri saptamakta kullanılan bir tekniktir.
NEDEN SWOT ANALİZİ ? • Amaç; iç ve dış etkenleri dikkate alarak, varolan güçlü yönler ve fırsatlardan en üst düzeyde yararlanacak, tehditlerin ve zayıf yanların etkisini en aza indirecek plan ve stratejiler geliştirmektir. • SWOT analizi, güçlü olduğumuz ve büyük fırsatların yattığı alanlara odaklanmamızı sağlar.
NE ZAMAN KULLANILMALI ? • Stratejik bir plan geliştirilmesi aşamasında • Sorun tanımlama ve çözüm oluşturulması aşamalarında • Nicel verilerin yetersiz, bilgilerin kişilerin belleklerinde olduğu durumların analizinde
SWOT POZİTİF
NEGATİF
İÇSEL
GÜÇLÜ YÖNLER
ZAYIF YÖNLER
DIŞSAL
FIRSATLAR
TEHDİTLER
YÖNTEM • İç analiz – Kuruluşun, sistemin kaynak ve yeteneklerinin incelenerek güçlü ve zayıf yönlerin belirlenmesi – Genellikle kontrolumuz altında olabilen – Kıyaslama
• Dış Analiz – Çevre etkenlerinin belirlenerek fırsat ve tehditlerin saptanması – Genellikle kontrolumuz dışında olan – Dış etkenler : • • • •
Politik Ekonomik Sosyo-Kültürel Teknolojik
YÖNTEM • Farklı birim ve alanlardan kişilerin bir araya gelmesi • Çapraz fonksiyonel takım yaklaşımı ve kolaylaştırıcı katkısı • Çevresel değişimlere karşılık sistem yeteneklerinin haritasının çıkarılması • Deneyimlere ve farklı gözlemlere dayalı öznel bilgilerin anlamlı bir halde düzenlenmesi
GÜÇLÜ YÖNLERİN SAPTANMASI • Üstünlükleriniz nelerdir ? • Neleri iyi yaparsınız ? • Başkaları, güçlü yanlarınız olarak neleri görmekteler ? * Gerçekçi olun * Tüm karakteristiklerinizi sıralayın
ZAYIF YÖNLERİN SAPTANMASI • Neleri kötü yapmaktasınız ? • Neleri iyileştirmeye gereksiniminiz var ? • Başkaları hangi konularda sizden daha iyidirler ? • Başkalarının gözüyle ne gibi zayıflıklarınız ortaya çıkmakta ?
FIRSATLAR • Önünüzde duran fırsatlar nelerdir ? • Çevrede ne gibi ilginç gelişmeler yaşanmakta ? Fırsat Yaratan Kaynaklar: • Teknoloji ve pazarda oluşan değişimler • Hükümet politikalarındaki değişiklikler • Sosyo-kültürel yapıdaki değişimler • Yerel olaylar
TEHDİTLER • Ne gibi engellerle karşılaşmaktasınız ? • Rakipleriniz ne yapmaktalar ? • Beklenen iş, ürün veya hizmet standartları değişmekte mi ? • Değişen teknoloji konumunuzu tehdit ediyor mu ? • Finansal sorunlarınız var mı ?
SONUÇ • Güçlü yönler ile fırsatların uyumlaştırılması: Güçlü yönlerin fırsatlardan yararlanacak şekilde kullanılması • Zayıflıkları güçlü yönlere dönüştürecek stratejiler geliştirilmesi • Tehditlerin güçlü yanlar ile bütünleştirilebilecek fırsatlara dönüştürülmesi
İç faktörler Güçlü Yönler
Zayıf yönler
KARAR DESTEĞİ
Tehditler
Fırsatlar Çevresel Faktörler
Bazı Anahtar Özellikler • Genellikle on kişiden küçük gruplar ile yapılır • Beyin Fırtınası teknikleri kullanılarak uygulanabilir • Fırsatların belirlenmesinde somut çözümler üretmek yerine sorunun araştırılması ve çözümlenmesi ön plandadır
Uygulama Alanlarından Bazı Örnekler • • • • • •
Pazar Yapısı İşgücü-İnsan kaynakları Metod-Süreçler Malzeme-Tedarik Makina-Teçhizat Mali Yapı
Güçlü ve Zayıf yönlerin belirlenmesi Örnek: Yönetim Kalitesi • Organizasyonel Yapı - Yeterli iletişim var mı ? - Hiyerarşik yapı bilgi akışına engel mi ? - Müşteri odaklı mı ?
• Planlama - Uzun erimli planlar var mı ? - Çalışanların katılımı ne ölçüde sağlanıyor ?
• Eşgüdüm - Birimler arası işbirliği ve eşgüdüm sağlanıyormu ?
• Çalışanlar - Sorumluluk ve yetkiler açıkça tanımlanmış mı ? - Çalışanları geliştirici eğitim programları var mı ?
• Eğitim - Çalışanların eğitim gereksinimleri sürekli olarak gözden geçiriliyormu ?
• Proje Yönetimi - Proje gelişimi ile ilgili çift yönlü iletişim var mı ?
ÖRNEK OLAY : Türkiye’nin Teknoloji Geliştirme Potansiyeli SWOT Analizi • Küresel Rekabet ve Ar-Ge Çalıştayı 8 Mayıs 2002 - İstanbul • IV. Teknoloji Kongresi 21 Mayıs 2002 - İstanbul
ÖRNEK OLAY : Türkiye’nin Teknoloji Geliştirme Potansiyeli SWOT Analizi • İşletmelerin Yapısı • İnsan Kaynakları • Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapı • Hukuksal ve Kurumsal Altyapı
İşletmelerin Yapısı GÜÇLÜ YÖNLER • Genç işletmelerin varlığı • Üretim potansiyelinin varlığı • Yetişmiş insan gücünün varlığı • Üretim aşamalarında işbirliği • Müşteri odaklılık • Gelişen bir kalite bilinci
ZAYIF YÖNLER • Yetersiz sermaye yapısı • Yetersiz yönetim • Aile şirketlerinin kurumsallaşma sorunları • Üniversite-sanayi-araştırma kurumu işbirliğinin yetersizliği • Yetersiz Ar-Ge kültürü • Yeni teknolojilere dayalı işletmelerin azlığı • İletişim eksikliği
İşletmelerin Yapısı TEHDİTLER
FIRSATLAR
•
Küresel Rekabet
•
Bilgiye erişimin kolaylaşması
•
Ekonomik istikrarsızlık
•
•
Üniversite-sanayi-araştırma kurumu işbirliğinde eksiklikler
Uluslararası işbirliğinin gelişmesi
•
Yabancı sermayenin ilgisi
•
İç pazarın yetersizliği
•
•
Bilgi ve teknolojinin hızla eskimesi
Üniversite-sanayi-araştırma kurumu işbirliğini artırıcı düzenlemeler
•
Teknolojik değişimlerin pazara girişte karşılaşılabilecek engelleri azaltması
•
Ar-Ge desteklerinin kurumsallaşması
•
Yenilikçi ve teknoloji temelli firmaları özendirici uygulamalar
İşletmelerin Yapısı - Öneriler • Ekonomik istikrarsızlık aşılabilirse, yabancı sermayenin ilgisi ortaklıklara dönüştürülerek işletmelerdeki yönetim eksiklikleri giderilebilir • Uluslararası işbirliğinin geliştirilmesi ile yenilikçilik ve Ar-Ge bilinci artırılabilir. • Üretim aşamalarındaki güçlü işbirliklerinin sanayi-üniversite-araştırma kurumları arasında da yaygınlaştırılması ile yeni teknolojilere dayalı işletme eksikliği giderilebilir
İnsan Kaynakları GÜÇLÜ YÖNLER • Yetişmiş insan gücü • Girişimcilik ruhu ve eğilimi • Yeni teknolojilere açıklık • Teknolojiyi benimseme ve uyarlama yeteneği • İşe bağlılık • Genç nüfus
ZAYIF YÖNLER • Yönetim eksikliği • Katılımcı olmayan eğitim • İnsana yeterince değer verilmemesi • Tepkisel davranış yapısı • Takım ruhu eksikliği • Yenilikçilik kavramımın topluma verilmemesi • Temel bilimlerde eğitim ve araştırma eksikliği
İnsan Kaynakları TEHDİTLER
FIRSATLAR
• Yetersiz istihdam
•
Girişimciliği özendirici düzenlemeler
• Yurt dışındaki iş olanakları
•
• Yurt içi yaşam standartlarının düşmesi
Eğitim sistemindeki iyileştirici düzenlemeler
•
Kuruluşların insan kaynakları için ayrı birimler oluşturması
•
Uluslararası işbirliğinin gelişmesi ile beyin göçünün önlenmesi
• Nüfus artışı
• Beyin göçü
İnsan Kaynakları - Öneriler • Girişimcilik ruhu ve eğilimi, girişimcilik kültürü ve eğitiminin yaygınlaştırılması ile geliştirilebilirse, yeni teknolojilere açık olan toplumun atılımlar yapması sağlanabilecektir
Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapı GÜÇLÜ YÖNLER
ZAYIF YÖNLER
• Bilim ve Teknoloji Politikaları ve uygulayıcı kurumların varlığı • Politikaların paydaşlarca sahiplenilmesi • Jeopolitik konum • Üstün savunma gücü
• • • •
•
Politikaların uygulanmasında eksiklikler Teknolojiye olan toplumsal talebin yetersizliği Uzun erimli planlama ve uygulama kültürünün eksikliği Kamu satın alma politikalarında teknoloji geliştirme yaklaşımının eksikliği Ağ yapılar ve işbirliklerinin azlığı
Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapı TEHDİTLER
FIRSATLAR
• Yetersiz ara eleman eğitimi • Yaşam boyu eğitim bilinci yaratacak mekanizmaların yokluğu • Küreselleşme • Bölgesel oluşumlar • Türkiye’nin bölgesel gelişmişlik farklılıkları • Gelişmiş ülkelerin beyin göçünü özendiren politikaları
• • • • • •
Vizyon 2023 Projesi Kalite konusunda toplumsal bilincin oluşması e-Türkiye ve e-Avrupa etkinlikleri Avrupa Birliği programlarına katılım Yerel kaynaklar ve olanaklar Diğer bölgesel oluşumlar
Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapı: Öneriler • Avrupa Birliği programlarına katılım ile teknoloji talebi artırılarak, beyin göçünün azaltılması sağlanabilir • e-Türkiye yaklaşımı, Bilim ve Teknoloji Politikalarının uzun erimli planlama ve uygulamalara dönüştürülmesinde bir fırsat olarak değerlendirilebilir