So 6 Tap 2

Tröôøng THCS LEÂ QUYÙ ÑOÂN

GV :

Tieát 38

OÂN TAÄP CHÖÔNG I -

Caùc noäi dung chính : Caùc pheùp tính coäng , tröø , nhaân , chia , naâng leân luõy thöøa Tính chaát chia heát . Daáu hieäu chia heát cho 2 , 3 , 5 , 9 . Soá nguyeân toá , hôïp soá . ÖCLN , BCNN .

I.- Muïc tieâu : - OÂn taäp cho hoïc sinh caùc kieán thöùc ñaõ hoïc veà caùc pheùp tính coäng , tröø , nhaân , chia , naâng leân luõy thöøa . - Hoïc sinh vaän duïng caùc kieán thöùc treân vaøo caùc baøi taäp veà thöïc hieän caùc pheùp tính , tìm soá chöa bieát . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , baûng veà caùc pheùp tính coäng , tröø , nhaân , chia , naâng leân luõy thöøa . Pheùp tính Coäng a+b Tröø a-b Nhaân a.b Chia a:b Naâng

Soá thöù nhaát

Soá thöù hai

Daáu pheùp tính

Keát quaû pheùp tính

Ñieàu kieän ñeå keát quaû laø soá töï nhieân

Soá haïng

Soá haïng

+

Toång

Moïi a vaø b

Soá bò tröø

Soá tröø

-

Hieäu

a≥b

Thöøa soá

Thöøa soá

x hay .

Tích

Moïi a vaø b

Soá chia

:

Thöông

Soá muõ

Vieát soá

Luõy thöøa

Soá bò chia Cô soá

Trang 73

B ≠ 0 ; a = bk Vôùi k ∈ N Moïi a vaø n

74

leân luõy thöøa an

muõ nhoû vaø ñöa leân cao

tröø 00

III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: a) Vieát daïng toång quaùt caùc tính chaát giao hoaùn , keát hôïp cuûa pheùp coäng , pheùp nhaân ,tính chaát phaân phoái cuûa pheùp nhaân ñoái vôùi pheùp coäng . b) Luõy thöøa baäc n cuûa a laø gì ? c) Vieát coâng thöùc nhaân hai luõy thöøa cuøng cô soá , chia hai luõy thöøa cuøng cô soá . d) Khi naøo thì ta noùi soá töï nhieân a chia heát cho soá töï nhieân b ? 3./ Baøi môùi : - Giaùo vieân duøng baûng caùc pheùp tính ñeå oân taäp giaùo khoa Giaùo vieân

Hoïc sinh

- Chaát vaán hoïc sinh taïi choã - Ñöùng taïi choã traû lôøi

- Toå 1 thöïc hieän - Chuù yù thöù töï thöïc hieän

Baøi ghi + Baøi taäp 159 / 63 a) n – n = 0 b) =1 c) n + 0 = n d) e) n . 0 = 0 g) h) n : 1 = n + Baøi taäp 160 / 63 Thöïc hieän caùc pheùp a) 204 – 84 : 12

n : n (n≠0) n–0=n n.1=n tính

75

caùc pheùp tính

= b)

- Aùp duïng coâng thöùc tích - Toå 2 thöïc hieän vaø thöông hai luõy thöøa cuøng cô soá - Aùp duïng tính chaát phaân phoái cuûa pheùp nhaân ñoái vôùi pheùp coäng

- Toå 3 thöïc hieän - Hoïc sinh nhaéc laïi caùch tìm moät soá haïng cuûa toång chöa bieát cuûa toång , soá bò tröø , soá tröø cuûa hieäu , thöøa soá chöa bieát cuûa tích vaø soá bò chia cuõng nhö soá chia cuûa thöông - Toå 4 thöïc hieän

c)

204 – 7 = 197 3 2 15 . 2 + 4 . 3 – 5 . 7 = 15 . 8 + 4 . 9 – 5 . 7 = 120 + 36 – 35 = 121 56 : 53 + 23 . 22 = 53 + 25 = 125 + 32 =

157 d) = =

164 . 53 + 47 . 164 164 (53 + 47) 164 . 100 = 16400

+ Baøi taäp 161 / 63 Tìm soá töï nhieân x : a) 219 – 7(x + 1) = 100 7 (x + 1) = 219 – 100 7(x + 1) = 119 x+1 = 119 : 7 = 17 x = 17 – 1 = 16 b) (3x – 6) . 3 = 34 (3x – 6) . 3 = 81 3x – 6 = 81 : 3 = 27 3x = 27 + 6 = 33 x = 33 : 3 = 11 + Baøi taäp 162 / 63

76

- Hoïc sinh ñoïc kyû ñeà baøi vaø vieát ñöôïc ñaúng thöùc - Toå 5 thöïc hieän ñeå tìm soá töï nhieân theo yeâu caàu cuûa ñeà baøi - Hoïc sinh chuù yù caùc soá chæ giôø khoâng vöôït quaù 24

(3x – 8) : 4 = 7 3x – 8 = 7 . 4 = 28 3x = 28 + 8 = 36 x = 36 : 3 = 12 + Baøi taäp 163 / 63 Luùc 18 giôø ,ngöôøi ta thaép moät ngoïn neán coù chieàu cao 33cm . Ñeán 22 giôø cuøng ngaøy , ngoïn neán chæ coøn cao 25cm . Trong moät giôø , chieàu cao cuûa ngoïn neán giaûm bao nhieâu xentimet ?

4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn trong töøng baøi taäp 5./ Daën doø : Veà nhaø soaïn traû lôøi caùc caâu hoûi töø caâu 5 ñeán caâu 10 SGK trang 61 Chuaån bò tieáp caùc baøi taäp 164 ñeán 169 seõ oân taäp tieáp ôû tieát sau Baøi taäp cho hoïc sinh khaù : Baøi 206 , 208 , 209 , 210 SBT Toaùn 6 taäp moät Tieát 39

OÂN TAÄP CHÖÔNG I Caùc noäi dung chính : - Caùc pheùp tính coäng , tröø , nhaân , chia , naâng leân luõy thöøa - Tính chaát chia heát . Daáu hieäu chia heát cho 2 , 3 , 5 , 9 . - Soá nguyeân toá , hôïp soá .

77

- ÖCLN , BCNN . I.- Muïc tieâu : - Oân taäp cho hoïc sinh caùc kieán thöùc ñaõ hoïc veà ti1nh chaát chia heát cuûa moät toång , caùc daáu hieäu chia heát cho 2 , cho 3 ,cho 5 ,cho 9 , soá nguyeân toá vaø hôïp soá , öôùc chung vaø boäi chung , ÖCLN , BCNN - Hoïc sinh vaän duïng caùc kieán thöùc treân vaøo caùc baøi toaùn thöïc teá II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , baûng veà Daáu hieäu chia heát vaø baûng veà caùch tìm ÖCLN,BCNN . - Baûng Daáu hieäu chia heát ÖCLN , BCNN Chia heát cho 2 5 9 3

Baûng Caùch tìm

Daáu hieäu Chöõ soá taän cuøng laø chöõ soá chaún Chöõ soá taän cuøng laø 0 hoaëc 5 Toång caùc chöõ soá chia heát cho 9 Toång caùc chöõ soá chia heát cho 3

Tìm ÖCLN Tìm BCNN 1 .Phaân tích caùc soá ra thöøa soá nguyeân toá 2 .Choïn caùc thöøa soá nguyeân toá chung chung vaø rieâng 3 .Laäp tích caùc thöøa soá ñaõ choïn, moãi thöøa soá laáy vôùi soá muõ nhoû nhaát lôùn nhaát

78

III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: a) Phaùt bieåu vaø vieát daïng toång quaùt hai tính chaát chia heát cuûa moät toång . e) Phaùt bieåu caùc daáu hieäu chia heát cho 2 , cho 3 ,cho 5 , cho 9 f) Theá naøo laø soá nguyeân toá , hôïp soá ? Cho ví duï . g) Theá naøo laø hai soá nguyeân toá cuøng nhau ? Cho ví duï . h) ÖCLN cuûa hai hay nhieàu soá laø gì ? Neâu caùch tìm . i) BCNN cuûa hai hay nhieàu soá laø gì ? Neâu caùch tìm . - GV duøng baûng daáu hieäu chia heát vaø caùch tìm ÖCLN , BCNN ñeå oân taäp 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

+ Baøi taäp 164 / 63 a) (1000 + 1 ) : 11 - Neâu caùch phaân tích - Laàn löôït leân baûng thöïc = 1001 : 11 = 91 = 7 . 1 moät soá ra thöøa soá hieän pheùp tính roài phaân b) 142 + 52 + 22 nguyeân toá tích keát quaû ra thöøa soá = 196 + 25 + 4 nguyeân toá = 225 = 32 . 52 c) 29 . 31 + 144 : 122 = 889 + 1 = 900 = 22 . 32 . 52 d) 333 : 3 + 225 : 152 = 111 + 1 = 112 = 24 . 7

79

+ Baøi taäp 165 / 63 P laø taäp hôïp caùc soá nguyeân toá a) 747 ∉ P , 235 ∉ P , 97 ∈ P

747 ∉ P vì 747  9 vaø > 9 235 ∉ P vì 235  5 vaø > 5

- Hoïc sinh thöïc hieän b ∉ P vì b laø toång hai soá vaø giaûi thích roõ lyù do leû laø soá chaún

- 84  x ,180  x vaäy x laø gì cuûa 84 vaø 180 - Döïa vaøo ñieàu kieän cuûa x ñeå choïn ñaùp soá ñuùng

- x  12 ,x  15 , x  18 vaäy x laø gì cuûa 12 , 15 , 18

- Hoïc sinh thöïc hieän vaø giaûi thích roõ lyù do

b) a = 835 . 123 + 318 = 835 . 41 . 3 + 106 . 3 = 3 (835 . 41 + 106)  3 a∉P c) b = 5 . 7 . 11 + 13 . 17 b∉P vì b laø soá chaún vaø lôùn hôn 2 d) c = 2 . 5 . 6 – 2 . 29 c ∈P vì c = 2 + Baøi taäp 166 / 63 A = {x∈N | 84  x ,180  x vaø x > 6 } x ∈ ÖC(84,180) vaø x >6 ÖCLN (84,180) = 12 ÖC(84,180) = { 1 , 2 , 3 , 4 , 6 , 12 } Do x > 6 neân A = { 12 } b) B = { x∈N | x  12 ,x  15 , x  18 vaø 0 < x < 300 } x ∈ BC (12 , 15 , 18) vaø 0 < x < 300 BCNN (12 , 15 , 18) = 180 BC (12 , 15 , 18) = { 0 , 180 , 360 , . . .}

80

- Hoïc sinh thöïc hieän Do 0 < x < 300 neân B = { 180 } vaø giaûi thích roõ lyù do + Baøi taäp 167 / 63 - Döïa vaøo ñieàu kieän Goïi a laø soá saùch thì cuûa x ñeå choïn ñaùp soá a = BC(10 ,12 ,15) vaø 100 < a < ñuùng 150 BCNN(10 ,12 ,15) = 60 BC(10,12,15) = { 0, 60, 120, 180, …} Do 100 < a < 150 neân a = 120 Vaäy soá saùch laø 120 quyeån 4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn trong töøng baøi taäp 5./ Daën doø : Chuaån bò baøi kieåm tra 1 tieát Tieát 40

BAØI KIEÅM TRA 1 TIEÁT

81

Chöông II

Tieát 41

SOÁ NGUYEÂN 0 ---  --C § 1 . LAØM QUEN VÔÙI SOÁ NGUYEÂN AÂM 0

- 3 C nghóa laø gì ? Vì sao ta caàn ñeán soá coù daáu “ – “ ñaèng tröôùc ? -10 -20 -30 -40 -50

40 30 20 10 0

I.- Muïc tieâu : Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Bieát ñöôïc nhu caàu caàn thieát phaûi môû roäng taäp hôïp N . - Nhaän bieát vaø ñoïc ñuùng caùc soá nguyeân aâm qua caùc ví duï thöïc tieãn . - Bieát caùch bieåu dieãn caùc soá töï nhieân vaø caùc soá nguyeân aâm treân truïc soá .

82

II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , Hình veõ nhieät keá III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: Ñaõ kieåm tra 1 tieát 3./ Baøi môùi :

Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

I .- Caùc ví duï : Ví duï 1 : - GV duøng hình veõ giôùi - Hoïc sinh ñoïc nhieät ñoä Ñeå ño nhieät ñoä ngöôøi ta duøng thieäu nhieät keá ôû ?1 nhieät keá - Nhieät ñoä cuûa nöôùc ñaù ñang - Giaûi thích daáu “ – “ - Hoïc sinh ñoïc nhieät ñoä tan laø 00C tröôùc caùc soá ôû ?2 - Nhieät ñoä döôùi 00C ñöôïc vieát vôùi daáu “ – “ ñaèng tröôùc nhö : - 3 0C ñoïc laø aâm 3 ñoä C - Hoïc sinh cho theâm vaøi - Hoïc sinh ñoïc nhieät ñoä Ví duï 2 : ví duï ôû ?3 OÂng A coù 10 000 ñ ta noùi OÂng A coù +10 000ñ OÂng A nôïù 10 000 ñ ta noùi OÂng - GV giaûi thích truïc soá A coù -10 000ñ

83

II .- Truïc soá : Ta bieåu dieån caùc soá nguyeân aâm treân tia ñoái cuûa tia soá vaø - Hoïc sinh ñoïc nhieät ñoä ghi caùc soá -1 ; -2 ; -3 . . . goïi laø ôû ?4 truïc soá -4

-3

-2

-1

0

1

2 Nhö vaäy ta ñöôïc moät truïc soá . 4 - Ñieåm 0 ñöôïc goïi laø ñieåm goác cuûa truïc soá . 3 - Chieàu töø traùi sang phaûi goïi laø chieàu döông 2 - Chieàu töø phaûi sang traùi goïi laø chieàu aâm cuûa 1 truïc soá . 0 -1 -2 -3 4./ Cuûng coá : Baøi taäp 1 vaø 2 trang 68 SGK 5./ Daën doø : Laøm caùc baøi taäp 3 , 4 , 5 SGK trang 68

84

Tieát 42

§

2 . TAÄP HÔÏP Z CAÙC SOÁ NGUYEÂN

Ta coù theå duøng soá nguyeân ñeå noùi veà Caùc ñaïi löôïng coù hai höôùng khaùc nhau I.- Muïc tieâu : Bieát ñöôïc taäp hôïp caùc soá nguyeân , ñieåm bieåu dieån caùc soá nguyeân a treân truïc soá , soá ñoái cuûa soá nguyeân . - Böôùc ñaàu hieåu ñöôïc raèng coù theå duøng soá nguyeân ñeå noùi veà caùc ñaïi löôïng coù hai höôùng ngöôïc nhau . - Böôùc ñaàu coù yù thöùc lieân heä baøi hoïc vôùi thöïc tieãn . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , Hình veõ truïc soá III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Yeâu caàu hoïc sinh veõ moät truïc soá , ñoïc moät soá nguyeân , chæ ra nhöõng soá nguyeân aâm , soá töï nhieân . - Kieåm tra baøi taäp veà nhaø – Hoïc sinh söõa sai 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

85

- GV giôùi thieäu caùc soá - Hoïc sinh veõ moät truïc nguyeân aâm , caùc soá soá , ñoïc moät soá nguyeân döông nguyeân , chæ ra nhöõng soá nguyeân aâm , soá töï - Caùc soá nguyeân döông nhieân ñoâi khi coøn vieát +1 ; +2 ; +3 . . .

I .- Soá nguyeân : - Caùc soá töï nhieân khaùc 0 coøn goïi laø caùc soá nguyeân döông - Caùc soá –1 ; -2 ; -3 ; -4 . . . goïi laø soá nguyeân aâm - Taäp hôïp goàm caùc soá töï nhieân vaø caùc soá nguyeân aâm goïi laø taäp hôïp Z caùc soá nguyeân . Z = { . . . –4 ; -3 ; -2 ; -1 ; 0 ; 1 ;2;3;4...}

- Nhaän xeùt soá 0 treân truïc soá (coù –0 ? )

- Coù nhaän xeùt gì veà caùc soá ñoái nhau - Hoïc sinh cho theâm ví duï veà caùc soá ñoái

- Hoaït ñoäng theo nhoùm Chuù yù : Laøm caùc baøi taäp ?1 - Soá 0 khoâng phaûi laø soá ; ?2 ; ?3 nguyeân aâm cuõng khoâng phaûi laø soá nguyeân döông . - ?2 Caû hai tröôøng - Ñieåm bieåu dieãn soá nguyeân hôïp a vaø b chuù oác seân a treân truïc soá goïi laø ñieåm a ñeàu caùch A 1m . . a) + 1m b) - - Soá nguyeân thöôøng ñöôïc söû 1m duïng ñeå bieåu thò caùc ñaïi löôïng coù hai höôùng ngöôïc nhau. II.- Soá ñoái :

86

nhau .

Treân truïc soá caùc ñieåm 1 - Caùc soá ñoái nhau vaø –1 ; 2 vaø –2 ; 3 vaø –3 ; . . . gioáng nhau veà soá , caùch ñeàu ñieåm 0 vaø naèm ôû hai phía cuûa ñieåm 0 . Ta noùi khaùc nhau veà daáu . caùc soá 1 vaø –1 ; 2 vaø –2 ; 3 vaø - Hoïc sinh laøm baøi taäp ? –3 ; . . . laø caùc soá ñoái nhau . 1 laø soá ñoái cuûa –1 ; -1 laø 4 soá ñoái cuûa 1 2 laø soá ñoái cuûa –2 ; -2 laø soá ñoái cuûa 2 3 laø soá ñoái cuûa –3 ; -3 laø soá ñoái cuûa 3 ...

4./ Cuûng coá : Taäp hôïp caùc soá nguyeân ñöôïc kyù hieäu nhö theá naøo ? Vieát taäp hôïp Z caùc soá nguyeân Caùc soá ñoái nhau nhö theá naøo vôùi nhau Baøi taäp 6 vaø 7 trang SGK 5./ Daën doø : Laø m caùc baøi taäp 8 , 9 , 10 SGK trang 70

Tieát 43

§ 3 . THÖÏ TÖÏ TRONG TAÄP HÔÏP CAÙC SOÁ NGUYEÂN Soá naøo lôùn hôn : - 10 hay + 1 ?

87

I.- Muïc tieâu : - Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Bieát so saùnh hai soá nguyeân . - Tìm ñöôïc giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá nguyeân II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , Hình veõ truïc soá III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Vieát taäp hôïp Z caùc soá nguyeân . - Theá naøo laø hai soá ñoái nhau ? Tìm soá ñoái cuûa 12 vaø - 25 - Kieåm tra baøi taäp veà nhaø – Hoïc sinh söõa sai 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

I .- So saùnh hai soá nguyeân : - GV nhaéc laïi so saùnh - Khi bieåu dieån treân truïc soá hai soá töï nhieân. - Hoïc sinh laøm baøi taäp (naèm ngang) , ñieåm a naèm Ví duï : 5 > 3 ?1 beân traùi ñieåm b thì soá Treân truïc soá ñieåm 3 nguyeân a nhoû hôn soá naèm beân traùi ñieåm 5 . nguyeân b . Ví duï : - Hoïc sinh so saùnh -5 vaø –4 ; -2 vaø –1 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 -1 vaø 0 ; -5 2 3 4 vaø 1 -5 < -4 - 2 < -1 -1 < 0 -5 < 1

88

GV hoûi : - Hoïc sinh laøm baøi taäp - Lieàn sau soá –2 laø soá ?2 naøo 2<7 -2 > - Tìm soá lieàn tröôùc -7 caùc soá 1 , 0 , -1 -4 < 2 -6 < 0 4 > -2 0< - So saùnh 2 , 5 , 17 , 1001 vôùi 0 vaø coù 3 keát luaän gì ? - So saùnh -1 , -3 , -2002 vôùi 0 vaø coù - Hoïc sinh nhaän xeùt keát luaän gì ? - So saùnh caùc soá nguyeân aâm vaø caùc soá nguyeân döông - Laøm baøi taäp ?3

♦ Chuù yù :

Soá nguyeân b goïi laø soá lieàn sau cuûa soá nguyeân a neáu a < b vaø khoâng coù soá nguyeân naøo naèm giöõa a vaø b (lôùn hôn a vaø nhoû hôn b) . Khi ñoù , ta cuõng noùi a laø soá lieàn tröôùc cuûa b . Chaúng haïn –5 laø soá lieàn tröôùc cuûa –4 . ♦ Nhaän xeùt : - Moïi soá nguyeân döông ñeàu lôùn hôn soá 0 . - Moïi soá nguyeân aâm ñeàu nhoû hôn soá 0 . - Moïi soá nguyeân aâm ñeàu nhoû hôn baát kyø soá nguyeân döông naøo . II.- Giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá nguyeân : Khoaûng caùch töø moät ñieåm a

89

So saùnh khoaûng caùch töø ñieåm –3 ñeán ñieåm 0 vaø töø ñieåm 0 ñeán ñieåm 3 ? 4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn trong töøng baøi taäp ? Baøi taäp 11 vaø 12 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 13 ; 14 ; 15 SGK

Tieát 44

ñeán ñieåm 0 treân truïc soá laø giaù trò tuyeät ñoái cuûa soá nguyeân a . Kyù hieäu : | a| - Laøm baøi taäp ?4

3 ñôn vò 3 ñôn vò -5 2

-4 -3 -2 -1 0 1 3 4 | -3 | = 3 ; | 3 | = 3 | -3| = | 3| * Nhaän xeùt : - Giaù trò tuyeät ñoái cuûa soá 0 laø soá 0 - Giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá nguyeân döông laø chính soá ñoù . - Giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá nguyeân aâm laø soá ñoái cuûa noù (vaø laø moät soá nguyeân döông) - Trong hai soá nguyeân aâm ,soá naøo coù giaù trò tuyeät ñoái nhoû hôn thì lôùn hôn . - Hai soá ñoái nhau coù giaù trò tuyeät ñoái baèng nhau . LUYEÄN TAÄP

90

I.- Muïc tieâu : - Reøn luyeän kyû naêng hoïc sinh caàn naém vöõng : - Taäp Z caùc soá nguyeân , soá ñoái , giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá nguyeân . - Tìm ñöôïc giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá nguyeân , soá ñoái , so saùnh ñöôïc hai soá nguyeân . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , Hình veõ truïc soá III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø 13 , 14 , 15 SGK 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

Hoaït ñoäng theo nhoùm - Toå 1 thöïc hieän

+ Baøi taäp 16 / 73 : 7∈N Ñ 7∈Z Ñ 0 ∈ N Ñ 0∈Z Ñ -9 ∈ Z Ñ -9 ∈ N S 11,2 ∈ Z S + Baøi taäp 17 / 73 : Khoâng theå noùi Taäp hôïp Z bao goàm hai boä phaän laø caùc soá nguyeân döông vaø caùc soá nguyeân aâm vì taäp hôïp Z coøn coù theâm soá 0 . + Baøi taäp 18 / 73 :

- Caàn chuù yù :Taäp hôïp caùc soá nguyeân - Toå 2 thöïc hieän goàm caùc soá töï nhieân vaø caùc soá nguyeân aâm . - Toå 3 thöïc hieän

91

* a > 2 ⇒ a laø soá nguyeân döông * b < 3 ⇒ b coøn coù theå laø 0 , 1 , 2 neân khoâng theå laø soá nguyeân aâm * c > -1 ⇒ c coøn coù theå laø soá 0 neân khoâng theå laø soá nguyeân döông * d < -5 ⇒ d laø soá nguyeân aâm

- Toå 4 thöïc hieän

- Thöïc chaát chæ laø caùc pheùp tính trong taäp hôïp caùc soá töï nhieân

- Toå 5 thöïc hieän

- Toå 1 thöïc hieän

- Theá naøo laø soá ñoái cuûa moät soá nguyeân ?

+ Baøi taäp 19 / 73 : a) 0 < +2 b) -15 < 0 c) -10 < -6 ; -10 < +6 d) +3 < +9 ; -3 < +9 + Baøi taäp 20 / 73 : a) | -8| - | -4| = 8 – 4 = 4 b) | -7| .| -3| = 7 . 3 = 21 c) | 18| : | -6| = 18 : 6 = 3 d) | 153 | + | -53| = 153 – 53 = 100 + Baøi taäp 21 / 73 : Soá ñoái cuûa –4 laø 4 Soá ñoái cuûa 6 laø -6 Soá ñoái cuûa | –5| = 5 laø -5 Soá ñoái cuûa | 3| = 3 laø -3 Soá ñoái cuûa 4 laø - 4

92

- Toå 2 thöïc hieän

- Hoïc sinh nhaéc laïi soá lieàn tröôùc , lieàn sau

+ Baøi taäp 22 / 73 : a) Caùc soá lieàn sau cuûa 2 ; 8; 0; -1 laø 3;-7;1; 0 b) Caùc soá lieàn tröôùc cuûa – 4 ; 0 ; 1 ; - 25 laø -5 ; - 1 ; 0 ; 26 c) Soá lieàn sau a laø moät soá nguyeân döông vaø lieàn tröôùc a laø moät soá aâm ⇒ a = 0

4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn trong töøng baøi taäp ? 5./ Daën doø : Xem baøi Coäng hai soá nguyeân cuøng daáu

Tieát 45

§

4 . COÄNG HAI SOÁ NGUYEÂN CUØNG DAÁU

Laøm theá naøo ñeå tìm ñöôïc toång cuûa hai soá nguyeân aâm ? I.- Muïc tieâu : - Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Bieát coäng hai soá nguyeân cuøng daáu . - Böôùc ñaàu hieåu ñöôïc raèng coù theå duøng soá nguyeân bieåu thò söï thay ñoåi theo hai höôùng ngöôïc nhau cuûa moät ñaïi löôïng

93

- Böôùc ñaàu coù yù thöùc lieân heä nhöõng ñieàu ñaõ hoïc vôùi thöïc tieãn . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , Moâ hình truïc soá (coù gaén hai muõi teân di ñoäng ñöôïc doïc theo truïc soá ) III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Vieát taäp hôïp Z caùc soá nguyeân . - Theá naøo laø hai soá ñoái nhau ? Tìm soá ñoái cuûa 12 ; 0 vaø - 25 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

I .- Coäng hai soá nguyeân döông : - GV höôùng daãn hoïc - Coäng hai soá nguyeân döông sinh thao taùc treân moâ - Hoïc sinh veõ moät truïc chính laø coäng hai soá töï hình hoaëc treân hình veõ soá , veõ caùc muõi teân nhieân khaùc 0 . truïc soá bieåu dieãn vieäc coäng hai - Ví duï : (+ 4) + (+2) = 4 + 2 = soá nguyeân döông 6 +4 +2 -1 5

0 6

1

2

3

7 +6

4

94

Ta coù theå qui öôùc : - Khi nhieät ñoä taêng 2oC ,ta noùi nhieät ñoä taêng 2oC . Khi nhieät ñoä giaûm 2oC ta coù theå noùi nhieät ñoä taêng –2oC - Khi soá tieàn giaûm 10 000ñ ,ta noùi soá tieàn taêng –10 000ñ .

- Nhaän xeùt keát quaû baøi taäp ?1 vaø ruùt ra qui taéc coäng hai soá nguyeân aâm .

4./ Cuûng coá :

- Hoïc sinh thao taùc treân truïc soá * Bieåu dieån nhieät ñoä hieän taïi –3oC * Giaûm 2oC nghóa laø taêng –2oC * Tính toång (-3) + (-2) = -5

II.- Coäng hai soá nguyeân aâm : Ví duï : Nhieät ñoä ôû Maùt-xcô-va vaøo moät buoåi tröa laø –3oC Hoûi nhieät ñoä buoåi chieàu cuøng ngaøy laø bao nhieâu ñoä C bieát nhieät ñoä giaûm 2oC so vôùi buoåi tröa . -2 -3

-6 -5 -4 -3 -2 -1 - Laøm baøi taäp ?1 0 1 2 (-4) + (-5) = -9 -5 | -4| + | -5| = 4 + 5 = (-3) + (-2) = -5 9 Nhieät ñoä buoåi chieàu cuøng - Ruùt ra qui taéc ngaøy laø : -5oC Qui taéc : Muoán coäng hai soá nguyeân aâm , ta coäng hai giaù trò tuyeät - Hoïc sinh laøm baøi taäp ñoái cuûa chuùng roài ñaët daáu “ – “ tröôùc keát quaû . ?2 Ví duï : a) (+37) + (+81) = 37 + (-17) + (-54) = - (17 + 81 = 118 b) (- 23) + (- 17) = -(23 54) = - 71 + 17) = -40

95

a)

Hoïc sinh laøm baøi taäp 23 SGK 2763 + 152 = 2915 b) (-7) + (-14) = -21

c)

(-35) + (-9) =

c)

| -37| + | +15|

-44 Hoïc sinh laøm baøi taäp 24 SGK a) (-5) + (-248) = -253 b) 17 + | -33| = 17 + 33 = 50 = 37 + 15 = 52 5./ Daën doø : Hoïc baøi vaø laøm caùc baøi taäp 25 vaø 26 SGK trang 75

Tieát 46

§

5 . COÄNG HAI SOÁ NGUYEÂN KHAÙC DAÁU

Coäng hai soá nguyeân khaùc daáu nhö theá naøo ? I.- Muïc tieâu : - Bieát coäng hai soá nguyeân . - Hieåu ñöôïc vieäc duøng soá nguyeân ñeå bieåu thò söï taêng hay giaûm cuûa moät ñaïi löôïng . - Coù yù thöùc lieân heä nhöõng ñieàu ñaõ hoïc vôùi thöïc tieãn - Böôùc ñaàu bieát caùch dieãn ñaït moät tình huoáng thöïc tieãn baèng ngoân ngöõ toaùn hoïc II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø – Hoïc sinh söõa neáu sai Baøi taäp 25 / 75 a) (-2) + (-5 ) < -5 b) (-10) > (-3) + (-8)

96

o

Baøi taäp 26 / 75

(-5) + (-7) = -12

Nhieät ñoä cuûa phoøng öôùp laïnh laø

–12 C 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

- GV theo doõi hoïc sinh - Hoïc sinh thao taùc treân thao taùc treân truïc truïc soá * Bieåu dieån nhieät soá söûa sai (neáu coù) ñoä hieän taïi +3oC * Giaûm 5oC nghóa laø - Töông töï nhö theá ta coù theå hieåu raèng ta taêng taêng –5oC * Tính toång (+3) + (-5) 3 maø phaûi giaûm ï5 nhö vaäy laø ñaõ giaûm 2 töùc = -2 laø -2

- Baøi taäp 1 hoïc sinh coäng treân truïc soá (xuaát phaùt töø ñieåm 0 ,di chuyeån sang beân traùi 3 ñôn vò sau ñoù di chuyeån sang phaûi 3 ñôn vò hoaëc ngöôïc laïi ta ñeàu quay veà ñieåm 0)

Baøi ghi I .- Ví duï : Nhieät ñoä trong phoøng öôùp laïnh vaøo buoåi saùng laø 3oC , buoåi chieàu cuøng ngaøy ñaõ giaûm 5oC .Hoûi nhieät ñoä trong phoøng öôùp laïnh chieàu hoâm ñoù laø bao nhieâu ñoä C? +3 -5 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 -2

(+3) + (-5) = -2 - Hoïc sinh laøm ?1 Nhieät ñoä trong phoøng öôùp laïnh (-3) + (+3) = (+3) + (-3) buoåi chieàu hoâm ñoù laø –2oC =0 II.- Qui taéc coäng hai soá nguyeân khaùc daáu : - Hoïc sinh laøm ?2 a) 3 + (-6) = -3 * Hai soá ñoái nhau coù toång | -6| - | 3| = 6 – 3 = 3 baèng 0

97

-

b) (- 2) + (+ 4) = 2 Nhaän xeùt : toång | +4| - | - 2| = 4 – cuûa hai soá ñoái nhau 2=2 thì baèng 0 - Hoïc sinh laøm baøi taäp ?3

- Qua baøi taäp ?2 GV cuûng coá ,nhaán maïnh qui taéc coäng hai soá nguyeân traùi daáu laø TRÖØ hai giaù trò tuyeät ñoái cuûa hai soá vaø DAÁU laø daáu cuûa soá coù giaù trò tuyeät ñoái lôùn . - Hoïc sinh nhaéc laïi qui taéc

* Muoán coäng hai soá nguyeân khaùc daáu khoâng ñoái nhau , ta tìm hieäu hai giaù trò tuyeät ñoái cuûa chuùng (soá lôùn tröø ñi soá nhoû) roài ñaët tröôùc keát quaû tìm ñöôïc daáu cuûa soá coù giaù trò tuyeät ñoái lôùn hôn. Ví duï : (-273) + 55 = - (273 – 55) = 218 273 + (-55) = + (273 – 55) = + 218

4./ Cuûng coá : Hoïc sinh laøm baøi taäp 27 SGK a) 26 + (-6) = 20 b) (-75) + 50 = -25 c) Hoïc sinh laøm baøi taäp 28 SGK a) (-73) + 0 = -73 b) | -18| + (-12) = 18 + (-12) = 6 18 5./ Daën doø : Hoïc baøi vaø laøm caùc baøi taäp 29 vaø 30 SGK trang 76

80 + (-220) = - 140 c) 102 + (-120) = -

98

Tieát 47 LUYEÄN TAÄP I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh naém vöõng qui taéc coäng hai soá nguyeân cuøng daáu vaø coäng hai soá nguyeân khaùc daáu . - Reøn kyû naêng giaûi thaønh thaïo caùc tính coäng hai soá nguyeân . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Phaùt bieåu qui taéc coäng hai soá nguyeân khaùc daáu - Söûa baøi taäp 29 / 76 SGK a) 23 + (-13) = 10 (-23) + 13 = -10 Nhaän xeùt : Khi ñoåi daáu caùc soá haïng thì toång ñoåi daáu b) (-15) + (+15) = 0 (+15) + (-15) = 0 Toång cuûa hai soá ñoái nhau baèng 0 - Söûa baøi taäp 30 / 76 SGK1763 + (-2) a) 1763 + (-2) = 1761 ⇒ 1763 + (-2) < 1763 b) (-105) + 5 = -100 ⇒ (-105) + 5 > -105 c) (-29) + (-11) = -40 ⇒ (-29) + (-11) < -29 Nhaän xeùt : Khi coäng vôùi soá nguyeân aâm ,ta ñöôïc keát quaû nhoû hôn soá ban ñaàu Khi coäng vôùi soá nguyeân döông ,ta ñöôïc keát quaû lôùn hôn soá ban ñaàu 3./ Baøi môùi :

99

Giaùo vieân - Nhaän xeùt ñeà baøi

- Nhaän xeùt ñeà baøi

Hoïc sinh

Baøi ghi

+ Baøi taäp 31 / 77 : - Hoïc sinh toå 1 : Phaùt a) (-30) + (-5) = - ( 30 + 5 ) = bieåu qui taéc coäng hai -35 soá nguyeân cuøng daáu b) (-7) + (-13) = - ( 7 + 13) = -20 c) (-15) + (-235) = -( 15 + 135) = - 250

+ Baøi taäp 32 / 77 : a) 16 + (-6) = + (16 – 6 ) = 10 - Hoïc sinh toå 2 : Phaùt b) 14 + (-6) = + ( 14 – 6 ) = 8 bieåu qui taéc coäng hai c) (-8) + 12 = + (12 – 8 ) = 4 soá nguyeân khaùc daáu + Baøi taäp 33 / 77 : a -2 18 12 -2 -5 - Hoïc sinh toå 3 thöïc b 3 -18 -12 6 -5 hieän a+ 1 0 0 4 -10 b + Baøi taäp 34 / 77 : a) x + (-16) bieát x = -4 Thay x = -4 vaøo bieåu thöùc (-4) + (-16) = -(4 + 16) = -20 b) (-102) + y bieát y = 2 Thay y = 2 vaøo bieåu thöùc

100

- Hoïc sinh toå 4 thöïc hieän

(-102) + 2 = -(102 – 2) = -100 + Baøi taäp 35 / 77 : a) + 5 trieäu ñoàng b) – 2 trieäu ñoàng

- Hoïc sinh toå 5 thöïc hieän 4./ Cuûng coá : - Nhaéc laïi qui taéc coäng hai soá nguyeân cuøng daáu - Nhaéc laïi qui taéc coäng hai soá nguyeân khaùc daáu 5./ Daën doø : Hoïc baøi vaø xem baøi tính chaát cuûa pheùp coäng soá nguyeân. Tieát 48

§ 6 . TÍNH CHAÁT CUÛA PHEÙP COÄNG CAÙC SOÁ NGUYEÂN Caùc tính chaát cuûa pheùp coäng trong N coù coøn ñuùng trong Z ?

I.- Muïc tieâu : - Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Bieát ñöôïc boán tính chaát cô baûn cuûa pheùp coäng caùc soá nguyeân : Giao hoaùn ,keát hôïp ,coäng vôùi 0 ,coäng vôùi soá ñoái . - Böôùc ñaàu hieåu vaø coù yù thöùc vaän duïng caùc tính chaát cô baûn ñeå tính nhanh vaø tính toaùn hôïp lyù . - Bieát vaø tính ñuùng toång cuûa nhieàu soá nguyeân . II.- Phöông tieän daïy hoïc :

101

- Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Pheùp coäng caùc soá töï nhieân coù nhöõng tính chaát naøo ? 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

- Pheùp coäng cuõng coù tính giao hoaùn - Phaùt bieåu tính chaát giao hoaùn Trong taäp hôïp caùc soá nguyeân Khi ñoåi choã caùc soá haïng cuûa moät toång thì toång khoâng thay ñoåi

Hoïc sinh

Baøi ghi

- Hoïc sinh laøm ?1 a) (-2) + (-3) = - (2 + 3 ) = -5 I .- Tính chaát giao hoaùn : (-3) + (-2) = - (3 + 2 ) = Pheùp coäng caùc soá nguyeân -5 cuõng coù tính chaát giao hoaùn b) (-5) + (+7) = +(7 – 5) = 2 (+7) + (-5) = +(7 – 5) a+b=b+a =2 c) (-8) + (+4) = - (8 – 4) = -4 (+4) + (-8) = - (8 – 4) = -4

102

- Hoïc sinh laøm ?2

- Qua baøi taäp ?2 Hoïc sinh cho bieát pheùp coäng trong Z coù tính chaát gì ? - Phaùt bieåu tính chaát keát hôïp trong taäp hôïp caùc soá nguyeân

II.- Tính chaát keát hôïp :

[(-3) + 4] + 2 = 1 + 2 = 3 (-3) + (4 + 2) = (-3) + 6 = (a +b) + c = a + (b + 3 c) [(-3) + 2] + 4 = (-1) + 4 = Ví duï : 3 [(-3) + 4] + 2 = 1 + 2 = 3 (-3) + (4 + 2) = (-3) + 6 = 3 - Hoïc sinh nhaän xeùt vaø phaùt bieåu tính chaát ⇒ [(-3) + 4] + 2 = (-3) + (4 + 2) Chuù yù : Keùt quaû treân coøn goïi laø toång ba soá a , b , c vaø vieát a + b + c . Töông töï ,ta coù theå noùi ñeán toång nhieàu soá Khi thöïc hieän coäng nhieàu soá - Hoïc sinh tính 5 + 0 = ? ,ta coù theå thay ñoåi tuøy yù thöù (-5) + 0 = ? töï caùc soá haïng ,nhoùm caùc soá haïng moät caùc tuøy yù baèng - Hoïc sinh tính 3 + (-3) caùc daáu ( ) , [ ] , { } . =? III.- Coäng vôùi soá 0 Tìm x bieát x + (-2) = a+0 0 =a IV.- Coäng vôùi soá ñoái : - Hoïc sinh laøm ?3 Toång cuûa hai soá nguyeân ñoái nhau luoân baèng 0 a + (-a) = 0 Neáu toång cuûa hai soá nguyeân

103

baèng 0 thì chuùng laø hai soá ñoái nhau . Neáu a + b = 0 thì b = -a vaø a = -b

4./ Cuûng coá : Baøi taäp 36 – 37 SGK trang 78 5./ Daën doø : Hoïc baøi vaø laøm caùc baøi taäp 38 , 39 , 40 SGK trang 79 Tieát 49

LUYEÄN TAÄP

I.- Muïc tieâu : - Naém vöõng caùc tính chaát cuûa pheùp coäng trong Z : - Hoïc sinh bieát aùp duïng caùc tính chaát cuûa pheùp coäng trong Z ñeå tính nhanh caùc bieåu thöùc . - Reøn luyeän tính chính xaùc , caån thaän , tính nhanh . - Bieát nhaän xeùt ñeà baøi tröôùc ñeå aùp duïng tính chaát moät caùch chính xaùc . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Vieát coâng thöùc toång quaùt cuûa caùc tính chaát cuûa pheùp coäng trong Z - Kieåm tra baøi taäp veà nhaø – Hoïc sinh söõa sai

104

a) 1 + (-3) + 5 + (-7) (-2) + (-2) + (-2) = -6 b) (-2) + 4 + (-6) + 8 2+2+2 = 6 - Baøi taäp 40 / 79 a -a | a|

+ 9 + (-11) =

[1 + (-3)] + [5 + (-7)] + [9 + (-11)] =

+ (-10) + 12 = [(-2) + 4] + [(-6) + 8] + [(-10) + 12] = 3 -3 3

-15 15 15

-2 2 2

0 0 0

3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

- Hoïc sinh cho bieát aùp - Hoïc sinh toå 1 thöïc hieän duïng qui taéc , tính chaát gì ñeå thöïc hieän caùc baøi taäp treân .

- Hoïc sinh caàn nhaän xeùt ñeà baøi ñeå bieát aùp duïng tính chaát gì ?

Baøi ghi + Baøi taäp 41 / 79 : a) (-38) + 28 = -(38-28) = -10 b) 273 + (-123) = 273 – 123 = 150 c) 99 + (-100) + 101 = (99 + 101) + (-100) = 200 + (-100) = 100

+ Baøi taäp 42 / 79 a) 217 + [43 + (-217) + (-23)] = [217 + (-217)] + [43 + (-23)] - Hoïc sinh toå 2 thöïc = 0 + 20 = 20 hieän b) Caùc soá nguyeân coù giaù trò tuyeät ñoái nhoû hôn 10

105

- Coù theå veõ sô ñoà ñöôøng ñi cuûa hai canoâ ñeå deå daøng giaûi

-9 ; -8 , -7 , . . . , 0 , 1 , 2 , . . . , 8 , 9 [(-9) + 9] + [(-8) + 8] + . . . + 0 = 0 + Baøi taäp 43 / 79 a) +10 - Hoïc sinh toå 3 thöïc hieän A C +7 3 B Hai canoâ cuøng ñi veà höôùng B .Sau 1 giôø chuùng caùch nhau : (10 – 7) .1 = 3 km b) -7 +10 A

C

B 17 Canoâ thöù nhaát ñi veà höôùng B coøn - Hoïc sinh toå 4 thöïc Canoâ thöù hai ñi veà höôùng A . Sau 1 giôø chuùng caùch nhau : (10 + 7) . 1 = hieän 17 km + Baøi taäp 44 / 79 Moät ngöôøi xuaát phaùt töø ñieåm C ñi veà höôùng taây 3km roài quay trôû laïi ñi veà höôùng ñoâng 5km .Hoûi ngöôøi ñoù caùch ñieåm xuaát phaùt C bao nhieâu km? 4./ Cuûng coá :

106

Cuûng coá töøng phaàn 5./ Daën doø : Xem baøi taäp 46 hieåu roõ caùch söû duïng maùy tính vaø thöïc hieän baèng maùy tính. Tieát 50

§

7 . PHEÙP TRÖØ HAI SOÁ NGUYEÂN

2 – (-2) = ? I.- Muïc tieâu : - Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Hieåu pheùp tröø trong Z . - Bieát tính ñuùng hieäu cuûa hai soá nguyeân . - Böôùc ñaàu hình thaønh döï ñoaùn treân cô sôû nhìn thaáy qui luaät thay ñoåi cuûa moät loaït hieän töôïng (toaùn hoïc) lieân tieáp vaø pheùp töông töï . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Vieát caùc coâng thöùc toång quaùt cuûa tính chaát cuûa pheùp coäng trong Z . 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

- GV : Töø baøi taäp ?1 hoïc sinh cho bieát muoán tröø hai soá nguyeân ta laøm

Hoïc sinh

Baøi ghi

I .- Hieäu cuûa hai soá nguyeân - Hoïc sinh laøm baøi taäp : ?1 3 – 1 = 3 + (-1) = 2 3 – 1 = 3 + (-1) = 2 Giaûm 3 – 2 = 3 + (-2) = 1 1

107

theá naøo

3 – 3 = 3 + (-3) = 0 3 – 4 = 3 + (-4) = -1 3 – 5 = 3 + (-5) = -2

3 – 2 = 3 + (-2) = 1 Giaûm 1 3 – 3 = 3 + (-3) = 0 Giaûm 1 3 – 4 = 3 + (-4) = -1 Giaûm 1 3 – 5 = 3 + (-5) = -2

- Pheùp tröø trong N thöïc hieän ñöôïc khi naøo ? Coøn trong taäp hôïp caùc soá nguyeân Z ?

- Hoïc sinh : Pheùp tröø trong N chæ thöïc hieän ñöôïc khi soá bò tröø lôùn hôn soá tröø .Coøn pheùp tröø trong Z luoâng thöïc hieän ñöôïc

- Hoïc sinh thöïc hieän

Qui taéc : Muoán tröø soá nguyeân a cho soá nguyeân b ,ta coäng a vôùi soá ñoái cuûa b . a – b = a + (- b) Ví duï : 3 – 8 = 3 + (-8) = -5 (-3) – (-8) = (-3) + 8 = 5 3 – (-8) = 3 + 8 = 11 (-3) – 8 = (-3) + (-8) = -11 II.- Ví duï : Nhieät ñoä ôû SaPa hoâm qua laø 3oC ,hoâm nay nhieät ñoä giaûm 4oC .Hoûi nhieät ñoä hoâm nay ôû SaPa laø bao nhieâu ñoä C ?

108

Giaûi Do nhieät ñoä giaûm 4 oC ,neân ta coù : 3 – 4 = 3 + (-4) = -1 Vaäy nhieät ñoä ôû SaPa hoâm nay laø : -1oC Nhaän xeùt : Pheùp tröø trong N khoâng phaûi bao giôø cuõng thöïc hieän ñöôïc ,coøn trong Z luoân thöïc hieän ñöôïc . 4./ Cuûng coá : Hoïc sinh thöïc hieän caùc baøi taäp 47 vaø 48 SGK trang 82 5./ Daën doø : Hoïc baøi vaø laøm caùc baøi taäp 49 vaø 50 SGK trang 82

Tieát 51

LUYEÄN TAÄP

I.- Muïc tieâu : - Naém vöõng pheùp tröø hai soá nguyeân. - Reøn luyeän tính chính xaùc , caån thaän khi laøm baøi . . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa III Hoaït ñoäng treân lôùp :

109

1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: Kieåm tra hoïc sinh laøm baøi 49

Baøi taäp 50 /

82 a -a

-15 15

2 -2

0 0

-3 (-3)

3 x 9 2 = 25

x + -

2 + 3 x 9 = 29

x +

9 2 + 3 = 10

=

-3

=

15

=

-4

3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

+ Baøi taäp 51 / 82 : a) 5 – (7 – 9) = 5 – [(7 + (-9)] - Hoïc sinh caàn chuù yù Hoïc sinh toå 1 thöïc = 5 – (-2) = thöù töï thöïc hieän caùc hieän 5+2=7 pheùp tính b) (-3) – (4 – 6) = (-3) – [4 + (-6)] = (-3) – (-2) = (-3) + 2 = -1

110

- GV Cuûng coá ñeå tìm tuoåi thoï ta laáy naêm maát tröø naêm sinh

- Hoïc sinh caàn thöû laïi giaù trò cuûa x

YÙ kieán cuûa Hoàng cuõng ñuùng

+ Baøi taäp 52 / 82 (-212) – (-287) = (-212) + - Hoïc sinh toå 2 thöïc 287 hieän = 75 + Baøi taäp 53 / 82 x -2 -9 3 0 - Hoïc sinh toå 3 thöïc y 7 -1 8 15 hieän x - -9 -8 -5 -15 y + Baøi taäp 54 / 82 a) 2 + x = 3 x=3–2 x = 3 + (-2) = 1 - Hoïc sinh toå 4 thöïc b) x + 6 = 0 hieän x= 0–6 x = -6 + Baøi taäp 55 / 82 Ñoàng yù vôùi yù kieán cuûa Lan Ví duï nhö : (-5) – (-8) = 3 - Hoïc sinh toå thöïc hieän

4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn

111

5./ Daën doø : Xem baøi taäp 56 hieåu roõ caùch söû duïng maùy tính vaø thöïc hieän baèng maùy tính.

Tieát 52

§ 9 . QUI TAÉC CHUYEÅN VEÁ A+B+C=D ⇒ A+B=D-C ?

I.- Muïc tieâu : - Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Hieåu vaø vaän duïng ñuùng caùc tính chaát : Neáu a = b thì a + c = b + c vaø ngöôïc laïi Neáu a = b thì b = a - Hieåu vaø vaän duïng thaønh thaïo qui taéc chuyeån veá . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , Caân baøn vaø caùc quaû caân , vaät lieäu ñeå caân III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Phaùt bieåu qui taéc tröø hai soá nguyeân - Aùp duïng : Tính 15 – 5 ; 5 – (-5) ; (-5) - 5 ; (-15) – (-5) 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

112

- GV ñaët vaøo hai ñóa caân caùc vaät duïng khaùc nhau sao cho caân caân baèng ,goïi caùc vaät duïng treân moãi ñóa caân laø a vaø b sau ñoù theâm hai quaû caân cuøng troïng löông vaøo hai ñóa caân (goïi vaät ñoù laø c) hoïc sinh quan saùt xem caân coù coøn caân baèng khoâng ? - Nhö vaäy ta coù tính chaát gì ?

- Töø ví duï treân Gv höôùng daãn cho hoïc sinh thaáy khoâng caàn theâm moät soá haïng vaøo hai veá cuûa ñaúng thöùc maø chæ caàn chuyeån moät soá haïng töø veá naøy sang veá kia vôùi ñieàu

- Hoïc sinh tìm ñöôïc chaát Neáu a = b thì c=b+c

I .- Tính chaát cuûa ñaúng thöùc - Khi bieán ñoåi caùc ñaúng thöùc tính ,ta thöôøng aùp duïng caùc tính chaát sau : a+ Neáu a = b thì a + c =b+c boû Neáu a + c = b + c thì a = b Neáu a = b thì b = + c a

- Laáy hai vaät vöøa vaøo ra khoûi ñóa caân ⇒ tính chaát Neáu a + c = b thì a = b - Ñoåi choã hai ñóa caân cho nhau ⇒ tính chaát ?

II.- Ví duï : - Hoïc sinh laøm ? 2 Tìm soá nguyeân x ,bieát : x x + 4 = -2 – 2 = -3 x + 4 – 4 = -2 – 4 Giaûi x = (-2) + x – 2 = -3 (-4) x – 2 + 2 = -3 + x = -6 2 x = -1 III.- Qui taéc chuyeån veá :

113

kieän phaûi ñoåi daáu soá haïng ñoù .

- Hoïc sinh phaùt bieåu qui taéc

Khi chuyeån moät soá haïng töø veá naøy sang veá kia cuûa moät ñaúng thöùc ,ta phaûi ñoåi daáu soá haïng ñoù : daáu “ + “ ñoåi thaønh daáu “ – “ vaø daáu “ – “ ñoåi thaønh daáu “ + “ Ví duï : Tìm soá nguyeân x ,bieát : - Hoïc sinh thöïc hieän ví a) x – 2 = -6 b) duï x – (-4) = 1 Giaûi - Hoïc sinh laøm ?3 a) x – 2 = -6 x =-6 +2 x = -4 b) x – (-4) = 1 x = 1 + (-4) x = -3 - Hoïc sinh nhaéc laïi qui taéc chuyeån veá

4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn vaø laøm caùc baøi taäp 61 , 62 SGK trang 87 5./ Daën doø : Veà nhaø hoïc baøi vaø laøm caùc baøi taäp 63 , 64 , 65 SGK trang 87

Tieát 53 – 54 – 55 – 56 I.- Muïc tieâu :

OÂN TAÄP HOÏC KYØ I

114

- Chuaån bò cho kyø kieåm tra hoïc kyø I , ñaùnh giaù vieäc hoïc taäp cuûa hoïc sinh qua moät hoïc kyø - Oân luyeän toaøn boä kieán thöùc ñaõ hoïc döôùi hình thöùc phaùt bieåu caùc qui taéc vaø giaûi caùc baøi taäp . - Chuaån bò kieåm tra Hoïc kyø I II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , Caâu hoûi Giaùo khoa vaø caùc baøi taäp GV soaïn saún . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Tieát 53 – 54 – 55 oân phaàn soá - Tieát 56 oân phaàn hình 3./ Baøi môùi : Hoïc sinh soaïn saún Hoaït ñoäng theo nhoùm söõa caùc baøi taäp oân GV söõa sai vaø cuûng coá kieán thöùc Baøi soaïn GV ñính keøm

Tieát 57 – 58

KIEÅM TRA HOÏC KYØ I

115

Tieát 59

§

8 . QUI TAÉC DAÁU NGOAËC

Haõy caån thaän khi daáu “ – “ ñöùng tröôùc daáu ngoaëc !!! I.- Muïc tieâu : Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Hieåu vaø bieát vaän duïng qui taéc daáu ngoaëc . - Bieát khaùi nieäm toång ñaïi soá . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Hoïc sinh 1 : Phaùt bieåu qui taéc coäng hai soá nguyeân cuøng daáu , coäng hai soá nguyeân khaùc daáu Söûa baøi taäp 86 c , 86d trang 64 Saùch baøi taäp - Hoïc sinh 2 : Phaùt bieåu qui taéc tröø hai soá nguyeân Söûa baøi taäp 84 /64 Saùch baøi taäp . 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

116

- GV ñaët vaán ñeà : - Hoïc sinh tính Tính giaù trò bieåu thöùc : 5 + (42 – 15 + 17) 5 + (42 – 15 + 17) – (42 – (42 + 17) + 17) = 5 + (27 + 17) – 59 = 5 + 44 – 59 - Neâu caùch laøm ? = 49 – 59 = - 10 - Coù caùch naøo boû daáu ngoaëc ñeå vieäc tính thuaän lôïi hôn ?

I .- Qui taéc daáu ngoaëc : Khi boû daáu ngoaëc coù daáu “ – “ ñaèng tröôùc ,ta phaûi ñoåi daáu taát caû caùc soá haïng trong daáu ngoaëc : Daáu “ + “ thaønh daáu “ – “ vaø daáu “ – ‘ thaønh daáu “ + “. Khi boû daáu ngoaëc coù daáu “ + “ ñaèng tröôùc thì daáu caùc soá haïng trong ngoaëc vaãn giöõ nguyeân .

Xaây döïng qui taéc daáu ngoaëc

Ví duï : Tính nhanh a) 324 + [112 – (112 + 324)] Giaûi 324 + [112 – (112 + 324)] = 324 + [112 – 112 – 324] = 324 – 324 = 0 b) (-257) – [(-257 + 156) – 56] Giaûi (-257) – [(-257 + 156) – 56] = (- 257) – [ - 257 + 156 – 56} = - 257 + 257 – 156 + 56 = - 100

- Hoïc sinh laøm ?1 - Töông töï so saùnh soá ñoái cuûa toång (-3 + 5 + 4) vôùi toång caùc soá ñoái cuûa caùc soá haïng Toång quaùt : - (a + b) = (- a) + (– b) - Ruùt ra nhaän xeùt Soá ñoái cuûa moät toång baèng toång caùc soá ñoái

- Hoïc sinh laøm ?1

- Soá ñoái cuûa 2 laø (–2) - Soá ñoái cuûa –5 laø 5 - Soá ñoái cuûa toång [2 + (-5)] laø –[2 + (-5)] = -(-3) = 3 - Toång caùc soá ñoái cuûa 2 vaø (-5) laø (-2) + 5 = 3 - Vaäy : Soá ñoái cuûa moät toång baèng toång caùc soá ñoái cuûa caùc II.- Toång ñaïi soá : soá haïng

117

cuûa caùc soá haïng

- Hoïc sinh laøm ?2 - Ruùt ra nhaän xeùt - GV yeâu caàu hoïc sinh phaùt bieåu laïi qui taéc daáu ngoaëc (SGK) - Ví duï (SGK) tính nhanh - Neâu caùch boû ngoaëc - Hoïc sinh laøm ?3 - GV giôùi thieäu toång ñaïi soá (nhö SGK) - Laøm ví duï

- Hoïc sinh : - (-3 + 5 + 4) = -6 3 + (-5) + (-4) = -6 - Nhaän xeùt : Boû daáu ngoaëc khi ñaèng tröôùc coù daáu “ – “ ta phaûi ñoåi daáu caùc soá haïng trong ngoaëc - Laøm ?2 7 + (5 – 13) = 7 + (-8) = -1 7 + (5 – 13) = 7 + 5 + (-13) - Nhaän xeùt ? boû daáu ngoaëc coù daáu “+“ ñaèng tröôùc daáu caùc soá haïng giöõ nguyeân - Hoïc sinh laøm ?3 a) 324 + [112 – (112 + 324)] = 324 + [112 – 112 – 324] = 324 – 324 = 0 b) (-257) – (-257 + 156 – 56) = - 257 + 257 – 156 + 56 = - 100 - Caùch 2 (nhö SGK)

Vì pheùp tröø coù theå dieãn taû thaønh pheùp coäng vôùi soá ñoái cuûa noù neân moät daõy caùc pheùp tính coäng ,tröø caùc soá nguyeân ñöôïc goïi laø moät toång ñaïi soá . - Khi vieát moät toång ñaïi soá ,ñeå ñôn giaûn ta coù theå boû taát caû caùc daáu cuûa pheùp tính coäng vaø daáu ngoaëc Ví duï : 5 + (-3) – (-6) – (+7) = 5 + (-3) + (+6) + (-7) =5–3+6–7 Trong moät toång ñaïi soá ,ta coù theå : - Thay ñoåi tuøy yù vò trí caùc soá haïng keøm theo daáu cuûa chuùng : a – b – c = -b –c + a = -b + a –c

118

- GV giôùi thieäu pheùp - Hoïc sinh laøm - Ñaët daáu ngoaëc ñeå nhoùm bieán ñoåi trong toång 5 + (42 – 15 + 17) – caùc soá haïng moät caùch tuøy ñaïi soá ( 42 + 17) yù vôùi chuù yù : = 5 + 42 – 15 + 17 – * Neáu tröôùc daáu ngoaëc laø daáu “ – “ thì phaûi ñoåi daáu - Gv nhaéc nhôû : Khi 42 – 17 = 5 – 15 = - 10 taát caû caùc soá haïng trong boû daáu ngoaëc caàn daáu ngoaëc löu yù ñieàu gì ? - Hoïc sinh laøm a) (768 – 39) – 768 a – b – c = ( a – b) – c = a – = 768 – 39 – (b + c) 768 = - 39 b) = -1579 – 12 + Chuù yù : Ta coù theå noùi toång 1579 = - 12 - Hoïc sinh vieát goïn ñaïi soá laø moät toång toång ñaïi soá - Hoïc sinh laøm ví duï trang 85 SGK 4./ Cuûng coá : - Nhaéc laïi qui taéc boû daáu ngoaëc - Cuûng coá töøng phaàn nhö treân 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 57 , 58 , 59 , 60 SGK trang 85

119

Tieát 60 LUYEÄN TAÄP I.- Muïc tieâu : - Naém vöõng qui taéc chuyeån veá cuõng nhö qui taéc boû daáu ngoaëc . - Giaûi thaønh thaïo caùc baøi tính daïng thöïc hieän pheùp tính . - Tìm x nhanh choùng nhôø qui taéc chuyeån veá - Reøn luyeän tính caån thaän , nhanh choùng , chính xaùc II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: -Hoïc sinh 1 : Baøi taäp 57 /85 - Hoïc sinh 2 : Baøi taäp 58 / 85 : Baøi taäp 60 / 85 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

- Hoïc sinh 3

120

- Aùp duïng qui chuyeån veá

taéc

- Aùp duïng qui taéc coäng hai soá nguyeân vaø qui taéc boû daáu ngoaëc

- Ghi baøn : + löôùi : -

- Cheânh

leäch

Thuûng

nhieät

+ Baøi taäp 66 / 87 : Tìm soá nguyeân x , bieát : 4 – (27 – 3) = x – (13 – 4) - Hoïc sinh toå 5 thöïc 4 – 24 = x – 9 hieän -20 = x–9 x = 9 – 20 x = - 11 + Baøi taäp 67 / 87 : a) (-37) + (-112) = - 37 – 112 = - 149 b) (-42) + 52 = - 42 + 52 - Hoïc sinh toå 4 thöïc = 10 c) 13 – 31 = - 18 hieän d) 14 – 24 – 12 = 14 – 36 = - 22 e) (-25) + 30 – 15 = 30 – 40 = - 10

- Hoïc sinh toå 3 thöïc + Baøi taäp 68 / 87 : Hieäu soá baøn thaéng – thua naêm hieän ngoaùi : 27 – 48 = -21 Hieäu soá baøn thaéng – thua naêm nay : 29 – 34 = 15 + Baøi taäp 69 / 87 : - Hoïc sinh toå 2 thöïc hieän

121

ñoä : nhieät ñoä cao tröø nhieät ñoä thaáp

- Aùp duïng tính chaát giao hoaùn vaø keát hôïp

- Aùp duïng qui taéc boû ngoaëc 4./ Cuûng coá : - Cuûng coá töøng phaàn nhö treân 5./ Daën doø : Xem tröôùc baøi Nhaân hai soá nguyeân khaùc daáu

Nhieät Nhieät Cheânh Thaønh ñoä ñoä leäch phoá Cao Thaáp Nhieät nhaát nhaát ñoä o o Haø 25 C 16 C 9oC Noäi Baéc -1oC -7oC 6oC Kinh Maùt-2oC -16oC 14oC cô-va - Hoïc sinh toå 1 thöïc Pa-ri 12oC 2oC 10oC hieän Toâ-ky8oC -4oC 12oC oâ Toâ2oC -5oC 7oC roântoâ Niu12oC -1oC 13oC yoùoc - Hoïc sinh toå 3 thöïc + Baøi taäp 70 / 87 : hieän a) 3784 + 23 – 3785 – 15 = (23 –15) + (3784 – 3785) = 8 + (-1) = 7 b) 21 + 22 + 23 + 24 – 11 – 12 – 13 – 14 = (21 – 11) + (22 – 12) + (23 – 13) + (24 – 14) = 10 + 10 + 10 + 10 = 40 + Baøi taäp 71 / 87 :

122

a) b)

Tieát 61

- 2001 + (1999+ 2001) = - 2001 + 2001 + 1999 = 1999 (43 – 863) – (137 – 57) = 43 – 863 – 137 + 57 = (43 + 57) – (863 + 137) = 100 – 1000 = - 900

§ 10 . NHAÂN HAI SOÁ NGUYEÂN KHAÙC DAÁU Haõy nhôù : Soá aâm x Soá döông = Soá aâm !

I.- Muïc tieâu : - Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Bieát döï ñoaùn treân cô sôû tìm ra qui luaät thay ñoåi cuûa moät loaït caùc hieän töôïng lieân tieáp . - Hieåu qui taéc nhaân hai soá nguyeân khaùc daáu . - Tính ñuùng tích cuûa hai soá nguyeân khaùc daáu . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: Tính toång : a) 3 + 3 + 3 + 3 + 3 b) (-3) + (-3) + (-3) + (-3) + (-3) 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

123

- Tính toång (-3) + (-3) + (-3) + (-3) + (-3) - GV : Trong taäp hôïp caùc soá töï nhieân ta ñaõ bieát toång cuûa nhieàu soá haïng baèng nhau chính laø nhaân soá haïng ñoù cho soá laàn cuûa soá haïng . Tính chaát ñoù aùp duïng cho soá nguyeân nhö theá naøo ?

- Hoïc sinh nhaän xeùt vaø ñoïc qui taéc ôû SGK

- Tích cuûa moät soá nguyeân vôùi soá 0

- Hoïc sinh : a) 3 + 3 + 3 + 3 + 3 = 3 . 5 = 15 b) (-3) + (-3) + (-3) + (-3) + (-3) = -3 –3 –3 –3 –3 = - 15 - Hoïc sinh laøm ?1 (-3) .4 = (-3) + (-3) + (-3) + (-3) = -12

I .- Nhaän xeùt môû ñaàu : (-3) .4 = (-3) + (-3) + (-3) + (-3) = -12 Nhö vaäy ta cuõng coù (-5) . 3 = - 15 2 . (-6) = -12 Nhaän xeùt : Tích cuûa hai soá nguyeân khaùc daáu laø tích hai giaù trò tuyeät ñoái cuûa chuùng vaø ghi daáu “-“ ñaèng tröôùc .

- Hoïc sinh laøm ?2

(-5) . 3 = - 15 2 . (-6) = -12

- Hoïc sinh laøm ?3

Nhaän xeùt veá giaù trò tuyeät ñoái vaø veà daáu cuûa tích vöøa tìm ñöôïc Vaøi hoïc sinh ñoïc laïi qui taéc theo Saùch Giaùo Khoa - Hoïc sinh laøm caùc ví duï

II.- Qui taéc nhaân hai soá nguyeân khaùc daáu : Muoán nhaân hai soá nguyeân khaùc daáu ,ta nhaân hai giaù trò tuyeät ñoái cuûa chuùng roài ñaët daáu “ – “ tröôùc keát quaû nhaän ñöôïc Ví duï : 15 . (-20) = - 300 (- 25) . 4 = - 100

124

baèng ? - Hoïc sinh laøm ?4

0 . (-27) = 0 15 . 0 = 0 Chuù yù : Tích cuûa moät soá nguyeân a vôùi 0 baèng 0

a) 5 . (-14) = 70 b) (-25) . 12 = - 300 4./ Cuûng coá : Tích cuûa hai soá nguyeân khaùc daáu laø moät soá nguyeân döông hay soá nguyeân aâm ? Nhaán maïnh vaø khaéc saâu : Tích cuûa hai soá nguyeân khaùc daáu laø moät soá nguyeân aâm Baøi taäp 73 SGK a) (-5) . 6 = -30 b) 9 . (-3) = -27 c) (-10) . 11 = -110 d) 150 . (-4) = - 600 Baøi taäp 74 SGK a) (-125) . 4 = -500 b) (-4) . 125 = -500 c) 4 . (-125) = -500 - Baøi taäp 76 SGK x 5 -18 18 -25 y -7 10 -10 40 x.y -35 -180 -180 -100 0 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 75 ; 77 SGK trang 89 Xem tröôùc baøi Nhaân hai soá nguyeân cuøng daáu Tieát 62

§

11 . NHAÂN HAI SOÁ NGUYEÂN CUØNG DAÁU

125

Soá aâm x Soá aâm = Soá döông Thaät laø deã nhôù ! I.- Muïc tieâu : - Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Hieåu qui taéc nhaân hai soá nguyeân . Bieát vaän duïng qui taéc daáu ñeå tính tích caùc soá nguyeân . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Hoïc sinh laøm caùc baøi taäp ñaõ cho veà nhaø 75 / 89 a) (-67) . 8 < 0 b) 15 . (-3) < 15 c) (-7) . 2 < -7 Hoïc sinh caàn chuù yù : Tích cuûa hai soá nguyeân khaùc daáu laø moät soá aâm Khi nhaân moät soá aâm cho moät soá döông thì tích nhoû hôn soá ñoù 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh - Hoïc sinh laøm ?1

- GV : Nhaân hai soá nguyeân döông chính laø nhaân hai soá töï nhieân

a) 12 . 3 = 36 b) 5 . 120 = 600

Baøi ghi I .- Nhaân hai soá nguyeân döông : Nhaân hai soá nguyeân döông chính laø nhaân hai soá töï nhieân khaùc 0 . 12 . 3 = 36 5 . 120 = 600

126

- Nhaän xeùt khi nhaân (-4) vôùi laàn löôït 3 ; 2 ; 1 ; 0 (giaûm 1 ñôn vò) thì tích nhaän ñöôïc laàn löôït taêng 4 ñôn vò . vaäy ta coù theå suy ra keát quaû cuûa (-1) . (- 4) vaø (-2) . (4)

- Hoïc sinh laøm ?2

- Hoïc sinh phaùt bieåu qui taéc - Vaøi hoïc sinh khaùc laäp laïi

- Töø ñoù suy ra qui taéc nhaân hai soá nguyeân aâm - Hoïc sinh laøm ví duï - Hoïc sinh laøm ?3

4./ Cuûng coá : - Nhaân soá vôùi 0 ?

Caùch nhaän bieát daáu nguyeân cuûa tích (+).(+) →

II.- Nhaân hai soá nguyeân aâm : 3 . (- 4) = -12 taêng 4 2 . (- 4) = -8 taêng 4 1 . (- 4) = -4 taêng 4 0 . (- 4) = 0 taêng 4 (-1) . (- 4) = 4 taêng 4 (-2) . (- 4) = 8 Qui taéc : Muoán nhaân hai soá nguyeân aâm ,ta nhaân hai Giaù trò tuyeät ñoái cuûa chuùng . Ví duï : (-4) . (-25) = 4 . 25 = 100 Nhaän xeùt : Tích cuûa hai soá nguyeân aâm laø moät soá nguyeân döông III.- Keát luaän : • a.0=0.a=0

127

- Phaùt bieåu qui taéc nhaân hai soá nguyeân cuøng daáu , hai soá nguyeân khaùc daáu - Tìm x bieát (x –1) . (x + 2) = 0 - Baøi taäp 78 / 91 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 79 ; 80 ; 81 SGK trang 91

Tieát 63

(+) (-) .(-)

→

(+).(-)

→

(-).(+)

→

(+) (-) (-)

(x –1) . (x + 2) = 0 thì hoaëc x – 1 = 0 x=0+1 =0 hoaëc x + 2 = 0 x=0–2= -2 Vaäy x = 1 hay x = -2 - Hoïc sinh laøm ?4

• Neáu a ,b cuøng daáu thì a . b = | a| . | b| • Neáu a ,b khaùc daáu thì a . b = -(| a| . | b|) Chuù yù : - Caùch nhaän bieát daáu cuûa tích (+).(+) → (+) (-) .(-) → (+) (+).(-) → (-) (-).(+) → (-) - a . b = 0 thì hoaëc a = 0 hoaëc b=0 - Khi ñoåi daáu moät thöøa soá thì tích ñoåi daáu .Khi ñoåi daáu hai thöøa soá thì tích khoâng thay ñoåi .

LUYEÄN TAÄP

I.- Muïc tieâu : - Naém vöõng qui taéc nhaân hai soá nguyeân . - Reøn kyû naêng giaûi baøi taäp moät caùch nhanh choùng , chính xaùc . - Reøn tính caån thaän , chính xaùc , khi giaûi baøi taäp II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp :

128

1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Hoïc sinh söûa caùc baøi taäp veà nhaø – Hoïc sinh söõa sai . - Hoïc sinh 1 : Baøi taäp 79 / 91 Hoïc sinh 2 : Baøi taäp 80 / 91 Hoïc sinh 3 : Baøi taäp 81 / 91 Soá ñieåm baïn Sôn baén ñöôïc : 3 . 5 + 1 . 0 + 2 . (-2) = 15 + 0 + (-4) = 11 Soá ñieåm baïn Duõng baén ñöôïc : 2 . 10 + 1. (-2) + 3 . (-4) = 20 + (-2) + (-12) = 20 + (-14) = 6 Vaäy baïn Sôn ñöôïc soá ñieåm cao hôn 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

Hoaït ñoäng theo nhoùm

- Hoïc sinh nhaéc laïi caùch nhaän bieát daáu cuûa moät tích ,töø ñoù giaûi ñöôïc baøi taäp 82 / 91 moät caùch nhanh choùng maø khoâng caàn tính

+ Baøi taäp 82 / 92 : a) (-7) . (-5) > 0 b) Hoïc sinh toå 5 thöïc . 5 < (-5) . (-2) hieän c) (+19) . (+6) = 114 Giaûi thích lyù do . (-10) = 170 nhaän bieát ngay Vaäy (+19) . (+6) < . (-10) + Baøi taäp 83 / 92 : Thay x = -1 vaøo bieåu thöùc - Hoïc sinh toå 4 thuïc 2) . (x + 4) (-1 –2) . (-1 + 4) = hieän 3 = -9 Vaäy : A.9 B . –9 C. 5 –5

(-17) (-17) (-17) (x – (-3) . D.

129

a . b2 = a . b .b .+ → +

+..-

→ +

.+ → -

-.+ -.-

.-

+ Baøi taäp 84 / 92 :

→ +.+

→ -

- Hoïc sinh nhaéc laïi qui taéc nhaân hai soá nguyeân cuøng daáu , nhaân hai soá nguyeân khaùc daáu

- Hai soá ñoái nhau coù bình phöông baèng

- Hoïc sinh toå 3 thöïc hieän vaø giaûi thích

Daáu Daáu cuûa cuûa a.b a.b2 + + + + + + + + - Hoïc sinh toå 2 thöïc + Baøi taäp 85 / 92 : hieän a) (-25) . 8 = - 400 b) 18 . (-15) = - 270 c) (-1500) . (-100) = 150000 2 d) (-13) = 169 - Hoïc sinh toå 1 thöïc + Baøi taäp 86 / 92 : hieän a -15 13 4 9 -1 b 6 -3 -7 -4 -8 a . b -90 -39 28 -36 8 + Baøi taäp 87 / 92 : Coøn soá -3 ,vì (-3)2 = 9 + Baøi taäp 88 / 92 : Neáu x = 0 thì (-5) . x = 0 Neáu x < 0 thì (-5) . x > 0 Neáu x > 0 thì (-5) . x < Daáu cuûa a

Daáu cuûa b

130

nhau 4./ Cuûng coá : - Nhaân soá nguyeân vôùi 0 ? - Phaùt bieåu qui taéc nhaân hai soá nguyeân cuøng daáu , hai soá nguyeân khaùc daáu 5./ Daën doø : Xem baøi tính chaát cuûa pheùp nhaân

Tieát 64

0

§ 12 . TÍNH CHAÁT CUÛA PHEÙP NHAÂN

Caùc tính chaát cô baûn cuûa pheùp nhaân trong N coù coøn ñuùng trong Z ? I.- Muïc tieâu : - Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Hieåu caùc tính chaát cô baûn cuûa pheùp nhaân : Giao hoaùn ,Keát hôïp , Nhaân vôùi 1 , phaân phoá cuûa pheùp nhaân ñoái vôùi pheùp coäng . - Bieát tìm daáu cuûa tích nhieàu soá nguyeân . - Böôùc ñaàu coù yù thöùc vaø bieát vaän duïng caùc tính chaát trong tính toùan vaø bieán ñoåi bieåu thöùc . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp :

131

1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Phaùt bieåu qui taéc nhaân hai soá nguyeân cuøng daáu , hai soá nguyeân khaùc daáu 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi I .- Tính chaát giao hoaùn :

- GV yeâu caàu hoïc sinh - Hoïc sinh tính a.b=b.a nhaéc laïi caùc tính chaát Ví duï : cuûa pheùp nhaân trong 2 . (-3) = - 6 2 . (-3) = (-3) .2 (=-6) ; (-7) . taäp hôïp caùc soá töï (-3) .2 = - 6 (-4) = (-4) . (-7) nhieân II .- Tính chaát keát hôïp : ⇒ 2 . (-3) = (-3) .2 - Tính 2 . (-3) vaø (-3) Pheùp nhaân trong Z coù .2 (a . b) . c = a . (b . c) tính giao hoaùn Nhaän xeùt – Keát Ví duï : luaän [9 . (-5)] .2 = 9 . [(-5) .2] - Phaùt bieåu tính chaát = -90 giao hoaùn

- Tính [9 . (-5)] .2 vaø 9 . - Hoïc sinh tính Chuù yù : [(-5) .2] [9 . (-5)] .2 = (-45) . • Nhôø tính chaát keát hôïp ,ta Nhaän xeùt vaø keát 2 = - 90 coù theå tính tích cuûa nhieàu luaän 9 . [(-5) .2] = 9 . soá nguyeân . (-10) = - 90 • Khi thöïc hieän pheùp nhaân Vaäy : [9 . (-5)] .2 = 9 nhieàu soá nguyeân ,ta coù theå

132

. [(-5) .2] - Tính caùc bieåu thöùc sau Ta noùi Pheùp nhaân coù vaø coù nhaän xeùt gì veà tính keát hôïp daáu cuûa tích (-1) . (-2) . (-3) . (-4) (-1) . (-2) . (-3) . (-4) . (-5) - Khi nhoùm thaønh töøng caëp vaø khoâng coøn thöøa soá naøo ,tích trong moãi caëp mang daáu “ + “ vì theá tích chung mang daá “ +“. - Neáu a ∈ Z thì = (-a)2 - Hoïc sinh caàn löu yù a2 ≠ - a2 4./ Cuûng coá : Pheùp nhaân trong Z coù nhöõng tính chaát gì ? - Tích chöùa moät soá chaún thöøa soá aâm seõ mang daáu gì ? - Tích chöùa moät soá leû thöøa soá aâm seõ mang daáu gì ? 5./ Daën doø :

döïa vaøo caùc tính chaát giao hoaùn ,keát hôïp ñeå thay ñoåi vò trí caùc thöøa soá , ñaët daáu ngoaëc ñeå nhoùm caùc thöøa soá moät caùch tuøy yù • Ta cuõng goïi tích cuûa n soá nguyeân a laø luõy thöøa baäc n - Hoïc sinh laøm ?1 cuûa soá nguyeân a - Hoïc sinh laøm ?2 Nhaän xeùt : a) Tích chöùa moät soá chaún thöøa soá nguyeân aâm seõ mang daáu “ + “ - Hoïc sinh laøm ?3 b) Tích chöùa moät soá leû thöøa - Hoïc sinh laøm ?4 soá nguyeân aâm seõ mang Baïn Bình noùi ñuùng vì 2 daáu “ - “ ≠ -2 III.- Nhaân vôùi 1 : 2 Nhöng 2 = 2 (-2) a.1=1.a=a - Hoïc sinh laøm ?5

IV.- Tính chaát phaân phoái cuûa pheùp nhaân ñoái vôùi pheùp coäng : a (b + c) = a . b + a . c Chuù yù : Tính chaát treân cuõng ñuùng ñoái vôùi pheùp tröø a (b - c) = a . b - a . c

133

Baøi taäp veà nhaø 90 94 SGK trang 95

→

Tieát 65 LUYEÄN TAÄP I.- Muïc tieâu : - Naém vöõng caùc tính chaát cô baûn cuûa pheùp nhaân - Reøn kyû naêng thöïc hieän ñöôïc caùc pheùp tính coäng , tröø , nhaân soá nguyeân . - Bieát vaän duïng caùc tính chaát trong tính toaùn vaø bieán ñoåi bieåu thöùc . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Hoïc sinh söõa caùc baøi taäp 92 ; 93 ; 94 SGK trang 95 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

- Nhaän xeùt daáu cuûa tích 237 (-26)

Hoïc sinh

Baøi ghi

+ Baøi taäp 95 / 95 : - Hoïc sinh thöïc hieän (- 1)3 = (- 1).(- 1).(- 1) = 1.(- 1) = vaø giaûi thích roõ lyù do 1 Coøn hai soá nguyeân khaùc laø 1 vaø 0 13 = 1 ; 03 = 0

134

- Nhaän xeùt thöøa soá chung cuûa toång 2 tích . - Aùp duïng tính chaát gì ?

- Nhaän xeùt caùc thöøa soá - Hoïc sinh thöïc hieän aâm trong tích laø moät soá vaø giaûi thích roõ lyù do chaún hay leû - Hoïc sinh phaùt bieåu tích moät soá chaún vaø moät soá leû thöøa soá aâm laø soá gì ?

- Aùp duïng tích chaát - Nhaän xeùt vaø aùp duïng giao hoaùn vaø keát hôïp tính chaát gì cuûa pheùp - Döïa vaøo tính chaát nhaân ñeå tính nhanh. phaân phoái cuûa pheùp

+ Baøi taäp 96 / 95 : a) 237 . (-26) + 26 . 137 = - 237 . 26 + 26 . 137 = 26 (- 237 + 137 ) = 26 . (-100) = - 2600 b) 63 . (-25) + 25 . (-23) = - 63 . 25 – 25 . 23 = 25 . (-63 – 23) = 25 . (-86) = - 2150

+ Baøi taäp 97 / 95 : a) (-16) . 1253 . (-8) . (-4) . (-3) > 0 Vì tích moät soá chaún thöøa soá aâm laø soá döông b) 13 . (-24) . (-15) . (-8) . 4 < 0 Vì tích moät soá leû thöøa soá aâm laø moät soá aâm + Baøi taäp 98 / 95 : Tính giaù trò bieåu thöùc : a) (-125) . (-13) . (-a) vôùi a = 8 thay a = 8 vaøo bieåu thöùc (-125) . (-13) . (-8) = (-125) . (-8) . (-13) = 1000 . (-13) = - 13000

135

nhaân ñoái vôùi pheùp b) (-1) . (-2) . (-3) . (-4) . (-5) . b vôùi coäng b = 20 thay b = 20 vaøo bieåu thöùc (-1) . (-2) . (-3) . (-4) . (-5) . 20 = [(-1) . (-3) . (-4)] . [(-2) . (-5)] .20 = (-12) . 10 . 20 = - 2400 + Baøi taäp 99 / 95 : - Döïa vaøo tính chaát gì ñeå a) -7 . (-13) + 8 . (-13) = (-13) . tìm soá thích hôïp (-7 + 8) 4./ Cuûng coá : = -13 - Pheùp nhaân trong Z coù b) (-5) . (-4 - -14 ) nhöõng tính chaát gì ? = (-5) . (-4) – (-5) . (-14) = - Döïa vaøo caùc tính -50 chaát ñoù ta coù theå thöïc hieän nhanh + Baøi taäp 100 / 95 : choùng caùc baøi taäp . Giaù trò cuûa m . n2 vôùi m = 2 , n 5./ Daën doø : = 3 laø soá naøo trong boán ñaùp Laøm theâm caùc baøi taäp soá A ,B ,C ,D döôùi ñaây: 139 , 140 , 141 , 147 , 148 , A. –18 B. 18 C = -36 D. 149 SBT Toaùn 6 taäp moät . 36 Tieát 66

§

13 . BOÄI VAØ ÖÔÙC CUÛA MOÄT SOÁ NGUYEÂN

Boäi vaø öôùc cuûa moät soá nguyeân coù nhöõng tính chaát gì ? I.- Muïc tieâu :

136

Hoïc xong baøi naøy hoïc sinh caàn phaûi : - Bieát caùc khaùi nieäm boäi vaø öôùc cuûa moät soá nguyeân ,khaùi nieäm “ Chia heát cho”. - Hieåu ñöôïc ba tính chaát lieân quan vôùi khaùi nieäm “Chia heát cho” . - Bieát tìm boäi vaø öôùc cuûa moät soá nguyeân . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Cho hai soá töï nhieân a vaø b vôùi b ≠ 0 Khi naøo thì ta noùi a chia heát cho b (a !b) ? - Tìm caùc öôùc cuûa 6 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

I.- Boäi vaø öôùc cuûa moät - Gv nhaéc : Neáu coù moät - Hoïc sinh laøm ?1 soá nguyeân : soá q sao cho 6 = 2 . 3 = (-2) . (-3) a = b . q thì ta noùi a chia Cho a , b ∈ Z vaø b ≠ 0 . = 1 . 6 = (-1) . (-6) heát cho b - Neáu coù moät soá nguyeân q - 6 = (-2) . 3 = 2 . (-3) Trong taäp hôïp caùc soá sao cho a = b . q thì ta noùi a = 1 . (-6) = (-1) . 6 nguyeân thì sao ? chia heát cho b . Ta coøn noùi a Vaäy : laø boäi cuûa b vaø b laø öôùc Trong taäp hôïp caùc soá U(6) = { 1 , 2 , 3 , 6 , -1 , cuûa a . nguyeân cuõng vaäy Hoïc -2 , -3 , -6} Ví duï : sinh phaùt bieåu töông tö -9 laø boäi cuûa 3 vì -9 = 3 khaùi nieäm chia heá trong . (-3) taäp hôïp Z 3 laø öôùc cuûa -9

137

6 . (-2) = -12 6.2 = 12 (-6) . (-2) = 12 (- 6) . 2 = -12 thì (-12) : (-2) = 6 12 : 2 = 6 12 : (-2) = -6 (-12) : 2 = -6 Nhö vaäy : Trong pheùp chia heát Thöông cuûa hai soá nguyeân cuøng daáu mang daáu “ + “ Thöông cuûa hai soá nguyeân traùi daáu mang daáu “ – “

- Hoïc sinh laøm ?3

Hai boäi cuûa 6 laø 12 vaø –12 Hai öôùc cuûa 6 laø 3 vaø –3

- Hoïc sinh laøm ?4

- Hoïc sinh laøm baøi taäp 101 / 97 - Hoïc sinh laøm baøi taäp 102 / 97

Chuù yù : • Neáu a = bq (b ≠ 0) thì ta noùi a chia cho b ñöôïc q vaø vieát a :b=q • Soá 0 laø boäi cuûa moïi soá nguyeân khaùc 0 • Caùc soá 1 vaø –1 laø öôùc cuûa moïi soá nguyeân. • Neáu c vöøa laø öôùc cuûa a vöøa laø öôùc b thì c cuõng ñöôïc goïi laø öôùc chung cuûa a vaø b . Ví duï : Caùc öôùc cuûa 8 laø 1 , -1 , 2 , -2 , 4 , -4 , 8 , -8 Caùc boäi cuûa 3 laø 0 , 3 , –3 , 6 , -6 , 9 , -9 , . . . . II.- Tính chaát : 1./ Neáu a chia heát cho b vaø b chia heát cho c thì a cuõng chia heát cho c a  b vaø b  c ⇒ a  c 2./ Neáu a chia heát cho b thì boäi cuûa a cuõng chia heát cho b . a  b ⇒ am  b (m ∈ Z) 3./ Neáu hai soá a , b chia heát

138

cho c thì toång vaø hieäu cuûa chuùng cuõng chia heát cho c . a !c vaø b !c ⇒ (a + b) !c vaø (a – b) !c

4./ Cuûng coá : • Khi naøo thì ta noùi soá nguyeân a chia heát cho soá nguyeân b ? Soá nguyeân b phaûi coù ñieàu kieän gì ? • a goïi laø gì cuûa b vaø b goïi laø gì cuûa a • Baøi taäp 101 vaø 102 SGK trang 97 5./ Daën doø : Laøm baøi taäp veà nhaø 103 ; 104 ; 105 ; 106 SGK trang 97 . Tieát 67 – 68 OÂN TAÄP CHÖÔNG II I.- Muïc tieâu : Thoâng qua caùc caâu hoûi oân taäp vaø giaûi caùc baøi taäp phaàn oân taäp chöông GV heä thoáng laïi caùc kieán thöùc cô baûn cuûa chöông hoïc sinh caàn : - Naém vöõng soá nguyeân caùc pheùp tính coäng , tröø , nhaân , qui taéc chuyeån veá , qui taéc daáu ngoaëc - Reøn kyû naêng aùp duïng caùc tính chaát cuûa caùc pheùp tính , caùc qui taéc thöïc hieän ñöôïc caùc pheùp tính coäng , tröø , nhaân soá nguyeân . - Bieát vaän duïng caùc tính chaát trong tính toaùn vaø bieán ñoåi bieåu thöùc . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp

139

2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: Kieåm tra vieäc Hoïc sinh thöïc hieän 5 caâu hoûi oân taäp chöông - GV cuûng coá söûa sai 3./ Baøi môùi : TIEÁT 67 Giaùo vieân Hoïc sinh Hoaït ñoäng nhoùm - GV cuûng coá : Khi noùi soá nguyeân a thì ta khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc a laø soá - Hoïc sinh thöïc hieän nguyeân aâm hay soá nguyeân döông - Khoâng phaûi –a laø soá aâm

Baøi ghi

+ Baøi taäp 107 / 98 : a) a b b)

-b

0

-a |

b|

| a| |

-b| | -a| a

0

b c)

a < 0 vaø -a = | a| = | -a| > 0 b = | -b | = | b | > 0 vaø b < 0

140

- Nhaéc laïi thöù töï trong taäp hôïp caùc soá nguyeân - Hoïc sinh thöïc hieän

- Hoïc sinh thöïc hieän - Nhaéc laïi qui taéc coäng vaø qui taéc nhaân hai soá nguyeân cuøng daáu , hai soá nguyeân khaùc daáu - Hoïc sinh thöïc hieän - Aùp duïng qui taéc boû daáu ngoaëc ñeå ñöôïc moät toång ñaïi soá roài aùp duïng tính chaát keát hôïp ñeå thöïc hieän pheùp tính . 4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng

+ Baøi taäp 108 / 98 : Khi a > 0 thì -a < 0 ⇒ a> -a Khi a < 0 thì -a > 0 ⇒ a< -a + Baøi taäp 109 / 98 : - 624 ; - 570 ; - 287 ; 1441 ; 1596 ; 1777 ; 1850 + Baøi taäp 110 / 99 : a) Toång cuûa hai soá nguyeân aâm laø moät soá nguyeân aâm (Ñ) b) Toång cuûa hai soá nguyeân döông laø moät soá nguyeân döông (Ñ) c) Tích cuûa hai soá nguyeân aâm laø moät soá nguyeân aâm (S) d) Tích cuûa hai soá nguyeân döông laø moät soá nguyeân döông (Ñ) + Baøi taäp 111 / 99 : a) [(-13) + (-15)] + (-8) = (-28) + (-8) = - 36 b) 500 – (-200) – 210 – 100 = 500 + 200 – 210 – 100 = 700 – 310 = 390 c) - (-129) + (-119) – 301 + 12 = 129 – 119 – 301 + 12 = (129 + 12) – (119 + 301) = 141 – 420 = 21 d) 777 – (-111) – (-222) + 20

141

phaàn trong töøng baøi taäp 5./ Daën doø : Laøm caùc baøi taäp 113 ñeán 121 SGK trang 99 vaø 100

Giaùo vieân 4 + 0 + 5 + 1 + (-1) + 2 + (-2) + 3 + (-3) = 9 Vaäy toång cuûa ba soá ôû moãi doøng ,moãi coät laø 3

= 777 + 111 + 222 + 20 = 1130 + Baøi taäp 112 / 99 : a – 10 = 2a – 5 - 10 + 5 = 2a – a -5 = a a = -5

TIEÁT 68 Hoïc sinh

Baøi ghi

Hoaït ñoäng nhoùm

+ Baøi taäp 113 / 99:

e)Hoïc sinh thöïc hieän

e)Hoïc sinh thöïc hieän - Chuù yù keát hôïp caùc soá ñoái - Toång caùc soá ñoái nhö theá naøo ?

2

3

-2

-3

1

5

4

-1

0

+ Baøi taäp

114 / 99 : a) x = -7 , -6 , -5 , -4 , -3 , -2 , -1 , 0 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 -7 + 7 + (-6) + 6 + . . . + 0 = 0 e) x = -5 , -4 , -3 , -2 , -1 , 0 1 , 2 , 3 -5 + (-4) + (-3) + 3 + (-2) + 2 + (-1) + 1 + 0 = -9 e) x =, - 19 , -18 , -17 , . . . , 0 , . . . , 17 , 18 , 19 , 20 (-19) + 19 + (-18) + 18 + . . . +

142

e)Hoïc sinh thöïc hieän

- Tích cuûa (-11) vôùi bao nhieâu thì ñöôïc (-22) - Hoaëc | a| = (-22) : (-11) = 2 Vaäy a = ?

e)Hoïc sinh thöïc hieän

- Nhaéc laïi tích cuûa moät soá thöøa soá chaún soá aâm vaø tích cuûa moät soá thöøa soá leû soá aâm laø ?

- Luõy thöøa cuûa moät soá nguyeân ? - Hoïc sinh thöïc hieän

20 + 0 = 20 + Baøi taäp 1115 / 99 : a) | a| = 5 neân a = -5 hoaëc a = 5 b) | a| = 0 neân a = 0 c) | a| = -3 khoâng coù soá a naøo ñeå | a| < 0 (vì | a| ≥ 0 ) d) | a| = | -5 | = 5 neân a = 5 hay a = -5 e) -11 | a| = -22 -11 . 2 = -22 neân | a| = 2 vaäy a = -2 hay a=2 + Baøi taäp 116 / 99 : a) (-4) . (-5) . (-6) = - 120 b) (-3 + 6) . (-4) = 3 . (-4) = - 12 c) (-3 – 5) . (-3 + 5) = (-8) . 2 = -16 d) (-5 – 13) : (-6) = (-18) : (-6) =3 + Baøi taäp 117 / 99 : a) (-7)3 .24 = (-7) . (-7) . (-7) . 2 . 2 . 2.2 = - 343 . 16 = 5488 b) 54 . (-4)2 = 625 . 16 = 10 000 + Baøi taäp 118 / 99 :

143

a)

- Nhaéc laïi qui chuyeån veá ?

taéc - Hoïc sinh thöïc hieän

- Hoïc sinh thöïc hieän - Aùp duïng tính chaát phaân phoái cuûa pheùp nhaân ñoái vôùi pheùp coäng 4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn trong töøng baøi taäp 5./ Daën doø : Laøm caùc baøi taäp 120 vaø 121 SGK trang 99 vaø 100 , oân taäp kyõ chuaån bò kieåm tra 1 tieát .

2x – 35 = 15 2x = 15 + 35 = 50 x = 50 : 2 x = 25 b) 3x + 17 = 2 3x = 2 - 17 = - 15 x = - 15 : 3 x = -5 c) | x – 1| = 0 x–1 = 0 x = 1 + Baøi taäp 119 / 100 : a) 15 . 12 – 3 . 5 . 10 15 . 12 – 3 . 5 . 10 = 180 - 150 = 15 . 12 - 15 . 10 = 30 = 15 . (12 – 10 ) = 15 . 2 = 30 b) 45 – 9 . (13 + 5) 45 – 9 . (13 + 5) = 45 – 9 . 18 = 45 – 9 . 13 – 9 . 5 = 45 – 162 = 45 – 117 – 45 = - 117 = 117 c) 29.(19 – 13) – 19.(29 – 13) 29.(19 –

144

13) = 13) = 10 = Tieát 69

– 19.(29 – 13) 29 . 6 – 19 . 6 . (29 – 19) 174 – 114 60

BAØI KIEÅM TRA 1 TIEÁT

= (19 – = 6. = 60

145

Chöông III PHAÂN SOÁ ---  --§ 1 . MÔÛ ROÄNG KHAÙI NIEÄM PHAÂN SOÁ

Tieát 70

-3 3 laø phaân soá , vaäy coù phaûi laø phaân soá khoâng ? 4 4 I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh thaáy ñöôïc söï gioáng nhau vaø khaùc nhau giöõa khaùi nieäm phaân soá ñaõ hoïc ôû Tieåu hoïc vaø khaùi nieäm phaân soá hoïc ôû lôùp 6 - Vieát ñöôïc caùc phaân soá maø töû vaø maãu laø caùc soá nguyeân . - Thaáy ñöôïc soá nguyeân cuõng ñöôïc coi laø phaân soá vôùi maãu laø 1 II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: Ñaõ kieåm tra 1 tieát 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

146

- Ñaët vaán ñeà Trong pheùp chia (-6) cho 2 keát quaû laø – 3 Vaäy trong pheùp chia 3 cho 4 keát quaû laø bao nhieâu ? Trong pheùp chia –3 cho 4 ?

- GV giôùi thieäu phaân soá , töû soá vaø maãu soá - Nhö vaäy duøng phaân soá ta coù theå ghi ñöôïc keát quaû cuûa pheùp chia hai soá nguyeân duø cho soá bò chia chia heát hay khoâng chia heát cho soá chia

I .-Khaùi nieäm phaân soá : - Hoïc sinh traû lôøi 3 4

laø

Ngöôøi ta duøng phaân soá

3 4

ñeå ghi keát quaû cuûa pheùp chia 3 cho 4 Töông töï nhö vaäy

-3 4

laø

keát quaû cuûa pheùp chia –3 cho 4

- Hoïc sinh laøm ?1

Toång quaùt : Ngöôøi ta goïi

a vôùi b

a ,b ∈ Z ,b ≠ 0 laø moät phaân soá , - Hoïc sinh cho ví duï vaøi a laø töû soá (töû) , b laø maãu soá phaân soá vaø cho bieát (maãu) cuûa phaân soá . töû vaø maãu cuûa phaân soá ñoù II.- Ví duï :

-2 3 1 -3 0 , , , , , . . . . laø 3 -4 4 -4 -3

- Hoïc sinh laøm ?2

nhöõng phaân soá

Caùc caùch vieát cuûa caâu a) vaø e) laø phaân Nhaän xeùt : Soá nguyeân a coù a soá theå vieát laø 1 b) vaø d) khoâng phaûi laø phaân soá vì töû vaø maãu laø nhöõng soá thaäp phaân

147

e) khoâng phaûi laø phaân soá vì maãu soá baèng 0 - Hoïc sinh laøm ?3

4./ Cuûng coá : - Baøi taäp 1 / 5 SGK - Baøi taäp 2 / 5 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 3 , 4 , 5 SGK trang 5

Tieát 71

§ 2 . PHAÂN SOÁ BAÈNG NHAU Hai phaân soá

-4 3 vaø coù baèng nhau khoâng ? 5 7

I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh bieát ñöôïc theá naøo laø hai phaân soá baèng nhau - Nhaän daïng ñöôïc caùc phaân soá baèng nhau vaø khoâng baèng nhau . II.- Phöông tieän daïy hoïc :

148

- Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Theá naøo goïi laø phaân soá ? - Söûa baøi taäp 4 vaø 5 SGK 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi I .-Ñònh nghóa :

- Hình 1 vaø hình 2 bieåu dieån caùc phaân soá naøo ? Coù nhaän xeùt gì ?

- Hoïc sinh traû lôøi 1 2 = 3 6

- Hoïc sinh nhaän xeùt tích 1 . 6 vaø 2 . 3

1 3

2 6 1 2 = 3 6

Ta ñaõ bieát : Nhaän xeùt :

1.6 = 2.3

Ta cuõng coù : - Hoïc sinh nhaän xeùt vaø ruùt ra ñònh nghóa

- Hoïc sinh laøm ?1 1 3 = a) vì 1 . 12 = 3 4 12

. 4 = 12

5 6 = 10 12

Vaø nhaän thaáy :

. 10 Ñònh nghóa :

5 . 12 = 6

149

b)

2 6 ≠ 3 8

vì 2 . 8 = 16

Hai phaân soá

; 3 . 6 = 18 - Töø tích a . b = c . d ta coù theå laäp ñöôïc caùc caëp phaân soá baèng nhau nhö sau : a d = c b a c = d b

b d = c a

a c vaø goïi laø b d

baèng nhau -3 9 neáu a . d = b . c = c) vì (-3) . (-15) = 5 - 15 II .- Caùc ví duï : 5 . 9 = 45 Ví duï 1 : d)

4 - 12 ≠ vì 4.9 = 36 ; 3.(3 9

12) = -36

- Hoïc sinh laøm ?2

b c = d a

-3 6 = 4 -8

vì

(-3) . (-8) = 4 . 6

(= 24)

3 -4 ≠ 5 7

vì 3 . 7 ≠ 5 . (-4)

Ví duï 2 : Tìm soá nguyeân x bieát

x - 21 = 4 28

Vì (-21)

x - 21 = 4 28

neân

x . 28 = 4 . ⇒

4. (-21) =- 3 28

4./ Cuûng coá : Baøi taäp cuûng coá 6 vaø 7 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 8 ; 9 vaø 10 SGK

:

x=

150

Tieát 72

§ 3 . TÍNH CHAÁT CÔ BAÛN CUÛA PHAÂN SOÁ Taïi sao coù theå vieát moät phaân soá baát kyø Coù maãu aâm thaønh phaân soá baèng noù vaø coù maãu döông ?

I.- Muïc tieâu : - Naém vöõng tính chaát cô baûn cuûa phaân soá . - Vaän duïng ñöôïc tính chaát cô baûn cuûa phaân soá ñeå giaûi moät soá baøi taäp ñôn giaûn , ñeå vieát moät phaân soá coù maãu aâm thaønh phaân soá baèng noù vaø coù maãu döông . - Böôùc ñaàu coù khaùi nieäm veà soá höõu tæ . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Khi naøo thì hai phaân soá

a c vaø baèng nhau ? b d

- Söûa baøi taäp 8 , 9 vaø 10 SGK 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi I .- Nhaän xeùt :

- Hoïc sinh traû lôøi - Vì sao

1 2 = -3 -6

1 2 = -3 -6

2 . (-3)

Vì

1 . (-6) =

Ta ñaõ bieát : (-6) = 2 . (-3)

1 2 = -3 -6

Vì

1.

151

Ta thaáy : Hoïc sinh laøm ?1

-

- Hoïc sinh laøm ?1

. (-3) - Hoïc sinh nhaän xeùt quan heä giöõa töõ vaø maãu cuûa hai phaân soá baèng nhau - Coù theå neâu ñöôïc tính chaát gì cuûa phaân soá

- Cuûng coá : Nhaéc laïi tính chaát cô baûn cuûa phaân soá

: (-4)

-1 3 = 2 -6

-4 8

. (-3)

=

1 -2

: (-4)

- Hoïc sinh laøm ?2

. (-3) -1 2 -1 2

=

: (-5) 3 -6

. (-3)

- Hoïc sinh laøm ?3 5 5 . (-1) - 5 = = - 17 - 17. (-1) 17 - 4 - 4. (-1) 4 = = - 11 - 11. (-1) 11

5 - 10

=

2 1.2 = - 6 - 3.2 1 2: 2 = - 3 - 6: 2

II.Tính chaát cô baûn cuûa phaân soá Neáu ta nhaân caû töû vaø maãu cuûa moät phaân soá vôùi cuøng moät soá nguyeân khaùc 0 thì ta ñöôïc moät phaân soá baèng phaân soá ñaõ cho . a a. m = vôùi m ∈ Z vaø m ≠ 0 b b. m

Neáu ta chi caû töû vaø maãu cuûa moät phaân soá cho cuøng moät öôùc chung cuûa chuùng thì ta : (-5) ñöôïc moät phaân soá baèng phaân soá ñaõ cho . a a: m = vôùi n ∈ ÖC(a,b) b b: m

152 a a. (-1) - a = = b b. (-1) - b

(b < 0)

4./ Cuûng coá : Baøi taäp cuûng coá 11 vaø 12 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 13 vaø 14 SGK

Tieát 73

§

4 . RUÙT GOÏN PHAÂN SOÁ

Theá naøo laø phaân soá toái giaûn vaø laøm theá naøo ñeå coù phaân soá toái giaûn ? I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh hieåu theá naøo laø ruùt goïn phaân soá vaø bieát caùch ruùt goïn phaân soá . - Hoïc sinh hieåu theá naøo laø phaân soá toái giaûn vaø bieát caùch ñöa moät phaân soá veà daïng toái giaûn . - Böôùc ñaàu coù kyû naêng ruùt goïn phaân soá ,coù yù thöùc vieát phaân soá ôû daïng toái giaûn . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp

153

2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Phaùt bieåu tính chaát cô baûn cuûa phaân soá ? - Aùp duïng tính chaát cô baûn cuûa phaân soá tìm 3 phaân soá baèng vôùi phaân soá

− 28 42

3./ Baøi môùi : Giaùo vieân - Töø baøi kieåm tra baøi cuõ GV cho hoïc sinh nhaän xeùt : - Töû vaø maãu cuûa phaân soá

14 nhö theá 21

naøo vôùi töû vaø maãu cuûa phaân soá ñaõ cho vaø giaù trò cuûa chuùng nhö theá naøo ?

Hoïc sinh

Baøi ghi I .- Caùch ruùt goïn phaân soá : Ví duï : :2 :7

- Hoïc sinh traû lôøi 28 56 14 2 = = = 42 84 21 3

28 14 2 = = 42 21 3

:2

Phaân soá

nhoû hôn töû vaø maãu cuûa phaân soá ñaõ cho nhöng vaãn baèng phaân soá ñoù , phaân soá cuõng vaäy .

- GV nhaéc nhôû : Khi ruùt Hoaït ñoäng theo nhoùm goïn phaân soá ta thöôøng - Hoïc sinh laøm ?1 − 5 (−5) : 5 − 1 ñeå keát quaû laø moät = = a) 10 10: 5 2 phaân soá coù maãu b) döông

:7

14 coù töû vaø maãu 21

2 3

Moãi laàn chia töû vaø maãu cuûa phaân soá cho öôùc chung khaùc 1 cuûa chuùng ta ñöôïc moät phaân soá baèng noù nhöng ñôn giaûn hôn . Laøm nhö vaäy töùc laø ta ñaõ ruùt goïn phaân soá .

154

-

Trong

ví

duï

28 14 2 = = phaân soá 42 21 3 2 coù coøn ruùt goïn 3

ñöôïc nöõa khoâng ? Vì sao ?

- GV giôùi thieäu theá naøo laø phaân soá toái giaûn - Khi phaân soá ñaõ toái giaûn thì ÖCLN cuûa töû vaø maãu laø bao nhieâu

18 18: (−3) = = − 33 (−33) : (−3) 19 = c) 57

−6 11 19: 19 1 = 57: 19 3

− 36 (−36) : (−12) 3 = = =3 − 12 (−12) : (−12) 1 - Hoïc sinh laøm ?2

Trong caùc phaân soá 3 - 1 - 4 9 14 ; ; ; ; 6 4 12 16 63 -1 9 vaø Phaân soá laø 4 16

phaân soá toái giaûn

Qui taéc : Muoán ruùt goïn moät phaân soá , ta chia caû töû vaø maãu cuûa phaân soá cho moät öôùc chung d) (khaùc 1 vaø –1) cuûa chuùng . II.- Theá naøo laø phaân soá toái giaûn : Trong ví duï phaân soá

2 3

28 14 2 = = ta thaáy 42 21 3

khoâng theå ruùt

goïn ñöôïc nöõa vì töû vaø maãu khoâng coù öôùc chung naøo khaùc ± 1 . Chuùng laø phaân soá toái giaûn Phaân soá toái giaûn (hay phaân soá khoâng theå ruùt goïn ñöôïc nöõa) laø phaân soá maø töû vaø maãu chæ coù öôùc chung laø 1 vaø - 1 . Chuù yù : - Phaân soá

a laø toái giaûn neáu b

| a| vaø | b| laø hai soá nguyeân toá cuøng nhau . - Khi ruùt goïn phaân soá ,ta thöôøng ruùt goïn phaân soá ñoù ñeán toái giaûn .

155

4./ Cuûng coá : - Theá naøo laø phaân soá toái giaûn ? Baøi taäp cuûng coá 15 vaø 16 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 17 ; 18 vaø 19 SGK

Tieát 74 – 75

OÂN TAÄP

I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh ñöôïc oân laïi khaùi nieäm veà phaân soá , phaân soá baèng nhau ,tính chaát cô baûn cuûa phaân soá ,ruùt goïn phaân soá . - Hoïc sinh naém chaéc tính chaát cô baûn cuûa phaân soá aùp duïng phaân soá baèng nhau ñeå ruùt goïn phaân soá . - Böôùc ñaàu coù kyû naêng ruùt goïn phaân soá , bieát caùch ñöa moät phaân soá veà daïng toái giaûn .coù yù thöùc vieát phaân soá ôû daïng toái giaûn . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa , III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Hoïc sinh söûa baøi taäp veà nhaø baøi taäp 18 vaø 19 SGK 3./ Baøi môùi : Tieát 74 Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

156

- GV höôùng daãn ta coù + Baøi taäp 17 / 15 : 3.5 3.5 5 theå phaân tích thaønh Hoaït ñoäng theo nhoùm = = a) 8.24 8.3.8 64 tích roài ñôn giaûn caû töû 2.14 2.2.7 1 laãn maãu caùc thöøa soá - Hoïc sinh toå 1 thöïc = = b) 7.8 7.2.2.2 2 chung hieän 3.7.11 3.7.11 7 = = c) d)

Trong caùc baøi d) vaø e) caàn chuù yù phaûi ñaët thöøa soá chung roài môùi ruùt goïn

e)

22.9 2.11.3.3 6 8.5 − 8.2 8.(5 − 2) = = 16 8.2 11.4 − 11 11.(4 − 1) = = 2 − 13 − 11

3 2 3 = −3 −1

Hoaït ñoäng theo nhoùm + Baøi taäp 20 / 15 : - Hoïc sinh toå 2 thöïc −9 3 15 5 − 12 60 hieän = ; = ; = 33

− 11

9

3

19

+ Baøi taäp 21 / 15 : - GV höôùng daãn tröôùc heát haõy ruùt goïn caùc phaân soá chöa toái giaûn ,töø ñoù tìm ñöôïc caùc caëp phaân soá baèng nhau .

−7 = 42 −9 = 54

- Hoïc sinh toå 3 thöïc hieän

neân - Töông

töï

nhö

treân

− 95

−1 12 2 3 −1 ; = ; = 6 18 3 − 18 6 −1 − 10 2 14 7 ; = ; = 6 − 15 3 20 10 −7 3 −9 12 − 10 = = ; = 42 − 18 54 18 − 15

157

phaûi ruùt goïn moãi phaân soá roài tìm ñöôïc phaân soá phaûi tìm .

- Hoïc sinh toå 4 thöïc hieän

vaäy phaân soá phaûi tìm laø : + Baøi taäp 22 / 15 : 2 40 3 45 4 48 5 50 = ; = ; = ; = 3 60 4 60 5 60 6 60

- Hoïc sinh toå 5 thöïc hieän

+ Baøi taäp 23 / 16 : 0 −3 5 −3 5   0 B= (hoaëc) ; (hoaëc) ; ;  5 −3 5 5 −3   −3

- Caùc phaân soá baèng nhau chæ lieät keâ bôûi moät ñaïi dieän .

Tieát 75 - GV höôùng daãn hoïc Hoaït ñoäng theo nhoùm + Baøi taäp 24 / 16 : sinh neân ruùt goïn phaân - Hoïc sinh toå 1 thöïc − 36 − 3 3 y − 36 − 3 hieän = = = = soá roài tính 84

7

- GV höôùng daãn tröôùc

14 20

x

35

84

7

158 3 −3 3.7 = ⇒ x= = −7 x 7 −3 y −3 35.(−3) = ⇒ y= = −15 35 7 7

heát haõy ruùt goïn phaân soá

15 5 = sau ñoù 39 13

nhaân caû töû laãn maãu cuûa phaân soá

5 13

laàn

löôït vôùi 2 , 3 ,4 . . . . - Hoïc sinh chuù yù ñoaïn thaúng AB goàm 12 ñôn vò ,töø ñoù tính ñöôïc ñoä daøi caùc ñoaïn : CD = 9 ñôn vò ; EF = 10 ñôn vò GH = 6 ñôn vò ; IK = 15 ñôn vò 4./ Cuûng coá : - Baøi taäp 27 Ñaây laø moät sai laàm hoïc sinh thöôøng maéc :”ruùt goïn” caùc soá haïng gioáng nhau ôû töû vaø ôû maãu chöù khoâng phaûi ruùt goïn thöøa soá chung 5./ Daën doø : Chuaån bò kieåm tra giöõa kyø II Tieát 76

- Hoïc sinh toå 2 thöïc hieän

+ Baøi taäp 25 / 16 :

15 5 = 39 13 5 10 15 20 25 30 35 = = = = = = 13 26 39 52 65 78 91

+ Baøi taäp 26 / 16 :

A B - Hoïc sinh toå 3 thöïc hieän

C

D

3 CD = AB 4

E - Hoïc sinh toå 4 thöïc hieän baøi taäp 27 / 16

F

EF =

G GH =

5 AB 6

1 AB 2

I K § 5. QUI ÑOÀNG MAÃU NHIEÀU PHAÂN SOÁ

H

159

1 −3 2 −5 ; ; ; 2 5 3 8 cuøng coù chung moät maãu?

Laøm theá naøo ñeå caùc phaân soá

I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh hieåu theá naøo laø qui ñoàng maãu soá nhieàu phaân soá , naém ñöôïc caùc böôùc tieán haønh qui ñoàng maãu nhieàu phaân soá . - Coù kyõ naêng qui ñoàng maãu caùc phaân soá (caùc phaân soá naøy coù maãu laø soá khoâng quaù 3 chöõ soá) . - Gaây cho hoïc sinh yù thöùc laøm vieäc theo qui trình ,thoùi quen töï hoïc (qua vieäc ñoïc vaø laøm theo höôùng daãn cuûa SGK tr. 18) . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Phaùt bieåu tính chaát cô baûn cuûa phaân soá ? - Theá naøo laø hai phaân soá baèng nhau ? - Phaùt bieåu qui taéc ñeå ruùt goïn moät phaân soá . - Ñieàn vaøo choã troáng : 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

2 −3 4 5 = ; = ; = ; = 3 60 4 60 5 30 − 6 30

Baøi ghi

160

- Töø baøi taäp kieåm tra hoïc sinh nhaän xeùt - GV giôùi thieäu qui ñoàng maãu soá laø gì ?

- Qua baøi taäp ?1 GV höôùng daãn cho hoïc sinh thaáy khoâng chæ coù 40 laø maãu chung cuûa hai phaân soá ñaõ cho maø coù theå laáy caùc maãu chung laø 80 120 , 160 . . . .

2 = 3 4 = 5

40 −3 ; = 60 4 24 5 ; = 30 −6

− 45 ; 60 − 25 30

I .- Qui ñoàng maãu hai phaân soá : Ví duï : 2 = 3 4 = 5

- Hoïc sinh laøm ?1 − 3 − 48 − 5 − 50 = ; = 5 80 8 80 − 3 − 72 − 5 − 75 = ; = 5 120 8 120 − 3 − 96 − 5 − 100 = ; = 8 160 8 160 - Hoïc sinh laøm ?2

b) 1 = 2 2 = 3

1.60 60 −3 = ; = 2.60 120 5 2.40 80 −5 = ; = 3.40 120 8

− 3.24 = 5.24 − 5.15 = 8.15

- Hoïc sinh laøm ?3

− 45 ; 60 − 25 30

Nhö vaäy ta ñaõ bieán ñoåi caùc phaân soá ñaõ cho thaønh caùc phaân soá töông öùng baèng chuùng nhöng coù cuøng chung moät maãu . Caùch laøm naøy goïi laø Qui ñoàng maãu hai phaân soá II.- Qui ñoàng maãu nhieàu phaân soá : Ví duï : Qui ñoàng maãu caùc phaân soá sau :

a) BCNN(2,5,3,8) = 120 - Hình thaønh cho hoïc sinh caùc böôùc thöïc hieän qui ñoàng maãu nhieàu phaân soá

40 −3 ; = 60 4 24 5 ; = 30 −6

− 72 120 − 75 120

1 −3 2 −5 ; ; ; 2 5 3 8

MC = BCNN(2,5,3,8) = 120

1 = 2 2 = 3

1.60 60 −3 = ; = 2.60 120 5 2.40 80 −5 = ; = 3.40 120 8

− 3.24 = 5.24 − 5.15 = 8.15

− 72 120 − 75 120

161

- Hoïc sinh nhaéc laïi nhieàu laàn caùc böôùc thöïc hieän ñeå qui ñoàng maãu nhieàu phaân soá .

Muoán qui ñoàng maãu nhieàu phaân soá vôùi maãu döông ta laøm nhö sau : - Böôùc 1: Tìm moät boäi chung cuûa caùc maãu (thöôøng laø BCNN) ñeå laøm maãu chung . - Böôùc 2 : Tìm thöøa soá phuï cuûa moãi maãu (baèng caùch chia maãu chung cho töøng maãu) . - Böôùc 3 : Nhaân töû vaø maãu cuûa moãi phaân soá vôùi thöøa soá phuï töông öùng .

4./ Cuûng coá : - Ñeå qui ñoàng maãu nhieàu phaân soá ta phaûi tìm 29 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 30 vaø 31 SGK Tieát 77

?

Baøi taäp cuûng coá 28 vaø

LUYEÄN TAÄP

I.- Muïc tieâu : - Reøn kyõ naêng qui ñoàng maãu soá nhieàu phaân soá , naém ñöôïc caùc böôùc tieán haønh qui ñoàng maãu nhieàu phaân soá .

162

- Giaûi thaønh thaïo caùc baøi taäp veà qui ñoàng maãu caùc phaân soá (caùc phaân soá naøy coù maãu laø soá khoâng quaù 3 chöõ soá) . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Muoán qui ñoàng hai hay nhieàu phaân soá ta phaûi laøm theá naøo ? - Hoïc sinh 1 : söûa baøi taäp 30 / 19 Hoïc sinh 2 : Söûa baøi taäp 31 / 19 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh Baøi ghi Hoïc sinh thöïc hieän theo nhoùm - GV höôùng daãn : - Neáu maãu cuûa ñeà baøi cho döôùi daïng tích ,ta coù theå nhanh choùng tìm ñöôïc maãu chung chính laø BCNN cuûa caùc maãu vaø tìm nhanh ñöôïc caùc thöøa soá phuï

- Hoïc sinh toå 5 thöïc hieän

+ Baøi taäp 32 / 19 : a) Qui ñoàng maãu caùc phaân soá : 63

b)

−4 8 − 10 ; ; 7 9 21

MC :

− 4 − 4.9 − 36 8 8.7 56 = = ; = = 7 7.9 63 9 9.7 63 − 10 − 10.3 − 30 = = 21 21.3 63 5 7 ; 3 2 .3 2 .11 2

- Hoïc sinh toå 4 thöïc 11 = 264 hieän

MC : 23 . 3 .

5 5.2.11 110 7.3 21 = 2 = ; 3 = 2 .3 2 .3.2.11 264 2 .11.3 264 2

163

- Caàn

löu yù laø phaûi ñöa veà caùc phaân soá coù maãu döông roài môùi thöïc hieän qui ñoàng maãu hoaëc maãu chung phaûi laø maãu döông

- Caâu b) neân ruùt goïn tröôùc

+ Baøi taäp 33 / 19 : - Hoïc sinh toå 3 a) MC : 60 3 − 3.3 − 9 − 11 11.2 22 thöïc hieän = = ; = =

b) - Hoïc sinh toå 2 thöïc hieän

− 20 20.3 60 7 7.4 28 = = 15 15.4 60

− 30 30.2

60

MC : 140

−6 = − 35 −3 = − 28

6.4 24 27 − 3.7 − 21 = ; = = 35.4 140 − 180 20.7 140 3.5 15 = 28.5 140

+ Baøi taäp 34 / 20 : a) b)

−5 −5 −7 8 = −1 neân = ; 5 5 7 7

90 − 3 − 18 − 5 − 25 4./ Cuûng coá : 3= ; = ; = 30 5 30 6 30 Qua caùc baøi - Hoïc sinh toå 1 c) taäp treân khi qui thöïc hieän − 9 − 135 − 19 − 133 − 105 ñoàng maãu nhieàu = ; = ; − 1= 7 105 15 105 105 phaân soá hoïc sinh + Baøi taäp 35 / 20 : caàn chuù yù : a) - MC chính laø BCNN − 15 − 1.5 − 5 120 1.6 6 − 75 − 1.15 − 15 = = ; = = ; = = cuûa caùc maãu 90 6.5 30 600 5.6 30 150 2.15 30 - Phaûi ñeå caùc b) phaân soá döôùi

164

daïng maãu döông (Maãu chung phaûi laø soá nguyeân döông). - Moät soá nguyeân laø phaân soá coù maãu laø 1 - Tröôùc khi qui ñoàng caàn phaûi ruùt goïn caùc phaân soá 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 36 SGK

Tieát 78

54 − 3 − 216 − 180 − 5 − 225 60 − 4 − 160 = = ; = = ; = = − 90 5 360 288 8 360 − 135 9 360

- Moät hoïc sinh baát kyø

§ Phaûi chaêng

6 .SO SAÙNH PHAÂN SOÁ −3 4 > ? 4 −5

I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh hieåu vaø vaän duïng ñöôïc qui taéc so saùnh hai phaân soá cuøng maãu vaø khoâng cuøng maãu ; nhaän bieát ñöôïc phaân soá aâm , döông . - Coù kyõ naêng vieát caùc phaân soá ñaõ cho döôùi daïng caùc phaân soá coù cuøng maãu döông ñeå so saùnh phaân soá . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa .

165

III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Phaùt bieåu tính chaát cô baûn cuûa phaân soá ? - Theá naøo laø hai phaân soá baèng nhau ? - Phaùt bieåu qui taéc ñeå ruùt goïn moät phaân soá . 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh Baøi ghi

- GV veõ hai ñoaïn thaúng bieåu dieån hai phaân soá 4 5

vaø

2 döïa vaoø hình 5

- Hoïc sinh so saùnh hai I .- So saùnh hai phaân soá cuøng maãu : phaân soá 4 2 Ví duï : vaø 5

5

4 5

aûnh gôïi cho hoïc sinh nhôù caùch so saùnh hai - Phaùt bieåu laïi qui taéc so 2 phaân soá coù cuøng saùnh hai phaân soá cuøng 5 maãu . maãu

4 2 > 5 5

Ta ñaõ bieát : Trong hai phaân soá cuøng maãu phaân soá naøo coù töû nhoû hôn thì phaân soá ñoù nhoû hôn . Ñoái vôùi hai phaân soá baát kyø ,ta cuõng coù qui taéc :

166

- Hoïc sinh nhaéc laïi qui taéc so saùnh hai soá nguyeân . - Vaøi hoïc sinh nhaéc laïi qui taéc so saùnh hai phaân soá coù cuøng maãu .

- Hoïc sinh laøm ?1 −8 −7 −1 − 2 < ; > 9 9 3 3 3 −6 −3 0 > ; < 7 7 11 11 - Hoïc sinh laøm ?2

Trong hai phaân soá coù cuøng moät maãu döông , phaân soá naøo coù töû lôùn hôn thì phaân soá ñoù lôùn hôn . Ví duï : − 3 −1 < 4 4 2 −4 > 5 5

- Hoïc sinh laøm ?3

vì

- 3 < -1

vì

2> - 4

- Treân cô sôû so saùnh hai II.- So saùnh hai phaân soá phaân soá cuøng maãu GV Nhaän xeùt : khoâng cuøng maãu : höôùng daãn hoïc sinh • Phaân soá coù töû vaø Ví duï : So saùnh hai phaân soá maãu laø hai soá muoán so saùnh hai phaân nguyeân cuøng daáu thì − 3 vaø 4 soá baát kyø ta phaûi vieát 4 -5 lôùn hôn 0 . caùc phaân soá ñoù döôùi Ta laøm nhö sau : Phaân soá lôùn hôn 0 daïng caùc phaân soá coù 4 −4 goïi laø phaân soá döông cuøng maãu döông = * Vieát - Tieáp tuïc höôùng daãn ñeå hoïc sinh tìm ra caùc böôùc phaûi thöïc hieän khi so saùnh hai phaân soá - Böôùc 1 : Vieát phaân soá coù maãu aâm thaønh phaân soá baèng noù vaø coù

•

3 −2 >0 ; >0 7 −5

Phaân soá coù töû vaø maãu laø hai soá nguyeân khaùc daáu thì nhoû hôn 0. Phaân soá nhoû hôn 0 goïi laø phaân soá aâm

−5

*

5

Qui ñoàng maãu caùc phaân

soá

*

−3 -4 vaø 4 5 − 3 − 15 − 4 − 16 = vaø = 4 20 5 20

− 15 − 16 > 20 20

Vì

- 15 > - 16

Vaäy :

−3 4 > 4 −5

neân

Muoán so saùnh hai phaân soá

167

maãu döông . - Böôùc 2 : Qui ñoàng caùc phaân soá coù maãu döông . - Böôùc 3 : So saùnh töû caùc phaân soá ñaõ qui ñoàng .

−4 5 <0 ; <0 9 −7 −2 2 2 = =− 3 −3 3

4./ Cuûng coá : Baøi taäp 37 vaø 38 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 39 ; 40 vaø 41 Tieát 79

§

khoâng cuøng maãu ,ta vieát chuùng döôùi daïng hai phaân soá coù cuøng maãu döông ,roài so saùnh caùc töû vôùi nhau : Phaân soá naøo coù töû lôùn hôn thì lôùn hôn .

SGK

7 . PHEÙP COÄNG PHAÂN SOÁ

Hình veõ naøy theå hieän qui taéc gì ?

∆ Ο ∆+Ο + = Π Π Π

I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh hieåu vaø aùp duïng ñöôïc qui taéc coäng hai phaân soá cuøng maãu vaø khoâng cuøng maãu . - Coù kyõ naêng coäng phaân soá ,nhanh vaø ñuùng . - Coù yù thöùc nhaän xeùt ñaëc ñieåm cuûa caùc phaân soá ñeå coäng nhanh vaø ñuùng (coù theå ruùt goïn caùc phaân soá tröôùc khi coäng) II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ:

168

- Phaùt bieåu tính chaát cô baûn cuûa phaân soá ? - Theá naøo laø hai phaân soá baèng nhau ? - Phaùt bieåu qui taéc ñeå ruùt goïn moät phaân soá . 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh Baøi ghi - GV veõ hai ñoaïn thaúng - Quan saùt hình veõ gôïi I .- Coäng hai phaân soá cuøng bieåu dieån hai phaân soá nhôù laïi qui taéc coäng hai maãu : 3 2 phaân soá cuøng maãu ñaõ Ví duï : vaø döïa vaoø hình 7 7 hoïc 3 2 aûnh gôïi cho hoïc sinh 3 2 5 nhôù qui taéc coäng hai 7 7 + = phaân soá coù cuøng 7 7 7 maãu . - Hoïc sinh phaùt bieåu qui 5 taéc coäng hai phaân soá 7 cuøng maãu - Hoïc sinh nhaéc laïi qui taéc coäng hai phaân soá cuøng maãu . - ÔÛ caâu c) quan saùt hai phaân soá ñaõ toái giaûn chöa ? - Ruùt goïn hai phaân soá ñaõ cho

- Hoïc sinh laøm ?1 3 5 3+ 5 8 + = = =1 a) 8 8 8 8 1 − 4 1+ (−4) − 3 + = = b) 7 7 7 7

c)

6 − 14 1 − 2 1+ (−2) − 1 + = + = = 18 21 3 3 3 3 - Hoïc sinh laøm ?2

Ta ñaõ bieát :

3 2 3+ 2 5 + = = 7 7 7 7

Ñoái vôùi hai phaân soá baát kyø ,ta cuõng coù qui taéc : Muoán coäng hai phaân soá cuøng maãu ,ta coáng caùc töû vaø giöõ nguyeân maãu . Ví duï :

169 − 3 1 − 3+ 1 − 2 + = = 5 5 5 5 2 7 2 − 7 2 + (−7) − 5 + = + = = 9 −9 9 9 9 9

- Hoïc sinh laøm ?3

a)

- Hoïc sinh phaùt bieåu qui taéc coäng hai phaân soá khoâng cuøng maãu . - Caàn chuù yù keát quaû laø phaân soá chöa toái giaûn thì phaûi ruùt goïn cho ñeán toái giaûn

− 2 4 − 10+ 4 − 6 − 2 + = = = 3 15 15 15 5

b)

11 9 11 − 9 + = + 15 − 10 15 10 22+ (-27) = 30 − 5 −1 = = 30 6

II.- Coäng hai phaân soá khoâng cuøng maãu : Qui taéc : Muoán coäng hai phaân soá khoâng cuøng maãu ,ta vieát chuùng döôùi daïng hai phaân soá coù cuøng maãu döông roài coäng caùc töû vaø giöõ nguyeân maãu . Ví duï : 2 − 3 10+ (−9) 1 + = = 3 5 15 15

4./ Cuûng coá : Baøi taäp 42 vaø 43 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 44 , 45 vaø 46

Tieát 80 I.- Muïc tieâu :

SGK

LUYEÄN TAÄP

170

- Reøn kyõ naêng coäng hai phaân soá cuøng maãu vaø khoâng cuøng maãu . - Giaûi ñöôïc caùc baøi tính coäng phaân soá ,nhanh vaø ñuùng . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Hoïc sinh 1 : Giaûi baøi taäp 44 / 26 SGK - Hoïc sinh 2 : Giaûi baøi taäp 45 / 26 SGK 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh Baøi ghi Hoïc sinh thöïc hieän theo nhoùm - GV nhaéc nhôõ hoïc sinh quan saùt ñeà baøi phaân soá ñaõ cho chöa toái giaûn thì phaûi ruùt goïn cuõng nhö keát quaû xem ñaõ toái giaûn chöa ?

- Toå 1 thöïc hieän

+ Baøi taäp 58 / 12 Saùch Baøi taäp : a) b) c)

+ Baøi taäp 59 / 12 Saùch Baøi taäp : - Toå 2 thöïc hieän a)

4 -4 vaø 13 13

b) laø hai phaân

soá ñoái nhau

1 2 5 + 12 17 + = = 6 5 30 30 3 − 7 12+ (−35) − 23 + = = 5 4 20 20 − 5 − 16+ (−5) − 21 (−2) + = = 8 8 8

c)

1 − 5 − 1+ (−5) − 6 − 3 + = = = −8 8 8 8 4 4 − 12 4 − 4 + = + =0 13 39 13 13 − 1 − 1 − 4 + (−3) − 7 − 1 + = = = 21 28 84 84 12

171

- Hoïc sinh toå 3 thöïc hieän

+ Baøi taäp 60 / 12 Saùch Baøi taäp : a) b)

− 3 16 − 3 8 − 3 + 8 5 + = + = = 29 58 29 29 29 29 8 − 36 1 − 4 1+ (−4) − 3 + = + = = 40 45 5 5 5 5

− 8 − 15 − 4 − 5 (−4) + (−5) − 9 + = + = = −1 18 27 9 9 9 9

- Hoïc sinh toå 4 thöïc hieän

+ Baøi taäp 61 / 12 Saùch Baøi taäp : Tìm x : a) b)

4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 63 , 64 vaø 65 Saùch Baøi taäp .

- Hoïc sinh toå 5 thöïc hieän

c)

x=

1 2 13+ 8 21 + = = 4 13 52 52

x 2 − 1 14+ (−3) 11 = + = = 3 3 7 21 21 11. 3 11 x= = 21 7

+ Baøi taäp 62 / 12 Saùch Baøi taäp : a) 1 + 12

b)

1 12 1 6

−5 12 −1 3

−1 12

11 12

0

1

−7 12 −1 2

172  − 1 +   12

Tieát 81

−1 2 −7 12

2 3 7 12

5 6 3 4

−3 4 −5 6

-1 − 13 12

♣ § 8 . TÍNH CHAÁT CÔ BAÛN CUÛA PHEÙP COÄNG PHAÂN SOÁ

Khi coäng nhieàu phaân soá ta coù theå ñoåi choã hoaëc nhoùm caùc phaân soá laïi theo baát cöù caùch naøo ta muoán . I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh bieát caùc tính chaát cô baûn cuûa pheùp coäng phaân soá : giao hoaùn , keát hôïp , coäng vôùi soá 0 . - Coù kyõ naêng vaän duïng caùc tính chaát treân ñeå tính ñöôïc hôïp lyù ,nhaát laø khi coäng nhieàu phaân soá . - Coù yù thöùc quan saùt ñaëc ñieåm caùc phaân soá ñeå vaän duïng caùc tính chaát cô baûn cuûa pheùp coäng phaân soá II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh Baøi ghi

173

I .- Caùc tính chaát : - Pheùp coäng soá - Hoïc sinh laøm ?1 a) Tính chaát giao hoaùn : nguyeân coù nhöõng a c c a ( Pheùp coäng soá nguyeân tính chaát cô baûn gì ? + = + b d d b coù caùc tính chaát : Giao b) Tính chaát keát hôïp : - Töông töï pheùp coäng hoaùn , keát hôïp , coäng soá nguyeân , pheùp vôùi soá 0 )  a c  p a  c p  +  + = +  +  coäng phaân soá coù  b d q b  d q nhöõng tính chaát cô • a+b=b+a c) Coäng vôùi soá 0 : baûn laø : Tính chaát a a a • (a + b) + c = a + (b + + 0 = 0+ = giao hoaùn ,tính chaát b b b c) keát hôïp ,Coäng vôùi • a+0=0+a=a soá 0 . - Hoïc sinh vieát daïng toång quaùt caùc tính chaát treân .

- Hoïc sinh nhaéc laïi qui taéc coäng hai phaân soá cuøng maãu . - Trong baøi naøy chuùng ta ñaõ aùp duïng nhöõng tính chaát gì cuûa pheùp coäng phaân soá ?

- Hoïc sinh laøm ?2

Tính nhanh :

− 2 15 − 15 4 8 + + + + 17 23 17 19 23 - 2 − 15 15 8 4 =( + )+ ( + )+ 17 17 23 23 19 4 4 4 = (-1)+ 1+ = 0+ = 19 19 19

B=

II.- Aùp duïng : Ví duï : Tính toång

− 3 2 −1 3 5 + + + + 4 7 4 5 7 -3 −1 2 5 3 = + + + + 4 4 7 7 5  (-3)+ (-1)  2 + 5 3 = + + 4    7  5 3 3 3 = (-1)+ 1+ = 0 + = 5 5 5

A=

174

- AÙp duïng tính chaát giao hoaùn keát hôïp vaø coäng vôùi soá 0 . -

Giao hoaùn vaø keát hôïp caùc phaân soá aâm

4./ a)

Cuûng coá :

Baøi taäp 47 vaø 48

− 3 5 − 4  − 3 + (−4)  5 + + = + 7 13 7  7  13 5 − 13+ 5 − 8 = (−1) + = = 13 13 13

5./ Daën doø : 51

−1 3 − 2 − 5 + + + 2 21 6 30 -1 1 − 1 − 1 = + + + 2 7 3 6  - 1 − 1 − 1 1 = + + + 6 7 2 3 (−3) + (−2) + (−1) 1 = + 6 7 1 − 7+ 1 − 6 = (-1)+ = = 7 7 7

C=

Baøi taäp veà nhaø

b)

49

− 2 15 − 15 4 8 + + + + 17 23 17 19 23 - 2 − 15 15 8 4 =( + )+ ( + )+ 17 17 23 23 19 4 4 4 = (-1)+ 1+ = 0+ = 19 19 19

B=

− 5 − 2 8  − 5 + (−2)  8 + + = + 21 21 24  21  24 − 7 8 −1 1 = + = + =0 21 24 3 3

SGK

, 50 vaø

SGK

Tieát 82 LUYEÄN TAÄP I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh bieát caùc tính chaát cô baûn cuûa pheùp coäng phaân soá : giao hoaùn , keát hôïp , coäng vôùi soá 0 . - Coù kyõ naêng vaän duïng caùc tính chaát treân ñeå tính ñöôïc hôïp lyù ,nhaát laø khi coäng nhieàu phaân soá . II.- Phöông tieän daïy hoïc :

175

- Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ Oån ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø Baøi taäp 50 / 29 −3 5

+

+

−1 4

3./ Baøi môùi : Giaùo vieân - Nhaéc nhôû hoïc sinh ruùt goïn cho ñeán toái giaûn neáu coù theå

=

+

+

=

− 17 20

1 2 −5 6

+

=

=

+

−1 3

−1 10

− 13 12

=

=

− 71 60

Hoïc sinh Hoïc sinh hoaït ñoäng theo nhoùm - Hoïc sinh toå 1 thöïc hieän

Baøi ghi + Baøi taäp 52 / 29 : a b a+ b

6 27 5 27 11 27

7 23 4 23 11 23

3 5 7 10 13 10

5 14 2 7 9 14

4 3 2 3

2

2 5 6 5 8 5

176

Höôùng daãn - Hoïc sinh toå 2 thöïc hieän hoïc sinh veõ laïi hình ñôn giaûn hôn vaø ñieàn - Hoïc sinh toå 3 thöïc hieän caùc phaân soá thích hôïp vaøo caùc vieân gaïch + Baøi taäp 55 / 30 : - Nhaéc hoïc sinh −1 5 1 − 11 khoâng ñieàn + 2 9 36 18 vaøo saùch . -

−1 2 5 9 1 36 − 11 18

-1 1 18 − 17 36 − 10 9

1 18 10 9 7 12 −1 18

− 17 36 7 12 1 18 −7 12

− 10 9 −1 18 −7 12 − 11 9

- GV löu yù hoïc sinh aùp duïng tính chaát giao - Hoïc sinh toå 4 vaø toå 5 thöïc hieän hoaùn cuûa pheùp coäng soá ñeå ñieàn nhanh keát quaû

+ Baøi taäp 53 / 30 : 6 17 6 17 6 17 2 17 1 17

0 0 −4 17

4 17 1 17

0

3 17

−7 17

+ Baøi taäp 54 / 30 : Caâu a sai , söûa laïi laø sai ,söûa laïi laø

− 16 15

4 17

−2 ; Caâu d 5

+ Baøi taäp 56 / 30 : − 5  − 6   − 5 − 6 + + 1 =  +  + 1= 0+ 1= 0 11  11   11 11  2  5 − 2  2 − 2 5 5 5 B= + + = +  + = 0+ = 3 7 3  3 3  7 7 7 A=

 − 1 5  − 3 − 1  5 − 3 − 1 1 C= + + = + + + =0 = 4 8 8  4 4  4 8 8

+ Baøi taäp 57 / 30 : Caâu c ñuùng -

Aùp

duïng

tính

11 17

177

chaát giao hoaùn vaø keát hôïp ñeå tính nhanh

4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn 5./ Daën doø : Xem baøi pheùp tröø phaân Tieát 83

§ 9 . PHEÙP TRÖØ PHAÂN SOÁ Coù theå thay pheùp tröø phaân soá baèng pheùp coäng phaân soá ñöôïc khoâng ?

I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh hieåu ñöôïc theá naøo laø hai soá ñoái nhau . - Hieåu vaø vaän duïng ñöôïc qui taéc tröø phaân soá . - Coù kyû naêng tìm soá ñoái cuûa moät soá vaø kyõ naêng thöïc hieän pheùp tröø phaân soá . - Hieåu roõ moái quan heä giöõa pheùp coäng vaø pheùp tröø phaân soá . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ OÅn ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh Baøi ghi

178

- Hoïc sinh laøm ?1 - Nhaän xeùt keát quaû - GV giôùi thieäu soá ñoái ; hai soá ñoái nhau

3 −3 + =0 5 5 2 2 −2 2 + = + =0 −3 3 3 3

Hoïc sinh cho bieát soá naøo laø soá ñoái cuûa phaân soá naøo trong ? 2

- Hoïc sinh laøm ?2

-

−

a a −a = = b −b b

- GV cuûng coá :

3 −3 + =0 5 5 2 2 −2 2 + = + =0 −3 3 3 3 −3 Ta noùi laø soá ñoái cuûa 5 3 phaân soá vaø cuõng noùi 5

−3 ; 5

Kyù hieäu soá ñoái cuûa phaân soá

- Toång quaùt GV nhaán maïnh yù

I .- Soá ñoái : Ví duï :

Ta coù :

a a laø − b b a  a + −  = 0 b  b a a −a − = = b −b b

- Hoïc sinh laøm ?3

3 5

laø soá ñoái cuûa phaân soá

hai phaân soá

3 −3 vaø laø 5 5

hai soá ñoái nhau Ñònh nghóa : Hai soá goïi laø ñoái nhau neáu toång cuûa chuùng baèng 0 . II.- Pheùp tröø phaân soá : Qui taéc : Muoán tröø moät phaân soá cho moät phaân soá ,ta coäng soá bò tröø vôùi soá ñoái cuûa soá tröø .

179

- Baøi taäp 58 / 33 59 / 33

vaø

1 2 1 − 2 3 + (−2) 1 − = + = = 3 9 3 9 9 9 1  2  3 + (−2) 1 + −  = = 3  9 9 9 1 2 1  2 Vaäy : − = + −  3 9 3  9

- Hoïc sinh laøm ?4

Ví duï :

a c a  − c − = +  b d b  d

2  − 1 2 1 8 + 7 15 −  = + = = 7  4 7 4 28 28

Nhaän xeùt : Ta coù

 a  c  c a  c c   b +  − d  + d = b +  − d + d       a a = + 0= b b a c Vaäy coù theå noùi hieäu − laø b d  a c c  − + =  b d d

moät soá maø coäng vôùi

c a thì ñöôïc . Nhö vaäy pheùp tröø d b

(phaân soá) laø pheùp toaùn ngöôïc cuûa pheùp coäng (phaân soá) 4./ Cuûng coá : Baøi taäp 58 vaø 59 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 60 ; 61 vaø 62

SGK

Tieát 84 LUYEÄN TAÄP I.- Muïc tieâu : - Reøn kyû naêng tìm soá ñoái cuûa moät soá vaø kyõ naêng thöïc hieän pheùp tröø phaân soá . - Hieåu roõ moái quan heä giöõa pheùp coäng vaø pheùp tröø phaân soá . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp :

180

1./ OÅn ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø * Hoïc sinh 2 Baøi taäp 61 /33 * Hoïc sinh 1 Baøi taäp 60 / 33

a)

3 1 x− = 4 2 1 3 x= + 2 4 2+ 3 5 x= = 4 4

b)

*

−5 7 −1 −x= + 6 12 3 7 −1 5 −x= + + 12 3 6 7 − 4 + 10 13 −x= = 12 12 13 x= − 12

3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

a) Caâu b ñuùng b) Hieäu cuûa hai phaân soá cuøng maãu laø moät phaân soá coù cuøng maãu ñoù vaø töû baèng hieäu caùc töû Hoïc sinh 3 Baøi taäp 61 / 34 : 3 5 6 + 5 11 + = = a) Nöûa chu vi khu ñaát laø : 4 8 8 8 km b) Chieàu daøi hôn chieàu roäng laø : 3 5 6− 5 1 − = = km 4 8 8 8

Hoïc sinh

Baøi ghi + Baøi taäp 63 / 34 :

- GV höôùng daãn hoïc sinh ñaët =x

Hoïc sinh thöïc hieän theo nhoùm

roài tìm x trong caùc ñaúng thöùc ñaõ cho

- Hoïc sinh toå 5 thöïc hieän

1 + 12 − 1 11 + = 3 15

a)

c)

−9 −2 = 12 3 2 5

1 1 1 − = 4 5 20

b)

d)

181 −8 −8 − =0 13 13

- Hoïc sinh trình baøy caùch giaûi ñöôïc caùc baøi taäp naøy Gv cuûng coá .

- Hoïc sinh toå 4 thöïc hieän

+ Baøi taäp 64 / 34 : Hoaøn thaønh pheùp tính : 7 2 1 − = 9 3 9 − 11 − 4 − 3 c) − = 14 7 14

a)

1 −2 7 − = 3 15 15 19 2 5 d) − = 21 3 21 b)

Thôøi gian Bình coù : 21 giôø 30 phuùt – 9 giôø = 2 giôø

- Hoïc sinh toå 3 thöïc 5 hieän 30 phuùt = giôø 2 Baøi taäp 65 / 34 SGK Thôøi gian Bình coøn laïi : 5  1 1  5 3 + 2 + 12 17 −  + + 1 = − = 2  4 6  2 12 12

Thôøi gian Bình xem

phim : 4./ Cuûng coá : coá töøng phaàn 5./ Daën doø :

Cuûng Xem

- Hoïc sinh toå 2 thöïc hieän giôø Baøi taäp 66 / 34 SGK

45 phuùt =

45 3 9 = = 60 4 12

182

baøi pheùp nhaân phaân soá

Vì

Vaäy Bình coù dö thôøi gian ñeå xem phim + Baøi taäp 68 / 34 : - Hoïc sinh toå 1 thöïc hieän

Tieát 85

17 9 > 12 12

3 − 7 13 12+ 14+ 13 39 − − = = 5 10 − 20 20 20 3 − 1 5 27+ (−12) + (−10) 5 b) + − = = 4 3 18 36 36 3 5 − 1 12+ 35+ (−28) 19 c) − + = = 14 − 8 2 56 56 1 1 1 − 1 6 + (−4) + 3 + 2 7 d) + + − = = 2 −3 4 6 12 12 a)

♣ § 10 . PHEÙP NHAÂN PHAÂN SOÁ

Hình veõ naøy theå hieän qui taéc gì ?

∆ Ο ∆ .Ο ⋅ = Π ◊ Π .◊

I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh bieát vaø vaän duïng ñöôïc qui taéc nhaân phaân soá. - Coù kyû naêng nhaân phaân soá vaø ruùt goïn phaân soá khi caàn thieát . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ OÅn ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp

183

2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh

Baøi ghi

- Hoïc sinh laøm ?1

I .- Qui taéc : Muoán nhaân hai phaân soá ,ta nhaân caùc töû vôùi nhau vaø nhaân caùc maãu vôùi nhau.

- ÔÛ Tieåu hoïc ta ñaõ bieát nhaân phaân soá a) 3 ⋅ 4 = 2 . 4 = 2 4 7 4. 7 7 hoïc sinh leân baûng laøm ?1 3 25 3. 25 1. 5 5 b) ⋅ = = = - GV giôùi thieäu Qui taéc 10 42 10. 42 2.14 28 treân vaãn ñuùng ñoái vôùi phaân soá coù töû vaø maãu laø nhöõng soá nguyeân .

- Hoïc sinh nhaéc laïi qui taéc nhaân phaân soá - GV löu yù hoïc sinh : coù theå ruùt goïn trong khi nhaân ta seõ ñöôïc phaân soá toái giaûn .

- Hoïc sinh laøm ?2

- Hoïc sinh laøm ?3

a c a. c ⋅ = b d b⋅ d

Ví duï :

− 3 2 (−3) ⋅ 2 − 6 6 ⋅ = = = 7 − 5 7⋅ (−5) − 35 35

− 5 4 (−5) ⋅ 4 − 20 ⋅ = = 11 13 11⋅ 13 143 − 6 − 49 (−6) ⋅ (−49) (−1) ⋅ (−7) 7 b) ⋅ = = = 35 54 35⋅ 54 5⋅ 9 45 − 28 − 3 (−28) ⋅ (−3) (−7) ⋅ (−1) 7 c) ⋅ = = = 33 4 33⋅ 4 11⋅ 1 11 15 34 15⋅ 34 1⋅ 2 −2 d) ⋅ = = = − 17 45 (−17) ⋅ 45 (−1) ⋅ 3 3 a)

2

− 3 − 3 (−3) ⋅ (−3) 9  − 3 e)  ⋅ = =  = 5 5 5⋅ 5 25  5

184

II.- Nhaän xeùt : Töø caùc pheùp nhaân : - Moät soá nguyeân laø moät phaân soá coù maãu laø 1

- Hoïc sinh nhaän xeùt töø (−2) ⋅ 1 = − 2 ⋅ 1 = (−2) ⋅ 1 = − 2  = (−2) ⋅ 1   ví duï 5 1 5 1⋅ 5 5  5  −3 − 3 − 4 (−3) ⋅ (−4) 12  (−3) ⋅ (−4)  ⋅ (−4) = ⋅ = = =  13 13 1 13⋅ 1 13  13 

- Hoïc sinh laøm ?4

Nhaän xeùt : Muoán nhaân moät soá nguyeân vôùi moät phaân soá (hoaëc moät phaân soá vôùi moät soá nguyeân) ta nhaân soá nguyeân vôùi töû cuûa phaân soá vaø giöõ nguyeân maãu a⋅

4./ Cuûng coá : Baøi taäp 69 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 70 , 71 vaø 72

Tieát 86

b a⋅ b = c c

SGK

§ 11 . TÍNH CHAÁT CÔ BAÛN CUÛA PHEÙP NHAÂN PHAÂN SOÁ

Khi nhaân nhieàu phaân soá ,ta coù theå ñoåi choã hoaëc nhoùm Caùc phaân soá laïi theo baát cöù caùch naøo ta muoán .

185

I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh bieát caùc tính chaát cô baûn cuûa pheùp nhaân phaân soá : Giao hoaùn , keát hôïp , nhaân vôùi soá 1 , tính chaát phaân phoái cuûa pheùp nhaân ñoái vôùi pheùp coäng . - Coù kyû naêng vaän duïng caùc tính chaát treân ñeå thöïc hieän pheùp tính hôïp lyù , nhaát laø khi nhaân nhieàu soá . - Coù yù thöùc quan saùt ñaëc ñieåm caùc phaân soá ñeå vaän duïng caùc tính chaát cô baûn cuûa pheùp nhaân phaân soá . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ OÅn ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh Baøi ghi

-

- Hoïc sinh laøm ?2 a⋅

b a⋅ b = c c

186

- Hoïc sinh laøm ?3

- Hoïc sinh nhaän xeùt töø ví duï

- Hoïc sinh laøm ?4

4./ Cuûng coá : Baøi taäp 69 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 70 , 71 vaø 72

Tieát 86

SGK

♣ § 11 . TÍNH CHAÁT CÔ BAÛN CUÛA PHEÙP NHAÂN PHAÂN SOÁ

187

Khi nhaân nhieàu phaân soá ,ta coù theå ñoåi choã hoaëc nhoùm Caùc phaân soá laïi theo baát cöù caùch naøo ta muoán . I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh bieát caùc tính chaát cô baûn cuûa pheùp nhaân phaân soá : Giao hoaùn , keát hôïp , nhaân vôùi soá 1 , tính chaát phaân phoái cuûa pheùp nhaân ñoái vôùi pheùp coäng . - Coù kyû naêng vaän duïng caùc tính chaát treân ñeå thöïc hieän pheùp tính hôïp lyù , nhaát laø khi nhaân nhieàu soá . - Coù yù thöùc quan saùt ñaëc ñieåm caùc phaân soá ñeå vaän duïng caùc tính chaát cô baûn cuûa pheùp nhaân phaân soá . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ OÅn ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh Baøi ghi

188

-

- Hoïc sinh laøm ?2 a⋅

- Hoïc sinh laøm ?3

- Hoïc sinh nhaän xeùt töø ví duï

- Hoïc sinh laøm ?4

4./ Cuûng coá : Baøi taäp 69 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 70 , 71 vaø 72

SGK

b a⋅ b = c c

189

Tieát 88

§ 12 . PHEÙP CHIA PHAÂN SOÁ Coù theå thay pheùp chia phaân soá Baèng pheùp nhaân phaân soá ñöôïc khoâng ?

I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh hieåu khaùi nieäm soá nghòch ñaûo vaø bieát caùch tìm soá nghòch ñaûo cuûa moät soá khaùc 0 . - Hoïc sinh hieåu vaø vaän duïng ñöôïc qui taéc chia phaân soá . - Coù kyõ naêng thöïc hieän pheùp chia phaân soá . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ OÅn ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: b) c)

3 −1 3 3 ⋅ + ⋅ 5 4 4 5 x⋅

- Hoïc sinh 1 : Thöïc hieän pheùp tính :

- Hoïc sinh 2 : Tìm x bieát

a)

x.3=6

a)

5 − 7 12 + ⋅ 12 12 21

b)

x.3=-4

3 4 = 4 5

3./ Baøi môùi : Giaùo vieân

Hoïc sinh

Baøi ghi

190

- Hoïc sinh laøm ?1 vaø nhaän Hoïc sinh hoaït ñoäng theo I.- Soá nghòch ñaûo :

-

xeùt tích tìm ñöôïc nhoùm Gv giôùi thieäu Soá nghòch - Hoïc sinh toå 1 laøm ?1 vaø nhaän xeùt ñaûo 1 (−8) ⋅ 1 − 8 Cho HSphaùt bieåu ñònh (−8) ⋅ = = =1 −8 −8 −8 nghóa soá nghòch ñaûo − 4 7 (−4) ⋅ 7 − 28 Hoïc sinh khaùc nhaéc laïi ⋅ = = =1 7 − 4 7⋅ (−4) − 28 Cuûng coá baøi taäp ?2 (moät hoïc sinh baát kyø (Hoïc sinh toå 3 coù cuaû toå 2 ñöùng taïi choã yù kieán) traû lôøi ) −5 ⋅ 9 0.

Ñònh nghóa : Hai soá goïi laø nghòch ñaûo cuûa nhau neáu tích cuûa chuùng baèng 1.  a Kyù hieäu :    b a ñaûo cuûa b −1

−1

b  a   = a  b

=1

soá nghòch

(a , b ≠ 0)

=1

- Baøi taäp ?3

(moät hoïc - Hoïc sinh toå 2 laøm ?2 −4 sinh baát kyø cuaû toå 3 Ta noùi laø soá nghòch 7 ñöùng taïi choã traû lôøi . Hoïc sinh toå 5 nhaän xeùt ñaûo cuûa 7 ; −4 , coù yù kieán ) 7 laø soá nghòch ñaûo - GV höôùng daãn hoïc sinh − 4 −4 2 3 cuûa ; hai soá : tính laø tìm moät soá 7 4

maø khi nhaân soá ñoù vôùi 3 2 8 thì ñöôïc ñoù laø 4 7 21

7 −4 7 vaø laø hai soá 7 −4

. nghòch ñaûo cuûa nhau

−1

1  1 ;  • ( − 8) =  = −8 −8  − 8 1 • - 8 vaø laø hai soá nghòch −8 −1

ñaûo cuûa nhau Chuù yù : Soá 0 khoâng coù soá nghòch ñaûo II.- Pheùp chia : Qui taéc : Muoán chia moät phaân soá hay moät soá nguyeân cho moät phaân soá ,ta nhaân soá bò chia vôùi soá nghòch ñaûo

191 2 4 8 ⋅ = 7 3 21 2 3 2 4 : = ⋅ Nhö vaäy : 7 4 7 3 2 - Tính 2 : 3 - Hoïc sinh nhaän xeùt →

Maët khaùc

- Hoïc sinh laøm ?3

( Hoïc sinh toå 5 coù yù kieán) - Hoïc sinh toå 4 nhaän xeùt : Trong ñaúng thöùc 2 3 2 4 : = ⋅

cuûa soá chia . a c a d a. d : = ⋅ = ( b, c , d ≠ 0 ) b d b c b. c c d a. d a : = a. = ( c, d ≠ 0) d c c

Ví duï : a)

2 1 2 2 2. 2 4 : = ⋅ = =

phaùt bieåu qui taéc Chia 7 4 7 3 3 2 3 1 3.1 3 phaân soá + Pheùp chia → pheùp − 4 3 − 4 4 (−4) . 4 − 16 b) : = ⋅ = = nhaân 5 4 5 3 5. 3 15 + 4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn baèng caùc baøi taäp ? Baøi taäp 84 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 85 , 86 ,87 vaø 88 SGK

laø soá nghòch c) − 2 : 4 = − 2 ⋅ 7 = (−2) . 7 = − 14 = − 7 7

3 ñaûo cuûa 4

d)

(Hoïc sinh khaùc coù yù kieán) - Hoïc sinh laøm ?5 - Hoïc sinh nhaän xeùt töø ví duï (Hoïc sinh khaùc coù yù kieán) -

Tieát 89

4 3

1 4

1. 4

4

−3 − 3 1 − 3.1 − 3 :2= ⋅ = = 4 4 2 4. 2 8

2

 −3   =  4 . 2  

Nhaän xeùt : Muoán chia moät phaân soá cho moät soá nguyeân (khaùc 0) ta giöõ nguyeân töû cuûa phaân soá vaø nhaân maãu vôùi soá nguyeân .

Hoïc sinh laøm ?6 (Hoïc sinh khaùc coù yù kieán) LUYEÄN TAÄP

a a :c= b b. c

(b , c ≠ 0)

192

I.- Muïc tieâu : - AÙp duïng qui taéc pheùp chia phaân soá - Coù kyû naêng vaän duïng qui taéc pheùp chia phaân soá giaûi thaønh thaïo caùc baøi taäp . - Bieát vaän duïng trong caùc baøi taäp tìm x . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ OÅn ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh Baøi ghi - GV cho hoïc sinh phaùt bieåu qui taéc pheùp chia phaân soá

Hoïc sinh thöïc hieän + Baøi taäp 89 / 43 : theo nhoùm Thöïc hieän pheùp tính -Hoïc sinh toå 1 thöïc hieän

a) b) c)

Chuù yù : trong khi thöïc hieän pheùp nhaân phaân soá ta coù theå ruùt goïn roài nhaân

−4 − 4 1 − 4 .1 − 2 :2= ⋅ = = 13 13 2 13. 2 13 − 6 24 11 24. 11 24: = ⋅ = = −44 11 1 − 6 1. (−6) 9 3 9 17 9 . 17 3 . 1 3 : = ⋅ = = = 34 17 34 3 34. 3 2 . 1 2

+ Baøi taäp 90 / 43 : Tìm x -Hoïc sinh toå 2 thöïc hieän

a)

3 2 = 7 3 2 3 2 7 14 x = : = ⋅ = 3 7 3 3 9

x.

193

- Hoïc sinh toå 3 thöïc hieän

b)

d)

- Hoïc sinh toå 4 thöïc hieän + Baøi taäp 93 / 44 : a) b)

8 11 2 −1 = c) :x= 11 3 5 4 11 8 2 -1 x= ⋅ x= : 3 11 5 4 8 2 - 4 -8 x= x= ⋅ = 3 5 1 5 4 2 1 2 7 1 ⋅x− = e) − ⋅x = 7 3 5 9 8 3 4 1 2 7 2 1 ⋅x = + ⋅x = − 7 5 3 8 9 3 4 3 + 10 7 2− 3 ⋅x = ⋅x = 7 15 8 9 13 4 -1 7 x= : x= : 15 7 9 8 13 7 91 -1 8 − 8 x= ⋅ = x= ⋅ = 15 4 60 9 7 63

x:

4  2 4  4 8 4 35 5 : ⋅  = : = ⋅ = 7  5 7  7 35 7 8 2 6 5 8 6 5 1 8 + : 5− = + ⋅ − 7 7 9 7 7 5 9 6 1 8 8 1 + Baøi taäp 91 / 44 : = + − = 1− = 3 4 7 7 9 9 9 225: = 225. = 300 chai 4 3

Ñoaïn ñöôøng töø nhaø ñeán tröôøng

- Hoïc sinh toå 5 thöïc hieän

10 ⋅

1 = 2 km 5

Thôøi gian Minh ñi töø nhaø ñeán tröôøng 2 : 12=

1 giôø 6

194

4./ Cuûng coá : Cuûng coá töøng phaàn 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø töø baøi 96 ñeán 110 Tieát 90

Saùch Baøi taäp

♣ § 13 . HOÃN SOÁ – SOÁ THAÄP PHAÂN – PHAÀN TRAÊM

Coù ñuùng laø :

9 1 = 2 = 2,25= 225% khoâng ? 4 4

I.- Muïc tieâu : - Hoïc sinh hieåu ñöôïc caùc khaùi nieäm hoãn soá , soá thaäp phaân , phaàn traêm. : - Coù kyû naêng vieát phaân soá (coù giaù trò tuyeät ñoái lôùn hôn 1) döôùi daïng hoãn soá vaø ngöôïc laïi - Bieát söû duïng kyù hieäu % . II.- Phöông tieän daïy hoïc : - Saùch Giaùo khoa . III Hoaït ñoäng treân lôùp : 1./ OÅn ñònh : Lôùp tröôûng baùo caùo só soá lôùp 2 ./ Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra caùc baøi taäp veà nhaø 3./ Baøi môùi : Giaùo vieân Hoïc sinh Baøi ghi I.- Hoãn soá : Ta ñaõ bieát phaân soá

7 coù theå 4

vieát döôùi daïng hoãn soá nhö sau :

195

7

4

7 = 4

3 1+ = 4

3 1 4

  Phaàn nguyeân Phaàn phaân soá cuûa cuûa dö -

7 4

thöông

- Hoïc sinh laøm ?2 a⋅

- Hoïc sinh laøm ?3

- Hoïc sinh nhaän xeùt töø ví duï

b a⋅ b = c c

7 4

196

- Hoïc sinh laøm ?4

4./ Cuûng coá : Baøi taäp 69 SGK 5./ Daën doø : Baøi taäp veà nhaø 70 , 71 vaø 72

SGK