Sintaksis Morfologi Kkbi

INSTITUT PERGURUAN BAHASA MELAYU MALAYSIA JALAN LEMBAH PANTAI, 59990 KUALA LUMPUR.

KERJA KURSUS BERASASKAN ILMU DR. SUPIAN BIN MD NOOR BAHASA MELAYU 1(MORFOLOGI DAN SINTAKSIS) PROGRAM PERSEDIAAN IJAZAH SARJANA MUDA PERGURUAN (PPISMP) SEMESTER 2, 2008 AMBILAN JULAI 2007 NAMA : AMIRUDDIN BIN ABD RAHMAN NO. K/P: 880109-26-5001 NO. MATRIK : 90172863 KELAS : PPISMP 2D

1

Petikan.

Faktor

jalan yang kurang baik dikenal pasti juga sebagai punca

berlakunya kemalangan jalan raya. Ada sesetengah jalan yang didapati berlubang-lubang, struktur permukaan jalan yang tidak rata, dan mempunyai selekoh yang sangat tajam . Keadaan jalan raya seperti ini amat berbahaya kepada pengguna jalan raya, terutama kepada penunggang motosikal. Di samping

itu,kemalangan

berlaku

disebabkan

kegagalan

pihak

yang

dipertanggungjawabkan untuk menyelenggara jalan raya dengan telus dan sempurna. Kurangnya papan tanda keselamatan dan tidak tepat, kurang pencahayaan pada waktu malam, dan lampu isyarat

yang tidak berfungsi

dengan baik menyebabkan kemalangan jalan raya berlaku. Selain itu, punca kemalangan jalan raya berlaku adalah disebabkan penguatkuasaan undangundang yang tidak menyeluruh menyebabkan sesetengah pengguna melakukan kesalahan jalan raya . Misalnya, ketiadaan polis trafik di sesetengah persimpangan lampu isyarat yang strategik akan menyebabkan mereka melanggar lampu isyarat merah. Tindakan mereka ini menyebabkan kemalangan jalan raya berlaku. Sesunguhnya para pengguna jalan raya haruslah sentiasa mengamalkan sikap berhati-hati agar kemalangan jalan raya dapat dibendung. Selain itu, tindakan tegas perlu diambil terhadap sesiapa yang melakukan kesalahan di jalan raya.

2

Bentuk kata dan huraian petikan.

Kata faktor jalan yang kurang baik dikenal pasti juga sebagai punca berlakunya

Huraian kata nama am yang bersifat abstrak . kata nama am yang bersifat konkrit . kata sandang. kata keterangan darjah. kata adjektif. kata kerja pasif. kata keterangan masa. kata keterangan. kata sendi. kata nama. kata kerja tak transitif kerana wujud awalan ber- pada

kemalangan

kata laku. kata nama terbitan kerana penambahan imbuhan

jalan raya ada sesetengah jalan yang didapati berlubang-lubang struktur permukaan

apitan ke-an pada kata adjektif(malang). kata nama am kata kerja transitif kata bilangan tak tentu untuk menghitung kata nama am yang bersifat konkrit kata sandang kata kerja pasif diri ketiga kata ganda berimbuhan kata nama am yang bersifat abstrak kata nama terbitan yang terbentuk

jalan yang tidak rata dan mempunyai selekoh yang sangat tajam keadaan jalan raya

penambahan imbuhan apitan pada kata nama(muka) kata nama am yang bersifat konkrit kata sandang kata keterangan nafi kata adjektif kata hubung kata kerja transitif kata nama am kata sandang kata penguat kata adjektif kata nama terbitan kata nama am bersifat konkrit pada kata “jalan” dan

daripada

kata nama am bersifat abstrak pada kata “raya”. 3

seperti ini amat berbahaya kepada penunggang

kata sendi kata ganti tunjuk kata keterangan darjah kata kerja tak transitif kata sendi kata nama terbitan

yang

terbentuk

kerana

penambahan imbuhan awalan pe- pada kata kerja motosikal di samping

“tunggang”. kata nama am yang bersifat konkrit kata sendi kata keterangan arah kerana “samping” juga boleh

itu

memberi makna sisi. kata ganti tunjuk. penanda wacana terbentuk apabila ketiga-tiga kata ini

kemalangan

digabungkan iaitu kata “di”,”samping” dan “itu”. kata nama terbitan yang terbentuk daripada

berlaku disebabkan

penambahan apitan ke-an pada kata adjektif “malang”. kata kerja tak transitif. kata nama terbitan yang terbentuk daripada penambahan imbuhan apitan di-kan pada kata nama

kegagalan pihak yang dipertanggungjawabka n untuk menyelenggara jalan raya dengan telus dan sempurna kurangnya

“sebab”. kata nama terbitan kerana terdapat penambahan imbuhan apitan ke-an pada kata nama gagal. frasa nama. kata sandang. kata kerja pasif diri ketiga. kata sendi. kata kerja transitif. kata nama am bersifat konkrit pada kata “jalan” dan kata nama am bersifat abstrak pada kata “raya”. kata sendi. kata adjektif. kata hubung gabungan. kata adjektif. frasa nama kerana kata “kurang” ialah kata adjektif 4

yang

telah

menerima

kata

sandang

“nya”

dan

papan tanda keselamatan

membentuk frasa nama. kata nama am yang bersifat konkrit. kata nama am yang bersifat konkrit. kata nama terbitan kerana penambahan imbuhan

dan tidak tepat kurang

apitan ke-an pada kata adjektif “selamat”. kata hubung gabungan. kata keterangan nafi. kata adjektif. kata yang digunakan untuk menunjukkan tingkat

pencahayaan

perbandingan. kata nama terbitan kerana penambahan imbuhan

pada waktu malam dan lampu isyarat yang tidak berfungsi dengan baik menyebabkan kemalangan

apitan pe-an pada kata nama “cahaya”. kata sendi. kata nama am yang bersifat abstrak. kata nama am yang bersifat abstrak. kata hubung gabungan. kata nama am yang bersifat konkrit. kata nama am yang bersifat abstrak. kata sandang. kata keterangan nafi. kata kerja tak transitif. kata sendi. kata adjektif. kata kerja transitif. kata nama terbitan yang terbentuk

jalan raya

penambahan apitan ke-an pada kata adjektif “malang”. kata nama am bersifat konkrit pada kata “jalan” dan

berlaku selain itu punca kemalangan

kata nama am bersifat abstrak pada kata “raya”. kata kerja tak transitif. kata hubung pancangan. kata ganti tunjuk. kata nama am yang bersifat abstrak. kata nama terbitan yang terbentuk daripada

jalan raya

penambahan apitan ke-an pada kata adjektif “malang”. kata nama am bersifat konkrit pada kata “jalan” dan

daripada

kata nama am bersifat abstrak pada kata “raya”.

5

berlaku adalah disebabkan penguatkuasaan undang-undang yang tidak menyeluruh

kata kerja tak transitif. kata pemeri. kata kerja pasif diri ketiga. kata nama terbitan. kata ganda seluruh. kata sandang. kata keterangan nafi. kata nama terbitan kerana terdapat penambahan

menyebabkan sesetengah pengguna

imbuhan awalan me- pada kata nama “seluruh”. kata kerja transitif. kata bilangan tak tentu untuk menghitung sesuatu. kata nama terbitan kerana terdapat penambahan

melakukan kesalahan

imbuhan awalan peng- pada kata kerja “guna”. kata kerja transitif. kata nama terbitan kerana terdapat penambahan

jalan raya

imbuhan apitan ke-an pada kata nama “salah”. kata nama am bersifat konkrit pada kata “jalan” dan

misalnya ketiadaan

kata nama am bersifat abstrak pada kata “raya”. frasa nama kerana dapat menerima kehadiran -nya. kata nama terbitan kerana terdapat penambahan

polis trafik di sesetengah persimpangan

imbuhan apitan ke-an pada kata nama “tidak”. kata nama am yang bersifat konkrit. kata nama am yang bersifat konkrit. kata sendi. kata bilangan tak tentu untuk menghitung. kata nama terbitan kerana terdapat penambahan

lampu isyarat yang strategik akan menyebabkan mereka melanggar lampu isyarat merah tindakan

imbuhan apitan per-an pada kata nama “simpang”. kata nama am yang bersifat konkrit. kata nama am yang bersifat abstrak. kata sandang. kata nama am yang bersifat abstrak. kata keterangan masa. kata kerja transitif. kata ganti diri ketiga. kata kerja tak transitif. kata nama am yang bersifat konkrit. kata nama am yang bersifat abstrak. kata nama am yang bersifat abstrak. kata kerja transitif.

6

mereka ini menyebabkan kemalangan

kata ganti nama diri ketiga. kata ganti tunjuk. kata kerja transitif. kata nama terbitan kerana penambahan imbuhan

jalan raya

apitan ke-an pada kata adjektif(malang). kata nama am bersifat konkrit pada kata “jalan” dan

berlaku sesungguhnya para pengguna

kata nama am bersifat abstrak pada kata “raya”. kata kerja tak transitif. frasa nama kerana dapat menerima kehadiran –nya. penjodoh bilangan. kata nama terbitan kerana penambahan awalan peng-

jalan raya

pada kata kerja “guna”. kata nama am bersifat konkrit pada kata “jalan” dan

haruslah sentiasa mengamalkan

kata nama am bersifat abstrak pada kata “raya”. frasa nama. kata hubung pancangan. kata nama terbitan kerana penambahan imbuhan

sikap berhati-hati agar kemalangan

apitan meng – kan pada kata kerja “amal”. kata nama. kata ganda berimbuhan. kata hubung pancangan. kata nama terbitan kerana penambahan imbuhan

jalan raya

apitan ke-an pada kata adjektif(malang). kata nama am bersifat konkrit pada kata “jalan” dan

dapat dibendung selain itu tindakan tegas perlu diambil terhadap sesiapa yang melakukan kesalahan

kata nama am bersifat abstrak pada kata “raya”. kata bantu. kata kerja tak transitif. kata bantu. kata ganti tunjuk. kata kerja transitif. kata adjektif. kata bantu. kata kerja pasif. kata sendi. kata ganti tanya tak tentu. kata sandang. kata kerja transitif. kata nama terbitan kerana penambahan imbuhan

7

di jalan raya

apitan ke-an pada kata nama “salah”. kata sendi. kata nama am bersifat konkrit pada kata “jalan” dan kata nama am bersifat abstrak pada kata “raya”.

DEFINISI FRASA

Nik Safiah pada tahun 1993 telah mendefinisikan frasa sebagai unit yang boleh berdiri sendiri daripada satu susunan yang mengandungi sekurang-kurangnya dua perkataan , ataupun satu perkataan yang berpotensi untuk diperluas menjadi dua perkataan atau lebih.

8

Mengikut Buku Petunjuk Tatabahasa Bahasa Melayu yang dihasilkan Profesor Dr. Awang Sariyan, frasa ialah sepatah kata atau lebih daripada sepatah kata yang dapat berfungsi sebagai subjek atau predikat atau objek dalam sesuatu ayat. Za’ba pada tahun 1965 menganggap frasa sebagai rangkai kata. Abdullah Hassan pada tahun 2002 menyatakan bahawa frasa sebagai sekumpulan perkataan. Menurut Prof. Dato’ Dr. Hajah Asmah Hj. Omar, frasa ditakrifkan sebagai urutan dua kata atau lebih yang bertugas sebagai satu kesatuan. Manakala, menurut Pak asraf atau nama sepenuhnya Haji Mohd. Asraf bin Haji Abdul Wahab, frasa bermaksud sepatah kata atau lebih daripada sepatah kata yang dapat bertugas subjek atau predikat atau objek dalam sesuatu ayat.

JENIS-JENIS FRASA Frasa terbahagi kepada empat jenis frasa iaitu frasa nama, frasa kerja, frasa adjektif dan fasa sendi nama. Penamaan sesuatu frasa ditentukan oleh nama kata yang menjadi kata utama frasa. Sekiranya kata yang menjadi kata utama frasa itu ialah kata nama, maka frasa itu disebut frasa nama, jika inti frasa itu

9

ialah kata kerja, maka frasa itu disebut sebagai frasa kerja dan hal ini juga berlaku kepada kata sendi dan kata adjektif.

(a) Frasa nama

Frasa nama (FN) ialah kata nama atau sekumpulan kata yang kata utamanya kata nama dan yang dapat bertugas sebagai subjek, atau predikat, atau objek dalam ayat. Semua kata nama yang dapat bertugas sebagai subjek atau predikat dalam sesuatu ayat merupakan frasa nama. Binaan ayat dasar dalam bahasa Melayu terdiri daripada dua konsitituen yang utama iaitu subjek dan predikat. Unsur- unsur yang membentuk konsitituen utama ayat-ayat dasar bahasa Melayu adalah seperti berikut :

(i)

FN + FN

(ii)

FN + FA

(iii)

FN + FS

(iv)

FN + FK

Dalam sistem tatabahasa Melayu, susunan unsur-unsur frasa nama mesti mematuhi hukum D-M iaitu unsur yang diterangkan mesti mendahului unsur yang menerangkan. Hukum ini menyatakan bahawa unsur penerang dalam sesuatu frasa nama boleh diletakkan sesudah kata nama, tetapi tidak boleh sebelum kata nama.

10

(b) Frasa kerja

Frasa kerja (FK) ialah kata kerja yang dapat bertugas sebagai predikat dalam ayat atau sekumpulan kata yang mempunyai kata kerja sebagai kata utamanya. Kata kerja tersebut pula boleh terdiri daripada kata kerja transitif dan kata kerja tak transitif. Kata kerja transitif boleh hadir secara sendiri atau diikuti oleh satu atau sederetan kata, manakala kata kerja transitif mesti diikuti oleh objek.

(c) Frasa adjektif

Frasa adjektif (FA) ialah susunan perkataan yang terdiri daripada satu atau beberapa perkataan yang mengandungi kata sifat atau kata adjektif sebagai kata intinya. Kata inti merupakan bahagian utama dalam susunan frasa tersebut. Frasa adjektif berfungsi sebagai predikat dan juga sebagai unsur keterangan dan unsur penerang dalam predikat. Sebagai unsur keterangan, kata adjektif hadir sesudah kata kerja dan sebagai unsur penerang, kata adjektif hadir selepas kata nama.

(d) Frasa sendi

Frasa sendi ialah sekumpulan kata yang terdiri daripada kata sendi serta frasa nama sebagai objek atau menjadi pelengkap kata sendi itu. Kata sendi nama adalah bentuk morfem atau kata yang letaknya di hadapan frasa nama.

11

Kata sendi dari, di dan ke adalah kata sendi yang utama kerana paling banyak dan sangat biasa digunakan dalam pertuturan dan penulisan. Contohya: di sini,atau dari tempat itu. Kata sendi nama seperti boleh juga dan sebagai pilihan mesti didahului oleh kata bantu.

FUNGSI FRASA

(a) Frasa nama (b) Frasa nama mampu berfungsi sebagai subjek, atau predikat, atau objek, mahupun sebagai pelengkap dalam suatu binaan ayat. Hal ini dapat dibuktikan melaui contoh ayat-ayat yang berikut :

(i)

Baju itu cantik. ( frasa nama baju itu berfungsi sebagai subjek )

(ii)

Pemuda itu abang saya. ( frasa nama pemuda itu berfungsi sebagai predikat )

(iii)

Dia memancing ikan. ( frasa nama ikan berfungsi sebagai objek )

(iv)

Budak itu berseluar panjang. ( frasa nama panjang berfungsi sebagai pelengkap )

(b) Frasa kerja

12

Dalam binaan ayat dasar, frasa kerja dapat berfungsi sebagai predikat, contohnya :

(i)

Saya sedang memakai baju.

(ii)

Ali suka membeli majalah.

(c) Frasa adjektif Dalam binaan ayat, frasa adjektif boleh berfungsi sebagai predikat, keterangan selepas frasa kerja dan penerang kepada frasa nama. Contohnya :

(i)

Pelajar baharu itu rajin sungguh. ( sebagai predikat )

(ii)

Amer berlari sangat pantas. ( sebagai keterangan frasa kerja )

(iii)

Kadang-kadang saya sakit kepala. ( sebagai penerang kata nama )

(d) Frasa sendi Dalam binaan ayat, frasa sendi boleh bertindak sebagai predikat, penerang frasa nama, dan keterangan frasa kerja. Contohnya :

(i)

Meja itu di belakang almari. ( sebagai predikat )

13

(ii)

Baju di dalam almari itu telah dicuri. ( sebagai penerang frasa nama )

(iii)

Mereka berlari di padang sekolah. ( sebagai keterangan frasa kerja

1.Emak

menjahit

sehelai emak ialah frasa nama yang berfungsi sebagai

baju.

subjek menjahit sehelai baju ialah frasa kerja yang berfungsi sebagai predikat

2.Selipar saya tidak cantik.

selipar saya ialah frasa nama yang berfungsi sebagai subjek

14

tidak cantik ialah predikat 3.Kereta dia sangat cantik.

kereta dia ialah frasa nama yang berfungsi sebagai subjek sangat cantik ialah frasa adjektif yang berfungsi sebagai predikat ayat.

4.Biliknya di belakang ruang biliknya ialah frasa nama yang berfungsi sebagai tamu.

subjek di belakang ruang tamu ialah frasa sendi yang berfungsi sebagai predikat biliknya ialah kata nama am dan nya merupakan kata ganti diri ketiga

5.Ini basikal adik.

ini ialah frasa nama yang berfungsi

sebagai

subjek. basikal adik ialah frasa nama yang berfungsi sebagai predikat dalam ayat. 6.Bas itu dari Kedah.

bas itu

ialah frasa nama am yang berfungsi

sebagai subjek. dari Kedah ialah frasa sendi yang berfungsi sebagai predikat dalam ayat. 7.Pelajar padang.

itu

berlari

di pelajar

itu ialah frasa nama yang berfungsi

sebagai subjek.

15

berlari di padang ialah frasa kerja yang berfungsi sebagai predikat ayat. 8.Jalil sangat gemar bermain Jalil ialah frasa nama yang berfungsi sebagai tennis.

subjek sangat gemar bermain tenis merupakan frasa adjektif

9. Guru-guru itu berbincang.

Guru-guru itu merupakan frasa nama yang berperanan sebagai subjek dan berbincangr berfungsi sebagai predikat. berbincang merupakan frasa kerja

yang terdiri

daripada kata kerja tak transitif. menyelesaikan dia ialah frasa nama yang berfungsi sebagai

10. Dia

masalah itu.

subjek menyelesaikan kesulitan itu ialah frasa kerja yang berfungsi sebagai predikat ayat.

11. Hidung

wanita

mancung.

itu hidung wanita itu merupakan frasa nama yang berfungsi sebagai subjek. mancung pula merupakan frasa adjektif yang

12.

Alor

negeri Kedah.

Setar

berfungsi sebagai predikat. ibu Alor Setar ialah frasa nama yang berfungsi sebagai subjek. Ibu

negeri

Kedah

ialah

frasa

berfungsi sebagai predikat ayat.

16

nama

yang

13.Kakak

saya

paling kakak

anggun.

saya

merupakan

frasa

nama

yang

berfungsi sebagai subjek. paling anggun merupakan frasa adjektif yang berfungsi sebagai predikat. frasa adjektif dalam ayat ini terdiri daripada gabungan kata penguat paling dan frasa adjektif anggun.

14. Ini topi keledar saya.

ini

merupakan frasa nama yang berperanan

sebagai subjek. topi keledar saya ialah frasa nama juga tetapi 15.Aku selalu ke rumah Ali.

berfungsi sebagai predikat ayat. aku merupakan frasa nama yang berfungsi sebagai subjek manakala selalu ke rumah ali merupakan frasa sendi yang berfungsi sebagai predikat. frasa sendi dalam ayat ini terdiri daripada gabungan kata keterangan masa selalu, kata sendi ke dan frasa nama iaitu rumah Ali.

17

RUJUKAN

Ahmad Khair Mohd Nor.(2003). Pengantar Sintaksis Bahasa Melayu. Kuala Lumpur : Utusan Publications & Distributors Sdn Bhd.

Awang Sariyan. (2007). Petunjuk Tatabahasa Bahasa Melayu. Petaling Jaya : Sasbadi Sdn Bhd.

Darwis Harahap (1989). Struktur Sintaksis Ayat Selapis Dalam Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.

Hashim bin Haji Musa.(1990) Sintaksis Bahasa Melayu. Kuala Lumpur : Agensi Penerbitan Nusantara.

Abdullah Hassan, Ainon Mohd. (1994). Tatabahasa Dinamika. Kuala Lumpur : Utusan Publications & Distributors Sdn Bhd.

18

JADUALPERLAKSANAAN TUGAS 2008 MATA PELAJARAN:BAHASA MELAYU (SINTAKSIS DAN MORFOLOGI) NAMA PELAJAR KUMPULAN BIL. TARIKH 1 21.01.2008

:AMIRUDDIN BIN ABD RAHMAN :PPISMP 1D AKTIVITI Dr. Supian mengedarkan soalan tugasan dan memberi penerangan tentang tugasan kepada pelajar.

2.

25.01.2008

Mencari sumber rujukan.

3.

02.02.2008

Membaca buku Petunjuk Tatabahasa untuk mendapatkan kefahaman mengenai tugasan yang harus dilaksanakan.

4.

04.02.2008

Mula membuat analisis kata dalam petikan.

5.

24.03.2008

Menemui Dr. Supian untuk menyemak draf awal kerja kursus.

6.

26.03.2008

Menemui Dr. Supian lagi untuk semakan binaan 15 ayat.

7.

31.03.2008

Menghantar Kerja Kursus.

19

CATATAN

20