Sha`nenozool Quran 1

‫ﺷﺄن ﻧﺰول آﯾﺎت – ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ)ﺳﻮره ﻫﺎي ﺑﻘﺮه‪ ،‬آل ﻋﻤﺮان و ﻧﺴﺎء(‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه آﯾﻪ ‪26‬‬ ‫ﻞ اﻟﱠـﺬِي‬ ‫ﻢ َﮐ ‪‬ﻤﺜَـ ِ‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﻔﺴﺮان از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﻘﻞ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در آﯾﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻣﻨﺎﻓﻘﯿﻦ‪ ،‬دو ﻣﺜﺎل ﺑﺮاى آﻧﻬﺎ ﺑﯿـﺎن ﮐـﺮد )ﻣ‪‬ـ َﺜ ُﻠ ‪‬ﻬ ‪‬‬ ‫ﺐ ﻣِﻦَ اﻟﺴ‪‬ﻤﺎ ِء ‪ (...‬ﻣﻨﺎﻓﻘﯿﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮﺗﺮ و ﺑﺎﻻﺗﺮ از اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯾﻰ ﺑﺰﻧﺪ و از اﯾﻦ راه در وﺣﻰ ﺑـﻮدن ﻗـﺮآن‬ ‫ﺼ ‪‬ﯿ ٍ‬ ‫ا ‪‬ﺳ َﺘ ‪‬ﻮ َﻗ ‪‬ﺪ ﻧﺎراً ‪ -...‬و‪َ -‬أ ‪‬و َﮐ ‪‬‬ ‫اﻇﻬﺎر ﺗﺮدﯾﺪ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ آﯾﻪ ‪ 26‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕﺮ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ در آﯾﺎت ﻗﺮآن‪ ،‬ﻣﺜﻠﻬﺎﯾﻰ ﺑـﻪ "ذﺑـﺎب"‬

‫)ﻣﮕﺲ( و "ﻋﻨﮑﺒﻮت" ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﺸﺮﮐﺎن اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻗﺮار داده زﺑﺎن ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎد ﮔﺸﻮدﻧﺪ و ﻣـﺴﺨﺮه ﮐﺮدﻧـﺪ ﮐـﻪ اﯾـﻦ ﭼﮕﻮﻧـﻪ وﺣـﻰ‬ ‫آﺳﻤﺎﻧﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺨﻦ از "ﻋﻨﮑﺒﻮت" و "ﻣﮕﺲ" ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ؟ آﯾﻪ ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻌﺒﯿﺮاﺗﻰ زﻧﺪه ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺟﻮاب داد‪.‬‬ ‫_________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪41‬‬ ‫ﻰ ﺑﻦ اﺧﻄﺐ‪ ،‬و ﮐﻌﺐ ﺑﻦ اﺷﺮف‪ ،‬و ﺟﻤﻌﻰ دﯾﮕﺮ از ﯾﻬﻮد‪ ،‬ﻫﺮ ﺳﺎل ﻣﺠﻠﺲ ﻣﯿﻬﻤﺎﻧﻰ )ﭘﺮ زرق و ﺑﺮﻗﻰ( از ﻃﺮف ﯾﻬﻮدﯾﺎن‬ ‫اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺣﯿ ‪‬‬ ‫ﺑﺮاى آﻧﻬﺎ ﺗﺮﺗﯿﺐ داده ﻣﻰﺷﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺣﺘﻰ راﺿﻰ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻔﻌﺖ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻗﯿﺎم ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( از ﻣﯿـﺎن ﺑـﺮود‪ ،‬ﺑـﻪ اﯾـﻦ‬ ‫دﻟﯿﻞ )و دﻻﺋﻞ دﯾﮕﺮ( آﯾﺎت ﺗﻮرات را ﮐﻪ در زﻣﯿﻨﻪ اوﺻﺎف ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻮد ﺗﺤﺮﯾﻒ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﻤﺎن "ﺛﻤﻦ ﻗﻠﯿﻞ" و ﺑﻬـﺎى ﮐـﻢ اﺳـﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﻗﺮآن در اﯾﻦ آﯾﻪ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫__________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪ 76‬و ‪77‬‬ ‫از اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﮔﺮوﻫﻰ از ﯾﻬﻮد ﮐﻪ دﺷﻤﻨﻰ ﺑﺎ ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐـﻪ ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﻣﻼﻗـﺎت ﻣـﻰﮐﺮدﻧـﺪ از آﻧﭽـﻪ در ﺗـﻮرات‬ ‫ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺻﻔﺎت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﺒﺮ ﻣﻰدادﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺎن ﯾﻬﻮد از اﯾﻦ اﻣﺮ آﮔﺎه ﺷﺪﻧﺪ و آﻧﻬﺎ را از اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﻬﻰ ﮐﺮدﻧـﺪ‪،‬‬ ‫و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺻﻔﺎت ﻣﺤﻤﺪ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( را ﮐﻪ در ﺗﻮرات آﻣﺪه ﺑﺮاى آﻧﻬﺎ ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﮑﻨﯿﺪ ﺗﺎ در ﭘﯿﺸﮕﺎه ﺧـﺪا دﻟﯿﻠـﻰ ﺑـﺮ ﺿـﺪ ﺷـﻤﺎ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬ ‫آﯾﺎت ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬ ‫___________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪ 78‬و ‪79‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﯾﻬﻮد اوﺻﺎﻓﻰ را ﮐﻪ ﺑﺮاى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( در ﺗﻮرات آﻣﺪه ﺑﻮد ﺗﻐﯿﯿﺮ دادﻧﺪ و اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﺣﻔـﻆ ﻣﻮﻗﻌﯿـﺖ‬ ‫ﺧﻮد و ﻣﻨﺎﻓﻌﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﺎل از ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻋﻮام ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻰرﺳﯿﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﺒﻌﻮث ﺷﺪ‪ ،‬و اوﺻـﺎف او را ﺑـﺎ آﻧﭽـﻪ در‬ ‫ﺗﻮرات آﻣﺪه ﺑﻮد ﻣﻄﺎﺑﻖ دﯾﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺮﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ در ﺻﻮرت روﺷﻦ ﺷﺪن اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺎﻓﻊ آﻧﻬﺎ در ﺧﻄﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺠﺎى اوﺻـﺎف واﻗﻌـﻰ ﻣـﺬﮐﻮر در‬ ‫ﺗﻮرات‪ ،‬ﺻﻔﺎﺗﻰ ﺑﺮ ﺿﺪ آن ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﻋﻮام ﯾﻬﻮد ﮐﻪ ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺻﻔﺎت واﻗﻌﻰ آن ﺣﻀﺮت را ﺷﻨﯿﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از ﻋﻠﻤﺎى ﺧﻮد ﻣـﻰﭘﺮﺳـﯿﺪﻧﺪ‪:‬‬ ‫آﯾﺎ اﯾﻦ ﻫﻤﺎن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮﻋﻮد ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺸﺎرت ﻇﻬﻮر او را ﻣﻰدادﯾﺪ؟ آﻧﻬﺎ آﯾﺎت ﺗﺤﺮﯾﻒ ﺷﺪه ﺗﻮرات را ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫___________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪89‬‬ ‫از اﻣﺎم ﺻﺎدق )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ذﯾﻞ اﯾﻦ آﯾﺎت ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﯾﻬﻮد در ﮐﺘﺎﺑﻬﺎى ﺧﻮﯾﺶ دﯾﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﺠﺮﺗﮕﺎه ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﺑﯿﻦ ﮐﻮه"ﻋﯿﺮ" و ﮐﻮه"اﺣـﺪ"‬ ‫)دو ﮐﻮه در دو ﻃﺮف ﻣﺪﯾﻨﻪ( ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﯾﻬﻮد از ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﯿﺮون آﻣﺪﻧﺪ و در ﺟﺴﺘﺠﻮى ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮت رﺳﻮل اﮐﺮم )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ(‬ ‫ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﺑﻪ ﮐﻮﻫﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺣﺪاد" رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪" :‬ﺣﺪاد" ﻫﻤﺎن "اﺣﺪ" اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﻣﺘﻔﺮق ﺷـﺪﻧﺪ و ﻫـﺮ ﮔﺮوﻫـﻰ در ﺟـﺎﯾﻰ ﻣـﺴﮑﻦ‬ ‫ﮔﺰﯾﺪﻧﺪ؛ ﺑﻌﻀﻰ در ﺳﺮزﻣﯿﻦ "ﺗﯿﻤﺎ" و ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕﺮ در "ﻓﺪك" و ﻋﺪهاى در" ﺧﯿﺒﺮ"‪ .‬آﻧﺎن ﮐﻪ در "ﺗﯿﻤﺎ" ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯿﻞ دﯾﺪار ﺑﺮادران ﺧﻮﯾﺶ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ ،‬در‬ ‫اﯾﻦ اﺛﻨﺎ ﻋﺮﺑﻰ ﻋﺒﻮر ﻣﻰﮐﺮد ﻣﺮﮐﺒﻰ را از او ﮐﺮاﯾﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬وى ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را از ﻣﯿﺎن ﮐﻮه"ﻋﯿﺮ" و "اﺣﺪ" ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺮد‪ ،‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐـﻪ ﺑـﯿﻦ‬ ‫اﯾﻦ دو ﮐﻮه رﺳﯿﺪى ﻣﺎ را آﮔﺎه ﻧﻤﺎ‪ .‬ﻣﺮد ﻋﺮب ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﺪﯾﻨﻪ رﺳﯿﺪ‪ ،‬اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻨﺠﺎ ﻫﻤﺎن ﺳﺮزﻣﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ دو ﮐﻮه ﻋﯿﺮ و اﺣـﺪ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ اﺷﺎره ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﯾﻦ ﻋﯿﺮ اﺳﺖ و آن ﻫﻢ اﺣﺪ‪ .‬ﯾﻬﻮد از ﻣﺮﮐﺐ ﭘﯿﺎده ﺷﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﻮد رﺳﯿﺪﯾﻢ‪ ،‬دﯾﮕﺮ اﺣﺘﯿـﺎج ﺑـﻪ‬

‫ﻣﺮﮐﺐ ﺗﻮ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬و ﻫﺮ ﺟﺎ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻰ ﺑﺮو‪ .‬ﻧﺎﻣﻪاى ﺑﻪ ﺑﺮادران ﺧﻮﯾﺶ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ آن ﺳﺮزﻣﯿﻦ را ﯾﺎﻓﺘﯿﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﺎ ﮐﻮچ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬در ﭘﺎﺳـﺦ آﻧﻬـﺎ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﻣﺎ در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﺴﮑﻦ ﮔﺰﯾﺪهاﯾﻢ و ﺧﺎﻧﻪ و اﻣﻮاﻟﻰ ﺗﻬﯿﻪ ﮐﺮدهاﯾﻢ و از آن ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪاى ﻧﺪارﯾﻢ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮﻋﻮد ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻧﻤﻮد‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻮى ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﯿﻢ آﻣﺪ! آﻧﻬﺎ در ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و اﻣﻮال ﻓﺮاواﻧﻰ ﮐﺴﺐ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺧﺒﺮ ﺑﻪ ﺳﻠﻄﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺗﺒـﻊ" رﺳـﯿﺪ و ﺑـﺎ آﻧﻬـﺎ‬ ‫ﺟﻨﮕﯿﺪ‪ ،‬ﯾﻬﻮد در ﻗﻠﻌﻪﻫﺎى ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺘﺤﺼﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬وى آﻧﻬﺎ را ﻣﺤﺎﺻﺮه ﮐﺮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻣﺎن داد‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧـﺰد ﺳـﻠﻄﺎن آﻣﺪﻧـﺪ‪ .‬ﺗﺒـﻊ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻣـﻦ اﯾـﻦ‬ ‫ﺳﺮزﻣﯿﻦ را ﭘﺴﻨﺪﯾﺪهام و در اﯾﻦ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺧﻮاﻫﻢ ﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬در ﭘﺎﺳﺦ وى ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا اﯾﻦ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻫﺠﺮﺗﮕﺎه ﭘﯿﺎﻣﺒﺮى اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺟـﺰ او‬ ‫ﮐﺴﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﯾﺎﺳﺖ در اﯾﻦ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﺗﺒﻊ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﻦ از ﺧﺎﻧﺪان ﺧﻮﯾﺶ ﮐﺴﺎﻧﻰ را در اﯾﻨﺠﺎ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻢ داد ﺗﺎ آن زﻣـﺎﻧﻰ ﮐـﻪ‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮﻋﻮد ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬وى را ﯾﺎرى ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا او دو ﻗﺒﯿﻠﻪ ﻣﻌﺮوف اوس و ﺧﺰرج را در آن ﻣﮑﺎن ﺳﺎﮐﻦ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ دو ﻗﺒﯿﻠﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐـﻪ ﺟﻤﻌﯿـﺖ ﻓﺮاواﻧـﻰ‬ ‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻣﻮال ﯾﻬﻮد ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻬﻮدﯾﺎن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﺒﻌﻮث ﮔﺮدد ﺷﻤﺎ را از ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﺎ ﺑﯿﺮون ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد! ﻫﻨﮕـﺎﻣﻰ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﺒﻌﻮث ﺷﺪ‪ ،‬اوس و ﺧﺰرج ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻧﺼﺎر ﻣﻌﺮوف ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ او اﯾﻤـﺎن آوردﻧـﺪ اﻣـﺎ ﯾﻬﻮدﯾـﺎن او را اﻧﮑـﺎر ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ .‬اﯾـﻦ‬ ‫ﻞ ‪‬ﯾ ‪‬ﺴ َﺘ ْﻔ ِﺘﺤ‪‬ﻮ َن ﻋ‪‬ﻠَﻰ اﻟﱠﺬِﯾﻦَ َﮐ َﻔﺮُوا"‪ .‬آرى ﻫﻤﺎن ﺟﻤﻌﯿﺘﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺑـﺮاى اﯾﻤـﺎن ﺑـﻪ رﺳـﻮل ﺧـﺪا آﻣـﺪه‬ ‫اﺳﺖ ﻣﻌﻨﻰ آﯾﻪ "و ﮐﺎﻧُﻮا ﻣِﻦْ َﻗ ‪‬ﺒ ُ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ و در ﺑﺮاﺑﺮ اوس و ﺧﺰرج اﻓﺘﺨﺎرﺷﺎن اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮى ﻣﺒﻌﻮث ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و آﻧﻬﺎ ﯾﺎران ﺧﺎص وى ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑـﺮ اﺛـﺮ ﺗﻌـﺼﺐ و ﻟﺠـﺎج و دﻧﯿـﺎ‬ ‫ﭘﺮﺳﺘﻰ‪ ،‬در ﺻﻒ دﺷﻤﻨﺎن او ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ دور اﻓﺘﺎدﮔﺎن ﮔﺮد او را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﯾﺎراﻧﺶ ﭘﯿﻮﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫_______________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪97‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ آﻣﺪ‪ ،‬روزى ﯾﮑﻰ از ﻋﻠﻤﺎى ﯾﻬﻮد ﺑﻪ ﻧﺎم اﺑﻦ ﺻﻮرﯾﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻰ از ﯾﻬﻮد ﻓﺪك ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﺳﺆاﻻت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻰ از ﺣﻀﺮﺗﺶ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﯾﻰ را ﮐﻪ ﮔﻮاه ﻧﺒـﻮت و رﺳـﺎﻟﺖ او ﺑـﻮد ﺟـﺴﺘﺠﻮ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠـﻪ ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬اى‬ ‫ﻣﺤﻤ‪‬ﺪ! ﺧﻮاب ﺗﻮ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟ زﯾﺮا ﺑﻪ ﻣﺎ اﻃﻼﻋﺎﺗﻰ درﺑﺎره ﺧﻮاب ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮﻋﻮد داده ﺷﺪه اﺳﺖ؟ ﻓﺮﻣـﻮد‪" :‬ﺗﻨـﺎم ﻋﯿﻨـﺎى و ﻗﻠﺒـﻰ ﯾﻘﻈـﺎن!" ﭼـﺸﻢ ﻣـﻦ ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﻮاب ﻣﻰرود‪ ،‬اﻣﺎ ﻗﻠﺒﻢ ﺑﯿﺪار اﺳﺖ‪ .".‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬راﺳﺖ ﮔﻔﺘﻰ اى ﻣﺤﻤﺪ! و ﭘﺲ از ﺳﺆاﻻت ﻣﺘﻌﺪد دﯾﮕﺮ‪ ،‬اﺑﻦ ﺻﻮرﯾﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﯾﮏ ﺳﺆال ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪه ﮐﻪ اﮔﺮ‬ ‫آن را ﺻﺤﯿﺢ ﺟﻮاب دﻫﻰ ﺑﻪ ﺗﻮ اﯾﻤﺎن ﻣﻰآورﯾﻢ و از ﺗﻮ ﭘﯿﺮوى ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺮد‪ ،‬ﻧﺎم آن ﻓﺮﺷﺘﻪاى ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﺎزل ﻣﻰﺷﻮد ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻦ‬ ‫ﺻﻮرﯾﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬او دﺷﻤﻦ ﻣﺎ اﺳﺖ‪ ،‬دﺳﺘﻮرﻫﺎى ﻣﺸﮑﻞ درﺑﺎره ﺟﻬﺎد و ﺟﻨﮓ ﻣﻰآورد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﯿﮑﺎﺋﯿﻞ ﻫﻤﯿﺸﻪ دﺳﺘﻮرﻫﺎى ﺳـﺎده و راﺣـﺖ آورده‪ ،‬اﮔـﺮ ﻓﺮﺷـﺘﻪ‬ ‫وﺣﻰ ﺗﻮ ﻣﯿﮑﺎﺋﯿﻞ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺗﻮ اﯾﻤﺎن ﻣﻰآوردﯾﻢ!‬ ‫____________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪99‬‬ ‫از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ "اﺑﻦ ﺻﻮرﯾﺎ" داﻧﺸﻤﻨﺪ ﯾﻬﻮدى‪ ،‬از روى ﻟﺠﺎج و ﻋﻨﺎد ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﭼﯿﺰى ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮاى ﻣﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎﺷﺪ ﻧﯿﺎوردهاى! و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪ روﺷﻨﻰ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﺎزل ﻧﮑﺮده ﺗﺎ ﻣﺎ از ﺗﻮ ﺗﺒﻌﯿﺖ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬آﯾﻪ ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ او ﺻﺮﯾﺤﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ "‪."1‬‬ ‫______________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪104‬‬ ‫"اﺑﻦ ﻋﺒﺎس" ﻣﻔﺴﺮ ﻣﻌﺮوف اﺳﻼم ﻧﻘﻞ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ :‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺻﺪر اﺳﻼم ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﺸﻐﻮل ﺳﺨﻦ ﮔﻔـﺘﻦ ﺑـﻮد و ﺑﯿـﺎن آﯾـﺎت و‬ ‫اﺣﮑﺎم اﻟﻬﻰ ﻣﻰﮐﺮد‪ ،‬ﮔﺎﻫﻰ از او ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﮐﻤﻰ ﺑﺎ ﺗﺎﻧّﻰ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺧﻮب درك ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺳﺆاﻻت و ﺧﻮاﺳـﺘﻪﻫـﺎى ﺧـﻮد را ﻧﯿـﺰ‬ ‫ﻣﻄﺮح ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاى اﯾﻦ درﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻤﻠﻪ "راﻋﻨﺎ" ﮐﻪ از ﻣﺎده"رﻋﻰ" ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﻣﻬﻠﺖ دادن اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﻰﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻰ ﯾﻬـﻮد ﻫﻤـﯿﻦ ﮐﻠﻤـﻪ"راﻋﻨـﺎ" را از‬ ‫ﻣﺎده "رﻋﻮﻧﻪ" ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﮐﻮدﻧﻰ و ﺣﻤﺎﻗﺖ اﺳﺖ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪) .‬در ﺻﻮرت اول ﻣﻔﻬﻮﻣﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ‪" :‬ﺑﻪ ﻣـﺎ ﻣﻬﻠـﺖ ﺑـﺪه" وﻟـﻰ در ﺻـﻮرت دوم‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻨﮑﻪ "ﻣﺎ را ﺗﺤﻤﯿﻖ ﮐﻦ"!(‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺮاى ﯾﻬﻮد دﺳﺘﺎوﯾﺰى ﭘﯿﺪا ﺷﺪه ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻤﺎن ﺟﻤﻠﻪاى ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﯾﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬ ‫را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﺮاى ﺟﻠﻮﮔﯿﺮى از اﯾﻦ ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﻣﺆﻣﻨﺎن دﺳﺘﻮر داد ﺑﻪ ﺟﺎى ﺟﻤﻠﻪ "راﻋﻨﺎ"‪ ،‬ﺟﻤﻠﻪ "اُﻧﻈﺮﻧﺎ" را ﺑﻪ ﮐـﺎر ﺑﺮﻧـﺪ ﮐـﻪ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻣﻔﻬﻮم را ﻣﻰرﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬و دﺳﺘﺎوﯾﺰى ﺑﺮاى دﺷﻤﻦ ﻟﺠﻮج ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ ﻣﻔﺴﺮان ﮔﻔﺘـﻪاﻧـﺪ ﮐـﻪ ﺟﻤﻠـﻪ راﻋﻨـﺎ" در ﻟﻐـﺖ ﯾﻬـﻮد ﯾـﮏ ﻧـﻮع دﺷـﻨﺎم ﺑـﻮد و‬ ‫ﻣﻔﻬﻮﻣﺶ اﯾﻦ ﺑﻮد ﺑﺸﻨﻮ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺸﻨﻮى" اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﺗﮑﺮار ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﻰﺧﻨﺪﯾﺪﻧﺪ!‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕﺮ ﻧﻘﻞ ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﻬﻮد ﺑﻪ ﺟـﺎى راﻋﻨـﺎ"‪" ،‬راﻋﯿﻨـﺎ"‬ ‫ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻨﯿﺶ "ﭼﻮﭘﺎن ﻣﺎ" اﺳﺖ‪ ،‬و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( را ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻗﺮار ﻣﻰدادﻧﺪ و از اﯾﻦ راه اﺳـﺘﻬﺰا ﻣـﻰﮐﺮدﻧـﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ اﯾـﻦ ﺷـﺄن‬ ‫ﻧﺰوﻟﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻀﺎدي ﻧﺪارﻧﺪ و ﻗﺎﺑﻞ ﺟﻤﻊ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫_____________________________________‬

‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪108‬‬ ‫از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ"وﻫﺐ ﺑﻦ زﯾﺪ" و" راﻓﻊ ﺑﻦ ﺣﺮﻣﻠﻪ" ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬از ﺳﻮى ﺧﺪا ﻧﺎﻣـﻪاى ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣـﺎ‬ ‫ﺑﯿﺎور ﺗﺎ آن را ﻗﺮاﺋﺖ ﮐﻨﯿﻢ و ﺳﭙﺲ اﯾﻤﺎن ﺑﯿﺎورﯾﻢ! و ﯾﺎ ﻧﻬﺮﻫﺎﯾﻰ ﺑﺮاى ﻣﺎ ﺟﺎرى ﻓﺮﻣﺎ ﺗﺎ از ﺗﻮ ﭘﯿﺮوى ﮐﻨﯿﻢ!‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕـﺮ ﮔﻔﺘـﻪاﻧـﺪ‪ :‬ﮔﺮوﻫـﻰ از ﻋـﺮب از‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻫﻤﺎن ﺗﻘﺎﺿﺎﯾﻰ را ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﻬﻮد از ﻣﻮﺳﻰ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺪا را آﺷﮑﺎرا ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧـﺸﺎن ده ﺗـﺎ ﺑـﺎ ﭼـﺸﻢ ﺧـﻮد ﺑﺒﯿﻨـﯿﻢ و‬ ‫اﯾﻤﺎن ﺑﯿﺎورﯾﻢ! ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺗﻘﺎﺿﺎ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺮاى آﻧﺎن ﺑﺘﻰ از درﺧﺖ ﻣﺨﺼﻮص "ذات اﻧﻮاط" ﻗﺮار دﻫـﺪ‬ ‫ﻢ آﻟﻬﮥ" ﺑﺮاى ﻣﺎ ﺑﺘﻰ ﻗﺮار ده ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺑـﺖ ﭘﺮﺳـﺘﺎن‬ ‫ﺗﺎ آن را ﭘﺮﺳﺘﺶ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺟﺎﻫﻼن ﺑﻨﻰ اﺳﺮاﺋﯿﻞ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻰ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪" :‬اﺟ‪‬ﻌ‪‬ﻞْ ﻟَﻨﺎ إِﻟﻬ ًﺎ ﮐَﻤﺎ َﻟ ‪‬ﻬ ‪‬‬ ‫دارﻧﺪ! آﯾﻪ ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬ ‫_______________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪113‬‬ ‫از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﮔﺮوﻫﻰ از ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن "ﻧﺠﺮان" ﺧﺪﻣﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻋﺪهاى از ﻋﻠﻤﺎى ﯾﻬﻮد ﻧﯿـﺰ در‬ ‫آﻧﺠﺎ ﺣﻀﻮر ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ و ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن در ﻣﺤﻀﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻧﺰاع و ﻣﺸﺎﺟﺮه در ﮔﺮﻓﺖ‪" .‬راﻓﻊ ﺑﻦ ﺣﺮﻣﻠـﻪ" ﯾﮑـﻰ از ﯾﻬﻮدﯾـﺎن رو ﺑـﻪ‬ ‫ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﺋﯿﻦ ﺷﻤﺎ ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎﺳﻰ ﻧﺪارد و ﻧﺒﻮ‪‬ت ﻋﯿﺴﻰ و ﮐﺘﺎب او اﻧﺠﯿﻞ را اﻧﮑﺎر ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺮدى از ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﻧﺠﺮان ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺟﻤﻠـﻪ‬ ‫او را در ﭘﺎﺳﺦ آن ﯾﻬﻮدى ﺗﮑﺮار ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﺋﯿﻦ ﯾﻬﻮد ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎﺳـﻰ ﻧـﺪارد‪ .‬در اﯾـﻦ ﻫﻨﮕـﺎم آﯾـﻪ ﻓـﻮق ﻧـﺎزل ﺷـﺪ و ﻫـﺮ دو دﺳـﺘﻪ را ﺑﺨـﺎﻃﺮ ﮔﻔﺘـﺎر‬ ‫ﻧﺎدرﺳﺘﺸﺎن ﻣﻼﻣﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫_______________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪.‬آﯾﻪ‪114‬‬ ‫از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﭼﻨﯿﻦ آﻣﺪه ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ در ﻣﻮرد"ﻓﻄﻠﻮس" روﻣﻰ و ﯾﺎران ﻣﺴﯿﺤﻰ او ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﻨﻰ اﺳﺮاﺋﯿﻞ ﺟﻨﮕﯿﺪﻧﺪ و ﺗﻮرات را آﺗﺶ زدﻧـﺪ‬ ‫و ﻓﺮزﻧﺪان آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﺳﺎرت ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺖ اﻟﻤﻘﺪس را وﯾﺮان ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و ﻣﺮدارﻫﺎ در آن رﯾﺨﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﻮﺷـﺶ در ﺗﺨﺮﯾـﺐ و ﻧـﺎﺑﻮدى ﺑﯿـﺖ اﻟﻤﻘـﺪس ﻫـﻢ‬ ‫ﭼﻨﺎن اداﻣﻪ داﺷﺖ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻓﺘﺢ ﺷﺪ‪ .‬در رواﯾﺘﻰ از اﻣﺎم ﺻﺎدق )ﻋﻠﯿﻪ اﻟـﺴﻼم( ﻧﯿـﺰ ﻣـﻰﺧـﻮاﻧﯿﻢ ﮐـﻪ اﯾـﻦ آﯾـﻪ در ﻣـﻮرد ﻗـﺮﯾﺶ ﻧـﺎزل‬ ‫ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬در آن ﻫﻨﮕﺎم ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( را از ورود ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﮑﻪ و ﻣﺴﺠﺪ اﻟﺤﺮام ﺟﻠﻮﮔﯿﺮى ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ ﺷﺎن ﻧﺰول ﺳﻮﻣﻰ ﺑـﺮاى آﯾـﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮر ﻣﮑﺎﻧﻬﺎﯾﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﻣﮑﻪ ﺑﺮاى ﻧﻤﺎز داﺷﺘﻨﺪ و ﻣﺸﺮﮐﺎن ﭘﺲ از ﻫﺠﺮت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( آﻧﻬـﺎ را وﯾـﺮان ﮐﺮدﻧـﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺷﺎن ﻧﺰوﻟﻬﺎى ﻓﻮق ﯾﮑﻰ از اﺑﻌﺎد ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫_________________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪115‬‬ ‫در ﺷﺎن ﻧﺰول آﯾﻪ رواﯾﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻗﺒﻠﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﺑﯿﺖ اﻟﻤﻘﺪس ﺑﻪ‬ ‫ﮐﻌﺒﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬ﯾﻬﻮد در ﻣﻘﺎم اﻧﮑﺎر ﺑﺮ آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﯾﺮاد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﮕﺮ ﻣﻰﺷﻮد ﻗﺒﻠﻪ را ﺗﻐﯿﯿﺮ داد؟ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ داد ﮐـﻪ ﺷـﺮق‬ ‫و ﻏﺮب ﺟﻬﺎن از آن ﺧﺪا اﺳﺖ‪ .‬در رواﯾﺖ دﯾﮕﺮى ﻣﻰﺧﻮاﻧﯿﻢ‪ :‬ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ در ﻣﻮرد ﻧﻤﺎز ﻣﺴﺘﺤﺒﻰ ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮﮔـﺎه اﻧـﺴﺎن ﺳـﻮار ﺑـﺮ ﻣﺮﮐـﺐ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻮ ﮐﻪ ﺑﺮود )ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻤﺎز ﻣﺴﺘﺤﺒﻰ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕﺮ از "ﺟﺎﺑﺮ" ﻧﻘﻞ ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و‬ ‫آﻟﻪ( ﮔﺮوﻫﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺑﻪ ﯾﮑﻰ از ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎى ﺟﻨﮓ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ ،‬ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم ﮐﻪ ﺗﺎرﯾﮑﻰ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻗﺒﻠﻪ را ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ و ﻫﺮ ﮔﺮوﻫﻰ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮﯾﻰ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم ﻃﻠﻮع آﻓﺘﺎب دﯾﺪﻧﺪ ﻫﻤﮕﻰ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ ﺟﺎﻧﺐ ﻗﺒﻠﻪ ﻧﻤﺎز ﮔﺬاردهاﻧﺪ‪ ،‬از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺳﺆال ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬آﯾـﻪ ﻓـﻮق ﻧـﺎزل‬ ‫ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﻤﺎزﻫﺎﯾﺸﺎن در ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺎﻟﺘﻰ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﻮد )اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﺣﮑﻢ ﺷﺮاﺋﻄﻰ دارد ﮐﻪ در ﮐﺘﺐ ﻓﻘﻬﻰ آﻣﺪه اﺳﺖ(‪.‬‬ ‫ﻫﯿﭻ ﻣﺎﻧﻌﻰ ﻧﺪارد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺷﺎن ﻧﺰوﻟﻬﺎى ﻓﻮق ﺑﺮاى آﯾﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫___________________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪120‬‬ ‫ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﯾﻬﻮد ﻣﺪﯾﻨﻪ و ﻧﺼﺎراى ﻧﺠﺮان اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻫﻤﻮاره در ﻗﺒﻠﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧـﺪ‬ ‫ﻗﺒﻠﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را از ﺑﯿﺖ اﻟﻤﻘﺪس ﺑﻪ ﺳﻮى ﮐﻌﺒﻪ ﮔﺮداﻧﯿﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﻣـﺎﯾﻮس ﺷـﺪﻧﺪ )و ﺷـﺎﯾﺪ در اﯾـﻦ ﻣﯿـﺎن ﺑﻌـﻀﻰ از ﻃﻮاﺋـﻒ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﯾﺮاد ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﮐﺎرى ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ رﻧﺠﺶ ﯾﻬﻮد و ﻧﺼﺎرى ﮔﺮدد(‪ .‬آﯾﻪ ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﮔـﺮوه از ﯾﻬـﻮد‬ ‫و ﻧﺼﺎرى ﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ در ﻗﺒﻠﻪ و ﻧﻪ ﺑﺎ ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮ از ﺗﻮ راﺿﻰ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺰ اﯾﻨﮑﻪ آﺋﯿﻦ آﻧﻬﺎ را درﺑﺴﺖ ﺑﭙﺬﯾﺮى‪ .‬ﺑﻌـﻀﻰ دﯾﮕـﺮ ﻧﻘـﻞ ﮐـﺮدهاﻧـﺪ ﮐـﻪ‬

‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( اﺻﺮار ﻓﺮاوان داﺷﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دو ﮔﺮوه را راﺿﻰ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ اﺳﻼم را ﭘﺬﯾﺮا ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬آﯾﻪ ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑـﻪ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﮑﺮ را از ﺳﺮ ﺑﺪر ﮐﻦ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﻗﯿﻤﺖ راﺿﻰ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ ﺟﺰ آﻧﮑﻪ از آﺋﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﭘﯿﺮوي ﮐﻨﯽ‪.‬‬ ‫_________________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪121‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻰ از ﻣﻔﺴﺮان ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ درﺑﺎره اﻓﺮادى ﮐﻪ ﺑﺎ "ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻦ اﺑﻰ ﻃﺎﻟﺐ" از ﺣﺒﺸﻪ آﻣﺪﻧﺪ و از ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺑﻮدﻧـﺪ ﮐـﻪ در آﻧﺠـﺎ ﺑـﻪ او ﭘﯿﻮﺳـﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧـﺎزل‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﭼﻬﻞ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻰ و دو ﻧﻔﺮ اﻫﻞ ﺣﺒﺸﻪ‪ ،‬و ﻫﺸﺖ ﻧﻔﺮ از راﻫﺒﺎن ﺷﺎم ﮐﻪ "ﺑﺤﯿـﺮا" راﻫـﺐ ﻣﻌـﺮوف ﻧﯿـﺰ ﺟـﺰء آﻧـﺎن ﺑـﻮد‪ .‬ﺑﻌـﻀﻰ دﯾﮕـﺮ‬ ‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ آﯾﻪ درﺑﺎره اﻓﺮادى از ﯾﻬﻮد ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ "ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑﻦ ﺳﻼم" و "ﺳﻌﯿﺪ ﺑﻦ ﻋﻤﺮو" و"ﺗﻤﺎم ﺑﻦ ﯾﻬﻮدا" و اﻣﺜﺎل آﻧﻬﺎ ﻧﺎزل ﺷﺪه ﮐـﻪ اﺳـﻼم را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨـﺪ‬ ‫و ﺑﺮاﺳﺘﻰ ﻣﺆﻣﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫_____________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪ 133‬ﺗﺎ ‪137‬‬ ‫در ﺷﺎن ﻧﺰول اﯾﻦ آﯾﺎت از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻋﻠﻤﺎى ﯾﻬﻮد و ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﻧﺠﺮان ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ داﺷﺘﻨﺪ‪ :‬ﻫﺮ ﯾـﮏ از اﯾـﻦ‬ ‫دو ﮔﺮوه ﺧﻮد را اوﻟﻰ و ﺳﺰاوارﺗﺮ ﺑﻪ آﺋﯿﻦ ﺣﻖ ﻣﻰداﻧﺴﺖ و دﯾﮕﺮى را ﻧﻔﻰ ﻣﻰﮐﺮد‪ ،‬ﯾﻬﻮدﯾﺎن ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﻮﺳﻰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣـﺎ از ﻫﻤـﻪ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮان ﺑﺮﺗـﺮ اﺳـﺖ و‬ ‫ﮐﺘﺎب ﻣﺎ ﺗﻮرات ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﯿﻦ ﻫﻤﯿﻦ ادﻋﺎ را ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﯿﺢ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ و اﻧﺠﯿﻞ ﺑﺮﺗـﺮﯾﻦ ﮐﺘـﺐ آﺳـﻤﺎﻧﻰ اﺳـﺖ‪ ،‬و ﻫـﺮ ﯾـﮏ از‬ ‫ﭘﯿﺮوان اﯾﻦ دو ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮﯾﺶ دﻋﻮت ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬آﯾﺎت ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬ ‫__________________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪158‬‬ ‫ﭘﯿﺶ از ﻇﻬﻮر اﺳﻼم و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻘﺎرن آن‪ ،‬ﻣﺸﺮﮐﺎن و ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﺮاى اﻧﺠﺎم ﻣﻨﺎﺳﮏ ﺣﺞ ﺑﻪ ﻣﮑﻪ ﻣـﻰآﻣﺪﻧـﺪ‪ ،‬و ﻣﺮاﺳـﻢ ﺣـﺞ را ﮐـﻪ اﺻـﻞ آن از زﻣـﺎن‬ ‫اﺑﺮاﻫﯿﻢ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻰ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار زﯾﺎدى از ﺧﺮاﻓﺎت و ﺷﺮك آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻰدادﻧﺪ ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ وﻗﻮف ﺑﻪ ﻋﺮﻓـﺎت‪ ،‬ﻗﺮﺑـﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻃـﻮاف‪ ،‬ﺳـﻌﻰ‬ ‫ﺻﻔﺎ و ﻣﺮوه ﺑﻮد‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ اﻋﻤﺎل ﺑﺎ وﺿﻊ ﺧﺎﺻﻰ ﺻﻮرت ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﺳﻼم ﺑﺎ اﺻﻼح و ﺗﺼﻔﯿﻪاى ﮐﻪ در اﯾـﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ آورد‪ ،‬اﺻـﻞ اﯾـﻦ ﻋﺒـﺎدت‬ ‫ﺑﺰرگ و ﻣﺮاﺳﻢ ﺻﺤﯿﺢ و ﺧﺎﻟﺺ از ﺷﺮك آن را اﻣﻀﺎ ﻧﻤﻮد و ﺑﺮ روى ﺧﺮاﻓﺎت ﺧﻂ ﺑﻄﻼن ﮐﺸﯿﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻋﻤﺎل و ﻣﻨﺎﺳﮑﻰ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻰﺷﺪ‪"،‬ﺳﻌﻰ"‬ ‫ﯾﻌﻨﻰ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﺎن دو ﮐﻮه ﻣﻌﺮوف ﺻﻔﺎ و ﻣﺮوه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺸﺮﮐﺎن در ﺑﺎﻻى ﮐﻮه "ﺻﻔﺎ" ﺑﺘﻰ ﻧﺼﺐ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم "اﺳﺎف" و ﺑﺮ ﮐﻮه"ﻣﺮوه" ﺑـﺖ دﯾﮕـﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎم"ﻧﺎﺋﻠﻪ" و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻌﻰ از اﯾﻦ دو ﮐﻮه ﺑﺎﻻ ﻣﻰرﻓﺘﻨﺪ و آن دو ﺑﺖ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺒﺮّك ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﻮد ﻣﺴﺢ ﻣﻰﮐﺮدﻧـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ اﯾـﻦ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬از ﺳﻌﻰ ﻣﯿﺎن ﺻﻔﺎ و ﻣﺮوه ﮐﺮاﻫﺖ داﺷﺘﻨﺪ و ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ در اﯾﻦ ﺷﺮاﺋﻂ ﺳﻌﻰ ﺻﻔﺎ و ﻣﺮوه ﮐﺎر ﺻﺤﯿﺤﻰ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬آﯾﻪ ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬـﺎ‬ ‫اﻋﻼم داﺷﺖ ﮐﻪ ﺻﻔﺎ و ﻣﺮوه از ﺷﻌﺎﺋﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻧﺎدان آﻧﻬﺎ را آﻟﻮده ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬دﻟﯿﻞ ﺑـﺮ اﯾـﻦ ﻧﯿـﺴﺖ ﮐـﻪ ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻓﺮﯾـﻀﻪ ﺳـﻌﻰ را ﺗـﺮك‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫___________________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪ 159‬و ‪160‬‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻫﻤﭽﻮن "ﻣﻌﺎذ ﺑﻦ ﺟﺒﻞ" و"ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻣﻌﺎذ" و "ﺧﺎرﺟﮥ ﺑﻦ زﯾﺪ" ﺳﺆاﻻﺗﻰ از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﯾﻬﻮد ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ از ﺗﻮرات )ﮐـﻪ ارﺗﺒـﺎط‬ ‫ﺑﺎ ﻇﻬﻮر ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( داﺷﺖ( ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ واﻗﻊ ﻣﻄﻠﺐ را ﮐﺘﻤﺎن ﮐﺮده و از ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺧﻮددارى ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬آﯾﻪ ﻓﻮق درﺑﺎره آﻧﻬﺎ ﻧـﺎزل ﺷـﺪ‪) ،‬و‬ ‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﮐﺘﻤﺎن ﺣﻖ را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻮﺷﺰد ﮐﺮد(‪.‬‬ ‫_______________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪ 168‬و ‪169‬‬ ‫از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﻌﻀﻰ از ﻃﻮاﺋﻒ ﻋﺮب ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ" ﺛﻘﯿﻒ" و" ﺧﺰاﻋﻪ" و ﻏﯿﺮ آﻧﻬﺎ ﻗﺴﻤﺘﻰ از اﻧﻮاع زراﻋـﺖ و ﺣﯿﻮاﻧـﺎت را ﺑـﺪون دﻟﯿـﻞ ﺑـﺮ ﺧـﻮد‬ ‫ﺣﺮام ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪) ،‬ﺣﺘﻰ ﺗﺤﺮﯾﻢ آن را ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻰدادﻧﺪ( آﯾﺎت ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و آﻧﻬﺎ را از اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﺎروا ﺑﺎز داﺷﺖ‪.‬‬ ‫__________________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ‪ 174‬و ‪175‬‬ ‫ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻫﻤﻪ ﻣﻔﺴﺮان آﯾﺎت ﻓﻮق در ﻣﻮرد اﻫﻞ ﮐﺘﺎب ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﻤﺎى ﯾﻬﻮد ﻧﻈﺮ دارد ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از ﻇﻬـﻮر ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ اﺳـﻼم )ﺻـﻠﯽ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺻﻔﺎت و ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎى او را ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻧﭽﻪ در ﮐﺘﺐ ﺧﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮاى ﻣﺮدم ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻰ ﭘﺲ از ﻇﻬﻮر ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ(‬

‫و ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮاﯾﺶ ﻣﺮدم ﺑﻪ او‪ ،‬ﺗﺮﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻫﻤﺎن روش ﺳﺎﺑﻖ را اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ ﻣﻨﺎﻓﻊ آﻧﻬﺎ ﺑـﻪ ﺧﻄـﺮ اﻓﺘـﺪ و ﻫـﺪاﯾﺎ و ﻣﻬﻤﺎﻧﯿﻬـﺎﯾﻰ ﮐـﻪ ﺑـﺮاى آﻧﻬـﺎ ﺗﺮﺗﯿـﺐ‬ ‫ﻣﻰدادﻧﺪ از دﺳﺖ ﺑﺮود! ﻟﺬا اوﺻﺎف ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( را ﮐﻪ در ﺗﻮرات ﻧﺎزل ﺷﺪه ﺑﻮد ﮐﺘﻤﺎن ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬آﯾﺎت ﻓـﻮق ﻧـﺎزل ﺷـﺪ و ﺳـﺨﺖ آﻧﻬـﺎ را‬ ‫ﻧﮑﻮﻫﺶ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫________________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪177‬‬ ‫ﭼﻮن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻗﺒﻠﻪ ﺳﺮ و ﺻﺪاى زﯾﺎدى در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺑﺨﺼﻮص ﯾﻬﻮد و ﻧﺼﺎرى ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬ﯾﻬﻮد ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺳﻨﺪ اﻓﺘﺨﺎر ﺧﻮد ﯾﻌﻨـﯽ ﭘﯿـﺮوى ﻣـﺴﻠﻤﯿﻦ‬ ‫از ﻗﺒﻠﻪ آﻧﺎن را از دﺳﺖ داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬زﺑﺎن ﺑﻪ اﻋﺘﺮاض ﮔﺸﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻗﺮآن در آﯾﻪ ‪ 142‬ﺳﻮره ﺑﻘﺮه ﺑﺎ ﺟﻤﻠﻪ ) ‪‬ﺳ ‪‬ﯿﻘُﻮ ُل اﻟ ‪‬ﺴﻔَﻬﺎ ‪‬ء( ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬آﯾـﻪ‬ ‫ﻓﻮق ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ و ﺗﺎﯾﯿﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ در ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﺻﺤﯿﺢ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮ از ﻗﺒﻠﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ دﯾﮕﺮى اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻣﻌﯿـﺎر ارزش اﻧـﺴﺎﻧﻬﺎﺳﺖ و‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد و آن ﻣﺴﺎﺋﻞ را در اﯾﻦ آﯾﻪ ﺷﺮح داده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫_______________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪178‬‬ ‫ﻋﺎدت ﻋﺮب ﺟﺎﻫﻠﻰ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﮐﺴﻰ از ﻗﺒﯿﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﻰﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻗﺪرت دارﻧﺪ از ﻗﺒﯿﻠﻪ ﻗﺎﺗﻞ ﺑﮑﺸﻨﺪ‪ ،‬و اﯾـﻦ ﻓﮑـﺮ ﺗـﺎ‬ ‫آﻧﺠﺎ ﭘﯿﺶ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪن ﯾﮏ ﻓﺮد‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻃﺎﺋﻔﻪ ﻗﺎﺗﻞ را ﻧﺎﺑﻮد ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬آﯾﻪ ‪ 178‬ﻧـﺎزل ﺷـﺪ و ﺣﮑـﻢ ﻋﺎدﻻﻧـﻪ ﻗـﺼﺎص را ﺑﯿـﺎن‬ ‫ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﺣﮑﻢ اﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬در واﻗﻊ ﺣﺪ وﺳﻄﻰ ﺑﻮد ﻣﯿﺎن دو ﺣﮑﻢ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻪ در آن زﻣﺎن وﺟﻮد داﺷﺖ؛ ﺑﻌﻀﻰ ﻗﺼﺎص را ﻻزم ﻣﻰداﻧﺴﺘﻨﺪ و ﭼﯿﺰى ﺟـﺰ‬ ‫آن را ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻰﺷﻤﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﻀﻰ ﺗﻨﻬﺎ دﯾﻪ را ﻻزم ﻣﻰﺷﻤﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﺳﻼم ﻗﺼﺎص را در ﺻﻮرت ﻋﺪم رﺿﺎﯾﺖ اوﻟﯿـﺎى ﻣﻘﺘـﻮل‪ ،‬و دﯾـﻪ را ﺑـﻪ ﻫﻨﮕـﺎم رﺿـﺎﯾﺖ‬ ‫ﻃﺮﻓﯿﻦ ﻗﺮار داد‪.‬‬ ‫___________________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪186‬‬ ‫ﺷﺨﺼﯽ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﭘﺮﺳﯿﺪ‪ :‬آﯾﺎ ﺧﺪاى ﻣﺎ ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ ﺗﺎ آﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎ او ﻣﻨﺎﺟﺎت ﮐﻨﯿﻢ ﯾﺎ دور اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺻﺪاى ﺑﻠﻨﺪ او را ﺑﺨﻮاﻧﯿﻢ؟‬ ‫آﯾﻪ ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و )ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ داد ﮐﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺶ ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ(‪.‬‬ ‫________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪187‬‬ ‫در آﻏﺎز ﻧﺰول ﺣﮑﻢ روزه‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺣﻖ داﺷﺘﻨﺪ ﻗﺒﻞ از ﺧﻮاب ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻏﺬا ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮐﺴﻰ در ﺷﺐ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻣﻰرﻓـﺖ ﺳـﭙﺲ ﺑﯿـﺪار ﻣـﻰﺷـﺪ‪،‬‬ ‫ﺧﻮردن و آﺷﺎﻣﯿﺪن را ﺑﺮ ﺧﻮد ﺣﺮام ﻣﯽ داﻧﺴﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در آن زﻣﺎن آﻣﯿﺰش ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮان در روز و ﺷﺐ ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺗﺤﺮﯾﻢ ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪ .‬ﯾﮑـﻰ از‬ ‫ﯾﺎران ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ ﻧﺎم"ﻣﻄﻌﻢ ﺑﻦ ﺟﺒﯿﺮ" ﮐﻪ ﻣﺮد ﺿﻌﯿﻔﻰ ﺑﻮد وﻟﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل روزه ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻫﻨﮕـﺎم اﻓﻄـﺎر وارد ﺧﺎﻧـﻪ ﺷـﺪ‪ ،‬ﻫﻤـﺴﺮش‬ ‫رﻓﺖ ﺑﺮاى اﻓﻄﺎر او ﻏﺬا ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ او ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺴﺘﮕﻰ ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻰ ﺑﯿﺪار ﺷﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ دﯾﮕﺮ ﺣﻖ اﻓﻄﺎر ﻧﺪارم‪ ،‬ﺑـﺎ ﻫﻤـﺎن ﺣـﺎل ﺷـﺐ را‬ ‫ﺧﻮاﺑﯿﺪ و ﺻﺒﺢ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ روزهدار ﺑﻮد ﺑﺮاى ﺣﻔﺮ ﺧﻨﺪق )در آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺟﻨﮓ اﺣﺰاب( در اﻃﺮاف ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪ‪ ،‬در اﺛﻨﺎء ﺗﻼش و ﮐﻮﺷﺶ ﺑـﻪ واﺳـﻄﻪ‬ ‫ﺿﻌﻒ و ﮔﺮﺳﻨﮕﻰ ﻣﻔﺮط‪ ،‬ﺑﯿﻬﻮش ﺷﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎﻻى ﺳﺮش آﻣﺪ و از ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺣﺎل او ﻣﺘـﺎﺛﺮ ﮔـﺸﺖ‪ .‬و ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ﺟﻤﻌـﻰ از ﺟﻮاﻧـﺎن ﻣـﺴﻠﻤﺎن ﮐـﻪ ﻗـﺪرت‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺒﻬﺎى ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮان ﺧﻮد آﻣﯿﺰش ﻣﻰﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷـﺪ و ﺑـﻪ ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺟـﺎزه داد ﮐـﻪ در ﺗﻤـﺎم‬ ‫ﻃﻮل ﺷﺐ ﻣﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻏﺬا ﺑﺨﻮرﻧﺪ و ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮان ﺧﻮد آﻣﯿﺰش ﺟﻨﺴﻰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪189‬‬ ‫در ﺣﺪﯾﺜﻰ ﻣﻰﺧﻮاﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﻌﺎذ ﺑﻦ ﺟﺒﻞ ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺴﯿﺎر از ﻣﺎ ﺳﺆال ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﯾـﻦ ﻫـﻼل ﻣـﺎه ﭼﯿـﺴﺖ و‬ ‫ﭼﻪ ﻓﺎﯾﺪه دارد )ﭼﺮا ﻣﺎه ﺗﺪرﯾﺠﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺪر ﮐﺎﻣﻞ در ﻣﻰآﯾﺪ و ﺑﺎز ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اول ﺑﺮ ﻣﻰﮔﺮدد(؟ ﺧﺪاوﻧـﺪ اﯾـﻦ آﯾـﻪ را ﻧـﺎزل ﻓﺮﻣـﻮد و ﺑـﻪ آﻧـﺎن ﭘﺎﺳـﺦ‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ .‬در رواﯾﺖ دﯾﮕﺮى آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻤﻌﻰ از ﯾﻬﻮد از رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﭘﺮﺳﯿﺪﻧﺪ‪ :‬ﻫﻼل ﻣﺎه ﺑﺮاى ﭼﯿـﺴﺖ و ﭼـﻪ ﻓﺎﯾـﺪه دارد؟ اﯾـﻦ‬ ‫آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﻓﻮاﯾﺪ ﻣﺎدى و ﻣﻌﻨﻮى آن را در ﻧﻈﺎم زﻧﺪﮔﻰ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﯿﺎن ﮐﺮد‪.‬‬ ‫________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪195‬‬ ‫دو ﺷﺎن ﻧﺰول ﺑﺮاى اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ -1‬اﯾﻦ آﯾﻪ اوﻟﯿﻦ آﯾﻪاى ﺑﻮد ﮐﻪ درﺑﺎره ﺟﻨﮓ ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﭘﺲ از ﻧﺰول اﯾﻦ آﯾﻪ‪ ،‬ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﺑـﺎ آﻧﻬـﺎ ﮐـﻪ ﻗـﺼﺪ‬ ‫ﻦ" ﮐﻪ اﺟﺎزه ﭘﯿﮑﺎر‬ ‫ﭘﯿﮑﺎر داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﯿﮑﺎر ﮐﺮد و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﺎن ﮐﻪ ﻗﺼﺪ ﺟﻨﮓ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮددارى ﻣﻰﮐﺮد‪ ،‬و اﯾﻦ اداﻣﻪ داﺷﺖ ﺗﺎ دﺳﺘﻮر "ﻓَﺎ ْﻗ ُﺘﻠُﻮا ا ْﻟ ‪‬ﻤ ْﺸ ِﺮﮐِﯿ َ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺸﺮﮐﺎن را ﻣﻰداد ﻧﺎزل ﮔﺸﺖ‪.‬‬ ‫‪ -2‬از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ در ﻣﻮرد ﺻﻠﺢ ﺣﺪﯾﺒﯿﻪ ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬و ﺟﺮﯾﺎن ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﺑـﺎ ‪ 1400‬ﻧﻔـﺮ از‬ ‫ﯾﺎران ﺧﻮد‪ ،‬آﻣﺎده ﻋﻤﺮه ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺣﺪﯾﺒﯿﻪ )ﻣﺤﻠﻰ ﻧﺰدﯾﮑﻰ ﻣﮑﻪ( رﺳﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺮﮐﺎن از ورود آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﮑﻪ و اﻧﺠﺎم ﻣﻨﺎﺳـﮏ ﻋﻤـﺮه‪ ،‬ﻣﻤﺎﻧﻌـﺖ‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﭘﺲ از ﮔﻔﺘﮕﻮى زﯾﺎد ﺑﺎ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﺮاى اﻧﺠﺎم ﻋﻤﺮه ﺑﻪ ﻣﮑﻪ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و آﻧﺎن ﻣﮑﻪ را ﺳﻪ روز ﺑـﺮاى‬ ‫او و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺧﺎﻟﻰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐﺮد ﺗﺎ ﻃﻮاف ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ آﻣﺎده رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﮑﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬از اﯾﻦ ﺧﺎﺋﻒ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﺮﮐﺎن ﺑﻪ وﻋﺪه ﺧﻮد وﻓﺎ ﻧﮑﻨﻨﺪ و ﻣﺎﻧﻊ ﺷـﻮﻧﺪ و ﺟﻨﮕـﻰ ﺑـﻪ وﻗـﻮع ﭘﯿﻮﻧـﺪد‪ .‬و در‬ ‫ﺻﻮرت وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪ ﯾﺎ ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ از ﻣﻘﺎﺗﻠﻪ در ﻣﺎه ﺣﺮام ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻪ آﯾﻪ ‪ 190‬در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ ،‬و دﺳﺘﻮر داد ﮐﻪ اﮔﺮ دﺷﻤﻦ ﻧﺒﺮد را ﺷـﺮوع‬ ‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ در ﺑﺮاﺑﺮ او ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮﺧﯿﺰﯾﺪ‪.‬‬ ‫______________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪ 200‬ﺗﺎ ‪203‬‬ ‫اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬در اﯾﺎم ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ از ﻣﺮاﺳﻢ ﺣﺞ ﻓﺎرغ ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬در آﻧﺠـﺎ اﺟﺘﻤـﺎع ﻣـﻰﮐﺮدﻧـﺪ و اﻓﺘﺨـﺎرات ﻧﯿﺎﮐـﺎن ﺧـﻮد را ﺑـﺮ‬ ‫ﻣﻰﺷﻤﺮدﻧﺪ و از اﯾﺎم ﮔﺬﺷﺘﻪ آﻧﻬﺎ و ﺟﻮد و ﺑﺨﺸﺶ ﻓﺮاواﻧﺸﺎن ﯾﺎد ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬و اﻓﺘﺨﺎرات ﻣﻮﻫﻮﻣﻰ ﺑﺮاى ﺧﻮد و ﻧﯿﺎﮐﺎن ﺧـﻮد ﺑﺮﻣـﻰﺷـﻤﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾـﻦ آﯾـﺎت‬ ‫ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دﺳﺘﻮر داد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎى اﯾﻦ ﮐﺎر )ﻧﺎدرﺳﺖ(‪ ،‬ذﮐﺮ ﺧﺪا ﮔﻮﯾﻨﺪ و از ﻧﻌﻤﺘﻬﺎى ﺑﯽ درﯾﻎ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﻣﻮاﻫﺐ او ﯾﺎد ﮐﻨﻨـﺪ و ﺑـﺎ ﻫﻤـﺎن ﺷـﻮر و‬ ‫ﺳﻮز ﻣﺨﺼﻮﺻﻰ ﮐﻪ در اﻓﺘﺨﺎر و ﻣﺒﺎﻫﺎت ﺑﻪ ﭘﺪران ﺧﻮد در ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﻧﻌﻢ اﻟﻬﻰ را ﯾﺎد ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﺑﺮﺗﺮ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﯿـﺰ ﻧﻘـﻞ ﺷـﺪه‬ ‫ﮐﻪ اﻫﻞ ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮاﺳﻢ ﺣﺞ‪ ،‬ﻣﺠﺎﻟﺴﻰ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰدادﻧﺪ ﺑﺮاى ﺗﻔﺎﺧﺮ ﺑﻪ ﭘﺪران و ﺷﺮح اﻣﺘﯿﺎزات آﻧﻬﺎ و ﯾﺎ در ﺑﺎزارﻫﺎﯾﻰ ﻫﻤﭽﻮن ﺑـﺎزار ﻋﮑـﺎظ‪ ،‬ذى‬ ‫اﻟﻤﺠﺎز‪ ،‬ﻣﺠﻨﻪ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎى داد و ﺳﺘﺪ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ذﮐﺮ اﻓﺘﺨﺎرات )ﻣﻮﻫﻮم( ﻧﯿﺎﮐﺎن ﺑﻮد ﺟﻤﻊ ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﻰﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫___________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪ 204‬ﺗﺎ ‪206‬‬ ‫‪-1‬اﯾﻦ آﯾﺎت درﺑﺎره "اﺧﻨﺲ ﺑﻦ ﺷﺮﯾﻖ" ﻧﺎزل ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﺮدى زﯾﺒﺎ و ﺧﻮشزﺑﺎن ﺑﻮد و ﺗﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ دوﺳﺘﻰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﻣـﻰﮐـﺮد و ﺧـﻮد را‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺟﻠﻮه ﻣﻰداد‪ ،‬و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻰﺧﻮرد ﮐﻪ آن ﺣﻀﺮت را دوﺳﺖ دارد و ﺑﻪ ﺧﺪا اﯾﻤﺎن آورده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻫﻢ ﮐﻪ ﻣﺎﻣﻮر ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻮد ﺑﺎ او ﮔﺮم ﻣـﻰﮔﺮﻓـﺖ واو را ﻣـﻮرد ﻣﺤﺒـﺖ ﻗـﺮار ﻣـﻰداد‪ ،‬وﻟـﻰ او در ﺑـﺎﻃﻦ ﻣـﺮد ﻣﻨـﺎﻓﻘﻰ ﺑـﻮد‪ .‬در‬ ‫ﻣﺎﺟﺮاﯾﯽ زراﻋﺖ ﺑﻌﻀﻰ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را آﺗﺶ زد و ﭼﻬﺎرﭘﺎﯾﺎن آﻧﺎن را ﮐﺸﺖ )و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﭘﺮده از روى ﮐﺎر او ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ( در اﯾﻨﺠﺎ آﯾـﺎت ﻓـﻮق ﻧـﺎزل‬ ‫ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺑﻌﻀﻰ از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس‪ ،‬ﻧﻘﻞ ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ آﯾﺎت ﻣﺰﺑﻮر در ﯾﮑﻰ از ﺟﻨﮕﻬﺎى اﺳﻼﻣﻰ )ﺳﺮﯾﻪ رﺟﯿﻊ( ﻧﺎزل ﺷﺪه ﮐﻪ ﻃﻰ آن ﺟﻤﻌـﻰ از ﻣﺒﻠﻐـﺎن اﺳـﻼم ﮐـﻪ از‬ ‫ﻃﺮف ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺮاى ﺗﺒﻠﯿﻎ ﻗﺒﺎﯾﻞ اﻃﺮاف ﻣﺪﯾﻨﻪ اﻋﺰام ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻃﻰ ﯾﮏ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ ﺷـﻬﯿﺪ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬وﻟـﻰ ﺷـﺎن ﻧـﺰول اول ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﻀﻤﻮن آﯾﺎت‪ ،‬ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺑﯿﺸﺘﺮى دارد‪.‬‬ ‫___________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪207‬‬ ‫ﺛﻌﻠﺒﯽ ﻣﻔﺴﺮ اﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﺳﻼم ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاى اداى دﯾﻨﻬﺎى ﺧﻮد و ﺗﺤﻮﯾـﻞ دادن اﻣﺎﻧﺘﻬـﺎﯾﻰ ﮐـﻪ ﻧـﺰد او‬ ‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻋﻠﻰ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( را ﺑﻪ ﺟﺎى ﺧﻮﯾﺶ ﻗﺮار داد و ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻮى ﻏﺎر" ﺛﻮر" ﺑﺮود و ﻣﺸﺮﮐﺎن اﻃﺮاف ﺧﺎﻧﻪ او را ﺑـﺮاى ﺣﻤﻠـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫او ﻣﺤﺎﺻﺮه ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دﺳﺘﻮر داد ﻋﻠﻰ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( در ﺑﺴﺘﺮ او ﺑﺨﻮاﺑﺪ و ﭘﺎرﭼﻪ ﺳﺒﺰ رﻧﮕﻰ )ﺑﺮد ﺣﻀﺮﻣﻰ( ﮐﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺧﻮد ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﺑـﻮد روى ﺧـﻮد‬ ‫ﺑﮑﺸﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ" ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ" و" ﻣﯿﮑﺎﺋﯿﻞ" وﺣﻰ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﯿﻦ ﺷﻤﺎ ﺑﺮادرى اﯾﺠﺎد ﮐﺮدم و ﻋﻤﺮ ﯾﮑﻰ از ﺷﻤﺎ را ﻃﻮﻻﻧﻰﺗـﺮ ﻗـﺮار دادم‪،‬‬ ‫ﮐﺪام ﯾﮏ از ﺷﻤﺎ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ اﯾﺜﺎر ﺑﻪ ﺟﺎن ﮐﻨﺪ و زﻧﺪﮔﻰ دﯾﮕﺮى را ﺑﺮ ﺧﻮد ﻣﻘﺪم دارد؟ ﻫﯿﭽﮑﺪام ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ وﺣﻰ ﺷﺪ اﮐﻨـﻮن ﻋﻠـﻰ )ﻋﻠﯿـﻪ‬ ‫اﻟﺴﻼم( در ﺑﺴﺘﺮ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﺧﻮاﺑﯿﺪه و آﻣﺎده ﺷﺪه ﺟﺎن ﺧﻮﯾﺶ را ﻓﺪاى او ﺳﺎزد ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﺮوﯾﺪ و ﺣﺎﻓﻆ و ﻧﮕﻬﺒﺎن او ﺑﺎﺷﯿﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ ﺑﺎﻻى ﺳﺮ و ﻣﯿﮑﺎﺋﯿﻞ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭘﺎى ﻋﻠﻰ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ ﻣﻰﮔﻔﺖ‪" :‬ﺑﻪ ﺑﻪ‪ ،‬آﻓﺮﯾﻦ ﺑﺮ ﺗﻮ اى ﻋﻠﻰ! ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﻪ واﺳـﻄﻪ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺮ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻣﺒﺎﻫﺎت ﻣﻰﮐﻨﺪ"‪ .‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﯾﻪ ﻓﻮق ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ آن ﺷﺐ ﺗﺎرﯾﺨﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻟﯿﻠـﮥ اﻟﻤﺒﯿـﺖ" ﻧﺎﻣﯿـﺪه ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﺑـﻦ‬

‫ﻋﺒﺎس ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ از ﻣﺸﺮﮐﺎن ﮐﻨﺎره ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﺎ اﺑﻮ ﺑﮑﺮ ﺑﻪ ﺳﻮى ﻏﺎر ﻣﻰرﻓﺖ در ﺑﺎره ﻋﻠﻰ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﮐﻪ در ﺑﺴﺘﺮ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ‬ ‫ﺧﻮاﺑﯿﺪه ﺑﻮد ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ .‬اﺑﻮ ﺟﻌﻔﺮ اﺳﮑﺎﻓﻰ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ - :‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ "اﺑﻦ اﺑﻰ اﻟﺤﺪﯾﺪ" در ﺷﺮح ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ )ج‪ 3‬ص‪ (270‬ذﮐـﺮ ﮐـﺮده اﺳـﺖ ‪ -‬ﺟﺮﯾـﺎن‬ ‫ﺧﻮاﺑﯿﺪن ﻋﻠﻰ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( در ﺑﺴﺘﺮ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ ﺗﻮاﺗﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه و ﻏﯿﺮ از ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و اﻓﺮاد ﺳـﺒﮏ ﻣﻐـﺰ آن را اﻧﮑـﺎر‬ ‫ﻧﻤﻰﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫_____________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪208‬‬ ‫"ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑﻦ ﺳﻼم" و ﯾﺎراﻧﺶ ﮐﻪ ﯾﻬﻮدى ﺑﻮدﻧﺪ و اﺳﻼم را ﭘﺬﯾﺮا ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم اﺟﺎزه ﻣـﻰﺧﻮاﺳـﺘﻨﺪ ﮐـﻪ ﺗـﻮرات را در ﻧﻤـﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨـﺪ‪ ،‬و ﺑـﻪ‬ ‫ﭘﺎرهاى از دﺳﺘﻮرات آن ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬آﯾﻪ ‪ 208‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و آﻧﻬﺎ را از ﭘﯿﺮوى ﺧﻄﻮات اﻟﺸﯿﻄﺎن‪ ،‬ﻧﻬﻰ ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﺷﺎن ﻧﺰول ﻧﯿﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﻰدﻫﺪ ﮐﻪ ﺷﯿﻄﺎن ﮔـﺎم‬ ‫ﺑﻪ ﮔﺎم در اﻧﺴﺎن ﻧﻔﻮذ ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﺑﺎﯾﺪ در ﻫﻤﺎن ﮔﺎﻣﻬﺎى ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ او اﯾﺴﺘﺎد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻧﺮﺳﺪ‪.‬‬ ‫______________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪212‬‬ ‫اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬اﯾﻦ آﯾﻪ درﺑﺎره اﻗﻠﯿﺖ اﺷﺮاﻓﻰ و رؤﺳﺎى ﻗﺮﯾﺶ ﻧﺎزل ﺷﺪ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﻰ ﺑـﺴﯿﺎر ﻣﺮﻓـﻪاى داﺷـﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﺟﻤﻌـﻰ از ﻣﺆﻣﻨـﺎن ﺛﺎﺑـﺖ ﻗـﺪم آﻏـﺎز‬ ‫اﺳﻼم‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن ﻋﻤ‪‬ﺎر و ﺑﻼل و‪ ...‬را ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ زﻧﺪﮔﻰ ﻣﺎدى ﻓﻘﯿﺮ و ﺗﻬﯿﺪﺳﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺎد اﺳﺘﻬﺰا و ﻣﺴﺨﺮه ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺷﺨﺼﯿﺘﻰ داﺷﺖ و از ﻃﺮف ﺧﺪا ﺑﻮد‪ ،‬اﺷﺮاف و ﺑﺰرﮔﺎن از او ﭘﯿﺮوى ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ! اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻰ اﺳﺎس آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ داد‪.‬‬ ‫____________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪214‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ در ﺟﻨﮓ اﺣﺰاب ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪ و در ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و آﻧﺎن را ﺑﻪ ﺻـﺒﺮ و اﺳـﺘﻘﺎﻣﺖ‬ ‫دﻋﻮت ﻧﻤﻮد و وﻋﺪه ﯾﺎرى ﻧﺼﺮت ﺑﻪ آﻧﻬﺎ داد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺟﻨﮓ اﺣﺪ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردﻧﺪ‪" ،‬ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑـﻦ اﺑـﻰ" ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺎ ﮐﻰ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻦ ﻣﻰدﻫﯿﺪ؟ اﮔﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﯾﺎران او را ﮔﺮﻓﺘﺎر اﺳﺎرت و ﻗﺘﻞ ﻧﻤﻰﮐﺮد! در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ آﯾﻪ ‪ 214‬ﻧﺎزل ﺷﺪ‪.‬‬ ‫___________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪215‬‬ ‫"ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺟﻤﻮح" ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﺮدى ﺑﺰرگ و ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬از ﭼﻪ ﭼﯿﺰ ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻢ و ﺑﻪ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﻰ؟‬

‫اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑـﻪ‬

‫او ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬ ‫_____________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪217‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬اﯾﻦ آﯾﻪ در ﻣﻮرد "ﺳﺮﯾﻪ ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑﻦ ﺟﺤﺶ" ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﭘﯿﺶ از ﺟﻨﮓ "ﺑﺪر" ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم "ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠـﻪ ﺑـﻦ ﺟﺤـﺶ"‬ ‫را ﻃﻠﺒﯿﺪ و ﻧﺎﻣﻪاى ﺑﻪ او داد و ﻫﺸﺖ ﻧﻔﺮ از ﻣﻬﺎﺟﺮﯾﻦ را ﻫﻤﺮاه وى ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ او ﻓﺮﻣﺎن داد ﭘـﺲ از آﻧﮑـﻪ دو روز راه ﭘﯿﻤـﻮد‪ ،‬ﻧﺎﻣـﻪ را ﺑﮕـﺸﺎﯾﺪ‪ ،‬و ﻃﺒـﻖ آن‬ ‫ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ‪ .‬او ﭘﺲ از دو روز ﻃﻰ ﻃﺮﯾﻖ ﻧﺎﻣﻪ را ﮔﺸﻮد و ﭼﻨﯿﻦ ﯾﺎﻓﺖ‪" :‬ﭘﺲ از آﻧﮑﻪ ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﺎز ﮐﺮدى‪ ،‬ﺗﺎ "ﻧﺨﻠﻪ" )ﺳﺮزﻣﯿﻨﻰ ﺑـﯿﻦ ﻣﮑـﻪ و ﻃـﺎﯾﻒ( ﭘـﯿﺶ‬ ‫ﺑﺮو و در آﻧﺠﺎ وﺿﻊ ﻗﺮﯾﺶ را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮ و ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﺰارش ﺑﺪه"‪.‬‬ ‫"ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ" ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﺮاى ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺶ ﻧﻘﻞ ﻧﻤﻮد و اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮد‪ :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﺮا از ﻣﺠﺒﻮر ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﻤﺎ در اﯾﻦ راه ﻣﻨﻊ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨـﺎ ﺑـﺮ اﯾـﻦ ﻫـﺮ ﮐـﺲ آﻣـﺎده‬ ‫ﺷﻬﺎدت اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬و دﯾﮕﺮان ﺑﺎز ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺑﺎ او ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ" ﻧﺨﻠﻪ" رﺳﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻗﺎﻓﻠـﻪاى از ﻗـﺮﯾﺶ ﺑﺮﺧـﻮرد ﮐﺮدﻧـﺪ ﮐـﻪ‬ ‫"ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺣﻀﺮﻣﻰ" در آن ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن روز آﺧﺮ رﺟﺐ )ﯾﮑﻰ از ﻣﺎﻫﻬﺎى ﺣﺮام( ﺑﻮد‪ ،‬در ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺸﻮرت ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬ﺑﻌـﻀﻰ ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ :‬اﮔـﺮ‬ ‫اﻣﺮوز ﻫﻢ از آﻧﻬﺎ دﺳﺖ ﺑﺮدارﯾﻢ وارد ﻣﺤﯿﻂ ﺣﺮم ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و دﯾﮕﺮ ﻧﻤﻰﺗﻮان ﻣﺘﻌﺮض آﻧﻬﺎ ﺷﺪ‪ .‬ﺳـﺮاﻧﺠﺎم ﺷـﺠﺎﻋﺎﻧﻪ ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ ﺣﻤﻠـﻪ ﮐﺮدﻧـﺪ "ﻋﻤـﺮوﺑﻦ‬ ‫ﺣﻀﺮﻣﻰ" را ﮐﺸﺘﻨﺪ و ﻗﺎﻓﻠﻪ را ﺑﺎ دو ﻧﻔﺮ ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آوردﻧﺪ‪ .‬ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻦ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎ دﺳـﺘﻮر ﻧـﺪاده ﺑـﻮدم ﮐـﻪ در ﻣﺎﻫﻬـﺎى‬ ‫ﺣﺮام ﻧﺒﺮد ﮐﻨﯿﺪ و ﺧﻮد دﺧﺎﻟﺘﻰ در ﻏﻨﺎﺋﻢ و اﺳﯿﺮان ﻧﮑﺮد‪ .‬ﻣﺠﺎﻫﺪان ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺳﺮزﻧﺶ آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻨـﺪ‪ ،‬ﻣـﺸﺮﮐﺎن ﻧﯿـﺰ زﺑـﺎن ﺑـﻪ ﻃﻌـﻦ‬ ‫ﮔﺸﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺟﻨﮓ و ﺧﻮﻧﺮﯾﺰى و اﺳﺎرت را در ﻣﺎﻫﻬﺎى ﺣﺮام‪ ،‬ﺣﻼل ﺷﻤﺮده در اﯾـﻦ ﻫﻨﮕـﺎم آﯾـﻪ ‪ 217‬ﻧـﺎزل ﺷـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از‬ ‫آﻧﮑﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ‪" ،‬ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑﻦ ﺟﺤﺶ" و ﻫﻤﺮاﻫﺎﻧﺶ اﻇﻬﺎر ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ راه ﺑﺮاى درك ﺛﻮاب ﺟﻬﺎد ﮐﻮﺷﺶ ﮐﺮدهاﻧﺪ و از ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ ﭘﺮﺳـﯿﺪﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ آﯾﺎ اﺟﺮ ﻣﺠﺎﻫﺪان را دارﻧﺪ ﯾﺎ ﻧﻪ؟ آﯾﻪ ﺑﻌﺪي ﯾﻌﻨﯽ ‪ 218‬ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪" .‬ﺳﺮﯾﻪ" ﺑـﻪ آن دﺳـﺘﻪ از ﺟﻨﮕﻬـﺎى اﺳـﻼﻣﻰ ﮔﻔﺘـﻪ ﻣـﻰﺷـﻮد ﮐـﻪ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ در آن‬

‫ﺷﺮﮐﺖ ﻧﺪاﺷﺖ‪ " .‬ﻣﻄﺮزى" ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ ":‬ﺳﺮﯾﻪ" از" ﺳﺮى" ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﺣﺮﮐﺖ در ﺷﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻨﮑﻪ آﻧﻬـﺎ ﻏﺎﻟﺒـﺎ ﻣﺨﻔﯿﺎﻧـﻪ ﺣﺮﮐـﺖ‬ ‫ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫___________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪219‬‬ ‫ﮔﺮوﻫﻰ از ﯾﺎران ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪﻣﺖ آن ﺣﻀﺮت آﻣﺪﻧﺪ و ﻋﺮض ﮐﺮدﻧﺪ‪ :‬ﺣﮑﻢ ﺷﺮاب و ﻗﻤﺎر را ﮐﻪ ﻋﻘﻞ را زاﺋﻞ و ﻣﺎل را ﺗﺒﺎه ﻣﻰﮐﻨﺪ ﺑﯿﺎن ﻓﺮﻣﺎ! اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل‬ ‫ﻞ‬ ‫ﮏ ﻣـﺎ ذا ‪‬ﯾ ْﻨ ِﻔﻘُـﻮ َن(‪" ،‬ﺑﮕـﻮ از ﻣـﺎ زاد ﻧﯿﺎزﻣﻨـﺪﯾﻬﺎﯾﺘﺎن"؟ )ﻗُـ ِ‬ ‫ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ داد‪ .‬در ﺗﻔﺴﯿﺮ در اﻟﻤﻨﺜﻮر‪ ،‬در ﺷﺎن ﻧﺰول اﯾﻦ ﻗـﺴﻤﺖ از آﯾـﻪ‪) ،‬و‪ ‬ﯾ‪‬ـ ‪‬ﺴ َﺌﻠُﻮ َﻧ ‪‬‬ ‫ا ْﻟ ‪‬ﻌ ْﻔ ‪‬ﻮ(‪ .‬از" اﺑﻦ ﻋﺒﺎس"‪ ،‬ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﮔﺮوﻫﻰ از ﺻﺤﺎﺑﻪ و ﯾﺎران ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺳﺆال ﮐﺮدﻧﺪ )اﯾﻨﮑـﻪ ﻣـﻰﮔﻮﯾﯿـﺪ در راه ﺧـﺪا‬ ‫اﻧﻔﺎق ﮐﻨﯿﺪ( ﻣﺎ ﻧﻤﻰداﻧﯿﻢ ﭼﻪ ﻣﻘﺪار از اﻣﻮال ﺧﻮد را اﻧﻔﺎق ﮐﻨﯿﻢ آﯾﺎ ﻫﻤﻪ را در راه ﺧﺪا ﺑﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪان ﺑﺪﻫﯿﻢ ﯾﺎ ﻣﻘﺪارى از آن را‪.‬‬ ‫_____________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪220‬‬ ‫ﻢ إِﻟﱠﺎ ﺑِﺎﻟﱠﺘِﯽ ﻫِﯽ‪ ‬أَﺣ‪‬ﺴ‪‬ﻦُ" )و ﺑﻪ ﻣﺎل ﯾﺘﯿﻢ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ‬ ‫اﻣﺎم ﺻﺎدق )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ آﯾﻪ ‪ 34‬ﺳﻮره اﺳﺮاء "و‪ ‬ﻻ َﺗ ْﻘ َﺮﺑ‪‬ﻮا ﻣﺎ َل ا ْﻟ ‪‬ﯿﺘِﯿ ِ‬ ‫ﺼ َﻠ ‪‬ﻮ َن ‪‬ﺳﻌِﯿﺮ ًا" )ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ اﻣـﻮال ﯾﺘﯿﻤـﺎن را‬ ‫ﻢ ﻧﺎراً و‪ ‬ﺳ ‪‬ﯿ ‪‬‬ ‫ﻧﺰدﯾﮏ ﻧﺸﻮﯾﺪ( و آﯾﻪ ‪ 10‬ﺳﻮره ﻧﺴﺎء "إِنﱠ اﻟﱠﺬِﯾﻦَ ‪‬ﯾ ْﺄ ُﮐﻠُﻮ َن َأﻣ‪‬ﻮا َل ا ْﻟﯿ‪‬ﺘﺎﻣﻰ ﻇُﻠْﻤﺎً إِﻧﱠﻤﺎ ‪‬ﯾ ْﺄ ُﮐﻠُﻮ َن ﻓِﯽ ‪‬ﺑﻄُﻮ ِﻧ ِﻬ ‪‬‬ ‫از روى ﻇﻠﻢ و ﺳﺘﻢ ﻣﻰﺧﻮرﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ آﺗﺶ ﻣﻰﺧﻮرﻧﺪ و ﺑﻪ زودى ﺑﻪ آﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﻰ ﻣﻰﺳﻮزﻧﺪ( ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ در آن از ﻧﺰدﯾـﮏ ﺷـﺪن ﺑـﻪ اﻣـﻮال و داراﯾـﻰ‬ ‫ﯾﺘﯿﻤﺎن ﻣﮕﺮ در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاى آﻧﺎن ﻧﻔﻌﻰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻧﯿﺰ از ﺧﻮردن اﻣﻮال آﻧﺎن ﻧﻬﻰ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮدﻣﻰ ﮐـﻪ ﯾﺘﯿﻤـﻰ در ﺧﺎﻧـﻪ داﺷـﺘﻨﺪ‪ ،‬از ﮐﻔﺎﻟـﺖ وى‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و او را ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﺣﺘﻰ ﮔﺮوﻫﻰ آﻧﺎن را از ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﯿﺮون ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و آﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﺑﯿﺮون ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاى آﻧﺎن وﺿﻌﻰ ﺑـﻪ‬ ‫وﺟﻮد آورده ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ از ﺑﯿﺮون راﻧﺪن ﻧﺒﻮد‪ ،‬زﯾﺮا ﻏﺬاى او را ﮐﻪ از ﻣﺎل ﺧﻮدش ﺗﻬﯿﻪ ﻣﻰﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻏﺬاى ﺧﻮد ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻤﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺣﺘـﻰ ﺟﺪاﮔﺎﻧـﻪ‬ ‫ﺑﺮاى آﻧﺎن ﻏﺬا ﻣﻰﭘﺨﺘﻨﺪ و ﭘﺲ از آﻧﮑﻪ آن ﯾﺘﯿﻢ در ﮔﻮﺷﻪاى از اﻃﺎق ﻏﺬاى ﻣﺨﺼﻮص ﺧﻮﯾﺶ را ﻣـﻰﺧـﻮرد‪ ،‬اﮔـﺮ ﻏـﺬاي او اﺿـﺎﻓﻪ ﻣـﻰآﻣـﺪ‪ ،‬ﺑـﺮاى او‬ ‫ذﺧﯿﺮه ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﺗﺎ دﻓﻌﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺨﻮرد و اﮔﺮ ﻓﺎﺳﺪ ﻣﻰﺷﺪ ﺑﻪ دور ﻣﻰرﯾﺨﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ﺑﺮاى آن ﺑﻮد ﮐﻪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺧﻮردن ﻣـﺎل ﯾﺘـﯿﻢ ﻧـﺸﺪه‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻫﻢ ﺑﺮاى ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﺎن و ﻫﻢ ﺑﺮاى ﯾﺘﯿﻤﺎن ﻣﺸﮑﻼت ﻓﺮاواﻧﻰ ﺑﻪ ﺑﺎر ﻣﻰآورد‪ ،‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن آﻧﻬﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ رﺳﯿﺪه و از اﯾـﻦ ﻃـﺮز‬ ‫ﻋﻤﻞ ﺳﺆال ﮐﺮدﻧﺪ در ﭘﺎﺳﺦ آﻧﻬﺎ اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ‪.‬‬ ‫_______________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪221‬‬ ‫ﺷﺨﺼﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻣﺮﺛﺪ" ﮐﻪ ﻣﺮد ﺷﺠﺎﻋﻰ ﺑﻮد‪ ،‬از ﻃﺮف ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﺎﻣﻮر ﺷﺪ ﮐﻪ از ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﻪ ﻣﮑﻪ ﺑﺮود و ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﮐﻪ‬ ‫آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﯿﺎورد‪ .‬وى ﺑﻪ ﻗﺼﺪ اﻧﺠﺎم ﻓﺮﻣﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( وارد ﻣﮑﻪ ﺷﺪ‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﺑﺎ زن زﯾﺒﺎﯾﻰ ﺑﻪ ﻧـﺎم "ﻋﻨـﺎق" ﮐـﻪ در زﻣـﺎن‬ ‫ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ او را ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮد‪ ،‬آن زن او را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻨﺎه دﻋﻮت ﮐﺮد اﻣﺎ ﻣﺮﺛﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه ﺑﻮد ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺧﻮاﺳـﺘﻪ او ﻧـﺸﺪ‪ .‬آن‬ ‫زن ﺗﻘﺎﺿﺎى ازدواج ﻧﻤﻮد‪" .‬ﻣﺮﺛﺪ" ﮔﻔﺖ‪ :‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﮐﻮل ﺑﻪ اﺟﺎزه ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( اﺳﺖ‪ ،‬او ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﺎزﮔـﺸﺖ‬ ‫و ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﻪ اﻃﻼع ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﯿﺎن داﺷﺖ ﮐﻪ زﻧـﺎن ﻣـﺸﺮك و ﺑـﺖﭘﺮﺳـﺖ ﺷﺎﯾـﺴﺘﻪ ﻫﻤـﺴﺮى و ازدواج ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪222‬‬ ‫زﻧﺎن در ﻫﺮ ﻣﺎه ﺑﻪ ﻣﺪت ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ روز و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ده روز ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و آن ﻋﺒﺎرت از ﺧﻮﻧﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اوﺻﺎف ﺧﺎﺻﻰ ﮐﻪ در ﮐﺘﺐ ﻓﻘـﻪ آﻣـﺪه از‬ ‫رﺣﻢ زن ﺧﺎرج ﻣﻰﮔﺮدد‪ ،‬زن را در ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺎل" ﺣﺎﺋﺾ" و آن ﺧﻮن را ﺧﻮن" ﺣﯿﺾ" ﻣﻰﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬آﯾﯿﻦ ﮐﻨﻮﻧﻰ ﯾﻬﻮد و ﻧﺼﺎرا اﺣﮑـﺎم ﺿـﺪ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ در‬ ‫ﻣﻮرد آﻣﯿﺰش ﻣﺮدان ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ زﻧﺎﻧﻰ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاى ﻫﺮ ﮐﺲ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻔﻬﺎم اﯾﺠﺎد ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺟﻤﻌﻰ از ﯾﻬﻮد ﻣﻰﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﻣﻌﺎﺷﺮت ﻣﺮدان ﺑـﺎ اﯾﻨﮕﻮﻧـﻪ زﻧـﺎن‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﺬا ﺧﻮردن ﺳﺮ ﯾﮏ ﺳﻔﺮه و ﯾﺎ زﻧﺪﮔﻰ در ﯾﮏ اﻃﺎق ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﻰﮔﻮﯾﻨﺪ ﺟﺎﯾﻰ ﮐﻪ زن ﺣـﺎﺋﺾ ﺑﻨـﺸﯿﻨﺪ ﻣـﺮد‬ ‫ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻟﺒﺎس ﺧﻮد را ﺑﺸﻮﯾﺪ و اﻻ ﻧﺠﺲ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﯿﺰ اﮔﺮ در رﺧﺘﺨﻮاب او ﺑﺨﻮاﺑﺪ‪ ،‬ﻟﺒﺎس و ﺑﺪن را ﺑﺎﯾﺪ ﺷﺴﺘﺸﻮ دﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻـﻪ‬ ‫زن را در اﯾﻦ ﻣﺪت ﯾﮏ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺎﭘﺎك و ﻻزم اﻻﺟﺘﻨﺎب ﻣﻰداﻧﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻰﮔﻮﯾﻨـﺪ‪ :‬ﻫـﯿﭻ ﮔﻮﻧـﻪ ﻓﺮﻗـﻰ ﻣﯿـﺎن ﺣﺎﻟـﺖ‬ ‫ﺣﯿﺾ زﻧﺎن و ﻏﯿﺮ ﺣﯿﺾ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺣﺘﻰ آﻣﯿﺰش ﺟﻨﺴﻰ ﺑﺎ آﻧﺎن ﺑﻰ ﻣﺎﻧﻊ اﺳﺖ!‬

‫ﻣﺸﺮﮐﯿﻦ ﻋﺮب ﺑﻪ ﺧﺼﻮص آﻧﻬﺎ ﮐﻪ در ﻣﺪﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﻰ‬

‫ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺑﻪ ﺧﻠﻖ و ﺧﻮى ﯾﻬﻮد اﻧﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎ زﻧﺎن ﺣـﺎﺋﺾ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﯾﻬـﻮد رﻓﺘـﺎر ﻣـﻰﮐﺮدﻧـﺪ و در زﻣـﺎن ﻋـﺎدت ﻣﺎﻫﯿﺎﻧـﻪ از آﻧﻬـﺎ ﺟـﺪا‬

‫ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ اﺧﺘﻼف در آﯾﯿﻦ و اﻓﺮاط و ﺗﻔﺮﯾﻄﻬﺎى ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﮔﺬﺷﺖ ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟـﻪ( در اﯾـﻦ‬ ‫ﺑﺎره ﺳﺆال ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﭘﺎﺳﺦ آﻧﺎن اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ‬ ‫____________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪224‬‬ ‫ﻣﯿﺎن داﻣﺎد و دﺧﺘﺮ ﯾﮑﻰ از ﯾﺎران ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ ﻧﺎم"ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑﻦ رواﺣﻪ" اﺧﺘﻼﻓﻰ روى داد و او ﺳﻮﮔﻨﺪ ﯾﺎد ﮐﺮد ﮐـﻪ ﺑـﺮاى اﺻـﻼح ﮐـﺎر‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ دﺧﺎﻟﺘﻰ ﻧﮑﻨﺪ و در اﯾﻦ راه ﮔﺎﻣﻰ ﺑﺮ ﻧﺪارد‪ .‬آﯾﻪ ﻓﻮق ﻧﺎزل ﺷﺪ و اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻮﮔﻨﺪﻫﺎ را ﻣﻤﻨﻮع و ﺑﻰ اﺳﺎس ﻗﻠﻤﺪاد ﮐﺮد‪.‬‬ ‫________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪229‬‬ ‫زﻧﻰ ﺧﺪﻣﺖ ﯾﮑﻰ از ﻫﻤﺴﺮان ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪ و از ﺷﻮﻫﺮش ﺷﮑﺎﯾﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ او ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ وى را ﻃﻼق ﻣﻰدﻫﺪ و ﺳﭙﺲ رﺟﻮع ﻣـﻰﮐﻨـﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﻪ زﯾﺎن و ﺿﺮر اﻓﺘﺪ‪) .‬در ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺮد ﺣﻖ داﺷﺖ ﻫﻤﺴﺮش را ﻫﺰار ﺑﺎر ﻃﻼق ﺑﺪﻫﺪ و رﺟﻮع ﮐﻨﺪ و ﺣﺪى ﺑﺮاى آن ﻧﺒﻮد‪.(.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻀﺮ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪ‪ ،‬آﯾﻪ ‪ 229‬ﻧﺎزل ﮔﺸﺖ و ﺣﺪ ﻃﻼق را ﺳﻪ ﺑﺎر ﻗﺮار داد‪.‬‬ ‫________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪230‬‬ ‫زﻧﻰ ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪ و ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬ﻣﻦ ﻫﻤﺴﺮ ﭘﺴﺮ ﻋﻤﻮﯾﻢ "رﻓﺎﻋﻪ" ﺑﻮدم‪ ،‬او ﺳﻪ ﺑﺎر ﻣﺮا ﻃﻼق داد‪ ،‬ﭘﺲ از او ﺑﺎ ﻣﺮدى ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﺎم ﻋﺒﺪ اﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ زﺑﯿﺮ ازدواج ﮐﺮدم‪ ،‬اﺗﻔﺎﻗﺎ او ﻫﻢ ﻣﺮا ﻃﻼق داد‪ ،‬ﺑﻰ آﻧﮑﻪ در اﯾﻦ ﻣﺪت آﻣﯿﺰش ﺟﻨﺴﻰ ﺑﯿﻦ ﻣﻦ و او اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ ،‬آﯾﺎ ﻣﻰﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﺷـﻮﻫﺮ‬ ‫اوﻟﻢ ﺑﺎزﮔﺮدم؟ ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻰ ﻣﻰﺗﻮاﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ دوم آﻣﯿﺰش ﺟﻨﺴﻰ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﻰ‪ ،‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﯾﻪ ‪ 230‬ﻧﺎزل ﺷﺪ‪.‬‬ ‫__________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪232‬‬ ‫ﯾﮑﻰ از ﯾﺎران ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ ﻧﺎم" ﻣﻌﻘﻞ ﺑﻦ ﯾﺴﺎر" ﺧﻮاﻫﺮى ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺟﻤﻼء" داﺷﺖ ﮐﻪ از ﻫﻤﺴﺮش ﻋﺎﺻﻢ ﺑﻦ ﻋﺪى ﻃﻼق ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻌﺪ‬ ‫از ﭘﺎﯾﺎن ﻋﺪ‪‬ه ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻮد ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻘﺪ ﻫﻤﺴﺮش درآﯾﺪ‪ ،‬وﻟﻰ ﺑﺮادرش از اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﺎﻧﻊ ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و او را از ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ازدواﺟـﻰ‬ ‫ﻧﻬﻰ ﮐﺮد‪ .‬و ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ آﯾﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻧﺎزل ﺷﺪ ﮐﻪ"ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ" ﺑﺎ ازدواج ﻣﺠﺪد دﺧﺘﺮ ﻋﻤﻮﯾﺶ ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮ ﺳﺎﺑﻖ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻰورزﯾﺪ‪ .‬و‬ ‫ﺷﺎﯾﺪ در ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﺣﻘﻰ ﺑﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﺑﺴﺘﮕﺎن ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﻰدادﻧﺪ ﮐﻪ در اﻣﺮ ازدواج زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪ دﺧﺎﻟﺖ ﮐﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺷـﮏ ﻧﯿـﺴﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺮادر و‬ ‫ﭘﺴﺮ ﻋﻤﻮ از ﻧﻈﺮ ﻓﻘﻪ ﺷﯿﻌﻪ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ وﻻﯾﺘﻰ ﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺮ و دﺧﺘﺮ ﻋﻤﻮى ﺧﻮد ﻧﺪارﻧﺪ و آﯾﻪ ﻓﻮق ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ دﺧﺎﻟﺘﻬﺎى ﻏﯿﺮ ﻣﺠﺎز را ﻧﻔﻰ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬ ‫ﭼﻨﺎن ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﯿﻢ دﯾﺪ از آﯾﻪ ﻓﻮق ﺣﮑﻢ وﺳﯿﻊﺗﺮى ﺣﺘﻰ درﺑﺎره اوﻟﯿﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ ﺣﺘﻰ ﭘﺪر و ﺟﺪ‪ -‬ﺗﺎ ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﮕﺎن دﯾﮕـﺮ و ﯾـﺎ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕـﺎن‪-‬‬ ‫ﺣﻖ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ازدواﺟﻬﺎﯾﻰ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫_______________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪238‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن ﮔﺮﻣﻰ ﻫﻮا را ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺑﺮاى اﯾﺠﺎد ﺗﻔﺮﻗﻪ در ﺻﻔﻮف ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﻗﺮار داده ﺑﻮدﻧﺪ و در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻤﻰﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﻌـﻀﻰ‬ ‫از ﻣﺆﻣﻨﯿﻦ ﻧﯿﺰ از ﺷﺮﮐﺖ در ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺧﻮددارى ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑـﻮد‪ .‬ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ اﮐـﺮم )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( از اﯾـﻦ ﺟﻬـﺖ‬ ‫ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺘﻰ آﻧﻬﺎ را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺠﺎزات ﺷﺪﯾﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﻟﺬا در ﺣﺪﯾﺜﻰ از" زﯾﺪ ﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ" ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( در ﮔﺮﻣـﺎى ﻓـﻮق‬ ‫اﻟﻌﺎده ﻧﯿﻤﺮوز ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻧﻤﺎز )ﻇﻬﺮ( را ﺑﺎ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﻰﮔﺬارد و اﯾﻦ ﻧﻤﺎز ﺑﺮاى اﺻﺤﺎب و ﯾﺎران ﺳﺨﺖﺗﺮﯾﻦ ﻧﻤﺎز ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃـﻮرى ﮐـﻪ ﮔـﺎه ﭘـﺸﺖ ﺳـﺮ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ‬ ‫)ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﯾﮏ ﺻﻒ ﯾﺎ دو ﺻﻒ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺒﻮد‪ ،‬در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ آن ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻦ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪام ﺧﺎﻧﻪ ﮐﺴﺎﻧﻰ را ﮐﻪ در ﻧﻤﺎز ﻣﺎ ﺷـﺮﮐﺖ‬ ‫ﻧﻤﻰﮐﻨﻨﺪ ﺑﺴﻮزاﻧﻢ‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و اﻫﻤﯿﺖ ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ را )ﺑﺎﺟﻤﺎﻋﺖ( ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻰدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻋـﺪم ﺷـﺮﮐﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬـﺎ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ‬ ‫ﮔﺮﻣﻰ ﻫﻮا ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮔﺮوﻫﻰ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻀﻌﯿﻒ اﺳﻼم و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( و اﯾﺠﺎد ﺷﮑﺎف در ﺻﻔﻮف ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﮐـﻪ‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺎ اﯾﻦ ﻟﺤﻦ ﺷﺪﯾﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺿﻊ ﮔﯿﺮى ﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬ ‫______________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪243‬‬ ‫در ﯾﮑﻰ از ﺷﻬﺮﻫﺎى" ﺷﺎم" ﺑﯿﻤﺎرى ﻃﺎﻋﻮن راه ﯾﺎﻓﺖ و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﻰ ﻋﺠﯿﺐ و ﺳﺮﺳﺎمآور ﻣﺮدم ﯾﮑﻰ ﭘﺲ از دﯾﮕﺮى از دﻧﯿـﺎ ﻣـﻰرﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬در اﯾـﻦ ﻣﯿـﺎن ﻋـﺪه‬ ‫ﺑﺴﯿﺎرى ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺪ از ﭼﻨﮕﺎل ﻣﺮگ رﻫﺎﯾﻰ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬آن ﻣﺤﯿﻂ و دﯾﺎر را ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺲ از ﻓـﺮار از ﻣﺤـﯿﻂ ﺧـﻮد و رﻫـﺎﯾﻰ از‬

‫ﻣﺮگ در ﺧﻮد اﺣﺴﺎس ﻗﺪرت و اﺳﺘﻘﻼﻟﻰ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ اراده اﻟﻬﻰ و ﭼﺸﻢ دوﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻃﺒﯿﻌﻰ دﭼﺎر ﻏﺮور ﺷـﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺮوردﮔـﺎر‪ ،‬آﻧﻬـﺎ را‬ ‫ﻧﯿﺰ در ﻫﻤﺎن ﺑﯿﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺑﯿﻤﺎرى ﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬از ﺑﻌﻀﻰ رواﯾﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ اﺻﻞ آﻣﺪن ﺑﯿﻤﺎرى ﻣﺰﺑﻮر در اﯾـﻦ ﺳـﺮزﻣﯿﻦ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﺠـﺎزات‬ ‫ﺑﻮد‪ ،‬زﯾﺮا ﭘﯿﺸﻮا و رﻫﺒﺮ آﻧﺎن از آﻧﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮاى ﻣﺒﺎرزه آﻣﺎده ﮐﻨﻨﺪ و از ﺷﻬﺮ ﺧﺎرج ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﻣﺤﯿﻂ ﺟﻨـﮓ ﻣـﺮض‬ ‫ﻃﺎﻋﻮن اﺳﺖ‪ ،‬از رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺟﻨﮓ ﺧﻮددارى ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﭼﯿﺰى ﮐﻪ از آن ﻫـﺮاس داﺷـﺘﻨﺪ و ﺑﻬﺎﻧـﻪ ﻓـﺮار ﻗـﺮار داده ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬ﻣﺒـﺘﻼ‬ ‫ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﯿﻤﺎرى ﻃﺎﻋﻮن در آﻧﺠﺎ ﺷﺎﯾﻊ ﺷﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎى ﺧﻮد را ﺧﺎﻟﻰ ﮐﺮده و ﺑﺮاى ﻧﺠﺎت از ﻃﺎﻋﻮن ﻓﺮار ﮐﺮدﻧﺪ و در ﺑﯿﺎﺑﺎن ﻫﻤﮕﻰ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺪﺗﻬﺎ از اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺬﺷﺖ و "ﺣِﺰﻗﯿﻞ" ﮐﻪ ﯾﮑﻰ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان ﺑﻨﻰ اﺳﺮاﺋﯿﻞ ﺑﻮد‪ ،‬از آﻧﺠﺎ ﻋﺒﻮر ﻧﻤﻮد و از ﺧـﺪا ﺧﻮاﺳـﺖ ﮐـﻪ آﻧﻬـﺎ را زﻧـﺪه ﮐﻨـﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧـﺪ‬ ‫دﻋﺎى او را اﺟﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮد و آﻧﻬﺎ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫_______________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪245‬‬ ‫روزى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﺮ ﮐﺲ ﺻﺪﻗﻪاى ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬دو ﺑﺮاﺑﺮ آن در ﺑﻬﺸﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪" .‬اﺑﻮ اﻟﺪﺣﺪاح اﻧﺼﺎرى" ﻋﺮض ﮐـﺮد‪،‬‬ ‫اى رﺳﻮل ﺧﺪا! ﻣﻦ دو ﺑﺎغ دارم اﮔﺮ ﯾﮑﻰ از آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺪﻫﻢ‪ ،‬دو ﺑﺮاﺑﺮ آن را در ﺑﻬﺸﺖ ﺧﻮاﻫﻢ داﺷﺖ؟ آن ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آرى‪ .‬ﻋﺮض‬ ‫ﮐﺮد‪" :‬ا ‪‬م اﻟﺪﺣﺪاح" ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؟ ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آرى‪ .‬ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻢ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آرى‪ .‬ﺳﭙﺲ او ﺑﺎﻏﻰ را ﮐـﻪ ﺑﻬﺘـﺮ‬ ‫از دﯾﮕﺮي ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﺪﻗﻪ و ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻓﻘﺮا در اﺧﺘﯿﺎر ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻗﺮار داد‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧـﺎزل ﺷـﺪ‪ ،‬و ﺻـﺪﻗﻪ او را دو ﻫـﺰار ﻫـﺰار ﺑﺮاﺑـﺮ‬ ‫ﺑﺮاى او ﮐﺮد و اﯾﻦ اﺳﺖ ﻣﻌﻨﻰ " َأﺿْﻌﺎﻓ ًﺎ َﮐﺜِﯿ َﺮ ًة"‪.‬‬

‫اﺑﻮ اﻟﺪﺣﺪاح ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﻫﻤﺴﺮش ا ‪‬م اﻟﺪﺣﺪاح و ﻓﺮزﻧﺪان را در آن ﺑﺎﻏﻰ دﯾـﺪ ﮐـﻪ ﺻـﺪﻗﻪ ﻗـﺮار داده‬

‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ در ﺑﺎغ اﯾﺴﺘﺎد و ﻧﺨﻮاﺳﺖ وارد آن ﺷﻮد‪ ،‬و ﻫﻤﺴﺮش را ﺻﺪا زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ اﯾﻦ ﺑﺎغ را ﺻﺪﻗﻪ ﻗﺮار دادهام و دو ﺑﺮاﺑـﺮش را در ﺑﻬـﺸﺖ ﺧﺮﯾـﺪارى‬ ‫ﮐﺮدهام و ﺗﻮ و ﻓﺮزﻧﺪان ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺴﺮش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺒﺎرك اﺳﺖ آﻧﭽﻪ را ﻓﺮوﺧﺘﻪ و آﻧﭽﻪ را ﺧﺮﯾﺪهاى‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﻤﮕﻰ از ﺑﺎغ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ و آن‬ ‫را ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﺗﺴﻠﯿﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪" :‬ﭼﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺨﻠﻪﻫﺎﯾﻰ در ﺑﻬﺸﺖ ﮐﻪ ﺷـﺎﺧﻪﻫـﺎﯾﺶ ﺑـﺮاى اﺑـﻰ اﻟﺪﺣـﺪاح آوﯾـﺰان ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ"‪.‬‬ ‫___________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪256‬‬ ‫ﻣﺮدى از اﻫﻞ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم" اﺑﻮ ﺣﺼﯿﻦ" دو ﭘﺴﺮ داﺷﺖ؛ ﺑﺮﺧﻰ از ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﮐﺎﻻ وارد ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ اﯾﻦ دو ﭘـﺴﺮ آﻧـﺎن را ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﻘﯿﺪه و آﯾﯿﻦ ﻣﺴﯿﺢ دﻋﻮت ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺎن ﻫﻢ ﺳﺨﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﯿﺶ وارد ﺷﺪﻧﺪ و ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ اﺗﻔـﺎق ﺑﺎزرﮔﺎﻧـﺎن ﺑـﻪ ﺷـﺎم‬ ‫رﻫﺴﭙﺎر ﮔﺮدﯾﺪﻧﺪ‪" .‬اﺑﻮ ﺣﺼﯿﻦ" از اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺳﺨﺖ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟـﻪ( اﻃـﻼع داد و از ﺣـﻀﺮت ﺧﻮاﺳـﺖ ﮐـﻪ آﻧـﺎن را ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ و ﺳﺆال ﮐﺮد‪ :‬آﯾﺎ ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ آﻧﺎن را ﺑﺎ اﺟﺒﺎر ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪ؟ آﯾﻪ ‪ 256‬ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ و اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﺑﯿﺎن داﺷﺖ ﮐـﻪ‪:‬‬ ‫"در ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ اﺟﺒﺎر و اﮐﺮاﻫﻰ ﻧﯿﺴﺖ"‪ .‬در ﺗﻔﺴﯿﺮ" اﻟﻤﻨﺎر" ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ اﺑﻮ ﺣﺼﯿﻦ ﺧﻮاﺳﺖ دو ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد را ﺑﺎ اﺟﺒـﺎر ﺑـﻪ اﺳـﻼم ﺑـﺎز ﮔﺮداﻧـﺪ‪،‬‬ ‫آﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻧﺰد ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ آﻣﺪﻧﺪ‪" .‬اﺑﻮ ﺣﺼﯿﻦ" ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬ﻣﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد اﺟﺎزه دﻫﻢ ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻢ وارد آﺗﺶ ﮔﺮدﻧـﺪ و ﻣـﻦ ﻧـﺎﻇﺮ‬ ‫آن ﺑﺎﺷﻢ؟ آﯾﻪ ‪ 256‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺎزل ﺷﺪ‪.‬‬ ‫________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪267‬‬ ‫از اﻣﺎم ﺻﺎدق )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ در ﺑﺎره ﺟﻤﻌﻰ ﻧﺎزل ﺷﺪ ﮐﻪ ﺛﺮوﺗﻬﺎﯾﻰ از ﻃﺮﯾﻖ رﺑﺎﺧﻮارى در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﺟﻤﻊآورى ﮐﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ و‬ ‫از آن در راه ﺧﺪا اﻧﻔﺎق ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ آﻧﻬﺎ را از اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﻬﻰ ﮐﺮد‪ .‬و دﺳﺘﻮر داد از اﻣﻮال ﭘﺎك و ﺣﻼل در راه ﺧﺪا اﻧﻔﺎق ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺗﻔﺴﯿﺮ" ﻣﺠﻤﻊ‬ ‫اﻟﺒﯿﺎن" ﭘﺲ از ﻧﻘﻞ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ‪ ،‬از ﻋﻠﻰ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻧﻘﻞ ﻣﻰﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﯾﻦ آﯾﻪ در ﺑﺎره ﮐﺴﺎﻧﻰ ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﻧﻔﺎق ﺧﺮﻣﺎﻫـﺎى‬ ‫ﺧﺸﮏ و ﮐﻢ ﮔﻮﺷﺖ و ﻧﺎﻣﺮﻏﻮب را ﺑﺎ ﺧﺮﻣﺎى ﺧﻮب ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ اﻧﻔﺎق ﻣﻰﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﮐـﺎر ﺑﭙﺮﻫﯿﺰﻧـﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ‬ ‫اﯾﻦ دو ﺷﺎن ﻧﺰول ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻨﺎﻓﺎﺗﻰ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ آﯾﻪ در ﻣﻮرد ﻫﺮ دو دﺳﺘﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﯾﮑﻰ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﭘﺎﮐﻰ ﻣﻌﻨﻮى و دﯾﮕﺮى ﻧﺎﻇﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺮﻏﻮﺑﯿﺖ ﻣﺎدى و ﻇﺎﻫﺮى اﺳﺖ‪ .‬و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﺒﻖ آﯾﻪ ‪ 275‬ﺳﻮره ﺑﻘﺮه ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ اﻣﻮاﻟﻰ از ﻃﺮﯾﻖ رﺑﺎﺧﻮارى‬ ‫ﺟﻤﻊآورى ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﭘﺲ از ﻧﺰول آﯾﻪ ﺧﻮد دارى از اداﻣﻪ رﺑﺎﺧﻮارى ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣـﻮال ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﺑـﺮ آﻧﻬـﺎ ﺣـﺮام ﻧﺒـﻮده اﺳـﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨـﻰ اﯾـﻦ ﻗـﺎﻧﻮن ﺷـﺎﻣﻞ‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻤﻰﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻰ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺎل در ﻋﯿﻦ ﺣﻼل ﺑﻮدن ﺑﺎ اﻣﻮال دﯾﮕﺮ ﻓﺮق داﺷﺖ و در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺷﺒﯿﻪ اﻣﻮاﻟﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ از ﻃﺮق ﻣﮑﺮوه ﺑﻪ دﺳـﺖ‬ ‫ﺑﯿﺎﯾﺪ!‬

‫__________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪272‬‬ ‫از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ‪ :‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ اﻧﻔﺎق ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬آﯾﻪ ‪ 272‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺟﺎزه داد ﮐﻪ در ﻣﻮاﻗﻊ ﻟﺰوم اﯾﻦ ﮐﺎر را اﻧﺠـﺎم‬ ‫دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎن ﻧﺰول دﯾﮕﺮى ﺑﺮاى آﯾﻪ آﻣﺪه وآن اﯾﻦ ﮐﻪ‪ :‬زن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم "اﺳﻤﺎء" در ﺳﻔﺮ "ﻋﻤﺮة اﻟﻘﻀﺎء" در ﺧـﺪﻣﺖ ﭘﯿﻐﻤﺒـﺮ اﮐـﺮم )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و‬ ‫آﻟﻪ( ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺎدر و ﺟﺪه آن زن ﺑﻪ ﺳﺮاغ او آﻣﺪﻧﺪ و از او ﮐﻤﮑﻰ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ آن دو ﻧﻔﺮ ﻣﺸﺮك و ﺑﺖﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪" ،‬اﺳﻤﺎء" از ﮐﻤﮏ ﺑﻪ‬ ‫آﻧﻬﺎ اﻣﺘﻨﺎع ورزﯾﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﯾﺪ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( اﺟﺎزه ﺑﮕﯿﺮم‪ .‬زﯾﺮا ﺷﻤﺎ ﭘﯿﺮو آﯾﯿﻦ ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺘﯿﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟـﻪ( آﻣـﺪ‬ ‫اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬آﯾﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬ ‫__________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه آﯾﻪ ‪273‬‬ ‫ﺻﻔّﻪ در ﺣﺪود ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻧﻔﺮ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﮑﻪ و اﻃﺮاف ﻣﺪﯾﻨـﻪ‬ ‫ﺻﻔّﻪ" ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪) .‬اﺻﺤﺎب ‪‬‬ ‫اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﯾﻦ آﯾﻪ درﺑﺎره اﺻﺤﺎب " ‪‬‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺧﺎﻧﻪاى در ﻣﺪﯾﻨﻪ داﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪاﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل آﻧﻬﺎ ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ در ﻣـﺴﺠﺪ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ ﻣـﺴﮑﻦ ﮔﺰﯾـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ و ﻫﻤـﻮاره آﻣـﺎده‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ در ﻣﯿﺪاﻧﻬﺎى ﺟﻬﺎد ﺑﻮدﻧﺪ(‪.‬‬ ‫اﻣﺎ ﭼﻮن اﻗﺎﻣﺖ آﻧﻬﺎ در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎ ﺷﺌﻮن ﻣﺴﺠﺪ ﺳﺎزﮔﺎر ﻧﺒﻮد‪ ،‬دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪ ﺑﻪ ﺻﻔﻪ )ﺳﮑﻮى ﺑﺰرگ و وﺳﯿﻊ( ﮐﻪ در ﺑﯿـﺮون ﻣـﺴﺠﺪ ﻗـﺮار داﺷـﺖ ﻣﻨﺘﻘـﻞ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬آﯾﻪ ‪ 273‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮدم دﺳﺘﻮر داد ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از ﺑﺮادران ﺧﻮد از ﮐﻤﮑﻬـﺎى ﻣﻤﮑـﻦ ﻣـﻀﺎﯾﻘﻪ ﻧﮑﻨﻨـﺪ‪ .‬آﻧﻬـﺎ ﻫـﻢ ﭼﻨـﯿﻦ ﮐﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﺑﻌـﻀﻰ از‬ ‫ﻣﻔﺴﺮان ﺗﺼﺮﯾﺢ ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺪاران ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( و ﻣﺤﺎﻓﻈﺎن او ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫_________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪274‬‬ ‫در اﺣﺎدﯾﺚ ﺑﺴﯿﺎرى آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ درﺑﺎره ﻋﻠﻰ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬زﯾـﺮا آن ﺣـﻀﺮت ﭼﻬـﺎر درﻫـﻢ داﺷـﺖ‪ ،‬درﻫﻤـﻰ را در ﺷـﺐ و‬ ‫درﻫﻤﻰ را در روز و درﻫﻤﻰ را آﺷﮑﺎرا و درﻫﻤﻰ را در ﻧﻬﺎن اﻧﻔﺎق ﮐﺮد و اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ .‬وﻟﻰ ﻣﻰداﻧﯿﻢ ﻧﺰول آﯾﻪ در ﯾﮏ ﻣﻮرد ﺧﺎص‪ ،‬ﻣﻔﻬـﻮم آن را‬ ‫ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺷﻤﻮل ﺣﮑﻢ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان‪ ،‬ﻧﻔﻰ ﻧﻤﻰﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫_____________________________________________‬ ‫ﺑﻘﺮه‪ .‬آﯾﻪ ‪278‬‬ ‫ﭘﺲ از ﻧﺰول آﯾﺎت رﺑﺎ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم" ﺧﺎﻟﺪ ﺑﻦ وﻟﯿﺪ" ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟـﻪ( ﺣﺎﺿـﺮ ﺷـﺪه ﻋﺮﺿـﻪ داﺷـﺖ‪ :‬ﭘـﺪرم ﭼـﻮن ﺑـﺎ" ﻃﺎﺋﻔـﻪ‬ ‫ﺛﻘﯿﻒ" ﻣﻌﺎﻣﻼت رﺑﻮى داﺷﺖ و ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﺶ را وﺻﻮل ﻧﮑﺮده ﺑﻮد‪ ،‬وﺻﯿﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﻣﺒﻠﻐﻰ از ﺳﻮدﻫﺎى اﻣﻮال او ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﺸﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬ﺗﺤﻮﯾـﻞ‬ ‫ﺑﮕﯿﺮم‪ .‬آﯾﺎ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺮاى ﻣﻦ ﺟﺎﯾﺰ اﺳﺖ؟ آﯾﺎت ‪ 278‬و ‪ 279‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺷﺪت از اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﻬﻰ ﮐـﺮد‪ .‬در رواﯾـﺖ دﯾﮕـﺮى آﻣـﺪه اﺳـﺖ ﮐـﻪ‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻌﺪ از ﻧﺰول اﯾﻦ آﯾﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪" :‬اﻻ ان ﮐﻞ رﺑﺎ ﻣﻦ رﺑﺎ اﻟﺠﺎﻫﻠﯿﮥ ﻣﻮﺿﻮع و اول رﺑﺎ اﺿﻌﻪ رﺑﺎ اﻟﻌﺒﺎس ﺑﻦ ﻋﺒﺪ اﻟﻤﻄﻠﺐ" آﮔﺎه ﺑﺎﺷﯿﺪ‬ ‫ﺗﻤﺎم ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت رﺑﻮى ﮐﻪ در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ‪ ،‬ﻣﺮدم از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻫﻤﮕﻰ ﺑﺎﯾـﺪ ﻓﺮاﻣـﻮش ﺷـﻮد و ﻧﺨـﺴﺘﯿﻦ ﻣﻄﺎﻟﺒـﺎت رﺑـﻮى ﮐـﻪ ﻣـﻦ آن را ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬ ‫ﻓﺮاﻣﻮﺷﻰ ﻣﻰﺳﭙﺎرم‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﻋﺒﺎس ﺑﻦ ﻋﺒﺪ اﻟﻤﻄﻠﺐ اﺳﺖ" "‪ ."2‬از اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐـﻪ‬ ‫ﻗﻠﻢ ﺳﺮخ ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت رﺑﻮى زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻣﻰﮐﺸﯿﺪ از ﺑﺴﺘﮕﺎن ﺧﻮد ﺷﺮوع ﮐﺮد و اﮔﺮ در ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ اﻓـﺮاد ﺛﺮوﺗﻤﻨـﺪى ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻋﺒـﺎس ﺑﻮدﻧـﺪ ﮐـﻪ در زﻣـﺎن‬ ‫ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻫﻤﭽﻮن دﯾﮕﺮ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان آﻟﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت آﻧﻬﺎ را اﻟﻐﺎء ﮐﺮد‪ .‬و ﻧﯿﺰ در رواﯾﺎت آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و‬ ‫آﻟﻪ( ﺑﻌﺪ از ﻧﺰول اﯾﻦ آﯾﺎت ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار ﻣﮑﻪ دﺳﺘﻮر داد ﮐﻪ اﮔﺮ آل ﻣﻐﯿﺮه ﮐﻪ در رﺑﺎﺧﻮاران ﻣﻌﺮوف ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دﺳﺖ از ﮐﺎر ﺧﻮد ﺑﺮ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺠﻨﮕﺪ‪.‬‬ ‫__________________________________________________________________‬ ‫__________________________________________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﻪ ‪7‬‬ ‫از اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ‪ :‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﯾﻬﻮد ﺑﻪ اﺗﻔﺎق "ﺣﻰ‪ ‬ﺑﻦ اﺧﻄـﺐ" و ﺑـﺮادرش ﺧـﺪﻣﺖ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ اﺳـﻼم )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( آﻣﺪﻧـﺪ و‬ ‫ﺣﺮوف ﻣﻘﻄﻌﻪ "اﻟﻢ" را دﺳﺖآوﯾﺰ ﺧﻮد ﻗﺮار داده‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻃﺒﻖ ﺣﺴﺎب اﺑﺠﺪ‪ ،‬اﻟﻒ ﻣﺴﺎوى ﯾﮏ و ﻻم ﻣﺴﺎوى‪ 30‬و ﻣﯿﻢ ﻣـﺴﺎوى ‪ 40‬ﻣـﻰﺑﺎﺷـﺪ و ﺑـﻪ اﯾـﻦ‬ ‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺧﺒﺮ دادهاى ﮐﻪ دوران ﺑﻘﺎى اﻣﺖ ﺗﻮ ﺑﯿﺶ از ﻫﻔﺘﺎد و ﯾﮏ ﺳﺎل ﻧﯿﺴﺖ! ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺮاى ﺟﻠﻮﮔﯿﺮى از ﺳﻮء اﺳـﺘﻔﺎده آﻧﻬـﺎ ﻓﺮﻣـﻮد‪:‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﭼﺮا ﺗﻨﻬﺎ "اﻟﻢ" را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮدهاﯾﺪ؟! ﻣﮕﺮ در ﻗﺮآن "اﻟﻤﺺ" و "اﻟﺮ" و ﺳﺎﯾﺮ ﺣﺮوف ﻣﻘﻄﻌﻪ ﻧﯿﺴﺖ؟ اﮔﺮ اﯾﻦ ﺣﺮوف اﺷﺎره ﺑﻪ ﻣﺪت ﺑﻘﺎي اﻣﺖ ﻣﻦ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻫﻤﻪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻰﮐﻨﯿﺪ؟! )در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮر از اﯾﻦ ﺣﺮوف ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮى اﺳـﺖ( ﺳـﭙﺲ آﯾـﻪ ﻓـﻮق ﻧـﺎزل ﺷـﺪ‪ .‬در ﺗﻔـﺴﯿﺮ" ﻓـﻰ ﺿـﻼل‬ ‫اﻟﻘﺮآن" آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﺟﻤﻌﻰ از ﻧﺼﺎراى ﻧﺠﺮان ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪﻧﺪ و ﺗﻌﺒﯿﺮ ﻗﺮآن در ﺑﺎره "ﻣﺴﯿﺢ و‪َ ‬ﮐ ِﻠ ‪‬ﻤ ُﺘ ‪‬ﻪ ‪ ...‬و‪ ‬ر‪‬وح‪ِ ‬ﻣﻨْـ ‪‬ﻪ" را‬ ‫دﺳﺘﺎوﯾﺰ ﺧﻮد ﻗﺮار داده و ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺮاى ﻣﺴﺎﻟﻪ "ﺗﺜﻠﯿﺚ" و "ﺧﺪاﯾﻰ ﻣﺴﯿﺢ" از آن ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ و آن ﻫﻤﻪ آﯾﺎﺗﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﺗﻤـﺎم ﻫـﺮ ﮔﻮﻧـﻪ‬ ‫ﺷﺮﯾﮏ و ﺷﺒﯿﻪ را از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻔﻰ ﻣﻰﮐﻨﺪ ﻧﺎدﯾﺪه اﻧﮕﺎرﻧﺪ‪ .‬آﯾﻪ ‪ 7‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻗﺎﻃﻊ داد‪.‬‬ ‫____________________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﻪ ‪12‬‬ ‫ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ "ﺑﺪر" و ﭘﯿﺮوزى ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﺟﻤﻌﻰ از ﯾﻬﻮد ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اُﻣ‪‬ﻰ ﮐﻪ ﻣﺎ وﺻﻒ او را در ﮐﺘﺎب دﯾﻨـﻰ ﺧـﻮد )ﺗـﻮرات( ﺧﻮاﻧـﺪهاﯾـﻢ ﮐـﻪ در‬ ‫ﺟﻨﮓ ﻣﻐﻠﻮب ﻧﻤﻰﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻋﺠﻠﻪ و ﺷـﺘﺎب ﻧﮑﻨﯿـﺪ ﺗـﺎ ﻧﺒـﺮد و واﻗﻌـﻪ دﯾﮕـﺮى واﻗـﻊ ﺷـﻮد‪ ،‬آن ﮔـﺎه ﻗـﻀﺎوت ﮐﻨﯿـﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ اﺣﺪ ﭘﯿﺶ آﻣﺪ و ﻇﺎﻫﺮا ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﺎﯾﺎن ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ آن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮى ﮐﻪ در ﮐﺘـﺎب ﻣـﺎ ﺑـﺸﺎرت ﺑـﻪ آن داده‬ ‫ﺷﺪه اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﯾﻦ واﻗﻌﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻓﺰودﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻰ ﭘﯿﻤـﺎﻧﻰ را ﮐـﻪ ﺑـﺎ رﺳـﻮل‬ ‫ﺧﺪا )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( در ﻣﻮرد ﻋﺪم ﺗﻌﺮّض ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺶ از ﭘﺎﯾﺎن ﻣﺪت ﻧﻘﺾ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺷﺼﺖ ﻧﻔﺮ ﺳﻮار ﺑﻪ اﺗﻔﺎق"ﮐﻌﺐ ﺑﻦ اﺷﺮف" ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﻮى ﻣﮑﻪ رﻫﺴﭙﺎر ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﻣﺸﺮﮐﺎن ﺑﺮاى ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ اﺳﻼم ﻫﻢ ﭘﯿﻤﺎن ﮔﺮدﯾﺪه ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﯾﻪ ‪ 12‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﭘﺎﺳﺦ دﻧﺪان ﺷﮑﻨﻰ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ داد ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ را در ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﺪاﻧﯿﺪ ﺑﺰودى ﻫﻤﮕﻰ ﻣﻐﻠﻮب ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫__________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪13‬‬ ‫اﯾﻦ آﯾﻪ در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺟﻨﮓ "ﺑﺪر" ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎن ﮐﻪ ﻣﻔﺴﺮان ﮔﻔﺘـﻪاﻧـﺪ‪ :‬در ﺟﻨـﮓ ﺑـﺪر ﺗﻌـﺪاد ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ‪ 313‬ﻧﻔـﺮ ﺑـﻮد‪ 77 ،‬ﻧﻔـﺮ آﻧﻬـﺎ از‬ ‫ﻣﻬﺎﺟﺮان و ‪ 236‬ﻧﻔﺮ آﻧﻬﺎ از اﻧﺼﺎر ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮﭼﻢ ﻣﻬﺎﺟﺮان ﺑﻪ دﺳﺖ ﻋﻠﻰ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﺑﻮد و ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎده ﭘﺮﭼﻤﺪار اﻧﺼﺎر ﺑﻮد‪ ،‬آﻧﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ داﺷـﺘﻦ ﻫﻔﺘـﺎد‬ ‫ﺷﺘﺮ و دو اﺳﺐ و ﺷﺶ زره و ﻫﺸﺖ ﺷﻤﺸﯿﺮ در اﯾﻦ ﻧﺒﺮد ﺑﺰرگ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﭙﺎه دﺷـﻤﻦ ﺑـﯿﺶ از ﻫـﺰار ﻧﻔـﺮ ﺑـﺎ اﺳـﻠﺤﻪ ﮐـﺎﻓﻰ ﺑﻮدﻧـﺪ و‬ ‫ﯾﮑﺼﺪ اﺳﺐ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ دادن ﺑﯿﺴﺖ و دو ﻧﻔﺮ ﺷﻬﯿﺪ )‪ 14‬ﻧﻔﺮ از ﻣﻬﺎﺟﺮان و ‪ 8‬ﻧﻔﺮ از اﻧﺼﺎر( ﺑﻪ دﺷﻤﻦ ﮐﻪ ﻫﻔﺘﺎد ﮐـﺸﺘﻪ و ﻫﻔﺘـﺎد اﺳـﯿﺮ داد‪ ،‬ﻏﺎﻟـﺐ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﭘﯿﺮوزى ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﮔﻮﺷﻪاى از ﻣﺎﺟﺮاى ﺑﺪر را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫_____________________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪23‬‬ ‫در زﻣﺎن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( زن و ﻣﺮدى از ﯾﻬﻮد ﺧﯿﺒﺮ‪ ،‬ﻣﺮﺗﮑﺐ زﻧﺎى ﻣﺤﺼﻨﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ در ﺗﻮرات دﺳﺘﻮر ﻣﺠﺎزات ﺳـﻨﮕﺒﺎران در ﺑـﺎره اﯾـﻦ‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ اﺷﺨﺎص داده ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻮن آﻧﻬﺎ از ﻃﺒﻘﻪ اﺷﺮاف ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻬﻮد از اﺟﺮاى اﯾﻦ دﺳﺘﻮر در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﺳﺮﺑﺎز زدﻧﺪ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم‬ ‫)ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮده داورى ﺑﻄﻠﺒﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺠﺎزات ﺧﻔﯿﻔﺘﺮى از ﻃﺮف او درﺑﺎره آﻧﻬﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ اﺳـﻼم‬ ‫)ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻫﻤﯿﻦ ﺗﻮرات ﻓﻌﻠﻰ ﻣﯿـﺎن ﻣـﻦ و ﺷـﻤﺎ داورى ﻣـﻰﮐﻨـﺪ‪ .‬آﻧﻬـﺎ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨـﺪ و "اﺑـﻦ‬ ‫ﺻﻮرﯾﺎ" را ﮐﻪ از داﻧﺸﻤﻨﺪان آﻧﺎن ﺑﻮد از "ﻓﺪك" ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ دﻋﻮت ﮐﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( او را ﺷـﻨﺎﺧﺖ و ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬ﺗـﻮ "اﺑـﻦ ﺻـﻮرﯾﺎ"‬ ‫ﻫﺴﺘﻰ؟! ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬ﺑﻠﻰ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺗﻮ اﻋﻠﻢ ﻋﻠﻤﺎى ﯾﻬﻮد ﻣﻰﺑﺎﺷﻰ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ!‬

‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( دﺳـﺘﻮر داد ﻗـﺴﻤﺘﻰ از‬

‫ﺗﻮرات را ﮐﻪ آﯾﻪ "رﺟﻢ" )ﺳﻨﮕﺒﺎران( در آن ﺑﻮد ﭘﯿﺶ روى او ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬او ﮐﻪ ﻗﺒﻼ از ﺟﺮﯾﺎن آﮔﺎه ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ رﺳـﯿﺪ دﺳـﺖ‬ ‫روى آن ﮔﺬاﺷﺖ و ﺟﻤﻠﻪﻫﺎى ﺑﻌﺪ را ﺧﻮاﻧﺪ! "ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑﻦ ﺳﻼم" ﮐﻪ ﻗﺒﻼ از داﻧـﺸﻤﻨﺪان ﯾﻬـﻮد ﺑـﻮد و ﺳـﭙﺲ اﺳـﻼم اﺧﺘﯿـﺎر ﮐـﺮده ﺑـﻮد در آﻧﺠـﺎ ﺣـﻀﻮر‬ ‫داﺷﺖ‪ ،‬ﻓﻮرا ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮐﻠﮏ و ﭘﺮدهﭘﻮﺷﻰ "اﺑﻦ ﺻﻮرﯾﺎ" ﺷﺪ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و دﺳﺖ او را از روى اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮداﺷـﺖ و آن را از ﻣـﺘﻦ ﺗـﻮرات ﻗﺮاﺋـﺖ ﮐـﺮد و‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮرات ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ ﺑﺮ ﯾﻬﻮد ﻻزم اﺳﺖ ﻫﺮ ﮔﺎه زن و ﻣﺮدى ﻣﺮﺗﮑﺐ زﻧﺎى ﻣﺤﺼﻨﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺪرك ﮐﺎﻓﻰ ﺑﺮ ﺟﺮم آﻧﻬﺎ وﺟﻮد داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‬ ‫ﺳﻨﮓ ﺑﺎران ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ دﺳﺘﻮر داد ﻣﺠﺎزات ﻣﺰﺑﻮر ﻃﺒﻖ آﯾﯿﻦ آﻧﻬﺎ در ﻣﻮرد اﯾﻦ دو ﻣﺠﺮم اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻤﻌﻰ از ﯾﻬﻮد ﺧﺸﻤﻨﺎك ﺷـﺪﻧﺪ و اﯾـﻦ‬ ‫آﯾﻪ درﺑﺎره وﺿﻊ آﻧﻬﺎ ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬

‫در ﺗﻮرات ﻓﻌﻠﻰ در ﺳﻔﺮ ﻻوﯾﺎن ﻓﺼﻞ ﺑﯿﺴﺘﻢ ﺟﻤﻠﻪ ‪ 10‬ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻰﺧﻮاﻧﯿﻢ‪ :‬و ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ زن ﻏﯿﺮى زﻧﺎ ﮐﻨﺪ ﯾﻌﻨـﻰ ﺑـﺎ‬

‫زن ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﺧﻮد )ﻣﺜﻼ( زﻧﺎ ﻧﻤﺎﯾﺪ اﻟﺒﺘﻪ زاﻧﻰ و زاﻧﯿﻪ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻋﺒﺎرت ﻓﻮق ﮔﺮﭼﻪ ﺣﮑﻢ ﺳﻨﮕﺒﺎران ﺻﺮﯾﺤﺎ ﻧﯿﺎﻣﺪه وﻟﻰ اﺻﻞ ﻣﺠـﺎزات اﻋـﺪام آﻣـﺪه‬ ‫اﺳﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺴﺨﻪﻫﺎى ﺗﻮرات ﮐﻪ در ﻋﺼﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( وﺟﻮد داﺷﺘﻪ داراى اﯾﻦ ﻋﺒﺎرت ﻧﯿﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫_____________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪ 27‬و ‪28‬‬

‫‪ -1‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﮑﻪ را ﻓﺘﺢ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻮﯾﺪ داد ﮐﻪ ﺑﻪ زودى ﮐﺸﻮر اﯾـﺮان و روم ﻧﯿـﺰ زﯾـﺮ ﭘـﺮﭼﻢ اﺳـﻼم ﻗـﺮار‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ را اﻏﺮاقآﻣﯿﺰ ﺗﻠﻘﻰ ﮐﺮده و ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ و ﻣﮑﻪ ﻗﺎﻧﻊ ﻧﯿﺴﺖ و ﻃﻤـﻊ در ﻓـﺘﺢ‬ ‫اﯾﺮان و روم دارد‪ .‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم‪ ،‬آﯾﻪ ‪ 27‬ﻧﺎزل ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬در رواﯾﺘﯽ دﯾﮕﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮔﺮاﻣﻰ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺸﻐﻮل ﺣﻔﺮ ﺧﻨﺪق در اﻃﺮاف ﻣﺪﯾﻨـﻪ ﺑـﻮد و ﺑـﺎ ﻧﻈـﻢ‬ ‫ﺧﺎﺻﻰ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﮔﺮوه ﮔﺮوه ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﺪﯾﺖ‪ ،‬ﻣﺸﻐﻮل ﺣﻔﺮ ﺧﻨﺪق ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﯿﺶ از رﺳﯿﺪن ﺳﭙﺎه دﺷﻤﻦ‪ ،‬اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ دﻓﺎﻋﻰ‪ ،‬ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮔـﺮدد‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬـﺎن‬ ‫در ﻣﯿﺎن ﺧﻨﺪق ﺳﻨﮓ ﺳﻔﯿﺪ ﺑﺰرگ و ﺳﺨﺘﻰ ﭘﯿﺪا ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﺷﮑﺴﺘﻦ و ﺣﺮﮐﺖ دادن آن ﻋﺎﺟﺰ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪" .‬ﺳﻠﻤﺎن" ﺑﻪ ﺣـﻀﻮر ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪ و ﺟﺮﯾﺎن را ﻋﺮض ﮐﺮد‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ وارد ﺧﻨﺪق ﺷﺪ و ﮐﻠﻨﮓ را از ﺳﻠﻤﺎن ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﺤﮑﻢ ﺑﺮ روى ﺳﻨﮓ ﻓﺮود آورد‪ .‬از ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﻠﻨـﮓ‬ ‫ﺑﺎ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺟﺮﻗﻪاى ﺟﺴﺘﻦ ﮐﺮد‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺗﮑﺒﯿﺮ ﻓﺘﺢ و ﭘﯿﺮوزى ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﺎ او ﻫﻢ ﺻـﺪا ﺷـﺪه و آﻫﻨـﮓ ﺗﮑﺒﯿـﺮ در ﻫﻤـﻪ ﺟـﺎ‬ ‫ﭘﯿﭽﯿﺪ‪ .‬ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﮐﻠﻨﮓ را ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﻨﮓ ﻓﺮود آورده و ﻣﺠﺪدا ﺟﺮﻗّﻪاى ﺟﻬﯿﺪ و ﻗﺴﻤﺘﻰ از ﺳﻨﮓ ﺷﮑﺴﺖ و ﺻـﺪاى ﺗﮑﺒﯿـﺮ‬ ‫ﭘﯿﺮوزى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﻓﻀﺎى اﻃﺮاف را ﭘﺮ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮاى ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺑﺎر‪ ،‬ﮐﻠﻨﮓ را ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮد و ﺑﺮ ﺑﻘﯿﻪ ﺳﻨﮓ ﻣﺤﮑﻢ ﮐﻮﺑﯿﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺪدا از ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﻠﻨﮓ ﺑـﺎ‬ ‫ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺟﺮﻗﻪاى زده ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻘﯿﻪ ﺳﻨﮓ درﻫﻢ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاى ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺑﺎر ﺻﺪاى ﺗﮑﺒﯿﺮ در ﺧﻨﺪق ﭘﯿﭽﯿﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻠﻤﺎن ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬اﻣﺮوز وﺿﻊ ﻋﺠﯿﺒـﻰ از‬

‫ﺷﻤﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮدم؟! ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬در ﻣﯿﺎن ﺟﺮﻗﻪاى ﮐﻪ ﺑﺎر اول ﺟﺴﺘﻦ ﮐﺮد‪ ،‬ﮐﺎﺧﻬﺎى ﺣﯿﺮه و ﻣﺪاﺋﻦ را دﯾﺪم و ﺑﺮادرم ﺟﺒﺮﺋﯿـﻞ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺸﺎرت داد ﮐﻪ آﻧﻬﺎ در زﯾﺮ ﭘﺮﭼﻢ اﺳﻼم ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ! در درون ﺟﺮﻗﻪ دوم‪ ،‬ﮐﺎﺧﻬﺎى روم را دﯾﺪم‪ ،‬و ﻫـﻢ او ﺑـﻪ ﻣـﻦ ﺧﺒـﺮ داد ﮐـﻪ در اﺧﺘﯿـﺎر‬ ‫ﭘﯿﺮواﻧﻢ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬در ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺟﺮﻗﻪ‪ ،‬ﮐﺎﺧﻬﺎى ﺻﻨﻌﺎء و ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﯾﻤﻦ را دﯾﺪم و او ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺸﺎرت داد ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺮ آن ﻧﯿﺰ ﭘﯿﺮوز ﻣـﻰﺷـﻮﻧﺪ و‬ ‫ﻣﻦ در آن ﺣﺎل‪ ،‬ﺗﮑﺒﯿﺮ ﭘﯿﺮوزى ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬اى ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣـﮋده ﺑـﺎد! ‪ ...‬ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن راﺳـﺘﯿﻦ از ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻰ در ﭘﻮﺳـﺖ ﻧﻤـﻰﮔﻨﺠﯿﺪﻧـﺪ و ﺧـﺪا را ﺷـﮑﺮ‬ ‫ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن‪ ،‬ﭼﻬﺮه در ﻫﻢ ﮐﺸﯿﺪه و ﺑﺎ ﻧﺎراﺣﺘﻰ و ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻋﺘﺮاض‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﻪ آرزوى ﺑﺎﻃـﻞ و ﭼـﻪ وﻋـﺪه ﻣﺤـﺎﻟﻰ؟! در ﺣـﺎﻟﻰ ﮐـﻪ اﯾﻨﻬـﺎ از‬ ‫ﺗﺮس ﺟﺎن ﺧﻮد‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ دﻓﺎﻋﻰ ﺑﻪ ﺧﻮﯾﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﻣﺸﻐﻮل ﺣﻔﺮ ﺧﻨﺪق ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ آن دﺷﻤﻦ ﻣﺤـﺪود‪ ،‬ﯾـﺎراى ﺟﻨـﮓ ﻧﺪارﻧـﺪ‪ ،‬ﺧﯿـﺎل ﻓـﺘﺢ ﮐـﺸﻮرﻫﺎى‬ ‫ﺑﺰرگ ﺟﻬﺎن را در ﺳﺮ ﻣﻰﭘﺮوراﻧﻨﺪ!‬

‫در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ آﯾﺎت ‪ 27‬و ‪ 28‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫____________________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪ 31‬و ‪32‬‬ ‫درﺑﺎره اﯾﻦ آﯾﺎت‪ ،‬دو ﺷﺎن ﻧﺰول آﻣﺪه اﺳﺖ‪ -1 :‬ﺟﻤﻌﻰ در ﺣﻀﻮر ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ادﻋﺎى ﻣﺤﺒﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ "ﻋﻤـﻞ"‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎى اﻟﻬﻰ در آﻧﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ دﯾﺪه ﻣﻰﺷﺪ‪ ،‬آﯾﺎت ‪ 31‬و ‪ 32‬ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن "ﻧﺠﺮان" در ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪﻧﺪ و ﺿﻤﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﺧـﻮد‪ ،‬اﻇﻬـﺎر داﺷـﺘﻨﺪ ﮐـﻪ ﻣـﺎ اﮔـﺮ ﻣـﺴﯿﺢ )ﻋﻠﯿـﻪ‬ ‫اﻟﺴﻼم( را ﻓﻮق اﻟﻌﺎده اﺣﺘﺮام ﻣﻰﮔﺰارﯾﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﺒﺘﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا دارﯾﻢ!‬

‫اﯾﻦ آﯾﺎت ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫_____________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪ 59‬و ‪60‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در آﻏﺎز ﺳﻮره ﻣﺸﺮوﺣﺎ ﺑﯿﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار زﯾﺎدى از آﯾﺎت اﯾﻦ ﺳﻮره در ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎى ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﻧﺠﺮان‪ ،‬ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣـﺴﺎﺋﻠﻰ‬ ‫ﮐﻪ در اﯾﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ آﻧﻬﺎ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﭘﺮﺳﯿﺪﻧﺪ‪ :‬ﻣﺎ را ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰ دﻋﻮت ﻣﻰﮐﻨـﻰ؟ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ(‬ ‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻪ ﺳﻮى ﺧﺪاوﻧﺪ ﯾﮕﺎﻧﻪ‪ ،‬و اﯾﻨﮑﻪ از ﻃﺮف او رﺳﺎﻟﺖ ﺧﻠﻖ را دارم و ﻣﺴﯿﺢ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﺑﻨـﺪهاى از ﺑﻨـﺪﮔﺎن او اﺳـﺖ‪ ،‬و ﺣـﺎﻻت ﺑـﺸﺮى داﺷـﺖ و‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دﯾﮕﺮان ﻏﺬا ﻣﻰﺧﻮرد‪ .‬آﻧﻬﺎ اﯾﻦ ﺳﺨﻦ را ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ وﻻدت ﻋﯿﺴﻰ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﺑﺪون ﭘﺪر اﺷﺎره ﮐﺮده و آن را دﻟﯿﻞ ﺑﺮ اﻟﻮﻫﯿـﺖ او ﺧﻮاﻧﺪﻧـﺪ‪،‬‬ ‫اﯾﻦ آﯾﺎت ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ داد و ﭼﻮن ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻗﺒﻮل ﭘﺎﺳﺦ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را دﻋﻮت ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺷﺮح آن ﺑﻪ زودى ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬ ‫___________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪61‬‬ ‫ﻫﯿﺎت ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﻧﺠﺮاﻧﻰ ﻣﺮﮐﺐ از ﻋﺎﻗﺐ و ﺳﯿﺪ و ﮔﺮوﻫﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( رﺳـﯿﺪﻧﺪ و ﻋـﺮض ﮐﺮدﻧـﺪ‪ :‬آﯾـﺎ ﻫﺮﮔـﺰ‬ ‫ﻞ ﻋِﯿﺴﻰ ِﻋ ْﻨ ‪‬ﺪ اﻟ ﱠﻠ ِﻪ ‪ "...‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( آﻧﻬـﺎ را ﺑـﻪ‬ ‫دﯾﺪهاى ﻓﺮزﻧﺪى ﺑﺪون ﭘﺪر ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﻮد‪ ،‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﯾﻪ "إِنﱠ ‪‬ﻣ َﺜ َ‬ ‫ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ دﻋﻮت ﮐﺮد‪.‬‬

‫)"ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ" در اﺻﻞ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ رﻫﺎ ﮐﺮدن و ﻗﯿﺪ و ﺑﻨﺪ را از ﭼﯿﺰى ﺑﺮداﺷﺘﻦ اﺳﺖ‪ ،‬و "اﺑﺘﻬـﺎل" در دﻋـﺎ ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﻰ ﺗـﻀﺮع و واﮔـﺬارى‬

‫ﮐﺎر ﺑﻪ ﺧﺪا اﺳﺖ‪ .‬و اﮔﺮ آن را ﮔﺎﻫﻰ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﻫﻼﮐﺖ و ﻟﻌﻦ و دورى از ﺧﺪا ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ رﻫـﺎ ﮐـﺮدن و واﮔـﺬار ﮐـﺮدن ﺑﻨـﺪه ﺑـﻪ‬ ‫ﺣﺎل ﺧﻮد اﯾﻦ ﻧﺘﺎﺋﺞ را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻰآورد‪ .‬اﻣﺎ از ﻧﻈﺮ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺘﺪاول‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﻧﻔﺮﯾﻦ ﮐﺮدن دو ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﺳـﺖ ﺑـﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﮐـﻪ اﻓـﺮادى ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﻫـﻢ‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ درﺑﺎره ﯾﮏ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﻬﻢ ﻣﺬﻫﺒﻰ دارﻧﺪ در ﯾﮏ ﺟﺎ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﺪا ﺗﻀﺮع ﮐﻨﻨﺪ و از او ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﮐﻪ دروﻏﮕﻮ را رﺳﻮا ﺳﺎزد و ﻣﺠﺎزات‬ ‫ﮐﻨﺪ‪.(.‬‬

‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﻓﺮداى آن روز از ﺣﻀﺮﺗﺶ ﻣﻬﻠﺖ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و ﭘﺲ از ﻣﺮاﺟﻌﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺨﺼﯿﺘﻬﺎى ﻧﺠﺮان‪ ،‬اﺳﻘﻒ )روﺣﺎﻧﻰ ﺑﺰرﮔـﺸﺎن( ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﻓﺮدا ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪان و ﺧﺎﻧﻮادهاش ﺑﺮاى ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ آﻣﺪ‪ ،‬از ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﺑﺎ او ﺑﺘﺮﺳﯿﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﺑﺎ ﯾـﺎراﻧﺶ آﻣـﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﺎ او ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﭼﯿﺰى در ﺑﺴﺎط ﻧﺪارد‪ .‬ﻓﺮدا ﮐﻪ ﺷﺪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ دﺳﺖ ﻋﻠﻰ ﺑـﻦ اﺑـﻰ ﻃﺎﻟـﺐ )ﻋﻠﯿـﻪ اﻟـﺴﻼم( را‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺣﺴﻦ و ﺣﺴﯿﻦ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( در ﭘﯿﺶ روى آن ﺣﻀﺮت راه ﻣﻰرﻓﺘﻨﺪ و ﻓﺎﻃﻤﻪ )ﻋﻠﯿﻬﺎ اﻟﺴﻼم( ﭘﺸﺖ ﺳﺮش ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺼﺎرى ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺮون آﻣﺪﻧﺪ در‬ ‫ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ اﺳﻘﻒ آﻧﻬﺎ ﭘﯿﺸﺎﭘﯿﺸﺸﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻧﮕﺎه ﮐﺮد‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺎ آن ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺑﺎره آﻧﻬـﺎ ﺳـﺆال ﮐـﺮد ﺑـﻪ او ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪:‬‬ ‫اﯾﻦ ﭘﺴﺮ ﻋﻤﻮ و داﻣﺎد او و ﻣﺤﺒﻮبﺗﺮﯾﻦ ﺧﻠﻖ ﺧﺪا ﻧﺰد او اﺳﺖ و اﯾﻦ دو ﭘﺴﺮ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان دﺧﺘﺮ او از ﻋﻠﻰ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻫﺴﺘﻨﺪ و آن ﺑﺎﻧﻮى ﺟـﻮان دﺧﺘـﺮش‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ )ﻋﻠﯿﻬﺎ اﻟﺴﻼم( اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺰﯾﺰﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮدم ﻧﺰد او‪ ،‬و ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮﯾﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻗﻠﺐ او اﺳﺖ ‪ ...‬ﺳـﯿﺪ ﺑـﻪ اﺳـﻘﻒ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑـﺮاى ﻣﺒﺎﻫﻠـﻪ ﻗـﺪم ﭘـﯿﺶ ﮔـﺬار‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﺮدى را ﻣﻰﺑﯿﻨﻢ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﺟﺮأت اﻗﺪام ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﻣﻦ ﻣﻰﺗﺮﺳﻢ راﺳﺘﮕﻮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ راﺳﺘﮕﻮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﯾﮏ ﺳﺎل ﺑـﺮ‬ ‫ﻣﺎ ﻧﻤﻰﮔﺬرد در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎم دﻧﯿﺎ ﯾﮏ ﻧﺼﺮاﻧﻰ ﮐﻪ آب ﺑﻨﻮﺷﺪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﻘﻒ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬اى اﺑﻮ‬ ‫اﻟﻘﺎﺳﻢ! ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﻧﻤﻰﮐﻨﯿﻢ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﻣﻰﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﮐﻦ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺎ آﻧﻬـﺎ ﻣـﺼﺎﻟﺤﻪ ﮐـﺮد ﮐـﻪ دو ﻫـﺰار ﺣﻠـﻪ )ﯾـﮏ‬ ‫ﻗﻮاره ﭘﺎرﭼﻪ ﺧﻮب ﻟﺒﺎس( ﮐﻪ ﺣﺪ اﻗﻞ ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺮ ﺣﻠﻪاى ﭼﻬﻞ درﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻋﺎرﯾﺖ دادن ﺳـﻰ دﺳـﺖ زره‪ ،‬و ﺳـﻰ ﺷـﺎﺧﻪ ﻧﯿـﺰه‪ ،‬و ﺳـﻰ رأس اﺳـﺐ‪ ،‬در‬ ‫ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ در ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﯾﻤﻦ‪ ،‬ﺗﻮﻃﺌﻪاى ﺑﺮاى ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن رخ دﻫﺪ‪ ،‬و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺿﺎﻣﻦ اﯾـﻦ ﻋﺎرﯾﺘﻬـﺎ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪ ،‬ﺗـﺎ آن را ﺑﺎزﮔﺮداﻧـﺪ و‬ ‫ﻋﻬﺪ ﻧﺎﻣﻪاى در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬و در رواﯾﺘﻰ آﻣﺪه اﺳﺖ اﺳﻘﻒ ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺻﻮرﺗﻬﺎﯾﻰ را ﻣﻰﺑﯿﻨﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﮐﻨﻨـﺪ‬ ‫ﮐﻮهﻫﺎ را از ﺟﺎ ﺑﺮﮐﻨﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﻧﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻫﻼك ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﯾﮏ ﻧﺼﺮاﻧﻰ ﺗﺎ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ زﻣﯿﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫_____________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪ 65‬ﺗﺎ ‪68‬‬ ‫در اﺧﺒﺎر اﺳﻼﻣﻰ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﯾﻬﻮد و ﻧﺼﺎراى ﻧﺠﺮان ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻧﺰاع درﺑﺎره ﺣﻀﺮت اﺑـﺮاﻫﯿﻢ ﺑﺮﺧﺎﺳـﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﯾﻬﻮد ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬او ﻓﻘﻂ ﯾﻬﻮدى ﺑﻮده و ﻧﺼﺎرى ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬او ﻓﻘﻂ ﻧﺼﺮاﻧﻰ ﺑﻮده اﺳﺖ‪) ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﺮ ﮐﺪام ﻣﺪﻋﻰ ﺑﻮدﻧـﺪ ﮐـﻪ او از ﻣـﺎ اﺳـﺖ ﺗـﺎ اﻣﺘﯿـﺎز‬ ‫ﺑﺰرﮔﻰ ﺑﺮاى ﺧﻮد ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬زﯾﺮا اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺰرگ ﺧﺪا در ﻣﯿﺎن ﺗﻤﺎم ﭘﯿﺮوان ﻣﺬاﻫﺐ ﺑﻪ ﻋﻈﻤﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰﺷﺪ(‪.‬‬ ‫اﯾﻦ آﯾﺎت ﻧﺎزل ﺷﺪ و آﻧﻬﺎ را در اﯾﻦ ادﻋﺎﻫﺎى ﺑﻰ اﺳﺎس ﺗﮑﺬﯾﺐ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫________________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪69‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از ﯾﻬﻮد ﮐﻮﺷﺶ داﺷﺘﻨﺪ اﻓﺮاد ﺳﺮﺷﻨﺎس و ﻣﺒﺎرزى از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﺎﮐﺪل ﭼﻮن "ﻣﻌﺎذ" و "ﻋﻤﺎر" و ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕﺮ را ﺑﻪ ﺳﻮى آﺋﯿﻦ ﺧﻮد دﻋﻮت ﮐﻨﻨـﺪ‬ ‫و ﺑﺎ وﺳﻮﺳﻪﻫﺎى ﺷﯿﻄﺎﻧﻰ از اﺳﻼم ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ اﺧﻄﺎر داد!‬ ‫______________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪ 72‬ﺗﺎ ‪74‬‬ ‫دوازده ﻧﻔﺮ از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﯾﻬﻮد ﺧﯿﺒﺮ و ﻧﻘﺎط دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺸﻪاى ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﺑـﺮاى ﻣﺘﺰﻟـﺰل ﺳـﺎﺧﺘﻦ ﺑﻌـﻀﻰ ﻣﺆﻣﻨـﺎن ﻃـﺮح ﻧﻤـﻮده و ﺑـﺎ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ ﺗﺒـﺎﻧﻰ ﮐﺮدﻧـﺪ ﮐـﻪ‬ ‫ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﺎن ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺮﺳﻨﺪ و ﻇﺎﻫﺮا اﯾﻤﺎن ﺑﯿﺎورﻧﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻰ در آﺧﺮ روز از اﯾﻦ آﺋﯿﻦ ﺑﺮﮔﺮدﻧـﺪ و ﻫﻨﮕـﺎﻣﻰ‬ ‫ﮐﻪ از آﻧﻬﺎ ﺳﺆال ﺷﻮد ﭼﺮا ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺮدهاﻧﺪ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﺻﻔﺎت ﻣﺤﻤﺪ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( را از ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐـﺮدﯾﻢ و ﻫﻨﮕـﺎﻣﻰ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﮐﺘـﺐ دﯾﻨـﻰ‬ ‫ﺧﻮد ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮده و ﯾﺎ ﺑﺎ داﻧﺸﻤﻨﺪان دﯾﻨﻰ ﺧﻮد ﻣﺸﻮرت ﮐﺮدﯾﻢ‪ ،‬دﯾﺪﯾﻢ ﺻﻔﺎت و روش او ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﮐﺘﺐ ﻣﺎ اﺳﺖ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ و ﻟﺬا ﺑﺮﮔـﺸﺘﯿﻢ‪ ،‬ﺗـﺎ‬ ‫اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺳﺒﺐ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻋﺪهاى ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ اﯾﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﮐﺘﺐ آﺳﻤﺎﻧﻰ از ﻣﺎ آﮔﺎﻫﺘﺮﻧـﺪ‪ ،‬ﻻﺑـﺪ آﻧﭽـﻪ را ﻣـﻰﮔﻮﯾﻨـﺪ راﺳـﺖ ﮔﻔﺘـﻪاﻧـﺪ و ﺑـﻪ اﯾـﻦ وﺳـﯿﻠﻪ ﻣﺘﺰﻟـﺰل‬ ‫ﻣﻰﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﺰول اﯾﻦ آﯾﺎت ﺗﻮﻃﺌﻪ آﻧﺎن ﺧﻨﺜﯽ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫____________________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪75‬‬ ‫اﯾﻦ آﯾﻪ درﺑﺎره دو ﻧﻔﺮ از ﯾﻬﻮد ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ ﯾﮑﻰ اﻣﯿﻦ و درﺳﺘﮑﺎر و دﯾﮕﺮى ﺧﺎﺋﻦ و ﭘﺴﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻔﺮ اول "ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑﻦ ﺳﻼم" ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺮد ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪى‪،‬‬ ‫‪ 1200‬اوﻗﯿﻪ )ﯾﮏ دوازدﻫﻢ"رﻃﻞ" ﻣﻌﺎدل ﻫﻔﺖ ﻣﺜﻘﺎل( ﻃﻼ ﻧﺰد او ﺑﻪ اﻣﺎﻧﺖ ﮔﺬارد‪ .‬ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﻫﻤﻪ آن را ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺒﺶ رد ﮐﺮد و ﺑﻪ واﺳـﻄﻪ اﻣﺎﻧـﺖ‬ ‫دارى ﺧﺪاوﻧﺪ او را در اﯾﻦ آﯾﻪ ﻣﻰﺳﺘﺎﯾﺪ‪ .‬ﻧﻔﺮ دوم"ﻓﻨﺤﺎص ﺑﻦ ﻋﺎزورا" اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣـﺮدى از ﻗـﺮﯾﺶ ﯾـﮏ دﯾﻨـﺎر ﺑـﻪ او اﻣﺎﻧـﺖ ﺳـﭙﺮد‪" ،‬ﻓﻨﺤـﺎص" در آن‬

‫ﺧﯿﺎﻧﺖ ﮐﺮد ﺧﺪاوﻧﺪ او را ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺧﯿﺎﻧﺖ در اﻣﺎﻧﺖ ﻧﮑﻮﻫﺶ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮر در ﺟﻤﻠﻪ اول ﺟﻤﻌﻰ از ﻧـﺼﺎرى ﺑﻮدﻧـﺪ و اﻣـﺎ ﮐـﺴﺎﻧﻰ‬ ‫ﮐﻪ ﺧﯿﺎﻧﺖ در اﻣﺎﻧﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻬﻮد ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫______________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪77‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﯾﻬﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ "اﺑﻰ راﻓﻊ" و "ﺣﻰ ﺑﻦ اﺧﻄﺐ" و "ﮐﻌﺐ ﺑﻦ اﺷﺮف" ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺧﻮد را در ﻣﯿـﺎن ﯾﻬـﻮد در ﺧﻄـﺮ‬ ‫دﯾﺪﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻮﺷﺶ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﯾﻰ ﮐﻪ در ﺗﻮرات در ﺑﺎره آﺧﺮﯾﻦ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ وﺟﻮد داﺷﺖ و ﺷﺨﺼﺎ در ﻧﺴﺨﻰ از ﺗـﻮرات ﺑـﺎ دﺳـﺖ ﺧـﻮد ﻧﮕﺎﺷـﺘﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ‪،‬‬ ‫ﺗﺤﺮﯾﻒ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﺣﺘﻰ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﯾﺎد ﮐﻨﻨﺪ آن ﺟﻤﻠﻪﻫﺎى ﺗﺤﺮﯾﻒ ﺷﺪه از ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺧﺪا اﺳﺖ! ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻬﺖ آﯾﻪ ‪ 77‬ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ و ﺷـﺪﯾﺪا ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ اﺧﻄـﺎر‬ ‫ﮐﺮد‪ .‬ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﻔﺴﺮان ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ درﺑﺎره "اﺷﻌﺚ ﺑﻦ ﻗﯿﺲ" ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دروغ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ زﻣﯿﻦ دﯾﮕﺮى را ﺗﻤﻠﮏ ﮐﻨـﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕـﺎﻣﻰ‬ ‫ﮐﻪ آﻣﺎده اداى ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺮاى اد‪‬ﻋﺎى دروغ ﺧﻮد ﺷﺪ‪ ،‬آﯾﻪ ‪ 77‬ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ و در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺷﻌﺚ ﺑﻦ ﻗﯿﺲ ﺗﺮﺳﯿﺪ و اﻋﺘـﺮاف ﺑـﻪ ﺣـﻖ ﮐـﺮد و زﻣـﯿﻦ را ﺑـﻪ‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﺶ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬ ‫_______________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪78‬‬ ‫ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﯿﺰ درﺑﺎره ﮔﺮوﻫﻰ از ﻋﻠﻤﺎء ﯾﻬﻮد ﻧﺎزل ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﻮد ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﻰ ﺑﺮ ﺧﻼف آﻧﭽﻪ در ﺗﻮرات آﻣﺪه ﺑﻮد در ﺑـﺎره ﺻـﻔﺎت‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﻣﻰﻧﻮﺷﺘﻨﺪ و آن را ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻰدادﻧﺪ )و ﺑﺎ زﺑﺎن ﺧﻮد ﺣﻘﺎﺋﻖ ﺗﻮرات را ﺗﺤﺮﯾﻒ ﻣﻰﮐﺮدﻧـﺪ(‪ .‬اﺑﻮاﻟﻔﺘـﻮح رازى ﻧـﺎم ﮐﻌـﺐ ﺑـﻦ اﺷـﺮف و‬ ‫ﺣﻰ ﺑﻦ اﺧﻄﺐ و ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕﺮ از ﻋﻠﻤﺎى آﻧﻬﺎ را در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ذﮐﺮ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫____________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪ 79‬و ‪80‬‬ ‫درﺑﺎره اﯾﻦ دو آﯾﻪ دو ﺷﺎن ﻧﺰول ذﮐﺮ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪:‬‬ ‫‪-1‬ﺷﺨﺼﻰ ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪ و اﻇﻬﺎر داﺷﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ دﯾﮕﺮان "ﺳﻼم" ﻣﻰﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣـﺎ ﭼﻨـﯿﻦ اﺣﺘﺮاﻣـﻰ‬ ‫ﮐﺎﻓﻰ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺗﻘﺎﺿﺎ دارﯾﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ اﺟﺎزه دﻫﻰ اﻣﺘﯿﺎزى ﺑﺮاﯾﺖ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮﯾﻢ و ﺗﻮ را ﺳﺠﺪه ﮐﻨﯿﻢ! ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣـﻮد‪ :‬ﺳـﺠﺪه ﺑـﺮاى ﻏﯿـﺮ ﺧـﺪا‬ ‫ﺟﺎﯾﺰ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﻮد را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺑﺸﺮ اﺣﺘﺮام ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬وﻟﻰ ﺣﻖ او را ﺑﺸﻨﺎﺳﯿﺪ و از او ﭘﯿﺮوى ﻧﻤﺎﺋﯿﺪ! ‪ -2‬ﯾﮑﻰ از ﯾﻬﻮدﯾﺎن ﺑﻪ ﻧﺎم "اﺑـﻮ راﻓـﻊ" ﺑـﻪ‬ ‫اﺗﻔﺎق ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﻫﯿﺌﺖ اﻋﺰاﻣﻰ "ﻧﺠﺮان" در ﻣﺪﯾﻨﻪ روزى ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪ و اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻨﺪ‪ :‬آﯾﺎ ﻣﺎﯾﻞ ﻫﺴﺘﻰ ﺗﻮ را ﭘﺮﺳﺘﺶ ﮐﻨـﯿﻢ و‬ ‫ﻣﻘﺎم اﻟﻮﻫﯿﺖ ﺑﺮاى ﺗﻮ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮﯾﻢ؟! )ﺷﺎﯾﺪ آﻧﻬﺎ ﻣﻰﭘﻨﺪاﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺎ اﻟﻮﻫﯿﺖ ﻣـﺴﯿﺢ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ اﯾـﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺧـﻮد او‬ ‫ﺳﻬﻤﻰ از اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔﺮ او را ﺑﻪ ﻣﻘﺎم اﻟﻮﻫﯿﺖ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺴﯿﺢ ﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ‪ ،‬از ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺧﻮد دﺳﺖ ﺑﺮﻣﻰدارد و ﺷﺎﯾﺪ اﯾـﻦ ﭘﯿـﺸﻨﻬﺎد ﺗﻮﻃﺌـﻪاى‬ ‫ﺑﺮاى ﺑﺪ ﻧﺎم ﮐﺮدن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( و ﻣﻨﺤﺮف ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﻰ از او ﺑﻮد(‪ .‬اﻣﺎ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪" :‬ﻣﻌﺎذ اﻟﻠﱠﻪ" )ﭘﻨـﺎه ﺑـﺮ‬ ‫ﺧﺪا( ﮐﻪ ﻣﻦ اﺟﺎزه دﻫﻢ ﮐﺴﻰ ﺟﺰ ﭘﺮوردﮔﺎر ﯾﮕﺎﻧﻪ ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺮا ﺑﺮاى ﭼﻨﯿﻦ اﻣﺮى ﻣﺒﻌﻮث ﻧﮑﺮده اﺳﺖ!‬ ‫____________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪86‬‬ ‫ﯾﮑﻰ از اﻧﺼﺎر و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺣﺎرث ﺑﻦ ﺳﻮﯾﺪ" دﺳﺘﺶ ﺑﻪ ﺧﻮن ﺑﻰ ﮔﻨﺎﻫﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻣﺤﺬر ﺑﻦ زﯾﺎد" آﻟﻮده ﮔﺸﺖ و از ﺗﺮس ﻣﺠـﺎزات از اﺳـﻼم‬ ‫ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﺑﻪ ﻣﮑﻪ ﻓﺮار ﮐﺮد )و ﯾﺎزده ﻧﻔﺮ از ﭘﯿﺮوان او ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺰ ﻣﺮﺗﺪ ﺷﺪﻧﺪ(‪ .‬ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ ﻣﮑﻪ از ﮐﺎر ﺧﻮد ﺳﺨﺖ ﭘـﺸﯿﻤﺎن ﮔـﺸﺖ‬ ‫و در اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻓﺮو رﻓﺖ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﭼﻪ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻓﮑﺮش ﺑﻪ اﯾﻨﺠﺎ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ را ﺑﻪ ﺳﻮى ﺧﻮﯾﺸﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ ﺗﺎ از ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ‬ ‫)ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺳﺆال ﮐﻨﺪ آﯾﺎ ﺑﺮاى او راه ﺑﺎزﮔﺸﺘﻰ وﺟﻮد دارد ﯾﺎ ﻧﻪ؟ آﯾﺎت ﻓﻮق ‪ 86‬ﺗﺎ ‪ 89‬ﺷﺪ و ﻗﺒﻮﻟﻰ ﺗﻮﺑﻪ او را ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﺻﻰ اﻋﻼم داﺷﺖ‪.‬‬ ‫"ﺣﺎرث ﺑﻦ ﺳﻮﯾﺪ" ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪ و ﻣﺠﺪدا اﺳﻼم آورد و ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺲ ﺑﻪ اﺳـﻼم وﻓـﺎدار ﻣﺎﻧـﺪ )وﻟـﻰ ﯾـﺎزده ﻧﻔـﺮ دﯾﮕـﺮ از‬ ‫ﭘﯿﺮوان او ﮐﻪ از اﺳﻼم ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ(‪.‬‬ ‫___________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ‪ 90‬و ‪91‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻰ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ آﯾﻪ اول در ﻣﻮرد اﻫﻞ ﮐﺘﺎب ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺑﻌﺜﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑـﻪ او اﯾﻤـﺎن آورده ﺑﻮدﻧـﺪ اﻣـﺎ ﭘـﺲ از ﻣﺒﻌـﺚ ﺑـﻪ او ﮐﻔـﺮ‬ ‫ورزﯾﺪﻧﺪ ﻧﺎزل ﺷﺪه‪ ،‬و ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕﺮ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ در ﻣﻮرد "ﺣﺎرث ﺑﻦ ﺳﻮﯾﺪ" و ﯾﺎزده ﻧﻔﺮ از ﯾﺎران او ﮐـﻪ از اﺳـﻼم ﺑﺮﮔـﺸﺘﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ ﻧـﺎزل ﺷـﺪه وﻟـﻰ ﺣـﺎرث‬ ‫ﭘﺸﯿﻤﺎن ﺷﺪ و ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮد و ﭼﻨﺎن ﮐﻪ در ﺷﺎن ﻧﺰول آﯾﻪ ﻗﺒﻞ ﻧﯿﺰ اﺷﺎره ﺷﺪ ﯾﺎزده ﻧﻔﺮ از ﻫﻤﺮاﻫـﺎن او ﺑـﻪ ﺣـﺎل ﺧـﻮد ﺑـﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪﻧـﺪ و ﺑـﺎز ﻧﮕـﺸﺘﻨﺪ و در ﭘﺎﺳـﺦ‬

‫دﻋﻮت ﺣﺎرث ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ در ﻣﮑﻪ ﻣﻰﻣﺎﻧﯿﻢ و ﺑﻪ ﮐﺎر ﺧﻮد ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﺤﻤﺪ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( اداﻣـﻪ ﻣـﻰدﻫـﯿﻢ و اﻧﺘﻈـﺎر ﺷﮑـﺴﺖ او را دارﯾـﻢ اﮔـﺮ‬ ‫ﻣﻘﺼﻮد ﻣﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ و در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت راه ﺗﻮﺑﻪ ﺑﺎز اﺳﺖ و ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﺮﮔﺮدﯾﻢ )او ﻣﺎ را ﻣﻰﭘﺬﯾﺮد و( درﺑﺎره ﻣﺎ ﻫﻤﺎن ﭼﯿﺰى ﮐﻪ درﺑﺎره ﺣﺎرث‬ ‫ﻧﺎزل ﺷﺪ ﻧﺎزل ﻣﻰﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ رﺳﻮل اﻟﻠﱠﻪ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﮑﻪ را ﻓﺘﺢ ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﻌﻀﻰ از آﻧﻬﺎ وارد اﺳﻼم ﺷﺪﻧﺪ و ﺗﻮﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪ و اﻣـﺎ‬ ‫در ﻣﻮرد ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﮐﻔﺮ از دﻧﯿﺎ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ آﯾﻪ دوم ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬ ‫_______________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪ 93‬ﺗﺎ ‪95‬‬ ‫از رواﯾﺎت و ﻧﻘﻞ ﻣﻔﺴﺮان اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ ﯾﻬﻮد‪ ،‬دو اﯾﺮاد دﯾﮕﺮ در ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎى ﺧﻮد ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ اﯾـﻦ ﮐـﻪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﮔﻮﺷﺖ و ﺷﯿﺮ ﺷﺘﺮ را ﺣﻼل ﻣﻰداﻧﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ در آﺋﯿﻦ اﺑﺮاﻫﯿﻢ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﺣﺮام ﺑﻮده‪ ،‬و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﯾﻬﻮد ﻫﻢ ﺑﻪ ﭘﯿﺮوى از اﺑـﺮاﻫﯿﻢ آﻧﻬـﺎ‬ ‫را ﺑﺮ ﺧﻮد ﺣﺮام ﻣﻰداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﺑﻠﮑﻪ ﻧﻮح ﻫﻢ اﯾﻨﻬﺎ را ﺗﺤﺮﯾﻢ ﮐﺮده ﺑﻮد ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ را ﺣﺮام ﻧﻤـﻰداﻧـﺪ دم از آﺋـﯿﻦ اﺑـﺮاﻫﯿﻢ‬ ‫ﻣﻰزﻧﺪ؟! دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﺧﻮد را وﻓﺎدار ﺑﻪ آﺋﯿﻦ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان ﺑﺰرگ ﺧﺪا ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ اﺑﺮاﻫﯿﻢ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟـﺴﻼم( ﻣـﻰداﻧـﺪ‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻰ ﮐـﻪ ﺗﻤـﺎم‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮاﻧﻰ ﮐﻪ از دودﻣﺎن اﺳﺤﺎق ﻓﺮزﻧﺪ اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪" ،‬ﺑﯿﺖ اﻟﻤﻘﺪس" را ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻰﺷﻤﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺴﻮى آن ﻧﻤﺎز ﻣﻰ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم از آن ﻗﺒﻠـﻪ‬ ‫روى ﮔﺮداﻧﺪه و ﮐﻌﺒﻪ را ﻗﺒﻠﻪﮔﺎه ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮده اﺳﺖ؟! اﯾﻦ آﯾﺎت ﺑﻪ اﯾﺮاد اول ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻪ و دروغ آﻧﻬﺎ را روﺷﻦ ﻣﻰﺳﺎزد‪ ،‬و آﯾﺎت آﯾﻨﺪه ﺑﻪ اﯾـﺮاد‬ ‫دوم ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪.‬‬ ‫___________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان آﯾﻪ ‪ 98‬ﺗﺎ ‪101‬‬ ‫از ﻣﺠﻤﻮع آﻧﭽﻪ در ﮐﺘﺐ ﺷﯿﻌﻪ و اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ درﺑﺎره ﺷﺎن ﻧﺰول اﯾﻦ آﯾﺎت ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ ﯾﮑﻰ از ﯾﻬﻮدﯾﺎن ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺷﺎس ﺑﻦ ﻗﯿﺲ" ﮐﻪ‬ ‫ﭘﯿﺮﻣﺮدى ﺗﺎرﯾﮏ دل و در ﮐﻔﺮ و ﻋﻨﺎد ﮐﻢ ﻧﻈﯿﺮ ﺑﻮد روزى از ﮐﻨﺎر ﻣﺠﻤﻊ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻰﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬دﯾﺪ ﺟﻤﻌﻰ از ﻃﺎﯾﻔﻪ "اوس" و "ﺧﺰرج" ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ‬ ‫ﺟﻨﮕﻬﺎى ﺧﻮﻧﯿﻨﻰ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺻﻔﺎ و ﺻﻤﯿﻤﯿﺖ ﮔﺮد ﻫﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺴﻰ ﺑﻮﺟﻮد آوردهاﻧﺪ‪ ،‬و آﺗـﺶ اﺧﺘﻼﻓـﺎت ﺷـﺪﯾﺪى ﮐـﻪ در ﺟﺎﻫﻠﯿـﺖ در‬ ‫ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﺷﻌﻠﻪور ﺑﻮد ﺑﻪ ﮐﻠﻰ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬او از دﯾﺪن اﯾﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ اﮔﺮ اﯾﻨﻬﺎ ﺗﺤـﺖ رﻫﺒـﺮى ﻣﺤﻤـﺪ )ﺻـﻠﯽ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( از ﻫﻤﯿﻦ راه ﭘﯿﺶ روﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﯾﻬﻮد ﺑﻪ ﮐﻠﻰ در ﺧﻄﺮ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎل ﻧﻘﺸﻪاى ﺑﻪ ﻧﻈﺮ او رﺳﯿﺪ‪ ،‬و ﯾﮑﻰ از ﺟﻮاﻧﺎن ﯾﻬﻮدى را دﺳـﺘﻮر‬ ‫داد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ آﻧﻬﺎ ﺑﭙﯿﻮﻧﺪد‪ ،‬و ﺣﻮادث ﺧﻮﻧﯿﻦ "ﺑﻐﺎث" )ﻣﺤﻠﻰ ﮐﻪ ﺟﻨﮓ ﺷﺪﯾﺪ اوس و ﺧﺰرج در آن ﻧﻘﻄﻪ واﻗﻊ ﺷﺪ( ﺑﻪ ﯾﺎد آﻧﻬﺎ ﺑﯿـﺎورد‪ ،‬و آن ﺣـﻮادث‬ ‫را ﭘﯿﺶ ﭼﺸﻢ آﻧﻬﺎ ﻣﺠﺴﻢ ﺳﺎزد‪ .‬اﺗﻔﺎﻗﺎ اﯾﻦ ﻧﻘﺸﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻬﺎرت وﺳﯿﻠﻪ آن ﺟﻮان ﯾﻬﻮدى ﭘﯿﺎده ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺆﺛﺮ واﻗﻊ ﮔﺮدﯾﺪ و ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﺷﻨﯿﺪن اﯾـﻦ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﺣﺘﻰ ﺑﻌﻀﻰ از اﻓﺮاد ﻃﺎﯾﻔﻪ "اوس" و "ﺧﺰرج" ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﺑﻪ ﺗﺠﺪﯾﺪ آن ﺻﺤﻨﻪﻫﺎ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﭼﯿـﺰى ﻧﻤﺎﻧـﺪه ﺑـﻮد ﮐـﻪ‬ ‫آﺗﺶ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪه دﯾﺮﯾﻦ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﺷﻌﻠﻪور ﮔﺮدد‪ .‬ﺧﺒﺮ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪ‪ ،‬ﻓـﻮرا ﺑـﺎ ﺟﻤﻌـﻰ از ﻣﻬـﺎﺟﺮﯾﻦ ﺑـﻪ ﺳـﺮاغ آﻧﻬـﺎ آﻣـﺪ‪ ،‬و ﺑـﺎ‬ ‫اﻧﺪرزﻫﺎى ﻣﺆﺛﺮ و ﺳﺨﻨﺎن ﺗﮑﺎن دﻫﻨﺪه ﺧﻮد آﻧﻬﺎ را ﺑﯿﺪار ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺟﻤﻌﯿـﺖ ﭼـﻮن ﺳـﺨﻨﺎن آرام ﺑﺨـﺶ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ را ﺷـﻨﯿﺪﻧﺪ از ﺗـﺼﻤﯿﻢ ﺧـﻮد ﺑﺮﮔـﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬و‬ ‫ﺳﻼﺣﻬﺎ را ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬دﺳﺖ در ﮔﺮدن ﻫﻢ اﻓﮑﻨﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺪت ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و داﻧﺴﺘﻨﺪ اﯾﻦ از ﻧﻘﺸﻪﻫﺎى دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬و ﺻـﻠﺢ و ﺻـﻔﺎ و‬ ‫آﺷﺘﻰ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﮐﯿﻨﻪﻫﺎﯾﻰ را ﮐﻪ ﻣﯿﺨﻮاﺳﺖ زﻧﺪه ﺷﻮد ﺷﺴﺘﺸﻮ داد‪ .‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﭼﻬﺎر آﯾﻪ ‪ 98‬ﺗﺎ ‪ 101‬ﻧﺎزل ﺷﺪ ﮐﻪ در دو آﯾﻪ ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬ﯾﻬﻮدﯾـﺎن اﻏـﻮا‬ ‫ﮐﻨﻨﺪه را ﻧﮑﻮﻫﺶ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ ،‬و در دو آﯾﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻫﺸﺪار ﻣﻰدﻫﺪ‪.‬‬ ‫______________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﻪ ‪ 102‬و ‪103‬‬ ‫در دوران ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ دو ﻗﺒﯿﻠﻪ ﺑﺰرگ در ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم "اوس" و "ﺧﺰرج" وﺟﻮد داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﯾﮑﺼﺪ ﺳﺎل! ﺟﻨﮓ و ﺧﻮنرﯾـﺰى و اﺧـﺘﻼف در ﻣﯿـﺎن‬ ‫آن دو ﺟﺮﯾﺎن داﺷﺖ‪ ،‬و ﻫﺮ ﭼﻨﺪ وﻗﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻪ ﺟﺎن ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻰاﻓﺘﺎدﻧـﺪ و ﺧـﺴﺎرات ﺟـﺎﻧﻰ و ﻣـﺎﻟﻰ ﻓﺮاواﻧـﻰ ﺑـﻪ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ وارد ﻣـﻰﮐﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﯾﮑـﻰ از‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺘﻬﺎى ﺑﺰرگ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﭘﺲ از ﻫﺠﺮت ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ اﺳﻼم ﺻﻠﺢ و ﺻﻔﺎ در ﻣﯿﺎن آن دو اﯾﺠـﺎد ﮐـﺮد‪ ،‬و ﺑـﺎ اﺗﺤـﺎد‬ ‫آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺟﺒﻬﻪ ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪى در ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ‪ .‬اﻣﺎ از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ رﯾﺸﻪﻫﺎى اﺧﺘﻼف ﻓﻮق اﻟﻌﺎده زﯾﺎد و ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪ و اﺗﺤﺎد ﺗﺎزه و ﺟﻮان ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﺎه ﺑﯿﮕـﺎه‪ ،‬ﺑـﺮ اﺛـﺮ‬ ‫ﻋﻮاﻣﻠﻰ‪ ،‬اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه ﺷﻌﻠﻪور ﻣـﻰﺷـﺪ‪ ،‬ﮐـﻪ ﺑـﺰودى در ﭘﺮﺗـﻮ ﺗﻌﻠﯿﻤـﺎت اﺳـﻼم و ﺗـﺪﺑﯿﺮ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﺧـﺎﻣﻮش ﻣـﻰﮔـﺸﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻰﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬روزى دو ﻧﻔﺮ از ﻗﺒﯿﻠﻪ "اوس" و" ﺧﺰرج" ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺛﻌﻠﺒﮥ ﺑﻦ ﻏﻨﻢ" و" اﺳﻌﺪ ﺑﻦ زراره" در ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ ﮐﺪام اﻓﺘﺨـﺎراﺗﻰ را‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از اﺳﻼم ﻧﺼﯿﺐ ﻗﺒﯿﻠﻪ او ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺮﻣﻰﺷﻤﺮد‪" .‬ﺛﻌﻠﺒﻪ" ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺰﯾﻤـﮥ ﺑـﻦ ﺛﺎﺑـﺖ )ذو اﻟـﺸﻬﺎدﺗﯿﻦ( و ﺣﻨﻈﻠـﻪ )ﻏـﺴﯿﻞ اﻟﻤﻼﺋﮑـﻪ( ﮐـﻪ ﻫـﺮ ﮐـﺪام از‬ ‫اﻓﺘﺨﺎرات ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬از ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﺎﺻﻢ ﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬و ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻣﻌﺎذ از ﻣﺎ ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﺑﺮاﺑﺮ او "اﺳﻌﺪ ﺑـﻦ زراره" ﮐـﻪ از ﻃﺎﯾﻔـﻪ ﺧـﺰرج ﺑـﻮد‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ از ﻗﺒﯿﻠﻪ ﻣﺎ در راه ﻧﺸﺮ و ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻗﺮآن ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺰرﮔﻰ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ :‬اﺑﻰ ﺑﻦ ﮐﻌﺐ‪ ،‬و ﻣﻌﺎذ ﺑﻦ ﺟﺒﻞ‪ ،‬و زﯾﺪ ﺑﻦ ﺛﺎﺑـﺖ‪ ،‬و اﺑـﻮ زﯾـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋـﻼوه‬ ‫"ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎده" رﺋﯿﺲ و ﺧﻄﯿﺐ ﻣﺮدم ﻣﺪﯾﻨﻪ از ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﻢ ﮐﻢ ﮐﺎر ﺑﺠﺎى ﺑﺎرﯾﮏ ﮐﺸﯿﺪ‪ ،‬و ﻗﺒﯿﻠﻪ دو ﻃﺮف از ﺟﺮﯾﺎن آﮔﺎه ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و دﺳﺖ ﺑـﻪ اﺳـﻠﺤﻪ‬ ‫ﮐﺮده‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﯿﻢ آن ﻣﻰرﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ آﺗﺶ ﺟﻨﮓ ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﺷﻌﻠﻪور ﮔﺮدد و زﻣﯿﻦ از ﺧﻮن آﻧﻬﺎ رﻧﮕﯿﻦ ﺷﻮد! ﺧﺒﺮ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‬ ‫رﺳﯿﺪ‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻓﻮرا ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺣﺎدﺛﻪ آﻣﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ ﺑﯿﺎن و ﺗﺪﺑﯿﺮ ﺧﺎص ﺧﻮد ﺑﻪ آن وﺿﻊ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﭘﺎﯾﺎن داد‪ ،‬و ﺻﻠﺢ و ﺻـﻔﺎ را در ﻣﯿـﺎن آﻧﻬـﺎ ﺑـﺮ ﻗـﺮار ﻧﻤـﻮد‪.‬‬ ‫اﯾﻦ آﯾﺎت در اﯾﻨﺠﺎ ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﺣﮑﻢ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺑﺎ ﺑﯿﺎن ﻣﺆﺛﺮ و ﻣﺆﮐﺪى دﻋﻮت ﺑﻪ اﺗﺤﺎد ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫___________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﻪ ‪112‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﻰ از ﺑﺰرﮔﺎن روﺷﻦ ﺿﻤﯿﺮ ﯾﻬﻮد ﻫﻤﭽﻮن ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑﻦ ﺳﻼم ﺑﺎ ﯾﺎران ﺧﻮد آﺋﯿﻦ ﭘﯿﺸﯿﻦ را ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻪ و ﺑﻪ آﺋﯿﻦ اﺳﻼم ﮔﺮوﯾﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻰ از‬ ‫رؤﺳﺎى ﯾﻬﻮد ﺑﻪ ﻧﺰد آﻧﻬﺎ آﻣﺪﻧﺪ و زﺑﺎن ﺑﻪ ﺳﺮزﻧﺶ و ﻣﻼﻣﺖ آﻧﺎن ﮔﺸﻮدﻧﺪ و ﺣﺘﻰ آﻧﻬﺎ را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐـﻪ ﭼـﺮا آﺋـﯿﻦ ﭘـﺪران و ﻧﯿﺎﮐـﺎن ﺧـﻮد را ﺗـﺮك‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ و اﺳﻼم آوردهاﻧﺪ؟ اﯾﻦ آﯾﺎت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻟﺪارى و ﺑﺸﺎرت ﺑﻪ آﻧﻬﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬ ‫________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﺎت ‪ 113‬ﺗﺎ ‪115‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ "ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑﻦ ﺳﻼم" ﮐﻪ از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﯾﻬﻮد ﺑﻮد ﺑﺎ ﺟﻤﻊ دﯾﮕﺮى از آﻧﻬﺎ اﺳﻼم آوردﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻬﻮدﯾﺎن و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﺰرﮔﺎن آﻧﻬﺎ از اﯾﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑـﺴﯿﺎر‬ ‫ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و در ﺻﺪد ﺑﺮ آﻣﺪﻧﺪ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ را ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺷﺮارت ﺳﺎزﻧﺪ ﺗﺎ در اﻧﻈﺎر ﯾﻬﻮدﯾﺎن‪ ،‬ﭘﺴﺖ ﺟﻠﻮه ﮐﻨﻨﺪ و ﻋﻤﻞ آﻧﻬﺎ ﺳﺮﻣﺸﻘﻰ ﺑﺮاى دﯾﮕﺮان ﻧـﺸﻮد‪.‬‬ ‫ﻟﺬا ﻋﻠﻤﺎى ﯾﻬﻮد اﯾﻦ ﺷﻌﺎر را در ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﭘﺨﺶ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻤﻌﻰ از اﺷﺮار ﻣﺎ ﺑﻪ اﺳﻼم ﮔﺮوﯾﺪهاﻧﺪ! اﮔﺮ آﻧﻬﺎ اﻓﺮاد درﺳﺘﻰ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آﺋﯿﻦ ﻧﯿﺎﮐـﺎن ﺧـﻮد‬ ‫را ﺗﺮك ﻧﻤﻰﮔﻔﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻠﺖ ﯾﻬﻮد ﺧﯿﺎﻧﺖ ﻧﻤﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬آﯾﺎت ‪ 113‬ﺗﺎ ‪ 115‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و از اﯾﻦ دﺳﺘﻪ دﻓﺎع ﮐﺮد‪.‬‬ ‫_________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﻪ ‪ 118‬ﺗﺎ ‪120‬‬ ‫از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﻘﻞ ﺷﺪه‪ :‬اﯾﻦ آﯾﺎت ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻧﺎزل ﺷﺪه ﮐﻪ ﻋﺪهاى از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﯾﻬﻮدﯾﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻗﺮاﺑﺖ‪ ،‬ﯾﺎ ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﻰ‪ ،‬ﯾﺎ ﺣـﻖ رﺿـﺎع‪ ،‬و ﯾـﺎ ﭘﯿﻤـﺎﻧﻰ ﮐـﻪ‬ ‫ﭘﯿﺶ از اﺳﻼم ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دوﺳﺘﻰ داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻘﺪرى ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺻﻤﯿﻤﻰ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ اﺳﺮار ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﻰﮔﻔﺘﻨـﺪ‪ ،‬ﺑـﺪﯾﻦ وﺳـﯿﻠﻪ ﻗـﻮم ﯾﻬـﻮد ﮐـﻪ دﺷـﻤﻦ‬ ‫ﺳﺮﺳﺨﺖ اﺳﻼم و ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺧﻮد را دوﺳﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬از اﺳﺮار ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻄﻠﻊ ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آن ﻋـﺪه از‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻫﺸﺪار داد ﮐﻪ ﭼﻮن آﻧﺎن در دﯾﻦ ﺷﻤﺎ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ آﻧﻬﺎ را ﻣﺤﺮم اﺳﺮار ﺧﻮد ﻗﺮار دﻫﯿﺪ‪ ،‬زﯾﺮا آﻧﺎن درﺑﺎره ﺷﻤﺎ از ﻫـﯿﭻ ﺷـﺮ و ﻓـﺴﺎدى ﮐﻮﺗـﺎﻫﻰ‬ ‫ﻧﻤﻰﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻧﺎن ﻣﻰﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ در رﻧﺞ و ﻋﺬاب ﺑﺎﺷﯿﺪ‪.‬‬ ‫_____________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﺎت ‪ 139‬ﺗﺎ ‪143‬‬ ‫اﯾﻦ آﯾﺎت درواﻗﻊ دﻧﺒﺎﻟﻪ آﯾﺎﺗﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ درﺑﺎره ﺟﻨﮓ اﺣﺪ داﺷﺘﯿﻢ‪ ،‬و در ﺣﻘﯿﻘﺖ اﯾﻦ آﯾﺎت ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻠﻰ اﺳﺖ روى ﻧﺘﺎﺋﺞ ﺟﻨﮓ اﺣـﺪ و ﻋﻮاﻣـﻞ‬ ‫ﭘﯿﺪاﯾﺶ آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺳﺮﻣﺸﻖ ﺑﺰرگ ﺑﺮاى ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬و در ﺿﻤﻦ وﺳﯿﻠﻪاى اﺳﺖ ﺑﺮاى ﺗﺴﻠﻰ و دﻟﺪارى و ﺗﻘﻮﯾـﺖ روﺣـﻰ آﻧﻬـﺎ‪ .‬زﯾـﺮا ﻫﻤـﺎﻧﻄﻮر ﮐـﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯿﻢ ﺟﻨﮓ اﺣﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ و ﻋﺪم اﻧﻀﺒﺎط ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺟﻤﻌﻰ از ﺳﺮﺑﺎزان اﺳﻼم‪ ،‬در ﭘﺎﯾـﺎن ﺑـﻪ‪ -‬ﺷﮑـﺴﺖ اﻧﺠﺎﻣﯿـﺪ و ﺟﻤﻌـﻰ از ﺷﺨـﺼﯿﺘﻬﺎ و ﭼﻬـﺮهﻫـﺎى‬ ‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﺳﻼم از ﺟﻤﻠﻪ" ﺣﻤﺰه" ﻋﻤﻮى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬در اﯾﻦ ﻣﯿﺪان ﺷﺮﺑﺖ ﺷﻬﺎدت ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻫﻤﺎن ﺷﺐ ﺑﺎ ﯾﺎران ﺧـﻮد ﺑـﻪ ﻣﯿـﺎن ﮐـﺸﺘﮕﺎن رﻓـﺖ و ﺑـﺮاى‬ ‫ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ارواح ﺷﻬﺪا‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﻨﺎزه ﯾﮑﺎﯾﮏ آﻧﻬﺎ ﻣﻰﻧﺸﺴﺖ و اﺷﮏ ﻣﻰرﯾﺨﺖ و ﻃﻠﺐ آﻣﺮزش ﻣﻰﻧﻤﻮد‪ ،‬و ﺳﭙﺲ اﺟﺴﺎد ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ در داﻣﻨﻪ ﮐﻮه اﺣﺪ‬ ‫در ﻣﯿﺎن اﻧﺪوه ﻓﺮاوان ﺑﻪ ﺧﺎك ﺳﭙﺮده ﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻟﺤﻈﺎت ﺣﺴﺎس ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﯿﺎز ﺷﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﺗﻘﻮﯾـﺖ روﺣـﻰ و ﻫـﻢ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣﻌﻨـﻮى از ﻧﺘـﺎﺋﺞ ﺷﮑـﺴﺖ‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬آﯾﺎت ‪ 139‬ﺗﺎ ‪ 143‬ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬ ‫___________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪.‬آﯾﻪ ‪144‬‬ ‫اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﯿﺰ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﯾﮑﻰ دﯾﮕﺮ از ﺣﻮادث ﺟﻨﮓ اﺣﺪ اﺳﺖ و آن اﯾﻨﮑﻪ‪:‬در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﮐﻪ آﺗﺶ ﺟﻨﮓ ﻣﯿﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺷﺪت ﺷﻌﻠﻪور ﺑﻮد‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺻﺪاﯾﻰ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و ﮐﺴﻰ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ را ﮐﺸﺘﻢ‪ ...‬ﻣﺤﻤﺪ را ﮐﺸﺘﻢ‪ ...‬اﯾﻦ درﺳﺖ ﻫﻤﺎن دم ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺮدى ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﻗﻤﯿﺌﻪ ﺣﺎرﺛﻰ" ﺳﻨﮓ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﭘﺮﺗﺎب ﮐـﺮد‪ ،‬ﭘﯿـﺸﺎﻧﻰ و دﻧـﺪان آن ﺣـﻀﺮت ﺷﮑـﺴﺖ و ﻟـﺐ ﭘـﺎﺋﯿﻦ وى ﺷـﮑﺎﻓﺖ و ﺧـﻮن ﺻـﻮرت وى را ﭘﻮﺷـﺎﻧﯿﺪ‪ .‬در اﯾـﻦ ﻣﻮﻗـﻊ دﺷـﻤﻦ‬ ‫ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺼﻌﺐ ﺑﻦ ﻋﻤﯿﺮ ﯾﮑﻰ از ﭘﺮﭼﻤﺪاران ارﺗﺶ اﺳﻼم ﺟﻠﻮ ﺣﻤﻼت آﻧﻬﺎ را ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬وﻟﻰ ﺧﻮدش در اﯾـﻦ ﻣﯿـﺎن ﮐـﺸﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪ‪ ،‬و ﭼﻮن او ﺷﺒﺎﻫﺖ زﯾﺎدى ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ داﺷﺖ‪ ،‬دﺷﻤﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﭘﻨﺪاﺷﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ در ﺧﺎك و ﺧﻮن ﻏﻠﻄﯿﺪه اﺳﺖ و ﻟﺬا اﯾﻦ ﺧﺒﺮ را ﺑﺎ ﺻﺪاى ﺑﻠﻨـﺪ ﺑـﻪ ﻫﻤـﻪ‬

‫ﻟﺸﮕﺮﮔﺎه رﺳﺎﻧﯿﺪ‪ .‬اﻧﺘﺸﺎر اﯾﻦ ﺧﺒﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﮐﻪ در روﺣﯿﻪ ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎن اﺛﺮ ﻣﺜﺒﺖ داﺷﺖ‪ ،‬در ﻣﯿﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺗﺰﻟﺰل ﻋﺠﯿﺒـﻰ اﯾﺠـﺎد ﮐـﺮد؛ ﺟﻤﻌـﻰ ﮐـﻪ‬ ‫اﮐﺜﺮﯾﺖ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰدادﻧﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ و ﭘﺎ اﻓﺘﺎده و از ﻣﯿﺪان ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﺎرج ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻰ ﺑﻌﻀﻰ در اﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷـﺪن ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ از‬ ‫آﺋﯿﻦ اﺳﻼم ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ و از ﺳﺮان ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎن اﻣﺎن ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ اﻗﻠﯿﺘﻰ ﻓﺪاﮐﺎر و ﭘﺎﯾﺪار ﻫﻤﭽـﻮن ﻋﻠـﻰ )ﻋﻠﯿـﻪ اﻟـﺴﻼم( و اﺑﻮدﺟﺎﻧـﻪ و ﻃﻠﺤـﮥ و‬ ‫ﺑﻌﻀﻰ دﯾﮕﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻘﯿﻪ را ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ دﻋﻮت ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ" اﻧﺲ ﺑﻦ ﻧﻀﺮ" ﺑﻪ ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اى ﻣﺮدم اﮔـﺮ ﻣﺤﻤـﺪ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و‬ ‫آﻟﻪ( ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺧﺪاى ﻣﺤﻤﺪ ﮐﺸﺘﻪ ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﺑﺮوﯾﺪ و ﭘﯿﮑﺎر ﮐﻨﯿﺪ و در راه ﻫﻤﺎن ﻫﺪﻓﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮐـﺸﺘﻪ ﺷـﺪ‪ ،‬ﺷـﺮﺑﺖ ﺷـﻬﺎدت ﺑﻨﻮﺷـﯿﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از اﯾـﺮاد اﯾـﻦ‬ ‫ﺳﺨﻨﺎن ﺧﻮدش ﺑﻪ دﺷﻤﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ زودى روﺷﻦ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ زﻧﺪه اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺧﺒﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﯾﺎ دروغ ﺑﻮده اﺳـﺖ‪ .‬آﯾـﻪ ‪ 144‬در اﯾـﻦ‬ ‫ﻣﻮرد ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ و دﺳﺘﻪ اول را ﺳﺨﺖ ﻧﮑﻮﻫﺶ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫__________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﺎت ‪ 181‬و ‪182‬‬ ‫اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻣﻰﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻧﺎﻣﻪاى ﺑﻪ ﯾﻬﻮد "ﺑﻨﻰ ﻗﯿﻨﻘﺎع" ﻧﻮﺷﺖ و در ﻃﻰ آن‪ ،‬آﻧﻬـﺎ را ﺑـﻪ اﻧﺠـﺎم ﻧﻤـﺎز و ﭘﺮداﺧـﺖ زﮐـﺎت و ﻗـﺮض‬ ‫دادن دﻋﻮت ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻓﺮﺳﺘﺎده ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاى ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺪرﯾﺲ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﯾﻬﻮدﯾﺎن ﺑﻮد و ﺑﯿﺖ اﻟﻤﺪارس ﻧﺎم داﺷـﺖ وارد ﺷـﺪ‪ ،‬و ﻧﺎﻣـﻪ‬ ‫را ﺑﻪ دﺳﺖ "ﻓﻨﺤﺎص" داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﺰرگ ﯾﻬﻮد داد‪ .‬او ﭘﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﺤﻦ اﺳﺘﻬﺰا آﻣﯿﺰى ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺳﺨﻨﺎن ﺷﻤﺎ راﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا ﻓﻘﯿﺮ‬ ‫ﺣﺴ‪‬ﻨ ًﺎ" ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻣﺤﻤﺪ )ﺻـﻠﯽ اﷲ‬ ‫اﺳﺖ و ﻣﺎ ﻏﻨﻰ و ﺑﻰﻧﯿﺎز! زﯾﺮا اﮔﺮ او ﻓﻘﯿﺮ ﻧﺒﻮد‪ ،‬از ﻣﺎ ﻗﺮض ﻧﻤﻰﺧﻮاﺳﺖ! )اﺷﺎره ﺑﻪ آﯾﻪ "ﻣ‪‬ﻦْ ذَا اﻟﱠﺬِي ﯾ‪‬ﻘْﺮِض‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ‪‬ﻪ ﻗَﺮْﺿﺎً ‪‬‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺪا ﺷﻤﺎ را از رﺑﺎﺧﻮارى ﻧﻬﻰ ﮐﺮده‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﺧﻮد او در ﺑﺮاﺑﺮ اﻧﻔﺎﻗﻬﺎ ﺑﻪ ﺷـﻤﺎ وﻋـﺪه رﺑـﺎ و ﻓﺰوﻧـﻰ ﻣﯿﺪﻫـﺪ! )اﺷـﺎره ﺑـﻪ آﯾـﻪ‬ ‫"ﯾ‪‬ﺮْﺑِﯽ اﻟﺼ‪‬ﺪ‪‬ﻗﺎتِ"(‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ "ﻓﻨﺤﺎص" اﻧﮑﺎر ﮐﺮد ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺨﻨﺎﻧﻰ را ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ اﯾﻦ آﯾﺎت ﻧﺎزل ﺷﺪ‪.‬‬ ‫_________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﺎت ‪ 183‬و ‪184‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از ﺑﺰرﮔﺎن ﯾﻬﻮد ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺗﻮ ادﻋﺎ ﻣﻰﮐﻨﻰ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎده و ﮐﺘﺎﺑﻰ ﻫﻢ ﺑﺮ ﺗـﻮ‬ ‫ﻧﺎزل ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺗﻮرات از ﻣﺎ ﭘﯿﻤﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ادﻋﺎى ﻧﺒﻮت ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻤﺎن ﻧﯿﺎورﯾﻢ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺮاى ﻣﺎ ﺣﯿﻮاﻧﻰ را‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﮐﻨﺪ و آﺗﺶ )ﺻﺎﻋﻘﻪاى( از آﺳﻤﺎن ﺑﯿﺎﯾﺪ و آن را ﺑﺴﻮزاﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻮ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﻰ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ اﯾﻤﺎن ﺧﻮاﻫﯿﻢ آورد‪.‬‬ ‫آﯾﺎت ‪ 183‬و ‪ 184‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬ ‫_______________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﻪ ‪186‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬از ﻣﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻧﻤﻮدﻧﺪ و از ﺧﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻰ ﺧﻮد دور ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺮﮐﺎن دﺳﺖ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ اﻣﻮال آﻧﻬﺎ دراز ﮐﺮده ﺑﻪ ﺗـﺼﺮّف‬ ‫ﺧﻮد درآوردﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ دﺳﺖ ﻣﻰﯾﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬از اذﯾ‪‬ﺖ و آزار زﺑﺎﻧﻰ و ﺑﺪﻧﻰ ﻓﺮوﮔﺬار ﻧﻤﻰﮐﺮدﻧـﺪ‪ .‬و ﻫﻨﮕـﺎﻣﻰ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻣﺪﯾﻨـﻪ آﻣﺪﻧـﺪ‪ ،‬در آﻧﺠـﺎ ﮔﺮﻓﺘـﺎر‬ ‫ﺑﺪﮔﻮﯾﻰ و آزار ﯾﻬﻮدﯾﺎن ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﯾﮑﻰ از آﻧﺎن ﺑﻪ ﻧﺎم ﮐﻌﺐ ﺑﻦ اﺷﺮف ﺷﺎﻋﺮى ﺑﺪزﺑﺎن و ﮐﯿﻨﻪﺗﻮز ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ و ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺑـﻪ‬ ‫وﺳﯿﻠﻪ اﺷﻌﺎر ﺧﻮد‪ ،‬ﻫﺠﻮ ﻣﻰﮐﺮد و ﻣﺸﺮﮐﺎن را ﺑﺮ ﺿﺪ آﻧﻬﺎ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﻰﻧﻤﻮد‪ .‬ﺣﺘﻰ زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان ﻣﺴﻠﻤﺎن را ﻣﻮﺿﻮع ﻏﺰلﺳﺮاﯾﻰ و ﻋﺸﻖ ﺑﺎزى ﺧـﻮد ﻗـﺮار‬ ‫ﻣﻰداد‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺎر وﻗﺎﺣﺖ را ﺑﻪ ﺟﺎﯾﻰ رﺳﺎﻧﯿﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻧﺎﭼﺎر دﺳﺘﻮر ﻗﺘﻞ او را ﺻﺎدر ﮐﺮد و ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﯾـﻦ‬ ‫آﯾﻪ ﻃﺒﻖ رواﯾﺎﺗﻰ ﮐﻪ در ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه‪ ،‬اﺷﺎره ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺑﻪ اداﻣﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﻰﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﻪ ‪188‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از ﯾﻬﻮد ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ آﯾﺎت ﮐﺘﺐ آﺳﻤﺎﻧﻰ ﺧﻮﯾﺶ را ﺗﺤﺮﯾﻒ و ﮐﺘﻤﺎن ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﺧﻮد‪ ،‬از اﯾﻦ رﻫﮕﺬر ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﻣـﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪ ،‬از اﯾـﻦ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﺧﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺎد و ﻣﺴﺮور ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل دوﺳﺖ ﻣﻰداﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم آﻧﻬﺎ را ﻋﺎﻟﻢ و داﻧﺸﻤﻨﺪ و ﺣﺎﻣﻰ دﯾﻦ و وﻇﯿﻔـﻪﺷـﻨﺎس ﺑﺪاﻧﻨـﺪ‪ ،‬آﯾـﻪ ‪188‬‬ ‫ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﭘﻨﺪار ﻏﻠﻂ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬آﯾﻪ در ﺑﺎره ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﯾﮑﻰ از ﺟﻨﮓﻫﺎى اﺳﻼﻣﻰ ﭘﯿﺶ ﻣﻰآﻣـﺪ‪ ،‬آﻧﻬـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫اﻧﻮاع ﺑﻬﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬از ﺷﺮﮐﺖ در ﻣﯿﺪان ﺟﻨﮓ ﺧﻮددارى ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺟﻨﮕﺠﻮﯾﺎن‪ ،‬از ﺟﻬﺎد ﺑﺮﻣﻰﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺴﻢ ﯾﺎد ﻣـﻰﮐﺮدﻧـﺪ‪ ،‬ﮐـﻪ اﮔـﺮ ﻋـﺬر‬ ‫ﻧﻤﻰداﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ ﺟﻬﺎد را ﺗﺮك ﻧﻤﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ "ﮐﺎر ﻧﺎﮐﺮده" ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺠﺎﻫﺪان ﻓﺪاﮐﺎر‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺤﺴﯿﻦ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ!!‬ ‫آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﻮﻗﻊ ﻧﺎﺑﺠﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬ ‫____________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﻪ ‪195‬‬

‫ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ا ‪‬م ﺳﻠﻤﻪ )ﯾﮑﻰ از ﻫﻤﺴﺮان رﺳﻮل ﺧﺪا( ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬در ﻗﺮآن از ﺟﻬـﺎد و ﻫﺠـﺮت و ﻓـﺪاﮐﺎرى ﻣـﺮدان‪،‬‬ ‫ﻓﺮاوان ﺑﺤﺚ ﺷﺪه‪ ،‬آﯾﺎ زﻧﺎن ﻫﻢ در اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻬﻤﻰ دارﻧﺪ؟ اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺆال ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻋﻠـﻰ )ﻋﻠﯿـﻪ اﻟـﺴﻼم(‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﻮاﻃﻢ )ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺑﻨﺖ اﺳﺪ و ﻓﺎﻃﻤﻪ دﺧﺘﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ و ﻓﺎﻃﻤﻪ دﺧﺘﺮ زﺑﯿﺮ( از ﻣﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﻫﺠﺮت ﮐﺮد‪ ،‬و ا ‪‬م اﯾﻤﻦ ﯾﮑﻰ دﯾﮕﺮ از زﻧﺎن ﺑـﺎ اﯾﻤـﺎن در‬ ‫ﺑﯿﻦ راه ﻧﯿﺰ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﯿﻮﺳﺖ‪ .‬ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ اﺷﺎره ﮐﺮدﯾﻢ وﺟﻮد اﯾﻦ ﺷﺎن ﻧﺰوﻟﻬﺎ ﺑﺮاى آﯾﻪ ﻓﻮق ﻣﻨﺎﻓﺎﺗﻰ ﺑـﺎ ﭘﯿﻮﺳـﺘﮕﻰ آن ﺑـﺎ آﯾـﺎت‬ ‫ﻗﺒﻞ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﺷﺎن ﻧﺰول ﻧﯿﺰ ﻣﻨﺎﻓﺎﺗﻰ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬ ‫_____________________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﺎت ‪ 196‬ﺗﺎ ‪198‬‬ ‫ﺑﺴﯿﺎرى از ﻣﺸﺮﮐﺎن ﻣﮑﻪ ﺗﺠﺎرتﭘﯿﺸﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و از اﯾﻦ راه ﺛﺮوت ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاى ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻰآوردﻧﺪ‪ ،‬و در ﻧﺎز و ﻧﻌﻤﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﻧﯿـﺰ ﯾﻬﻮدﯾـﺎن‬ ‫ﻣﺪﯾﻨﻪ در ﺗﺠﺎرت ﻣﻬﺎرت داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬و از ﺳﻔﺮﻫﺎى ﺗﺠﺎرى ﺧﻮد ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺎ دﺳﺖ ﭘﺮ ﺑﺎز ﻣﯽ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در آن زﻣﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺮاﺋﻂ ﺧﺎص‬ ‫زﻧﺪﮔﻰ و از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮت از ﻣﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ و ﻣﺤﺎﺻﺮه اﻗﺘﺼﺎدى از ﻧﺎﺣﯿﻪ دﺷﻤﻨﺎن ﻧﯿﺮوﻣﻨـﺪ‪ ،‬از ﻧﻈـﺮ وﺿـﻊ ﻣـﺎدى ﺑـﺴﯿﺎر در زﺣﻤـﺖ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬و ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﺴﺮت زﻧﺪﮔﻰ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﯾﻦ دو ﺣﺎﻟﺖ اﯾﻦ ﺳﺆال را ﺑﺮاى ﺑﻌﻀﻰ ﻃﺮح ﮐﺮده ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﺮا اﻓﺮاد ﺑﻰ اﯾﻤﺎن اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ در ﻧﺎز و ﻧﻌﻤﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻓﺮاد ﺑـﺎ‬ ‫اﯾﻤﺎن در رﻧﺞ و ﻋﺬاب و ﻓﻘﺮ و ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﻰ زﻧﺪﮔﻰ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﺰول آﯾﺎت ‪ 196‬ﺗﺎ ‪ 198‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺆال ﭘﺎﺳﺦ داده ﺷﺪ‪.‬‬ ‫_______________________________‬ ‫آل ﻋﻤﺮان‪ .‬آﯾﻪ ‪199‬‬ ‫اﯾﻦ آﯾﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻔﺴﺮان درﺑﺎره ﻣﺆﻣﻨﺎن اﻫﻞ ﮐﺘﺎب اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﻬﺎﯾﻰ ﮐﻪ دﺳﺖ از ﺗﻌﺼﺐﻫﺎى ﻧﺎروا ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺻﻔﻮف ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﯿﻮﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﻌـﺪاد‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاى از ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن و ﯾﻬﻮد را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪادﻧﺪ‪ .‬وﻟﻰ ﺑﻪ ﻋﻘﯿﺪه ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﻔﺴﺮان‪ ،‬آﯾﻪ در ﻣﻮرد ﻧﺠﺎﺷﻰ زﻣﺎﻣﺪار رﻋﯿﺖﭘﺮور ﺣﺒـﺸﻪ ﻧـﺎزل ﮔﺮدﯾـﺪ‪،‬‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻔﻬﻮم آن ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم وﺳﯿﻊ اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ﻧﻬﻢ ﻫﺠﺮى در ﻣﺎه رﺟﺐ ﻧﺠﺎﺷﻰ وﻓﺎت ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺧﺒﺮ درﮔﺬﺷﺖ او ﺑﺎ ﯾﮏ اﻟﻬﺎم اﻟﻬﻰ در ﻫﻤﺎن روز ﺑﻪ‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ رﺳﯿﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻓﺮﻣﻮد ﯾﮑﻰ از ﺑﺮادران ﺷﻤﺎ در ﺧﺎرج از ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺣﺠﺎز از دﻧﯿﺎ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮﯾﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭘﺎس ﺧـﺪﻣﺎﺗﻰ ﮐـﻪ در ﺣـﻖ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﺮ او ﻧﻤﺎز ﮔﺬارﯾﻢ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻰ ﺳﺆال ﮐﺮدﻧﺪ او ﮐﯿﺴﺖ؟‬

‫ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻧﺠﺎﺷﻰ‪ ،‬آن ﮔﺎه ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻘﯿﻊ آﻣﺪ و از‬

‫دور ﺑﺮ او ﻧﻤﺎز ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﺮاى او ﻃﻠﺐ آﻣﺮزش ﮐﺮد و ﺑﻪ ﯾﺎران ﺧﻮد دﺳﺘﻮر داد آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻰ از ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺮ ﻣﺮد ﮐﺎﻓﺮى ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺰ او را ﻧﺪﯾﺪه اﺳﺖ ﻧﻤﺎز ﻣﯽ ﮔﺬارد‪ ،‬و ﺣﺎل آﻧﮑﻪ آﺋﯿﻦ او را ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪ .‬از اﯾﻦ رواﯾﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﺠﺎﺷﻰ اﺳﻼم را ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ آن ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫__________________________________________________________________‬ ‫__________________________________________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪2‬‬ ‫ﺷﺨﺼﻰ از ﻗﺒﯿﻠﻪ "ﺑﻨﻰ ﻏﻄﻔﺎن" ﺑﺮادر ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪى داﺷﺖ ﮐﻪ از دﻧﯿﺎ رﻓﺖ‪ ،‬و او ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ از ﯾﺘﯿﻤﺎن ﺑﺮادر اﻣﻮال او را ﺑﻪ ﺗﺼﺮّف درآورد و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺮادرزاده ﺑﻪ ﺣﺪ رﺷﺪ رﺳﯿﺪ‪ ،‬از دادن ﺣﻖ او اﻣﺘﻨﺎع ورزﯾﺪ‪ .‬ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻪ اﻃﻼع ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ و اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬و ﻣﺮد ﻏﺎﺻـﺐ ﺑـﺮ اﺛـﺮ ﺷـﻨﯿﺪن‬ ‫آن ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮد و اﻣﻮال را ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺒﺶ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪ و ﮔﻔﺖ‪" :‬اﻋﻮذ ﺑﺎﻟﻠﱠﻪ ﻣﻦ اﻟﺤﻮب اﻟﮑﺒﯿﺮ"‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﭘﻨﺎه ﻣﯽ ﺑﺮم از اﯾﻨﮑﻪ آﻟﻮده ﺑﻪ ﮔﻨﺎه ﺑﺰرﮔﻰ ﺷﻮم‪.‬‬ ‫__________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪3‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎرى از ﻣﺮدم ﺣﺠﺎز‪ ،‬دﺧﺘﺮان ﯾﺘﯿﻢ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﮑﻔّﻞ و ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﺮدﻧـﺪ‪ ،‬و ﺑﻌـﺪ ﺑـﺎ آﻧﻬـﺎ ازدواج ﮐـﺮده و‬ ‫اﻣﻮال آﻧﻬﺎ را ﻫﻢ ﺗﻤﻠﮏ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﭼﻮن ﻫﻤﻪ ﮐﺎر دﺳﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺘﻰ ﻣﻬﺮﯾﻪ آﻧﻬﺎ را ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﻌﻤﻮل ﻗﺮار ﻣﯽ دادﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻧﺎراﺣﺘﻰ‬ ‫از آﻧﻬﺎ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻰ آﻧﻬﺎ را رﻫﺎ ﻣﯽ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﺣﺘﻰ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﯾـﮏ ﻫﻤـﺴﺮ ﻣﻌﻤـﻮﻟﻰ ﺑـﺎ آﻧﻬـﺎ رﻓﺘـﺎر ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪ‪ .‬در اﯾـﻦ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎم آﯾﻪ ‪ 3‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﺎن اﯾﺘﺎم دﺳﺘﻮر داد در ﺻﻮرﺗﻰ ﺑﺎ دﺧﺘﺮان ﯾﺘﯿﻢ ازدواج ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﺪاﻟﺖ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ درﺑﺎره آﻧﻬـﺎ رﻋﺎﯾـﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪ و‬ ‫در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت از آﻧﻬﺎ ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﻰ ﮐﺮده و ﻫﻤﺴﺮان ﺧﻮد را از زﻧﺎن دﯾﮕﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬ ‫___________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪7‬‬

‫در ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ‪ ،‬رﺳﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮدان را وارث ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ آن ﮐﺲ ﮐﻪ ﻗﺪرت ﺣﻤﻞ ﺳـﻼح و ﺟﻨـﮓ و دﻓـﺎع از ﺣـﺮﯾﻢ زﻧـﺪﮔﻰ و‬ ‫اﺣﯿﺎﻧﺎ ﻏﺎرﺗﮕﺮى ﻧﺪارد‪ ،‬ارث ﺑﻪ او ﻧﻤﻰرﺳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن را از ارث ﻣﺤﺮوم ﻣﻰﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و ﺛﺮوت ﻣﯿﺖ را در ﻣﯿﺎن ﻣـﺮدان دورﺗـﺮ ﻓﺎﻣﯿـﻞ‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮑﻰ از اﻧﺼﺎر ﺑﻪ ﻧﺎم "اوس ﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ" از دﻧﯿﺎ رﻓﺖ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ دﺧﺘﺮان و ﭘﺴﺮان ﺧﺮدﺳﺎﻟﻰ ﺑﻪ ﺟﺎى ﮔﺬارد‪ .‬ﻋﻤـﻮزادهﻫـﺎى او‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺧﺎﻟﺪ" و "ارﻓﻄﻪ" آﻣﺪﻧﺪ و اﻣﻮال او را ﻣﯿﺎن ﺧﻮد ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ و ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﺮدﺳـﺎل او ﭼﯿـﺰى ﻧﺪادﻧـﺪ‪ .‬ﻫﻤـﺴﺮ او ﺷـﮑﺎﯾﺖ ﺑـﻪ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ‬ ‫)ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﮐﺮد‪ ،‬و ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﺣﮑﻤﻰ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ در اﺳﻼم ﻧﺎزل ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ آﯾﻪ ‪ 7‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( آن‬ ‫دو ﻧﻔﺮ را ﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دﺳﺘﻮر داد ﮐﻪ در اﻣﻮال ﻣﺰﺑﻮر‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ دﺧﺎﻟـﺖ ﻧﮑﻨﻨـﺪ و آن را ﺑـﺮاى ﺑﺎزﻣﺎﻧـﺪﮔﺎن درﺟـﻪ اول ﯾﻌﻨـﻰ ﻓﺮزﻧـﺪان و ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ‬ ‫ﻫﻤﺴﺮ او ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﺗﺎ ﻃﺮز ﺗﻘﺴﯿﻢ آن در ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ در ﭘﺮﺗﻮ آﯾﺎت ﺑﻌﺪ روﺷﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫____________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪ 11‬و ‪12‬‬ ‫"ﻋﺒﺪ اﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ اﻧﺼﺎرى" ﺑﺮادر "ﺣﺴﺎن ﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ" ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻌﺮوف ﺻﺪر اﺳﻼم‪ ،‬از دﻧﯿﺎ رﻓﺖ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻫﻤﺴﺮ و ﭘﻨﺞ ﺑـﺮادر از او ﺑـﻪ ﯾﺎدﮔـﺎر‬ ‫ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮادران ﻣﯿﺮاث ﻋﺒﺪ اﻟﺮﺣﻤﻦ را در ﻣﯿﺎن ﺧﻮد ﻗﺴﻤﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ او ﭼﯿﺰى ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬او ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ(‬ ‫ﻋﺮض ﮐﺮد‪ ،‬و از آﻧﻬﺎ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻧﻤﻮد‪ ،‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﯾﻦ آﯾﺎت ﻧﺎزل ﺷﺪ و در آن‪ ،‬ﻣﯿﺮاث ﻫﻤﺴﺮان دﻗﯿﻘﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از "ﺟﺎﺑﺮ ﺑـﻦ ﻋﺒـﺪ اﻟﻠﱠـﻪ"‬ ‫ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﺑﯿﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( از ﻣﻦ ﻋﯿﺎدت ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻰ ﻫﻮش ﺷـﺪه ﺑـﻮدم‪ ،‬ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( آﺑـﻰ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﺎ ﻣﻘﺪارى از آن وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و ﺑﻘﯿﻪ را ﺑﺮ ﻣﻦ ﭘﺎﺷﯿﺪ و ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻮش آﻣﺪم‪ .‬ﻋﺮض ﮐﺮدم‪ :‬اى رﺳﻮل ﺧﺪا! ﺗﮑﻠﯿﻒ اﻣﻮال ﻣﻦ ﺑﻌﺪ از ﻣـﺮﮔﻢ ﭼـﻪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺧﺎﻣﻮش ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﭼﯿﺰى ﻧﮕﺬﺷﺖ ﮐﻪ آﯾﺎت ‪ 11‬و ‪ 12‬ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ و ﺳﻬﻢ وراث در آن ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫______________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪19‬‬ ‫‪ -1‬از اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ )ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم( ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ در ﺑﺎره ﮐﺴﺎﻧﻰ ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ ﻫﻤﺴﺮان ﺧﻮد را ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﯾﮏ ﻫﻤﺴﺮ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻧﮕﻪ ﻣﻰداﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺘﻈﺎر اﯾﻦ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻤﯿﺮﻧﺪ و اﻣﻮاﻟﺸﺎن را ﺗﻤﻠﮏ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ در ﺑﺎره اﻓﺮادى ﻧﺎزل ﺷﺪه ﮐﻪ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن ﻣﻬﺮ ﺳﻨﮕﯿﻦ داﺷﺘﻨﺪ و در ﻋﯿﻦ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ اداﻣﻪ زﻧﺎﺷـﻮﯾﻰ ﺑـﺎ آﻧﻬـﺎ را‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺑﻮدن ﻣﻬﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻃﻼق آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻰﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و آﻧﻬﺎ را ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﻣﻰدادﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﻬﺮﺷﺎن را ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ و ﻃﻼق ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫____________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪20‬‬ ‫ﭘﯿﺶ از اﺳﻼم رﺳﻢ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻫﻤﺴﺮ ﺳﺎﺑﻖ را ﻃﻼق دﻫﻨﺪ و ازدواج ﺟﺪﯾﺪى اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاى ﻓﺮار از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻬﺮ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ ﺧـﻮد را‬ ‫ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﻣﻨﺎﻓﻰ ﻋﻔﺖ ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺮ او ﺳﺨﺖ ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮد ﻣﻬﺮ ﺧﻮﯾﺶ را ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻗﺒﻼ درﯾﺎﻓﺖ ﻣﻰﺷﺪ ﺑﭙﺮدازد و ﻃﻼق ﺑﮕﯿـﺮد‪ ،‬و‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻣﻬﺮ را ﺑﺮاى ﻫﻤﺴﺮ دوم ﻗﺮار ﻣﻰدادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻧﺰول آﯾﻪ ‪ 20‬ﺑﻪ ﺷﺪت از اﯾﻦ ﮐﺎر زﺷﺖ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮى ﺷﺪه و آن را ﻣﻮرد ﻧﮑﻮﻫﺶ ﻗﺮار داد‪.‬‬ ‫___________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪22‬‬ ‫در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻮد ﮐﻪ ﻫﺮ ﮔﺎه ﮐﺴﻰ از دﻧﯿﺎ ﻣﻰرﻓﺖ و ﻫﻤﺴﺮ و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﯽ از ﺧﻮد ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﺎر ﻣﻰﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐـﻪ آن ﻫﻤـﺴﺮ‪ ،‬ﻧﺎﻣـﺎدرى‬ ‫ﻓﺮزﻧﺪان او ﺑﻮد‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﻧﺎﻣﺎدرى را ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﻣﻮال او ﺑﻪ ارث ﻣﻰﺑﺮدﻧﺪ! ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﺣﻖ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻧﺎﻣـﺎدرى ﺧـﻮد ازدواج ﮐﻨﻨـﺪ و ﯾـﺎ او را ﺑـﻪ‬ ‫ازدواج ﺷﺨﺺ دﯾﮕﺮى در آورﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﺳﻼم‪ ،‬ﺣﺎدﺛﻪاى ﺑﺮاى ﯾﮑﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﯿﺶ آﻣﺪ و آن اﯾﻦ ﮐﻪ‪ :‬ﯾﮑﻰ از اﻧﺼﺎر ﺑﻪ ﻧـﺎم اﺑـﻮ ﻗـﯿﺲ از دﻧﯿـﺎ رﻓـﺖ‬ ‫ﻓﺮزﻧﺪش ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺎدرى ﺧﻮد ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ازدواج ﻧﻤﻮد‪ ،‬آن زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺗﺮا ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد ﻣﻰداﻧﻢ و ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎرى را ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﻧﻤﻰﺑﯿﻨﻢ‪ ،‬وﻟﻰ ﺑـﺎ اﯾـﻦ ﺣـﺎل از ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ‬ ‫)ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﮐﺴﺐ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﻣﻰﮐﻨﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﻮﺿﻮع را ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻋﺮض ﮐﺮد‪ ،‬و ﮐﺴﺐ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﻧﻤـﻮد‪ ،‬اﯾـﻦ آﯾـﻪ ﻧـﺎزل‬ ‫ﺷﺪ و از اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ ﺷﺪ‪‬ت ﻧﻬﻰ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫_____________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪32‬‬ ‫ا ‪‬م ﺳﻠﻤﻪ ﮐﻪ ﯾﮑﻰ از ﻫﻤﺴﺮان ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬ﭼﺮا ﻣﺮدان ﺑﻪ ﺟﻬﺎد ﻣﻰروﻧﺪ و زﻧﺎن ﺟﻬﺎد ﻧﻤﻰﮐﻨﻨﺪ؟ و ﭼﺮا ﺑﺮاى ﻣﺎ‬ ‫ﻧﺼﻒ ﻣﯿﺮاث آﻧﻬﺎ ﻣﻘﺮر ﺷﺪه؟ اى ﮐﺎش ﻣﺎ ﻫﻢ ﻣﺮد ﺑﻮدﯾﻢ و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺎد ﻣﻰرﻓﺘﯿﻢ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ آﻧﻬﺎ را داﺷﺘﯿﻢ!؟ آﯾﻪ ‪ 32‬ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ و ﺑـﻪ‬ ‫اﯾﻦ ﺳﺆاﻻت و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪ .‬در ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ ﻣﺘﻌﺪدي ﻣﻰﺧﻮاﻧﯿﻢ‪ :‬ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ آﯾﻪ ارث ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺳـﻬﻢ ﻣـﺮدان را دو ﺑﺮاﺑـﺮ‬

‫زﻧﺎن ذﮐﺮ ﮐﺮد‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اى ﮐﺎش اﺟﺮ و ﭘﺎداش ﻣﻌﻨﻮى ﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮد و ﺟﻤﻌﻰ از زﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﻨﺪ اى ﮐﺎش ﻣﺠﺎزات و ﮐﯿﻔﺮﻫﺎى ﻣﺎ ﻧـﺼﻒ‬ ‫ﻣﺠﺎزات ﻣﺮدان ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺳﻬﻢ ارث ﻣﺎ ﻧﯿﻤﻰ از ارث آﻧﻬﺎ اﺳﺖ! آﯾﻪ ‪ 32‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬ ‫_________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪ 49‬و ‪50‬‬ ‫ﯾﻬﻮد و ﻧﺼﺎرى ﺑﺮاى ﺧﻮد اﻣﺘﯿﺎزاﺗﻰ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در آﯾﺎت ﻗﺮآن ﻧﻘﻞ ﺷﺪه‪ ،‬ﮔﺎﻫﻰ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨـﺪ‪" :‬ﻣـﺎ ﻓﺮزﻧـﺪان ﺧـﺪاﺋﯿﻢ" و ﮔـﺎﻫﻰ ﻣـﻰﮔﻔﺘﻨـﺪ‪:‬‬ ‫"ﺑﻬﺸﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺎ اﺳﺖ و ﻏﯿﺮ از ﻣﺎ‪ ،‬در آن راﻫﻰ ﻧﺪارد"‪ .‬اﯾﻦ آﯾﺎت ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﻨﺪارﻫﺎى ﺑﺎﻃﻞ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬ ‫________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪ 51‬و ‪52‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﺣﺎدﺛﻪ "اُﺣﺪ" ﯾﮑﻰ از ﺑﺰرﮔﺎن ﯾﻬﻮد ﺑﻪ ﻧﺎم "ﮐﻌﺐ ﺑﻦ اﺷﺮف" ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻔﺮ از ﯾﻬﻮدﯾﺎن ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﮑﻪ آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﺸﺮﮐﺎن ﻣﮑﻪ ﺑﺮ ﺿـﺪ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ‬ ‫اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻫﻢ ﭘﯿﻤﺎن ﺷﻮﻧﺪ و ﭘﯿﻤﺎﻧﻰ را ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺸﮑﻨﻨﺪ‪" .‬ﮐﻌﺐ" ﺑﻪ ﻣﻨﺰل اﺑﻮ ﺳﻔﯿﺎن وارد ﺷـﺪ و‬ ‫اﺑﻮ ﺳﻔﯿﺎن او را ﮔﺮاﻣﻰ داﺷﺖ و ﯾﻬﻮد در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎى ﻗﺮﯾﺶ ﺑﻄﻮر ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﻣﯿﻬﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﯾﮑﻰ از اﻫﻞ ﻣﮑﻪ ﺑﻪ ﮐﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ اﻫـﻞ ﮐﺘﺎﺑﯿـﺪ و ﻣﺤﻤـﺪ ﻧﯿـﺰ‬ ‫داراى ﮐﺘﺎب اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﻘﯿﻘﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻰدﻫﯿﻢ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺗﻮﻃﺌﻪاى ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاى از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﻣﺎ ﭼﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣـﻰﺧﻮاﻫﯿـﺪ ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎ‬ ‫ﻫﻢ ﭘﯿﻤﺎن ﺷﻮﯾﻢ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺷﺮط آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ دو ﺑﺖ )اﺷﺎره ﺑﻪ دو ﺑﺖ ﺑـﺰرگ ﮐﺮدﻧـﺪ(‪ ،‬ﺳـﺠﺪه ﮐﻨﯿـﺪ و ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ اﯾﻤـﺎن ﺑﯿﺎورﯾـﺪ! و آﻧﻬـﺎ‬ ‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﺪ و ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ" ﮐﻌﺐ" ﺑﻪ اﻫﻞ ﻣﮑﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد ﮐﻪ ﺳﻰ ﻧﻔﺮ از ﺷﻤﺎ و ﺳﻰ ﻧﻔﺮ از ﻣﺎ ﺑﻪ ﮐﻨﺎر ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻌﺒﻪ ﺑـﺮوﯾﻢ و ﺷـﮑﻢﻫـﺎى ﺧـﻮد را ﺑـﺮ‬ ‫دﯾﻮار ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻌﺒﻪ ﺑﮕﺬارﯾﻢ و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﺨﻮرﯾﻢ ﮐﻪ در ﻧﺒﺮد ﺑﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﮐﻮﺗﺎﻫﻰ ﻧﮑﻨﯿﻢ‪ .‬ﻣﺸﺮﮐﺎن ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻫﻤﮕﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن‬ ‫آن‪ ،‬اﺑﻮ ﺳﻔﯿﺎن رو ﺑﻪ ﮐﻌﺐ ﮐﺮده‪ ،‬ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺗـﻮ ﻣـﺮد داﻧـﺸﻤﻨﺪى ﻫـﺴﺘﻰ و ﻣـﺎ ﺑـﯽ ﺳـﻮاد و درس ﻧﺨﻮاﻧـﺪه! ﺑـﻪ ﻋﻘﯿـﺪه ﺗـﻮ‪" ،‬ﻣـﺎ" و"ﻣﺤﻤـﺪ" ﮐـﺪام ﺑـﻪ ﺣـﻖ‬ ‫ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮﯾﻢ؟! ﮐﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﺋﯿﻦ ﺧﻮد را ﺑﺮاى ﻣﻦ ﮐﺎﻣﻼ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﻦ‪ .‬اﺑﻮ ﺳﻔﯿﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﺑـﺮاى ﺣﺎﺟﯿـﺎن‪ ،‬ﺷـﺘﺮان ﺑـﺰرگ ﻗﺮﺑـﺎﻧﻰ ﻣـﻰﮐﻨـﯿﻢ‪ ،‬ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ آب‬ ‫ﻣﻰدﻫﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯿﻬﻤﺎن را ﮔﺮاﻣﻰ ﻣﯿﺪارﯾﻢ‪ ،‬اﺳﯿﺮان را آزاد ﮐﺮده‪ ،‬ﺻﻠﻪ رﺣﻢ ﺑﺠﺎ ﻣﻰآورﯾﻢ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮد را آﺑﺎد ﻧﮕـﻪ ﻣـﻰدارﯾـﻢ‪ ،‬ﺑـﺮ ﮔـﺮد آن ﻃـﻮاف‬ ‫ﻣﻰﮐﻨﯿﻢ و ﻣﺎ اﻫﻞ ﺣﺮم ﺧﺪا ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﮑﻪاﯾﻢ‪ ،‬وﻟﻰ ﻣﺤﻤﺪ از دﯾﻦ ﻧﯿﺎﮐﺎن ﺧﻮد دﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﻗﻄﻊ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪى ﮐﺮده‪ ،‬از ﺣﺮم ﺧﺪا و آﺋـﯿﻦ ﮐﻬـﻦ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻪ و آﺋﯿﻦ ﻣﺤﻤﺪ آﺋﯿﻨﻰ اﺳﺖ ﺗﺎزه و ﻧﻮﭘﺎ‪ .‬ﮐﻌﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ آﺋﯿﻦ ﺷﻤﺎ از آﺋﯿﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ! در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﯾﺎت ‪ 49‬و ‪ 50‬ﻧـﺎزل‬ ‫ﺷﺪ‪.‬‬ ‫______________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪58‬‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺎ ﭘﯿﺮوزى ﮐﺎﻣﻞ وارد ﺷﻬﺮ ﻣﮑﻪ ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻦ ﻃﻠﺤﻪ را ﮐﻪ ﮐﻠﯿﺪدار ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻌﺒﻪ ﺑﻮد اﺣﻀﺎر ﮐﺮد و ﮐﻠﯿـﺪ را از او ﮔﺮﻓـﺖ‪،‬‬ ‫ﺗﺎ درون ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻌﺒﻪ را از وﺟﻮد ﺑﺘﻬﺎ ﭘﺎك ﺳﺎزد‪ .‬ﻋﺒﺎس ﻋﻤﻮى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﻣﻘﺼﻮد ﺗﻘﺎﺿﺎ ﮐﺮد ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ‬ ‫و آﻟﻪ( ﺑﺎ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﮐﻠﯿﺪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا ﺑﻪ او‪ ،‬ﻣﻘﺎم ﮐﻠﯿﺪدارى ﺑﯿﺖ اﻟﻠﱠﻪ ﮐﻪ در ﻣﯿﺎن ﻋﺮب ﯾﮏ ﻣﻘﺎم ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﺷﺎﻣﺦ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑـﻪ او ﺳـﭙﺮده ﺷـﻮد )ﮔﻮﯾـﺎ ﻋﺒـﺎس ﻣﯿـﻞ‬ ‫داﺷﺖ از ﻧﻔﻮذ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و ﺳﯿﺎﺳﻰ ﺑﺮادرزاده ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺷﺨﺺ ﺧﻮﯾﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ( وﻟﻰ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﺑـﺮ ﺧـﻼف اﯾـﻦ ﺗﻘﺎﺿـﺎ ﭘـﺲ از‬ ‫ﺗﻄﻬﯿﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻌﺒﻪ از ﺑﺘﻬﺎ‪ ،‬در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا را ﺑﺴﺖ و ﮐﻠﯿﺪ را ﺑﻪ "ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻦ ﻃﻠﺤﻪ" ﺗﺤﻮﯾﻞ داد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ آﯾﻪ ﻣـﻮرد ﺑﺤـﺚ را ﺗـﻼوت ﻣـﻰﻧﻤـﻮد "إِنﱠ اﻟﻠﱠـ ‪‬ﻪ‬ ‫ﯾ‪‬ﺄْﻣ‪‬ﺮُﮐُﻢ‪ ‬أَنْ ُﺗ َﺆد‪‬وا اﻟْﺄَﻣﺎﻧﺎتِ إِﻟﻰ َأ ‪‬ﻫﻠِﻬﺎ ‪"...‬‬ ‫___________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪60‬‬ ‫‪-1‬ﯾﮑﻰ از ﯾﻬﻮدﯾﺎن ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻨﺎﻓﻖ اﺧﺘﻼﻓﻰ داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ را ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان داور در ﻣﯿـﺎن ﺧـﻮد اﻧﺘﺨـﺎب ﮐﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻣـﺮد ﯾﻬـﻮدى‬ ‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ و ﺑﻰ ﻧﻈﺮى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( اﻃﻤﯿﻨﺎن داﺷﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ داورى ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺷﻤﺎ راﺿﯿﻢ‪ .‬وﻟﻰ ﻣﺮد ﻣﻨـﺎﻓﻖ ﯾﮑـﻰ از ﺑﺰرﮔـﺎن‬ ‫ﯾﻬﻮد ﺑﻪ ﻧﺎم "ﮐﻌﺐ ﺑﻦ اﺷﺮف" را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮد‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﻰداﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻫﺪﯾﻪ ﻧﻈﺮ او را ﺑﻪ ﺳﻮى ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﺑـﺎ داورى ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ‬ ‫اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮد‪ .‬آﯾﻪ ﺷﺮﯾﻔﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﭼﻨﯿﻦ اﻓﺮادى را ﺷﺪﯾﺪا ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﺮد‪-2 .‬ﺑﻌﻀﻰ از ﺗﺎزه ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻃﺒـﻖ ﻋـﺎدت زﻣـﺎن‬ ‫ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ‪ ،‬در آﻏﺎز اﺳﻼم داورىﻫﺎى ﺧﻮد را ﻧﺰد داﻧﺸﻤﻨﺪان ﯾﻬﻮد و ﯾﺎ ﮐﺎﻫﻨﺎن ﻣﻰﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺷﺪﯾﺪا آﻧﻬﺎ از اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ﻧﻬﻰ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫_________________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪60‬‬

‫"زﺑﯿﺮ ﺑﻦ ﻋﻮام" ﮐﻪ از ﻣﻬﺎﺟﺮان ﺑﻮد ﺑﺎ ﯾﮑﻰ از اﻧﺼﺎر )ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺪﯾﻨﻪ( ﺑﺮ ﺳﺮ آﺑﯿﺎرى ﻧﺨﻠﺴﺘﺎﻧﻬﺎى ﺧﻮد ﮐﻪ در ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺧﺘﻼﻓـﻰ ﭘﯿـﺪا ﮐـﺮده‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو ﺑﺮاى ﺣﻞ اﺧﺘﻼف ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪﻧﺪ‪ .‬از آﻧﺠـﺎ ﮐـﻪ ﺑﺎﻏـﺴﺘﺎن زﺑﯿـﺮ در ﻗـﺴﻤﺖ ﺑـﺎﻻى ﻧﻬـﺮ و ﺑﺎﻏـﺴﺘﺎن اﻧـﺼﺎرى در‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﻧﻬﺮ ﻗﺮار داﺷﺖ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ زﺑﯿﺮ دﺳﺘﻮر داد ﮐﻪ اول او ﺑﺎﻏﻬﺎﯾﺶ را آﺑﯿﺎرى ﮐﻨﺪ و ﺑﻌـﺪ ﻣـﺴﻠﻤﺎن اﻧـﺼﺎرى‪) .‬و اﯾـﻦ ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﺳﻨﺘﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺑﺎﻏﻬﺎى ﻣﺠﺎور ﻫﻢ ﺟﺮﯾﺎن داﺷﺖ(‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺮد اﻧﺼﺎرى ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬از داورى ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ و‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آﯾﺎ اﯾﻦ ﻗﻀﺎوت ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﺑﻮد ﮐﻪ زﺑﯿﺮ‪ ،‬ﻋﻤﻪزاده ﺗﻮ اﺳﺖ؟! ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( از اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎراﺣﺖ ﺷـﺪ ﺑـﻪ ﺣـﺪى ﮐـﻪ رﻧـﮓ‬ ‫رﺧﺴﺎر او دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻫﺸﺪار داد‪.‬‬ ‫_______________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪ 69‬و ‪70‬‬ ‫ﯾﮑﻰ از ﺻﺤﺎﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻪ ﻧﺎم" ﺛﻮﺑﺎن" ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣـﻀﺮت ﻣﺤﺒـﺖ و ﻋﻼﻗـﻪ ﺷـﺪﯾﺪى داﺷـﺖ‪ ،‬روزى ﺑـﺎ ﻧـﺎراﺣﺘﯽ و ﺣـﺎل ﭘﺮﯾـﺸﺎن‬ ‫ﺧﺪﻣﺖ ﺣﻀﺮت رﺳﯿﺪ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( از ﺳﺒﺐ ﻧﺎراﺣﺘﻰ او ﺳﺆال ﻧﻤﻮد‪ ،‬در ﺟﻮاب ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬زﻣـﺎﻧﻰ ﮐـﻪ از ﺷـﻤﺎ دور ﻣـﻰﺷـﻮم و ﺷـﻤﺎ را‬ ‫ﻧﻤﻰﺑﯿﻨﻢ ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻰﺷﻮم‪ ،‬اﻣﺮوز در اﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﮐﻪ ﻓﺮداى ﻗﯿﺎﻣﺖ اﮔﺮ ﻣﻦ اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎ در ﻣﻘﺎم و ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺷﻤﺎ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺑﻮد و ﺷـﻤﺎ‬ ‫را ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺨﻮاﻫﻢ دﯾﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﻧﺒﺎﺷﻢ ﮐﻪ ﺗﮑﻠﯿﻔﻢ روﺷﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻫﺮ ﺣﺎل از درك ﺣﻀﻮر ﺷﻤﺎ ﻣﺤﺮوم ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾـﻦ ﺣـﺎل ﭼـﺮا‬ ‫اﻓﺴﺮده ﻧﺒﺎﺷﻢ؟! اﯾﻦ آﯾﺎت ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ اﺷﺨﺎص ﺑﺸﺎرت داد ﮐﻪ اﻓـﺮاد ﻣﻄﯿـﻊ ﭘﺮوردﮔـﺎر در ﺑﻬـﺸﺖ ﻧﯿـﺰ ﻫﻤﻨـﺸﯿﻦ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮان و ﺑﺮﮔﺰﯾـﺪﮔﺎن ﺧـﺪا‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻤﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻤﻰﺷـﻮد ﻣﮕـﺮ اﯾﻨﮑـﻪ ﻣـﺮا از ﺧـﻮد و ﭘـﺪر و ﻣـﺎدر و ﻫﻤـﻪ‬ ‫ﺑﺴﺘﮕﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ دوﺳﺖ دارد‪ ،‬و در ﺑﺮاﺑﺮ ﮔﻔﺘﺎر ﻣﻦ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫_____________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪77‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ در ﻣﮑﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر و آزار ﺷﺪﯾﺪ ﻣﺸﺮﮐﺎن ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳـﯿﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪:‬‬ ‫ﻣﺎ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم ﻋﺰﯾﺰ و ﻣﺤﺘﺮم ﺑﻮدﯾﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﺲ از اﺳﻼم وﺿﻊ ﻣﺎ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪ‪ ،‬آن ﻋﺰت و اﺣﺘﺮام را از دﺳﺖ دادﯾﻢ‪ ،‬و ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد آزار دﺷـﻤﻨﺎن ﻗـﺮار‬ ‫دارﯾﻢ‪ ،‬اﮔﺮ اﺟﺎزه دﻫﯿﺪ ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﻣﻰﺟﻨﮕﯿﻢ ﺗﺎ ﻋﺰت ﺧﻮد را ﺑﺎزﯾﺎﺑﯿﻢ؟! آن روز ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻦ ﻓﻌﻼ ﻣﺎﻣﻮر ﺑـﻪ ﻣﺒـﺎرزه ﻧﯿـﺴﺘﻢ‪ .‬اﻣـﺎ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ آﻣﺪﻧﺪ و زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮاى ﻣﺒﺎرزه ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ آﻣﺎده ﺷﺪ‪ ،‬دﺳﺘﻮر ﺟﻬﺎد ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ از آن اﻓـﺮاد داغ و آﺗـﺸﯿﻦ از ﺷـﺮﮐﺖ در‬ ‫ﻣﯿﺪان ﺟﻬﺎد ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و از آن ﺟﻮش و ﺣﺮارت ﺧﺒﺮى ﻧﺒﻮد‪ ،‬آﯾﻪ ‪ 77‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﺗـﺸﺠﯿﻊ ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻣﻼﻣـﺖ از اﻓـﺮاد ﻣـﺴﺎﻣﺤﻪ ﮐـﺎر‬ ‫ﺣﻘﺎﯾﻘﻰ را ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫_____________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪84‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ اﺑﻮﺳﻔﯿﺎن و ﻟﺸﮑﺮ ﻗﺮﯾﺶ ﭘﯿﺮوزﻣﻨﺪاﻧﻪ از ﻣﯿﺪان اُﺣﺪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺑﻮ ﺳﻔﯿﺎن ﺑﺎ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﻗـﺮار ﮔﺬاﺷـﺖ ﮐـﻪ در ﻣﻮﺳـﻢ ﺑـﺪر‬ ‫ﺻﻐﺮى )ﯾﻌﻨﻰ ﺑﺎزارى ﮐﻪ در ﻣﺎه ذى اﻟﻘﻌﺪه در ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺑﺪر ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻰﺷﺪ( ﺑﺎر دﯾﮕﺮ رو ﺑﺮو ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﻮﻋﺪ ﻣﻘﺮر ﻓﺮا رﺳﯿﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را دﻋﻮت ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻣﺰﺑﻮر ﮐﺮد‪ ،‬وﻟﻰ ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮐﻪ ﺧﺎﻃﺮه ﺗﻠﺦ ﺷﮑﺴﺖ اُﺣﺪ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ ﺷـﺪﯾﺪا از‬ ‫ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮددارى ﻣﻰﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬آﯾﻪ ‪ 84‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﻣﺠﺪدا دﻋﻮت ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮد‪ ،‬در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻔﺮ در‬ ‫رﮐﺎب ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( در ﻣﺤﻞ ﻣﺰﺑﻮر ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻰ اﺑﻮ ﺳﻔﯿﺎن )ﺑﺮ اﺛﺮ وﺣﺸﺘﻰ ﮐﻪ از روﺑﺮو ﺷﺪن ﺑﺎ ﺳﭙﺎه اﺳـﻼم داﺷـﺖ‪ ،‬از ﺣـﻀﻮر در‬ ‫آﻧﺠﺎ ﺧﻮددارى ﮐﺮد و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺎ ﻫﻤﺮاﻫﺎن ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫___________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪88‬‬ ‫ﻋﺪهاى از ﻣﺮدم ﻣﮑﻪ ﻇﺎﻫﺮا ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻰ در واﻗﻊ در ﺻﻒ ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﻬـﺎﺟﺮت ﺑـﻪ ﻣﺪﯾﻨـﻪ ﻧـﺸﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﻋﻤـﻼ‬ ‫ﻫﻮادار و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ از ﻣﮑﻪ ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ )و ﺗﺎ ﻧﺰدﯾﮑﻰ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿـﺖ وﯾـﮋهاى ﮐـﻪ‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻰ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ( و ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن آﻧﻬﺎ را از ﺧﻮد ﻣﻰداﻧﻨﺪ و ورود ﺑـﻪ ﻣﺪﯾﻨـﻪ ﻃﺒﻌـﺎ ﺑـﺮاى آﻧﻬـﺎ ﻣـﺸﮑﻠﻰ‬ ‫اﯾﺠﺎد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﺟﺮﯾﺎن آﮔﺎه ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻰ ﺑﺰودى درﺑﺎره ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ اﯾﻦ ﺟﻤﻊ در ﻣﯿﺎن ﻣـﺴﻠﻤﯿﻦ اﺧـﺘﻼف اﻓﺘـﺎد؛ ﻋـﺪهاى ﻣﻌﺘﻘـﺪ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻋﺪه را ﻃﺮد ﮐﺮد‪ ،‬زﯾﺮا در واﻗﻊ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼﻣﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻰ ﺑﻌﻀﻰ از اﻓﺮاد ﻇـﺎﻫﺮ ﺑـﯿﻦ و ﺳـﺎده دل ﺑـﺎ اﯾـﻦ ﻃـﺮح ﻣﺨﺎﻟﻔـﺖ ﮐﺮدﻧـﺪ و‬

‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻋﺠﺒﺎ! ﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﮔﻮاﻫﻰ ﺑﻪ ﺗﻮﺣﯿﺪ و ﻧﺒﻮت ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( دادهاﻧﺪ ﺑﺠﻨﮕﯿﻢ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﺮم اﯾﻨﮑـﻪ ﻫﺠـﺮت ﻧﻨﻤﻮدﻧـﺪ ﺧـﻮن‬ ‫آﻧﻬﺎ را ﺣﻼل ﺑﺸﻤﺮﯾﻢ؟ اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و دﺳﺘﻪ دوم را در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻼﻣﺖ و ﺳﭙﺲ راﻫﻨﻤﺎﯾﻰ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫_________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪90‬‬ ‫دو ﻗﺒﯿﻠﻪ در ﻣﯿﺎن ﻗﺒﺎﺋﻞ ﻋﺮب ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺑﻨﻰ ﺿﻤﺮه" و "أﺷﺠﻊ" وﺟﻮد داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﯿﻠﻪ اول ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﯿﻤـﺎن ﺗـﺮك ﺗﻬـﺎﺟﻢ و ﺗﻌـﺮض ﺑـﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ و ﻃﺎﯾﻔـﻪ‬ ‫أﺷﺠﻊ ﺑﺎ ﺑﻨﻰ ﺿﻤﺮه ﻧﯿﺰ ﻫﻢ ﭘﯿﻤﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﻗﺪرت ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺑﻨﻰ ﺿﻤﺮه و ﭘﯿﻤﺎن ﺷﮑﻨﻰ آﻧﻬﺎ ﺑﯿﻤﻨﺎك ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﮐـﺮم )ﺻـﻠﯽ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از آﻧﮑﻪ آﻧﻬﺎ ﺣﻤﻠﻪ را آﻏﺎز ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺣﻤﻠﻪور ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪" :‬ﮐﻼ ﻓﺎﻧّﻬﻢ اﺑﺮّ‬ ‫اﻟﻌﺮب ﺑﺎﻟﻮاﻟﺪﯾﻦ و اوﺻﻠﻬﻢ ﻟﻠﺮّﺣﻢ و اوﻓﺎﻫﻢ ﺑﺎﻟﻌﻬﺪ"؛ ﻧﻪ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎرى ﻧﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬زﯾﺮا آﻧﻬﺎ در ﻣﯿﺎن ﺗﻤـﺎم ﻃﻮاﺋـﻒ ﻋـﺮب ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﭘـﺪر و ﻣـﺎدر ﺧـﻮد‬ ‫ﻧﯿﮑﻮﮐﺎرﺗﺮﻧﺪ‪ ،‬و از ﻫﻤﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻗﻮام و ﺑﺴﺘﮕﺎن ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﺘﺮ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻋﻬﺪ و ﭘﯿﻤﺎن ﺧﻮد از ﻫﻤﻪ ﭘﺎﯾﺒﻨﺪﺗﺮﻧﺪ! ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻰ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻃﺎﯾﻔﻪ اﺷﺠﻊ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮدﮔﻰ "ﻣﺴﻌﻮد ﺑﻦ رﺟﯿﻠﻪ" ﮐﻪ ﻫﻔﺘﺼﺪ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺰدﯾﮑﻰ ﻣﺪﯾﻨﻪ آﻣﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎﻧﻰ ﻧﺰد آﻧﻬﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ از ﻫـﺪف‬ ‫ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﺸﺎن ﻣﻄﻠﻊ ﮔﺮدد‪ .‬آﻧﻬﺎ اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻨﺪ آﻣﺪهاﯾﻢ ﻗﺮار داد ﺗﺮك ﻣﺨﺎﺻﻤﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻤﺪ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺒﻨﺪﯾﻢ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و‬ ‫آﻟﻪ( ﭼﻨﯿﻦ دﯾﺪ دﺳﺘﻮر داد ﻣﻘﺪار زﯾﺎدى ﺧﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺪﯾﻪ ﺑﺮاى آﻧﻬﺎ ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ و آﻧﻬﺎ اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺎ از ﯾﮏ ﻃﺮف ﺗﻮاﻧـﺎﯾﻰ‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن ﺷﻤﺎ را ﻧﺪارﯾﻢ‪ ،‬ﭼﻮن ﻋﺪد ﻣﺎ ﮐﻢ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﻪ ﻗﺪرت و ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺷﻤﺎ را دارﯾﻢ‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﺤﻞ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا آﻣﺪهاﯾـﻢ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﭘﯿﻤﺎن ﺗﺮك ﺗﻌﺮض ﺑﺒﻨﺪﯾﻢ‪ .‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و دﺳﺘﻮرﻫﺎى ﻻزم در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن داد‪ .‬از ﭘﺎرهاى رواﯾﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻪ‬ ‫ﻗﺴﻤﺘﻰ از آﯾﻪ درﺑﺎره ﻃﺎﯾﻔﻪ "ﺑﻨﻰ ﻣﺪﻟﺞ" ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪﻧﺪ و اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻫﻤـﺼﺪا ﻫـﺴﺘﯿﻢ‬ ‫و ﻧﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺷﻤﺎ ﮔﺎم ﺑﺮ ﻣﻰدارﯾﻢ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﭘﯿﻤﺎن ﺗﺮك ﻣﺨﺎﺻﻤﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺴﺖ‪.‬‬ ‫_________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪91‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﺮدم ﻣﮑﻪ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻣﻰآﻣﺪﻧﺪ و از روى ﺧﺪﻋﻪ و ﻧﯿﺮﻧﮓ اﻇﻬﺎر اﺳﻼم ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻗـﺮﯾﺶ و‬ ‫ﺑﺘﻬﺎى آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﯿﺎﯾﺶ و ﻋﺒﺎدت ﺑﺘﻬﺎ ﻣﻰﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ از ﻧﺎﺣﯿﻪ اﺳﻼم و ﻗﺮﯾﺶ ﻫﺮ دو آﺳﻮده ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ و از ﻫـﺮ‬ ‫دو ﻃﺮف ﺳﻮد ﺑﺒﺮﻧﺪ و از ﻫﯿﭽﯿﮏ زﯾﺎن ﻧﺒﯿﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح در ﻣﯿﺎن اﯾﻦ دو دﺳﺘﻪ دودوزهﺑﺎزى ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑـﺎ ﻧـﺰول اﯾـﻦ آﯾـﻪ‪ ،‬دﺳـﺘﻮر داد ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ دﺳﺘﻪ ﺷﺪت ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﺮج دﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫___________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪92‬‬ ‫ﯾﮑﻰ از ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﺎن ﻣﮑﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺣﺎرث ﺑﻦ ﯾﺰﯾﺪ" ﺑﺎ دﺳﺘﯿﺎرى "اﺑﻮ ﺟﻬﻞ" ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ را ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻋﯿﺎش ﺑﻦ اﺑﻰ رﺑﯿﻌﻪ" ﺑﻪ ﺟﺮم ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﺪﺗﻬﺎ ﺷﮑﻨﺠﻪ‬ ‫ﻣﻰداد‪ .‬ﭘﺲ از ﻫﺠﺮت ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ‪" ،‬ﻋﯿﺎش" ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﻫﺠﺮت ﮐـﺮد و در ﺷـﻤﺎر ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬اﺗﻔﺎﻗـﺎ روزى در ﯾﮑـﻰ از ﻣﺤﻠـﻪﻫـﺎى‬ ‫اﻃﺮاف ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﺎ ﺷﮑﻨﺠﻪ دﻫﻨﺪه ﺧﻮد ﺣﺎرث ﺑﻦ ﯾﺰﯾﺪ روﺑﺮو ﺷﺪ‪ .‬از ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده و او را ﺑﻪ ﻗﺘـﻞ رﺳـﺎﻧﯿﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﮔﻤـﺎن اﯾﻨﮑـﻪ دﺷـﻤﻨﻰ را از ﭘـﺎى در‬ ‫آورده اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪاﺷﺖ ﮐﻪ "ﺣﺎرث" ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮده و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺳـﻮى ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﻣـﻰرود‪ .‬ﺟﺮﯾـﺎن را ﺑـﻪ‬ ‫اﻃﻼع ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬آﯾﻪ ‪ 92‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺣﮑﻢ ﻗﺘﻠﻰ را ﮐﻪ از روى اﺷﺘﺒﺎه و ﺧﻄﺎ واﻗﻊ ﺷﺪه ﺑﯿﺎن ﮐﺮد‪.‬‬ ‫______________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪93‬‬ ‫"ﻣﻘﯿﺲ ﺑﻦ ﺻﺒﺎﺑﻪ ﮐﻨﺎﻧﻰ" ﮐﻪ ﯾﮑﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﺸﺘﻪ ﺑﺮادر ﺧﻮد "ﻫﺸﺎم" را در ﻣﺤﻠﻪ "ﺑﻨﻰ اﻟﻨﺠﺎر" ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن را ﺑـﻪ ﻋـﺮض ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﺎﻧﯿﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( او را ﺑﻪ اﺗﻔﺎق "ﻗﯿﺲ ﺑﻦ ﻫﻼل ﻓﻬﺮى" ﻧـﺰد ﺑﺰرﮔـﺎن "ﺑﻨـﻰ اﻟﻨﺠـﺎر" ﻓﺮﺳـﺘﺎد و دﺳـﺘﻮر داد ﮐـﻪ اﮔـﺮ ﻗﺎﺗـﻞ‬ ‫"ﻫﺸﺎم" را ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ ،‬او را ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺑﺮادرش "ﻣﻘﯿﺲ" ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و اﮔﺮ ﻧﻤﻰﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮﻧﺒﻬﺎ و دﯾﻪ او را ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎن ﻫﻢ ﭼﻮن ﻗﺎﺗﻞ را ﻧﻤﻰﺷـﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬دﯾـﻪ را‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﻮن ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و او ﻫﻢ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ اﺗﻔﺎق "ﻗﯿﺲ ﺑﻦ ﻫﻼل" ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﺑﯿﻦ راه اﻓﮑﺎر ﺟﺎﻫﻠﯿﺖ ﭘﯿﺸﯿﻦ "ﻣﻘﯿﺲ"‬ ‫او را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺒﻮل دﯾﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺳﺮﺷﮑﺴﺘﮕﻰ و ذﻟﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﻫﻤﺴﻔﺮ ﺧﻮد را ﮐﻪ از ﻗﺒﯿﻠﻪ "ﺑﻨﻰ اﻟﻨﺠﺎر" ﺑﻮد ﺑﻪ اﻧﺘﻘـﺎم ﺧـﻮن ﺑـﺮادر‬ ‫ﮐﺸﺖ و ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﮑﻪ ﻓﺮار ﻧﻤﻮد و از اﺳﻼم ﻧﯿﺰ ﮐﻨﺎره ﮔﯿﺮى ﮐﺮد‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻫﻢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﯾﻦ ﺧﯿﺎﻧﺖ‪ ،‬رﯾﺨﺘﻦ ﺧـﻮن او را ﻣﺒـﺎح ﻧﻤـﻮد‪.‬‬ ‫آﯾﻪ ‪ 93‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻧﺎزل ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺠﺎزات ﻗﺘﻞ ﻋﻤﺪ در آن ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫_________________________‬

‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪94‬‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﻌﺪ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ از ﺟﻨﮓ ﺧﯿﺒﺮ‪ ،‬اﺳﺎﻣﮥ ﺑﻦ زﯾﺪ را ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺳﻮى ﯾﻬﻮدﯾﺎﻧﻰ ﮐﻪ در ﯾﮑﻰ از روﺳﺘﺎﻫﺎى "ﻓﺪك"‬ ‫زﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ ،‬ﺗﺎ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮى اﺳﻼم و ﯾﺎ ﻗﺒﻮل ﺷﺮاﺋﻂ ذﻣﻪ دﻋﻮت ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﯾﮑﻰ از ﯾﻬﻮدﯾﺎن ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻣﺮداس" ﮐﻪ از آﻣﺪن ﺳﭙﺎه اﺳﻼم ﺑـﺎ ﺧﺒـﺮ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﻮال و ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را در ﭘﻨﺎه ﮐﻮﻫﻰ ﻗﺮار داد و ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷﺘﺎﻓﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﮕﺎﻧﮕﻰ ﺧﺪا و ﻧﺒـﻮت ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و‬ ‫آﻟﻪ( ﮔﻮاﻫﻰ ﻣﻰداد‪ .‬اﺳﺎﻣﮥ ﺑﻦ زﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺮد ﯾﻬﻮدى از ﺗﺮس ﺟﺎن و ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ ﻣﺎل اﻇﻬﺎر اﺳﻼم ﻣﻰﮐﻨﺪ و در ﺑﺎﻃﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ او ﺣﻤﻠـﻪ‬ ‫ﮐﺮد و او را ﮐﺸﺖ و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان او را ﺑﻪ ﻏﻨﯿﻤﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺧﺒﺮدار ﺷﺪ‪،‬از اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎراﺣﺖ ﺷـﺪ و ﻓﺮﻣـﻮد‪:‬‬ ‫ﺗﻮ ﯾﮏ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ را ﮐﺸﺘﻪ اي‪" .‬اﺳﺎﻣﮥ" ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ و ﻋﺮض ﮐﺮد‪ :‬اﯾﻦ ﻣﺮد از ﺗﺮس ﺟﺎن و ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ ﻣﺎﻟﺶ اﻇﻬﺎر اﺳﻼم ﮐﺮد! ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و‬ ‫آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺗﻮ ﮐﻪ از درون او آﮔﺎه ﻧﺒﻮدى‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﯿﺪاﻧﻰ؟ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻪ راﺳﺘﻰ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻫـﺸﺪار داد ﮐـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﻏﻨﺎﺋﻢ ﺟﻨﮕﻰ و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﻫﯿﭽﮕﺎه ﺳﺨﻦ ﮐﺴﺎﻧﻰ را ﮐﻪ اﻇﻬﺎر اﺳﻼم ﻣـﻰﮐﻨﻨـﺪ اﻧﮑـﺎر ﻧﻨﻤﺎﯾﻨـﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑـﻪ ﻫـﺮ ﮐـﺲ اﻇﻬـﺎر اﺳـﻼم ﮐـﺮد ﺑﺎﯾـﺪ ﺳـﺨﻦ او را‬ ‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫_________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪ 97‬ﺗﺎ ‪99‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﺟﻨﮓ ﺑﺪر‪ ،‬ﺳﺮان ﻗﺮﯾﺶ اﺧﻄﺎر ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ﺳﺎﮐﻦ ﻣﮑﻪ ﮐـﻪ آﻣـﺎدﮔﻰ ﺑـﺮاى ﺷـﺮﮐﺖ در ﻣﯿـﺪان ﺟﻨـﮓ دارﻧـﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾـﺪ ﺑـﺮاى ﻧﺒـﺮد ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪ و ﻫﺮ ﮐﺲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ او وﯾﺮان و اﻣﻮاﻟﺶ ﻣﺼﺎدره ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ دﻧﺒـﺎل اﯾـﻦ ﺗﻬﺪﯾـﺪ‪ ،‬ﻋـﺪهاى از اﻓـﺮادى ﮐـﻪ ﻇـﺎﻫﺮا اﺳـﻼم‬ ‫آورده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻰ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻼﻗﻪ ﺷﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻰ و اﻣﻮال ﺧﻮد ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﯿﺪان ﺟﻨـﮓ ﺣﺮﮐـﺖ‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و در ﻣﯿﺪان ﻧﺒﺮد در ﺻﻔﻮف ﻣﺸﺮﮐﺎن اﯾﺴﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬از ﮐﻤﻰ ﻧﻔﺮات ﻟﺸﮑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺧﻮد دﭼﺎر ﺷﮏ و ﺗﺮدﯾﺪ ﺷﺪﻧﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم در اﯾـﻦ ﻣﯿـﺪان ﮐـﺸﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﺰول اﯾﻦ آﯾﺎت‪ ،‬ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺷﻮم آﻧﻬﺎ را ﺷﺮح داد‪.‬‬ ‫____________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪102‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺎ ﻋﺪهاى از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﺰم "ﻣﮑﻪ" وارد ﺳﺮزﻣﯿﻦ "ﺣﺪﯾﺒﯿﻪ" ﺷﺪﻧﺪ و ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﮔﻮش ﻗﺮﯾﺶ رﺳـﯿﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻟـﺪ ﺑـﻦ‬ ‫وﻟﯿﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﯾﮏ ﮔﺮوه دوﯾﺴﺖ ﻧﻔﺮى ﺑﺮاى ﺟﻠﻮﮔﯿﺮى از ﭘﯿﺸﺮوى ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﮑﻪ در ﮐﻮهﻫﺎى ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﮑﻪ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﻇﻬﺮ "ﺑـﻼل"‬ ‫اذان ﮔﻔﺖ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ را ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ادا ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﻟﺪ از ﻣﺸﺎﻫﺪه اﯾﻦ ﺻﺤﻨﻪ در ﻓﮑﺮ ﻓﺮو رﻓﺖ و ﺑﻪ ﻧﻔـﺮات ﺧـﻮد‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻣﻮﻗﻊ ﻧﻤﺎز ﻋﺼﺮ ﮐﻪ در ﻧﻈﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺮارزش اﺳﺖ و ﺣﺘﻰ از ﻧﻮر ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮد آن را ﮔﺮاﻣﻰﺗﺮ ﻣﻰدارﻧﺪ ﺑﺎﯾـﺪ از ﻓﺮﺻـﺖ اﺳـﺘﻔﺎده ﮐـﺮد و ﺑـﺎ‬ ‫ﯾﮏ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮقآﺳﺎ و ﻏﺎﻓﻠﮕﯿﺮاﻧﻪ‪ ،‬در ﺣﺎل ﻧﻤﺎز ﮐﺎر ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﯾﮑﺴﺮه ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﯾﻪ ‪ 102‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و دﺳﺘﻮر ﻧﻤﺎز ﺧﻮف را ﮐﻪ از ﻫﺮ ﺣﻤﻠـﻪ‬ ‫ﻏﺎﻓﻠﮕﯿﺮاﻧﻪاى ﺟﻠﻮﮔﯿﺮى ﻣﻰﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن داد‪ ،‬و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎى آﻧﻬﺎ را ﻧﻘﺶ ﺑﺮ آب ﮐﺮد‪ .‬و ﻟﺬا ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد ﺧﺎﻟﺪ ﺑﻦ وﻟﯿﺪ ﺑـﺎ ﻣـﺸﺎﻫﺪه اﯾـﻦ ﺻـﺤﻨﻪ اﯾﻤـﺎن‬ ‫آورد و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ‪.‬‬ ‫_________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪104‬‬ ‫ﭘﺲ از ﺣﻮادث دردﻧﺎك ﺟﻨﮓ اُﺣﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺮ ﻓﺮاز ﮐﻮه اﺣﺪ رﻓﺖ و اﺑﻮﺳﻔﯿﺎن ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﮐﻮه اﺣﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﻟﺤﻨﻰ ﻓﺎﺗﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻓﺮﯾﺎد زد‪ :‬اى ﻣﺤﻤﺪ! ﯾﮏ روز ﭘﯿﺮوز ﺷﺪﯾﻢ و روز دﯾﮕﺮ ﺷﻤﺎ‪ .‬ﯾﻌﻨﻰ اﯾﻦ ﭘﯿﺮوزى ﻣﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﮑﺴﺘﻰ ﮐﻪ در ﺑﺪر داﺷﺘﯿﻢ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻓﻮرا ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﺋﯿﺪ‪) ،‬ﮔﻮﯾﺎ ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ اﺑﻮﺳﻔﯿﺎن اﺛﺒﺎت ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺮورش ﯾﺎﻓﺘﮕﺎن ﻣﮑﺘﺐ ﻣﻦ ﻫﻤﻪ آﮔـﺎﻫﻰ دارﻧـﺪ( ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮔﻔﺘﻨـﺪ‪:‬‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ وﺿﻊ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﯾﮑﺴﺎن ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺷﻬﯿﺪان ﻣﺎ در ﺑﻬﺸﺘﻨﺪ و ﮐﺸﺘﮕﺎن ﺷﻤﺎ در دوزخ‪ .‬اﺑﻮﺳﻔﯿﺎن ﻓﺮﯾﺎد زد و اﯾﻦ ﺟﻤﻠـﻪ را ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﯾـﮏ ﺷـﻌﺎر اﻓﺘﺨـﺎر‬ ‫آﻣﯿﺰ ﮔﻔﺖ‪" :‬ﻟﻨﺎ اﻟﻌ‪‬ﺰّى و ﻻ ﻋ‪‬ﺰّى ﻟﮑﻢ"‪ ،‬ﻣﺎ داراى ﺑﺖ ﺑﺰرگ "ﻋﺰى" ﻫﺴﺘﯿﻢ و ﺷﻤﺎ ﻧﺪارﯾﺪ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺷﻤﺎ ﻫـﻢ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﺷـﻌﺎر‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮﺋﯿﺪ‪" :‬اﻟﻠﱠﻪ ﻣﻮﻟﯿﻨﺎ و ﻻ ﻣﻮﻟﻰ ﻟﮑﻢ"‪ ،‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ و ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه ﻣﺎ ﺧﺪا اﺳﺖ و ﺷﻤﺎ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ و ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﻰ ﻧﺪارﯾﺪ‪ .‬اﺑﻮ ﺳﻔﯿﺎن ﮐﻪ ﺧﻮد را در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﯾـﻦ‬ ‫ﻞ ‪‬ﻫﺒ‪‬ـﻞ!" ﺳـﺮﺑﻠﻨﺪ ﺑـﺎد ﻫﺒـﻞ"‪ .‬ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺷﻌﺎر زﻧﺪه اﺳﻼﻣﻰ ﻧﺎﺗﻮان ﻣﻰدﯾﺪ‪ ،‬دﺳﺖ از ﺑﺖ "ﻋﺰى" ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﻪ داﻣﻦ ﺑﺖ" ﻫﺒﻞ" در آوﯾﺨﺖ و ﻓﺮﯾﺎد زد‪" :‬اُﻋـ ُ‬ ‫)ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( دﺳﺘﻮر داد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷﻌﺎر ﺟﺎﻫﻠﻰ را ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺷﻌﺎرى ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪﺗﺮ و ﻣﺤﮑﻤﺘﺮ ﺑﮑﻮﺑﻨﺪ و ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‪" :‬اﻟﻠﱠﻪ اﻋﻠﻰ و اﺟﻞّ!" ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮﺗـﺮ و ﺑـﺎﻻﺗﺮ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻮ ﺳﻔﯿﺎن ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺷﻌﺎرﻫﺎى ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺧﻮد ﺑﻬﺮهاى ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻓﺮﯾﺎد زد‪ :‬ﻣﯿﻌﺎدﮔﺎه ﻣﺎ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺑﺪر ﺻـﻐﺮى اﺳـﺖ‪ .‬ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﻣﯿـﺪان ﺟﻨـﮓ ﺑـﺎ‬ ‫زﺧﻤﻬﺎ و ﺟﺮاﺣﺎت ﻓﺮاوان ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ از ﺣﻮادث دردﻧﺎك اﺣﺪ ﺳﺨﺖ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮدﻧﺪ در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﯾﻪ ‪ 102‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑـﻪ آﻧﻬـﺎ ﻫـﺸﺪار داد‬

‫ﮐﻪ در ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﺸﺮﮐﺎن ﮐﻮﺗﺎﻫﻰ ﻧﮑﻨﻨﺪ و از اﯾﻦ ﺣﻮادث دردﻧﺎك ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﺑﻪ ﺗﻌﻘﯿﺐ دﺷﻤﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐـﻪ ﺧﺒـﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺸﺮﮐﺎن رﺳﯿﺪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ از ﻣﺪﯾﻨﻪ دور ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﮑﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫______________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪ 105‬و ‪106‬‬ ‫‪-1‬ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺑﻨﻰ اﺑﯿﺮق ﻃﺎﯾﻔﻪاى ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻪ ﺑﺮادر از اﯾﻦ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺑﺸﺮ" و "ﺑﺸﯿﺮ" و "ﻣﺒﺸﺮ" ﻧﺎم داﺷﺘﻨﺪ‪" .‬ﺑﺸﯿﺮ" ﺑـﻪ ﺧﺎﻧـﻪ ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﻰ ﺑـﻪ ﻧـﺎم‬ ‫"رﻓﺎﻋﻪ" دﺳﺘﺒﺮد زد و ﺷﻤﺸﯿﺮ و زره و ﻣﻘﺪارى از ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﻰ را ﺑﻪ ﺳﺮﻗﺖ ﺑﺮد‪ .‬ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﺮادر او ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻗﺘـﺎده" ﮐـﻪ از ﻣﺠﺎﻫـﺪان ﺑـﺪر ﺑـﻮد‪ ،‬ﺟﺮﯾـﺎن را ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻋﺮض ﮐﺮد‪ ،‬وﻟﻰ آن ﺳﻪ ﺑﺮادر ﯾﮑﻰ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ اﯾﻤﺎن را ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻟﺒﯿﺪ" ﮐﻪ در آن ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ زﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﮐـﺮد‪ ،‬در‬ ‫اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻬﻢ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪" .‬ﻟﺒﯿﺪ" از اﯾﻦ ﺗﻬﻤﺖ ﻧﺎروا ﺳﺨﺖ ﺑﺮآﺷﻔﺖ‪ ،‬ﺷﻤﺸﯿﺮ ﮐﺸﯿﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮى آﻧﻬﺎ آﻣﺪ و ﻓﺮﯾﺎد زد ﮐﻪ ﻣﺮا ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺳﺮﻗﺖ ﻣﻰﮐﻨﯿـﺪ؟ در‬ ‫ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺳﺰاوارﺗﺮﯾﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺎﻓﻘﺎﻧﻰ ﻫﺴﺘﯿﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا را ﻫﺠﻮ ﻣﻰﮐﺮدﯾﺪ و اﺷﻌﺎر ﻫﺠﻮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻗـﺮﯾﺶ ﻧـﺴﺒﺖ ﻣـﻰدادﯾـﺪ‪ ،‬ﯾـﺎ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﺗﻬﻤﺖ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ زدهاﯾﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻓﺮود ﻣﻰآورم‪ .‬ﺑﺮادران ﺳﺎرق ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ دﯾﺪﻧﺪ ﺑﺎ او ﻣﺪار ﮐﺮدﻧـﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﭼـﻮن ﺑـﺎ‬ ‫ﺧﺒﺮ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻗﺘﺎده ﺑﻪ ﮔﻮش ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪه ﯾﮑﻰ از ﺳﺨﻨﻮران ﻗﺒﯿﻠـﻪ ﺧـﻮد را واﺳـﻄﻪ ﻗـﺮار دادﻧـﺪ ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﺟﻤﻌـﻰ ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺑﺮوﻧﺪ و ﺑﺎ ﻗﯿﺎﻓﻪ ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺳﺎرﻗﺎن را ﺗﺒﺮﺋﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﻗﺘﺎده را ﺑﻪ ﺗﻬﻤﺖ ﻧـﺎروا زدن ﻣـﺘﻬﻢ ﺳـﺎزﻧﺪ‪ .‬ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ﺻـﻠﯽ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻃﺒﻖ "وﻇﯿﻔﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ" ﺷﻬﺎدت اﯾﻦ ﺟﻤﻌﯿﺖ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ و ﻗﺘﺎده را ﻣﻮرد ﺳﺮزﻧﺶ ﻗﺮار داد‪ .‬ﻗﺘﺎده ﮐﻪ ﺑـﻰﮔﻨـﺎه ﺑـﻮد از اﯾـﻦ ﺟﺮﯾـﺎن ﺑـﺴﯿﺎر‬ ‫ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮى ﻋﻤﻮى ﺧﻮد ﺑﺎز ﮔﺸﺖ و ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﺎ اﻇﻬﺎر ﺗﺎﺳﻒ ﻓﺮاوان ﺑﯿﺎن ﮐﺮد‪ .‬ﻋﻤﻮﯾﺶ او را دﻟـﺪارى داد و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﻧﮕـﺮان ﻣﺒـﺎش ﺧﺪاوﻧـﺪ‬ ‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ آﯾﺎت ﻧﺎزل ﺷﺪ و اﯾﻦ ﻣﺮد ﺑﻰﮔﻨﺎه را ﺗﺒﺮﺋﻪ ﮐﺮد و ﺧﺎﺋﻨﺎن واﻗﻌﻰ را ﻣﻮرد ﺳﺮزﻧﺶ ﺷﺪﯾﺪ ﻗﺮار داد‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ زرﻫﻰ ﯾﮑﻰ از اﻧﺼﺎر در ﯾﮑﻰ از ﺟﻨﮕﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻗﺖ رﻓﺖ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ از ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺑﻨﻰ اﺑﯿﺮق ﻇﻨﯿﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺎرق ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻄﺮ‬ ‫ﺷﺪ‪ ،‬زره را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﯾﻬﻮدى اﻧﺪاﺧﺖ و از ﻗﺒﯿﻠﻪ ﺧﻮد ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﮔﻮاﻫﻰ ﺑﻪ ﭘـﺎﮐﻰ او ﺑﺪﻫﻨـﺪ و وﺟـﻮد زره را در‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﯾﻬﻮدى دﻟﯿﻞ ﺑﺮ ﺑﺮاﺋﺖ و ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدن ﯾﻬﻮدي ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ دﯾﺪ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻇﺎﻫﺮ او را ﺗﺒﺮﺋﻪ ﻓﺮﻣـﻮد ﻣـﺮد ﯾﻬـﻮدى ﻣﺤﮑـﻮم‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﯾﻦ آﯾﺎت ﻧﺎزل ﮔﺸﺖ و ﺣﻘﯿﻘﺖ را روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬ ‫___________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪113‬‬ ‫ﻫﯿﺌﺘﻰ از ﻃﺎﯾﻔﻪ" ﺑﻨﻰ ﺛﻘﯿﻒ" ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪه و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﺎ دو ﺷﺮط ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﯿﻌﺖ ﻣﻰﮐﻨﯿﻢ‪ :‬ﻧﺨﺴﺖ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺖﻫﺎى ﺧﻮد را ﺑﺎ دﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮد ﻧﺸﮑﻨﯿﻢ و دﯾﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻬﻠﺖ دﻫﻰ ﺗﺎ ﯾﮏ ﺳﺎل دﯾﮕﺮ ﺑﺖ "ﻋﺰّى" را ﭘﺮﺳﺘﺶ ﮐﻨﯿﻢ! ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﺧـﻮد دﺳـﺘﻮر داد‬ ‫ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎى آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ اﻧﻌﻄﺎﻓﻰ ﻧﺸﺎن ﻧﺪﻫﺪ آﯾﻪ ‪ 113‬ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﻟﻄﻒ ﺧﺪا او را در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ وﺳﻮﺳﻪﻫـﺎ ﺣﻔـﻆ‬ ‫ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫____________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪115‬‬ ‫در ﺷﺎن ﻧﺰول آﯾﺎت ﺳﺎﺑﻖ ﮔﻔﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺸﯿﺮ ﺑﻦ اﺑﯿﺮق‪ ،‬ﭘﺲ از ﺳﺮﻗﺖ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﺑﻰﮔﻨﺎﻫﻰ را ﻣﺘﻬﻢ ﺳﺎﺧﺖ و ﺑـﺎ ﺻـﺤﻨﻪﺳـﺎزى در ﺣـﻀﻮر ﭘﯿﻐﻤﺒـﺮ‬ ‫)ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﺧﻮد را ﺗﺒﺮﺋﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﺰول آﯾﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ رﺳﻮا ﺷﺪ‪ .‬و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﯾﻦ رﺳﻮاﯾﻰ‪ ،‬ﺑﺠﺎى اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ راه ﺑﺎز ﮔﺮدد‪ ،‬راه ﮐﻔﺮ را‬ ‫ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺖ و رﺳﻤﺎ از زﻣﺮه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺧﺎرج ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺿﻤﻦ اﺷﺎره ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﯾﮏ ﺣﮑﻢ ﮐﻠﻰ و ﻋﻤﻮﻣﻰ اﺳﻼﻣﻰ را ﺑﯿﺎن ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬ ‫___________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪123‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و اﻫﻞ ﮐﺘﺎب ﻫﺮ ﮐﺪام ﺑﺮ دﯾﮕﺮى اﻓﺘﺨﺎر ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ؛ اﻫﻞ ﮐﺘﺎب ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﺎ ﻗﺒﻞ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺷﻤﺎ ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪ ،‬ﮐﺘـﺎب ﻣـﺎ از ﮐﺘـﺎب ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ‬ ‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﺎ ﺧﺎﺗﻢ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان اﺳﺖ‪ ،‬و ﮐﺘﺎﺑﺶ آﺧﺮﯾﻦ و ﮐﺎﻣﻠﺘﺮﯾﻦ ﮐﺘﺐ آﺳﻤﺎﻧﻰ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ اﻣﺘﯿﺎز دارﯾـﻢ‪ .‬و‬ ‫ﻃﺒﻖ رواﯾﺖ دﯾﮕﺮى ﯾﻬﻮد ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﻣﻠﺖ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪهاﯾﻢ‪ ،‬و آﺗﺶ دوزخ ﺟﺰ روزﻫﺎى ﻣﻌﺪودى ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﺳﯿﺪ‪ .‬ﮐﻪ اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ‪.‬‬ ‫________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪128‬‬

‫راﻓﻊ ﺑﻦ ﺧﺪﯾﺞ دو ﻫﻤﺴﺮ داﺷﺖ؛ ﯾﮑﻰ ﻣﺴﻦ و دﯾﮕﺮى ﺟﻮان‪) .‬ﺑﺮ اﺛﺮاﺧﺘﻼﻓﺎﺗﻰ( ﻫﻤﺴﺮ ﻣﺴﻦ ﺧﻮد را ﻃﻼق داد‪ ،‬و ﻫﻨﻮز ﻣﺪت ﻋﺪ‪‬ه ﺗﻤـﺎم ﻧـﺸﺪه ﺑـﻮد ﺑـﻪ او‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﺎﺷﻰ ﺑﺎ ﺗﻮ آﺷﺘﻰ ﻣﻰﮐﻨﻢ‪ ،‬وﻟﻰ ﺑﺎﯾﺪ اﮔﺮ ﻫﻤﺴﺮ دﯾﮕﺮم را ﺑﺮ ﺗﻮ ﻣﻘﺪم داﺷﺘﻢ ﺻﺒﺮ ﮐﻨﻰ و اﮔﺮ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﺎﺷﻰ ﺻﺒﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﻣـﺪت ﻋـﺪه ﺗﻤـﺎم‬ ‫ﺷﻮد و از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﻮﯾﻢ‪ .‬زن ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد اول را ﻗﺒﻮل ﮐﺮد و ﺑﺎ ﻫﻢ آﺷﺘﻰ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬آﯾﻪ ﺷﺮﯾﻔﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺣﮑﻢ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﯿﺎن داﺷﺖ‪.‬‬ ‫________________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪136‬‬ ‫از"اﺑﻦ ﻋﺒﺎس" ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﺟﻤﻌﻰ از ﺑﺰرﮔﺎن اﻫﻞ ﮐﺘﺎب ﻧﺎزل ﮔﺮدﯾﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ ﺑﻦ ﺳﻼم و اﺳﺪ ﺑﻦ ﮐﻌﺐ و ﺑﺮادرش اﺳﯿﺪ ﺑﻦ ﮐﻌﺐ و ﺟﻤﻌﻰ دﯾﮕﺮ‪،‬‬ ‫زﯾﺮا آﻧﻬﺎ در آﻏﺎز ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ و ﮐﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻰ ﺗﻮ و ﻣﻮﺳﻰ و ﺗﻮرات و ﻋﺰﯾﺮ اﯾﻤﺎن ﻣﻰآورﯾﻢ وﻟـﻰ ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎى آﺳﻤﺎﻧﻰ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﺎﯾﺮ اﻧﺒﯿﺎ اﯾﻤﺎن ﻧﺪارﯾﻢ‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﻠﯿﻢ داد ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ اﯾﻤﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪140‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن در ﺟﻠﺴﺎت داﻧﺸﻤﻨﺪان ﯾﻬﻮد ﻣﻰﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﺴﺎﺗﻰ ﮐﻪ در آن‪ ،‬آﯾﺎت ﻗﺮآن ﺑﻪ ﺗﻤﺴﺨﺮ و اﺳﺘﻬﺰا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣـﻰﺷـﺪ‪ .‬اﯾـﻦ آﯾـﻪ ﻧـﺎزل ﮔـﺸﺖ و‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺷﻮم اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬ ‫________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﺎت ‪ 153‬و ‪154‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻰ از ﯾﻬﻮد ﻧﺰد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﺗﻮ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﺧﺪاﯾﻰ‪ ،‬ﮐﺘﺎب آﺳﻤﺎﻧﻰ ﺧﻮد را ﯾﮏ ﺟﺎ ﺑﻪ ﻣـﺎ ﻋﺮﺿـﻪ ﮐـﻦ‪ ،‬ﻫﻤـﺎﻧﻄﻮر ﮐـﻪ‬ ‫ﻣﻮﺳﻰ ﺗﻮرات را ﯾﮏ ﺟﺎ آورد! در ﭘﺎﺳﺦ آﻧﺎن‪ ،‬آﯾﺎت ‪ 153‬و ‪ 154‬ﻧﺎزل ﺷﺪ‪.‬‬ ‫________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪172‬‬ ‫ﻃﺎﯾﻔﻪاى از ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﻧﺠﺮان ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( رﺳﯿﺪﻧﺪ و ﻋﺮض ﮐﺮدﻧﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﻮاى ﻣﺎ ﺧﻮرده ﻣﻰﮔﯿﺮى؟ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻦ ﭼﻪ ﻋﯿﺒﻰ ﺑﺮ او ﮔﺬاﺷﺘﻢ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﻣﻰﮔﻮﯾﻰ او ﺑﻨﺪه ﺧﺪا و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ او ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ آﯾﻪ در ﭘﺎﺳﺦ آﻧﺎن ﻧﺎزل ﺷﺪ‪.‬‬ ‫__________________‬ ‫ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ .‬آﯾﻪ ‪176‬‬ ‫ﺑﺴﯿﺎرى از ﻣﻔﺴﺮان در ﺷﺎن ﻧﺰول آﯾﻪ ﻓﻮق از "ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ اﻟﻠﱠﻪ اﻧﺼﺎرى" ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻘﻞ ﮐﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ‪ :‬ﻣﻦ ﺷﺪﯾﺪا ﺑﯿﻤﺎر ﺑﻮدم‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿـﻪ و آﻟـﻪ( ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﯿﺎدت ﻣﻦ آﻣﺪ و در آﻧﺠﺎ وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺖ و از آب وﺿﻮى ﺧﻮد ﺑﺮ ﻣﻦ ﭘﺎﺷﯿﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﮐﻪ در اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻣﺮگ ﺑﻮدم ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻋـﺮض ﮐـﺮدم‪:‬‬ ‫وارث ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ﺧﻮاﻫﺮان ﻣﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺮاث آﻧﻬﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟ اﯾﻦ آﯾﻪ ﮐﻪ آﯾﻪ ﻓﺮاﺋﺾ ﻧﺎم دارد ﻧﺎزل ﺷﺪ و ﻣﯿﺮاث آﻧﻬﺎ را روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬و ﺑـﻪ ﻋﻘﯿـﺪه ﺑﻌـﻀﻰ‬ ‫اﯾﻦ آﺧﺮﯾﻦ آﯾﻪاى اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺎره اﺣﮑﺎم اﺳﻼم ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ )ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ( ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪/.‬‬

‫ﻢ اﻟﻤ‪‬ﻬﺪي)ﻋ‪‬ﺞ(‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻼش ﺗﻘﺪﯾﻢ ﺑﻪ ﻣﺤﻀﺮ ﻣﻮﻻ ﺣﻀﺮت ﻣﻬﺪي)ﻋﺞ(‪.‬‬ ‫ﮏ اﻟ َﻔﺮَج‪ .‬ﯾﺎ ﻗﺎﺋ ‪‬‬ ‫ﻢ ‪‬ﻋﺠ‪‬ﻞ ِﻟﻮ‪‬ﻟ ‪‬ﯿ ‪‬‬ ‫اﻟﻠّﻬ ‪‬‬ ‫ﺳﻼم ﺑﺮ ﺑﻨﺪه و رﺳﻮل ﺧﺪا‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ )ص(‬

‫ﯽ ﺧﺪا‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻋﻠﯽ )ع(‪.‬‬ ‫ﺳﻼم ﺑﺮ ﺑﻨﺪه و وﻟ ‪‬‬

‫ﺳﻼم ﺑﺮ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮﯾﻦ ﻣﺨﻠﻮق و ﺣﺠ‪‬ﺖ ﺧﺪا ‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻣﻬﺪي)ﻋﺞ(‪.‬‬ ‫‪[email protected]‬‬ ‫‪ http://nilofare-abi.persianblog.com‬ﯾﺎ ‪http://nilofare-abi.persianblog.ir‬‬ ‫‪http://p-mr-yahyaie.mihanblog.com‬‬ ‫ﻣﺮداد ﻣﺎه ‪ 1386‬ﺧﻮرﺷﯿﺪي‬

‫ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻧﯿﻠﻮﻓﺮ آﺑﯽ‪http://nilofare-abi-lib.blogfa.com :‬‬

‫ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺻﻔﺤﻪ داﻧﻠﻮد ﮐﺘﺎﺑﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ دﯾﮕﺮ‪http://www.esnips.com/web/amir-master3298-pdf :‬‬