Sistem Pengurusan Data Kadaster Di Malaysia

ISU-ISU PENGINTEGRASIAN PANGKALAN DATA UKUR KADASTER DAN SISTEM PENDAFTARAN TANAH BERKOMPUTER

GENGATHARAN A/L MARIAPPAN

Tesis ini dikemukakan sebagai memenuhi syarat penganugerahan Ijazah Sarjana Sains (Kejuruteraan Geomatik)

Fakulti Kejuruteraan Dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia

APRIL 2005

PSZ 19:16 (Pind.1/97)

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS♦ JUDUL : ISU-ISU PENGINTEGRASIAN PANGKALAN DATA UKUR KADASTER DAN SISTEM PENDAFTARAN TANAH BERKOMPUTER SESI PENGAJIAN : 2004/2005 Saya

GENGATHARAN A/L MARIAPPAN (HURUF BESAR)

mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut: 1. Tesis adalah hak milik Universiti Teknologi Malaysia. 2. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja. 3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi. 4. **Sila tandakan ( √ )

SULIT

TERHAD

√

(Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan)

TIDAK TERHAD

__________________________ (TANDATANGAN PENULIS) Alamat Tetap: NO.9, TAMAN PENGLY, JALAN KAMUNTING LAMA, 34000 TAIPING, PERAK DARUL RIDZUAN Tarikh :

(Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di AKTA RAHSIA RASMI 1972

APRIL 2006

Disahkan oleh

___________________________________ (TANDATANGAN PENYELIA) PROF. DR. ABDUL MAJID ABD.KADIR Nama Penyelia

Tarikh :

APRIL 2006

CATATAN : * Potong yang tidak berkenaan. ** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD. ♦ Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara penyelidikan, atau laporan Projek Sarjana Muda (PSM).

“Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana Sains (Kejuruteraan Geomatik)”.

Tandatangan

: ---------------------------------------------

Nama Penyelia

: Profesor Dr.Abdul Majid A.Kadir

Tarikh

:

APRIL 2005

ii

“Saya akui penulisan ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya”

Tandatangan

: ………………………………………

Nama Penulis

: GENGATHARAN AL MARIAPPAN

Tarikh

: 5 APRIL 2006

iii

Untuk ayah, ibu, adik-beradik, anak-anak dan isteri ku Sivananthiny yang tersayang

iv

PENGHARGAAN

Penulis ingin merakamkan penghargaan yang ikhlas kepada penyelia projek Profesor Dr. Abdul Majid Abd. Kadir ke atas segala panduan, bimbingan, nasihat dan dorongan yang beliau telah hulurkan di sepanjang tempoh menjalankan penyelidikan tesis ini.

Penghargaan juga turut disampaikan kepada Profesor Madya Ghazali bin Desa, Dr.Abdullah Hisam bin Omar, En.Marzuki bin Mohd Kassim, bekas pengarah Ukur dan Pemetaan Pulau Pinang, Puan Jamilah binti Ibrahim, Timbalan Pengarah Ukur Pulau Pinang, En.Hassan bin Saat, bekas Timbalan Pengarah Tanah dan Galian Pulau Pinang dan kerjasama daripada kakitangan Jabatan Ukur dan Pemetaan Pulau Pinang, kakitangan Pejabat PTG Pulau Pinang dan kakitangan Pejabat Tanah dan Daerah Larut Matang dan Selama, Taiping dan juga semua pihak yang membantu samada secara langsung atau tidak langsung untuk menjayakan projek penyelidikan ini.

v

ABSTRAK

Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia telah memperkenalkan Sistem Pengurusan Data Kadaster (SPDK) pada tahun 1997. Antara tujuan utama Sistem Pengurusan Data Kadaster ini ialah untuk mempopulasikan Pangkalan Data Ukur Kadaster (PDUK ) di semua Jabatan Ukur dan Pemetaan Negeri.

Manakala

Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar pula telah melaksanakan Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer (SPTB) di Pejabat Tanah dan Galian dan PejabatPejabat Tanah dan Daerah disetiap negeri bermula pada tahun 1995. Antara tujuan utama sistem ini ialah untuk memudahkan proses pendaftaran surat hakmilik tanah, pinda milik tanah, carian rekod tanah dan lain-lain urusan berkaitan tanah melalui komputer. Kedua-dua sistem tersebut ( SPDK dan SPTB ) berasaskan komputer tetapi berfungsi secara persendirian (stand-alone system) dan ini menyebabkan maklumat-maklumat yang sangat bernilai tidak dapat digunakan sepenuhnya untuk pengurusan dan pentadbiran tanah yang cekap dalam era kemajuan Teknologi Maklumat dan Komunikasi. Oleh yang demikian, penyelidikan ini dijalankan untuk mengkaji dan mengenalpasti isu-isu pengintegrasian kedua-dua sistem SPDK dan SPTB supaya satu model konseptual pengintegrasian antara PDUK dan SPTB dapat dibangunkan. Hasil kajian mendapati kedua-dua sistem, PDUK dan SPTB, boleh diintegrasikan melalui prosedur dan peraturan kerja berlandaskan teknologi dan konsep digital.

vi

ABSTRACT

The Department of Survey and Mapping Malaysia has introduced the Cadastre Data Management System (CDMS) in the year 1997. One of the main purpose of the CDMS is to repopulate the Digital Cadastral Database (DCDB) for the Departments of Survey and Mapping at all states. On the other hand, The Ministry of Natural Resources and Environmental formaly known as The Ministry of Land and Cooperative Development has also introduced Computerized Land Registration System (CLRS) at the State Land and Mines Offices as well as the Land Offices throughout the country from the year 1995 onwards. The purpose of this system is to ease the registrations of the land titles and land dealings using the computerized system. Both systems are computer based stand-alone system whereby important land informations to be used effectively and effeciently. Therefore, the aim of this research is to investigate issues related to DCDB and CLRS in order to develope a conceptual model that can integrate DCDB and CLRS. The results of this research show that these two systems can be integrated base on procedure and regulation that fit to the technology and digital environment working concept.

vii

KANDUNGAN

BAB

1

PERKARA

MUKA SURAT

JUDUL TESIS

i

PENGAKUAN

ii

DEDIKASI

iii

PENGHARGAAN

iv

ABSTRAK

v

ABSTRACT

vi

KANDUNGAN

vii

SENARAI RAJAH

xiii

SENARAI JADUAL

xv

SENARAI SINGKATAN

xvi

SENARAI LAMPIRAN

xviii

PENGENALAN

1

1.1

Pendahuluan

1

1.2

Pernyataan Masalah

5

1.3

Tujuan Kajian

6

1.4

Objektif Kajian

6

1.5

Skop Kajian

7

1.6

Kepentingan Dan Sumbangan Kajian

8

1.7

Metodologi Kajian

8

1.8

Struktur Kandungan Topik

11

viii 2

SISTEM KADASTER SPATIAL

13

2.1

Pendahuluan

13

2.2

Latar Belakang

13

2.3

Perkembangan Model-Model Kadaster

15

2.3.1

Model Data Kadaster

17

2.3.2

Model Organisasi Kadaster

19

2.3.3

Sistem Kadaster dan Pembangunan Berterusan

2.4

Model Kadaster Spatial

22

2.5

Komponen Sistem Kadaster

24

2.5.1

Definasi Kadaster

25

2.5.2

Komponen Data Kadaster

26

2.5.3

Komponen Organisasi Kadaster

30

2.6

3

21

Rumusan

33

PELAKSANAAN SISTEM PENGURUSAN DATA KADASTER

35

3.1

Pendahuluan

35

3.2

Sistem Ukur Tanah Bantuan Komputer

36

3.3

Sistem Pengurusan Data Kadaster

37

3.3.1

Sistem Pemprosesan Kadaster

38

3.3.2

Sistem Pengesahan Kualiti (SPEK)

39

3.3.3

Sistem Pengurusan Imej Dokumen (SPID)

3.3.4

3.4

40

Sistem Pendaftaran Rekod Ukur (SRS)

42

3.3.5

Sistem Dagangan Elektronik

43

3.3.6

Sistem Maklumat Kaunter (CIS)

43

Peningkatan Sistem Pengurusan Data Kadaster

44

3.4.1

Sistem Pengurusan Lapisan GIS

45

3.4.2

Sistem Pemetaan Desktop (DMS)

48

3.4.3

Browser Eksekutif (EB)

48

ix 3.4.4

Pusat Operasi SPDK (SOC)

49

3.4.5

Pusat Maklumat eSRS

49

3.4.6

Modul eSKL

48

3.4.7

Modul Produk Terakhir (DEP)

51

3.4.8

Modul Penambahbaikan

3.4.9 3.5

4

Perkhidmatan Kaunter

52

Modul Intranet

53

Rumusan

53

PANGKALAN DATA UKUR KADASTER

55

4.1

Pendahuluan

55

4.2

Latar Belakang

56

4.3

Pangkalan Data Ukur Kadaster

57

4.3.1

Kaedah Pempopulasian Data Kadaster Ke Dalam PDUK

58

4.3.2 Pembangunan Pangkalan Data Ukur

61

4.3.3

Struktur Data PDUK

64

4.3.4

Peningkatan Ke atas PDUK

68

4.3.5

Isu-Isu Data Kualiti Dan Integriti PDUK

69

4.3.5.1 Status Sempadan Lot

71

4.3.5.2 Status Keluasan Lot

73

4.3.5.3 Status Koordinat Sistem

74

4.3.5.4 Penggunaan Koordinat Mempelot

75

4.3.5.5 Data Migrasi Dari Sistem Mini-CALS

76

4.3.5.6 Maklumat Ukuran Kelas Tiga (3)

76

4.3.5.7 Maklumat Yang Tidak Lengkap Dan Terkini 4.4

Rumusan

77 77

x 5

SISTEM PENDAFTARAN TANAH BERKOMPUTER

79

5.1

Pendahuluan

79

5.2

Pendaftaran Tanah

81

5.3

Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer

81

5.3.1

82

5.4

Latar Belakang

Ciri-Ciri Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer

83

5.5

Kandungan Maklumat

84

5.6

Hasil Pengeluaran Sistem SPTB

85

5.6.1

Dokumen Hak Milik Daftar Komputer (DHDK)

5.6.2

85

Dokumen Hak Milik Keluaran Komputer (DHKK)

86

5.6.3

Sijil Carian

86

5.6.4

Dokumen Verifikasi

86

5.7

Proses Pendaftaran Tanah

5.8

Dokumen Hakmilik Cetakan

87

Komputer

88

5.9

Struktur Teknikal

89

5.10

Pangkalan Data SPTB

91

5.11

Carian Dokumen

91

5.11.1 Carian Persendirian

91

5.11.2 Carian Rasmi

92

5.12

Penukaran Hakmilik Manual Kepada Bentuk Hakmilik Komputer

5.13

93

Pendaftaran Urusniaga Dan Bukan Urusniaga

94

5.14

Kegunaan Data SPTB

94

5.15

Rumusan

95

xi 6

ISU-ISUPENGINTEGRASIAN PDUK DAN SPTB

96

6.1

Pendahuluan

96

6.2

Isu-Isu Pengintegrasian

97

6.2.1

6.3

Ketiadaan Mekanisme Perkongsian Data Antara Organisasi

97

6.2.2

Kelengkapan PDUK

99

6.2.3

Penyenggaraan Data Dan Sistem

99

6.2.4

Penstrukturan Agensi

100

6.2.5

Isu-Isu Pengoperasian

100

Elemen-Elemen Pengintegrasian

100

6.3.1

Kualiti dan Integriti Data

101

6.3.2

Fleksibiliti

101

6.3.3

Kemudahan Pencapaian Data

102

6.3.4

Hak Pemilikan Data Dan Kerahsiaan Data

6.4

Peralatan

102

6.5

Cadangan Model Pengintegrasian

103

6.6

Model Jaringan Penyenggaraan

105

6.7

Ciri-Ciri Model Konseptual

6.8

7

102

Pengintegrasian

107

6.7.1

Organisasi

108

6.7.2

Teknologi

109

6.7.3

Pangkalan Data

109

6.7.4

Perundangan

110

6.7.5

Amalan Dan Prosedur Kerja

112

Rumusan

113

KESIMPULAN, CADANGAN DAN PENUTUP

114

7.1

Rumusan Kajian

114

7.2

Kesimpulan

115

7.3

Cadangan

118

7.4

Penutup

118

xii

BIBLIOGRAFI

120-124

LAMPIRAN A-G

125-131

xv

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL

TAJUK

MUKA SURAT

2.1

Sistem Pasaran Tanah

22

3.1

Keterangan Modul Sistem Pemprosesan Kadaster

39

3.2

Keterangan Modul Sistem Pendaftaran Rekod Ukur

42

3.3

Sumber Penawanan Lapisan Data

46

3.4

Maklumat Fail Ukur Digital

50

3.5

Senarai Lampiran Dalam Modul eSRS

50

3.6

Maklumat eSKL

51

4.1

Format Fail ASCII JUPEM

60

4.2

Fail-Fail ASCII Out-Source

61

4.3

Jumlah lot Dalam PDUK Berbanding Lot Siap Diukur

62

4.4

Model Data PDUK

66

4.5

Analisis Perbezaan Koordinat Sistem Berbanding Koordinat Jilid Kira

5.1

75

Bilangan Hakmilik Di Negeri-Negeri Semenanjung Malaysia

80

5.2

Kandungan Maklumat Dalam SPTB

84

5.3

Penukaran Borang Dokumen Hak Milik Manual Kepada SPTB

89

xiii

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH

TAJUK

MUKA SURAT

1.1

Carta Alir Metodologi Kajian

10

2.1

Perspektif Sistem Kadaster

16

2.2

Pengintegrasian Sistem Maklumat Tanah

18

2.3

Komponen Kadaster Pelbagai Guna

19

2.4

Model Konseptual Sistem Kadaster

20

2.5

Model Konseptual Bagi Pembangunan Berterusan

23

2.6

Model Konseptual Sistem Maklumat Tanah

29

2.7

Bahagian Kadaster Bagi Sistem Maklumat Tanah

30

2.8

Hubungan Di antara Komponen Spatial Dan Komponen Tekstual

32

3.1

Imej Raster Pelan Akui Dalam SPID

41

3.2

Menunjukkan Konfigurasi Sistem Pengurusan Lapisan GIS

47

3.3

Rajah Skima Browser Eksekutif

48

4.1

Perhubungan Pangkalan Data Mini-CALS dan PDUK

58

4.2

Pembangunan Pangkalan Data Kadaster

64

4.3

Model Hubungan Entiti Dan Atribut PDUK

65

4.4

Struktur Pangkalan Data PDUK

67

4.5

Sistem Rujukan Rekod-Rekod Kadaster

68

4.6

Kepincangan Sempadan Lot Dalam PDUK

71

4.7

Kepincangan Sempadan Lot Dalam PDUK

72

4.8

Kehilangan Lot Kecil Dalam PDUK

72

5.1

Konfigurasi SPTB

90

6.1

Model Konseptual Komunikasi Pengintegrasian PDUK-SPTB

105

xiv 6.2

Model Jaringan Penyenggaraan Data Berdigit

106

6.3

Ciri-Ciri Model Pengintegrasian PDUK-SPTB

108

xvi

SENARAI SINGKATAN

ABT

-

Agensi Berkaitan Tanah

CALS

-

Computer Assisted Land Survey System

CAMS

-

Computer Assisted Mapping System

CCS

-

Coordinated Cadastre System

CIS

-

Counter Information System

CLRS

-

Computerized Land Registration System

CPS

-

Cadastral Processing System

DCDB

-

Digital Cadastral Database

DEP

-

Digital End Product

DMS

-

Desktop Mapping System

DHDK

-

Dokumen Hak Milik Daftaran Komputer

DHKK

-

Dokumen Hak Milik Keluaran Komputer

EB

-

Executive Browser

eSKL

-

Elektronik Surihan Kerjaluar

eSRS

-

Electronic Survey Record System

GIS

-

Geographic Information System

GLMS

-

GIS Layer Management System

ICT

-

Information And Communication Technology

IT

-

Information Technology

JUPEM

-

Jabatan Ukur Dan Pemetaan Malaysia

JTB

-

Juruukur Tanah Berlesen

JK

-

Jilid Kiraan

KTN

-

Kanun Tanah Negara

LAN

-

Local Area Network

LIS

-

Land Information System

MacGDI

-

Malaysian Center of Geospatial Data Infrastructure

NALIS

-

National Land Information System

PDUK

-

Pangkalan Data Ukur Kadaster

xvii PTD

-

Pentadbir Tanah dan Daerah

PTG

-

Pengarah Tanah dan Galian

SOC

-

SPDK Operation Center

SPDK

-

Sistem Pengurusan Data Kadaster

SPEK

-

Sistem Pengesahan Kualiti

SPID

-

Sistem Pengurusan Imej Dokumen

SPTB

-

Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer

SQL

-

Structural Query Language

SRS

-

Survey Record System

TIFF

-

Tag Image File Format

UPI

-

Unique Parcel Indentifier

VPN

-

Virtual Private Network

WAP

-

Wireless Application Protocol

xviii

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN

TAJUK

MUKA SURAT

A

Konfigurasi SPDK

125

B

Carta Alir Penawanan Data Imej SPID

126

C

Konfigurasi Peningkatan SPDK

127

D

Kewujudan Bersama Data Integrasi Di antara SPDK Dan SPDK Upgrade

128

E

Carta Alir Pempopulasian PDUK

129

F

Contoh Borang B1

130

G

Contoh Borang B2

131

BAB 1

PENGENALAN

1.1

Pendahuluan

Perkembangan teknologi dan kemajuan komputer telah mencetuskan perubahan drastik secara global dan membawa satu revolusi baru kepada hampir kesemua bidang yang melibatkan aktiviti manusia. Bidang kadaster, salah satu bidang tertua di dunia turut menerima perubahan tersebut secara positif selari dengan reformasi kadaster yang berlaku di peringkat antarabangsa. Sistem pengukuran kadaster di Malaysia

yang berfungsi untuk menyokong sistem

pendaftaran tanah negara telah mengambil inisiatif untuk menggantikan pengurusan data kadaster analog kepada data kadaster berdigit. Keadaan ini, sangat dipengaruhi oleh penggunaan komputer dan peralatan ukur yang mampu merekodkan cerapan padang secara elektronik. Kewujudan data kadaster berdigit kini merupakan data asas yang boleh digunakan sebagai data spatial yang merujuk kepada lokasi geografi lot tanah dan juga data tekstual yang merujuk kepada maklumat atribut proses pendaftaran dan pindah milik lot tanah tersebut.

Pengukuran kadaster dan pemetaan merupakan tanggungjawab kerajaan persekutuan manakala pentadbiran tanah merupakan bidang kuasa mutlak kerajaan negeri masing-masing. Dalam konteks ini, Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia (JUPEM) yang mana merupakan salah satu jabatan kerajaan persekutuan bertanggungjawab mengendalikan aktiviti pengukuran kadaster sebagai salah satu fungsi utama jabatan di setiap negeri selain daripada aktiviti pemetaan negara. Aktiviti pendaftaran tanah pula dipertanggungjawabkan kepada Pentadbir Tanah Daerah dan Pendaftar Hakmilik Tanah mengikut sempadan pentadbiran daerah dan

2 negeri masing-masing. Tanah pertanian yang kurang dari 10 ekar, pendaftarannya kendalikan oleh Pentadbir Tanah dan Daerah manakala tanah pekan, tanah bandar dan tanah pertanian yang keluasannya 10ekar dan keatas pendaftaran dikendalikan oleh Pendaftar Hak Milik Tanah kecuali pemegangan tanah dibawah Akta Penempatan Berkelompok 1960 (Group Settlement Act,1960).

Walaupun kedua-dua organisasi ini, Jabatan Ukur dan Pemetaan serta Pejabat Tanah dan Daerah berfungsi di bawah bidang kuasa berlainan iaitu kerajaan persekutuan dan kerajaan negeri namun, persamaan ideologi politik di antara pusat dan negeri serta

kerjasama yang sedia wujud sejak zaman penjajahan British

dahulu, di antara kedua-dua jabatan ini dapat menyediakan satu sistem kadaster yang cekap dan selamat dalam membekalkan maklumat lengkap ke atas tanah yang dikeluarkan hak milik secara manual. Dalam pada itu, sebagai contoh misalnya kepincangan yang mungkin wujud antara kedua-dua organisasi tersebut akibat perubahan kerajaan negeri yang berlainan dari kerajaan pusat sudah tentu akan mempengaruhi dan merumitkan lagi keadaan sistem pentadbiran dan pengurusan tanah secara umum dan pendaftaran tanah secara khususnya di peringkat negeri seperti berlaku ke atas negeri Kelantan dan Terengganu dalam pilihan raya tahun 1999. Oleh sebab itu keperluan di adakan satu mekanisme pengintegrasian di antara agensi-agensi berkaitan tanah di antara jabatan khususnya

Jabatan Ukur dan

Pemetaan Negeri, Pejabat Pengarah Tanah dan Galian dan Pejabat Tanah Daerah boleh memainkan peranan dalam memodenkan pentadbiran dan pengurusan tanah yang lebih cekap berlandaskan Teknologi Maklumat dan Komunikasi masa kini.

JUPEM telah ditubuhkan pada tahun 1885 di bawah sistem pemerintahan penjajahan British dan merupakan salah satu jabatan kerajaan tertua di Malaysia (Abdul Majid, 1997). Fungsi utama Jabatan pada masa itu adalah membekalkan surat hak milik dengan pelan lot tanah berdasarkan Sistem Torrens. Perubahan dasar kerajaan berhubung dengan aktiviti ekonomi berasaskan sektor pertanian kepada sektor pembinaan dan perindustrian pada awal tahun 1980an menyebabkan berlakunya pembangunan tanah secara pesat. Ini menyebabkan pertambahan beban kerja kepada jabatan. Menyedari hakikat ini serta memenuhi kehendak pembangunan tanah yang bakal dihadapi, JUPEM telah mengambil beberapa langkah proaktif dalam operasi kutipan data di lapangan dan kerja pemprosesan di

3 pejabat. Pada awal tahun 1980an sistem komputer mula digunakan dalam operasi pemprosesan data kadaster (Abdul Majid, 1994).

Melalui dasar modenisasi dan pengkomputeran, JUPEM telah memulakan Sistem Ukur Tanah Bantuan Komputer (Computer Assisted Land Survey System, CALS ) sebagai projek perintis di Negeri Johor pada tahun 1986. Perojek tersebut dibiayai sepenuhnya oleh kerajaan dibawah Rancangan Malaysia Kelima 1986 1990. Walaupun sistem ini bertujuan untuk mempercepatkan pemprosesan jilid kiraan dan penyediaan pelan akui, malah ia juga mendorong jabatan secara tidak langsung penghasilan pangkalan data ukur kadaster (Ahmad Fauzi Nordin, 2001). Seterusnya, sistem CALS tersebut dilaksanakan di negeri Pahang pada tahun 1994. Kedua-dua sistem CALS di Johor dan Pahang terbukti mempercepatkan operasi jabatan dalam menyediakan data kadaster berdigit. Hasil daripada kejayaan ini, Sistem CALS akhirnya telah diperkenalkan di semua negeri di Semenanjung Malaysia pada tahun 1995 dengan nama singkatan Mini-CALS.

Pangkalan data ukur kadaster Mini-CALS yang telah diwujudkan di semua negeri pada mulanya digunakan untuk keperluan jabatan. Walau bagaimanapun, data kadaster berdigit ini telah menjadi keperluan jabatan-jabatan kerajaan yang lain serta agensi swasta untuk digunakan sebagai data asas dalam Sistem Maklumat Geografi dan Sistem Maklumat Tanah. Keperluan ini turut didorong oleh kerajaan untuk menubuhkan Sistem Infrastruktur Maklumat Tanah Kebangsaan (National Land Information Infrastructure System/ NaLIS) pada tahun 1997 bertujuan untuk menyediakan kemudahan dan koordinasi dalam aktiviti kutipan, penghasilan dan penyebaran maklumat

berkaitan tanah di kalangan agensi kerajaan berasaskan

kepada teknologi dan infrastruktur organisasi di peringkat kebangsaan (Ahmad Fauzi Nordin, 2001).

Pada 1 Disember 2002 NaLIS ditukar nama kepada

Malaysian Geospatial Data Infrastructure (MyGDI) dan kini dikenali sebagai Pusat Infrastruktur Data Geospatial Negara (Malaysian Centre for Geospatial Data Infrastructure, MaCGDI).

Memandangkan permintaan terhadap data kadaster berdigit kian meningkat di kalangan agensi-agensi kerajaan, badan berkanun mahupun sektor swasta, JUPEM telah mempertingkatkan Sistem Mini-CALS kepada Sistem Pengurusan

4 Data Kadaster (SPDK) pada tahun 1998 bagi memenuhi serta menyokong keperluan data berdigit pelbagai pengguna (Multiple User). Dalam sistem SPDK terdapat Pangkalan Data Ukur Kadaster (PDUK) dan lain-lain modul pemprosesan yang direka khas untuk mengendalikan mekanisme pengumpulan, penyimpanan, penyenggaraan dan penyerahan data kadaster berdigit dalam persekitaran teknologi Sistem Maklumat Geografi (Geographical Information System/ GIS).

Pejabat Ketua Pengarah Tanah Dan Galian yang berfungsi dibawah Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar dahulu di kenali sebagai Kementerian Tanah Dan Pembangunan Koperasi memulakan projek perintis Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer (SPTB) di Wilayah Persekutuan, Kuala Lumpur pada tahun 1990. Antara tujuan utama SPTB ialah untuk memodenkan serta mempercepatkan proses pendaftaran hak milik dan urusniaga tanah di Pejabat PTD dan Pendaftar Hak Milik di Pejabat PTG lebih kos efektif. Segala proses pendaftaran dan operasi urusniaga dokumen hak milik tanah yang dijalankan melalui komputer mewujudkan pangkalan data SPTB. Sistem pangkalan data tersebut dapat menyimpan maklumat pendaftaran tanah dan rekod urusniaga tanah dalam bentuk data atribut.

Kedua-dua sistem PDUK dan Pangkalan Data SPTB ternyata mengandungi maklumat data kadaster berdigit yang merangkumi data spatial lot tanah yang penting dalam urusan pendaftaran hak milik dan urusniaga tanah. Mengikut Sistem Torrens yang diamalkan di Malaysia, Sistem Pendaftaran Tanah dianggap tidak lengkap jika tidak disertakan dengan grafik pelan akui (data spatial) yang mengandungi koordinat sempadan lot tanah yang menerangkan nilai-nilai bearing, jarak dan keluasan untuk menentukan sempadan dengan sah dibawah undangundang Kanun Tanah Negara, 1965 (KTN sek.396). Malangnya kedua-dua sistem ini beroperasi secara bersendirian (stand-alone system). Hubungan jalinan di antara kedua-dua jabatan dalam perkongsian maklumat secara manual merupakan satu pengabaian dalam era pembaharuan teknologi jaringan (modern networking technology).

5

1.2

Pernyataan Masalah

Di bawah projek Sistem Pengurusan Data Kadaster (SPDK), JUPEM di semua negeri Semenanjung Malaysia telah menukarkan pelan-pelan kadaster ke dalam bentuk digital dan disimpan dalam Pangkalan Data Ukur Kadaster (PDUK). Memandangkan peta kadaster bersifat dinamik, maka perubahan yang berlaku ke atas bidang tanah perlu dikemaskinikan dalam PDUK.

Proses penyenggaraan

PDUK secara umumnya melibatkan dua aspek iaitu; pengemaskinian berterusan dan penambahbaikan maklumat mengikut keperluan semasa (Williamson.I.P and Enemark.S, 1996).

Sehubungan dengan ini, maklumat- maklumat yang disimpan dalam PDUK dan SPTB adalah merupakan data berdigit hasil daripada penggunaan komputer di jabatan masing-masing. PDUK mengandungi data spatial dan sebahagian data atribut manakala SPTB pula mengandungi data atribut berkenaan dengan pendaftaran dan urusniaga lot tanah.

Dalam hal ini tanah merupakan objek

manakala PDUK dan SPTB merupakan subjek-subjek yang terlibat dalam aktiviti pengumpulan,

pemprosesan,

pegemaskinian,

penyimpanan

dan

penyebaran

maklumat dalam rangka kerja jabatan masing-masing. Malangnya aktiviti-aktiviti tersebut dikendalikan oleh dua buah organisasi kerajaan berlainan (kerajaan pusat dan kerajaan negeri) yang saling berinteraksi dalam rangka kerja kadaster. Pada masa ini, semua proses perhubungan di antara kedua-dua agensi ini berlaku secara manual menyebabkan faedah besar hasil daripada pengintegrasian antara PDUK dan SPTB tidak dapat dimanfaatkan sepenuhnya dalam aspek perkongsian dan penyenggaraan data kadaster berdigit.

Dalam konteks ini, didapati tiada penyelidikan dan pendokumentasian yang menyeluruh telah dijalankan ke atas pelaksanaan kedua sistem SPDK dan SPTB serta pengintegrasian antara PDUK dan SPTB.

Malah, isu-isu yang berkaitan

dengan penyenggaraan peta kadaster berdigit dan pengguna dikendalikan secara berasingan di bawah bidang kuasa jabatan masing-masing belum lagi di beri tumpuan serius. Hal ini telah mewujudkan proses pertindihan maklumat khususnya

6 dalam tindakan kutipan, pemprosesan dan penyimpanan data. Maka pangkalan data kadaster berdigit perlu diselaraskan dari segi penyenggaraan dan pengemaskinian untuk mewujudkan satu mekanisme pengintegrasian PDUK dan SPTB yang boleh digunapakai oleh kedua-dua agensi ini, malah dapat dimanfaatkan sepenuhnya di kalangan pengguna data kadaster berdigit yang lain.

1.3

Tujuan Kajian

Kajian ini bertujuan untuk mengkaji pelaksanaan Sistem Pengurusan Data Kadaster (SPDK), Pangkalan Data Ukur Kadaster (PDUK) dan Sistem Pendaftaran Tanah

Berkomputer

(SPTB)

serta

menghasilkan

satu

pendekatan

bagi

pengintegrasian data PDUK dan SPTB dalam rangka kerja bidang kadaster.

1.4

Objektif Kajian

Objektif kajian ini dibahagikan kepada tiga (3) bahagian seperti berikut :

1.

Mengkaji secara terperinci ke atas Sistem Pengurusan Data Kadaster (SPDK) dan Pangkalan Data Ukur Kadaster (PDUK).

2.

Mengkaji secara terperinci ke atas Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer (SPTB).

3.

Membangunkan satu Model Konseptual bagi mengintegrasikan PDUK dan SPTB.

7 1.5

Skop Kajian

Skop kajian untuk mencapai objektif pertama (1) adalah seperti berikut:

a) Mengenalpasti dan mendokumantasikan proses-proses pelaksanaan Modul Pengurusan Imej Dokumen. b) Mengenalpasti dan mendokumentasikan proses-proses pelaksanaan Modul Sistem Maklumat Kaunter. c) Mengenalpasti dan mendokumentasikan proses-proses pelaksanaan Modul Perdagangan Elektronik. d) Mengenalpasti dan mendokumentasikan fungsi Sistem Pengesahan Kualiti. e) Mengkaji struktur data dalam Pangkalan Data Ukur Kadaster. f) Mengkaji proses mempopulasian semula koordinat tepat ke dalam Pangkalan Data Ukur Kadaster. g) Mengkaji aspek-aspek peningkatan sistem.

Skop kajian untuk mencapai objektif kedua (2) pula adalah seperti berikut:

a) Mengkaji proses-proses pendaftaran dokumen hak milik. b) Mengkaji proses-proses pendaftaran urusniga tanah. c) Mengkaji struktur data dalam Pangkalan Data Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer. d) Mengkaji kaedah penyenggaran pangkalan data.

Skop kajian untuk mencapai objektif ketiga (3) pula adalah seperti berikut:

a) Mengkaji dan mengenal pasti isu-isu pelaksanaan pengintegrasian. b) Menentukan elemen-elemen yang terlibat dalam pengintegrasian. c) Mengkaji dan menentukan alat pengintegrasian. d) Mengkaji dan menentukan bentuk model konseptual bagi pengintegrasian PDUK dan SPTB. e) Membuat penganalisaan ke atas model konseptual yang akan dibangunkan.

8 1.6

Kepentingan Dan Sumbangan kajian

Kajian ini amat penting kerana terdapat kecendurungan di kalangan agensiagensi kerajaan dan swasta untuk menggunakan sistem maklumat tanah yang mengandungi maklumat pelan ukur dan pendaftaran tanah berdigit.

Gabungan

maklumat digital ini sangat penting untuk melaksanakan perancangan pembangunan tanah serta membuat keputusan tepat dalam menguruskan sumber alam sekitar dengan lebih kos efektif. Pada masa ini, data-data berkaitan tanah disimpan dan diuruskan oleh jabatan masing-masing yang berfungsi secara bersendirian (standalone).

Sistem-sistem komputer dalam jabatan masing-masing mengandungi

sumber maklumat tanah yang amat bernilai.

Proses kutipan, penyenggaraan,

penyimpanan dan pengedaran data yang berkaitan tanah adalah merupakan perkara yang memerlukan belanja yang tinggi dan mengambil masa yang panjang. Sekiranya dapat diambil satu pendekatan dan penyelarasan bersepadu dalam megintegrasikan data-data kadaster tersebut maka hasil kajian ini dijangka akan memberi sumbangan khususnya kepada JUPEM, PTD dan PTG dan kepada kerajaan termasuk lain-lain agensi berkaitan tanah pada amnya.

1.7

Metodologi Kajian

Metodologi kajian ini adalah berdasarkan kepada penyelidikan ke atas pelaksanaan sistem-sistem pengkomputeran di Jabatan Ukur dan Pemetaan, Pejabat Tanah dan Galian serta Pejabat Tanah Daerah yang melibatkan komponen kepada Sistem Kadaster di Semenajung Malaysia. Ini dilakukan melalui kajian literatur ke atas laporan-laporan teknikal, kertas-kertas seminar, buku-buku, artikal-artikal dan dokumen-dokumen lain yang berkaitan dengan penyelidikan ini.

Maklumbalas diterima dari pelaksanaan sistem-sistem tersebut dianggap penting dalam mendedahkan isu-isu berkaitan, maka metodologi lawatan dan kaedah perbincangan serta menemubual pegawai-pegawai yang mengendalikan sistemsistem tersebut serta maklum balas yang diterima dari mereka turut diambilkira dan

9 diberi pertimbangan yang sewajarnya dalam membangunkan model konseptul pengintegrasian PDUK dan SPTB.

Memandangkan kajian ini melibatkan beberapa objektif yang saling mempunyai hubungan antara satu sama lain maka, Metodologi Kajian ini diringkaskan seperti mana ditunjukkan dalam carta alir pada Rajah 1.1.

10

OBJEKTIF KAJIAN

•

KAJIAN LITERATUR SISTEM KADASTER SPATIAL

SISTEM PENGURUSAN DATA KADASTER(SPDK) • Modul Pengurusan Imej Dokumen • Modul Perdagangan Elektronik • Modul Pengesahan Kualiti Objektif I PANGKALAN DATA UKUR KADASTER(PDUK) • Struktur Data • Pempopulasian Semula Koordinat Tepat • Sistem Peningkatan

Objektif II

• • • •

SISTEM PENDAFTARAN TANAH BERKOMPUTER(SPTB) Proses Pendaftaran Dokument Hak Milik Proses Pendaftaran Urusniaga Tanah Struktur Data Penyenggaraan Pangkalan Data

MEMBANGUNKAN MODEL KONSEPTUAL Objektif III

• • • •

Isu-Isu Pengintegrasian Elemen-Elemen Pengintegrasian Alat Pengintegrasian Model Konseptual

KESIMPULAN / CADANGAN / PENUTUP

Rajah 1.1: Carta Alir Metodologi Kajian

11 1.8

Struktur Kandungan Topik

Penulisan tesis projek sarjana ini diaturkan melalui 7 Bab. Bab 1 bermula dengan pengenalan memberikan penjelasan dan penerangan mengenai latar belakang, pernyataan masalah, objektif, skop kajian dan metodologi kajian.

Bab 2, merupakan kajian literatur mengenai beberapa komponen kepada data kadaster spatial, sistem kadaster dan konsep kadaster pelbagai guna dan infrastruktur data spatial dalam konteks pembangunan berterusan. Dalam bab ini turut diberi penerangan mengenai definisi kadaster oleh pasukan bertugas di bawah Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu serta penerangan mengenai komponen data dan organisasi kadaster.

Bab 3, menerangkan mengenai Sistem Pengurusan Data Kadester. Penerangan mengenai Sistem CALS disusuli latar belakang SPDK dimuatkan dalam bab ini. Beberapa komponen dan sub-modul kepada sistem SPDK dan peningkatan kepada SPDK telah dikaji dan diterangkan.

Satu perhubungan mewujudkan

pangkalan-pangkalan data kadester dan lain-lain isu berkaitan dengan pelaksanaan sistem SPDK telah dibincangkan.

Bab 4, menerangkan sistem Pangkalan Data Ukur Kadaster (PDUK). Beberapa pangkalan data yang wujud dibawah SPDK seperti SPID, SRS dan GLMS dianalisis dari segi fungsi, kandungan dan kegunaannya. Aspek-aspek integrati data dalam PDUK, serta status-status sempadan , keluasan dan koordinat tanda sempadan lot turut dikaji, dianalisis dan dikemukakan dalam bab ini.

Bab 5, memuatkan penerangan latar belakang mengenai Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer di Pejabat Tanah Daerah dan Pejabat Tanah dan Galian. Dalam bab ini turut diterangkan kaedah pendaftaran dokumen hak milik tanah serta operasioperasi yang dikendalikan oleh sistem tersebut.

Bab 6, berdasarkan kepada kajian terhadap komponen-komponen yang diterangkan dalam bab-bab di atas serta kefahaman yang diperolehi dari kajian ini,

12 membincangkan isu-isu yang berkaitan dengan pengintegrasian PDUK dan SPTB dan membangunkan Model Konseptual Pengintegrasian.

Bab 7, merupakan bab kesimpulan dan cadangan yang dapat dirumuskan daripada kajian ini.

Bab ini memuatkan rumusan keseluruhan bab-bab yang

terkandung dalam kajian ini dengan beberapa cadangan yang perlu diberi perhatian dan aspek aspek yang perlu diambil kira sebelum mengadakan pengintegrasian PDUK dan SPTB dan peningkatan sistem-sistem tersebut di masa hadapan. Berakhir dengan kesimpulan hasil kajian dan penutup.

BAB 2

SISTEM KADASTER SPATIAL

2.1

Pendahuluan Bab ini menerangkan tentang peranan peta kadaster dalam lingkungan

perundangan rangka kerja sistem kadaster. Tujuan bab ini ialah untuk mengutarakan kepentingan peta kadaster dan pengemaskinian peta kadaster merupakan komponen penting dalam sistem kadaster. Dalam bab ini, dibuat kajian literatur mengenai sistem kadaster berhubung dengan model konseptual dan penganalisaannya. Secara dasarnya, sistem kadaster merangkumi komponen data spatial dan tekstual yang mana komponen spatial merupakan komponen yang terpenting dalam sistem kadaster.

Sehubungan itu,

model sistem kadaster dalam penyenggaraan peta kadaster yang melibatkan komponen tekstual dan spatial dikaji melalui beberapa model konseptual.

2.2

Latar Belakang Sistem Kadaster mula digunakan sejak zaman Mesir untuk menyokong sistem

kutipan cukai dan penilaian tanah (Dale and McLaughlin, 1988). Sebaliknya, sistem kadaster perundangan berasaskan kepada pendaftaran tanah sah di bawah undangundang dalam urusniaga tanah telah berlaku kemudian. Dari masa ke semasa sistem kadaster ini mengalami evolusi untuk menyediakan asas kepada sistem pentadbiran tanah (Ting and Williamson 1999). Oleh sebab itu, boleh dikatakan bahawa sistem

14 kadaster adalah berkait rapat dengan perundangan tanah dalam masyarakat moden. Perkara ini telah ditekankan dalam kertas kerja bertajuk “Understanding Cadastrel Maps” (Williamson and Enemark, 1996) yang mana menerangkan tentang sistem kadaster dan peta kadaster. Bengkel mengenai pangkalan data kadaster berdigit New Zealand dan Australia telah merumuskan

dan mentakrifkan Pangkalan Data Ukur Kadaster

seperti berikut (PSMA, 1996) : “The considerable diversity between different DCDBs came as a surprise to some and reinforced that jurisdictions have different cadastral systems, different title registrations systems and different methods of maintaining and updating their DCDBs.” Sejarah perkembangan kadaster diterangkan dengan terperinci dalam buku yang ditulis oleh Dale dan McLaughlin (1988), manakala tesis Ph.D Williamson I.P (Williamson, 1983), menyediakan latar belakang mengenai sistem kadaster negaranegara Barat.

Pakar-pakar kadaster yang menerangkan mengenai Kadaster

Perundangan mengikut negeri adalah seperti berikut : Denmark (Williamson and Enemark 1996), Austria (Hoflinger 1993), German (Hawerk 1995), Australia (Williamson and Enemark 1996), Queensland (Cook 1994), Malaysia (Ahmad Fauzi Nordin 2001) dan (Abd Majid A Kadir,1997). Sistem Kadaster serta peta dan maklumat kadaster telah mengalami evolusi dan mengambil peranan baru dalam sistem kadaster perundangan.

Perubahan

terhadap sistem kadaster perundangan yang menjadi tumpuan bidang penyelidikan (Ting and Williamson, 1999) adalah berdasarkan latar belakang serta sejarah sosial dan kebudayaan, perbezaan keupayaan teknikal dalam mengendalikan sistem kadaster yang memenuhi keperluan semasa selain daripada fungsi asalnya. Oleh sebab itu, sistem kadaster yang berkesan merupakan asas kepada sistem pasaran tanah yang efisien untuk penggunaan dan pengurusan tanah yang berterusan (UNFIG 1996).

15 2.3

Perkembangan Model-Model Kadaster Kajian ke atas perkembangan model-model kadaster sejak kebelakangan ini

adalah untuk menentukan hubungan data kadaster spatial dalam bidang kadaster. Pendokumentasian peta kadaster dalam sistem ini akan memastikan pembentukan model

kadaster

yang

bersesuaian

dalam

menentukan

model

konseptual

pengintegerasian di antara PDUK dan SPTB data yang menjadi salah satu objektif kajian ini. Penggunaan pelan kadaster dalam pendaftaran tanah dengan sah di bawah undang-undang memerlukan peta-peta kadaster dikemaskini dan diindekskan semasa dan selepas proses pengukuran. Dalam konteks di Semenanjung Malaysia, pelan kadaster atau Pelan Akui menjadi ciri yang penting dalam menentukan sempadan lot tanah. Dokumen hak milik kekal yang disertakan dengan cabutan dari salinan pelan akui merupakan bahan bukti yang memperihalkan persempadanan dan keluasan tanah tidak boleh disangkal (KTN, 1965). Namun demikian, Perkembangan yang pesat ke atas pembangunan tanah telah mewujudkan suasana di mana peta-peta kadaster diberi pengiktirafan sebagai komponen infrastruktur kepada pembangunan berterusan (UN-FIG, 1999 ). Ini bermakna peta kadaster, di samping memenuhi tujuan asal iaitu menyokong untuk pendaftaran tanah, turut digunakan untuk pelbagai kegunaan yang melibatkan tanah.

Rajah 2.1 menunjukkan hubungan di antara

kadaster pelbagai guna dan pengguna-pengguna data kadaster (Dale, 1979). Menurut pandangan Dale(1979), model kadaster tersebut mengandungi ciriciri data berkaitan dengan perundangan, aktiviti atau fungsi dalam pembangunan tanah yang melibatkan organisasi atau pengguna individu profesional. Tambahan pula, beliau telah menunjukkan pengaruh-pengaruh luar ke atas sistem kadaster seperti sejarah, teknologi dan pendidikan dalam sesebuah negara.

16

SEJARAH TEKNOLOGI

TANAH

PENDIDIKAN Kegunaan Tanah

PEMILIKAN TANAH

Pembangunan Tanah

Kadaster Pelbagai Guna

EKONOMI TANAH

KADASTER Pentadbiran

UNDANG-UNDANG

Kadaster Hak milik

Kadaster Fiskal

KERAJAAN

Kewangan

AWAM

Rajah 2.1: Perspektif Sistem Kadaster (Ubahsuai daripada Dale, 1979) Selain daripada beberapa jenis kadaster, Dale (1979) telah menerangkan bahawa kadaster yang mengandungi empat kuadran aktiviti-aktiviti ukur seperti penetapan sempadan, penandaan sempadan, pengukuran dan menggambarkan maklumat-maklumat ukur tersebut dalam bentuk grafik. Penerangan lanjut tentang Kadaster Pelbagai Guna diberikan dalam NRC (1980). Definasi Kadaster Pelbagai Guna adalah seperti berikut:

”

An integrated land information system containing legal (e.g., property

ownership or cadastre), physical (e.g., topography, man-made features), and cultural (e.g., land use, demographics) information in a common and accurate reference framework. The reference framework typically is established with rigorous geodetic and survey control standards and coordinate systems.”

17 2.3.1

Model Data Kadaster Perkembangan sistem pengkomputeran sejak awal tahun 80-an, secara

teorinya model data kadaster tertumpu kepada posisi koordinat dalam LIS. Sistem LIS secara umumnya telah berkembang untuk mengintegrasikan data-data berkaitan tanah bagi satu kawasan tertentu.

Ini meyebabkan sistem kadaster lebih mirip

kepada sistem LIS. Oleh sebab itu terdapat keperluan untuk meneliti definasi LIS. Definasi LIS yang diberikan oleh International Federation of Surveyors adalah seperti berikut: “A Land Information System (LIS) comprises the systematic compilation of all the relevant Data of a region with respect to soil and ground as a basis for legal actions, administrations and economy as aids in the planning and development for the maintenance and improvement of the standard of living.” (Andersson 1981) Pengintegrasian pelbagai data lain dengan peta kadaster sebagai peta asas dalam LIS menunjukkan pelbagai kegunaan yang tertumpu kepada data spatial kadaster seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2.2( Dale, 1979). Dalam sistem analog, peta kadaster digunakan sebagai peta pencartaan atau indeks sebagai maklumat rujukan kepada maklumat kadaster yang lain dan sebagai alat (instrument) kepada perundangan. Pada tahun 1980an, pemerhatian kritikal telah dikenalpasti terhadap data kadaster berdigit sebagai unit asas kepada model data berkaitaan dengan LIS. Tambahan pula, terdapat pengiktirafan data kadaster digunakan untuk pelbagai kegunaan bagi memenuhi keperluan awam, sektor swasta dan pengguna individu. Rajah 2.2 menerangkan hubungan pengintegrasian data-data lain di mana peta kadaster merupakan peta asas yang menjadi sumber data spatial kepada maklumat-maklumat lain.

18

Peta Pengangkutan

Peta Inventori Tanah

Maklumat Perancangan

Maklumat Ukur

Peta Utiliti

Peta Kadaster Pelbagai Guna

Maklumat Bancian

Maklumat Surat Hak Milik

Maklumat Penilaian Tanah

Rajah 2.2: Pengintegrasian Sistem Maklumat Tanah (Dale 1979) American National Research Council, telah mencadangkan model konseptual menunjukkan komponen kadaster pelbagai kegunaan. Rajah 2.3 menunjukkan model data kadaster berlandaskan infrastruktur peta topografi serta geodetik.

Ini

menunjukkan keunikan data spatial meliputi infrastruktur geodetik dan lapisan data kadaster untuk mencapai integrasi dalam LIS seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2.2. Menurut NRC (1980), model yang ditunjukkan dalam Rajah 2.3 merupakan asas kepada perkembangan model konseptual kadaster yang akan diterangkan dalam bab ini kemudian.

19

Rekod Fiskal Dan Surat Hak Milik

Rekod Pentadbiran

Rekod Sumber Asli

Lain-lain Rekod Tanah

Mekanisme Hubungan

Lapisan Kadaster

Peta Asas

Rangkaian Kerja Geodetik

Rajah 2.3: Komponen Kadaster Pelbagai Guna Matlamat utama kebanyakan model data ini adalah untuk mengadakan integrasi dengan lain-lain data berkaitan tanah untuk mewujudkan sistem maklumat tanah yang lebih komprehensif dan tepat.

Kecenderungan dalam sistem

pengkomputeran kawalan pusat dan kemajuan teknologi jaringan moden (modern networking technology) dalam era internet, model konseptual dan sistem maklumat berkenaan perlu diselaraskan dan digabungkan untuk mencapai pelaksanaan yang lebih berkesan.

2.3.2

Model Organisasi Kadaster Untuk membuat tafsiran dan perbandingan ke atas model-model kadaster

yang dikemukakan di atas, adalah penting untuk memahami dimensi halatuju yang

20 berbeza yang mungkin dialami dalam sistem kadaster pada masa hadapan. Rajah 2.1 merupakan pandangan holistik yang merangkumi bidang kadaster manakala Rajah 2.2 dan Rajah 2.3 lebih tertumpu kepada data kadaster.

Dalam model ini,

pengurusan pangkalan data kadaster mengandungi maklumat ukuran kadaster, pendaftaran hak milik tanah dan penyenggaraan maklumat hak milik lot tanah. Williamson, (1983) dalam tesis Ph.D. nya yang bertajuk “A Modern Cadastre for New South Wales ”, telah membangunkan model sistem kadaster yang menekankan struktur organisasi seperti mana ditunjukkan dalam Rajah 2.4.

Pangkalan Data Kadaster

Penguasa Utiliti

Pengguna Swasta

Penilai Umum Pusat Sistem Maklumat Tanah

Kerajaan Tempatan

Lain-lain Jabatan Kerajaan

Rajah 2.4: Model Konseptual Sistem Kadaster (Ubahsuai daripada Williamson,1983) Dalam model tersebut organisasi pangkalan data kadaster adalah terdiri daripada organisasi-organisasi yang terlibat dalam aktiviti pengukuran kadaster dan pendaftaran dokumen hak milik tanah serta penyenggaraan data hak milik tanah dan data parsel tanah. Pangkalan data kadaster seumpama ini menyediakan asas kepada penubuhan Sistem Maklumat Tanah (LIS) yang bersepadu untuk menguruskan kesemua data yang dikumpulkan sebagai Pusat Sistem Maklumat Tanah.

21 Merujuk kepada model konseptual Rajah 2.4 di atas, terdapat dua ciri aliran data dapat perhatian. Pertamanya, data yang telah dikemaskini dan terkini diedarkan kepada organisasi lain dengan memberikan rujukan spatial kepada sistem maklumat tertentu. Ini menjadikan maklumat data kadaster berdigit telah berubah dari segi peranannya hanya menyokong sistem pendaftaran pemegang hak milik tanah kepada peranan yang lebih luas dalam pelbagai kegunaan lain. Keduanya, ialah data yang diselenggarakan oleh pengguna masing-masing dihubungkan kepada pusat sistem maklumat tanah untuk diedarkan semula kepada pengguna-pengguna lain. Model ini mencadangkan aliran maklumat dua hala di mana pusat LIS berfungsi sebagai perantara maklumat dengan nombor lot dan nombor plan kadaster yang unik menjadi kaedah penjalinan dan pengintegrasian data. Ini membolehkan maklumat kadaster berdigit berperanan sebagai infrastruktur untuk memudahkan perkongsian data di antara organisasi dan jabatan.

2.3.3

Sistem Kadaster Dan Pembangunan Berterusan Menurut Enemark (1998), dalam sistem kadaster, tempoh pemegangan hak

milik tanah (land tenure) merupakan salah satu infrastruktur yang boleh membantu meningkatkan kegunaan tanah untuk membolehkan pembangunan tanah berterusan dan pengurusan pemuliharaan persekitaran dijalankan lebih berkesan.

Sistem

infrastuktur ini juga merupakan komponen untuk menyokong pasaran dalam bidang pentadbiran tanah. Aspek-aspek Sistem Pasaran tanah dan tujuannya adalah seperti ditunjukkan dalam Jadual 2.1.

22

Jadual 2.1 Sistem Pasaran Tanah

Sistem Pasaran Tanah

Tujuan

Sistem Pemegangan Hak Milik Tanah

Untuk menjamin hak miliknya ke atas tanah tersebut

Sistem Penilaian Tanah

Untuk menentukan nilai tanah dan cukai taksiran nilai tanah

Sistem Kawalan Penggunaan Tanah

Untuk memudahkan perancangan guna tanah

Sistem Pembangunan Tanah

Untuk menetapkan peraturan pembangunan tanah

Rajah 2.5 menunjukkan peranan bidang kadaster sebagai asas kepada Sistem Pasaran Tanah.

Usaha rekacipta dan operasi sistem-sistem tersebut akan

memberangsangkan pasaran tanah yang lebih efisien dan sistem pengurusan guna tanah yang lebih berkesan. Sistem pengurusan tanah efisien dan berkesan adalah merupakan asas kepada pembangunan ekonomi, sosial dan persekitaran secara berterusan (Enemark,1998). Merujuk kepada Rajah 2.5 di muka sebelah, kadaster di dalam lingkungan sistem-sistem pasaran milik tanah, nilai tanah, guna tanah dan pembangunan tanah menggambarkan peranan pelbagai guna kadaster untuk menyediakan jalinan di antara sistem pasaran tanah dan perkongsian data di antara sistem tersebut.

2.4

Model Kadaster Spatial Model sistem kadaster menunjukkan perubahan konsep dalam kadaster dari

hanya bergantung kepada fungsi asal ukuran hak milik dan pendaftaran tanah dari aspek perundangan tanah kepada menjadi komponen infrastruktur dalam

23 membekalkan data kadaster.

Set data koodinat penjuru lot tanah, nombor dan

nombor pengenalan lot yang unik iaitu Unique Parcel Identifier (UPI) membolehkan maklumat geoinformasi yang lain dapat dihubungkaitkan. Rajah 2.5 menunjukkan hubungan di antara sistem-sistem pasaran tanah di mana bidang kadaster berperanan sebagai perangsang kepada pasaran tanah berefisien dan pengurusan tanah yang lebih berkesan.

Pasaran Tanah Berkesan

PEMBANGUNAN BERTERUSAN

Pengurusan Guna Tanah Berkesan

●Ekonomi ●Sosial ●Alam Sekitar

●Tanah Milik ●Cagaran Easmen ●Jaminan Hak Milik

●Nilai Tanah

●Guna Tanah

●Taksiran Nilai Tanah

●Kawalan Guna Tanah

●Cukai Hartanah

●Polisi Pembangunan Spatial

●Pembangunan Tanah ●Kelulusan Pelan Perancangan ●Peraturan dan Pelaksanaan

●Lot Kadaster ●UPI ●Rekod Daftar dan Peta

Rajah 2.5: Model Konseptual Bagi Pembangunan Berterusan (Ubahsuai daripada Enemark, 1998) Sistem kadaster merupakan sumber utama untuk membekalkan maklumat kepada kadaster pelbagai guna. Pelbagai kegunaan data kadaster yang berasaskan maklumat lot tanah oleh pengguna-pengguna sama ada secara langsung atau tidak

24 langsung tidak semestinya melibatkan sistem kadaster atau pentadbiran tanah. Urusan-urusan yang tidak berkaitan dengan pentadbiran tanah seperti sistem pengangkutan jalan, pembancian penduduk, jabatan perangkaan dan lain-lain sektor turut memerlukan penggunaan data kadaster (Eden,1988). Kewujudan data kadaster berdigit mempamerkan penggunaan data di kalangan pengguna-pengguna baru selain daripada pengguna tradisional. Sistem pentadbiran tanah semasa, masih berasaskan kepada struktur kegunaan tanah kurun ke-19 untuk memenuhi keperluan paradigma pasaran tanah masyarakat industri ketika itu (Ting and Williamson, 1999).

2.5

Komponen Sistem Kadaster Dalam kajian literatur, kebanyakan model menggunakan terminologi

kadaster, sistem kadaster, data kadaster dan peta kadaster. Juga terdapat sedikit kekeliruan dalam memahami sama ada ia dirujuk kepada sistem kadaster secara keseluruhannya atau komponen-komponen kadaster tertentu. Matlamat utama kajian ini ialah mencari hubungan dalam data kadaster dan proses-proses perkongsian data di antara komponen-komponen pangkalan data kadaster yang melibatkan peta kadaster, data ukur, dan pendaftaran tanah. Untuk tujuan itu adalah penting untuk mengenal pasti komponen-komponen yang wujud dalam sistem kadaster pentadbiran tanah. Model-model yang telah dikemukakan tadi menunjukan bahawa sistem kadaster terdiri daripada beberapa komponen. Sehubungan ini, kajian dan penelitian dibuat ke atas definasi kadaster bagi mengenalpasti komponen data dan organisasi kadaster.

25 2.5.1

Definasi Kadaster Pasukan petugas kadaster dan sistem maklumat tanah yang berkhidmat di

bawah persidangan Bangsa-Bangsa Bersatu (1995) telah memberikan definasi kadaster adalah seperti berikut : “The cadastre is a methodically arranged public inventory of data on the properties within a certain country or district based on a survey of their boundaries; such properties are systematically identified by means of some separate designation. The outlines of the property and the parcel identifier are normally shown on largescale maps which together with registers may show for each separate property, the nature, size, value and legal rights associated with that parcel.” Susulan daripada itu, The International Federation of Surveyors (FIG) telah membuat satu definasi tentang kadaster di dalam sebuah persidangan yang diadakan di Berlin pada tahun 1995. Pernyataan definasi tersebut telah diterima pakai secara rasminya oleh 70 buah negara di seluruh dunia (Williamson, 1996) seperti berikut : “A Cadastre is normally a parcel based and up-to-date land information system containing a record of interests in land (e.g. rights restrictions and responsibilities). It usually includes a geometric description of land parcels linked to other records describing the nature of the interests, and ownership or control of those interests, and often the value of the parcel and its improvements. It may be established for fiscal purposes (e.g. valuation and equitable taxation), legal purposes (conveyancing), to assist in the management of land and land use (e.g. for planning and other administrative purposes), and enables sustainable development and environmental protection.” Definasi tersebut ternyata menerangkan petak lot tanah merupakan unit asas yang merangkumi keluasan tanah untuk kegunaan tertentu. Keluasan tanah tersebut secara eksklusif dikuasai oleh sama ada individu mahupun kumpulan. Kedua-dua definasi yang dinyatakan di atas memberi penekanan tentang maklumat penilaian dan pemegangan hak milik direkodkan. Ini bererti bidang kadaster mempunyai fungsi dan peranan lebih dari ukuran kadaster dan pendaftaran tanah.

26 2.5.2

Komponen Data Kadaster Merujuk kepada Rajah 2.5 kadaster terdiri daripada komponen pendaftaran

dan peta . Pernyataan FIG (1995) menerangkan sistem kadaster merangkumi rekodrekod dari segi kepentingan undang-undang dan deskripsi geometri kepada petak tanah. Menurut Eden (1988), kedua-dua komponen dalam sistem kadaster ini menggunakan terminologi data spatial dan data tekstual. Henssen (1995), menggunakan kaedah merekod tanah untuk menerangkan komponen ini sebagai rekod daftar tanah dan peta kadaster. Dengan itu, Henssen mentakrifkan komponen peta kadaster dan pendaftaran tanah seperti berikut : ( i ) Peta Kadaster ialah: “The outlines of the property and the parcel identifier normally are shown on large-scale maps which, together with registers, may show for each separate property the nature, size, value, and legal rights associated with the parcel.” ( ii ) Pendaftaran Tanah ialah :

“Land registration is a process of official recording of rights in land through deeds or as title on properties. It means that there is an official record (land register) of rights on land or of deeds concerning changes in the legal situation of defined units of land.” Ini menunjukkan pendaftaran terpisah daripada kadaster di Eropah. Rekod yang mempunyai maklumat hartanah dikenali sebagai pendaftaran tanah (Land Registary) dan di negara German ia dikenali sebagai ‘Grundbunch’ (land book). Pendaftaran tanah tersebut merekodkan hak milik tanah, hak kepentingan ke atas tanah, tanggungjawab dan larangan ke atas tanah individu tersebut. Suruhanjaya Ekonomi Eropah telah mengadakan bengkel tentang komponen kadaster yang telah dianjurkan oleh MOLA (Meeting of Officials on Land Adminstrations, Oslo, 1997). Kertas Kerja Wolters (1997) telah dibentangkan di

27 dalam bengkel tersebut. Beliau telah menyenaraikan beberapa komponen kadaster di negara Denmark seperti berikut : •

Rekod daftar maklumat lot tanah

•

Rekod daftar titik kawalan

•

Rekod ukur setiap lot tanah

•

Peta Kadaster Rekod daftar maklumat lot tanah mengandungi informasi tentang data

tekstual, nombor hartanah, keluasan tanah dan maklumat petak yang mengandungi lebih daripada satu lot (Enemark, 1987). Di Denmark, maklumat tekstual berkaitan dengan lot merupakan maklumat tambahan atau pertindihan dengan rekod pendaftaran tanah. Rangka kerja geodetik merupakan komponen infrastruktur kepada aktiviti ukur dan pemetaan di sebuah negara. Titik-titik kawalan dalam sistem kadaster diselaraskan supaya setiap lot yang diukur terikat dengan infrastruktur sistem geodetik yang sedia ada. Kedua-dua maklumat titik kawalan (spatial point) dan maklumat atribut (tekstual) mudah disimpan dalam pangkalan data komputer. Maklumat-maklumat ukur lot-lot individu biasanya di tunjukkan di atas pelan dan dikemaskinikan di atas syit kadaster. Pelan-pelan ini disimpan dalam bentuk salinan cetak (hardcopy), bentuk digital dan sebagai imej imbasan. Penerangan geometri data berdigit boleh di kemaskinikan dalam pangkalan data secara berterusan. Peta kadaster yang terikat dengan kawalan titik geodetik merupakan lot tanah yang mempunyai set koordinat tepat. Kebanyakan peta kadaster yang mempunyai set koordinat tepat bagi setiap penjuru lot tanah digunakan untuk pendaftaran tanah. Sistem kadaster ini dikenali sebagai Sistem Kadaster Berkoordinat atau Coordinated Cadaster System (CCS), (Williamson et.al, 1996). Di Malaysia, pelaksanaan CCS ini telah dikaji oleh Ahmad Fauzi (2001) dalam tesisnya bertajuk Institutional Issue

28 On The Implementation Of The Coordinated Cadastrel System For Penisular Malaysia, merupakan kajian dari aspek organisasi dan perundangan. Dalam pembangunkan sistem kadaster berkoordinat, datum kawalan merupakan salah satu komponen yang penting kerana segala pengukuran kadaster yang dilakukan perlu merujuk kepada satu datum kawalan geodetik. Datum kawalan rujukan geodetik dan jaringan infrastruktur kawalan kadaster yang berkualiti akan lebih menjamin ketepatan kedudukan tanda-tanda sempadan. Jaringan kawalan yang homogen dan berketepatan tinggi akan dapat mengurangkan berlakunya rambatan ralat yang besar terutama pada lot-lot kadaster yang melintasi sempadan negeri (Wong, 1999). Ciri ini adalah penting sekiranya ada kemungkinan untuk mewujudkan pengintegrasian di antara pangkalan data ukur kadaster dan pangkalan data pendaftaran tanah peringkat kebangsaan di masa hadapan. Sehubungan dengan itu, Pelaksanaan Sistem Kadaster Berkoordinat di Semenanjung Malaysia dianggap penting untuk mewujudkan Pangkalan Data Ukur Kadaster Kebangsaan. Penerangan ini bukanlah untuk memberi takrifan kepada sistem kadaster, malah bertujuan untuk memberi kefahaman kepada aspek-aspek spatial dan tekstual yang menjadi komponen kepada sistem kadaster.

Biasanya, komponen tekstual

mengandungi satu atau lebih rekod pendaftaran, akan tetapi komponen spatial mengandungi 3 elemen utama seperti berikut (Eden,1988): •

Jaringan Geodetik

•

Pelan Ukur

•

Peta Skala Besar

29

Rekod Dokumen Hak milik

Lain-Lain Rekod Pentadbiran Tanah

Rekod Percukaian (Fiskal)

Proses Pentadbiran Tanah

Fail-Fail Maklumat Data Tanah

Kadaster Grafik

Peta Kadaster Agensi-Agensi Pentadbiran Tanah Jabatan Tanah & Galian

Jabatan Penilaian

Pejabat Tanah Daerah

Lapisan

Pelan Ukur

Jabatan Ukur & Pemetaan

Ukuran Kadaster

Rajah 2.6: Model Konseptual Sistem Maklumat Tanah (Ubahsuai daripada Eden, 1988) Rajah 2.6 menerangkan cadangan model konseptual bagi Sistem Maklumat Tanah yang telah diubahsuai(Eden, 1988). Merujuk kepada rajah di atas, komponen pelan ukur, peta kadaster dan ukuran kadaster dalam bulatan bujur dikelaskan di bawah kadaster grafik. Komponen rangka kerja geodetik tidak dinyatakan dengan jelas. Dalam Model Kadaster Pelbagai Guna Queenslad, (Eden 1988), menunjukkan komponen pengukuran dihubungkaitkan dengan penandaan monumen di bawah rangka kerja geodetik. Komponen pendaftaran tanah diterangkan sebagai dokumen surat hak milik. Sehubungan dengan itu, huraian model konseptual bagi sistem kadaster bagi negeri Australia Selatan seperti mana ditunjukkan dalam rajah 2.7 boleh dianggap lebih sesuai kepada situasi di Malaysia.

30

Pangkalan Data Kadaster Berdigit

Sistem Pengukuran Kadaster

Sistem Pendaftaran Tanah

Sistem Pemindahan Hak Milik

Rangkaian Rujukan Geodetik

Rajah 2.7: Bahagian Kadaster Bagi Sistem Maklumat Tanah (Ubahsuai daripada Toms et. al, 1987) Komponen peta kadaster analog terdapat hampir di semua negeri-negeri di Australia manakala data kadaster berdigit merupakan produk baru.

Data peta

kadaster berdigit ini pada asalnya diwujudkan untuk kegunaan dalaman jabatan untuk meningkatkan kegunaan data kadaster dalam persekitaran GIS dan bukan untuk tujuan menyokong sistem pendaftaran tanah. Dalam konteks ini, keadaan ini amat sesuai di Malaysia, di mana hampir kesemua peta kadaster atau pelan akui di negeri-negeri Semenanjung Malaysia telah ditukarkan dalam bentuk digital yang dikenali sebagai Pangkalan Data Ukur Kadaster (Digital Cadastral Database, DCDB). Dalam hal ini, sistem kadaster bukan sahaja terpisah dari segi komponenkomponennya, malah turut berbeza dalam struktur organisasi untuk menyelenggara komponen-komponen tersebut dalam satu rangka kerja kadaster. Kewujudan data kadaster berdigit kini membuka ruang baru kepada organisasi-organisasi yang terlibat dalam aktiviti penyelenggaraan komponen data kadaster secara digital.

2.5.3

Komponen Organisasi Kadaster Organisasi yang bertanggungjawab dalam pengendalian dan penyelenggaraan

komponen sistem kadaster di Semenanjung Malaysia, adalah merupakan kesan

31 peninggalan sistem pentadbiran penjajahan British. Ia berdasarkan kepada dasar ekonomi penjajahan British, pengamalan sistem pentadbiran pecah bahagi dan perintah (divide and rule).

Sebagai salah satu langkah menguasai sepenuhnya

Semenanjung Malaysia, pihak British membahagikan negeri kepada beberapa daerah dan daerah pula dibahagikan kepada beberapa mukim (Ahmad Fauzi, 2001). Penandaan sempadan pentadbiran dan semua tanah kerajaan yang telah diberimilik secara pelupusan diukur dan direkodkan dalam daftar tanah dan pelan. Hasil dari perkembangan tersebut, kini di Semenanjung Malaysia terdapat dua organisasi terlibat dalam pengendalian dan penyenggaraan komponen data kadaster. Jabatan Ukur dan Pemetaan bertanggungjawab keatas pengukuran kadaster dan penandaan sempadan tanah.

Manakala Pendaftaran tanah merupakan

tanggungjawab Pejabat Tanah Daerah dan Pejabat Tanah dan Galian Negeri. Tanah pertanian yang kurang daripada 10 ekar dan tanah yang dimajukan dibawah Akta Tanah Berkelompok 1960 didaftarkan di Pejabat Tanah Daerah manakala tanah bandar, pekan dan tanah pertanian yang melebihi 10 ekar didaftarkan di pejabat Pendaftar Hak Milik. Pendaftaran tanah merupakan gabungan daripada data kadaster spatial dan bukan spatial. Justeru, JUPEM menguruskan data spatial manakala pejabat tanah menguruskan data bukan spatial. Perbezaan ini bukan sahaja wujud di peringkat organisasi malah ia juga melibatkan dua sistem pentadbiran kerajaan iaitu kerajaan persekutuan di peringkat kebangsaan dan kerajaan negeri di peringkat setiap negeri. Komponen kadaster dari segi institusi dan organisasi dan agensi memerlukan koordinasi menyeluruh. Aktivit-aktiviti penyenggaraan dan pengesahan kualiti yang melibatkan proses-proses pendaftaran hak milik, pindah milik, ukuran kadaster dan pemetaan di bawah satu organisasi tunggal merupakan cadangan yang paling ideal (Williamson et.al, 1996).

Namun demikian, cadangan tersebut sukar untuk

direalisasikan kerana kekangan politik, undang-undang dan sejarah. Penubuhan dan penyelenggaraan PDUK diusahakan oleh JUPEM di setiap negeri. Pelan Kadaster yang telah diluluskan dikemaskini ke dalam PDUK. Usaha juga sedang dijalankan untuk memasukkan pelan-pelan Permohonan Ukur (QT layer) ke dalam PDUK. Data-data yang melibatkan urusan pendaftaran tanah berkomputer

32 dan urusan-urusan niaga dibuat oleh Pejabat Tanah dan Galian melalui Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer yang merupakan pangkalan data tekstual. Di bawah Sistem Torrens, sistem pendaftaran tanah memerlukan pelan tanah yang menunjukkan butiran geometri lot tanah sebagai bukti yang sah di bawah undangundang. Asas ini adalah penting untuk mewujudkan penyelarasan dan koordinasi penyenggaraan di antara kedua-dua sistem PDUK dan SPTB yang menjadi objektif utama kajian ini. Kewujudan struktur organisasi berlainan ini, bukan lagi halangan untuk mengadakan pangkalan data berasingan seperti peta kadaster, pelan ukur, maklumat rangka kerja geodetik dan pendaftaran (Williamson ,1987). Oleh sebab itu, integrasi struktur organisasi yang bertanggungjawab ke atas data kadaster spatial dan bukan spatial seperti mana ditunjukkan dalam Rajah 2.8 adalah penting untuk membentuk pangkalan data kadaster yang lebih lengkap, tepat dan terkini.

Peta Kadaster

Infrastruktur Geodetik

Sistem Kadaster

Pelan Akui

Komponen Tekstual

Komponen Spatial

Rajah 2.8: Hubungan Di antara Komponen Spatial dan Komponen Tekstual

33 2.6

Rumusan Ukuran kadaster adalah berkait rapat dengan undang-undang tanah di mana ia

dikenali sebagai sistem kadaster. Dari kajian literatur di atas, sistem kadaster ini mengandungi maklumat tekstual dan spatial, maklumat mengenai geometri lot tanah yang menghubungkan rekod-rekod tekstual pendaftaran tanah dan pemegangan hak milik lot tanah. Model-model yang dikemukakan telah menyokong konsep terhadap komponen-komponen spatial dan bukan spatial dalam sistem kadaster.

Sistem

pengkomputeran yang diperkenalkan di organisasi-organisasi agensi berkaitan tanah melibatkan kadaster secara keseluruhannya mewujudkan pangkalan data di bawah organisasi berkenaan khususnya di Pejabat-Pejabat Tanah dan Daerah. Secara umumnya siasatan ke atas komponen ini mendapati terdapat sistemsistem kecil yang berfungsi secara bebas dalam organisasi tersebut. Komponen spatial adalah titik kawalan ukur, pelan kadaster ukur dan peta kadaster. Apabila diperhatikan, komponen data kadaster, rekod-rekod pendaftaran tanah (tekstual) dan komponen spatial (peta kadaster, pelan kadaster dan maklumat geodetik) wujud dan berfungsi secara berasingan dan tidak semestinya merangkumi dalam semua sistem kadaster. Dalam perspektif organisasi, sistem kadaster merupakan tanggungjawab komponen kadaster individu yang meliputi beberapa organisasi yang berfungsi di bawah kerajaan pusat dan negeri. Sejak kebelakangan ini, terdapat trend membawa komponen-komponen organisasi kadaster ini bersama di bawah satu bumbung (Kaufmann and Steduler,1998). Perkara ini adalah rumit kerana dalam konteks di negara Malaysia ia melibatkan pindaan kepada perlembagaan, aspek-aspek sosiopolitik, undang-undang Kanun Tanah Negara dan undang-undang lain yang berkaitan dengan pentadbiran dan peraturan tanah negeri. Memandangkan skop kajian ini tidak merangkumi isu perlembagaan, kuasa undang-undang negeri dalam pentadbiran tanah akan disentuh dari segi peraturan undang-undang tanah yang sedia ada di bawah Akta Kanun Tanah Negara jika perlu. Walau bagaimanapun, penyelenggaraan dan pengemaskinian komponen-komponen kadaster ini dilaksanakan secara berasingan berdasarkan kepada piawaian tertentu

34 sudah memadai untuk mewujudkan pengintegrasian data di antara kedua-dua agensi ini. Model-model konseptual yang digambarkan dalam bab ini menunjukkan ciriciri pengasingan dan saling pergantungan dalam komponen kadaster spatial. Kewujudan pelan ukur kadaster dalam memperihalkan sempadan lot tanah ukur di bawah proses pendaftaran hak milik dan urusniaga tanah dibawah undang-undang Kanun Tanah Negara memungkinkan komponen-komponen tersebut boleh diintegrasikan dalam satu sistem kadaster.

Oleh itu, sistem kadaster yang kini

beroperasi dalam persekitaran digital perlu bergerak untuk memenuhi keperluan masyarakat berinformasi dengan menggunakan teknologi terkini sepenuhnya.

BAB 3

PELAKSANAAN SISTEM PENGURUSAN DATA KADASTER

3.1

Pendahuluan

Salah satu asas terpenting dalam pengintegrasian PDUK dan SPTB ialah Sistem Pengurusan Data Kadaster (SPDK).

Ini kerana, melalui sistem ini

infrastruktur sistem pengkomputeran yang menyediakan pangkalan data kadaster berdigit secara berkomprehensif dapat diwujudkan di semua Jabatan Ukur dan Pemetaan Negeri. Bekas Ketua Pengarah Ukur dan Pemetaan, Datuk Abdul Majid Mohamad (Abd. Majid,1997) telah menyatakan bahawa projek SPDK ini merupakan sebahagian usaha jabatan yang berasaskan teknologi maklumat (IT) dalam mewujudkan reformasi kadaster mahu pun perubahan kepada struktur organisasi jabatan kearah menuju pembentukan kerajaan elektronik.

Pengetahuan dan kefahaman sistem SPDK ini adalah penting kerana ia merupakan saraf pemindahan maklumat ukur dari satu unit ke unit lain yang melibatkan beberapa proses yang bermula dari pengumpulan, pemprosesan, pengolahan, penyimpanan dan penyebaran maklumat melalui komponen-komponen tertentu. Sehubungan dengan itu, bab ini akan tertumpu untuk meningkatkan lagi kefahaman tentang sistem Mini-CALS dan pelaksanaan SPDK serta komponenkomponen sistem SPDK dan hubung kaitnya terhadap pengemaskinian pangkalanpangkalan data kadaster. Justeru, tinjauan dan pemerhatian secara ilmiah ke atas amalan dan prosedur yang terlibat dalam pelaksanaan SPDK, Peningkatan SPDK dan komponen-komponen nya diberi tumpuan.

Sehubungan dengan ini, komponen

Sistem Maklumat Kaunter dan Modul GLMS (GIS Layer Management System) diberi lebih tumpun kerana kedua-dua komponen ini dianggap penting dari segi

36 pembentukan pangkalan-pangkalan data dan penyebaran maklumat kadaster melalui sistem perkhidmatan kaunter dengan menggunakan Internet diterangkan dalam bab ini.

3.2

Sistem Ukur Tanah Bantuan Komputer

Melalui Dasar Modenisasi dan Pengkomputeran, JUPEM telah memulakan Sistem Ukur Tanah Bantuan Komputer (Computer Assisted Land Survey System, CALS) sebagai projek printis di negeri Johor pada tahun 1986. Walaupun sistem ini bertujuan untuk mempercepatkan pemprosesan jilid kiraan dan penyediaan Pelan Akui (PA) yang tertunggak ketika itu, tetapi buat pertama kalinya memperlihatkan penghasilan Pangkalan Data Ukur Kadaster (Ahmad Fauzi Nordin, 2001). Seterusnya sistem CALS tersebut dilaksanakan di negeri Pahang pada tahun 1993. Kedua-dua sistem CALS di Johor dan Pahang terbukti mempercepatkan dan meningkatkan prestasi penghasilan data ukur kadaster berdigit. Kejayaan CALS di Johor dan Pahang telah meyakinkan pihak pengurusan tertinggi jabatan untuk melaksanakan Sistem Pengkomputeran di semua negeri-negeri di Semenanjung Malaysia yang dikenali sebagai sistem Mini-CALS berasaskan kepada komputer peribadi dan work station dalam jaringan ‘local area network server’ dengan server yang berkeupayaan tinggi (Abdul Majid Mohamad, 1997).

Pangkalan data kadaster Mini-CALS yang diwujudkan ini adalah untuk memenuhi keperluan jabatan dalam melaksanakan aktiviti-aktiviti pengukuran kadaster dalam Jabatan. Namun demikian, data kadaster berdigit ini lama-kelamaan telah menjadi keperluan jabatan-jabatan kerajaan lain dan agensi-agensi swasta dalam membangunkan Sistem Maklumat Geografi dan Sistem Maklumat Tanah tersendiri di mana data kadaster berdigit digunakan sebagai data input.

37 3.3

Sistem Pengurusan Data Kadaster

Sebagai salah satu langkah untuk menghadapi desakan kerajaaan dan sektor swasta

untuk

mendapatkan

data

kadaster

berdigit

tersebut

serta

untuk

mempercepatkan kelengkapan pangkalan data kadaster, JUPEM telah meningkatkan Sistem Mini-CALS kepada Sistem Pengurusan Data Kadaster (SPDK) pada tahun 1997. Konfigurasi SPDK adalah seperti ditunjukkan dalam Lampiran 'A'. Data yang diperolehi dari sistem ini memiliki keperluan data berdigit pelbagai pengguna (multiple user). Dalam sistem peningkatan SPDK ini terdapat Pangkalan Data Ukur Kadaster (PDUK) yang direka bentuk khas untuk menyediakan mekanisme pengumpulan , pemprosesan, penyimpanan dan penyebaran maklumat data berdigit dalam persekitaran teknologi GIS. Mengikut laporan Mesyuarat Pengurusan Bil. 2/2003 (JUPEM, 2003), sebanyak 5.1 juta lot parsel kadaster berdigit dari 450,000 pelan akui di seluruh Semenanjung Malaysia telah dimasukkan ke dalam PDUK negeri masing-masing. Proses penawanan data ke dalam PDUK adalah merupakan tindakan dinamik yang perlu dikemaskinikan secara berterusan. Data kadaster yang ditawan dari ukuran padang, diproses dan diluluskan secara digital disimpan dalam PDUK. Perubahan-perubahan yang berlaku keatas sempadan lot tanah disebabkan oleh ukuran pecah sempadan, pecaha bahagian dan penyatuan sempadan akan dikemaskinikan dalam PDUK. Data PDUK, boleh dicapai dan dicari semula berasaskan kepada petak tanah mengikut nombor lot, mukim, daerah dan negeri melalui UPI (Unique Parcel Identittifier). Nombor lot tanah adalah unik di setiap mukim.

Pelaksanan sistem ini, turut mengambilkira pengesahan kualiti data dari sumber-sumber luar di samping meningkatkan keberkesanan perjalanan sistem tersebut. Sistem ini juga turut mewujudkan satu mekanisme penyebaran maklumat yang berkesan. Pada umumnya, elemen-elemen penambahbaikan ini merangkumi perkara-perkara seperti berikut:

a)

Diadakan Sistem Pengesahan Kualiti untuk menyemak dan menilai data yang diperolehi dari sumber-sumber luar.

38 b)

Diwujudkan perpustakaan imej pelan-pelan akui di mana kesemua pelan akui yang telah diluluskan oleh Pengarah Ukur dan Pemetaan negeri ditukarkan dalam bentuk digital melalui proses imbasan, didaftar dan disimpan dalam storan ‘disk array’ dan juga dikemaskinikan ke dalam pangkalan data SPID. Pelan akui digital dalam berbentuk imej raster ini dapat dibekalkan kepada pengguna khususnya kepada Juruukur Tanah Berlesen melalui internet dengan menggunakan sistem Perdagangan Elektronik atau dengan nama ringkasnya E-Dagang (E-Commerce) daripada halaman web JUPEM.

c)

Diadakan Sistem Perkhidmatan Kaunter yang terkini (State-of-the-art) dengan mempergunakan teknologi maklumat dalam penyebaran data spatial kadaster berdigit kepada pengguna.

SPDK terdiri daripada beberapa komponen seperti berikut :

i.

Sistem Pemprosesan Kadaster

ii.

Sistem Pengesahan Kualiti (SPEK)

iii.

Sistem Pengurusan Imej Dokumen

iv.

Sistem Pendaftaran Record Ukur

v.

Sistem E-Dagang

vi.

Sistem Maklumat Kaunter

3.3.1

Sistem Pemprosesan Kadaster (CPS)

CPS memproses data ukur daripada Pejabat Ukur Daerah untuk menghasilkan Jilid Kiraan dan Pelan Akui. Data ukur ini terlebih dahulu diproses dalam perisian DCPS melalui konsep ‘field-to-finish’ dalam automasi proses pengukuran kadaster. Oleh sebab itu, penyemakan ke atas data ukur ini dibuat secara minima untuk menghasilkan Jilid Kiraan dan Pelan Akui dengan lebih cepat.

Penerangan mengenai modul CPS dan fungsinya adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 3.1 berikut :

39 Jadual 3.1 Keterangan Modul Sistem Pemprosesan Kadaster

Bil.

Modul

Keterangan

1.

Modul Input

a) Memasukan data secara manual dari buku kerjaluar. b) Muat turun data berdigit fomat ASCII dari DCPS (Pejabat Ukur Daerah). c) Muat turun data berdigit format ASCII Juruukur Tanah Berlesen.

2.

Modul Pemprosesan

a) Login untuk mengesahkan fail digit wujud dalam SRS. b) Proses dan menjana Jilid Kiraan. c) Proses dan menjana Pelan Akui. d) Proses dan menjana data cerapan matahari untuk menentukan azimut akui. e) Perkiraan asas dan opset untuk tanam pastian.

3.

Modul Output

a) Menghasilkan produk akhir pelan akui berdigit dan jilid kiraan. b) Menghasilkan salinan cetak melalui printer dan plotter dalam jaringan local area network.

4.

Modul Updating

a) Menghantar fail data ke pangkalan data Sistem Pendaftaran Rekod Ukur (SRS) dan Sistem Pengesahan Kualiti (SPEK).

3.3.2

Sistem Pengesahan Kualiti (SPEK)

Aplikasi SPEK ini menggunakan satu pangkalan data Oracle versi 7.3.1 yang beroperasi di bawah sistem Unix Sun Solaris. Pangkalan data ini berkeupayaan menyimpan dan memproses data yang banyak lagi rumit. Sistem Pengoperasian

40 Unix Sun Solaris ini mempunyai ciri-ciri keselamatan yang tinggi dan mampu mengendalikan aplikasi dengan stabil. Sistem SPEK menggunakan aplikasi perisian GIS (Arc View) untuk mengurus dan menyelenggara pangkalan data kadaster (PDUK) berdasarkan kepada Spatial Database Engine (SDE) untuk melaksanakan kerja-kerja pengemaskinian dan pertanyaan. Beberapa sub-modul yang berfungsi di bawah sistem ini ialah :

3.3.3

i)

Modul input papan kekunci

ii)

Modul update

iii)

Modul penyediaan syit piawai

iv)

Modul penyediaan Pelan Hak Milik

v)

Modul penyediaan Rajah Kerja Luar

vi)

Modul Pertanyaan

vii)

Sistem Penukaran Peta

Sistem Pengurusan Imej Dokumen (SPID)

Sistem SPID ini juga menggunakan satu pangkalan data Oracle versi 7.3 yang beroperasi dibawah pelantar Unix Sun Solaris.

SPID berjalan di atas pelantar

Window NT versi 4.0. Pangkalan Data SPID dihubungkan dengan server Unix melalui jaringan komunikasi jenis TCP/IP. Perhubungan dengan server pangkalan data Oracle dan ODBC (Open Database Connectivitiy) dilakukan melalui SQL*Net. Ini membolehkan data-data dihantar dan diterima dari pangkalan data Oracle kepada SPID.

Melalui sistem ini, keseluruhan pelan-pelan akui yang berbentuk analog ditukarkan kepada bentuk digital imej raster dalam format TIFF seperti mana ditunjukkan dalam Rajah 3.1. Pelan-pelan akui yang telah diimbas dan diindeks, disimpan di dalam Disk Array. Carta alir proses imbasan, indeks, semakan dan kemaskini data ke dalam pangkalan data SPID ditunjukkan dalam Lampiran 'B'. Pada peringkat awalnya jumlah pelan akui yang telah diimbas ke dalam pangkalan data SPID dianggarkan 466,105 keping disemua JUPEM negeri. Kerja pengimbasan

41 tersebut telah dikendalikan oleh vendor projek SPDK.

Kini kerja pengimbasan

pelan-pelan akui dibuat secara automatik dengan menggunakan modul DEP (Digital End Product) secara berterusan sebaik sahaja pelan akui diluluskan oleh Pengarah Ukur negeri secara digital. Secara purata, setiap pelan akui yang diimbas bersaiz 300 KB.

Disk Array yang dibekalkan di setiap JUPEM negeri mempunyai kapasiti

maksimum sebanyak 80 GB. Modul-modul yang terdapat di bawah sistem SPID ini ialah seperti berikut :

i)

Modul Imbasan

ii)

Modul Pengeditan

iii)

Modul Indeks

iv)

Modul ‘upload’

v)

Modul Pemaparan imej SPID

vi)

Modul Pengintegrasian SRS

Rajah 3.1: Imej Raster Pelan Akui Dalam SPID (Sumber : JUPEM Wilayah Persekutuan, Kuala Lumpur)

42

3.3.4

Sistem Pendaftaran Rekod Ukur (SRS)

Sistem ini adalah untuk kawal selia pergerakan fail ukur dari mula hingga akhir. Tindakan pendaftaran fail bermula apabila diterima Permohonan Ukur (PU) dari pejabat tanah. Pergerakan fail dapat diawasi dari satu peringkat ke peringkat seterusnya sehingga pelan akui diluluskan dan dikemaskinikan data berdigit ke dalam PDUK. Melalui modul SRS ini juga turut membuat pemantauan ke atas pergerakkan fail Juruukur Tanah Berlesen. Sub-modul di bawah sistem ini adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 3.2 berikut :

Jadual 3.2 Keterangan Modul Sistem Pendaftaran Rekod Ukur Bil.

Modul

Keterangan

1.

Modul Pendaftaran Fail Ukur

a) Fail Ukur Jabatan b) Fail Ukur Juruukur Tanah Berlesen

2.

Modul Pengawasan Fail Ukur

a) b) c) d) e)

Unit Pendaftaran Unit Surihan Luar Pejabat Juruukur Daerah(JUD) Unit CPS Unit Juruukur Tanah Berlesen

3.

Modul Penyenggaraan DaftarTeknikal Jabatan

a) b) c) d) e) f)

Daftar Lot Daftar Pelan Akui Jilid Kiraan Daftar Buku Kerjaluar Pelan Strata Skim Strata

4.

Modul Penjanaan Peruntukkan Nombor Siri Dokumen Secara Automatik

a) b) c) d)

Lot Pelan Akui Jilid Kiraan eSKL

43

3.3.5

Sistem Dagangan Elektronik

Melalui sistem ini, pelanggan-pelanggan boleh membeli pelan akui melalui laman web.

Pelanggan perlu membuka akaun pra-bayar di mana-mana kaunter

JUPEM negeri dengan membayar wang pendahuluan yang ditetapkan. Protokol pembayaran Secure Electronic Transaction (SET) belum dilaksanakan di sebabkan aspek-aspek keselamatan yang sedang menunggu keputusan pihak pengurusan tertinggi jabatan. Ini menghadkan pengguna-pengguna kad kredit untuk membuat pembelian ke atas data berdigit terus melalui internet.

Server Pembayaran Pusat bagi semua JUPEM negeri terletak di Wilayah Persekutuan, Kuala Lumpur. Ini berfungsi 24 jam untuk mengendalikan E-dagang melalui akaun pra bayar. Fungsi Server Pembayaran Pusat adalah seperti berikut :

i)

Mengesahkan pembelian pelan kadaster berdasarkan kepada identiti pelanggan yang telah membuka akaun pra-bayar yang sah.

ii)

Menjana maklumat secara elektronik untuk permintaan pembelian pelanggan pra-bayar secara online.

iii)

Mengurangkan harga pembelian dari akaun wang pendahuluan pelanggan pra-bayar.

3.3.6

Sistem maklumat Kaunter (CIS)

Kemudahan-kemudahan yang terdapat di bawah sistem ini adalah seperti berikut:

i)

Semua urusan kaunter, belian pelan kadaster diselaraskan melalui sistem perakaunanan elektronik. dikeluarkan secara elektronik.

Melalui sistem ini, resit turut

44

ii)

Dibekalkan Browser skrin sentuh di mana carian dan tempahan pelan dibuat secara online.

iii)

Resit dikeluarkan secara elektronik dengan nombor rujukan pelanggan.

iv)

Pencetakan produk secara online dibuat samada dalam bentuk salinan cetak (hardcopy) atau dimuat turun ke cakera padat atau disket dalam bentuk digital.

3.4

Peningkatan Sistem Pengurusan Data Kadaster

Peningkatan SPDK adalah bertujuan untuk mewujudkan penambahbaikan ke atas beberapa modul yang telah dilaksanakan dalam SPDK dengan menggunakan elemen-elemen baru terdapat dalam bidang Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT). Konfigurasi sistem Peningkatan SPDK adalah seperti dalam Lampiran 'C'.

Kebanyakan aplikasi SPDK dibekalkan di samping memperkenalkan modulmodul baru yang boleh menyediakan infrastruktur merangkumi pengurusan data lebih berkesan. Peningkatan SPDK ini direka khas agar ia berjalan selari dengan SPDK

antara muka yang menghubungkan di antara server SPDK dan server

peningkatan SPDK dengan terminal pengguna. Sistem Peningkatan SPDK terdiri beberapa modul baru dan juga beberapa modul lama yang telah diubahsuai dari segi penambahbaikannya untuk memenuhi

kehendak semasa jabatan.

tersebut adalah seperti berikut :

i)

Sistem Pengurusan Lapisan GIS (GLMS)

ii)

Sistem Pemetaan Desktop (DMS)

iii)

Browser Eksekutif (EB)

iv)

Pusat Operasi SPDK

v)

Pusat Maklumat eSRS

Modul-modul

45

3.4.1

vi)

Modul Surihan Kerjaluar

vii)

Produk Digital Terakhir

viii)

Penambahbaikan Perkhidmatan Kaunter

ix)

Modul Intranet

Sistem Pengurusan Lapisan GIS

Pangkalan Data Ukur Kadaster dibawah SPDK hanya mempunyai tiga lapisan iaitu lapisan lot, lapisan garisan sempadan dan lapisan tanda sempadan. Ketiga-tiga lapisan ini membentukkan grafik lot menggantikan pelan akui manual. Pelan digital ini biasanya digunakan sebagai peta asas di dalam model GIS. Oleh kerana lapisan lot parsel (pelan akui) ini tidak lengkap dari segi liputan maka lot-lot yang masih dalam tindakan ukur (PU) atau lot-lot belum diukur lagi (QT) dimasukkan sebagai lapisan-lapisan tambahan untuk menggambarkan PDUK yang lengkap. Pangkalan data yang diwujudkan dalam sistem ini ialah, lapisan ukur kelas tiga atau ukuran demarkasi, Pelan Permohonan Ukur (PU) atau pelan hak milik sementara (QT), garisan sambungan, nama jalan dan nama bandar/pekan/kampung. Kerja-kerja pengemaskinian pangkalan data dan pertanyaan data spatial dilaksanakan melalui aplikasi MapInfo.

Pengintegrasian pangkalan data GLMS dari sistem

Peningkatan SPDK dan PDUK dari sistem SPDK ditunjukkan dalam Lampiran 'D'. Aplikasi GIS seperti MapInfo dan perisian pengurusan pangkalan data Relational Oracle 9i (RDBMS) digunakan untuk pengurusan dan penyenggaraan pangkalan data. Sumber data bagi lapisan-lapisan tersebut adalah seperti ditunjukkan dalam Jadual 3.3. Rajah 3.2 menunjukkan konfigurasi Sistem Pengurusan Lapisan GIS. Modul ini berfungsi dalam sistem operasi Windows 2000. Beberapa sub modul yang terdapat dalam GLMS ialah :

a)

Kemasukkan Data Melalui Papan Kekunci

b)

Modul Pendigitan

c)

Modul Pengemaskinian (Updating)

d)

Modul Pengesahan Data

46

Jadual 3.3 Sumber Penawanan Lapisan Data Bil.

Lapisan

Sumber

1.

Ukuran Kelas 3/Demakasi

Pelan Akui, Buku Kerjaluar dan Pelan Demarkasi

2.

Pelan Permohonan Ukur/Surat Hak Milik Sementara

PU, Surihan Kerjaluar dan Data Outsource

3.

Garisan Sambungan

Pelan Akui dan Buku Kerjaluar

4.

Nama Jalan

Pelan Akui, Peta Topografi dan Alat GPS

5.

Nama Bandar/Kampung

Pangkalan Data Topografi

47

*Window 2000 Advanced Server *MapInfo Map Xtream Server *Internet Information Server EB Apllication PDUK Connection SPID Connection SPS Connection *ASP Application *Mapxtrem server LAN

PDUK SRS SPID

LAN

IMS

*Window 2000 Advanced Server *MapInfo Map Xtream Server *Internet Information Server EB Apllication PDUK Connection SPID Connection SPS Connection

NT Server LAN

FTP HTTP HTM;

GLMS Server DMS Server

Oracle Spatial

GLMS LAN

LAN

.Window 2000 Internet Browser

Executive Browser

.Window 2000 .Mapinfo .GLMS Data Entry Client .Oracle Client

.Window 2000 .Mapinfo .GLMS Data Updating Client .Oracle Client

.Window 2000 .Mapinfo .GLMS Data Validating Client .Oracle Client

GLMS Data Entry Client

GLMS Data Updating Client

GLMS Data Validating Client

.Window 2000 .Mapinfo .DMS .Oracle Client

DMS

Rajah 3.2: Menunjukkan Konfigurasi Sistem Pengurusan Lapisan GIS (Diubahsuai daripada Manual GLMS)

48 3.4.2

Sistem Pemetaan Desktop (DMS)

Sistem ini merupakan alat untuk menyediakan pelan berdigit dan pelan salinan cetak mengikut kehendak pengguna dari PDUK dan lapisan-lapisan GLMS. DMS merupakan alat penyelesaian penghasilan peta kadaster mengikut keperluan pengguna dengan menggunakan aplikasi MapInfo. Kerja-kerja pengemaskinian syitsyit lembar digital jabatan di hasilkan melalui modul ini.

3.4.3

Browser Eksekutif (EB)

Modul ini menyediakan infrastruktur kedua bagi pegawai-pegawai kanan Jabatan untuk melihat dan mendapatkan maklumat dalam Pangkalan data untuk tujuan pengurusan dan perancangan. Menggunakan aplikasi Map Info dan Map Xtreme sebagai pencari enjin GIS. Ia berfungsi sebagai asas web-LAN memberi akses kepada pangkalan data-pangkalan data spatial dan atribut seperti PDUK, SPID, ESRS dan GLMS. Rajah 3.3 menunjukkan rajah skima Browser Eksekutif.

Raster Images

CP Details

File Minutes

Attachments Doc

Survey Files

File Movements

Street Names

SPID

SRS Towns/Kampong

3RD CLASS

Connection lines

LOTS

PU/QT

LOTS

DEMARCATION

PDUK GLMS PDUK

SPDK DATABASES

Executive Browser Interface

Criteria 1. UPI 2. Lot number 3. Survey File 4. PU 5. Serial number mark 6. Town name 7. Kampong name 8. Street name 9. Std sheet 10.Mukim name 11.RSO coordinates 12.Single point coordinates 13.Two corner coordinates 14.Ad-hoc SQL

Features 1.Formatted 2.Hyperlink 3.Text label 4.Scale independent text 5.Zoom-able 6.Pan-able 7.Fixed display scale

Criteria

Search by graphics

Search by text

DISPLAY Printable

OUTPUT

1.WYSIWYG 2.Window area 3.Formatted text 4.Raster image

Rajah 3.3: Rajah Skima Browser Eksekutif (Sumber: Manual SPDK, JUPEM )

1. 2. 3. 4.

Index map Zooming Windowing Click on object

49 3.4.4

Pusat Operasi SPDK (SOC)

Pusat ini diuruskan oleh pasukan petugas SPDK yang berfungsi sebagai alat pengurusan dan pemantauan aduan dari pengguna melalui fail aduan (Fault Logs). Semua aduan-aduan dari pengguna sistem ini dari semua JUPEM negeri disimpan dalam Pangkalan Data Aduan (Fault Logs Database) untuk kerja-kerja pemantauan dan pengurusan penyediaan laporan berkaitan dengan kegunaan Pasukan Petugas SPDK.

3.4.5

Pusat Maklumat eSRS

Sistem ini mempunyai keupayaan untuk membuat carian dan pertanyaan dari modul eSRS. Dalam sistem ini semua maklumat fail fizikal ukur ditukarkan kepada format digital. Semua maklumat dan lampiran-lampiran seperti PU, surat kelulusan pihak berkuasa negeri, surat-surat dari pejabat tanah yang berkaitan dengan permohonan ukur disimpan dalam bentuk digital sepertimana ditunjukkan dalam Jadual 3.4 dan Jadual 3.5 di bawah. Dengan ini, pergerakan fail fizikal tidak perlu lagi. Ia merupakan alat (tool) berasaskan laman-web yang membolehkan pengurusan dan pengawasan dibuat tanpa kertas (paperless management).

50 Jadual 3.4 Maklumat Fail Ukur Digital Maklumat Lot-lot Yang Telah Didaftar Dalam Fail Ukur Ini Luas Luas Bil. Lot Nombor Mukim/ Negeri Daerah Seksyen Anggaran Muktamad Didaftar Lot Bandar (Ha) (Ha) PULAU TIADA 1 627 UTARA 12 0.3960 0.0000 PINANG SEKSYEN No. Fail Ukur PUPP26/2003 Jumlah Lot 1 Luas Anggaran (Hektar) 0.3960 Imej Charting GLMS [View] Laporan GLMS [View] Tarikh Fail Ukur Diluluskan Belum diluluskan Status Sedang Query Nama Kumpulan

PUPP23/2003

Maklumat Permintaan Ukur

No. PU Negeri Daerah Mukim No. Pejabat Tanah Tarikh Terima Permohonan

7/2003 07 – PULAU PINANG 02 – UTARA 12 – 12 PTB/A/1892 10/02/2003

Jadual 3.5 Senarai Lampiran dalam Modul eSRS (Sistem SPDK Pulau Pinang)

Lampiran-lampiran

Keterangan

Jenis Lampiran

Muka Surat

Lihat

Surat dari PTD,SPU diterima pada 10/02/2003

Surat Pejabat Tanah

1

View

Permintaan Ukur 7/2003

PU

2

View

Senarai nama pemohon

Lain-lain

3

View

Surat cabutan kelulusan MMK

Surat MMK

4

View

Surat samb.MMK

Surat MMK

5

View

Lot 627 dikekalkan

Pelan PU

6

View

Pelan PU tambahan

Pelan PU

7

View

51 3.4.6

Modul eSKL

Sistem ini bertujuan untuk menyediakan surihan kerjaluar berdigit untuk kegunaan ukuran lapangan. Sistem ini berkeupayaan untuk menerima input digital dari Pangkalan Data Ukur Kadaster (PDUK) dan muat turun data dari GLMS yang sedia ada untuk menghasilkan Rajah Surihan Kerjaluar dalam bentuk digital. Rajah SKL digital tersebut boleh disimpan dalam fail ukur digital di mana ia boleh dipaparkan bersama-sama dengan pergerakan fail.

Jadual 3.6 menunjukkan

maklumat-maklumat yang disimpan dalam eSKL di mana maklumat-maklumat grafik atau lakaran (layout) SKL dan Lapisan Rajah Permintaan Ukur boleh dipaparkan serta dicetak melalui pencetak (printer) atau pemlot (ploter) jika perlu.

Jadual 3.6 Maklumat eSKL (Sistem SPDK JUPEM Pulau Pinang) Maklumat Surihan Kerja Luar

No.

Surihan

Luar

Kerja

56/2003

Status

DONE

Layout

[View]

Fail SKL

[View]

Fail SKB

[View]

Fail Job

[View]

Laporan SKL

[View]

3.4.7

Modul Produk Terakhir (DEP)

Pelan akui yang dihasilkan data CPS adalah digital, namun perlu di cetak secara salinan keras (hardcopy) di unit CPS untuk diluluskan oleh Pengarah Ukur Negeri. Melalui modul ini pelan akui yang dijana dalam CPS dikemukakan kepada

52 pengarah ukur secara digital untuk ditandatangani secara elektronik. Kemudahan ini membolehkan pelan akui tidak perlu dicetak dalam bentuk salinan keras (hardcopy) tetapi memadai disimpan dalam bentuk digital.

Fungsi-fungsi yang terdapat dalam modul ini ialah:

a)

Mengintegrasi dengan modul CPS untuk muat turun data dari server, media storan atau disket.

b)

Berhubung terus kepada server SPID.

c)

Menukarkan Pelan Akui, Pelan Warta, Pelan Pelbagai, Pelan Trabas Piawai kepada format TIFF dan JPEG.

d)

Menukarkan Jilid Kiraan kepada format PDF.

e)

Memasukkan tandatangan digital (digital signature) di atas pelan digital oleh Pengarah Ukur Negeri.

f)

3.4.8

Membolehkan output digital dicetak dan dipelot.

Modul Penambahbaikan Perkhidmatan Kaunter

Sistem perkhidmatan kaunter dengan bantuan komputer telah diperkenalkan dalam SPDK. Sekiranya, berlaku kerosakkan pada server SPID maka perkhidmatan kaunter akan tergendala sehingga kerosakan tersebut dibaik pulih semula. Melalui penambahbaikan ini diwujudkan satu server replika SPID yang berfungsi apabila berlaku kerosakkan.

Dengan ini, perkhidmatan kaunter akan berjalan lancar.

Perkhidmatan-perkhidmatan lain yang terdapat di bawah modul ini ialah seperti berikut :

a)

Mengeluarkan resit pembayaran elektronik

b)

Kiosk

c)

Pra-bayar terbuka

53 3.4.9

Modul Intranet

Kemudahan intranet ini menyediakan hubungan di antara satu terminal komputer kepada komputer pengguna lain melalui jaringan intranet berasaskan Local Area Network (LAN). Dengan ini, pesanan elektronik, emel dan dokumen berkaitan fail ukur dapat dipaparkan melalui skrin dan boleh dicetak jika perlu. Minit pergerakan fail dibuat secara elektronik untuk mewujudkan sistem komunikasi berhubung dengan aliran kerja dapat dilakukan lebih berkesan. Arahan, memo dan peringatan kepada pengguna dalaman boleh disebarkan dengan menggunakan Modul Intranet. Pergerakan fail dalam aliran kerja dilakukan melalui eSRS.

3.5

Rumusan

Antara tujuan utama SPDK ialah untuk mempopulasikan Pangkalan Data Ukur Kadaster di setiap JUPEM negeri. Memandangkan kini hampir kesemua datadata ukur kadaster ditawan dalam PDUK, maka usaha perlu diberikan untuk menguruskan data melalui sistem ini secara digital.

SPDK telah mengubah kaedah pengurusan data dari bentuk analog kepada bentuk digital. Oleh itu, kaedah pengurusan data dalam sistem ini boleh ditingkatkan dengan mengubahsuai amalan-amalan lama yang tidak lagi menyokong pengurusan data kadaster dalam persekitaraan digital. Ini termasuk amalan menandatangani pelan akui dan amalan penyimpanan dokumen hardcopy seperti pelan kadaster , jilid kiraan dan buku kerjaluar dalam bilik kebal. Pindaan kepada amalan ini mungkin melibatkan perundangan perlu dikaji lebih mendalam bagi mengenalpasti implikasinya. Buat masa ini, amalan-amalan lama jabatan seperti memasukkan minit dalam fail-fail ukur di antara unit dan cawangan dan pengemaskinian peta kadaster (syit litho dan syit piawai) walaupun dibuat secara selari, ia merupakan aktiviti yang melambatkan proses kerja jabatan.

Langkah jabatan menyediakan dan menawan kesemua pelan-pelan akui ke dalam perpustakaan imej (SPID) dalam bentuk raster (format TIFF) adalah satu

54 langkah baik. Ini kerana proses tersebut lebih cepat jika berbanding dengan PDUK. Tambahan pula pelan akui dalam bentuk imej raster ini mudah didaftar serta diindeks dan dibekalkan kepada pengguna melalui Internet.

Penggunaan imej raster

merupakan

proses

langkah

awalan

sementara

menunggu

penyiapan

dan

pengemaskinian PDUK. Kelengkapan data-data ukur berdigit ke dalam PDUK (data vektor) akan menghadkan penggunaan dan pasaran ke atas data SPID (data raster). Ini adalah disebabkan oleh sumber data yang lama di mana maklumat-maklumat di atasnya kurang jelas dan mempunyai kualiti yang rendah selepas proses imbasan.

Pengurusan data merupakan satu proses penjagaan dan penyenggaraan data secara berterusan. Ia bermula dari prosedur-prosedur pengumpulan, pemprosesan, kemasukan data ke dalam sistem untuk menyemak, menyunting, menganalisis sebelum menghasilkan sesuatu produk. Oleh itu, data perlu disimpan, dijaga dan diurus dengan sentiasa mengambil kira aspek-aspek keselamatan di semua peringkat pemprosesan data. Keselamatan data tidak semestinya tertumpu kepada peringkat arkip sahaja malah merangkumi semua ciri-ciri keselamatan yang menghindari dari kerosakan sistem, kekurangaan sistem kawalan yang rapi dalam akses, pengguna yang tidak berwibawa, serangan virus elektronik dan dari sebarang pencerobohan.

BAB 4

PANGKALAN DATA UKUR KADASTER

4.1

Pendahuluan

Penyediaan dan pembentukan PDUK oleh JUPEM adalah untuk keperluan pengurusan data ukur kadaster yang lebih berkesan selari dengan perkembangan era digital. Data-data daripada PDUK ini boleh diintegrasikan dengan data kadaster sahih dari Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer (SPTB) yang telah dilaksanakan di Pejabat Tanah bagi menghasilkan satu sistem kadaster yang lengkap dan komprensif. Memandangkan penyediaan dan pembentukan PDUK hampir lengkap di setiap JUPEM negeri, usaha untuk menggunakan data PDUK dalam dalam proses pendaftaran tanah secara SPTB harus diadakan satu mekanisme di antara jabatan ukur dan pejabat tanah.

Selaras dengan kajian untuk mewujudkan pengintegrasian antara dua sistem database, keperluan untuk memahami, mendokumentasi dan menganalisis PDUK negeri adalah penting. Sehubungan dengan itu PDUK adalah merupakan sumber domin kadaster yang penting menjadi asas kepada penyelidikan ini yang akan diterangkan dalam Bab 6 di bawah tajuk Model Pengintegrasian Pangkalan Data Ukur Kadaster dan Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer.

Dalam Bab 4 ini, satu kajian terperinci dan menyeluruh akan dibuat terhadap PDUK dari segi pengumpulan data ke dalam PDUK, modal data, dimensi data, sistem penyenggaraan dan keperluan peningkatan pangkalan data di masa hadapan dengan mengambilkira peranan pangkalan data kadaster untuk mewujudkan perkongsian maklumat dalam rangka kerja kadaster. Seterusnya penerangan bab ini

56 akan merangkumi tujuan pangkalan data dan kaedah–kaedah yang terlibat untuk mempopulasikan pangkalan data serta perbicangan isu-isu yang berkaitan dengan kualiti dan integriti data PDUK.

4.2

Latar Belakang

CALS/Min-CALS telah dilaksanakan di semua Jabatan Ukur Dan Pemetaan Negeri untuk mengendalikan kerja-kerja ukur kadaster bagi kegunaan jabatan di mana data berdigit disimpan dan dikemaskinikan ke dalam pangkalan data. Akibat perkembangan pesat dalam industri GIS / IT, data berdigit ini seterusnya menjadi tumpuan agensi kerajaan dan sektor swasta sebagai sumber data asas kepada aplikasi GIS jabatan masing-masing.

Menyedari hakikat ini, JUPEM telah mengambil

langkah-langkah untuk mempercepat pembangunan pangkalan data yang lengkap dengan data kadaster. Namun demikian, pangkalan data yang dihasilkan dari sistem CALS dan Mini-CALS mendapati proses penukaran data dari pelan kadaster salinan cetak (hardcopy) dengan kaedah kemasukkan secara papan kekunci (keyboard entry) sama ada dari buku kerjaluar atau pelan akui tidak sesuai diamalkan. Proses ini memerlukan masa yang panjang untuk melengkapkan pangkalan data kadaster. Tambahan pula, dalam sistem Mini-CALS data disimpan dalam dua bentuk pangkalan data iaitu Arc Storm dan Oracle.

Pangkalan data Arc Storm untuk

menyimpan data grafik manakala Oracle untuk menyimpan data atribut. Kaedah penyimpanan data sedemikian menyebabkan kegunaan data berdigit menjadi rumit dan tidak dapat memenuhi keperluan pelbagai pengguna (multi user).

Tambahan pula, sistem CALS dan Mini-CALS mendapati beberapa kelemahan hardware dan software yang terhad menyebabkan ia tidak dapat memenuhi keperluan pelbagai pengguna. Justeru, JUPEM untuk mempercepatkan pembangunan pangkalan data kadaster telah menggantikan sistem Mini-CALS dan CALS kepada sistem SPDK di bawah Rancangan Malaysia Ketujuh (RMK 7) pada tahun 1997 untuk mempopulasikan Pangkalan Data Ukur Kadaster (PDUK) di setiap JUPEM negeri.

57 4.3

Pangkalan Data Ukur Kadaster

Mengikut definasi International Federation of Surveyors (FIG, 1995), kadaster adalah satu sistem maklumat tanah yang bersifat ‘parcel’ dan pengemaskinian yang mengandungi rekod-rekod berkenaan tanah seperti hak, sekatan dan tanggungjawapan ke atas tanah.

Ia sentiasa menerangkan aspek

geometrik ke atas tanah dan berhubungan rekod- rekod yang menerangkan atribut tanah tersebut. Maka, PDUK yang dibangunkan seharusnya bersifat piawai dan boleh dikongsi oleh pelbagai pengguna untuk tujuan dan keperluan yang berlainan selain daripada sumber rujukan untuk memperkemaskan maklumat data ukur kadaster berdigit.

Terdapat dua kumpulan utama PDUK dapat diidentifikasikan (Williamson et.al,1996). Dalam kumpulan pertama, rangka kerja kadaster ditunjukkan secara grafik sebagai satu PDUK berkomputeran. Kriteria-kriteria yang penting di dalam peta kadaster berdigit adalah ia menunjukkan semua lot tanah, topologi yang betul dan rangka kerja lot yang sentiasa dikemaskinikan. Konteks koordinat di dalam PDUK ini merupakan koordinat anggaran daripada koordinat yang dicerap sebenar. Ketepatan koordinat di dalam peta kadaster amat bergantung kepada keperluan pengguna dan aplikasinya lebih sesuai bagi keperluan perancangan dan penilaian.

Kumpulan kedua adalah peta kadaster berdigit yang dihasilkan berdasarkan koordinat yang sebenar daripada cerapan padang yang memberi dan menerangkan garis-garis sempadan lot tanah.

Keputusan kumpulan ini adalah penghasilan

daripada pelaksanaan sistem ukur kadaster berkoordinat sepenuhnya. Ia merupakan pembangunan PDUK lanjutan daripada kes kumpulan pertama.

Ketepatan

koordinatnya adalah tinggi. Sebagai contoh, +0.03m bagi koordinat relatif horizontal di kawasan bandar, +0.2m di kawasan luar bandar. Ketepatan vertikal ialah +0.5m di kawasan tinggi dapat dicapai dengan sistem ukur kadaster berkoordinat bercirikan PDUK yang tepat dan berkualiti. Kebanyakan PDUK di negeri-negeri di Malaysia adalah berbentuk dalam kumpulan pertama iaitu berketepatan secara grafik sahaja dan kedudukan lot ditentukan secara relatif . Revolusi pengalihan data kadaster PDUK daripada kumpulan pertama kepada kumpulan kedua menjadi isu kritikal dalam pengurusan maklumat tanah berdigit dengan mengambilkira perkembangan

58 teknologi maklumat pada masa yang akan datang dan hasrat kerajaan untuk mewujudkan kerajaan elektronik (e-government). Sehubungan dengan itu, langkahlangkah JUPEM melakasanakan Projek Perintis, Sistem Kadaster Berkoordinat di Negeri Melaka dengan kerjasama pakar perunding Universiti Teknologi Malaysia merupakan salah satu langkah yang bijak selari dengan perkembangan sistem kadaster secara global. Projek Perintis ini adalah untuk tujuan re-coordination dan pempopulasian PDUK dengan koordinat ukuran tepat (survey accurate coordinate).

4.3.1

Kaedah Pempopulasian Data Kadaster Ke Dalam PDUK

Dikenalpasti terdapat tiga kaedah digunakan untuk mempopulasikan data kadaster yang berbentuk analog kepada yang berbentuk digital ke dalam PDUK di bawah sistem SPDK selain dari data migrasi dari Pangkalan Data Kadaster sistem Mini-CALS. Perhubungan di antara pangkalan data Mini-CALS dan PDUK adalah seperti ditunjukkan dalam Rajah 4.1. Kaedah-kaedah tersebut adalah seperti berikut:

a) Modul Kemasukan Data Secara Papan kekunci b) Modul Outsource Kepada Jurukur Tanah Berlesen c) Modul Pekeliling KPUP 1/1997

Arc Storm

Migration

Oracle Oracle

MINICALS ------------------------------------------------------------------------------------SPDK ArcView GIS

SDE

Oracle

PDUK

Rajah 4.1: Perhubungan Pangkalan Data Mini-CALS dan PDUK

59 a) Modul Kemasukan Data Secara Papan Kekunci

Kaedah ini dilakukan oleh kakitangan JUPEM sendiri dengan memasukkan maklumat yang ditunjukan diatas pelan akui seperti bering, jarak, kelusan lot, koordinat dan lain-lain maklumat tekstual yang berkaitan lot-lot berkenaan. Datadata tersebut diproses melalui Modul Pengesahan Kualiti ke atas grafik, tikaian lurus dan keluasan lot menjana fail-fail dalam format Arcview (shp, shx, dbf) sebelum dikemaskini ke dalam PDUK. Carta alir pempopulasian PDUK dengan kaedah ini ditunjukkan dalam Lampiran 'E'.

b) Modul Outsource Kepada Juruukur Tanah Berlesen

Jumlah keseluruhan bilangan pelan akui lot-lot siap diukur yang telah diluluskan dianggarkan banyak 450, 000 di semua JUPEM negeri. Langkah-langkah penukaran dan penawanan data dari sebahagian PA diserahkan kepada Juruukur Tanah Berlesen (JTB) melalui tender sumber luaran (Outsource). Kemasukan data bering, jarak dan koordinat dari PA dijana kepada tiga fail ASCII iaitu *.lot, *.bdy dan *.stone. Format fail ASCII ditunjukkan dalam Jadual 4.1 dan fail-fail ASCII ditunjukkan seperti mana dalam Jadual 4.2. Dengan menggunakan Modul SPEK, format fail-fail Arcview (shp, shx, dbf) dijana untuk dikemaskinikan ke dalam PDUK.

c) Modul Pekeliling KPUP 1/1997

Sebelum pelaksanaan Pekeliling Ketua Pengarah Ukur dan Pemetaan 1/1997 (PKPUP 1/1997) penghantaran kerja-kerja Juruukur Tanah Berlesen (JTB) disemak secara manual. Keadaan ini menyebabkan pihak jabatan memasukkan semula atribut lot-lot ke dalam komputer secara berasingan sebelum lot-lot dikemaskinikan ke dalam PDUK. Justeru, melalui Peleliling PKPUP 1/1997 Juruukur Tanah Berlesen (JTB) dikehendaki mengemukakan data berdigit disamping mengemukakan hasil kerja berbentuk salinan cetak (hardcopy) kepada JUPEM negeri.

60 Jadual 4.1 Format Fail ASCII JUPEM (Sumber : PKPUP 1/1997)

No

Job Detail

1.

Field Book

Lot

Lot Boundary

Field Desc

Char

Field Desc

Char

Field Desc

Char

Field Desc

Char

Survey

18

Field Book no

8

UPI

16

UPI

16

10

Survey File No

18

Centroid

E

12

From Mark Desc

13

10

Field Assistant

35

N

12

From Stone No

10

File

No 2.

Complete

3.

cv.app date

date

Coord Centroid Coord

4.

Start

4

Area

16

From E Coord

12

5.

Stsrt Page no

3

Unit For Area

3

From N Coord

12

6.

End

4

From

1

Cal.vol.no

Cal

Vol.no 7.

End Page no

Coord

Type 3

Bearing

9

8.

Distance

10

9.

Unit For Dist

3

10.

To Mark Desc

13

11.

To Stone No

10

12.

To E Coord

12

13.

To N Coord

12

14.

To Coord Type

1

15.

Class of Survey

1

16.

Survey

Line

2

Value

2

Code 17.

Survey Code

18.

Cert.Plan No

12

19.

Remark

12

FAIL NAME

JOBREF..JOB

JOBREF..BKL

JOBREF..LOT

JOBREF.BDY

Mengikut Pekeliling tersebut JUPEM telah menetapkan dua jenis Format Piawai Fail JUPEM berbentuk Format ASCII dalam storan disket 3.5” untuk dikemukakan oleh semua JTB.

Pertama, Format JUPEM-DCDB mengandungi

empat (4) fail ASCII ia itu Jobref.job, Jobref.bkl, Jobref.lot dan Jobref.bdy. Dua fail pertama bertujuan untuk kemaskini pangkalan data SRS manakala dua lagi fail untuk kemaskini PDUK. Kedua, JUPEM-Check Format yang mengandungi dua fail ia itu

61 Jobref.ncp dan Jobref.tps digunakan untuk semakan menyeluruh ke atas data berdigit yang dikemukakan oleh JTB.

Setelah dipastikan semua data berdigit didapati

direkodkan dengan teratur, perisian CPS digunakan untuk menjana fail-fail tersebut untuk menghasilkan Jilid Kiraan dan Pelan Akui. Dengan menggunakan Modul Sistem Pengesahan Kualiti (SPEK) format fail-fail Arcview (shp,shx,dbf) dijana untuk dikemaskinikan ke dalam PDUK. PA salinan cetak yang dikemukakan oleh JTB diluluskan oleh Pengarah Ukur dan disimpan dalam bilik kebal.

Jadual 4.2 Fail-Fail ASCII Out-Source (Sumber : Pekeliling KPUP 1/1997)

FAIL

ATRIBUT

*.LOT

Area, Area Unit, X-Centroid,Y-Centroid

*.BDY Atribut Garisan Sempadan: From /To Boundary Marks, Boundary Mark Numbers, From/To X-Coordinates, From/To Y-Coordinates *.PCP

Cerapan

*.TPS

Definasi Trabas Blok

*.JOB

Maklumat Kerja Ukur

*.BKL

Maklumat Juruukur dan Nombor Buku Kerjaluar

4.3.2 Pembangunan Pangkalan Data Ukur.

Pangkalan Data Ukur Kadaster (PDUK) atau Digital Cadastral Data Base (DCDB) merupakan pangkalan data yang diurus dan dikawal di bawah pengoperasian SPDK di setiap negeri. Dalam kata lain, konsep pengurusan DCDB di Semenanjung Malaysia pada masa sekarang lebih terletak pada dasar setiap negeri dan DCDB tersebut lebih dikenali sebagai SDCDB (State Digital Cadastral Data Base). Penyediaan dan pembentukan PDUK adalah untuk keperluan pengurusan data ukur kadaster yang lebih berkesan.

Data-data daripada PDUK ini boleh

integrasikan dengan data data kadaster sahih dari Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer (SPTB) yang sedang dilaksanakan di Pejabat Tanah bagi menghasilkan satu sistem kadaster yang lengkap dan komprensif.

62

Jadual 4.3 Jumlah Lot Dalam PDUK Berbanding Lot Siap Diukur (Sumber: JUPEM )

Negeri

Jumlah Lot

Jumlah Lot

Siap Diukur

Dalam PDUK

Pahang

433 256

429 589

Perak

760 431

759 977

Selangor

827 615

813 843

Johor

911 763

901 687

Kelantan

680 370

679 870

Kedah

553 048

541 485

Terengganu

430 002

427 757

N.Sembilan

439 174

437 443

W.P.K.Lumpur

148 380

146 602

Melaka

234 465

234 465

P.Pinang

250 901

249 552

W.P.Labuan

12 605

12 605

Perlis

66 178

66 178

5 748 188

5 701 053

Jumlah

Sehubungan dengan itu, penilaian dan kelengkapan PDUK dari segi data integriti, kualiti dan struktur data akan diberi tumpuan dalam seksyen ini. Pembangunan PDUK di semua negeri Semenanjung Malaysia telah di sempurnakan pada penghujung tahun 2003. Pada keseluruhannya jumlah lot yang dapat ditawan ke dalam PDUK di negeri-negeri ialah 5.7 juta lot sehingga akhir tahun 2004 Pecahan mengikut negeri adalah seperti ditunjukkan dalam Jadual 4.3 di atas. Ini menunjukkan komitmen tinggi JUPEM untuk menawan data lot kadaster ke dalam PDUK, hanya terdapat sebanyak 47 lot yang memisahkan perbezaan di antara jumlah lot siap diukur dan jumlah lot dalam PDUK. Namun demikian, PUDK-PDUK negeri ini perlu dikemaskini dengan data-data ukuran yang mana boleh diperolehi secara

63 digital pada masa kini. Persoalan yang timbul kini ialah apakah data-data dalam PDUK di setiap negeri mempunyai data integriti? Adakah ketepatan data PDUK telah memenuhi kehendak pengguna? Dan bagaimanakah data boleh dikongsi untuk tujuan updating dan penyenggaraan PDUK? Dan bagaimanakah lot spatial yang terkandung dalam PDUK seterusnya dapat digunakan untuk tujuan pendaftaran surat hak milik kekal melalui SPTB oleh Pejabat Tanah?

Tinjauan dan siasatan yang dibuat ke atas PDUK dalam kajian ini, sedikit sebanyak dapat memberi penjelasan yang benar mengenai status dan pembangunan PDUK di semua negeri Semenanjung Malaysia. Dengan adanya kefahaman tersebut, penulis berharap dapat memberikan pandangan dan cadangan untuk menjawab persoalan-persoalan yang telah dikemukakan di atas dalam bahagian bab kesimpulan dan cadangan nanti.

Pembangunan PDUK negeri adalah bergantung kepada setiap Jabatan Ukur dan Pemetaan Negeri masing-masing walaupun pemantauan kemajuan dan penentuan polisi serta dasar hala tuju pembangunan PDUK dikawal selia oleh Ibu Pejabat Ukur dan Pemetaan Malaysia. Pembangunan PDUK pada setakat ini hanya berorientasikan kepada ketepatan grafik sahaja dan tidak mempunyai sistem koordinat berorigin homogen. Setiap negeri di Semenanjung mempunyai origin yang berlainan. Dalam persoalan pembaharuan kadaster, PDUK yang berketepatan rendah tidak lagi dapat menampung pelbagai keperluan pengguna. Penggunaan teknologi moden di dalam bidang kadaster seperti GPS dan GIS yang mana sudah pasti akan mempercepatkan kelengkapan pangakalan data kadaster berdigit yang berkejituan tinggi. Ini akan membantu penyelenggaraan dan penyebaran maklumat data kadaster berdigit dapat diuruskan dengan lebih berkesan. Sehubungan dengan itu siasatan ke atas struktur PDUK serta integriti dan kualiti data PDUK adalah perlu untuk mengkaji kesesuaiannya untuk digunakan sebagai data berdigit ke dalam dokumen hak milik tanah. Rajah 4.2 menunjukkan pembangunan pangkalan data kadaster di JUPEM negeri selari dengan peningkatan sistem komputer dari masa ke semasa.

64

CALS/Mini-CALS Secara Papan Kekunci 1994

CDS Arc Storm SPDK

1997

PDUK Oracle 7.3

Secara Papan Kekunci Data digit PA baru Modul KPUP 1/97

2003

PDUK Upgrade Oracle 9i GLMS

SPDK Upgrade PA data berdigit Modul KPUP 1/97(LS) -------------------------------Ukuran Kelas 3/ Demakasi PU/QT Jalan Bandar/Pekan/Kg Garisan Sambungan

Rajah 4.2 : Pembangunan Pangkalan Data Kadaster

4.3.3

Struktur Data PDUK

PDUK dibentuk dalam aplikasi GIS dan berlatarkan kepada Pangkalan Data Relational melalui lapisan ukuran dari pelan akui (surveyed layer). Data-data dari pelan akui dan data-data yang diproses dalam bentuk digital terus dari ukuran padang sepertimana telah diterangkan dalam seksyen 4.3.1 melalui proses pengurusan pengesahan kualiti. Model data merupakan bentuk takrifan yang diperlukan dalam suasana GIS. Model data PDUK merupakan jadual struktur dan juga merupakan gambaran entiti hubungan atribut sebenar. Dalam PDUK terdapat tiga jenis fail utama yang menerangkan maklumat spatial yang berkaitan dengan lot yang telah

65 diukur dan diluluskan PA. Struktur data PDUK mengandungi tiga lapisan maklumat ukur spatial iaitu: •

Lapisan Lot Kadaster (LOT.shp)

•

Lapisan Garisan Sempadan (BDY.shp)

•

Lapisan Batu Sempadan (STONE.shp)

Rajah 4.3 menunjukkan hubungan antara entiti dan atribut data model PDUK berasaskan kepada lot, garis sempadan dan tanda sempadan. Setiap lot mempunyai garis sempadan di mana garis sempadan tersebut dihubungkan kepada tanda sempadan. Atribut-atribut kepada entiti berkenaan ia itu tanda sempadan, garisan sempadan dan lot kadaster mewakili objek spatial Point, Polyline dan Polygon masing-masing seperti mana ditunjukkan dalam Jadual 4.4.

Rajah 4.3: Model Hubungan Entiti dan Atribut PDUK (Abdullah Hisham, 2003)

66 Jadual 4.4 Model Data PDUK (Sumber: JUPEM)

ENTITI

ATRIBUT

OBJECT SPATIAL

Pointkey, Apdate, Mark_desc, Serial, Tanda Sempadan

Coord_type, R_east, R_north,

Point

S_comment, Status, GID Apdate, Parcel_key, Bearing, Distance, Garisan Sempadan

Units, Class, Line_code, Line_type, Entry_mode, PA, Fnode,Tnode,

Polyline

AdjParcel, Status, GID Negeri, Daerah, Mukim, Seksyen, Lot, Lot Kadaster

Svy_area, Area_unit, Apdate,

Polygon

Status,Lock_ID, GID

Merujuk kepada Jadual 4.4 di atas, setiap tanda sempadan lot mempunyai unik

Pointkey, tarikh lulus PA, jenis tanda sempadan , nombor serial tanda

sempadan yang berkaitan, jenis koordinat, komponen-komponen koordinat utaraan dan timuran, status tanda sempadan samada paparan semasa atau arkib dan GID iaitu nombor rujukan pengenalan geografi yang dijana oleh sistem bagi setiap rekod. Rekod garisan sempadan pula menyimpan maklumat tarikh lulus PA, nombor garis sempadan unik, maklumat bering dan jarak, unit samada meter, ling atau kaki, kelas ukur, kod garisan, jenis garis, mod kemasukan data, nombor PA, Fnode dan Tnode merupakan nombor kombinasi daripada Pointkey, nombor lot dan nombor PA, status dan GID iaitu nombor rujukan pengenalan geografi yang di jana oleh sistem bagi setiap rekod garisan. Lot kadaster disimpan sebagai UPI (Unique Parcel Identifier) yang terdiri daripada kod negeri, daerah, mukim, seksyen dan nombor lot bagi setiap lot. Maklumat sempadan-sempadan bagi setiap lot disimpan mengikut peraturan pusingan jam (clock-wise rule). Maklumat seperti nombor PA, nama pengukur, nombor fail ukur, tarikh kelulusan PA, nombor syit piawai dan lain-lain maklumat yang wujud di atas PA disimpan sebagai data atribut atau tekstual.

67

Rajah 4.4: Struktur Pangkalan Data PDUK (Manual SPDK, JUPEM)

Rajah 4.4 di atas menunjukkan struktur PDUK. Merujuk kepada Rajah di atas, status maklumat sempadan lot akan ditandakan sebagai ‘Y’ untuk ukuran terkini dan ‘N’ untuk ukuran terdahulu di dalam field ‘status’ bagi setiap lapisan lot, boundary dan stone.

Setiap maklumat spatial lot kadaster dan data atribut lot

mempunyai UPI, koordinat centroid bagi x dan y, keluasan lot dan unit bagi keluasan lot tersebut sepertimana ditunjukkan di atas pelan akui asal.

Juga diperhatikan

bahawa ApDate (tarikh kelulusan PA) digunakan untuk menghubungkan ketiga-tiga fail data mungkin kurang berkesan memandangkan terdapat keadaan dimana beberapa PA diluluskan pada tarikh yang sama. Untuk mengatasi masalah ini disyorkan untuk menggunakan UPI kerana ini akan memberi hubungan yang lebih berkesan di antara satu lapisan dengan lapisan lain dalam pangkalan data GIS atau LIS. Dale (1989) telah menunjukkan bagaimana UPI mampu mewujudkan jalinan di antara lot kadaster dengan pelbagai fail data yang berkaitan dengan lot tersebut sepertima tertera dalam Rajah 4.5. Kesemua data bering dan jarak bagi sempadan bersama di antara dua lot dimasukkan dan disimpan sekali sahaja untuk mengelakkan data redundancy di samping menjimatkan ruang storan di dalam pangkalan data. Keadaan ini didapati berlainan pula dalam PDUK di mana maklumat bering dan jarak dan spatial lot disimpan berbilang kali mengikut kewujudan PA walaupun

68 terdapat lot-lot yang mempunyai sempadan bersama.

Perkara ini merupakan

kekangan kepada penggunaan data PDUK untuk tujuan penyediaan pelan dokumen hak milik tanah malah lebih merumitkan kegunaan data dalam persekitaraan GIS. Isu-isu yang berkaitan dengan data integriti PDUK akan ditinjau dalam seksyen 4.3.5.

Rajah 4.5 : Sistem Rujukan Rekod-Rekod Kadaster (Sumber: Dale 1989)

4.3.4

Peningkatan Ke atas PDUK

Bagi memantapkan lagi PDUK supaya mengandungi data-data yang lengkap dengan lapisan-lapisan tambahan, PDUK di semua negeri ditambahbaik dengan menggunakan modul GLMS (GIS Layer Management System) dan perisian GIS MapInfo dibawah projek SPDK Upgrade yang dilaksanakan pada pertengahan tahun 2003. PDUK yang sedia ada hanya mempunyai lapisan ukuran muktamad yang terdiri daripada ukuran kelas satu, ukuran kelas dua dan sebahagian dari ukuran kelas

69 tiga.

Walau bagaimanapun, pangkalan data tersebut didapati tidak berupaya

memenuhi kehendak pengguna lain mahupun penguna jabatan untuk pengurusan maklumat lain seperti hak milik sementara, permohonan ukur, sempadan pentadbiran, nama jalan, garisan sambungan dan lain lain lagi.

Sehubungan dengan itu, Surat Pekeliling KPUP Bil.2/2004 dikeluarkan oleh Ibu Pejabat JUPEM menetapkan garispanduan untuk menjalankan kerja-kerja pembentukan, penawanan dan penyenggaraan lapisan-lapisan tambahan seperti berikut:

4.3.5

•

Lot tanah hak milik sementara dan permohonan ukur

•

Lot tanah yang telah diukur secara ukuran kelas tiga dan dermakasi

•

Garisan ukuran sambungan antara lot

•

Sempadan-sempadan pentadbiran

•

Nama pekan, kampung dan jalan

•

Ukuran trabas kawalan

•

Sempadan kawasan pengwartaan

•

Maklumat hidrografi

•

Maklumat bangunan dalam lot

Isu-Isu Data Kualiti Dan Integriti PDUK

Kualiti data dalam PDUK merupakan isu terpenting kerana pengwujudan pangkalan data ukur kadaster yang lengkap dan berintegriti tinggi akan meningkatkan tahap penggunaan data tanpa keraguan oleh pengguna GIS.

Di

samping itu, penggunaan semula data berdigit PDUK sebagai input kepada konsep ‘field to finish’ memerlukan tahap kebolehpercayaan dan integriti data PDUK tidak boleh diabaikan.

Memandangkan wujudnya kesedaran untuk mengadakan

perkongsian data dan pangkalan data di kalangan agensi-agensi kerajaan sebagai salah satu langkah mengurangkan kos pembangunan dan penyenggaraan pangkalan data maka, JUPEM sebagai agensi kastodian kepada data kadaster geospatial

70 mempunyai tanggungjawab besar untuk mempastikan PDUK mengandungi maklumat data berkualiti dan berintegriti tinggi.

Seperti sedia maklum dan

diterangkan dalam seksyen 4.3.1 data PDUK diperolehi melalui tiga (3) kaedah:

a)

Kemasukan data melalui papan kekunci

b)

Kemasukan data berdigit dari sumber luar Juruukur Tanah Berlesen

c)

Kemasukan data yang diproses secara digit terus dari lapangan.

Kesemua data-data tersebut perlu melalui pemeriksaan kualiti melalui Sistem Pengurusan Kualiti (SPEK) sebelum dikemaskini (update) ke dalam PDUK. Pada keseluruhannya data kualiti PDUK adalah dipengaruhi oleh kaedah kutipan data di padang dan proses penukaran data dari sumber asal salinan cetak (hadcopy) kepada salinan lembut (softcopy) dan keupayaan operator SPEK mengesan ralat sebelum dikemaskini ke dalam PDUK. PDUK dibangunkan berdasarkan kepada pelan akui di mana setiap pelan akui ini diukur mengikut kelas ukuran tertentu samada kelas 1, kelas 2, kelas 3 atau gabungan dari mana-mana kelas ukuran tersebut. Dengan sebab itu, ketepatan PDUK adalah sangat bergantung kepada sumber data yang diperolehi dari pelan akui berkenaan. Beberapa pra syarat yang ditetapkan dalam modul SPEK untuk semakan maklumat setiap lot ialah:

i)

Perbezaan keluasan antara sistem dengan PA tidak melebihi 0.5%. Bagi lot dimana keluasanya kurang dari 100meter persegi had perbezaannya tidak melebihi 1.0%

ii)

Perbezaan antara koordinat sistem dengan koordinat jilid kiraan tidak melebihi 0.5%

iii)

Tikaian lurus yang dibekalkan oleh sistem menepati kehendak kelaskelas ukuran iaitu: tidak kurang dari 1:8000 bagi kelas satu, tidak kurang dari 1: 4000 bagi kelas dua dan tidak kurang dari 1:2000 bagi kelas tiga.

Sekiranya perbezaan-perbezaan tersebut di atas melebihi had yang ditetapkan oleh jabatan, maka proses semakan ke atas data perlu dibuat semula agar tidak berlaku sebarang kesilapan sebelum dikemaskinikan ke dalam PDUK. Kajian telah

71 dijalankan untuk mempastikan keadaan sebenar status PDUK dari segi sempadan lot, keluasan dan komponen koordinat tanda sempadan.

4.3.5.1 Status Sempadan Lot

Kes 1

Merujuk kepada rajah 4.6 lot 1001 ialah lot ukuran terdahulu manakala lot 2002 ialah lot ukuran terkini. Garisan sempadan bersama di antara lot 1001 dan lot 2002 akan mempunyai dua nilai bering dan jarak mengikut ukuran lot masingmasing. Nilai bering dan jarak A-B untuk lot 1001 dengan status ‘N’ dan A-C untuk lot 2002 dengan status ‘Y’ dengan nilai ukuran terkini.

Sebenarnya garisan

sempadan di antara lot-lot ini seharusnya digambarkan dengan nilai A-B dan B-C.

A A

A

+

1001

2002

B

=

1001 2002 B

C C

Rajah : 4.6: Kepincangan Sempadan Lot Dalam PDUK

Kes 2

Daripada Rajah 4.7 pula, garisan sempadan di antara lot 10 dengan lot 22 dan lot 33 telah ditandakan sebagai X-Y bagi lot 10, X-Z bagi lot 22 dan Z-Y bagi lot 33. Selepas dikemaskini ke dalam PDUK, garisan sempadan ini akan mempunyai dua (2) nilai iaitu X-Y bagi lot 10 yang berstatus ‘N’ dan X-Z bagi lot 22 yang berstatus ‘Y’.

72

X

X

X 22

+

10

Y

22

=

Z 33

10 Z 33 Y

Y

Rajah 4.7: Kepincangan Sempadan Lot Dalam PDUK

bagi nilai ukuran terkini begitu juga dengan Z-Y bagi lot 33 yang juga berstatus ‘Y’. Masalah akan timbul apabila lot 33 dipecah sempadan menyebabkan garisan Z-Y perlu dihapuskan dari PDUK. Oleh yang demikian, garisan sempadan yang tinggal hanyalah X-Y dan X-Z. Keadaan ini telah menyebabkan maklumat garisan ukuran terkini Z-Y tidak digambarkan di dalam pangkalan data.

Kes 3

200

201

203

16

15 204

202

Rajah 4.8: Kehilangan Lot Kecil Dalam PDUK

205

73

Merujuk kepada Rajah 4.8, menunjukkan lot-lot asal 15 dan 16 telah dipecah sempadan kepada lot-lot baru 200 hingga 205. Disebabkan keluasan lot 202 terlalu kecil atau jarak lot tersebut kurang dari 0.5 meter maka didapati lot tersebut tidak dipaparkan dalam grafik PDUK. Kebanyakan kes-kes begini terdapat pada pelan akui yang telah disediakan oleh Juruukur Tanah Berlesen.

Kes 4

Selain daripada itu, garisan sempadan lot yang dijana daripada dua titik atau node juga mempunyai nilai bering dan jarak sistem yang sedikit berbeza dengan nilai ukuran padang atau nilai attribut. Ini adalah kerana penjanaan garisan sempadan adalah berdasarkan kepada dua (2) titik koordinat yang telah dilaraskan manakala nilai di atas PA hasil dari nilai hitungan purata ( mean computation ) atau cerapan di padang.

Berdasarkan kajian yang telah dijalankan ke atas data PDUK bagi beberapa negeri Semenanjung Malaysia, hasil kajian ke atas koordinat sistem menunjukkan peratusan besar perbezaan di antara nilai-nilai sistem dan atribut adalah di dalam had yang dibenarkan.

4.3.5.2 Status Keluasan Lot

Keluasan lot-lot dalam PDUK adalah sepertimana ditunjukkan pada pelan akui dipaparkan melalui data atribut. Dengan sebab itu, unit keluasan lot dinyatakan dalam unit A, F, H dan M mewakili ekar, kaki persegi, hekter dan meter persegi masing-masing.

Semasa

pengemaskinian

PDUK,

proses

snapping

telah

menyebabkan perubahan kepada bentuk lot dan mempengaruhi perubahan nilai keluasan lot sistem berbanding luas lot atribut.

74 Kajian ke atas PDUK-PDUK negeri menunjukkan perbezaan nilai keluasan di antara sistem dengan atribut berada pada had yang dibenarkan iaitu 1%. Kajian secara menyeluruh menunjukkan 94% daripada lot-lot dalam PDUK mempunyai perbezaan keluasan kurang dari 1% manakala bakinya 6% melebihi 1%. Perbezaan ini adalah disebabkan oleh perubahan bentuk lot akibat snapping dan kesilapan yang mungkin wujud akibat penukaran unit keluasan dan perkiraan keluasan sistem berdasarkan kepada koordinat terlaras dalam sistem berbeza dengan koordinat terlaras di atas jilid kiraan.

4.3.5.3 Status Koordinat Sistem

PDUK menggunakan satu set koordinat samada koordinat tegar atau koordinat memplot sebagai asas kepada penjanaan koordinat sistem tanda-tanda sempadan yang terkandung dalam pelan akui untuk penyimpanan dan pemaparan grafik dalam komputer. Ini telah menyebabkan set nilai koordinat sistem berbeza sedikit berbanding dengan set nilai koordinat yang telah dibekalkan dalam JK yang mana disimpan sebagai data atribut dalam PDUK.

Satu kajian menyeluruh telah dibuat ke atas data-data PDUK untuk mengesan tahap perbezaan antara koordinat sistem dengan koordinat JK. Kajian ini dijalankan berdasarkan kepada data-data PDUK meliputi negeri-negeri Perlis, Kedah, Pulau Pinang, Perak, Negeri Sembilan, Kelantan, Terengganu dan Johor sepertimana ditunjukkan dalam Jadual 4.5. Dari jumlah 10.37 juta titik yang dikaji didapati sebanyak 1.81 juta titik dibekalkan koordinat 0,0 (tidak mempunyai nilai koordinat) iaitu bersamaan dengan 17 %.

Baki sebanyak 8. 56 juta titik tersebut yang

mempunyai koordinat sistem di mana perbezaannya kurang dari 0.1 meter adalah 91.31%; perbezaan melebihi 0.1 meter dan kurang dari 5meter ialah 8.49% dan cuma 0.20% mempunyai perbezaan nilai koordinat melebihi 5 meter berbanding dengan koordinat atribut (koordinat JK).

Siasatan selanjutnya ke atas sebahagian 0.20% titik yang melebihi 5meter tersebut mendapati kesilapan besar operator memasukkan data melalui keyboard-

75 enrty dan juga disebabkan oleh ketidaksamaan unit koordinat sama ada meter (M) atau ling (L) di antara nilai koordinat sistem dengan nilai koordinat atribut.

Jadual 4.5 Analisis Perbezaan Koordinat Sistem Berbandingan Koordinat Jilid Kiraan

Negeri

Perlis

(A) Jumlah Tanda Sempadan

(B) Berkoordinat ‘00’

Perbezaan Koordinat (Meter) <0.1

>0.1<5

>5

210 761

4 914

174 952

30 637

258

1 568 350

9 330

1 429 854

129 045

121

750 128

38 587

665 305

45 098

1 136

Perak

1 824 978

539 978

1 228 247

51 335

5 418

N.Sembilan

1 129 107

430 485

659 999

37 251

1 372

Kelantan

1 676 243

553 567

918 846

199 873

3 957

Terengganu

1 110 944

235 505

766 778

106 551

2 110

Johor

2 100 545

-

1 971 263

127 607

1 675

10 371 056

1 812 366

7 815 244

727 397

16 047

91.31 %

8.49 %

0.20 %

Kedah P.Pinang

Jumlah

Peratusan

(A-B) 8 558 690

4.3.5.4 Penggunaan Koordinat Mempelot

Penggunaan koordinat mempelot yang tidak jitu dan tidak terlaras bagi tujuan pengwujudan PDUK menyebabkan berlakunya pertindihan nilai koordinat yang memerlukan proses snapping dilakukan. Di dalam hitungan koordinat mempelot, hanya satu koordinat asas digunakan dan ini menyebabkan tikaian koordinat dan pelarasan tidak dapat dilakukan dengan tepat.

76 Hal ini berbeza dengan hitungan koordinat tegar di mana dua koordinat asas iaitu koordinat asas permulaan dan koordinat asas tutupan diperlukan. Tujuannya ialah untuk menghitung tikaian bagi koordinat asas dan seterusnya membuat pelarasan bagi koordinat-koordinat baru.

Kebanyakan koordinat atribut yang

terdapat dalam PDUK sekarang ini adalah merupakan koordinat mempelot. Koordinat-koordinat ini tidak dapat digunakan bagi menghitung tikaian koordinat kerana nilainya kurang tepat.

4.3.5.5 Data Migrasi Dari Sistem Mini-CALS

Sistem pangkalan data Mini-CALS hanya dapat memberikan dua koordinat yang mempunyai nilai sebenar mengikut jilid kiraan bagi setiap PA manakala koordinat-koordinat yang selainnya diberikan nilai (0,0). Apabila data-data tersebut dibuat migrasi ke PDUK, nilai-nilai yang sama telah dipindahkan.

Oleh itu,

koordinat yang terdapat dalam PDUK tidak sama dengan koordinat sebenar yang ditunjukkan dalam JK. Ini menyebabkan ianya kurang sesuai untuk digunakan bagi kiraan bearing dan jarak (mean computation) untuk ukuran di kerjaluar dan semakan pemprosesan di pejabat.

4.3.5.6 Maklumat Ukuran Kelas Tiga (3)

Data-data ukuran kelas tiga (3) telah dimasukkan dalam lapisan yang sama dengan data-data ukuran kelas satu (1) dan kelas dua (2) di awal pembentukkan PDUK. Kejituan data-data ini jauh lebih rendah berbanding dengan data-data ukuran kelas 1 dan 2 dan tidak mempunyai sifat yang sama. Terdapat juga keadaan di mana PA, ukuran kelilingnya diukur dengan kelas satu atau dua dan sempadan lot dalamannya diukur dengan kelas tiga. Data-data tersebut turut telah ditawan ke dalam PDUK. Ini menyebabkan kiraan bering dan jarak, koordinat dan keluasan dalam sistem akan menjejaskan kejituan hasil kiraan tersebut.

77 4.3.5.7 Maklumat Yang Tidak Lengkap Dan Terkini

Pada masa ini, maklumat-maklumat yang terdapat dalam PDUK didapati tidak lengkap dan terkini. Salah satu puncanya adalah disebabkan oleh kelewatan Jabatan menerima Permohonan Ukur (PU) daripada Pejabat Tanah walaupun pemberimilikan tanah telah lama diluluskan oleh Pihak Berkuasa Negeri. Terdapat juga kerja-kerja JTB yang lambat dikembalikan kepada jabatan menyebabkan data-data tidak dapat dikemaskini ke dalam PDUK. Di samping itu terdapat juga PA yang tidak lengkap dengan maklumat simpanan jalan dan sungai dimasukkan ke dalam PDUK. Selain daripada itu, kemasukan maklumat butiran seperti sungai, jalan, nama jalan, nama kampung dan sebagainya yang di perolehi daripada data topografi berdigit yang tidak terkini akan menjejaskan integriti data PDUK. Data-data PDUK yang tidak lengkap dan tidak terkini akan menjejaskan kerja-kerja ukuran, perancangan, pengurusan tanah dan sebagainya oleh Jabatan dan agensi-agensi yang berkaitan khususnya Pejabat Tanah dan Pejabat Pengarah Tanah dan Galian apabila membuat rujukan kepada PDUK.

4.4

Rumusan

Kajian ke atas PDUK mendapati data ukur kadaster yang telah ditawan dalam PDUK memerlukan proses pemantapan dan peningkatan bagi kegunaan agensi jabatan kerajaan, pihak swasta dan orang awam. Pengurusan dan keutuhan dan integriti data ukur kadaster adalah penting bagi mempastikan kesahihannya dari segi undang-undang.

Siasatan ke atas PDUK juga mendapati modul SPEK merupakan alat (tool) yang penting untuk mengawal kejituan data sebelum dikemaskinikan ke dalam PDUK.

Namun demikian, operator SPEK hendaklah memastikan kualiti data

mengikut peraturan dan syarat-syarat yang telah ditetapkan oleh jabatan. Kesilapan manusia (human error) dalam memasukkan data ke dalam PDUK harus dielakkan dari peringkat awal lagi.

78 Penyenggaraan data PDUK harus dilakukan secara berterusan untuk membetulkan dan membersihkan data dari sebarang kesilapan. Sehubungan dengan itu, data berdigit yang telah dibuat migrasi dari sistem Mini-CALS hendaklah disemak semula agar tidak berlaku kehilangan feature dalam proses migrasi data tersebut.

Proses kemaskinian (updating) data ke dalam PDUK mewujudkan masalah kehilangan garisan sempadan apabila lot bersebelahan dibuat pecah sempadan kepada beberapa lot. Ini disebabkan oleh model penawanan data kedalam PDUK adalah berbentuk poligon iaitu mengikut pelan akui masing-masing lot. Keadaan ini menyebabkan sempadan bersama lot yang telah diukur melalui PA yang berlainan mempunyai nilai bering dan jarak berlainan dan nilai set koordinat bagi tanda sempadan juga turut berbeza. Pada umumnya, perbezaan di antara nilai koordinat jilid kiraan (disimpan sebagai data atribut) dan nilai koordinat sistem sebahagian besarnya iaitu 92% berada dalam had kurang dari 0.5 meter. Tanda-tanda sempadan yang dibekalkan dengan nilai koordinat ’00’ hendaklah dimasukkan semula dengan koordinat lot tanda sempadan dari JK untuk tujuan semakan dengan koordinat sistem.

Mewujudkan lapisan GLMS di bawah sistem peningkatan SPDK dan lainlain modul merupakan langkah yang baik untuk memasukkan butir dan lapisanlapisan baru telah meningkatkan fungsi-fungsi yang sedia ada di samping meningkatkan lagi aplikasi semasa untuk membolehkan pengintegrasian sistem dapat dilaksanakan dengan mudah.

BAB 5

SISTEM PENDAFTARAN TANAH BERKOMPUTER

5.1

Pendahuluan

Pentadbiran Tanah di Semenanjung Malaysia adalah berdasarkan Sistem Torrens yang menjadi asas kepada Kanun Tanah Negara. Sistem Torrens adalah satu sistem yang dapat memberi jaminan dan memudahkan proses urusan tanah. Hak milik yang dikeluarkan menerusi sistem ini adalah bukti muktamad dalam memperihalkan tuan punya tanah tanpa disangkal.

Secara amnya pentadbiran tanah adalah terbahagi kepada dua peringkat bidang kuasa iaitu Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri.

Perkara 74

Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan bahawa tanah adalah suatu perkara di bawah bidang kuasa Kerajaan Negeri.

Namun begitu, bagi maksud untuk

menentukan persamaan undang-undang dan dasar, Parlimen diberi kuasa di bawah Perkara 76(4) Perlembagaan Persekutuan Malaysia untuk membuat undang-undang atau membuat pindaan ke atas undang-undang berkaitan dengan persetujuan Dewan Undangan Negeri.

Pada masa kajian ini dibuat, mengikut laporan Bahagian Sistem Maklumat Kemeterian Sumber Asli dan Alam Sekitar terdapat sebanyak 4,180,061 lot tanah telah diberi hak milik kekal di seluruh negeri Semenanjung Malaysia . Dokumendokumen hak milik ini disimpan dalam bilik kebal setelah didaftarkan ke dalam buku daftar tanah di Pejabat-pejabat Tanah Daerah dan Pejabat-pejabat Tanah dan Galian Negeri . Pecahan kepada bilangan hak milik mengikut negeri adalah seperti ditunjukkan dalam Jadual 5.1

80

Jadual 5.1 Bilangan Hak Milik Kekal Di Negeri-Negeri Semenanjung Malaysia (Bahagian Sistem Maklumat Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar)

Bil

Negeri

Bilangan Hak Milik

1

Perlis

60 000

2

Kedah

482 143

3

Pulau Pinang

160 637

4

Perak

593 000

5

Selangor

529 460

6

Wilayah Persekutuan

150 000

7

Negeri Sembilan

230 000

8

Melaka

176 621

9

Johor

750 000

10

Pahang

263 000

11

Terengganu

295 200

12

Kelantan

490 000

Jumlah

4 180 061

Dalam bab ini , di samping memahami sistem SPTB dan mendokumentasikan sistem tersebut, juga dibincangkan aspek–aspek yang terlibat dalam proses pendaftaran dan urusniaga-urusniaga tanah yang menghasilkan pangkalan data SPTB. Pangkalan Data SPTB mengandungi maklumat-maklumat tanah dan urusanurusan berkaitan tanah yang merupakan komponen kepada data kadaster sepertimana dibincangkan dalam Bab 2. Dalam bab ini, turut dikaji jenis-jenis set data tersebut dan proses bagaimana data tersebut dikumpulkan, dikemaskini, disimpan dan diuruskan dalam pangkalan data SPTB. Pengetahuan mengenai pelaksanaan SPTB adalah penting kerana ia akan membantu untuk mewujudkan model konseptual pengintegrasian PDUK dan SPTB yang akan dibicangkan nanti dalam Bab 6.

81 5.2

Pendaftaran Tanah

Tujuan utama pendaftaran tanah adalah untuk memberi perlindungan undangundang bagi menjamin hak-hak pemilik dan pihak berkepentingan ke atas sesuatu tanah milik di bawah kuatkuasa Kanun Tanah Negara. Berdasarkan prinsip hak milik tanah tidak boleh disangkal dan sebarang urusan mengenai tanah milik mestilah didaftarkan mengikut peraturan dan undang-undang Kanun Tanah Negara atau mana-mana undang-undang yang telah gunapakai sebelum pelaksanaan Kanun Tanah Negara 1965 (Akta 56/1965).

Urusan pendaftaran tanah dalam proses pengkomputeran sepertimana diperuntukkan di dalam Jadual Ke 14 seksyen 5A Akta Kanun Tanah Negara 1965. Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer (SPTB) menggantikan Sistem Pendaftaran Tanah yang dikendalikan secara manual sebelum ini dan pendaftaran secara manual dijalankan dalam kes-kes tertentu sahaja. Mengikut seksyen 8 (1), Jadual Ke 14 KTN 1965, adalah menjadi tanggung jawab Pendaftar Hak Milik untuk menukarkan semua dokumen hak

milik daftaran ditukarkan kepada dokumen hak milik

komputer dengan tandatangan dan dimeteraikan oleh pendaftar hak milik. Namun demikian, dokumen-dokumen hak milik keluaran yang lama berhubung kait dengan hak milik daftar bentuk komputer tersebut terus kekal menjadi dokumen yang sah sehingga tuan punya tanah memohon kepada dokumen hak milik keluaran komputer yang baru.

5.3

Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer

SPTB dilaksanakan bagi mempercepatkan pendaftaran hak milik dan urusan tanah milik di pejabat-pejabat tanah. Selain itu, ia turut bertujuan bagi mewujudkan pangkalan data tanah bagi kegunaan pengguna-pengguna Sistem Maklumat Tanah. Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer dilaksanakan mulai 1 Januari 1992 di negeri -negeri Semenanjung Malaysia berdasarkan kepada pindaan kepada undang-undang Kanun Tanah Negara (KTN 1965) Jadual ke 14 seksyen 5A.

82 5.3.1

Latar Belakang

Di bawah Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar (sebelumnya dikenali sebagai Kementerian Tanah dan Pembangunan Koperasi), Pejabat Tanah dan Galian serta Pejabat Tanah dan Daerah di setiap negeri telah mengambil inisiatif untuk melaksanakan Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer. Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer(SPTB) merupakan satu sistem yang diwujudkan bertujuan untuk memodenkan kaedah pendaftaran hak milik dan urusniaga tanah di samping mengatasi masalah tunggakan dalam proses penukaran surat hak milik sementara kepada surat hak milik kekal. Selain dari itu, ia bertujuan untuk menjadikan prosedur pendaftaran dan urusniaga tanah lebih kos efektif. Sistem ini berfungsi berasaskan kepada penggunaan teknologi komputer terkini tanpa mengabaikan aspek-aspek keselamatan.

Pada 23 September 1987, Kabinet telah meluluskan penubuhan satu Jawatankuasa Perlaksanaan untuk mewujudkan satu pendaftaran tanah moden dengan menggunakan teknologi komputer. Kajian kemungkinan telah dijalankan oleh pakar perunding dari Sweden, dimana laporannya telah dikemukakan laporannya kepada kabinet pada bulan Julai 1988. Setelah mendapat persetujuan Majlis Tanah Negara (MTN), satu perjanjian di antara Kerajaan Malaysia dan Sweden telah dimeterai pada bulan Mei 1990 untuk menubuhkan satu pasukan projek perintis SPTB. Pejabat Tanah Wilayah Persekutuan, Kuala Lumpur telah dipilih menjadi projek perintis penubuhan SPTB dan diwartakan pada 1 April 1995.

Penggubalan Jadual 14 Kanun Tanah Negara (KTN)1965 dan pindaan Seksyen 5A dan 5B telah diwartakan pada Januari 1992 untuk memasukkan elemenelemen pelaksanaan teknologi maklumat dan peruntukan pelaksanaan SPTB dalam pentadbiran tanah. SPTB dilaksanakan di semua negeri-negeri di Semenanjung Malaysia

secara

berperingkat-peringkat

menggunakan

aplikasi

yang

telah

dibangunkan di Pejabat Tanah dan Galian Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur. Sistem ini dilaksanakan dalam dua fasa iaitu negeri-negeri Perlis, Kedah, Terengganu dan Pahang dalam fasa pertama pada tahun 1998 manakala negeri-negeri Pulau Pinang, Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Melaka, Johor dan Kelantan dalam fasa kedua dimulakan pada 2001.

83 5.4

Ciri-Ciri Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer

SPTB adalah satu sistem “online” komputer mini yang beroperasi di dalam persekitaran sistem terbuka UNIX.

Pengguna utama sistem ini adalah Pejabat

Pendaftar Hak Milik Tanah Negeri dan Pejabat Tanah Daerah di negeri-negeri Semenanjung Malaysia termasuk Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur.

Capaian maklumat dengan menggunakan terminal komputer boleh dilakukan di semua Pejabat Tanah dalan negeri yang berkenaan sahaja. Walau bagaimanapun segala urusniaga tanah milik hendaklah dilakukan di pejabat, di mana hak milik tanah berkenan didaftarkan.

Pendaftar Hak Milik hanya boleh melaksanakan

urusniaga terhadap tanah milik yang terletak di bawah bidang kuasanya sahaja.

Urusan transaksi hak milik tanah dilaksanakan dengan menggunakan terminal komputer-komputer peribadi yang disambung kepada pemproses. Di akhir transaksi, Dokumen Hak Milik Daftar Komputer (DHDK) dicetak untuk simpanan di Pejabat Pendaftar dan Dokumen Hak milik Keluaran Komputer (DHKK) dicetak untuk diberi kepada tuan punya tanah yang membuat permohonan.

Maklumat yang terkandung di dalam pangkalan data SPTB boleh dicapai oleh pengguna-pengguna dengan menggunakan terminal komputer peribadi yang disambung secara terus kepada pemproses di Pejabat Pendaftar atau menerusi data line kepada pengguna luar secara remote. Sumber maklumat bagi sistem adalah dari data dokumen hak milik Pejabat Pendaftar dan Pejabat Tanah di mana pelan tanah yang berkenaan diperolehi dari Jabatan Ukur dan Pemetaan (JUPEM) negeri berkenaan. SPTB membekalkan maklumat-maklumat tanah kepada agensi-agensi kerajaan dan pihak swasta atas permintaan dengan dikenakan bayaran yang ditetapkan.

84 5.5

Kandungan Maklumat

Maklumat yang terkandung di dalam pangkalan data SPTB adalah berasaskan rekod-rekod yang tersimpan di dalam daftar hak milik tanah dan fail-fail berkaitan tanah. Daftar hak milik tanah ini mengandungi butir-butir mengenai pengenalan tanah, syarat pemilikan, rekod pemilikan, pihak-pihak berkepentingan dan maklumat urusan yang telah dilakukan ke atas tanah berkenaan. Bagi setiap rekod hak milik, pangkalan data SPTB mengandungi maklumat maklumat seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 5.2 berikut :

Jadual 5.2 Kandungan Maklumat Dalam SPTB

Bil. 1.

Maklumat SPTB Pangkalan Data Hak Milik

Keterangan Mengenai Maklumat •

Data jenis hak milik tanah, nombor hak milik, lokasi tanah iaitu Negeri, Daerah, Bandar / Pekan /Mukim, jenis kegunaan tanah, jenis pemilikan dan tempoh pemilikan.

2.

Pengenalan Tanah

•

Data nombor lot, keluasan, nombor syit piawai dan nombor pelan akui

3.

Syarat-Syarat Pemilikan Rekod Pemilikan

•

Syarat Nyata dan Sekatan Kepentingan.

•

Nama pemilik, nombor kad pengenalan, kewarganegaraan dan alamat. Tarikh berimilik pertama, lain-lain urusan tanah

4.

•

5.

Pihak Kepentingan

•

Mengandungi maklumat jenis kepentingan, nama pihak berkepentingan, nombor kad pengenalan, kewarganegaraan dan alamat.

6.

Pelan Tanah

• •

Borang B1 bagi surat hak milik kekal Borang B2 bagi surat hak milik sementara

7.

Cukai Tanah

•

Kadar Cukai tahunan

8.

Urusan Tanah

•

Pindah milik,tukar syarat,pecah sempadan, pecah bahagian,memorial, surat kuasa wakil, perserahan, pengambilan, gadaian, pajakan, isemen dan lain-lain urusniaga berdaftar.

85 Sebelum pelaksanaan SPTB, pelan tanah yang menunjukkan lot tanah yang didaftarkan dalam dokumen hak milik tersebut dilekatkan pada dokumen hak milik dalam borang 5D. Setelah pelaksanaan SPTB, pelan tanah tidak dilekatkan dalam dokumen hak milik sama ada daftaran atau keluaran tetapi ia ditunjukkan dalam borang B1 bagi hak milik kekal dan borang B2 bagi hak milik sementara. Borang B1 atau B2 disediakan sekali semasa ditukar ganti hak milik atau pendaftaran baru hak milik atau bagi tujuan pendaftaran hak milik sambungan.

Borang B1 atau B2

hendaklah ditandatangani dan dimeterai oleh pendaftaran atau pentadbir tanah berkenaan. Jika berlaku urusan pertukaran pindah milik, pemilik tanah asal perlu menyerahkan borang B1 atau B2 berkenaan kepada pendaftar hak milik untuk untuk disertakan sebagai lampiran kepada dokumen hakmilk yang baru didaftarkan secara komputer dengan menggunakan sistem SPTB.

5.6

Hasil Pengeluaran Sistem SPTB

SPTB mengeluarkan beberapa jenis output sama ada secara “direct online” di pejabat tanah atau secara “remote on-line” di luar, dengan menggunakan terminal komputer peribadi dan alat pencetak. Dokumen rasmi yang dapat dikeluarkan ialah Dokumen Hak Milik Daftar Komputer (DHDK), Dokumen Hak Milik Keluaran Komputer (DHKK), Sijil Carian, Dokumen Verifikasi dan maklumat-maklumat rujukan tanah yang lain.

5.6.1

Dokumen Hak Milik Daftar Komputer (DHDK)

Mengandungi segala maklumat mengenai pengenalan hak milik, pengenalan tanah, pemilik, pihak berkepentingan, urusan yang telah didaftarkan dan segala sekatan dan larangan yang telah dimasukkan seperti kaveat. Dokumen ini disimpan dalam bilik kebal di Pejabat Pendaftar atau di Pejabat Tanah berkenaan.

86 5.6.2

Dokumen Hak Milik Keluaran Komputer (DHKK)

Mengandungi maklumat seperti DHDK tetapi dokumen ini dikeluarkan kepada tuan punya yang didaftarkan namanya dalam dokumen ini. Apabila berlaku sebarang urusan ke atas tanah dokumen tersebut perlu diserahkan kepada sama ada Pentadbir Tanah Daerah atau kepada Pendaftar Hak Milik tanah berkenaan.

5.6.3

Sijil Carian

Mengandungi maklumat yang masih berkuatkuasa mengenai pengenalan hak milik tanah, pemilik, pihak berkepentingan, urusan termasuk larangan yang terdapat pada dokumen hak milik tersebut. Bayaran carian adalah mengikut kadar yang ditetapkan oleh pejabat tanah di bawah pihak berkuasa negeri berkenaan.

5.6.4

Dokumen Verifikasi

Dokumen verifikasi adalah untuk mendapatkan atau menyemak mengenai sesuatu rekod urusan dan perubahan isi kandungan yang terkini. Maklumat yang lain yang boleh dihasilkan mengikut keperluan atas permintaan seperti berikut:

a)

Maklumat bagi satu rekod

b)

Senarai mengikut kriteria yang ditentukan

c)

Laporan-laporan tertentu

d)

Satu set maklumat untuk kegunaan pengguna sendiri

87 5.7

Proses Pendaftaran Tanah

Pemohon yang hendak membuat urusan pindah milik tanah harus mengisi Borang 14A dan membuat perserahan di Pejabat Pendaftar atau Pejabat Tanah bersama borang-borang lain yang berkenaan. Maklumat tanah, butir-butir pemilikan dan segala urusan berkaitan dengan tanah disimpan dalam pangkalan data SPTB. Permohonan pembetulan dan pindaan kepada data SPTB hendaklah dikemukakan kepada Pendaftar Hak Milik. Pembetulan dan Pindaan ke atas data SPTB hanya boleh dilakukan setelah mendapat kelulusan daripada Pendaftar Hak Milik.

Kerja harian di pejabat, dijalankan secara online, melalui dialog di antara pendaftar atau kerani dan komputer. Kerani memasukkan jenis urusan yang dipohon, contohnya pindahmilik tanah, nama dan alamat penyerah, pengenalan hak milik terlibat, nombor suratkuasa wakil, surat kebenaran dan surat amanah jika berkenaan. Kerani juga menandakan dalam komputer dokumen-dokumen yang disertakan sebagai bukti perserahan.

SPTB memberi tarikh, masa dan nombor perserahan yang dijana dari sistem bagi setiap urusan tersebut. Sistem juga membuat kiraan bagi jumlah yang perlu dibayar dan mencetak resit bagi setiap urusan yang melibatkan bayaran. Maklumat ini dihantar ke komputer dan beberapa semakan dijalankan untuk mengesahkan penjual tanah itu adalah pemilik yang sah.

Sebarang ketidaksamaan yang

ditunjukkan di skrin komputer perlu disemak dan dibuat pembetulan jika perlu dibuat sebelum urusan berkenaan dapat diproses selanjutnya.

Lain-lain mesej yang

berkaitan juga dipamerkan dalam komputer. Contohnya untuk mengenalpasti sama ada terdapat sekatan atau kaveat ke atas tanah yang mungkin menghalang pindah milik itu dari berlaku. Tanah pertanian yang kurang dari satu ekar tidak boleh dipindah milik kepada lebih daripada seorang.

Sistem membantu dalam

mencadangkan keputusan dengan memberi sebab jika sesuatu urusan itu perlu ditolak atau digantung.

Cadangan ini jika diterima boleh dibaiki oleh kerani

Pendaftaran Hak Milik.

Selepas urusan diproses oleh kerani pendaftaran, ianya akan dimajukan untuk keputusan Pendaftar. Sistem juga membantu dalam proses ini dengan memberi

88 status berkenaan tanah yang hendak dipindah milik itu dan amaran berkenaan sekatan jika ada seolah-olah befungsi sebagai satu sistem membuat keputusan (Decision Support System, DSS).

Apabila Pendaftar berpuas hati yang sesuatu

urusan itu boleh didaftarkan, beliau akan mendaftarkan urusan tersebut dalam SPTB. Sistem seterusnya akan mengemaskinikan pangkalan data SPTB bagi memasukkan urusan tersebut. Dua dokumen hak milik akan dicetak mengandungi nama dan alamat pemilik baru, satu untuk dikeluarkan kepada pemohon dan satu lagi untuk di simpan dalam pejabat.

Jika pendaftar membuat keputusan untuk menolak atau menggantung urusan tersebut, dokumen hak milik baru tidak akan dicetak. Dokumen-dokumen yang disertakan semasa permohonan akan dikembalikan kepada pemohon.

5.8

Dokumen Hak Milik Cetakan Komputer

Dalam SPTB, Dokumen Hak Milik Daftar (DHD) digantikan dengan Dokumen Hak Milik Daftar Cetakan Komputer (DHDK). Proses tukarganti hak milik hendaklah dilaksanakan bagi hak milik sedia ada yang didaftarkan di pejabat tanah atau pejabat pendaftar berkenaan. Setiap kali berlaku urusan pindahmilik, maka DHDK versi baru dicetak dan DHDK versi lama akan dimusnahkan. Manakala Dokumen Hak Milik Keluaran lama digantikan dengan Dokumen Hak Milik Keluaran Komputer (DHKK). Proses penukaran DHKK tidak dibuat serentak dengan DHDK, hanya dibuat apabila berlaku urusniaga tanah yang melibatkan Dokumen Hak milik Keluaran tersebut. Namun demikain, tuan tanah digalakan untuk membuat permohonan secara suka rela untuk menggantikan Dokumen Hak Milik lama kepada yang baru. Jadual 5.3 menunjukkan jenis pegangan hak milk dan borang-borang berkaitan.

89 Jadual 5.3 Penukaran Borang Dokumen Hak Milik Manual Kepada SPTB (KTN 1965)

Pegangan Hak Milik

DHD dan DHK

DHDK dan DHKK

(Manual)

(SPTB)

Hak Milik Pejabat Pendaftaran 1.)Geran Negeri

Borang 5B KTN

Borang 5BK KTN + B1

2.)Pajakan Negeri

Borang 5C KTN

Borang 5CK KTN + B1

3.)Hak milik Sementara

Borang 11A KTN Borang 11AK KTN + B2

Hak Milik Pejabat Tanah 1.)Geran Mukim

Borang 5D KTN

Borang 5DK KTN

2.)Pajakan Mukim

Borang 5E KTN

Borang 5EK KTN

3.)Hak milik Sementara

Borang 11B KTN

Borang 11BK KTN + B2

5.9

Struktur Teknikal

Projek perintis Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer dibangunkan menggunakan sistem komputer HP9000/847S dalam persekitaran sistem terbuka Unix. Pangkalan data jenis Oracle relational database digunakan bagi pengendalian data. Rajah 5.1 menunjukkan konfigurasi SPTB secara umum.

90

Sistem Komputer Di Kementerian (Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar)

Sistem Komputer Di Peringkat Negeri

Sistem Komputer Di Peringkat Negeri

Sistem Komputer Di Peringkat Negeri

Pejabat Pengarah Tanah dan Galian

Pejabat Pengarah Tanah dan Galian

Pejabat Pengarah Tanah dan Galian

Sistem Komputer Peringkat Daerah

Sistem Komputer Peringkat Daerah

Sistem Komputer Peringkat Daerah

Rajah 5.1: Konfigurasi SPTB

91

5.10

Pangkalan Data SPTB

Pangkalan data jenis ‘relational’, Oracle digunakan bagi mengendalikan data. Projek perintis di Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur hanya meliputi satu daerah, oleh itu tidak terdapat komunikasi di antara pejabat-pejabat tanah. Bagi negerinegeri lain Pejabat Tanah Daerah disambung ke Pejabat Pengarah Tanah dan Galian Negeri dan dari negeri ke Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar. Terdapat beberapa jadual dalam pangkalan data SPTB bagi menampung data hak milik, pemilikan dan segala urusan berkaitan dengan tanah yang wujud dalam skop Unit Pendaftaran.

5.11

Carian Dokumen

Sekiranya sesuatu dokumen hak milik itu telah ditukargantikan ke dalam bentuk hak milik komputer, maklumat hak milik berkenaan boleh dikeluarkan dengan

segera

sekiranya

permohonan

carian

yang

lengkap

mengenainya

dikemukakan, berbanding dengan beberapa hari atau bulan yang diperlukan untuk membuat carian secara manual jika dibanding dengan carian dibuat dengan sistem SPTB. Di antara dokumen yang boleh dimohon bagi tujuan carian ialah Sijil Carian Rasmi dan Sijil Carian Persendirian hak milik. Catatan Rekod Perserahan bagi sesuatu hak milik boleh juga diperolehi bagi urusan-urusan terhadap hak milik berkenaan di mana rekod perserahan diberi semenjak 15 April 1994 iaitu mulai tarikh penguatkusaan sistem SPTB.

5.11.1 Carian Persendirian

Mengikut amalan kerja sistem manual, pemohon menyerahkan permohonan carian persendirian di kaunter. Kakitangan pendaftaran akan mencari Buku Daftar yang mengandungi hak milik berkaitan. Sekiranya Buku Daftar berkenaan masih

92 digunakan oleh pemohon lain atau digunakan oleh pendaftar maka pemohon akan dinasihatkan untuk datang pada hari lain yang akan diberitahu kemudian kelak. Walaubagaimanapun, jika Buku Daftar berkenaan tidak digunakan oleh mana-mana pihak maka pemohon berkenaan akan dipanggil untuk membuat bayaran. Pemohon akan membuat carian persendirian di bilik carian yang disediakan dengan dibantu oleh kerani carian yang membuat catatan mengenai carian tersebut.

Mengikut amalan kerja SPTB, apabila permohonan dikemukakan di kaunter, pemohon dikehendaki membuat bayaran terus yang tetapkan mengikut kadar negeri. Nombor carian akan diberi kepada pemohon untuk dimasukkan ke terminal yang disediakan di bilik carian. Terminal komputer akan memaparkan butir-butir hak milik berkenaan untuk pelanggan membuat carian. Sebagai pilihan, pemohon boleh mendapatkan cetakan kepada butir-butir hakmilk yang berkenaan.

Perkhidmatan carian persendirian ini akan dipertingkatkan kepada bentuk “remote search” iaitu dengan menggunakan talian data yang disambung terus dari pejabat tanah ke pejabat pelanggan. Apabila SPTB dilaksanakan dan dilengkapkan di seluruh Pejabat Tanah di Semenanjung Malaysia. Pengguna boleh mendapat maklumat hak milik dari pejabat masing-masing melalui internet. Tetapi kemudahan ini belum lagi dilaksanakan disebabkan oleh aspek-aspek keselamatan dan perundangan yang ketat dan memerlukan kajian kesesuaian selanjutnya.

5.11.2 Carian Rasmi

Dalam sistem manual, permohonan carian rasmi diserahkan di kaunter dan terus membuat bayaran yang ditetapkan. Pemohon akan diberitahu untuk mengambil Sijil Carian Rasmi dalam tempoh yang ditetapkan. Kakitangan pendaftaran akan menaip butir-butir hak milik yang berkenaan ke dalam borang Sijil Carian Rasmi. Sijil Carian Rasmi dan Buku Daftar akan diserahkan kepada pendaftar untuk pengesahan dan ditanda tangan. Sijil Carian Rasmi diserahkan kepada pemohon mengikut tempoh yang ditetapkan. Proses ini adalah melambatkan dan kadang kala mengambil masa berbulan-bulan bergantung kepada kes carian tersebut

93

Bagi carian rasmi mengikut SPTB apabila permohonan dibuat di kaunter dan bayaran telah diterima maka kerani kaunter carian akan terus mencetak butir-butir hak milik yang dikehendaki. Sijil Carian Rasmi yang telah dicetak tersebut akan diserahkan kepada Pendaftar untuk pengesahan. Pendaftar akan menyemak Sijil Carian Rasmi tersebut dengan komputer. Siji Carian Rasmi akan diserahkan kepada pemohon selepas ditandatangani oleh Pendaftar.

5.12

Penukaran Hak Milik Manual Kepada Bentuk Hak Milik Komputer

Di Pejabat Tanah dan Daerah dan di Pejabat Pengarah Tanah dan Galian terdapat dua keadaan di mana sesuatu hak milik berbentuk manual ditukarkan (convertion of title) ke dalam bentuk hak milik komputer. Keadaan pertama adalah dengan membuat penukaran sekiranya terdapat sebarang urusan pendaftaran terhadap hak milik berkenaan. Keadaan kedua ialah dengan memilih hak milik-hak milik untuk ditukarkan secara berkelompok tanpa ada sebarang urusan kemasukan terlebih dahulu.

Apabila dikenalpasti hak milik yang hendak dibuat penukarannya ke dalam bentuk hak milik komputer, maklumat hak milik berkenaan yang telah dikutip ke dalam pangkalan data dicetak dalam bentuk deraf dokumen hak milik daftar komputer (DHDK versi ‘0’).

Semakan dibuat dengan membuat perbandingan

dengan DHDK tersebut dengan hak milik daftar manual yang asal.

Sekiranya

terdapat sebarang kesilapan, kerja-kerja kemaskini dan pembetulan dibuat pada pangkalan data terhadap hak milik berkenaan. Setelah dikemaskini, borang-borang B1 atau B2 dicetak bagi menampalkan pelan hak milik berkenaan. Borang B1 seperti dalam Lampiran 'F' disediakan untuk hak milik kekal manakala Borang B2 seperti dalam Lampiran 'G' disediakan bagi hak milik sementara.

Pendaftar akan menyemak deraf DHDK yang telah dikemaskini dan dibandingkan dengan dokumen hak milik daftar asal. Sekiranya maklumat didapati tepat dan kemaskini, Pendaftar menukar ganti hak milik berkenaan dari bentuk hak

94 milik manual kepada dokumen hak milik daftar komputer (DHDK versi ‘1’). Pada masa yang sama catatan dibuat pada dokumen hak milik daftar manual bahawa tukarganti hak milik telah dibuat terhadap hak milik berkenaan. Dengan itu, DHDK akan menjadi dokumen yang sah yang diberi kuasa mengikut undang-undang Kanun Tanah Negara.

5.13

Pendaftaran Urusniaga Dan Bukan Urusniaga

Bagi perserahan urusan urusniaga dan bukan urusniaga, sekiranya hak milik berkenaan telah ditukar gantikan ke dalam bentuk hak milik komputer, proses pendaftaran dijangkakan dapat diselesaikan dalam tempoh satu hingga dua hari sahaja, berbanding dengan tempoh berminggu-minggu ketika urusan pendaftaran dibuat secara manual.

5.14

Kegunaan Data SPTB

Maklumat-maklumat set data SPTB boleh digunakan untuk tujuan seperti berikut:

i)

Mendapatkan butir-butir hak milik tanah untuk tujuan jual beli, mendapatkan pinjaman bank dan pinjaman perumahan kerajaan.

ii)

Membuat perancangan bagi pengambilan tanah untuk projek-projek pembangunan kerajaan.

iii)

Membuat perancangan bagi pembelian tanah untuk projek-projek pembangunan swasta.

iv)

Membuat perancangan pembangunan tanah atau kawasan.

v)

Membuat perancangan untuk penyediaan infrastruktur.

vi)

Membuat perancangan untuk tanaman semula

vii)

Membuat penganalisisan pemilikan tanah untuk tujuan perancangan secara makro atau mikro.

95

5.15

Rumusan

Aplikasi SPTB yang telah dibangunkan di pejabat PTD dan PTG adalah sebahagian daripada rancangan Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar untuk mempercepatkan pendaftaran hak milik dan urusniaga tanah lebih kos efektif. Namun demikian, Pangkalan data SPTB yang lengkap serta kemaskini adalah penting untuk mewujudkan Sistem Maklumat Tanah Negeri dan seterusnya Sistem Maklumat Tanah Kebangsaan di masa hadapan.

Oleh sebab itu, sumber kutipan

data dan format penyimpanan data SPTB harus memenuhi kehendak piawaian pengguna LIS.

Sehubungan dengan itu, data SPTB hendaklah dipastikan ianya

sentiasa lengkap, tepat dan kemaskini.

Mewujudkan proses carian dokumen hak milik tanah secara digital adalah satu langkah baik. Namun demikian, penggunaannya hanya boleh dilaksanakan di kaunter Pejabat Tanah atau PTG sahaja. Dengan kemudahan teknologi Internet semasa, perkhidmatan proses carian dokumen hak milik tanah seharusnya boleh dibekalkan kepada pelanggan secara online dengan menggunakan aplikasi wab.

Data-data maklumat tanah SPTB

berdigit ini mempunyai keupayan tinggi

digunakan dalam maklumat geografi yang melibatkan spatial analisis bagi meningkatkan lagi pengurusan dan pentadbiran tanah serta pengurusan alam sekitar. Untuk menambahkan nilai ke atas data SPTB adalah baik diwujudkan satu mekanisme untuk mengintegrasikan data SPTB dengan data PDUK dimana dapat dimanfaatkan kegunaannya di antara jabatan kerajaan malah memberi sumbangan kepada agensi-agensi lain yang menggunakan data kadaster dalam aplikasi GIS.

BAB 6

ISU-ISU PENGINTEGRASIAN PDUK DAN SPTB

6.1

Pendahuluan

Pengintegrasian data kedua-dua sistem ini elemen penting untuk mewujudkan Sistem Maklumat Tanah diperingkat daerah dan seterusnya di peringkat negeri. Walaupun kedua-dua sistem ini berfungsi secara stand-alone di bawah agensi berlainan namun dengan adanya kemudahan Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT) seperti aplikasi GIS, aplikasi berasaskan Web, Internet dan kemudahan infrastruktur networking yang sedia wujud memungkinkan maklumat ini boleh dicapai dan dapat diwujudkan pengintegrasian antara kedua-dua sistem ini secara elektronik.

Persoalan sekarang ialah bagaimana mekanisme pengintegrasian

tersebut dapat dirangka secara konseptual yang melibatkan Jabatan Ukur dan Pemetaan Negeri, Pejabat Tanah Derah (PTD) dan Pejabat Tanah dan Galian (PTG)?

Dalam pengintegrasian antara PDUK dan SPTB, teknologi merupakan salah satu ciri terpenting untuk membentukkan model konseptual ini namun beberapa perkara lain yang terdapat dalam amalan di antara kedua-dua agensi ini akan dibicangkan. Sehubungan dengan itu adalah wajar difikirkan koordinasi dan kerjasama yang perlu ditingkatkan antara kedua-dua agensi tanah dan ukur ini yang merupakan pemain utama dalam rangka kerja kadaster di Semenanjung Malaysia. Pembangunan model konseptual pengintegrasian antara kedua-dua sistem dengan mengambilkira aliran kerja yang melibatkan hubungan di antara kedua-dua agensi berkenaan dalam konteks perkongsian pangkalan data. Apabila disebut pangkalan data perkara yang perlu ditimbangkan ialah kandungan data, format data dan struktur pangkalan data yang berorintasikan konsep GIS terbuka. Dalam hal ini, kedua-dua

97 sistem berasaskan kepada aplikasi GIS dan berlatarkan kepada pangkalan data oracle di mana PDUK mengandungi maklumat spatial manakala SPTB mengandungi maklumat atribut lot tanah.

Oleh sebab itu, adalah dijangkakan bahawa

pengintegrasian kedua-dua pangkalan data tidak akan menghadapi banyak masalah dengan meggunakan aplikasi RDBMS teknologi semasa. Apa yang perlu diberi perhatian ialah bagaimana aktiviti-aktiviti penyenggaraan pangkalan data kedua-dua sistem ini boleh mewujudkan satu hubungan maklumat di antara kedua-dua agensi ini untuk memperbaiki pengurusan data kadaster secara optimum dan lebih efisien sama ada di JUPEM mahu pun di PTD dan di PTG. Sehubungan dengan ini, beberapa isu yang berkaitan dengan pengintegrasian wajar dibincangkan sebelum mengenalpasti dan menerangkan

menetapkan ciri-ciri dan atribut model tersebut.

tentang

isu-isu

dan

elemen-elemen

Bab ini

pengintegrasian

serta

membincangkan hasil kajian iaitu Model Konseptual Pengintegrasian PDUK dan SPTB.

6.2

Isu-Isu Pengintegrasian

Pengintegrasian Pangkalan adalah berdasarkan kepada sumber-sumber yang sedia wujud di antara ketiga-tiga agensi PTD, PTG dan JUPEM negeri dalam bentuk digital dokumen hak milik dan maklumat-maklumat berkaitan parsel lot dapat diuruskan lebih berkesan serta mengelakkan pertindihan dalam pengurusan data. Sehubungan dengan itu beberapa isu di bincangkan dalam sub seksyen selanjutnya.

6.2.1

Ketiadaan Mekanisme Perkongsian Data Antara Organisasi

Data SPTB ditawan dan uruskan oleh agensi kerajan negeri manakala data PDUK ditawan dan diuruskan oleh agensi persekutuan. Walaupun kedua-dua data set ini merujuk kepada lot parsel namun tidak terdapat kordinasi dan mekanisme yang terancang dalam proses kutipan data di mana pengunaan dan pengurusan data yang lengkap saling bergantung satu sama lain. Tiada terdapat satu mekanisme di

98 mana agensi kerajaan negeri dan agensi pusat menetapkan garis panduan untuk berkongsi data berdigit.

Maklumat pangkalan data SPTB boleh dicapai melalui terminal komputer yang telah dipasang di pejabat-pejabat PTD dan di PTG. Maklumat yang terkandung dalam pangkalan data adalah maklumat dokumen hak milik yang berkaitan yang didaftarkan di pejabat-pejabat tanah dan pejabat PTG berkenaan sahaja.

Ini

bermakna proses pendaftaran hak milik tanah dan pendaftaran urusniaga tanah dan lain-lain urusan tanah berkaitan hanya boleh dilakukan di PTD atau di PTG di mana dokuman hak milik tersebut didaftarkan. Geran dan Pajakan Negeri didaftarkan di pejabat pendaftar hak milik manakala Geran Mukim dan Pajakan Mukim didaftarkan di PTD berkenaan. Walaupun terdapat jaringan network online sesama PTD dan PTG namun ia terhad kepada tujuan pemantauan dan pencapaian maklumat sahaja.

Hubungan JUPEM negeri, PTG dan PTD merupakan hubungan tiga hala walaupun di setengah-setengah negeri terdapat PTD mengikut bilangan daerah negeri dan juga daerah kecil kecuali Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur hanya satu. Aliran kerja di antara PTD-PTD dan PTG amat penting berhubung dengan Permintaan Ukur (PU) dan penyediaan Pelan Dokumen Hakmilk (Borang B1). Di samping itu JUPEM juga bertanggungjawab menyediakan serta mengemaskini syit lembar piawai untuk kegunaan PTD dan PTG. Sebenarnya JUPEM tidak perlu lagi buat kerja-kerja pengemaskinian syit lembar kerana wujudnya PDUK sekaligus menggantikan semua dokumen yang dahulunya disenggara dalam bentuk buku rekod, dokumen, jilid kiraan dan pelan kadaster dalam bentuk salinan cetak.

Kini hampir kesemua operasi teknikal JUPEM negeri dibuat secara digital dan PDUK berkemampuan untuk menyalurkan maklumat ukur ke PTD dan PTG juga secara digital. Kordinasi di antara PTD, PTG dan JUPEM untuk mewujudkan Centeralised Server atau distributed server di jabatan masing-masing boleh berfungsi sebagai file transporter dan jambatan kepada penyaluran maklumat digital di antara SPTB dan PDUK.

99 6.2.2

Kelengkapan PDUK

PDUK mengandungi maklumat lapisan lot ukur (fail-fail sempadan, tanda sempadan dan lot) manakala lapisan GLMS mengandungi maklumat lot dalam ukuran kelas tiga, demarkasi, PU atau hak milik sementara, nama jalan, bandar, kampong dan garisan sambungan.

Kesemua lapisan ini tidak menggambarkan

keadaan sebenar di atas muka bumi. Justeru lapisan-lapisan seperti berikut perlu dimasukkan sebagai lapisan tambahan ke dalam pangkalan data bagi kegunaan pejabat tanah : •

Lapisan lot Geran dan Geran Mukim

•

Lapisan lot Pajakan Negeri dan Pajakan Mukim

•

Lapisan lot Sempadan semula jadi

•

Lapisan tanah pegangan LPS ( TOL)

Di samping itu, lapisan-lapisan seperti Sempadan Daerah, Mukim , Majlis Daerah, Sempadan Hutan Simpan, Rizab Tanah Lapang dan lain-lain maklumat spatial didapati masih tidak ditawan sepenuhnya. Maklumat-maklumat ini adalah penting untuk pengurusan tanah yang lebih berkesan berdasarkan kepada keadaan sebenar kegunaan tanah.

Maklumat-maklumat tambahan ini sekaligus akan

menambah nilai PDUK.

6.2.3

Penyenggaraan Data Dan Sistem

Penyenggaraan data dan Sistem merupakan satu proses kerja berturusan. Dalam persekitaran data digital perlu dikemaskini secepat mungkin agar data sentiasa mencerminkan perubahan yang berlaku ke atas lot melalui pecah sempadan, pecah bahagian dan pengambilan balik tanah.

Kelewatan yang berlaku dalam

kutipan data ukuran di padang, kerja-kerja pemprosesan di pejabat dan proses penyenggaraan data ke dalam PDUK atau SPTB akan menyebabkan perkongsian data dan pengintegrasian sistem kurang efektif.

100

6.2.4

Penstrukturan Agensi

Struktur agensi semasa tidak ambil kira unit yang boleh bertanggungjawab untuk mengendalikan penghantaran dan penerimaan data secara digital dari agensi lain. Perkakasan, perisian, server dan aplikasi untuk mewujudkan komunikasi antara PTD, PTG perlu dibangunkan untuk pengintegrasian data SPTB dan PDUK. Sehubungan dengan itu, struktur agensi yang

mengambil bahagian dalam

pengintegrasian perlu diubahsuai dari segi membekalkan infarastruktur jaringan piawai dan sumber manusia yang terlatih dalam bidang IT serta yang berpengalaman dalam hal teknikal jabatan.

6.2.5

Isu-Isu Pengoperasian

Isu-isu pengoperasian melibatkan beberapa perkara yang perlu diberi perhatian.

Di antara berkara tersebut yang memerlukan pengubahsuaian dan

penambahbaikan ialah seperti berikut:

6.3

•

Peraturan dan Prosedur

•

Penilaian dan pengesahan data kualiti

•

Infrastruktur penstoran data

•

Pengarkiban Data

Elemen-Elemen Pengintegrasian

Elemen-elemen pengintegrasian pangkalan data adalah penting untuk menentukan perkara-perkara yang dipersetujui oleh kedua-dua pihak meliputi ketelusan berkongsi data atau pun mewujudkan satu mekanisme yang membolehkan pemodelan data dan penstrukturan pangkalan data antara agensi memenuhi keperluan

101 kualiti dan integriti data, fleksibiliti dalam mengurus data, tahap pencapaian data dan penentuan dalam spesifikasi data dan dasar dalam pemilikan serta tahap keselamatan data berdigit terjamin.

6.3.1

Kualiti Dan Integriti Data

Ketelusan dalam pengesahan kualiti dan integriti data antara pangkalan data perlu dipertingkatkan melalui mekanisme meta data keterangan mengenai data, pemilikan, kaedah pengutipan dan tahap ketepatan data. Kualiti data yang tinggi dan maklumat meta data akan meyakinkan pengguna data untuk menggunakan data berdigit bagi tujuan tertentu tanpa sebarang keraguan.

6.3.2

Fleksibiliti

Kemudahan untuk menguruskan dan mengendalikan maklumat dari pangkalan data harus memenuhi fleksibiliti sepeti berikut: •

Mewujukan piawaian dalam aplikasi pangkalan data dan sistem pengoperasian.

•

Mewujudkan kebolehan menambah data melalui pengintegrasian seamless di antara aplikasi pengurusan pangkalan data untuk tujuan analisis, pemodelan (modelling) dan pemaparan data.

•

Mengubahsuai struktur data yang tidak selari dengan tujuan pertukaran pengintegrasian data.

102 6.3.3

Kemudahan Pencapaian Data

Kemudahan pencapaian data boleh diwujudkan melalui aplikasi antaramuka mesra pengguna berasaskan grafik dan teknologi Internet. Pengguna-pengguna yang diberi kebenaran melalui sistem kawalan pusat yang bertanggungjawab kepada pemantauan penyenggaraan dan keselamatan data hendaklah dipastikan agar tidak dicerobohi. Selain dari Internet, VPN (Virtual Private Network) dicadangkan untuk meningkatkan tahap keselamatan data.

6.3.4

Hak Pemilikan Data Dan Kerahsiaan Data.

Maklumat-maklumat data khususnya dari pangkalan data SPTB seperti pemilikan tanah, dan status urusniga tanah dan lain-lain maklumat yang di anggap sulit perlu dijaga agar tidak dapat diakses oleh pengguna yang tidak berwibawa. Kewujudan data berdigit dalam pangkalan data untuk memudahkan laluan akses kepada pengguna pelbagai (multi-user). Sementara mengambil pendirian fleksibel menggalakan konsep penggunaan data berdigit secara meluas, garis panduan mengenai hal-hal berhubung dengan pencapian data, perkongsian data, pencegahan penggunaan data, data kastodian, harta intelektual dan polisi harga data berdigit perlu diadakan dengan jelas.

6.4

Peralatan

Peralatan (tools) merupakan salah satu elemen penting yang boleh digunakan untuk merealisasikan pengintegrasian di antara pangkalan data PDUK dan pangkalan data SPTB. Ini boleh dilaksanakan apabila agensi-agensi berkenaan membuat perolehan peralatan baru atau melaksanakan peningkatan ke atas sistem-sistem berkenaan.

Walaupun kedua-dua sistem ini berfugsi di bawah agensi berlainan

namun, proses perolehan peralatan komputer seperti peralatan hardware, software, aplikasi GIS, aplikasi pangkalan data dan penggunaan infrastruktur jaringan

103 komunikasi sistem boleh diselaraskan. Dalam hal ini, Pihak Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar boleh memainkan peranan bagi menentukan jenis peralatan yang lebih sepadan (compatible) serta membuat penyelarasan dalam perolehan peralatan .

Dalam era teknologi sedang berkembang maju, kos peralatan komputer dan infrastruktur jaringan komunikasi semakin berkurangan maka pengintegrasian ini boleh dilaksanakan dengan mewujudkan koordinasi dan persefahaman dikalangan agensi berkenaan apabila merancangkan program-program ICT. Peralatan (tools) yang boleh digunakan dalam pengintegrasian ialah seperti berikut:

6.5

•

Teknologi GIS

•

Sistem Pengurusan pangkalan Data (Database management system)

•

Internet

•

VPN (Virtual Private Network)

•

Peralatan Komputer dan perisian (Hardware dan Software)

•

Pengubahsuaian atau Pindaan Undang-Undang Berkaitan

•

Pengubahsuaian Peraturan dan Prosedur kerja

Cadangan Model Pengintegrasian

Berdasarkan kepada apa yang telah dibincangkan dalam awal bab ini dan juga penerangan-penerangan yang telah diberikan dalam bab-bab sebelumnya, cadangan untuk membangunkan model konseptual pengintegrasian adalah amat penting untuk meletakkan JUPEM sebagai salah satu agensi peneraju kepada pengurusan data kadaster berdigit sepenuhnya dalam aktiviti harian.

Cadangan dalam model ini

bukanlah bertujuan untuk mengurangkan peranan dan tanggungjawab JUPEM dan PTD atau PTG yang sedia wujud dalam amalan sekarang malah merupakan satu pendekatan baru dengan menggunakan teknologi semasa untuk mengintegrasikan pengautomasian komputer di agensi-agensi berkenaan. Cadangan model konseptual berkomunikasi seperti ditunjukkan dalam Rajah 6.1 untuk merealisasikan prinsip

104 asas ukuran kadaster dan pendaftaran hak milik tanah berfungsi sebagai satu pangkalan data.

Pengintegrasian PDUK dan SPTB ini boleh dilakukan melalui dua fasa. Fasa pertama mewujudkan hubungan dua hala di antara PDUK dan SPTB dengan menyediakan infrastruktur komunikasi di antara JUPEM, PTG dan PTD. Perolehan sistem-sistem komputer meliputi hardware, software, aplikasi pangkalan data, dan aplikasi sistem pengurusan pangkalan data (database management system) yang saling serasi (compatible) boleh berhubung dengan satu sama lain melalui server yang ditempatkan di agesi masing-masing.

Dengan adanya koordinasi dan

kesefahaman yang melibatkan aktiviti yang sama boleh diselaraskan dengan perkongsian maklumat dalam pangkalan data.

Fasa kedua ialah mewujudkan satu pangkalan data tunggal hasil dari gabungan antara PDUK dan pangkalan data SPTB. Pangkalan data yang telah di integrasikan tersebut boleh digunakan oleh agensi-agensi terlibat melalui prosedur dan peraturan berasaskan konsep digital sepenuhnya (fully digital). Kaedah dan prosedur manual kerja semasa perlu dilihat dan dikaji semula dalam perspektif yang baru selari dan secocok dengan suasana aliran kerja digital dengan menggunakan kemudahan teknologi ICT.

Pengintegrasian pangkalan data ini dijangka akan

membantu operasi aktiviti pengukuran kadaster jabatan dan memantapkan lagi urusan antara jabatan berhubung dengan penyenggaraan data berdigit.

Antara

faedah-faedah yang boleh dapat ialah seperti berikut: •

Mengurangkan kos

•

Meningkatkan efisiensi

•

Menyumbang kepada MacGDI

•

Selari dengan hasrat konsep Kerajaan Elektronik

•

Sistem Ukuran Kadaster berupaya mengambil peluang dan mendapat manfaat daripada perkembangan teknologi

105

PTD

PTD

PTD

JUD

JUD

PTG

JUPEM

SPTB

SPDK

Pangkalan Data SPTB

PDUK

Fasa Pertama Fasa Kedua Pengintegrasian Pangkalan Data PDUK+SPTB

Mekanisme Carian Dan Hubungan Agensi Berkaitan Tanah ( ABT)

Rajah 6.1: Model Konseptual Komunikasi Pengintegrasian PDUK-SPTB

6.6

Model Jaringan Penyenggaraan

Kemampuan teknologi internet yang digunakan secara meluas pada masa kini boleh digunakan untuk penyenggaraan data kadaster dalam persekitaran digital.

106 Dalam hal ini JUPEM boleh memainkan peranan sebagai agensi peneraju kepada penyenggaraan dan pengemaskinian PDUK kepada lain-lain agensi yang bergantung kepada data kadaster spatial.

ABT 1 ABT 2 ABT 3 Pelan Cadangan Digital

Pelan Perancangan Digital

Internet dan E-Dagang

PTG

JTB

Urusan Pentadbiran/ Kelulusan

Penghantaran Data Berdigit JUPEM Negeri

PTD Kemaskini Paparan/Carian

Kemaskini

Pengguna Tetap Data Berdigit Kadaster

Rajah 6.2: Model Jaringan Penyenggaraan Data Berdigit

Rajah

6.2

menunjukkan

bagaimana

data

kadaster

spatial

boleh

dikemaskinikan di kalangan pengguna data dari mula hingga akhir dengan menggunakan kemudahan jaringan Internet dan E-Dagang. Apabila Juruukur Tanah

107 Berlesen (JTB) berurusan dengan pihak berkuasa tempatan atau pemaju, maklumat data digital PDUK seharusnya boleh digunakan untuk pelan perancangan atau pelan cadangan.

Pelan cadangan digital tersebut boleh digunakan untuk kemaskini

pangkalan data di agensi masing-masing.

Sehubungan itu, pengalaman JUPEM

dalam penggunaan Sistem Dagangan Eletronik boleh dikembangkan kepada lain-lain jabatan yang mengambil bahagian dalam jaringan penyenggaraan data kadaster berdigit.

6.7

Ciri-Ciri Model Konseptual Pengintegrasian

Terdapat lima aspek utama perlu dipertimbangkan dalam model konseptual pengintegrasian PDUK dan pangkalan data SPTB dengan disokong dengan elemenelemen yang merupakan atribut kepada ciri tersebut seperti mana ditunjukkan dalam Rajah 6.3. Aspek-aspek tersebut ialah: •

Organisasi

•

Teknologi

•

Pangkalan Data

•

Perundangan

•

Amalan dan Prosedur Kerja

108

Maklumat Tektual

Lot parsel

Koordinat Tepat

GIS

Struktur Data

INTERNET

Pangkalan Data Teknologi

Koordinat

WAP Legal

Pruduk Digital

PDUK + SPTB VPN

Digital Environmen Teknik Pelarasan

Amalan dan Prosedur kerja

Organisasi JUPEM PTG

Konsep Whole to Part

PTD LJT

Rajah 6.3: Ciri-Ciri Model Pengintegrasian PDUK-SPTB

6.7.1

Organisasi

Kerjasama di kalangan agensi-agensi yang terlibat secara langsung untuk mendapatkan akses dan carian, kutipan data dan pengemaskinian pangkalan data bersifat integrasi perlu mencari jalan penyelesaian melibatkan dua perkara. Pertama bagaimana data dalam pangkalan data berintegrasi dapat diakses melalui jaringan (network). Kedua bagaimana tahap kerjasama tersebut boleh dipertingkatkan untuk

109 berinteraksi dalam persekitaran digital.

Sehubungan dengan itu jalinan serta

penyelarasan kerja yang bersepadu di antara agensi-agensi berikut adalah perlu :

6.7.2

•

JUPEM

•

PTG

•

PTD

•

JTB melalui LJT

Teknologi

Teknologi komputer masakini menyediakan ruang yang meluas dalam sistem kadaster di mana ia merupakan maklumat berguna bagi sistam maklumat tanah. Sebarang usaha peningkatan yang melibatkan pengoperasian dalam sistem komputer mempunyai ruang untuk menyediakan penambahbaikan maklumat yang berkualiti, berintegriti, bercirikan keselamatan merangkumi aspek perundangan. Pengurusan data berasaskan konsep GIS di mana data kadaster boleh digunapakai untuk pelbagai tujuan dan penyebaran data digital disalurkan melalui aplikasi protokol Internet, WAP dan VPN. Dalam jangka masa yang panjang suasana kerja digital sepenuhnya akan menjimatkan kos di samping merupakan saluran untuk mewujudkan penyelarasan dan pertukaran maklumat di antara dua atau lebih agensi.

6.7.3

Pangkalan Data

Pengintegrasian pangkalan data merupakan satu proses iteratif dan berterusan. Oleh sebab itu sebagai permulaan usaha perlu diambil untuk selaraskan format data dan pengstrukturan pangkalan data melalui piawaian seragam. Dalam tempoh masa panjang piawaian dan struktur data boleh dirangka mengikut keperluan pengguna yang lebih luas meliputi peringkat kebangsaan. Pangkalan data perlu mempunyai keupayaan untuk di kendalikan melalui web-base atau online. Ini boleh

110 dilakukan dengan adanya aplikasi-aplikasi RDBMS yang berupaya untuk menguruskan pangkalan data ke arah lebih berinformasi dan mampu membuat analisis spartial dalam persekitaran GIS.

Pangkalan data SPTB dan PDUK merupakan salah satu komponen kepada infrastruktur data spatial negara. Gabungan set data SPTB dan PDUK ini penting untuk diintegrasikan dengan lain-lain set data spatial. Oleh sebab itu, pangkalan data PDUK hendaklah dilengkapkan dengan koordinat tepat berlandaskan kepada GDM 2000 yang boleh memberi penyeragaman kepada data melintasi negeri. PDUK yang lengkap, tepat dan terkini dengan maklumat-maklumat lot parsel aktive dan data historikal sangat berguna kepada pengurusan dan membuat keputusan tepat. Dari kajian ini di dapati masih terdapat lot-lot demarkasi dan lot-lot bersempadan semulajadi tidak ditawan lagi ke dalam PDUK. Lot-lot ini merupakan sebahagaian daripada dukumen hak milik kekal. Lot-lot tersebut perlu ditawan ke dalam lapisan berasingan dan ukuran boleh dijalankan mengikut keutamaan jabatan untuk melengkapkan PDUK dengan maklumat sebenar tanah yang diberimilik dengan hak milik kekal tersebut.

Setiap lot parsel mempunyai UPI tersendiri dalam PDUK yang mana ia mampu membentuk hubungkait dengan pelan kadaster lot kepada rekod tanah dalam SPTB. Ini akan memudahkan untuk membuat rujukan silang dengan maklumatmaklumat yang diperlukan oleh pengguna-pengguna seperti agensi kerajaan tempatan, perancang bandar, juru nilai dan pengguna peta utiliti.

6.7.4

Perundangan

Semua maklumat lot samada grafik atau tekstual yang dahulunya tersimpan dalam bentuk hardcopy PA, kini telah ditukarkan dalam bentuk digital dan disimpan dalam PDUK. Kaedah pempopulasian semula data berdigit lot-lot tersebut kedalam PDUK telah pun diterangkan dalam Bab lima (5). PDUK kini merupakan data set spatial yang mempunyai nilai tinggi untuk digunakan sebagai data set piawai supaya

111 analisis GIS boleh dilakukan dengan mudah. Namun demikian apakah dokumen atau pelan kadaster yang dijana dari PDUK mempunyai nilai perundangan sah? Isu perundangan yang berkaitan mengenai data digital ialah hakcipta, liabiliti di sebabkan oleh kesilapan data, kerahsian data, sulitnya data, hak akses dan hak milik data. Oleh sebab itu, tumpuan hendaklah diberikan kepada isu-isu berkaitan dengan ketepatan, liabiliti dan pengesahkan pangkalan data mengikut peruntukan undangundang.

Berhubung dengan isu-isu ketepatan dan liabiliti kemungkinan besar timbul masalah apabila PDUK diintegrasikan dengan set-set data dari pangkalan data lain. Apabila dua set data dari pangkalan data berbeza diintegrasikan wujud keadaan di mana mengurangkan kejituan set data asal. Kekurangan kejituan tersebut mungkin disebabkan oleh kesilapan dalam kemasukan data koordinat atau lain-lain maklumat atribut ke dalam pangkalan data.

Untuk mengatasi masalah tersebut JUPEM

hendaklah menyediakan kenyataan penafian (disclaimer) kepada pengguna produk digital tersebut. Tujuan penafian ini ialah untuk menarik perhatian pengguna bahawa kemungkinan berlaku kesilapan apabila data spatial kadaster digunakan untuk tujuan selain daripada kegunaan asal iaitu untuk penyediaan surat hak milik. Ini akan mencegah JUPEM daripada dipertanggungjawabkan disebabkan kekurangan kejituan atau data liabiliti dalam memenuhi kehendak pengguna.

Pelan Akui yang telah diluluskan oleh Pengarah Ukur negeri dan disimpan dalam bilik kebal JUPEM digelar sebagai deposited plan (Seksyen 410 KTN,1965) merupakan dokumen legal yang mana menjadi rekod bukti kekal kepada kedudukan sempadan lot tanah. Apabila PA-PA tersebut disimpan dalam PDUK secara digital ia merupakan pemaparan grafik yang berterusan. Dari PDUK tersebut pelbagai pelan mengikut keperluan pengguna boleh dihasilkan. Memandangkan JUPEM sedang berusaha untuk menjana terus pelan dokumen hak milik kekal dalam borang B1 TIFF dari PDUK, maka keperluan untuk memberikan status legal kepada PDUK hendaklah laksanakan dengan membuat pindaan-pindaan kepada KTN 1965 (Akta 56/1965).

112 6.7.5

Amalan Dan Prosedur Kerja

Amalan dan prosedur kerja semasa jabatan mencerminkan aliran kerja yang masih terikut-ikut dengan amalan lama proses kerja manual. Tatacara kerja yang di tetapkan dahulu adalah berdasarkan kepada proses-proses yang terlibat dalam amalan kerja secara manual. Sebagai contoh kaedah merekodkan cerapan di padang adalah mengikut amalan catatan di atas buku kerjaluar. Apabila konsep field to finish diperkenalkan di mana segala cerapan padang direkodkan dalam memori kad atau Tablet PC , kaedah dan amalan penyimpanan data cerapan masih dalam format buku kerjaluar tetapi dalam bentuk elektronik.

Apabila diperhatikan prosedur kerja bermula dari proses kutipan data padang hingga kepada pengemaskinian data berdigit kepada PDUK didapati amalan-amalan aliran kerja masih terbawa-bawa dengan amalan kerja manual. Walaupun kutipan data padang dibuat dengan alat total station secara digital, namun proses-proses pembetulan dan pelarasan data masih lebih berdasarkan pada amalan lama.

Di

sebabkan amalan kerja secara manual adalah terlalu rigid maka kegunaan peralatan moden tidak dapat digunakan sepenuhnya untuk menjamin kelancaran kerjaluar dan pejabat.

Amalan memberhentikan pendaftaran fail hardcopy permohonan ukur dan pergerakan fail ukur digital dari JUPEM ke pejabat JUD dan sebaliknya selepas ukuran disiapkan adalah satu langkah baik yang meletakkan JUPEM pada landasan yang betul sejajar dengan era digital.

Namun demikian, tindakan-tindakan

meluluskan PA secara digital dengan meletakan digital signature diatas PA yang dijana secara digital masih melambangkan amalan lama meluluskan PA hardcopy. Setiap Pengarah Ukur dan Pemetaan telah dibekalkan private key oleh DIGI CERT , syarikat yang memegang lesen untuk bertanggungjawab kepada digital signature. Dokumen yang diluluskan melalui digital signature adalah dianggap sah dari segi Undang-Undang Siber Malaysia (Cyber Law of Malaysia) di bawah Akta Digital Signature 1997 (Akta 562) dan peraturan 1998.

Apabila data digital diproses melalui komputer dengan aplikasi tertentu, hasil akhir output tersebut telah melalui beberapa peraturan dan piawaian yang ditentukan

113 mengikut keperluan pengguna. Oleh yang demikian, semakan-semakan yang dibuat mengikut amalan manual tidak selari dengan konsep suasana kerja persekitaran digital.

Amalan mengemukakan pelan PU dan lain-lain dokumen berkaitan dari Pejabat Tanah ke JUPEM masih dibuat dengan hardcopy.

Proses kerja untuk

menukarkan kepada bentuk digital dan disimpan dalam GLMS memerlukan masa dan sebarang kesilapan dalam rajah PU akan mengambil masa yang lama untuk dibetulkan oleh Pejabat Tanah. Tindakan penawanan data PU dan QT dan lain-lain urusan permohonan tanah perlu ditawan dan dikemaskini oleh Pejabat Tanah secara digital. Tindakan awal oleh pejabat tanah akan mengelakkan berlakunya kesilapan dalam PU dari peringkat awal lagi.

Maklumat PU secara digital tersebut akan

membantu JUPEM untuk mengemaskini pangkalan data GLMS dengan cepat dan tambahan pula boleh digunakan untuk penyediaan eSKL untuk kegunaan kerja padang.

6.8 Rumusan

Bab ini menerangkan dan membincangkan tentang isu-isu dan elemenelemen yang terlibat dalam pengintegrasian PDUK dan SPTB.

Model-model

konseptual yang telah dicadangkan adalah berasaskan kepada suasana kerja digital dengan menggunakan aplikasi E-dagang dan teknologi Internet. Oleh itu, pelaksanaan model-model tersebut bergantung kepada agensi-agensi yang berkaitan tanah menyelesaikan isu-isu yang telah dikemukakan serta mencari jalan penyelesaian bersepadu kearah pengintegrasian dapat di wujudkan di antara Pejabat Tanah, Pejabat Tanah dan Galian dan JUPEM negeri malah konsep tersebut boleh juga dikembangkan kepada lain-lain agensi yang menggunakan maklumat pelan ukur kadaster dan pendaftaran tanah secara digital. Selain dari itu, pengguna tetap seperti Juruukur Tanah Berlesen, Pemaju dan tuan tanah juga boleh boleh menggunakan data berdigit tersebut dalam rangka kerja kadaster harian.

BAB 7

KESIMPULAN, CADANGAN DAN PENUTUP

7.1

Rumusan Kajian

Dalam kajian ini telah diambil suatu pendekatan yang memerlukan kefahaman tentang sistem kadaster spatial yang mana telah dibuat melalui kajian literatur dalam Bab 2. mengenai sistem kadaster spatial dan penganalisisan terhadap model-model komponen kadaster. Model-model yang telah dikemukakan dalam bab tersebut menunjukkan bahawa sistem kadaster terdiri daripada beberapa komponen. Melalui kajian literatur tersebut, kefahaman dan definasi terhadap komponen kadaster dan hubungan terhadap Sistem Maklumat Tanah dan Kadaster Pelbagai Guna telah dibincangkan dan turut dikaitkan kepada komponen organisasi kadaster di Semenanjung Malaysia.

Bab 3, merupakan kajian dan pendokumentasian terhadap pelaksanaan sistem SPDK di JUPEM negeri.

Beberapa komponen kepada sistem SPDK serta -

komponen peningkatan kepada SPDK dan modul-modul yang berfungsi di bawah sistem ini turut dikaji dan diterangkan dalam bab tersebut. Seterusnya dalam Bab 3 tersebut,

membincangkan

bagaimana

data

kadaster

berdigit

diurus

dan

dikemaskinikan ke dalam PDUK. Hasil kajian dalam Bab 3 ini juga mendedahkan bahawa pengurusan data kadaster berdigit tidak diuruskan sepenuhnya dalam persekitaraan digital tetapi masih terdapat amalan-amalan yang lebih mirip kepada prosedur kerja manual. Sistem SPDK juga didapati tidak dapat menyediakan aktiviti pegemaskinian lembar piawai dan peta kadaster secara automatik dengan penjanaan sistem. Bab 4 pula, membekalkan kajian dan pendokumentasian terhadap PDUK JUPEM negeri. Dalam bab tersebut, kajian telah dibuat secara terperinci mengenai

115 kaedah pempopulasian PDUK, struktur data dalam PDUK serta isu-isu berkaitan dengan data kualiti dan integriti PDUK. Hasil kajian telah mendedahkan bahawa terdapat kepincangan grafik mengenai status garisan sempadan, keluasan lot dan status set koordinat tanda sempadan yang disimpan dalam PDUK. Analisis ke atas model data PDUK mendapati proses kemaskinian selepas pecah sempadan menjejaskan maklumat garisan sempadan dan lot parsel tidak menggambarkan keadaan sebenar di atas tanah.

Bab 5, merupakan kajian dan pendokumentasian terhadap sistem SPTB yang telah dilaksanakan di Pejabat Tanah dan Pejabat Tanah dan Galian negeri. Kajian ini memberi kefahaman tentang ciri-ciri sistem, proses pendaftaran dokumen melalui komputer, hasil keluaran sistem SPTB. Dari kefahaman tersebut dihasilkan struktur teknikal sistem SPTB ditunjukkan sebagai Rajah Konfigurasi SPTB. Isu-isu Pengintegrasian PDUK dan SPTB telah dibincangkan dalam Bab 6 adalah berdasarkan kepada ketiga-tiga agensi iaitu PTD, PTG dan JUPEM negeri. Model konseptual yang telah dicadangkan dalam Bab 6 adalah merupakan hasil kajian yang telah diperolehi dari kefahaman dari kajian literatur Bab 2 dan perspektif hubungannya melalui kajian Bab 3 hingga bab 5. Model-model konseptual yang telah dicadangkan dalam Bab 6, ialah Model Komunikasi Pengintegrasian, Model Jaringan Penyenggaraan dan akhir sekali ciri-ciri Model Pengintegrasian PDUK dan SPTB.

7.2

Kesimpulan

Maklumat ukur kadaster dan maklumat pendaftaran tanah merupakan dua komponen utama dalam sistem kadaster. Maklumat ukur kadaster mengandungi maklumat spatial dan sebahagiannya tekstual dan maklumat pendaftaran pula mempunyai maklumat tekstual. Kedua-dua komponen maklumat ini sangat berguna untuk struktur LIS dan juga Infrastruktur Spatial Negara. Kedua-dua pangkalan data PDUK dan SPTB yang beroperasi dengan baik di bawah agensi masing-masing untuk memenuhi keperluan jabatan. Dalam era perkembangan maklumat yang pesat, pangkalan data dijadikan alat perhubungan dan merupakan sistem sokongan untuk

116 membuat keputusan dengan bantuan penggunaan sistem GIS. Pangkalan data yang memenuhi konsep pelbagai pengguna adalah dianggap lebih bernilai kerana ia dapat diintegrasikan dan berkongsi dengan pangkalan data yang lain untuk membuat keputusan dan analisis yang diperlukan.

Pengintegrasian pangkalan data juga

membuka peluang kepada pengguna untuk mengakses kepada data secara online. Keupayaan pengintegrasian antara kedua- dua pangkalan data PDUK dan SPTB adalah amat penting kerana ia akan melengkapkan maklumat pangkalan data kadaster yang mana sangat berguna untuk tujuan perancangan, pentadbiran dan pengurusan guna tanah yang lebih teratur.

Keperluan pengintegrasian pangkalan data PDUK dan SPTB bukan bermakna kedua-dua pangkalan data bergabung menjadi satu atau salah satu pangkalan data akan kehilangan identiti fungsi asalnya. Tujuan kajian ini adalah mencari kaedah yang sesuai untuk mengintegrasikan kedua-dua pangkalan data ini berdasarkan kepada hubungan tradisional dua hala yang sedia wujud di antara kedua jabatan tanah dan ukur sejak zaman penjajahan dahulu. Sehubungan itu kajian dibuat secara terperinci untuk meninjau sejauh mana pengintegrasian pangkalan data tersebut berupaya merapatkan skop komunikasi, penyenggaraan dan pengemakinian data kadaster dalam hubungan dua hala secara digital berlandaskan teknologi semasa dengan memantapkan lagi PDUK di setiap JUPEM negeri.

Sistem kadaster semasa secara umumnya adalah merupakan acuan peninggalan pemerintahan pihak British ke atas negeri-negeri Semenanjung Malaysia. Sejak pertubuhan Jabatan Ukur terawal di Negeri Johor pada tahun 1885 perubahan yang berlaku keatas sistem kadaster negara boleh dikatakan secara evolosi. Dalam tempoh masa tersebut tidak banyak perubahan berlaku ke atas sistem tersebut jika dibandingkan dengan kemajuan dan perubahan yang telah berlaku kepada pembangunan negara dan rakyat Melaysia. Langkah yang telah diambil oleh JUPEM untuk memperkenalkan reformasi kadaster dengan membangunkan PDUK melalui Sistem Pengurusan Data Kadaster (SPDK) yang telah dibincang dalam Bab 4. Matlamat pemodenan JUPEM dan langkah drastik yang telah diambil untuk mengubah aktiviti kerja secara manual kepada sistem berasaskan kepada komputer dan pengurusan data kadaster berdigit meletakkan JUPEM setanding dengan negaranegara maju dalam bidang kadaster.

117

Sistem kadaster merupakan penyebar maklumat data kadaster kepada pelbagai lapisan masyarakat khususnya agensi berkaitan tanah seperti Pejabat Tanah dan lain-lain. Data ukur kadaster yang diintegrasikan dengan maklumat pendaftaran tanah mempunyai nilai legal, sosial dan ekonomi kepada negara. Oleh sebab itu, maklumat tersebut seharusnya dapat diakses, dicapai dan perolehi untuk kegunaan awam dan swasta melalui saluran yang ditetapkan dalam peraturan. Salah satu cara untuk berbuat demikian ialah dengan mengeksploitasi perkembangan teknologi ICT kearah mengadakan pengintegrasian pangkalan data di kalangan agensi yang saling bergantung antara satu sama lain.

Sehubungan dengan itu, kajian mendalam telah dibuat ke atas kepentingan data spatial kadaster, SPDK, PDUK dan SPTB. Hasil kajian ini, telah dibangunkan tiga (3) model konseptual yang ada hubungan antara sistem dan agensi jabatan. Pertama, model konseptual seperti Rajah 6.1 menggambarkan hubungan integrasi antara PDUK dan SPTB dan komunikasi jaringan antara agensi. Ini boleh dilakukan dengan mengadakan server di Pejabat-Pejabat Tanah dan JUPEM negeri untuk bertukar maklumat antara kedua-dua sistem di mana pengemaskinian pangkalan data dibuat oleh jabatan masing-masing. Fasa pertama untuk mewujudkan suatu komunikasi yang harmoni di antara kedua-dua sistem PDUK dan SPTB. Dalam fasa kedua pula, dicadangkan untuk mewujukan pengintegrasian di antara pangkalan data. Model kedua, seperti dalam Rajah 6.2 merupakan konsep penyenggaraan data kadaster berdigit dengan meggunakan teknologi internet dan e-Dagang. Dalam model tersebut dicadangkan aliran pusingan data yang melibatkan penghantaran data berdigit (digital lodgement), pelan perancangan, pelan cadangan kelulusan, urusan pentadbiran dan pengemaskinian data dibuat dengan menggunakan teknologi Internet dan Dagangan Elektronik. Manakala model ketiga, seperti dicadangkan dalam Rajah 6.3 merupakan model konseptual yang mengandungi ciri-ciri pengintegrasi antara kedua sistem pangkalan data PDUK dan SPTB. Dalam model tersebut dicadangkan lima (5) ciri utama dan elemen-elemen berkenaan yang dianggap penting untuk pengintegrasian PDUK dan SPTB.

118

7.3

Cadangan

Pertama, sistem automasi dan pengintegrasian pangkalan data memerlukan strategi peningkatan, penambahbaikan dan penstrukturan semula sistem pangkalan data dan proses kerja baru secara digital sepenuhnya supaya faedah pengautomasian dapat direalisasikan.

Kedua, prinsip asas konsep pengintegrasian ialah data spatial kadaster dan maklumat bukan spatial seperti maklumat tekstual tanah dan dokumen surat hak milik digital akan berupaya menjadi satu komponen digital yang boleh digunapakai dan diuruskan secara online dengan menggunakan teknologi internet.

Ini akan

membolehkan pengguna-pengguna maklumat tanah seperti Juruukur Tanah Berlesen, Pemaju, Jurunilai Hartanah, Peguam boleh mengambil bahagian dalam jaringan internet dan membangunkan jalinan baru berkenaan dengan pendaftaran dan urusniaga tanah dalam persekitaran digital.

Ketiga, memandangkan Kementerian Sumber Asli Dan Alam Sekitar bercadang mewujudkan konsep eTanah (Elektronik Tanah) di semua Pejabat-Pejabat Tanah, pertimbangan sewajarnya perlu diberi untuk mengadakan kerjasama dan penyelarasan di kalangan agensi-agensi berkaitan tanah khususnya hubungan kerja yang melibatkan Pejabat Tanah dan JUPEM negeri dalam hal-hal berkaitan dengan perolehan sistem hardware, software dan aplikasi GIS serta RDBMS yang serasi (compatible) memungkinkan pengintegrasian antara sistem dapat dilaksanakan dengan mudah.

7.4

Penutup

Pada keseluruhannya hasil kajian ini telah mencapai ketiga-tiga objektif yang telah ditetapkan. Pertama, telah dibuat kajian terperinci ke atas sistem-sistem SPDK dan PDUK. Kedua, telah dibuat kajian terperinci ke atas sistem SPTB. Ketiga, berjaya membangunkan Model Konseptual bagi mengintegrasikan PDUK dan SPTB.

119 Memandangkan teknologi ICT sedang berkembang maju ke era digital maka adalah menjadi tanggungjawab agensi-agensi berkaitan tanah mewujudkan pengintegrasian pangkalan data dalam suasana kerja digital untuk menjimatkan kos penyenggaraan pangkalan data di samping meningkatkan sistem penyampaian perkhidmatan kepada rakyat secara umum dan khususnya kepada pengguna data kadaster berdigit .

120

BIBLIOGRAFI

Abdul Majid Mohamad (1997). Cadastral Reform in Malaysia. FIG Symposium on Cadastral System in Developing Countries. Penang:, Malaysia. Abd.Majid A.Kadir (1997). Towards the Implementation of Coordinated Cadastral System for Malaysia: An Analysis of Results of a Pilot Study in the State of Melaka.Symposium on Cadastral System in Developing Counties .Kuala Lumpur, Malaysia. Abd.Majid A.Kadir,Ghazali Desa dan Abdullah Hisam (2000). Sistem Maklumat Tanah: Prinsip dan Amalan. Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi,Universiti Teknologi Malaysia. Ahmad Fauzi Nordin (2001). Institutional Issue On The Implementation Of The Coodinated Cadastral System For Peninsular Malaysia: A Study on the Legal and Organisational Aspects. Universiti Teknologi Malaysia, Skudai. Tesis Projek Sarjana. Abdullah Hisam Omar (2003). The Development of Coordinated Cadastral System for Peninsular Malaysia: Universiti Teknologi Malaysia, Skudai. Tesis Projek Sarjana. Andersson, S. (1981). LIS, What is that? - An Introduction. FIG 301.1, XVI International Congress of Surveyors, Montreux. Beer,S.(1984). The Viable System Model: it’s provenance, Development, methodology and pathalogy. Journal of the Operational Research Society,35(1): 7-25. Belconnen (1994). Geocentric Datum of Australia : A New Era of Australia, Australian Surveying & Land Information Group. Brown, A.G (1996). Defining the Cadastral Layer of a Municipal GIS Using Registered Land Parcels. Proceeding of GIS/LIS, Annual Conference and Exposistion. Denver, Colorado, USA, 19-21 November 1996. Blick, G.H., Linnell,G., (1997). The Design of a New Geodetic Network and Datum for New Zealand, Presented at the First Trans Tasman Surveyors Conference 12-18 April, 1997, Newcastle, Australia.

121 Cook, J. S. (1994). A Cybernetic Approach to Land Management Issues. PhD Thesis,Queensland University of Technology. Dale, P. F. (1979). A Systems View of the Cadastre. Survey Review,XXV(191): 2832. Dale, P. F. and McLaughlin, J. D.(1988). Land Information Management: An introduction with special reference to cadastral problems in Third World Countries. Oxford: Clarendon Press. DOLA (1986). Feasibility Study into a Coordinate Cadastre for South Australia, Department of Lands (South Australia) System, The Canadian Surveyor. Vol.29(1). 9-21. DOLA (1995). Technical Report: Digital Cadastral Database In Australia, The Australian Surveyor.40 (3).235-244.Deakin: The Institute of Surveyor Australia. Don Grant, Tadeusz Dawidowski & Ralph Winmill (1997). New Zealand Tenaure 2000 : Full Integration and Automation of the New Zealand Survey and Title Systems, Presented at the annual conference of GeoComputation ’97 & SIRC ’97, University of Otago , New Zealand. Dawidowski, T.A., Burgess, P., ( 1996). S Paradigm Shift-Surveying ini a Digital Environment., Presented 37th Australian Survey Congress, Perth,Australia. Effenberg.w. and Williamson,I.P.(1997). Digital Cadastral Database: The Australian Experience. Proceding of AGI 97 Conference. Melbourne: University of Melbourne. Enemark, S.(1987). Legal Aspects by Introducing a Dynamic Digital Cadastral Map in Denmark. OEEPE, Proceedings of the Workshop on Cadastral innovations.Lausanne, 30 November 1987. Enemark, S.(1997) (a). Updating Cadastral Maps- The Danish Experience. Congress Preceedings, International Federation of Surveyors (FIG), Commission 7. Brighton, England, April 1997. Enemark, S.(1997) (b). Cadastral Applications for Land Management. Proceeding of European Conference on Geographic Information, Eurogi, Vienna, Austria, April, 1997 Enemark, S (1998). Reinforcing the Land Market Approch in Survey in Education. Proccedings of MOLA- Managers of Land Information –Economic Commission for Europe, Workshop on Land Market., Budapest, 30 November 1998. Enemark, S.(1999). Land Administration in Denmark. The Danish Way. Danish Association of Charter Surveyors, Copenhagen. 1 ISSN 1399-59 IX.

122 Eden, R. J.(1988). Modelling for Land Information System Development in Australia and in particular Queensland. Ph.D Thesis, University of Queensland. Elfick, M.H.(1995). Cadastral Geometry Management System. The Australian Surveyor, 40(1): 35 – 40. FIG (1995) Statement on the Cadastre. International Federation of Surveyors (FIG) Bureau, Canberra, Australia. Hawerk, W.(1995). Grundbuch and Cadastral Systems in Germany, Austria and Switzerland. Proceedings of Commission 7, Seminar on Modern Cadastres and Cadastral Innovation. Delft, The Netherlands, May 1995. Henssen, J.(1995). Basic principles of the main cadastral systems in the world. Proceedings of Commission 7, Seminar on Modern Cadastres and Cadastral Innovation. Delft, The Netherlands, May 1995. Hoflinger, E.(1993). From Cadastre to Land Information System. Proceedings of the 40th Congress of Italina Consiglio nazionale Geometri. Florence, Italy, June. Hesse, W. and Williamson, I.P.(1990). A Review of Digital Cadastral Data Bases in Australia and New Zealand. The Australian Surveyor, 35(4): 351-367. JUPEM (1997). Manual Pengguna Sistem Pengurusan Pangkalan Data Kadaster. Jabatan Ukur Dan Pemetaan Malaysia JUPEM (1997). Surat Pekeliling Ketua Pengarah Ukur Dan Pemetaan Bil. 1/1997. bertarikh 2 April. Jabatan Ukur Dan Pemetaan Malaysia JUPEM (2002). Kertas kerja-Kertas kerja Untuk Persidangan Pengarah-Pengarah Ukur 2002. Kelantan: Jabatan Ukur Dan Pemetaan Malaysia. JUPEM (2003). Laporan Pencapaian Setengah Tahun Pertama. Mesyuarat Pengurusan Bil.2/2003. Kuala Lumpur: Jabatan Ukur Dan Pemetaan Malaysia. JUPEM (2003). Surat Pekeliling Ketua Pengarah Ukur Dan Pemetaan Bil. 1/2003. bertarikh 12 Mac. Jabatan Ukur Dan Pemetaan Malaysia KTN(1965). Kanun Tanah Negara (Akta 56 Tahun 1965) dan Peraturan. KPTG (1998). Manual Pengguna Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer, Pejabat Ketua Pengarah Tanah Dan Galian, Kuala Lumpur. Kaufmann, J and Steudler, D.(1998). Cadastre 2014: A Vision for a future Cadastral System. Working Group 7.1 (1994-1998), Commission 7, International Federation of Surveyors (FIG). No. 0644 4533 1.

123 Mc Laughlin, J.D.(1988). Land Information Management. 1st Ed. Oxford: Oxford University Press. Mohsin Hj. Ahmad (1993). Pelaksanaan Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer (SPTB) Di Negeri-Negeri. Bengkel Pelaksanaan Projek Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer, Kuala Lumpur. Kementerian Tanah dan Pembangunan Koperasi, Malaysia. NRC (1980). Need for a Multi-purpose Cadaster. Panel on a Multi-purpose Cadaster, Committee on Geodesy, Assembly of Mathematics and Physical Sciences. National Academy Press. Washington, D.C. Paul A. Longley, Michael F, Goodchild, David J.Maguire,David W.Rhind (2001) Geographic Information System and Science, New York. PSMA (1996). Report on the PSMA/ICSM Workshop on Digital Cadastral Data Bases, Public Sector Mapping Agencies. Melbourne. 5-7 August 1996. P.Van.Oosterom, C.H.J.Lemmen. (2001). Spatial Data Management on A very Large Cadastral Database. Delft University of Technology, The Netherlands. Ting, L. and Williamson I. (1999). Land administration and cadastral trends: the impact of the changing humankind-land relationship and major global drivers. Proceedings of the UN-FIG Conference on Land Tenure and Cadastral Infrastructures for Sustainable Development. Melbourne, Australia, 25-27 October 1999. Toms, K. N., Williamson, I. P., and Grant, D. M. (1987). The Cadastre and The Emerging Land Information System in South Australia: Some Administrative Aspects. The Canadian Surveyor, 41(2) 125-142. UN-FIG (1996) . The Bogor Declaration on Cadastral Reform. United Nations-FIG Interregional Meeting of Experts on the Cadastre, Bogor, Indonesia, Land Information Centre, NSW, Australia, 18-22 March, 1996. UN-FIG (1999). The Bathurst Declaration. United Nations, International Federation of Surveyors. Report on the Workshop on Land Tenure and Cadastral Infrastructures for Sustainable Development, Bathurst, Australia. 8-22 October 1999. Williamson, I. P. (1983). Modern Cadaster for New South Wales, Thesis Ph.D. University of New South Wales. Williamson, I. P. (1987). The Future Role of the Spatial Data Base Within the Australian Capital Territory Land Information System. The Australian Surveyor, 33 (5) 397-407.

124 Williamson, I.P.(1990). Cadastral Reform-A Vision for The 1990’sProfessor of Suveying and Land Information The University of Melbourne, Parkville, Victoria, Australia. Williamson, I.P. (1991). Cadastral Reform-A Vision for the 1990’s. Proceedings of the 4th South East Asia Survey Congress. 19-1 to 19-12. Kuala Lumpur: Department of Survey and Mapping Malaysia, Williamson, I.P. (1994). Cadastre System in the Asia-Pacific Region- Experiences and lessons. FIG Land Records Conference / Geomatics Atlantic, Melbourne: University of Melbourne. Williamson, I. P. (1996). A Land Information Vision for Victoria. Department of Treasury and Finance, Government of Victoria, Melbourne, Australia. Williamson, I. P. and Enemark, S. (1996). Understanding Cadastral Maps. The Australian Surveyor, 41(1): 38-52. Wong Kok Siong (1999). Kearah Pelaksanaan Sistem Koordinat Homogen Untuk Semenanjung Malaysia. Universiti Teknologi Malaysia, Skudai. Tesis Projek Sarjana.