September

Eêäüôçò

ÊáëÞ ó÷ïëéêÞ ÷ñïíéÜ Áãáðçôïß áíáãíþóôåò,

Ýãêáéñá ôçí ðñïåôïéìáóßá ôùí ðáéäéþí ôïõò áðü

Ï ÓåðôÝìâñçò Ýöôáóå êáé ç íÝá ó÷ïëéêÞ

ôï óðßôé, ëÝãïíôÜò ôïõò ðþò èá åßíáé ôï

÷ñïíéÜ îåêéíÜåé! ÅêáôïíôÜäåò ÷éëéÜäåò ìáèçôÝò

ðåñéâÜëëïí ôïõ ó÷ïëåßïõ êáé ôé ðåñßðïõ èá

èá ðÜíå êáé ðÜëé óôá ó÷ïëåßá. ¼ìùò, üðùò

óõíáíôÞóïõí óå áõôü.

óõìâáßíåé êÜèå ÷ñüíï ìå ôçí Ýíáñîç ôçò íÝáò

ÅðéðëÝïí, èá ðñÝðåé íá ôïõò ôïíßóïõí

ó÷ïëéêÞò ÷ñïíéÜò, õðÜñ÷ïõí êáé ôá ðñùôÜêéá!

ðüóï óçìáíôéêÞ åßíáé ãéá ôç æùÞ ôïõò ç

ÌáèçôÝò ðïõ ãéá ðñþôç öïñÜ ðçãáßíïõí óå

ðáñïõóßá ôïõò óôïí ðáéäéêü óôáèìü -

ðáéäéêïýò óôáèìïýò, íçðéáãùãåßá Þ êáé óôçí ðñþôç ôÜîç ôïõ äçìïôéêïý ó÷ïëåßïõ. Åßíáé áõôïíüçôï üôé ôá ðñùôÜêéá äéáêáôÝ÷ïíôáé áðü Üã÷ïò, áíáóöÜëåéá êáé Ýíôïíç ðåñéÝñãåéá ãéá ôï ôé èá óõíáíôÞóïõí. Ôáõôü÷ñïíá, óå ðÜñá ðïëëÝò ðåñéðôþóåéò, ïé ãïíåßò Þ ïé êçäåìüíåò äéáêáôÝ÷ïíôáé êáé áõôïß áðü Üã÷ïò êáé áãùíßá, óêåöôüìåíïé ôçí ðñþôç ìÝñá ôïõ ðáéäéïý ôïõò óôï ó÷ïëåßï. Ãéá ôçí áðïöõãÞ ôùí ðáñáðÜíù óõíáéóèçìÜôùí, èá ðñÝðåé ïé ãïíåßò íá áñ÷ßóïõí

íçðéáãùãåßï, êáèþò åêåß èá ãíùñßóïõí ôïõò ðñþôïõò ôïõò ößëïõò, èá æÞóïõí óå ïìÜäåò åêôüò ôçò ïéêïãÝíåéÜò ôïõò- êáé èá áðïêôÞóïõí üëá åêåßíá ôá åöüäéá ðïõ èá ôïõò åßíáé áðáñáßôçôá ãéá ôç äçìéïõñãßá ìéáò óùóôÞò ðñïóùðéêüôçôáò êáé ãéá ôçí ïìáëÞ ôïõò óùìáôéêÞ êáé íïçôéêÞ áíÜðôõîç. Áêüìç, ïé ãïíåßò èá ðñÝðåé íá ôïíßóïõí óôá ðáéäéÜ ôïõò ôçí áíáãêáéüôçôá óôï íá ìáèáßíïõí íá ìïéñÜæïíôáé ðñÜãìáôá ìå ôïõò óõììáèçôÝò ôïõò, íá óõíåñãÜæïíôáé ìáæß ôïõò êáé íá õðï÷ùñïýí óå ìåñéêÝò ðåñéðôþóåéò åÜí ÷ñåéáóôåß. Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ïé éäéïêôÞôåò ôùí éäéùôéêþí ðáéäéêþí óôáèìþí, èá ðñÝðåé íá äþóïõí ôéò áðáñáßôçôåò ïäçãßåò óôï ðñïóùðéêü, þóôå íá åßíáé êáôÜëëçëá ðñïåôïéìáóìÝíï íá áíôéìåôùðßóåé ôéò ðñþôåò çìÝñåò ôéò äýóêïëåò óõìðåñéöïñÝò êáé áíôéäñÜóåéò áðü ôá ðñùôÜêéá. Åðßóçò, ôïí ðñþôï êáéñü, èá ðñÝðåé íá õðÜñ÷åé åðéêïéíùíßá óå çìåñÞóéá âÜóç (ðñùß êáé

20

áðïäåé÷ôåß áðü ôéò ìáñôõñßåò üóùí Ý÷åé ðñïóâÜëëåé, åßíáé ðïëý Þðéáò ìïñöÞò, ðéóôåýïõìå üôé óýíôïìá èá åîáöáíéóôåß, áöÞíïíôáò ùò ìïíáäéêÞ Ýíôïíç áíÜìíçóç ôá ôñïìåñÜ ìÝôñá ðïõ ðÜñèçêáí ãéá ôçí áíôéìåôþðéóÞ ôçò. ¢ëëùóôå, êÜèå ÷ñüíï áðü ôéò åêáôïíôÜäåò ÷éëéÜäåò Üôïìá ðïõ íïóïýí ðáãêïóìßùò áðü ôçí êëáóóéêÞ ãñßðç, ôïõëÜ÷éóôïí ÷éëéÜäåò Üôïìá ðåèáßíïõí. ¼ìùò, ãéáôß ãéá ôç óõãêåêñéìÝíç ãñßðç óõãêåíôñþèçêáí üëïé ïé Åõñùðáßïé Õðïõñãïß Õãåßáò, êÜôé ðïõ äåí Ýãéíå áíôßóôïé÷á ãéá ôç ãñßðç ôùí ðôçíþí ðáëáéüôåñá, Þ ãéá ôï AIDS áðü ôï ïðïßï Ý÷ïõí ðåèÜíåé åêáôïììýñéá Üôïìá; Åìåßò, áðü ôç ìåñéÜ ìáò äåí èá ðñÝðåé íá áíçóõ÷ïýìå. Óáöþò, ðñÝðåé íá ôçñïýìå áõóôçñÜ ôéò êáèçìåñéíÝò óõíèÞêåò õãéåéíÞò, üìùò, ðñÝðåé íá áðïâÜëëïõìå ôïí ðáíéêü, þóôå íá Ý÷ïõìå ìéá ìåóçìÝñé) ìå ôïõò ãïíåßò, ïé ïðïßïé èá åíçìåñþíïõí êáé èá åíçìåñþíïíôáé ãéá ôç óõìðåñéöïñÜ êáé ôçí ðñïóáñìïãÞ ôïõ ðáéäéïý ôïõò.

Þóõ÷ç êáé ÷ùñßò ðñïâëÞìáôá ó÷ïëéêÞ ÷ñïíéÜ. Ïé ðáéäéêïß óôáèìïß êáé ôá íçðéáãùãåßá ãéá ôçí åöåôéíÞ ó÷ïëéêÞ ÷ñïíéÜ, óôá ðëáßóéá ôçò ðñüëçøçò, ôïõëÜ÷éóôïí ãéá ôïõò ðñþôïõò ìÞíåò, èá áðáãïñåýóïõí ôçí ýðáñîç ëïýôñéíùí

Ç åöåôéíÞ ÷ñïíéÜ -èåùñçôéêÜ- ìÝ÷ñé

ðáé÷íéäéþí åíôüò ôùí ÷þñùí, êáèþò üðùò üëïé

óôéãìÞò, öáßíåôáé üôé èá Ý÷åé ðÜñá ðïëëÝò

ãíùñßæïõìå ôá ëïýôñéíá ðáé÷íßäéá ðáßæïíôáé

éäéáéôåñüôçôåò, ïé ïðïßåò èá îåêéíïýí áðü ôçí

áðü üëá ôá ðáéäéÜ êáé ç óýíèåóÞ ôïõò åðéôñÝðåé

ðïëõäéáöçìéæüìåíç ãñßðç ôùí ÷ïßñùí. Ìéá ãñßðç

óôá ìéêñüâéá íá ðáñáìåßíïõí ðÜíù óå áõôÜ ãéá

ðïõ ìÝ÷ñé óôéãìÞò Ý÷åé áíáóôáôþóåé ôçí

áñêåôü ÷ñïíéêü äéÜóôçìá. Ãéá ôïõò ßäéïõò

ðáãêüóìéá êïéíüôçôá, áëëÜ óôçí ðñÜîç äåí Ý÷åé

ëüãïõò, èá áðáãïñåõôåß ç ÷ñÞóç âáìâáêåñþí

áíçóõ÷Þóåé ïõóéáóôéêÜ ôïí ðëçèõóìü ôçò ÷þñáò

ðåôóåôþí óôá ìðÜíéá êáé ôïõò ëïéðïýò

ìáò êáé ü÷é ìüíï. Ç ðïëõäéáöçìéæüìåíç áõôÞ

êïéíü÷ñçóôïõò ÷þñïõò, ïé ïðïßåò èá

ãñßðç, ðïõ êáôÜ ôçí ÜðïøÞ ìáò äçìéïõñãÞèçêå

áíôéêáôáóôáèïýí áðü ÷áñôéÜ ìéáò ÷ñÞóçò.

ãéá íá åîõðçñåôÞóåé óõìöÝñïíôá öáñìáêåõôéêþí âéïìç÷áíéþí, êáé ðïõ üðùò Ý÷åé

ÓôÝñãéïò Êáëüãçñïò 21

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ðùò íá åëÝãîåôå ôá îåóðÜóìáôá ôïõ ìùñïý óáò

56

üñïõò êáé Ýãêáéñá - ü÷é êÜôù áðü ôçí ðßåóç êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ îåóðÜóìáôïò. Áí ôï ìéêñü óáò áñ÷ßóåé óéãÜ, óéãÜ íá ÷Üíåé ôçí õðïìïíÞ ôïõ, õðåíèõìßóôå ôïõ åõãåíéêÜ ôï "êÝñáóìá" ðïõ óõæçôÞóáôå ðñïçãïõìÝíùò. Åßíáé êáôáðëçêôéêü ôï ðþò ìðïñåß áõôü íá ôï åðáíáöÝñåé óôçí ðñïçãïýìåíç êáôÜóôáóÞ ôïõ.

ÌéëÞóôå ôïõ Þñåìá. Áõôü åßíáé

Äþóôå óôï ðáéäß óáò êßíçôñá ãéá óùóôÞ óõìðåñéöïñÜ. ÊÜðïéåò óõãêåêñéìÝíåò êáôáóôÜóåéò ìðïñåß íá åßíáé êïõñáóôéêÝò ãéá Ýíá ðáéäß. Ìðïñåß ãéá ðáñÜäåéãìá íá ðñÝðåé íá êÜôóåé Þóõ÷ï óå êÜðïéï ãåýìá óå Ýíá åóôéáôüñéï, Þ íá êÜíåé çóõ÷ßá óôçí åêêëçóßá. ¼ðïéá êáé áí åßíáé ç êáôÜóôáóç, ôï êüëðï åßíáé Ýíá: èá ðñÝðåé íá áíáãíùñßæåôå ðüôå æçôÜôå ðïëëÜ áðü ôï ðáéäß óáò êáé íá ôïõ ðñïóöÝñåôå ðñïíïìéáêÜ öéëïäùñÞìáôá. Åíþ ãéá ðáñÜäåéãìá èá åßóôå óôï äñüìï ãéá ôï åóôéáôüñéï, ðåßôå ôïõ "Ç ìáìÜ óïõ æçôÜåé íá êÜôóåéò Þóõ÷á êáé íá öáò ôï öáãçôü óïõ áðüøå. ÐñáãìáôéêÜ ðéóôåýù üôé èá ôá êáôáöÝñåéò! Êáé áí óõìðåñéöåñèåßò êáëÜ, ôüôå üôáí ãõñßóïõìå óôï óðßôé èá óå áöÞóù íá äåéò óôï âßíôåï ôçí áãáðçìÝíç óïõ ôáéíßá. Áõôïý ôïõ åßäïõò ç äùñïäïêßá åßíáé óùóôÞ, åö' üóïí ãßíåôáé ìå ôïõò äéêïýò óáò

ðïëý óçìáíôéêü - êáé åßíáé ðéï åýêïëï óôá ëüãéá áðü üôé óôçí ðñÜîç. ÁëëÜ ïé åéäéêïß åðéìÝíïõí üôé èá ðñÝðåé íá êñáôÜôå ôçí øõ÷ñáéìßá óáò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ îåóðÜóìáôïò. ÄéáöïñåôéêÜ, èá áíáìé÷ôåßôå óôïí áãþíá äýíáìçò êáé ôï îÝóðáóìá ìðïñåß íá áõîçèåß óå Ýíôáóç. ÅðéðëÝïí, Ýíáò áðü ôïõò ëüãïõò ðïõ ôá ðáéäéÜ êáôáöåýãïõí óôá îåóðÜóìáôá, åßíáé ãéá íá ôñáâÞîïõí ôçí ðñïóï÷Þ óáò. Äåí ôá íïéÜæåé áí äÝ÷ïíôáé èåôéêÞ Þ áñíçôéêÞ ðñïóï÷Þ. Áí ôïõò ìéëÜôå ëïéðüí ìå Þñåìï ôüíï, äåß÷íåôå óôï ðáéäß óáò üôé äåí èá áöÞóåôå ôçí óõìðåñéöïñÜ ôïõ íá óáò åðçñåÜóåé. ÂïçèÜåé üìùò êáé åóÜò íá ðáñáìåßíåôå ÷áëáñïß - åíþ áõôü ðïõ ðñáãìáôéêÜ èá èÝëáôå åßíáé íá áñ÷ßóåôå êé åóåßò íá öùíÜæåôå. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá, ï Þñåìïò ôüíïò ìðïñåß íá çñåìÞóåé êáé ôï ðáéäß óáò. Áí Ý÷åôå Ýíôáóç, ôï ìéêñü óáò èá ôï êáôáëÜâåé êáé áõôü èá ôï êÜíåé íá áíôéäñÜóåé ÷åéñüôåñá. ÕðÜñ÷ïõí ëïéðüí ðïëëïß ôñüðïé íá çñåìÞóåôå ôï ìéêñü óáò. ÅðéëÝîôå Ýíáí áðü ôïõò ðáñáðÜíù (Þ êáé ðåñéóóüôåñïõò) êáé êÜíôå ôçí ïéêïãåíåéáêÞ óáò æùÞ ðéï Þñåìç êáé ÷áëáñÞ.

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

10 óõìâïõëÝò ãéá ïìáëÞ åðéóôñïöÞ óôá èñáíßá

100

2. ÐñïåôïéìÜóôå ôï øõ÷ïëïãéêÜ Ëßãåò ìÝñåò ðñéí ôç "ìåãÜëç åðéóôñïöÞ", ìéëÞóôå ôïõ ãéá ôï ó÷ïëåßï ôïõ êáé ãéá ôá ïöÝëç ôçò åêðáßäåõóçò. Ç åðé÷åéñçìáôïëïãßá óáò ðñÝðåé íá åßíáé ðñïóáñìïóìÝíç óôï ÷áñáêôÞñá êáé ôçí çëéêßá ôïõ ðáéäéïý óáò. Óßãïõñá èá ðñÝðåé íá ôïõ ôïíßóåôå üôé óôï ó÷ïëåßï èá äïêéìÜóåé êáéíïýñéåò äñáóôçñéüôçôåò êáé èá ìÜèåé ðïëëÜ ðñÜãìáôá ðïõ èá ôï âïçèÞóïõí íá ìåãáëþóåé. Êáé ìçí îå÷íÜìå, èá îáíáâñåß ôéò ðáëéÝò ôïõ ðáñÝåò êáé èá Ý÷åé ôçí åõêáéñßá íá êÜíåé íÝïõò ößëïõò!

3. Êáèçóõ÷Üóôå ôï Ôï ðáéäß óáò ðéèáíüí íá åßíáé áã÷ùìÝíï êáé íá êëáøïõñßæåé üôé äå èÝëåé íá åðéóôñÝøåé. Ìçí óáò ðéÜíåé ðáíéêüò. Ç áíôßäñáóÞ ôïõ åßíáé áðüëõôá öõóéïëïãéêÞ. Äåßîôå ôïõ üôé êáôáíïåßôå ôçí áãùíßá ôïõ ãéá ôçí êáéíïýñéá äáóêÜëá, ôá ðéï äýóêïëá ìáèÞìáôá, ôéò ìåãáëýôåñåò áðáéôÞóåéò. Ôïíßóôå ôïõ üôé êé åóåßò ðåñÜóáôå áðü áõôü ôï óôÜäéï. Ç áíçóõ÷ßá ãéá ôç íÝá ÷ñïíéÜ åßíáé èåìéôÞ êáé

êáôáíïçôÞ. ¼ëá üìùò ôåëéêÜ âáßíïõí óå êáëü êáé ïé üìïñöåò ó÷ïëéêÝò óôéãìÝòáíáìíÞóåéò åßíáé éêáíÝò íá óâÞóïõí üëá ôá ðáñáðïíÜêéá.

4. ÌÜèåôÝ ôï íá åßíáé áõôüíïìï Éäßùò óôá ðïëý ìéêñÜ ðáéäÜêéá, ç Ýëëåéøç áõôïíïìßáò ìðïñåß íá äçìéïõñãÞóåé óôñåò. Ãéá íá áðïöýãåôå ôç äõóÜñåóôç áõôÞ êáôÜóôáóç, ìéá êáëÞ óêÝøç åßíáé íá ìÜèåôå óôï ìéêñü óáò íá íôýíåôáé êáé íá îåíôýíåôáé ìüíï ôïõ. ÂïçèÞóôå ôï íá êáôáöÝñåé íá îå÷ùñßæåé ôá ñïõ÷áëÜêéá ôïõ þóôå íá îÝñåé ðïý íá ôá øÜîåé. ÔïðïèåôÞóôå ìéêñÜ äéáêñéôéêÜ óå ìðïõöÜí, ìðëïõæÜêéá ãéá íá ìçí Ý÷åé ôï ðñüóèåôï Üã÷ïò üôé óôï ó÷ïëåßï ìðïñåß íá ôá ìðåñäÝøåé ìå ñïý÷á Üëëùí ðáéäéþí.

5. Ðñï÷ùñÞóôå óôéò áðáñáßôçôåò éáôñéêÝò åîåôÜóåéò ¼ñáóç, áêïÞ, äüíôéá, åìâüëéá. Ï Ýëåã÷üò ôïõò åßíáé óçìáíôéêüò ãéá ôï ìÝëëïí ôïõ ðáéäéïý óáò áöïý óõìâáßíåé óõ÷íÜ Ýíá ðáéäß íá ãßíåôáé "êáêüò ìáèçôÞò" áðïêëåéóôéêÜ êáé ìüíï åîáéôßáò êáêÞò

10 óõìâïõëÝò ãéá ïìáëÞ åðéóôñïöÞ óôá èñáíßá

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Þñùåò ôùí âéâëßùí. Çñåìïýí êáé áéóèÜíïíôáé ëéãüôåñç ìïíáîéÜ üôáí äïõí üôé êé Üëëïé Ý÷ïõí ðåñÜóåé ôï ßäéï Üã÷ïò. ÅéäéêÜ üôáí âëÝðïõí ëïãïôå÷íéêïýò Þñùåò íá êëáßíå ôçí ðñþôç ìÝñá óôï ó÷ïëåßï! Áñêåß âÝâáéá ç éóôïñßá íá Ý÷åé ðÜíôá áßóéï ôÝëïò…

8. ÂÜëôå óôçí ôóÜíôá ðñïóùðéêÜ ôïõ åßäç

üñáóçò Þ ðñïâëçìáôéêÞò áêïÞò. Ðþò ðåñéìÝíïõìå áðü ôá ìéêñÜ ìáò íá áöïìïéþóïõí áí äåí âëÝðïõí êáëÜ Þ äåí áêïýíå óùóôÜ áõôÜ ðïõ ëÝåé ç äáóêÜëá;

6. Ãíùñéìßá ìå ôï íÝï ó÷ïëåßï Óôçí ðåñßðôùóç ðïõ ôï ðáéäß óáò áëëÜîåé ó÷ïëåßï åßôå ëüãù ìåôáêüìéóçò åßôå åðåéäÞ ðåñíÜåé óôï äçìïôéêü åßíáé áðáñáßôçôï íá ôïõ ãíùñßóåôå ôï íÝï ôïõ ðåñéâÜëëïí. Äåí õðÜñ÷åé ôßðïôá ðéï áã÷ùôéêü áðü Ýíá ìÝñïò óôï ïðïßï èá íéþèåé óáí ÷áìÝíï. Ãéá íá íéþóåé Üíåôá ìå ôï ÷þñï, êÜíôå üóï ðéï ðïëëÝò öïñÝò ìðïñåßôå ìáæß ôïõ ôç äéáäñïìÞ äåß÷íïíôÜò ôïõ ðïý åßíáé ï ðñïáýëéïò ÷þñïò, ïé áßèïõóåò äéäáóêáëßáò, ôá ãÞðåäá êëð. Áí ôï ó÷ïëåßï áíïßîåé ôéò ðüñôåò ôïõ ãéá ìéá ðñþôç ãíùñéìßá ìå ôïõò ìáèçôÝò, ìç ÷Üóåôå ôçí åõêáéñßá. Èá áðïêôÞóåé íÝåò óôáèåñÝò êáé èá ðåñÜóåé ôï êáôþöëé ôçò ðñþôçò ìÝñáò ïðëéóìÝíï ìå ìåãáëýôåñç áõôïðåðïßèçóç.

7. ÁãïñÜóôå ôïõ âéâëßá ðïõ ìéëïýí ãéá ôï ó÷ïëåßï Êáé åéäéêÜ ãéá ôçí ðñþôç ìÝñá! Ôá ðáéäéÜ Ý÷ïõí ôçí ôÜóç íá ôáõôßæïíôáé ìå ôïõò 102

Ôá ìéêñÜ ðáéäéÜ èá ÷ñåéáóôïýí ïðùóäÞðïôå ìéá áëëáîéÜ, åíþ ôá ðéï ìåãÜëá ßóùò ÷ñåéáóôïýí êÜðïéï åéóéôÞñéï ãéá ôá ìÝóá ìáæéêÞò ìåôáöïñÜò Þ ôï êëåéäß ôïõ óðéôéïý. ÂÜëôå ìÝóá êÜðïéï áíôéêåßìåíï ðïõ áãáðÜ ðïëý (Ýíá ðáé÷íßäé, áãáðçìÝíåò öùôïãñáößåò, êÜðïéï öõëá÷ôü). Ôï íá êïõâáëÜ ìáæß ôïõ êÜôé áðü ôï ïéêåßï ôïõ ðåñéâÜëëïí óßãïõñá èá ôï êáëìÜñåé êáé èá ôï âïçèÞóåé.

9. Ç ðñþôç ìÝñá ÎõðíÞóôå ôï ìéêñü óáò áñêåôÜ íùñßôåñá ãéá íá áðïöýãåôå ôï Üã÷ïò. ÐñÝðåé íá Ý÷åé ôï ÷ñüíï íá îõðíÞóåé êáëÜ êáé íá ðÜñåé Ýíá ãåñü ðñùéíü. Áí äåí Ý÷åé üñåîç åîáéôßáò ôçò áãùíßáò ôïõ, ìçí åðéìåßíåôå. ÅôïéìÜóôå ôïõ üìùò Ýíá êïëáôóéü (óÜíôïõéôò ìå ôõñß, ìðÜñåò äçìçôñéáêþí, öñïýôá) êáé âÜëôå ôá óôçí ôóáíôïýëá ôïõ.

10. ÓõíïäÝøôå ôï óôï ó÷ïëåßï Áí Ý÷åôå ôç äõíáôüôçôá êáé áí öõóéêÜ ôï æçôÞóåé êáé ôï ßäéï ôï ðáéäß, óõíïäÝøôå ôï ìÝ÷ñé ôçí ôÜîç. Áí äåí ìðïñåßôå, ìç öïñôþíåôå ôïí åáõôü óáò ìå ôýøåéò êáé åíï÷Ýò. ÅîçãÞóôå ôïõ ôçí êáôÜóôáóç êáé ðñïóðáèÞóôå íá âñåßôå ÷ñüíï ôï áðüãåõìá ãéá íá ìðïñÝóåôå íá áêïýóåôå ôéò ðåñéðåôåéþäåéò áöçãÞóåéò ôçò ðñþôçò ìÝñáò.

ÔÑÁÕËÉÓÌÏÓ: Ðüóï ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

åðçñåÜæåé ôçí ïìéëßá ôïõ ðáéäéïý

104

Ôï ðáéäß ìïõ Üñ÷éóå íá ôñáõëßæåé, íá åðáíáëáìâÜíåé öèüããïõò êáé ëÝîåéò. Ç áíÜðôõîÞ ôïõ åßíáé êáôÜ ôá Üëëá öõóéïëïãéêÞ êáé ôï ôñáýëéóìá äåí öáßíåôáé íá ôçí åðçñåÜæåé. ÐñÝðåé íá áíçóõ÷þ;

Ôé åßíáé ôï ôñáýëéóìá; Ùò Üíèñùðïé, Ý÷ïõìå ôçí éäéáßôåñç éêáíüôçôá íá ìïéñáæüìáóôå ôéò óêÝøåéò ìáò ìÝóù ôçò ïìéëßáò. Áñ÷ßæïõìå ó÷çìáôßæïíôáò ìéá óêÝøç óôïí åãêÝöáëü ìáò. Óôïí åãêÝöáëï, ç óêÝøç áõôÞ ìåôáôñÝðåôáé óôïí êþäéêá ðïõ ïíïìÜæïõìå "ãëþóóá". ¼ôáí ç óêÝøç êùäéêïðïéåßôáé óå ëÝîåéò, ï åãêÝöáëïò óôÝëíåé Ýíá ìÞíõìá óôïõò ìýåò ðïõ åëÝã÷ïõí ôçí ïìéëßá, äéáôÜóóïíôÜò ôïõò íá êéíçèïýí êáé íá ðáñÜîïõí êáé íá óõíäÝóïõí ôïõò óùóôïýò Þ÷ïõò. Ôüôå, ôï óôüìá, ôï ðñüóùðï, ï ëáéìüò, ç ãëþóóá êáé ïé ìýåò ôïõ öÜñõããá êéíïýíôáé ãéá íá ó÷çìáôßóïõí ôéò óùóôÝò ëÝîåéò. ÌåñéêÝò öïñÝò, áõôÞ ç äéáäéêáóßá äåí ãßíåôáé óùóôÜ. Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé ìéá äéáêïðÞ óôç ñïÞ ôçò ïìéëßáò Þ ìéá åðáíÜëçøç. Ç äéáêïðÞ áõôÞ ïíïìÜæåôáé äõó÷Ýñåéá óôç ñïÞ ôçò

ïìéëßáò. ¼ëïé áíôéìåôþðéóáí êÜðïôå äõóêïëßá óôï íá åêöñÜóïõí êÜðïéåò ëÝîåéò. Åßíáé öõóéïëïãéêü íá óêïíôÜöôïõìå óå ìéá-äõï ëÝîåéò ðïõ êáé ðïõ. Ï ôñáõëéóìüò, üìùò, ãßíåôáé ðñüâëçìá üôáí ìðáßíåé óôç ìÝóç ôçò êáèçìåñéíÞò ïìéëßáò êáé ãßíåôáé áíôéëçðôüò êáé áðü ôïõò ãýñù ìáò.

Ïé åéäéêïß ðéóôåýïõí ðùò ïé ðáñÜãïíôåò ðïõ ðñïêáëïýí ôïí ôñáõëéóìü åßíáé: ‹ Ï êëçñïíïìéêüò ðáñÜãïíôáò: ðåñßðïõ ôï 60% ôùí áôüìùí ðïõ ôñáõëßæåé Ý÷åé ôïõëÜ÷éóôïí Ýíáí óõããåíÞ ðïõ êÜíåé ôï ßäéï. ‹ ¢ëëá ãëùóóéêÜ ðñïâëÞìáôá Þ áíáðôõîéáêÞ êáèõóôÝñçóç. ‹ ÄéáöïñÝò óôçí ðáñáãùãÞ ôçò ïìéëßáò áð' ôïí åãêÝöáëï: ïé Üíèñùðïé ðïõ ôñáõëßæïõí, ðáñÜãïõí ôçí ïìéëßá óå äéáöïñåôéêÝò ðåñéï÷Ýò ôïõ åãêåöÜëïõ. Êáé õðÜñ÷åé ðñüâëçìá óôïí ôñüðï ðïõ ï åãêÝöáëïò äïõëåýåé óõíäõáóôéêÜ ìå ôïõò ìýåò êáé ôá ìÝñç ôïõ óþìáôïò ðïõ áðáéôïýíôáé ãéá ôçí ïìéëßá.

TÑÁÕËÉÓÌÏÓ: Ðüóï åðçñåÜæåé ôçí ïìéëßá ôïõ ðáéäéïý

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ãéáôß ôñáõëßæåé Ýíá ðáéäß; Ï ôñáõëéóìüò óõíÞèùò åîáöáíßæåôáé ìå ôï ÷ñüíï êáé ðáñáôçñåßôáé êõñßùò óå ðáéäéÜ ðïõ åßíáé åíèïõóéáóìÝíá, áã÷ùìÝíá Þ ðïëý êïõñáóìÝíá. ÅðéðëÝïí, ôñáõëßæïõí ðáéäéÜ ðïõ âñßóêïíôáé õðü êáèåóôþò óôñåò, üôáí ãéá ðáñÜäåéãìá áëëÜæïõí ðáéäéêü óôáèìü, ìåôáêïìßæïõí, áðïêôïýí áäåëöÜêé, ê.ë.ð. Ôá áãüñéá, äåß÷íïõí íá åßíáé ðåñéóóüôåñï åðéññåðÞ óå ôÝôïéåò êáôáóôÜóåéò.

ôñáõëéóìü. Ãéá ôá ðåñéóóüôåñá ðáéäéÜ ðïõ áñ÷ßæïõí íá ôñáõëßæïõí ðñéí ôçí çëéêßá ôùí 5 åôþí, ï ôñáõëéóìüò óôáìáôÜ êÜðïéá óôéãìÞ ÷ùñßò ôçí ðáñÝìâáóç åéäéêïý. Áí ùóôüóï ï ôñáõëéóìüò ôïõ ðáéäéïý óáò åßíáé óõ÷íüò, ÷åéñïôåñåýåé êáé óõíïäåýåôáé áðü êéíÞóåéò ôïõ óþìáôïò Þ ôïõ ðñïóþðïõ, êáëýôåñá íá áîéïëïãÞóåé ôï ðáéäß óáò êÜðïéïò ëïãïèåñáðåõôÞò ðñéí ôçí çëéêßá ôùí 3 åôþí.

Ôá ó÷ïëéêÜ ÷ñüíéá Áñ÷éêÜ äåßãìáôá ôñáõëßóìáôïò Ôá ðñþôá äåßãìáôá ðáéäéêïý ôñáõëéóìïý, óõíÞèùò, åìöáíßæïíôáé üôáí ôï ðáéäß åßíáé 18-24 ìçíþí êáé áñ÷ßæåé íá åíþíåé ëÝîåéò ãéá íá ó÷çìáôßóåé ðñïôÜóåéò. Ãéá ôïõò ãïíåßò, ôï ôñáýëéóìá ìðïñåß íá åßíáé åíï÷ëçôéêü êáé áðïãïçôåõôéêü, åßíáé, üìùò, öõóéïëïãéêü íá ôñáõëßæåé Ýíá ðáéäß ó' áõôü ôï óôÜäéï ôçò áíÜðôõîçò. Åßíáé óçìáíôéêü ëïéðüí íá åßóôå üóï ôï äõíáôüí ðåñéóóüôåñï õðïìïíåôéêïß. ¸íá ðáéäß ìðïñåß íá ôñáõëßæåé ãéá ìåñéêÝò åâäïìÜäåò Þ ìåñéêïýò ìÞíåò ìå óðïñáäéêü

Ï ôñáõëéóìüò óõíÞèùò ìåéþíåôáé óå ðïëý ÷áìçëÜ åðßðåäá üôáí ôá ðáéäéÜ îåêéíïýí ôï Äçìïôéêü êáé áñ÷ßæïõí íá áêïíßæïõí ôéò åðéêïéíùíéáêÝò ôïõò éêáíüôçôåò. Áí ôï ðáéäß óáò óõíå÷ßæåé íá ôñáõëßæåé, ðáñ' üôé âñßóêåôáé óå ó÷ïëéêÞ çëéêßá, ðéèáíüôáôá Ý÷åé óõíåéäçôïðïéÞóåé ôï ðñüâëçìá êáé íôñÝðåôáé ãé' áõôü. Ïé óõììáèçôÝò êáé ïé ößëïé ìðïñåß íá êïñïúäåýïõí ôï ðáéäß óáò, õðåíèõìßæïíôÜò ôïõ ôï ðñüâëçìá. Áí óõìâåß áõôü, ìéëÞóôå óôï äÜóêáëï, ï ïðïßïò ìðïñåß ìå ôç óåéñÜ ôïõ íá ôï êïõâåíôéÜóåé óôçí ôÜîç ìå ôá ðáéäéÜ. Ï äÜóêáëïò, ìðïñåß, åðßóçò, íá ìåéþóåé ôïí áñéèìü ôùí áã÷ùôéêþí êáôáóôÜóåùí ïìéëßáò, ìÝ÷ñé ôï ðáéäß óáò íá áñ÷ßóåé ëïãïèåñáðåßá.

Ðüôå íá æçôÞóåôå âïÞèåéá Áí ôï ðáéäß óáò åßíáé 5 åôþí êáé óõíå÷ßæåé íá ôñáõëßæåé, ìéëÞóôå óôï ãéáôñü ôïõ Þ êáé êÜðïéïí ëïãïèåñáðåõôÞ. Óõìâïõëåõôåßôå, ëïãïèåñáðåõôÞ åÜí: ‹ Ïé åðáíáëÞøåéò ïëüêëçñùí ëÝîåùí êáé öñÜóåùí áõîÜíïíôáé óõíå÷þò. ‹ Åßíáé ðéï óõ÷íÝò ïé åðáíáëÞøåéò öèüããùí êáé óõëëáâþí. ‹ ÁõîÜíåôáé ç åðéìÞêõíóç ôùí ëÝîåùí.

106

TÑÁÕËÉÓÌÏÓ: Ðüóï åðçñåÜæåé ôçí ïìéëßá ôïõ ðáéäéïý ‹ Ç ïìéëßá ôïõ ðáéäéïý óáò áñ÷ßæåé íá åßíáé êïðéáóôéêÞ. ‹ ÐáñáôçñÞóåôå áõîçìÝíç åêöñáóôéêÞ Ýíôáóç Þ óößîéìï ôùí ìõþí ôçò ïìéëßáò. ‹ ÐáñáôçñÞóåôå öùíçôéêÞ Ýíôáóç ðïõ êáôáëÞãåé óå êñáõãÞ. ‹ Ôï ðáéäß óáò åðéëÝîåé í' áðïöýãåé

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

êáôáóôÜóåéò üðïõ ðñÝðåé íá ìéëÞóåé. ‹ Ôï ðáéäß óáò êéíåß ôï óþìá êáé ôï ðñüóùðü ôïõ ôçí þñá ðïõ ôñáõëßæåé. ‹ ¸÷åôå Üëëåò áíçóõ÷ßåò ãéá ôçí ïìéëßá ôïõ ðáéäéïý óáò.

Ðþò áíôéìåôùðßæåôáé ôï ôñáýëéóìá; Ï ëïãïèåñáðåõôÞò èá åßíáé áõôüò ðïõ èá êÜíåé ôéò áðáñáßôçôåò åîåôÜóåéò ãéá íá äéáðéóôþóåé ðüóï óïâáñü åßíáé ôï ðñüâëçìá. Ïé åîåôÜóåéò ìðïñåß íá äåßîïõí åÜí áðáéôåßôáé èåñáðåßá, ç ïðïßá

óõíßóôáôáé óå óõíåäñßåò üðïõ ôï ðáéäß èá åîáóêÞóåé ôçí ïìéëßá êáé ôéò ãëùóóéêÝò ôïõ éêáíüôçôåò. Ïé óõíåäñßåò ìðïñåß íá ãßíïõí ìüíï ìå ôïí èåñáðåõôÞ êáé ôï ðáéäß Þ êáé ìå ìéá ïìÜäá ðáéäéþí. Åêôüò áðü ôéò èåñáðåõôéêÝò óõíåäñßåò, åßíáé óçìáíôéêü íá åîáóêåßôáé ôï ðáéäß êáé ìüíï ôïõ. Ï èåñáðåõôÞò èá óõóôÞóåé áóêÞóåéò ðïõ ìðïñïýí íá ãßíïõí óôï óðßôé. Ç åîÜóêçóç èá âåëôéþóåé ôéò éêáíüôçôåò ôïõ ðáéäéïý êáé èá ôï âïçèÞóïõí óôçí êáèçìåñéíÞ ïìéëßá ôïõ. Èá áíáêáëýøåé äéáöïñåôéêïýò Þ åõêïëüôåñïõò ôñüðïõò íá ðñïöÝñåé öèüããïõò, Ýôóé þóôå íá ìéëÜåé ðéï êáèáñÜ. Óôçí áñ÷Þ, áõôÝò ïé éêáíüôçôåò ìðïñåß íá öáíïýí ðáñÜîåíåò. Äþóôå, üìùò, óôï ðáéäß ëßãï ÷ñüíï êáé óéãÜ-óéãÜ, èá íéþóåé ìåãáëýôåñç áõôïðåðïßèçóç.

Ôé ìðïñåßôå íá êÜíåôå óáí ãïíåßò ÁêïëïõèÞóôå áõôÜ ôá âÞìáôá ãéá íá ðáñÜó÷åôå óôï ðáéäß Ýíá åðïéêïäïìçôéêü ðåñéâÜëëïí: ‹ Ìçí áðáéôåßôå áð' ôï ðáéäß íá ìéëÜåé óùóôÜ êáé ìå áêñßâåéá üëç ôçí þñá. ÁöÞóôå ôï íá áóôåéåõôåß. ‹ ×ñçóéìïðïéÞóôå ôá ïéêïãåíåéáêÜ ãåýìáôá ùò ÷ñüíï ãéá óõæÞôçóç. Áðïöýãåôå ðåñéóðáóìïýò üðùò ç ôçëåüñáóç êáé ôï ñáäéüöùíï. ‹ Áðïöýãåôå äéïñèþóåéò êáé êñéôéêÝò üðùò "ðéï óéãÜ", "ìç âéÜæåóáé", Þ "ðÜñå ìéá âáèéÜ áíÜóá". ÁõôÜ ôá ó÷üëéá, üóï êáëïðñïáßñåôá êé áí åßíáé, èá êÜíïõí ôï ðáéäß íá óõíåéäçôïðïéÞóåé áêüìç ðåñéóóüôåñï ôïí ôñüðï ðïõ ìéëÜåé. ‹ Áðïöýãåôå íá æçôÞóåôå áð' ôï ðáéäß íá ìéëÞóåé Þ íá äéáâÜóåé ìåãáëüöùíá üôáí íéþèåé Üâïëá Þ üôáí áñ÷ßóåé íá ôñáõëßæåé.

108

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

TÑÁÕËÉÓÌÏÓ: Ðüóï åðçñåÜæåé ôçí ïìéëßá ôïõ ðáéäéïý

110

Áíôßèåôá, åêåßíåò ôéò þñåò, åíèáññýíåôå

ðáñïõóßá ôïõ. Áõôü áðáéôåß åîÜóêçóç! Áí

äñáóôçñéüôçôåò ðïõ äåí áðáéôïýí ïìéëßá.

õéïèåôÞóåôå Ýíáí áñãü ôñüðï ïìéëßáò, ôï

‹ Ìç äéïñèþíåôå êáé ìç äéáêüðôåôå ôï

ðáéäß èá ìÜèåé íá ìéëÜåé ìå ìåãáëýôåñç

ðáéäß üôáí ìéëÜåé êáé æçôÞóôå áð' ôïõò

åõ÷Ýñåéá.

Üëëïõò íá êÜíïõí ôï ßäéï.

‹ Äéáôçñåßôå ïðôéêÞ åðáöÞ üôáí

‹ Ìç ëÝôå óôï ðáéäß íá îáíáñ÷ßóåé ôç

óõíïìéëåßôå ìå ôï ðáéäß. Ìç ãõñßæåôå ôï

öñÜóç áð' ôçí áñ÷Þ.

âëÝììá êáé ìçí äåß÷íåôå ðùò íéþèåôå

‹ Ìç ëÝôå óôï ðáéäß íá óêÝöôåôáé ðñéí

åêíåõñéóìü.

ìéëÞóåé.

‹ ÁöÞóôå ôï ðáéäß íá ìéëÞóåé ìüíï ôïõ êáé

‹ Ìç æçôÜôå áð' ôï ðáéäß íá åîáóêåßôáé

åðéôñÝøôå ôïõ íá ïëïêëçñþóåé ôéò óêÝøåéò

åðáíáëáìâÜíïíôáò êÜèå ëÝîç êáé êÜèå

êáé ôéò ðñïôÜóåéò ôïõ. Ðñéí áðáíôÞóåôå óôá

öèüããï.

ó÷üëéá Þ ôéò åñùôÞóåéò ôïõ, êÜíåôå ìéá

‹ ÄçìéïõñãÞóôå ìéá Þñåìç áôìüóöáéñá óôï

ðáýóç.

óðßôé êáé ìåéþóôå ôïõò ñõèìïýò ôçò

‹ ÌéëÞóôå áñêåôÜ óôï ðáéäß ãéá ôçí

ïéêïãåíåéáêÞò æùÞò.

êáèçìåñéíüôçôÜ óáò, ëÝãïíôáò ìåãáëüöùíá

‹ ÌéëÞóôå áñãÜ êáé êáèáñÜ üôáí

êáé êáèáñÜ ðþò ðåñÜóáôå ôç ìÝñá óáò.

áðåõèýíåóôå óôï ðáéäß óáò Þ óå Üëëïõò

‹ ÐñïóðáèÞóôå íá ìåéþóåôå ôï Üã÷ïò Þ ôéò êáôáóôÜóåéò ðïõ åðéäåéíþíïõí ôïí ôñáõëéóìü. Áí áãíïÞóåôå ôïí ôñáõëéóìü ôïõ ðáéäéïý óáò, ðéèáíüôáôá íá ëõèåß ÷ùñßò êáìßá ðáñÝìâáóç. Áí, ùóôüóï, ç êáôÜóôáóç áõôÞ åíï÷ëåß ôï ðáéäß, ïé ãïíåßò ðñÝðåé íá åßíáé, ðÜíù áð' üëá õðïìïíåôéêïß êáé õðïóôçñéêôéêïß.

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Áðü ôç Dr. Á. ÍéêïëÜïõ - Ðáðáíáãéþôïõ êáé áðü ôïí Dr. Á. Óõñßãïõ - Ðáðáâáóéëåßïõ

MAÈÇÓÉÁÊÅÓ ÄÕÓÊÏËÉÅÓ Ôé åßíáé ïé ìáèçóéáêÝò äõóêïëßåò; Ï ðéï óõ÷íÜ ÷ñçóéìïðïéïýìåíïò êáé öáéíïìåíéêÜ áðëüò ïñéóìüò ôùí Ìáèçóéáêþí Äõóêïëéþí åßíáé ç áäõíáìßá ôùí ìáèçôþí íá áíôáðïêñéèïýí óôéò áðáéôÞóåéò ôïõ ó÷ïëåßïõ.

Ðïéá åßíáé ç óõ÷íüôçôá ôùí Ìáèçóéáêþí Äõóêïëéþí (ÌÄ); ¼ðùò ðñïêýðôåé áðü ìåëÝôåò ç óõ÷íüôçôá ôùí ÌÄ äéáöÝñåé áíÜëïãá ìå ôïí ïñéóìü ðïõ Ý÷åé äïèåß óôï äåßãìá ôçò Ýñåõíáò êáèþò êáé áðü Üëëïõò ðáñÜãïíôåò. ¸ôóé ôá áðïôåëÝóìáôá åßíáé ðÜíôá áìöéóâçôÞóéìá äéüôé õðÜñ÷ïõí äéáöïñÝò áðü ó÷ïëåßï óå ó÷ïëåßï áêüìç êáé áðü ôÜîç óå ôÜîç. Áðü ìåëÝôåò óôéò Ç.Ð.Á., ÊáíáäÜ, Äáíßá, Ãáëëßá, ÌåãÜëç Âñåôáíßá Ý÷åé õðïëïãéóèåß üôé ôï 15% ôùí ðáéäéþí Ý÷ïõí äõóêïëßåò óôï ó÷ïëåßï. Áðü äéáöüñïõò, åðßóçò, óõããñáöåßò áíáöÝñåôáé üôé ìÝ÷ñé êáé 25% ôùí ðáéäéþí Ý÷ïõí äéÜöïñïõò ôýðïõò ÌÄ. Áðü áõôÝò, óïâáñÝò êáé åéäéêÝò äéáôáñá÷Ýò âñßóêïíôáé óå ðïóïóôü 4-5% åíþ ðéï åëáöñÝò óôï 10-15%. ¸÷åé åðßóçò áíáöåñèåß üôé ðåñßðïõ ôï 5% ôïõ ó÷ïëéêïý ðëçèõóìïý Ý÷åé ðñïâëÞìáôá óôçí áíÜðôõîç ôïõ ëüãïõ. Ôá ðñïâëÞìáôá äå ôïõ ëüãïõ êáé ïé ÌÄ óõíäÝïíôáé. Óôçí ïìÜäá ôùí ÌÄ ôï 39% áöïñÜ ðáéäéÜ ìå óýíäñïìï ëüãïõ, ôï 37% ìå äéáôáñá÷Ýò Üñèñùóçò êáé ãñáöïêéíçôéêÝò, 16% ìå ïðôéêïáíôéëçðôéêÝò äéáôáñá÷Ýò êáé 10% ìå äéÜöïñåò Üëëåò. ÔÝëïò, ðåñéóóüôåñá áðü ôï 50% ôùí ðáéäéþí ìå äéáôáñá÷Ýò óôçí áíÜãíùóç Ý÷ïõí õðïêåßìåíåò äéáôáñá÷Ýò ôïõ ëüãïõ, åíþ Ýíá ìéêñüôåñï ðïóïóôü ðáñïõóéÜæåé ïðôéêïáíôéëçðôéêÜ ðñïâëÞìáôá.

ÕðÜñ÷ïõí äéáöïñÝò ìåôáîý áãïñéþí êáé êïñéôóéþí; Êáé áí íáé, ãéáôß; ÃåíéêÜ ôá áãüñéá áíáöÝñåôáé üôé Ý÷ïõí ðåñéóóüôåñá ó÷ïëéêÜ ðñïâëÞìáôá áðü üôé ôá êïñßôóéá. Ïé ëüãïé ãéá ôçí õøçëÞ áõôÞ åðßðôùóç ôùí ÌÄ óôá áãüñéá äåí åßíáé áðüëõôá óáöåßò. Ç áíáöåñüìåíç áíáëïãßá áíÝñ÷åôáé óôá 4 áãüñéá ðñïò 1 êïñßôóé. Ç óðáíéüôåñç åìöÜíéóç âëáâþí óå èÞëåá ìðïñåß íá 116

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÌáèçóéáêÝò äõóêïëßåò åßíáé ìåñéêÜ õðåýèõíç ãéá ôéò êáëýôåñåò åðéäüóåéò ôéò ïðïßåò åìöáíßæïõí ôá ìéêñÜ êïñßôóéá óôéò ëåêôéêÝò ëåéôïõñãßåò. ÔÝëïò, åããåíåßò äéáöïñÝò óôç óõìðåñéöïñÜ áíÜìåóá óôá äýï öýëá ìðïñåß íá ðáßæïõí óçìáíôéêü ñüëï óôéò åêäçëþóåéò ðïõ Ý÷åé Ýíá ðáéäß ìå ÌÄ. ¸÷åé ôÝëïò âñåèåß üôé ôï 60% ôùí ðáéäéþí ðïõ ðáñáêïëïõèïýí åéäéêÜ ó÷ïëåßá ãéá ÌÄ åßíáé áãüñéá.

Ðïéá åßíáé ç óõ÷íüôçôá ôùí ÌÄ êáôÜ êïéíùíéêï-ïéêïíïìéêÞ ôÜîç; Åßíáé ðÜñá ðïëý äýóêïëï íá åéðùèïýí áñéèìïß üóïí áöïñÜ óôç óõ÷íüôçôá ôïõ ðñïâëÞìáôïò óôéò äéÜöïñåò êïéíùíéêïïéêïíïìéêÝò ôÜîåéò. Áõôü ãéáôß ôá êñéôÞñéá ãéá ôç

äéÜãíùóç åßíáé ðÜñá ðïëëÝò öïñÝò äéáöïñåôéêÜ, êáé óå áñêåôÝò ÷þñåò ï ðéèáíüò ñüëïò ôùí ÌÄ óáí ìéá áéôßá áíáëöáâçôéóìïý äåí Ý÷åé ðïôÝ óõæçôçèåß. Áðü ìåëÝôåò óôç Ãåñìáíßá óå åèíéêü åðßðåäï, âñÝèçêå üôé ôï 80-90% ôùí ðáéäéþí üëùí ôùí åéäéêþí ó÷ïëåßùí ãéá ÌÄ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü êïéíùíéêï-ïéêïíïìéêÜ ÷áìçëÝò ôÜîåéò, ÷ùñßò íá óçìáßíåé áõôü üôé ôá ðáéäéÜ ôùí êáôùôÝñùí êïéíùíéêïïéêïíïìéêþí ôÜîåùí ðáñïõóéÜæïõí üëá ÌÄ. Óôçí ßäéá Ýñåõíá åíäåéêôéêÜ áíáöÝñåôáé üôé ìüíï ôï 10% ôùí ðáéäéþí áóèåíÝóôåñùí êïéíùíéêþí ôÜîåùí ðáñïõóéÜæïõí ÌÄ, åíþ ôï 90% ðáñáêïëïõèïýí ôá êáíïíéêÜ ó÷ïëåßá. Áíôßèåôá, õðÜñ÷ïõí Üëëåò ÷þñåò, üðùò ð.÷. ç Éáðùíßá üðïõ ðéóôåýïõí üôé äåí õðÜñ÷ïõí ðáéäéÜ ìå ÌÄ.

Ðïéïé åéäéêïß ðëçèõóìïß ðáñïõóéÜæïõí óõíÞèùò áõîçìÝíç óõ÷íüôçôá ÌÄ; ‹ Áñéóôåñü÷åéñåò êáé ðáéäéÜ ìå êáêÞ ðëåõñßùóç. ÐïëëÝò ìåëÝôåò äéåèíþò áíáöÝñïõí üôé õðÜñ÷åé Ýíá ðïëý õøçëü ðïóïóôü ÌÄ óå ðáéäéÜ ðïõ åßíáé áñéóôåñü÷åéñåò Þ óå ðáéäéÜ ìå êáêÞ ðëåõñßùóç. Ðáñ' üëá áõôÜ ç ðñáãìáôéêüôçôá åßíáé üôé üôáí Ý÷ïõìå íá êÜíïõìå ìå êáôÜ ôá Üëëá öõóéïëïãéêïýò ðëçèõóìïýò, áðïêëßóåéò óôçí ðëåõñßùóç äåí Ý÷ïõí êáô' áíÜãêç ó÷Ýóç ìå ãíùóôéêÝò äéáôáñá÷Ýò. Áíôßèåôá üìùò óå ðáéäéÜ ôá ïðïßá ðáñïõóéÜæïõí êÜðïéåò ðáèïëïãéêÝò êáôáóôÜóåéò, ð.÷. åðéëçøßá, åãêåöáëéêÞ ðáñÜëõóç êáé Üëëá, ç óõ÷íüôçôá ôçò áñéóôåñï÷åéñßáò Þ ôçò êáêÞò ðëåõñßùóçò åìöáíßæåôáé áõîçìÝíç.

118

ÌáèçóéáêÝò äõóêïëßåò ‹ Äßãëùóóá ðáéäéÜ. Äåí õðÜñ÷ïõí

Êïéíùíéêï-ðïëéôéóôéêïýò, üðùò åßíáé ôá

äåäïìÝíá áðü ìåëÝôåò ðïõ íá

ìåéùìÝíá ðíåõìáôéêÜ åñåèßóìáôá, ïé êáêÝò äõíáôüôçôåò áîéïðïßçóçò êáé ðáé÷íéäéïý, ç Ýëëåéøç êïéíùíéêÞò åðáöÞò ôçò ïéêïãÝíåéáò ìå Üëëåò, ìåéùìÝíï åíäéáöÝñïí ôçò ïéêïãÝíåéáò ãéá ìüñöùóç. 2. Êïéíùíéêï-ïéêïíïìéêïß, üðùò ç êáêÞ èÝóç åñãáóßáò ôùí ãïíÝùí, ìåéùìÝíåò ïéêïíïìéêÝò áðïäï÷Ýò. 3. Øõ÷ïêïéíùíéêïß ðáñÜãïíôåò, üðùò ç Ýëëåéøç óõíáéóèçìáôéêÞò óýíäåóçò ôïõ ðáéäéïý ìå ôç ìçôÝñá êáôÜ ôç âñåöéêÞ êáé íçðéáêÞ çëéêßá, ç Ýëëåéøç óôïñãÞò áðü ôïõò ãïíåßò, Þ ç ðéèáíÞ êáêÞ êáôÜóôáóç õãåßáò ôïõ ðáéäéïý. 4. Ó÷ïëéêÝò áðáéôÞóåéò. Åßíáé áëÞèåéá ðùò ôï ó÷ïëåßï âáèìïëïãåß ôïõò ìáèçôÝò óýìöùíá ìå ôéò åðéäüóåéò ôïõò. Ïé ìáèçôÝò óõãêñßíïíôáé ìåôáîý ôïõò êáé üóï ôï ó÷ïëéêü óýóôçìá åßíáé áõóôçñü êáé ôï åðßðåäï ìÜèçóçò ôùí ìáèçôþí õøçëü, ôüóï üëï êáé ðåñéóóüôåñá ðáéäéÜ ìå ìáèçóéáêÝò äõó÷Ýñåéåò áíåõñßóêïíôáé. 5. ÊïéíùíéêÝò ó÷Ýóåéò. ÕðÜñ÷ïõí Üíèñùðïé ðïõ ëüãù ôçò ìåéïíåîßáò ôïõò åßíáé éäéáßôåñá óõìðáèåßò êáé üëïé ëßãïðïëý ðñïóðáèïýí íá ôïõò âïçèÞóïõí. ÊÜôé ôÝôïéï, üìùò, äåí óõìâáßíåé êáé ìå ôá ðáéäéÜ ðïõ ðáñïõóéÜæïõí ÌÄ, ðñïò ôá ïðïßá ôï êïéíùíéêü ðåñéâÜëëïí (ïéêïãÝíåéá, óõããåíåßò, ößëïé, ó÷ïëåßï, ê.ë.ð.) áíáðôýóóåé áñíçôéêÜ óõíáéóèÞìáôá êáé ðïëý åýêïëá ôá êáôáäéêÜæåé Þ ôá âÜæåé óôï ðåñéèþñéï. Ìå áõôÞ ôçí áíôéìåôþðéóç, áêüìá êáé ïñéáêÝò Þ åëáöñÝò ÌÄ åðéâáñýíïíôáé êáé åîåëßóóïíôáé ðñïò ÷åéñüôåñåò.

áíáöÝñïíôáé óôç óõ÷íüôçôá ôùí ÌÄ óôá äßãëùóóá ðáéäéÜ, áêñéâþò ãéáôß ç äéÜãíùóç óôéò ðåñéðôþóåéò áõôÝò åßíáé ðÜñá ðïëý äýóêïëç, êáèüôé ï åîåôáóôÞò èá ðñÝðåé íá âñåé åéäéêÝò äõóêïëßåò êáé

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

óôéò äýï ãëþóóåò. Êáé ôï åñþôçìá ðÜíôïôå ðáñáìÝíåé ôé èá åß÷å óõìâåß áí ôï ðáéäß äåí Þôáí õðï÷ñåùìÝíï íá ìïéñÜóåé ôçí ðñïóï÷Þ ôïõ êáé ôéò éêáíüôçôÝò ôïõ áíÜìåóá óôéò äýï ãëþóóåò. ‹ ÐáéäéÜ ìå êéíçôéêÞ äõóëåéôïõñãßá. ¸íáò Üëëïò ðëçèõóìüò

Ðïéá åßíáé ôá áßôéá ôùí ÌÄ; ÕðÜñ÷åé Ýíáò ìåãÜëïò áñéèìüò áéôéïëïãéêþí ðáñáãüíôùí ðïõ áöïñÜ ôï ßäéï ôï ðáéäß, ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ Þ êáé ôá äýï. Ç áíôßëçøç áõôÞ åßíáé ó÷åôéêÜ êáéíïýñéá, áëëÜ êáé éäéáßôåñá âïçèçôéêÞ óôçí êáôáíüçóç ôïõ ðñïâëÞìáôïò. Á. Ðåñéâáëëïíôéêïß ðáñÜãïíôåò, ïé ïðïßïé äéáêñßíïíôáé óå:

1.

Â. ÐáñÜãïíôåò ðïõ åîáñôþíôáé áðü ôçí õãåßá ôïõ ìáèçôÞ ÕðÜñ÷åé ìéá ðëçèþñá áðü ïñãáíéêÝò 120

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÌáèçóéáêÝò äõóêïëßåò

122

ðáèÞóåéò ïé ïðïßåò ìðïñåß íá ðñïêáëÝóïõí ìáèçóéáêü ðñüâëçìá óå Ýíá ðáéäß, üðùò: 1. Ãåíåôéêïß ðáñÜãïíôåò, üðùò äéÜöïñåò ÷ñùìïóùìéáêÝò äéáôáñá÷Ýò, íåõñïìåôáâïëéêÜ íïóÞìáôá, äõóãåíåôéêÜ óýíäñïìá, êëð. 2. ÅãêåöáëéêÞ âëÜâç, ðïõ ìðïñåß íá ðñïÝëèåé áðü äõóêïëßåò óôïí ôïêåôü (ðåñéãåííçôéêÞ áóöõîßá) ëïéìþîåéò ôïõ ÊÍÓ (ìçíéããßôéäá, åãêåöáëßôéäá, êëð.) Þ êñáíéïåãêåöáëéêÞ êÜêùóç. 3. Ôïîéêïß ðáñÜãïíôåò, ð.÷., êáôÜ÷ñçóç áëêïüë áðü ôç ìçôÝñá êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò åãêõìïóýíçò, êáêÞ äéáôñïöÞ, äçëçôçñéÜóåéò áðü öÜñìáêá, ê.Ü. 4. ÍåõñïëïãéêÝò äéáôáñá÷Ýò, üðùò åðéëçøßá, íåõñïåêöõëéóôéêÜ íïóÞìáôá, íåïðëáóßåò, ê.Ü. Ã. Áëëçëåðßäñáóç áéôéïëïãéêþí ðáñáãüíôùí (ðåñéâÜëëïí - ðáéäß) Óå êÜèå ðáéäß õðÜñ÷ïõí éäéáéôåñüôçôåò óôçí áíÜðôõîÞ ôïõ ôüóï âéïëïãéêÝò - ïñãáíéêÝò üóï êáé øõ÷éêÝò. Åßíáé äå ãåãïíüò üôé ç áíÜðôõîç ôïõ åýêïëá äéáôáñÜóóåôáé. ¼ðùò ðñïáíáöÝñèçêå, äõóìåíåßò ðåñéâáëëïíôéêÝò óõíèÞêåò ìðïñåß íá äéåõêïëýíïõí ôçí áíÜðôõîç ìáèçóéáêïý ðñïâëÞìáôïò, óå Ýíá ðáéäß ìå ïñéáêÝò Þ ÷áìçëÝò íïçôéêÝò éêáíüôçôåò üðùò áíôßóôñïöá êáëÝò óõíèÞêåò áðü ôï ðåñéâÜëëïí (ïéêïãÝíåéá, ó÷ïëåßï, ê.ë.ð.) ìðïñåß íá åðéäñÜóïõí èåôéêÜ, áðïôñÝðïíôáò ôçí åêäÞëùóÞ ôïõò.

ÐñÝðåé, ëïéðüí, íá ãßíåé áíôéëçðôü üôé ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò õðÜñ÷åé óõíäõáóìüò ðïëëáðëþí ðáñáãüíôùí ðïõ óõììåôÝ÷ïõí óôçí åêäÞëùóç ôùí ÌÄ.

Ðïéåò åßíáé ïé óõ÷íüôåñåò êëéíéêÝò åêäçëþóåéò ôùí ðáéäéþí ìå ÌÄ; Ç êëéíéêÞ åéêüíá ðáéäéþí ìå ÌÄ äåí åßíáé óáöþò ïñéïèåôçìÝíç, óõíåðþò êáíÝíá ðáéäß ìå ÌÄ äåí åßíáé üìïéï ìå Ýíá Üëëï ôï ïðïßï åìðßðôåé óôçí ßäéá ãåíéêÞ êáôçãïñßá. ÕðÜñ÷ïõí, üìùò, ãåíéêÜ üðùò êáé åéäéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ, ôá ïðïßá óõíáíôþíôáé áíÜëïãá ìå ôçí êýñéá äéáôáñá÷Þ. ÄçëáäÞ, ç êëéíéêÞ åéêüíá ìðïñåß íá ôñïðïðïéçèåß, áí ôï ðáéäß åìöáíßæåé äéáôáñá÷Þ óôï ëüãï Þ äéáôáñá÷Þ óôçí êéíçôéêüôçôá ôïõ Þ áí ç ÌÄ áöïñÜ åðß ìÝñïõò ó÷ïëéêÝò äñáóôçñéüôçôåò üðùò ôç ãñáöÞ, ôçí ïñèïãñáößá, ôçí áíÜãíùóç Þ ôá ìáèçìáôéêÜ. ÓõãêåêñéìÝíá, ïé óõíÞèåéò åêäçëþóåéò ÌÄ åßíáé:

ÃåíéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ: ‹ Ðáñáíïåß ðñïöïñéêÝò ïäçãßåò ‹ Îå÷íÜ åýêïëá ‹ Åßíáé áðïäéïñãáíùìÝíï ‹ Êéíåßôáé óõíÝ÷åéá ‹ Åßíáé ðïëý Þóõ÷ï êáé áðïìïíùìÝíï

ÃëùóóéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ:

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

‹ ÄéóôÜæåé êáé êïìðéÜæåé üôáí ìéëÜ

124

‹ ¸÷åé áäõíáìßá óôçí Ýêöñáóç

ÊéíçôéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ: ‹ ÐáñïõóéÜæåé êáêü óõíôïíéóìü êéíÞóåùí ‹ ¸÷åé ðñüâëçìá éóïññïðßáò ‹ Ëåßðåé ï ñõèìüò óôçí êßíçóç ‹ ¸÷åé áäõíáìßá óôï ãñÜøéìï

×áñáêôçñéóôéêÜ ó÷ïëéêÞò åðßäïóçò: Ïñèïãñáößá: ÷ñçóéìïðïéåß ëÜèïò óåéñÜ óôá ãñÜììáôá, áíôéóôñÝöåé ëÝîåéò Þ óõëëáâÝò ÃñÜøéìï: áñãåß, äåí ìÝíåé óôá üñéá ôçò ãñáììÞò, äåí ìðïñåß íá áíôéãñÜøåé áðü ôïí ðßíáêá êõñßùò, êáé ãñÜöåé ìáæß êåöáëáßá êáé ðåæÜ ãñÜììáôá ÄéÜâáóìá: ÷Üíåé ôç ãñáììÞ êáé áíáãêÜæåôáé íá ÷ñçóéìïðïéåß ôá äÜ÷ôõëá ãéá íá ðáñáêïëïõèÞóåé ìéá ãñáììÞ, äåí ñÝåé ç áíÜãíùóç, åðáíáëáìâÜíåé, ðáñáëåßðåé Þ ðñïóèÝôåé ëÝîåéò, äåí áãáðÜ ôï äéÜâáóìá ãåíéêÜ ÌáèçìáôéêÜ: óõíäõÜæåé ìå äõóêïëßá áñéèìü êáé óýìâïëï, äåí ìðïñåß íá èõìçèåß ôïõò âáóéêïýò êáíüíåò Üìåóá, ìðåñäåýåé ôá äéáóôÞìáôá êáé ôéò óåéñÝò, Ý÷åé äõóêïëßåò óôçí áíôßëçøç ôùí âáóéêþí êáíüíùí.

ÍÅÁ Ó×ÏËÉÊÇ ×ÑÏÍÉÁ ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ðñïåôïéìáóôåßôå êáôÜëëçëá ãéá ôéò áãïñÝò ôùí ó÷ïëéêþí åéäþí

126

Ç ðñïåôïéìáóßá ôçò ó÷ïëéêÞò ÷ñïíéÜò åßíáé, ßóùò, ìéá áðü ôéò ðéï äéáóêåäáóôéêÝò ðåñéüäïõò ãéá ôïõò ìéêñïýò ìáèçôÝò. Ç ðåñéÞãçóç óôçí ðïëý÷ñùìç áãïñÜ ôùí ôåôñáäßùí, ôùí ìïëõâéþí, ôùí âéâëßùí êáé ôùí Üëëùí ó÷ïëéêþí åéäþí óõíáñðÜæåé ôç öáíôáóßá ôùí ðáéäéþí. Ïé äéÜöïñåò åôáéñßåò ðáñáãùãÞò ó÷ïëéêþí åéäþí åêìåôáëëåýïíôáé áõôÞ ôç öáíôáóßá, ãéá íá äçìéïõñãÞóïõí, ðéèáíþ; óôá ðáéäéÜ ìáò, óôñåâëÜ êáôáíáëùôéêÜ ðñüôõðá êáé, ôåëéêÜ, íá ôá ïäçãÞóïõí, óôïí õðåñêáôáíáëùôéóìü. Áðü ôá åßäç, ðïõ ðñïùèïýíôáé óôçí áãïñÜ, áñêåôÜ åßíáé, åíôåëþò ðåñéôôÜ. ÁõôÜ ðïõ èåùñïýíôáé áðáñáßôçôá, ãéá Ýíá ìáèçôÞ, äéáôßèåíôáé, óå ðïëëÝò êáé äéáöïñåôéêÝò ðïéüôçôåò êáé ôéìÝò. Ç åðéëïãÞ ôùí ó÷ïëéêþí åéäþí ðñÝðåé íá âáóßæåôáé óôï áí áõôÜ ðëçñïýí ôéò ðñïûðïèÝóåéò, ðïõ èÝôåé ôï äéäáêôéêü ðñïóùðéêü, þóôå íá ãßíåôáé êáëýôåñá êáé åõêïëüôåñá ç äéåñãáóßá ôçò ìÜèçóçò, óôï ó÷ïëåßï êáé óôï óðßôé.

Ôï êüóôïò åðéâáñýíåé ôïí ïéêïãåíåéáêü ðñïûðïëïãéóìü ÂÝâáéá, ôá ó÷ïëéêÜ åßäç Ý÷ïõí Ýíá óçìáíôéêü êüóôïò êáé, ðïëëÝò öïñÝò, åðéâáñýíïõí, áñêåôÜ, ôïí ïéêïãåíåéáêü ðñïûðïëïãéóìü. Åßíáé êïéíÞ ç äéáðßóôùóç üôé ïé äéáöïñÝò ôéìþí, áíÜìåóá óôá áðëÜ ó÷ïëéêÜ êáé óôá ó÷ïëéêÜ, ðïõ åßíáé "ôçò ìüäáò", åßíáé ðïëëÝò öïñÝò áäéêáéïëüãçôá, ìåãÜëåò. Ïé ôéìÝò ðñïúüíôùí "äéáêïóìçìÝíùí" ìå óïýðåñ - Þñùåò êáé êáéíïôïìéêÜ ó÷Ýäéá, åßíáé ðïëý õøçëÝò. Ç áãïñÜ ó÷ïëéêþí åéäþí ìðïñåß íá åßíáé ìéá åìðåéñßá óõììåôï÷Þò êáé ìÜèçóçò, ôüóï ãéá ôï ãïíÝá üóï êáé ãéá ôï ìáèçôÞ. Åßíáé ìéá åõêáéñßá íá ðåñÜóïõí ìáæß Ýíá üìïñöï áðüãåõìá êáé íá ìÜèïõí ìå ðïéï ôñüðï íá êÜíïõí ÷ñÞóéìåò êáé åõ÷Üñéóôåò áãïñÝò.

ÍÝá ó÷ïëéêÞ ÷ñïíéÜ

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÓÕÌÂÏÕËÅÓ ÃÉÁ ÔÉÓ Ó×ÏËÉÊÅÓ ÓÁÓ ÁÃÏÑÅÓ

128

ÓõæçôÞóôå ìå ôï ðáéäß óáò êáé äþóôå ôïõ íá êáôáëÜâåé ôéò ðáãßäåò ôùí äéáöçìßóåùí, ãéá ôá ó÷ïëéêÜ åßäç êáèþò êáé ôïõò ôñüðïõò, ðïõ ïé äéÜöïñåò åôáéñåßåò ìáò ïäçãïýí, óôçí õðåñêáôáíÜëùóç. Åßíáé ðïëý âáóéêü, ëïéðüí, íá êáôáëÜâåé ôï ðáéäß üôé õðÜñ÷åé ìåãÜëç äéáöïñÜ, áíÜìåóá óôï ôé ðñáãìáôéêÜ ÷ñåéÜæåôáé, ãéá ôï ó÷ïëåßï êáé óôï ôé íïìßæåé üôé ÷ñåéÜæåôáé. ÐñÝðåé íá êáôáëÜâåé üôé ç "ïìïñöéÜ" ôùí ó÷ïëéêþí åéäþí äåí åßíáé áðáñáßôçôá óõíäåäåìÝíç ìå ôç ìüäá ôçò åðï÷Þò, áëëÜ, óßãïõñá, åðéâáñýíåé ôï ðïñôïöüëé ôçò ïéêïãÝíåéáò. ÁõôÞ ç ÷ñïíéêÞ ðåñßïäïò ìáò ðñïóöÝñåé ìéá áðü ôéò êáëýôåñåò åõêáéñßåò íá åîçãÞóïõìå, óôï ðáéäß ìáò, ôá óùóôÜ êáôáíáëùôéêÜ

ÄéåíÝñãåéá åëÝã÷ùí óôá ó÷ïëéêÜ åßäç Óôá âáóéêÜ ó÷ïëéêÜ åßäç (ôåôñÜäéá, ìïëýâéá, óôõëü ê.ë.ð.) ïé ôéìÝò áõîÜíïíôáé êÜèå ÷ñüíï, óå ðïóïóôü 3-5% ðåñßðïõ, åíþ ïé ôéìÝò ðñïúüíôùí "íÝïõ ôýðïõ" Þ ðñïúüíôùí "äéáêïóìçìÝíùí" ìå óïýðåñ - Þñùåò, ðïõ ðñïóåëêýïõí ðïëý ôá ðáéäéÜ êÜèå çëéêßáò, åßíáé éäéáßôåñá õøçëÝò. Äåí ðñÝðåé, íá åðçñåÜæïõí ôïõò ãïíåßò ïé ðñïóöïñÝò áëëÜ ïé áãïñÝò ôïõò ðñÝðåé íá ãßíïíôáé ìå âÜóç ôéò áíÜãêåò ôïõò. ÐñïêåéìÝíïõ íá ðáôá÷èïýí öáéíüìåíá áéó÷ñïêÝñäåéáò ôùí ó÷ïëéêþí åéäþí, äéåíåñãïýíôáé Ýëåã÷ïé, áðü ôéò áñìüäéåò Äéåõèýíóåéò ôùí Íïìáñ÷éáêþí ÁõôïäéïéêÞóåùí áíÜ ôçí ÅðéêñÜôåéá, ìåôÜ áðü ó÷åôéêÞ åãêýêëéï ôïõ Õðïõñãåßïõ ÁíÜðôõîçò. Ïé ôéìïëçøßåò óõíÞèùò ãßíïíôáé ç ìåí ðñþôç ùò ôéò 20 Éïõëßïõ 2009, ç äå äåýôåñç ùò ôéò áñ÷Ýò Áõãïýóôïõ 2009, åíþ ôá áðïôåëÝóìáôá óôÝëíïíôáé óôç ÃåíéêÞ Ãñáììáôåßá Åìðïñßïõ ìÝ÷ñé ôá ìÝóá Áõãïýóôïõ 2009. Ùóôüóï ïé Ýëåã÷ïé ôùí ó÷ïëéêþí åéäþí åðáíáëáìâÜíïíôáé ìÝ÷ñé êáé ôï ôÝëïò Áõãïýóôïõ.

ÍÝá ó÷ïëéêÞ ÷ñïíéÜ

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

áíáêýêëùóçò. Âñåßôå Ýíá ìÝñïò Þ ìßá óõóêåõáóßá óôçí ïðïßá èá öõëÜôå üëá ôá õëéêÜ ðïõ ìðïñïýí íá áíáêõêëùèïýí (ð.÷. ÷áñôéÜ ðïõ Ý÷åôå ãéá ðÝôáìá) êáé ìÜèåôå óôï ðáéäß íá ôá ðåôÜåé üëá åêåß. Ôáõôü÷ñïíá áãïñÜóôå óôï ðáéäß áíáêõêëùìÝíá êáé áíáêõêëþóéìá ó÷ïëéêÜ åßäç ðïõ åßíáé ðÜíôá åðßêáéñá.

130

Ç ëßóôá ôùí áãïñþí ÅôïéìÜóôå ìéá ëßóôá ìå üóá èåùñåßôáé áðáñáßôçôá. Óôç äéáäéêáóßá áõôÞ, ôï ðáéäß óáò ðñÝðåé íá óõììåôÝ÷åé. ¸ôóé üôáí ëåñèåé ç þñá ôùí áãïñþí èá áðïöýãåôå ôéò ðñïóôñéâÝò. Ôï ðáéäß ìðïñåß íá ðáñáóõñèåß áðü ôçí ðïéêéëßá ôçò áãïñÜò êáé íá æçôÞóåé íá áãïñÜóåôå êÜðïéá ðñÜãìáôá, ôá ïðïßá äåí åß÷áôå óõìðåñéëÜâåé, óôïí êáôÜëïãï. Áí èåùñåßôå üôé åßíáé ðåñéôôÜ ðñÝðåé íá áñíçèåßôå, Ýóôù êáé áí óôåíá÷ùñÞóåôå ôï ìéêñü óáò êáôáíáëùôÞ. ðñüôõðá êáé ôç óôÜóç æùÞò, ðïõ ðñÝðåé íá Ý÷åé áðÝíáíôé óôçí êáôáíÜëùóç.

ÐñïôéìÞóôå ôéò ðñïóöïñÝò ÁãïñÜóôå ôá áíáëþóéìá ó÷ïëéêÜ åßäç ìáæéêÜ. ÔåôñÜäéá, ìïëýâéá, óôõëü, ÷áñôß åêôýðùóçò êáé äéÜöïñá åßäç åõñåßáò êáôáíÜëùóçò ðùëïýíôáé óõíÞèùò óå ðñïóöïñÝò. Áí ëïéðüí ð.÷. ôá 10 ôåôñÜäéá óáò êïóôßæïõí ëéãüôåñï áðü ôá 7, ìç äéóôÜóåôå íá ôá áãïñÜóåôå. Áí ü÷é öÝôïò, èá ÷ñåéáóôïýí ôçí åðüìåíç ÷ñïíéÜ. Áí áãïñÜóåôå 10 ìïëýâéá óôçí ôéìÞ ôùí 5, ìçí áöÞóåôå ôï ðáéäß íá ÷ñçóéìïðïéÞóåé êáé ôá 10 ôáõôü÷ñïíá. Êñýøôå ôá ìéóÜ êáé åìöáíßóôå ôá üôáí ôá ðñþôá ôåëåéþóïõí. Ôïíßóôå óôï ðáéäß ôç óçìáóßá ôçò

Ðñïóï÷Þ óôéò åôéêÝôåò ÌåëåôÞóôå, ìå ðñïóï÷Þ, ôç óÞìáíóç ôùí ó÷ïëéêþí åéäþí. Äåí ðñÝðåé íá ðáñáóõñèåßôå áðü ôá ÷ñþìáôá êáé ôá ó÷Ýäéá ôùí ó÷ïëéêþí åéäþí áí äåí åßíáé êáôÜëëçëá ãéá ôï ðáéäß. Äåí ðñÝðåé íá õðï÷ùñÞóïõìå, óôçí ðßåóç ôïõ ðáéäéïý ìáò, íá ôïõ êÜíïõìå ôï ÷áôßñé.

ÅëÝãîôå ôéò ôéìÝò Ç äéåñåýíçóç ôçò áãïñÜò êáé ç óýãêñéóç ôéìþí ãéá ôï ßäéï åßäïò åßíáé áðáñáßôçôç, äéüôé ïé äéáöçìßóåéò, óõ÷íÜ, äåí áíôáðïêñßíïíôáé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá. Ïé êáíüíåò áóöÜëåéáò, ðïõ éó÷ýïõí ãéá ôá ðáé÷íßäéá êáé ôá Üëëá ðñïúüíôá éó÷ýïõí êáé ãéá ôá ó÷ïëéêÜ åßäç (çëéêßåò, ÷çìéêÜ, áðïìéìÞóåéò ê.ë.ð.)

Ç AÍÁÃÍÙÓÇ

óôç æùÞ ôïõ ðáéäéïý ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Áðïôåëåß óçìáíôéêü êïììÜôé ôçò øõ÷éêÞò õãåßáò ôïõ ðáéäéïý

132

Ôá ðáéäéÜ ðïõ äåí ìáèáßíïõí íá äéáâÜæïõí êáëÜ ìðïñïýí íá áðïêôÞóïõí óõíáéóèçìáôéêÜ ðñïâëÞìáôá êáé íá ðáñïõóéÜóïõí áðïêëßóåéò óôç óõìðåñéöïñÜ ôïõò. Äåí ðñÝðåé íá îå÷íÜôå üôé ïé éêáíüôçôåò ðïõ èá êáôáêôÞóåé ôï ðáéäß óôá ðñþôá ôïõ ÷ñüíéá, èá ôïõ åßíáé åîáéñåôéêÜ ÷ñÞóéìåò óå üëç ôçí õðüëïéðç æùÞ ôïõ. Ïé ðáñáêÜôù ôñüðïé èá óáò äåßîïõí ðþò ìðïñåßôå íá âïçèÞóåôå ôï ðáéäß óáò íá áíáðôýîåé ôéò áíáãíùóôéêÝò ôïõ äåîéüôçôåò.

ÄéáâÜóôå ôïõ éóôïñßåò 1.ÅíôÜîôå ôçí áíÜãíùóç óôï êáèçìåñéíü óáò

ðñüãñáììá. Áêüìá êáé ëßãá ëåðôÜ ôç ìÝñá èá Ý÷ïõí èåôéêü áðïôÝëåóìá. Êáé åðéðëÝïí áõôüò åßíáé Ýíáò õðÝñï÷ïò ôñüðïò ãéá íá äçìéïõñãÞóåôå éäéáßôåñç ó÷Ýóç ìå ôï ìéêñü óáò. 2.Áêüìá êé áí ôï ðáéäß óáò åßíáé óå çëéêßá ðïõ îÝñåé íá äéáâÜæåé ìüíï ôïõ, ìçí óôáìáôÜôå íá ôïõ äéáâÜæåôå äõíáôÜ. 3.ÅðéëÝîôå âéâëßá ðïõ îåðåñíïýí êÜðùò ôï åðßðåäü ôïõ ðïõ üìùò ìðïñåß íá êáôáëÜâåé êáé íá åêôéìÞóåé.

ÄéáâÜóôå ìáæß ìå ôï ðáéäß óáò Ôï ðáéäß ðïõ ìáèáßíåé íá äéáâÜæåé íá åîáóêÞóåé ôéò íÝåò ôïõ äåîéüôçôåò. Áí äéáâÜæåé êáëÜ, ç âñáäéíÞ áíÜãíùóç ìáæß óáò èá ôï êÜíåé íá

Ç áíÜãíùóç óôç æùÞ ôïõ ðáéäéïý áíáäåßîåé ôéò äõíáôüôçôÝò ôïõ. Áí óõíáíôÜ äõóêïëßåò, ç áíÜãíùóç óôï óðßôé èá ãßíåé ãéá áõôü áóöáëÝò êáôáöýãéï åîÜóêçóçò ìå Üíèñùðï ôçò åìðéóôïóýíçò ôïõ.

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ãßíåôå ôï ðñüôõðü ôïõ! Åßíáé ðïëý óçìáíôéêü ãéá ôï ðáéäß óáò íá óáò âëÝðåé íá åêôéìÜôå ôçí áíÜãíùóç. Áí âëÝðåé åóÜò Þ Üëëá ìÝëç ôçò ïéêïãÝíåéÜò óáò íá äéáâÜæåôå âéâëßá, åöçìåñßäåò êáé ðåñéïäéêÜ èá ìÜèåé üôé ç áíÜãíùóç åßíáé óçìáíôéêÞ êáé ðïëýôéìç.

×ñçóéìïðïéÞóôå ñýìåò, ðáé÷íßäéá êáé ôñáãïýäéá Åßíáé åîáéñåôéêüò ôñüðïò ãéá ôï ðáéäß óáò íá Ýñèåé óå åðáöÞ ìå Üëëåò ãëþóóåò. Ôá ðáñáäïóéáêÜ ôñáãïýäéá êáé ïé éóôïñßåò ìðïñïýí íá áõîÞóïõí ôéò éêáíüôçôåò åêìÜèçóçò ôïõ ðáéäéïý óáò.

ÆçôÞóôå ôç âïÞèåéá åéäéêþí Ïé åêðáéäåõôéêïß êáé ïé âéâëéïèçêÜñéïé ìðïñïýí íá óáò äþóïõí êÜðïéåò êáëÝò óõìâïõëÝò ãéá ôá âéâëßá ðïõ åßíáé êáôÜëëçëá ðñïóáñìïóìÝíá óôçí çëéêßá êáé ôçí áíáãíùóôéêÞ äåîéüôçôá ôïõ ðáéäéïý óáò. Åðßóçò, ôï ðñïóùðéêü ôùí âéâëéïðùëåßùí ìðïñåß íá áðïäåé÷ôåß éäéáßôåñá ÷ñÞóéìï.

ÅðéëÝîôå éóôïñßåò ìå ôéò ïðïßåò ìðïñåß íá ôáõôéóôåß Áí ôï ðáéäß óáò äõóêïëåýåôáé íá äéáâÜóåé, 134

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ç áíÜãíùóç óôç æùÞ ôïõ ðáéäéïý øÜîôå éóôïñßåò êáé åìðåéñßåò ôéò ïðïßåò ìðïñåß åýêïëá íá áíáãíùñßóåé.

êáôáóôçìÜôùí, áêüìá êáé ôá áèëçôéêÜ ôùí åöçìåñßäùí!

Ðçãáßíåôå ìáæß ôïõ óôç âéâëéïèÞêç Þ öôéÜîôå ìßá óðßôé óáò

Êëåßóôå ôéò ïèüíåò

ÃñÜøôå ôï ðáéäß óáò óôç âéâëéïèÞêç üóï ãßíåôáé ðéï íùñßò (áêüìá êáé ôá ìùñÜ Ý÷ïõí äéêáßùìá åããñáöÞò!). ÅíôÜîôå ôçí åðßóêåøç óôç âéâëéïèÞêç óôï ðñüãñáììÜ óáò. Óôï óðßôé, áí Ý÷åôå ðåñéóóüôåñá ðáé÷íßäéá áð' üôé âéâëßá, ôï ðáéäß èá óôñáöåß óôçí áíÜãíùóç áöïý äå èá Ý÷åé êÜôé Üëëï íá êÜíåé. Ìéá êáëÞ óêÝøç åßíáé íá äçìéïõñãÞóåôå Ýíáí Þñåìï êáé Üíåôï ÷þñï ãéá áíÜãíùóç.

ÄéáâÜæïíôáò ðáíôïý! Åíèáññýíåôå ôï ðáéäß óáò íá äéáâÜæåé ôéò ïäéêÝò óçìÜíóåéò, ôï ðßóù ìÝñïò áðü ôï êïõôß ôùí äçìçôñéáêþí, ôéò ðéíáêßäåò ôùí

ÄçìéïõñãÞóôå ÷ñüíï ãéá áíÜãíùóç ðåñéïñßæïíôáò ôï ÷ñüíï ðïõ ôï ðáéäß óáò âëÝðåé ôçëåüñáóç Þ ðáßæåé âéíôåïðáé÷íßäéá.

Ðñïôåßíåôå ôßôëïõò Âñåßôå âéâëßá êáôÜëëçëá ãéá ôçí çëéêßá ôïõ êáé áöÞóôå ôï ßäéï íá åðéëÝîåé. Áí äåí ôïõ êÜíåôå ðñïôÜóåéò, ßóùò ïäçãçèåß óå ëáíèáóìÝíåò åðéëïãÝò. Ìðïñåß íá åðéëÝîåé Þ ôï ðéï ìéêñü Þ ôï ðéï ìåãÜëï âéâëßï Þ áêüìá åêåßíï ðïõ Ý÷åé ôï ðéï öáíôá÷ôåñü åîþöõëëï. Åßíáé ðáéäéÜ ðïõ ãéá íá ìçí öáíïýí "ìéêñÜ" äéáëÝãïõí âéâëßá ðïëý äýóêïëá ãéá ôçí çëéêßá ôïõò. Ìéá êáëÞ êßíçóç åßíáé ç ôáêôéêÞ ôïõ: "¸íá èá äéáëÝîù åãþ, ôï Üëëï åóý".

ÊñáôÞóôå öÜêåëï áíÜãíùóçò ÖôéÜîôå "çìåñïëüãéï áíÜãíùóçò" Þ öôéÜîôå ìéá áðëÞ ëßóôá ìå ôéò åðéëïãÝò ôïõ ðáéäéïý óáò. Óôï çìåñïëüãéï, ôï ðáéäß èá ìðïñåß íá ãñÜöåé ôéò óêÝøåéò ôïõ êÜôù áðü ôï ôßôëï. ÂïçèÞóôå ôï íá öôéÜîåé ôç äéêÞ ôïõ ëßóôá, ðñÜãìá ðïõ èá ôïõ åðéôñÝøåé íá åîáóêçèåß êáé óôç ãñáöÞ.

Åíèáññýíåôå ôç ãñáöÞ ÁíÜãíùóç êáé ãñáöÞ, ðÜíå ìáæß. Ôï ðáéäß åîáóêåßôáé óôç ãñáöÞ öôéÜ÷íïíôáò ëßóôåò Þ ëåõêþìáôá, êñáôþíôáò çìåñïëüãéï Þ ãñÜöïíôáò óå ößëïõò êáé ìÝëç ôçò ïéêïãÝíåéáò.

ÁöÞóôå ôïõ ìåñéêü Ýëåã÷ï ãéá ôï ôé èá äéáâÜóåé êáé ðüôå Åßíáé óçìáíôéêü ùò ãïíåßò íá óôçñßæåôå ôï 136

Ç áíÜãíùóç óôç æùÞ ôïõ ðáéäéïý ðáéäß óáò üôáí áðïöáóßóåé íá äéáâÜóåé Ýíá ìåãÜëï âéâëßï. Ìðïñåßôå íá äéáâÜæåôå åíáëëÜî ìå ôï ðáéäß óáò Þ áíÜ ðáñÜãñáöï Þ óåëßäá. Åðßóçò, ìðïñåßôå íá "åñìçíåýåôå" ôçí éóôïñßá. Íá áöÞóåôå ôï ðáéäß óáò íá äéáâÜóåé ôï äéÜëïãï êáé åóåßò íá áöçãçèåßôå ôï õðüëïéðï êåßìåíï.

¼ôáí âïçèÜôå ôï ðáéäß óáò íá äéáâÜóåé, åðéêåíôñùèåßôå óôï íüçìá Ãéá íá äéáâÜóåé óùóôÜ èá ðñÝðåé íá êáôáëáâáßíåé ôï íüçìá ôïõ êåéìÝíïõ êé ü÷é íá îÝñåé áðëþò ôéò ëÝîåéò. Ìçí ôï äéáêüðôåôå, åêôüò êé áí ôá ëÜèç ôïõ åðçñåÜæïõí áñíçôéêÜ ôçí éêáíüôçôá êáôáíüçóçò. Óôï ôÝëïò ôçò ðáñáãñÜöïõ Þ ôïõ êåöáëáßïõ, åðéóôñÝøôå óôéò ëÝîåéò ðïõ äåí Þîåñå Þ ðïõ äõóêïëåýôçêå íá ðñïöÝñåé êáé êÜíôå ìáæß ôïõ ìéá åðáíÜëçøç.

138

Áí ôï ðáéäß óáò åßíáé áíõðüìïíï, âñåßôå âéâëßá ìå äñÜóç! Âéâëßá ìå óýíôïìá êåöÜëáéá Þ áöçãÞóåéò ìå óáóðÝíò èá ôï åíèáññýíïõí íá óõíå÷ßóåé ôçí áíÜãíùóç. ÐñïóèÝóôå Þ÷ïõò Þ âÜëôå öùíÞ óôïõò ÷áñáêôÞñåò ãéá íá êñáôÞóåôå æùíôáíü ôï åíäéáöÝñïí ôïõ.

Ðüôå èá Ýðñåðå íá óõìâïõëåõôåßôå åéäéêü: ‹ Áí ôï ðáéäß óáò äõóêïëåýåôáé íá ðáñáêïëïõèÞóåé áõôü ðïõ ôïõ ëÝôå ‹ Áí äõóêïëåýåôáé íá óõãêñáôÞóåé ëÝîåéò ðïõ èá Ýðñåðå íá ãíùñßæåé ‹ Áí åìöáíßæåé óùìáôéêÜ óõìðôþìáôá (ðüíïõò, äõóêïëßåò óôïí ýðíï) ‹ Áí áíáñùôéÝóôå ãéá ôçí üñáóç Þ ôçí áêïÞ ôïõ ‹ Áí ôï âëÝðåôå áã÷ùìÝíï Þ ëõðçìÝíï åðåéäÞ äåí ìðïñåß íá äéáâÜóåé.

ÅðéëÝîôå ôç óùóôÞ ó÷ïëéêÞ ôóÜíôá ÄéáâÜóôå ðùò ìðïñåß íá ìåôáöÝñåé Ýíáò ìáèçôÞò

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ôá “ó÷ïëéêÜ âÜñç” ìå áóöÜëåéá êáé ÷ùñßò åðéðôþóåéò óôçí õãåßá ôïõ

“

¸ñåõíåò áðü åðéóôÞìïíåò óôï ÷þñï ôçò õãåßáò Ýäåéîáí üôé ôï áíþôáôï åðéôñåðôü üñéï âÜñïõò ìéáò ó÷ïëéêÞò ôóÜíôáò ðñÝðåé íá áíáëïãåß ìå ôï 10% ôïõ âÜñïõò ôïõ ðáéäéïý. ¸íá üñéï ðïõ äõóôõ÷þò óõ÷íÜ îåðåñíéÝôáé áöïý Ýíáò ìáèçôÞò êïõâáëÜåé êáôÜ ìÝóï üñï ôóÜíôá 10 êéëþí ðïõ áíôéóôïé÷åß äçëáäÞ óôï 26% ôïõ óõíïëéêïý ôïõ âÜñïõò.

”

¸÷åé áðïäåé÷ôåß üôé ôï ìåãÜëï âÜñïò ôçò ôóÜíôáò åêôüò áðü ôï áßóèçìá êüðùóçò ðïõ äçìéïõñãåß óôï ìáèçôÞ, åðçñåÜæåé ôçí êáôáíÜëùóç ïîõãüíïõ êáé áõîÜíåé ôéò åíåñãåéáêÝò áðáéôÞóåéò ôïõ ïñãáíéóìïý. Åéäéêüôåñá, üðïõ ÷ñçóéìïðïéåßôáé óáêßäéï ôýðïõ ôá÷õäñüìïõ, Ý÷åé ðáñáôçñçèåß ðùò åðçñåÜæåôáé êáé ç ëåéôïõñãßá ôùí ðíåõìüíùí. Êé áõôü ãéáôß üôáí ôï ëïõñÜêé ôçò ôóÜíôáò ôïðïèåôçèåß äéáãþíéá óôï óôÝñíï, áóêåß ðéÝóåéò óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ èþñáêá óõìðéÝæïíôáò Ýôóé ôç èùñáêéêÞ êïéëüôçôá. Áêüìá, ôï õðåñâïëéêü âÜñïò ðñïêáëåß ìåôáâïëÝò óôç óôÜóç ôïõ áôüìïõ áíáãêÜæïíôáò óå êÜìøç äéÜöïñá óçìåßá ôïõ óþìáôïò (êïñìü, áõ÷Ýíá, êåöÜëé).

ÔïðïèÝôçóç êáé êáôáíïìÞ âÜñïõò ÃåíéêÜ, ç ôïðïèÝôçóç ôùí âéâëßùí ìÝóá óôçí ôóÜíôá ðñÝðåé íá ãßíåôáé Ýôóé þóôå ôï êÝíôñï âÜñïõò ôçò íá âñßóêåôáé üóï ôï äõíáôüí ðéï êïíôÜ óôçí ìÝóç. Ç ìÝóç, 140

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÅðéëÝîôå ôç óùóôÞ ó÷ïëéêÞ ôóÜíôá

142

ëåéôïõñãåß ùò ôï êÝíôñï óôï ïðïßï áóêïýíôáé üëåò ïé äõíÜìåéò êáôÜ ôçí Üñóç Þ ìåôáöïñÜ åíüò öïñôßïõ. ¼óï ìåãáëýôåñç åßíáé ç áðüóôáóç áðü ôç ìÝóç ôüóï ìåãáëýôåñåò åßíáé ïé ñïðÝò ðïõ áíáðôýóóïíôáé êáé êáôáðïíïýí ôç óðïíäõëéêÞ óôÞëç. Åðßóçò, ç êáôáíïìÞ ôïõ âÜñïõò èá ðñÝðåé íá åßíáé ïìïéüìïñöç, ìå ôçí ôïðïèÝôçóç ôùí ðéï âáñéþí âéâëßùí óôï ðßóù ìÝñïò ôçò ôóÜíôáò.

Ôñüðïò ìåôáöïñÜò Õðïëïãßæåôáé üôé ç ðëåéïíüôçôá ôùí ìáèçôþí ìåôáöÝñïõí ôçí ôóÜíôá ôïõò ìå ëÜèïò ôñüðï. Ôá ðéï óõíçèéóìÝíá ëÜèç ðïõ ðáñáôçñïýíôáé åßíáé: 1) Ç ìåôáöïñÜ ôçò ôóÜíôáò ìå ôïí Ýíá þìï. 2) Ç õðåñâïëéêÞ ÷áëÜñùóç ôùí éìÜíôùí åîÜñôçóçò (ëïõñÜêéá) êáé ç óôÞñéîç ôçò ôóÜíôáò óôçí ðåñéï÷Þ ôùí ãëïõôþí. 3) Ç õðåñâïëéêÞ óýóöéîç ôùí éìÜíôùí åîÜñôçóçò. 4) Ç ìç ÷ñçóéìïðïßçóç ôùí åñãïíïìéêþí ÷áñáêôçñéóôéêþí ôïõ óáêéäßïõ, åöüóïí áõôÜ ðñïóöÝñïíôáé.

Óõ÷íüôçôá êáé äéÜñêåéá ìåôáöïñÜò ¸íáò åîßóïõ óçìáíôéêüò ðáñÜãïíôáò åßíáé ç óõ÷íüôçôá êáé ç äéÜñêåéá ìåôáöïñÜò ôçò ó÷ïëéêÞò ôóÜíôáò. Ïé ìáèçôÝò áíáãêÜæïíôáé íá êïõâáëïýí ôçí ôóÜíôá ôïõò êáèçìåñéíÜ ãéá ôïõëÜ÷éóôïí 20 ëåðôÜ. Ôï ãåãïíüò áõôü åêôüò áðü ôçí êüðùóç ëüãù óôáôéêÞò öüñôéóçò, åõíïåß ôçí

åìöÜíéóç äéáôáñá÷þí ðïõ äñïõí óõóóùñåõôéêÜ. ÓõãêåêñéìÝíá, ôñáõìáôéóìïß ðïõ åíäÝ÷åôáé íá óõìâïýí ëüãù ôçò åðáíáëáìâáíüìåíçò êáôáðüíçóçò, óõóóùñåýïíôáé êáé åìöáíßæïíôáé áñãüôåñá ìå ðïëý óïâáñüôåñç ìïñöÞ.

Åëá÷éóôïðïéåßóôå ôïí êßíäõíï Ï üãêïò êáé ôï âÜñïò ôçò ó÷ïëéêÞò ôóÜíôáò äåí Ý÷åé óôáìáôÞóåé íá áõîÜíåôáé ìå ôá ÷ñüíéá. Ç äéäáêôÝá ýëç ìåãáëþíåé ìå áðïôÝëåóìá ï ìáèçôÞò íá ÷ñåéÜæåôáé ðåñéóóüôåñï åêðáéäåõôéêü õëéêü. Ïé êáëÝò åðéäüóåéò óôï ó÷ïëåßï åßíáé åõ÷Þò Ýñãïí üìùò ç õãåßá ôùí ìáèçôþí åßíáé áíáðüóðáóôç ðñïôåñáéüôçôá. Åóåßò ùò ãïíåßò êáëåßóôå, åêôüò ôùí Üëëùí, íá åëáöñýíåôáé ôïõò þìïõò ôïõ ìéêñïý óáò þóôå íá êÜíåôå ðéï åõ÷Üñéóôç êáé áðïôåëåóìáôéêÞ ôç ìáèçóéáêÞ åìðåéñßá. Ïé ðáñáêÜôù óõìâïõëÝò, ìðïñåß íá óáò öáíïýí ÷ñÞóéìåò.

ÅðéëïãÞ ôóÜíôáò Äåßîôå ìåãáëýôåñç ðñïóï÷Þ óôçí áãïñÜ ôçò ôóÜíôáò ôïõ ìéêñïý óáò. ÅðéëÝîôå ôçí ðéï åëáöñéÜ êáé åêåßíç ðïõ ôáéñéÜæåé óôçí ðëÜôç êáé ôç ìïñöïëïãßá ôïõ ðáéäéïý óáò. Ìéá êáëÞ åíáëëáêôéêÞ åßíáé ç ôóÜíôåò ìå ñïäÜêéá. Åðßóçò, ïé óýã÷ñïíåò ôóÜíôåò Ý÷ïõí êÜðïéá öùôÜêéá Þ Üëëá öùóöïñßæïíôá äéáêñéôéêÜ

ÅðéëÝîôå ôç óùóôÞ ó÷ïëéêÞ ôóÜíôá ãéá íá åßíáé ïñáôü ôï ðáéäß êáé êáôÜ ôç ìåôáöïñÜ ôïõ.

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ìéêñü âÜñïò Öñïíôßóôå þóôå ôï ðáéäß óáò íá êïõâáëÜåé ìáæß ôïõ ôá áðïëýôùò áðáñáßôçôá. ÌÜèåôÝ ôïõ íá åôïéìÜæåé ôçí ôóÜíôá ôïõ áðü ôçí ðñïçãïõìÝíç þóôå íá Ý÷åé ôï ÷ñüíï íá åðéëÝîåé ðïéá ðñÜãìáôá üíôùò èá ÷ñåéáóôåß. ÅðéðëÝïí, åöüóïí óôï ó÷ïëåßï õðÜñ÷ïõí áôïìéêÜ åñìÜñéá, ìðïñåß íá áöÞíåé ôá âéâëßá ðïõ äå ÷ñåéÜæåôáé åêåß. Ôá ðáéäéÜ óõíçèßæïõí íá ðáßñíïõí ìáæß ôïõò áíôéêåßìåíáðáé÷íßäéá ðïõ åßíáé ðïëý ôçò ìüäáò êáé äå èÝëïõí íá ôá áðï÷ùñéóôïýí ïýôå óôï ó÷ïëåßï. Ôï ðñüâëçìá åßíáé üôé óôçí ðëåéïøçößá ôïõò åßíáé âáñéÜ ïðüôå äõó÷åñáßíïõí ôçí üëç êáôÜóôáóç. ÐñïóðáèÞóôå íá åîçãÞóåôå óôï ðáéäß óáò üôé äåí åßíáé áíÜãêç íá ôçí êñáôÜåé üëç ôçí þñá. Óôç óôÜóç ôïõ ó÷ïëéêïý ð.÷ ðñÝðåé íá ôçí âãÜæåé, ôï ßäéï êáé êáôÜ ôç ìåôáöïñÜ ôïõ. Óôü÷ïò åßíáé íá ôçí êñáôÜåé üóï ôï äõíáôüí ëéãüôåñï êáé ðÜíôá ðåñáóìÝíç êáé óôïõò äýï þìïõò.

Ôýðïé ó÷ïëéêÞò ôóÜíôáò Ïé ðïéêéëßá óôá ó÷Ýäéá êáé ôá ÷ñþìá åßíáé äåäïìÝíç êáé áíÜëïãç ìå ôç ìüäá êÜèå åðï÷Þò. Ôñåéò åßíáé üìùò ïé âáóéêïß ôýðïé ôóÜíôáò: 144

ÔóÜíôåò ìå ëïõñÜêéá ðëÜôçò ðïõ åöáñìüæïõí óôïõò 2 þìïõò Áõôïý ôïõ åßäïõò ïé ôóÜíôåò áðáíôþíôáé óõ÷íüôåñá óôá ó÷ïëåßá. ÅÜí ôïðïèåôçèïýí óùóôÜ êáé ðñïóöÝñïõí ðñüóèåôá åñãïíïìéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ üðùò ë.÷. ëïõñÜêé ìÝóçò åíäåßêíõíôáé ãéá ôç ìåôáöïñÜ ôïõ ó÷ïëéêïý åîïðëéóìïý. ÔóÜíôåò ôýðïõ ôá÷õäñüìïõ Áõôïý ôïõ åßäïõò ïé ôóÜíôáò ðñïôéìïýíôáé áðü ìáèçôÝò Ãõìíáóßïõ êáé Ëõêåßïõ ãéá ëüãïõò êáèáñÜ áéóèçôéêïýò. Ùóôüóï ïé Ýñåõíåò Ý÷ïõí åíï÷ïðïéÞóåé ôéò óõãêåêñéìÝíåò ôóÜíôåò ãéá ôçí åìöÜíéóç äéÜöïñùí äéáôáñá÷þí óôçí óôÜóç ôùí ìáèçôþí (áóõììåôñßá þìùí, êÜìøç êáé óôñÝøç ôïõ êïñìïý). ÔóÜíôåò óôõë ôñüëåú ÌåôÜ áðü ôçí äçìïóéüôçôá ðïõ Ýëáâå ôï èÝìá ìå ôéò ó÷ïëéêÝò ôóÜíôåò ïé ãïíåßò óôñÝöïíôáé óå åíáëëáêôéêÜ åßäç ôóáíôþí. Ìïëïíüôé ïé ôóÜíôåò áõôÝò äéáêñßíïíôáé ãéá ôçí åõêïëßá ìåôáöïñÜò äåí Ý÷åé äéåîá÷èåß êÜðïéá Ýñåõíá ó÷åôéêÜ ìå ôéò ìáêñïðñüèåóìåò åðéðôþóåéò ðïõ ìðïñåß íá Ý÷ïõí óôïõò ìáèçôÝò. Ïé åðéëïãÝò åßíáé óßãïõñá ðïëëÝò. Ãéá ôç óùóôÞ üìùò åðéëïãÞ ðñÝðåé íá èõìüìáóôå üôé ç ó÷ïëéêÞ ôóÜíôá åßíáé åêôüò áðü åñãáëåßï êáé ôï ãíùóôéêü "êáôáöýãéï" ôïõ ìáèçôÞ êáé áõôü ïöåßëåé íá åßíáé áóöáëÝò.

êáé ÄÅËÔÉÁ

ÐáéäéÜ

ÅÉÄÇÓÅÙÍ

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÁðáãïñåõìÝíïò óõíäõáóìüò Þ ðáí ìÝôñïí Üñéóôïí;

146

åéäÞóåùí ìðïñåß íá ìçí åßíáé ôåëéêÜ ôüóï åðéêßíäõíá üóï íïìßæïõìå üëïé.

Ðþò áíôéëáìâÜíïíôáé ôá ðáéäéÜ ôéò åéäÞóåéò Óå áíôßèåóç ìå ôéò ôáéíßåò Þ ôá øõ÷áãùãéêÜ ðñïãñÜììáôá, ôá äåëôßá åéäÞóåùí åßíáé áëçèéíÜ. ÁíÜëïãá üìùò ìå ôçí çëéêßá êáé ôï åðßðåäï ùñéìüôçôÜò ôïõ, Ýíá ðáéäß ìðïñåß íá êáôáëÜâåé Þ íá ìçí êáôáëÜâåé ôç äéáöïñÜ ìåôáîý öáíôáóßáò êáé ðñáãìáôéêüôçôáò. ¼ôáí Ýíá ðáéäß ùóôüóï öôÜóåé óôçí çëéêßá ôùí 7-8, ü, ôé âëÝðåé óôçí ôçëåüñáóç ôïõ öáßíåôáé ðïëý áëçèéíü. Ãéá ìåñéêÜ ðáéäéÜ, ç ðáñáóôáôéêüôçôá ìéáò óõíáñðáóôéêÞò éóôïñßáò ìðïñåß íá åóùôåñéêïðïéçèåß êáé íá ìåôáôñáðåß óå êÜôé ðïõ ìðïñåß íá óõìâåß óôïí ßäéï ôïõò ôïí åáõôü. ¸íá ðáéäß ðïõ ðáñáêïëïõèåß ìßá åßäçóç Ïé óêçíÝò âßáò êáé êáôáóôñïöþí ðïõ ðñïâÜëëïõí äéáñêþò ôá äåëôßá åéäÞóåùí, ìðïñåß íá ôáñÜîïõí Ýíá ìéêñü ðáéäß êáé íá åðéäñÜóïõí áñíçôéêÜ óôçí øõ÷ïëïãßá

ó÷åôéêÜ ìå Ýíá âïìâáñäéóìü ëåùöïñåßïõ Þ ôñÝíïõ, ìðïñåß íá áíçóõ÷Þóåé áí èá ìðïñïýóå íá óõìâåß êÜôé ôÝôïéï êáé óå åêåßíï.

êáé ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõ. Áð' ôçí Üëëç, Ýíá

Ï "áëçèéíüò" êüóìïò

ðáéäß ðïõ äåí ðáñáêïëïõèåß ðïôÝ åéäÞóåéò,

Ïé öõóéêÝò êáôáóôñïöÝò Þ ïé éóôïñßåò

÷Üíåé ôç äõíáôüôçôá íá ãíùñßóåé ôïí

êáôáóôñïöÞò, ðñïóùðïðïéïýíôáé ìå ôïí

êüóìï ðïõ ôï ðåñéâÜëëåé. Ìå ôçí

ßäéï ôñüðï. ¸íá ðáéäß óôç Ìáóá÷ïõóÝôç

êáôÜëëçëç ãïíéêÞ êáèïäÞãçóç, ôá äåëôßá

ðïõ âëÝðåé ìéá ðëçììýñá íá êáôáðßíåé Ýíá

ÐáéäéÜ êáé äåëôßá åéäÞóåùí ìéá áíáêñéâÞ åéêüíá ôïõ ðþò åßíáé ï êüóìïò êáé ç êïéíùíßá.

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ãéáôß åßíáé óçìáíôéêü íá óõæçôÜìå ìå ôá ðáéäéÜ ìáò áõôÜ ðïõ âëÝðïõí óôéò åéäÞóåéò;

óðßôé åîáéôßáò åíüò ôõöþíá óôç ËïõéæéÜíá, ìðïñåß íá îáãñõðíÞóåé áíçóõ÷þíôáò áí ôï äéêü ôïõ óðßôé èá êáôáöÝñåé íá óôáèåß üñèéï ìåôÜ ôç âñï÷Þ. ¸íá ðáéäß óôï ÓéêÜãï ðïõ âëÝðåé ôçí åßäçóç ãéá ôçí åðßèåóç óôï ìåôñü ôïõ Ëïíäßíïõ, ìðïñåß íá öïâçèåß íá ÷ñçóéìïðïéÞóåé ôá ÌÝóá ÌáæéêÞò ÌåôáöïñÜò ôçò ðåñéï÷Þò ôïõ. Ç ôçëåüñáóç óõññéêíþíåé ôïí êüóìï êáé ôïí öÝñíåé óôï óáëüíé ìáò. Êáèþò åðéêåíôñþíåôáé óå âßáéåò éóôïñßåò, ç ôçëåüñáóç ðñïùèåß åðßóçò ôï óýíäñïìï ôïõ "êáêïý êüóìïõ" êáé äßíåé óôá ðáéäéÜ

148

Ùò åíÞëéêåò, âáóéæüìáóôå óôéò åéäÞóåéò ùò âáóéêÞ ðçãÞ ðëçñïöüñçóçò ãéá ôïí êüóìï üðïõ æïýìå. Ç ðåñéãñáöÞ ôùí ãåãïíüôùí áíÜ ôïí êüóìï, åßôå ðáñáêïëïõèþíôáò ôï âñáäéíü äåëôßï åéäÞóåùí, Þ ôá äåëôßá ôçò äïñõöïñéêÞò ôçëåüñáóçò, ìðáßíåé óôï óðßôé ìáò 24 þñåò ôï 24ùñï. Áõôüò ï óõíå÷Þò âïìâáñäéóìüò ìðïñåß íá åßíáé áöüñçôïò ãéá ôïõò åíÞëéêåò, áëëÜ åîáéñåôéêÜ ôñïìáêôéêüò ãéá ôá ìéêñÜ ðáéäéÜ. Ïé åíÞëéêåò äåí óõíåéäçôïðïéïýí ðùò ðïëëÜ ðáéäéÜ äéáâÜæïõí åöçìåñßäá Þ ðáñáêïëïõèïýí äåëôßá åéäÞóåùí. ÅðéðëÝïí, óêåöôåßôå ôéò ðéèáíüôçôåò ðïõ Ý÷åé Ýíá ðáéäß íá åêôåèåß óôá íÝá ôçò çìÝñáò. ºóùò áêïýóåôå ñáäéüöùíï ôï ðñùß óôï áõôïêßíçôï, ðçãáßíïíôáò ôï ðáéäß óôï ó÷ïëåßï. ¹ ìðïñåß íá åêôåèåß áðü ìüíï ôïõ óå Ýíá Ýêôáêôï äåëôßï, ôçí þñá ðïõ ðáñáêïëïõèåß ôçí áãáðçìÝíç ôïõ êùìùäßá. Áêüìç êáé áí áðïöýãåôå íá åêèÝóåôå ôá ðáéäéÜ óáò óôéò åéäÞóåéò, èá ìÜèïõí ôá ôåëåõôáßá íÝá áð' ôïõò ößëïõò ôïõò.

Ðþò íá ðñïóôáôÝøåôå ôï ðáéäß óáò; ¼ðùò åßíáé öõóéêü, ïé åéäÞóåéò åßíáé äåëåáóôéêÝò ãéá ôá ðáéäéÜ. Ôï ìÝóï äåëôßï åéäÞóåùí ðåñéÝ÷åé ôüóç âßá, óåî êáé äñÜóç, üóç üëá ìáæß ôá ðéï äçìïöéëÞ

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÐáéäéÜ êáé äåëôßá åéäÞóåùí

150

ôçëåïðôéêÜ øõ÷áãùãéêÜ ðñïãñÜììáôá. Óå áíôßèåóç ìå áõôÜ ôá ðñïãñÜììáôá üìùò, ïé åéäÞóåéò åßíáé áëçèéíÝò êáé äåß÷íïõí Þ ëÝíå ðñÜãìáôá ðïõ ìðïñåß íá åßíáé ðïëý ðáñáóôáôéêÜ Þ Ýíôïíá ãéá Ýíá ðáéäß.

ÅðéðëÝïí, ðïëëÜ ëïãïôå÷íéêÜ ðñïãñÜììáôá åíèáññýíïõí ôïõò ãïíåßò êáé ôá ðáéäéÜ íá äéáâÜæïõí ìáæß åöçìåñßäá ãéá íá áíáðôýîåé ôï ðáéäß ãëùóóéêÝò éêáíüôçôåò êáé íá óõíçèßóåé óôï äéÜâáóìá.

Ç êáôÜëëçëç åðéëïãÞ

Ôáõôü÷ñïíá, ôá íÝá ôçò çìÝñáò, ìðïñïýí íá äçìéïõñãÞóïõí óôï ðáéäß áéþíéá óôåñåüôõðá, Þ êáé íá ôá èõìþóïõí Þ íá ôá ôñïìÜîïõí. Ìéëþíôáò óôá ðáéäéÜ ìáò óõ÷íÜ êáé áðü ìéêñÞ çëéêßá ãéá ôá íÝá êáé ôéò åéêüíåò óôéò ïðïßåò åêôßèåíôáé ìÝóù ôùí äåëôßùí åéäÞóåùí, ôá âïçèÜìå íá êáôáëÜâïõí êáëýôåñá ôïí êüóìï ðïõ ôá ðåñéâÜëëåé. ÁõôÞ ç åðéêïéíùíßá åßíáé åîáéñåôéêÜ óçìáíôéêÞ üôáí ôï ðáéäß åêôßèåôáé óå óêëçñÜ èÝìáôá üðùò ç âßá, ôï óåî, ôá íáñêùôéêÜ êáé ôï áëêïüë, ï èÜíáôïò êáé ôï äéáæýãéï.

Ùò ãïíåßò, ìüíï åóåßò ìðïñåßôå íá áðïöáóßóåôå ðïéá íÝá åßíáé êáôÜëëçëá ãéá ôá ðáéäéÜ óáò. Áí ÷ñçóéìïðïéçèïýí óùóôÜ, ôá äåëôßá åéäÞóåùí ìðïñïýí íá ìÜèïõí óôá ðáéäéÜ ðïëëÜ èåôéêÜ ðñÜãìáôá ãéá ôïí êüóìï. Ç ãíþóç êáé ç êáôáíüçóç ôùí åéäÞóåùí, ìðïñåß íá äéäÜîåé óôá ðáéäéÜ ôçí áßóèçóç üôé áíÞêïõí óôçí êïéíùíßá êáé Ý÷ïõí êïéíùíéêÞ åõèýíç. Óôá ðåñéóóüôåñá äçìïôéêÜ ó÷ïëåßá, ïé äÜóêáëïé áðáéôïýí áð' ôá ðáéäéÜ íá ðáñáêïëïõèïýí ïñéóìÝíåò åéäÞóåéò ãéá åâäïìáäéáßá ìáèÞìáôá ãýñù áð' ôçí ôñÝ÷ïõóá åðéêáéñüôçôá.

Ðþò íá óõæçôÜôå ìå ôá ðáéäéÜ óáò ãéá ôéò åéäÞóåéò; Ôï ðñþôï âÞìá åßíáé íá êáôáíïÞóïõí ôá ðáéäéÜ ðþò ëåéôïõñãïýí ïé åéäÞóåéò. Åßíáé óçìáíôéêü íá Ý÷åôå êáôÜ íïõ ôá ðáñáêÜôù üôáí óõæçôÜôå ìå ôï ðáéäß ãéá áõôÜ ðïõ âëÝðåé óôï äåëôßï: Ïé åéäÞóåéò åóôéÜæïõí óôï áóõíÞèéóôï. Ðáñüôé áõôü åßíáé ðñïöáíÝò ãéá ôïõò åíÞëéêåò, ôá ðáéäéÜ äõóêïëåýïíôáé íá ôï êáôáëÜâïõí. ÓðÜíéá èá äåßôå åéäÞóåéò ðïõ íá åðéêåíôñþíïíôáé óôá ÷éëéÜäåò áåñïðëÜíá ðïõ áðïãåéþíïíôáé êáé ðñïóãåéþíïíôáé ìå áóöÜëåéá

ÐáéäéÜ êáé äåëôßá åéäÞóåùí

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

êáèçìåñéíÜ. ¼ôáí üìùò ìßá áð' áõôÝò ôéò ÷éëéÜäåò ðôÞóåéò ðÜåé óôñáâÜ êáé ôï áåñïðëÜíï ðÝóåé, ôï íÝï ãßíåôáé ðñùôïóÝëéäï. Óõ÷íÜ, ç êÜëõøç óõãêåêñéìÝíùí èåìÜôùí åßíáé äõóáíÜëïãç ìå ôç óõ÷íüôçôÜ ôïõò óôçí ðñáãìáôéêÞ æùÞ.

ÐñáêôéêÝò óõìâïõëÝò Áí åðéâëÝðåôå ôï ðáéäß óáò ôçí þñá ðïõ âëÝðåé ôçëåüñáóç, ìðïñåßôå íá åëÝãîåôå êáôÜ ðïëý ôï ôé âëÝðåé êáé áêïýåé. Áêïëïõèïýí ïñéóìÝíåò ÷ñÞóéìåò óõìâïõëÝò ãéá íá âïçèÞóåôå ôï ðáéäß óáò: ‹ Áíáãíùñßóôå üôé ïé åéäÞóåéò äå ÷ñåéÜæåôáé íá

ðåñéÝ÷ïõí åéêüíåò ðïõ ôáñÜæïõí. Ôá ðñïãñÜììáôá ôçò êñáôéêÞò ôçëåüñáóçò, ïé åöçìåñßäåò Þ ôá ðåñéïäéêÜ-åöçìåñßäåò ðïõ Ý÷ïõí ó÷åäéáóôåß áðïêëåéóôéêÜ ãéá ðáéäéÜ, ìðïñåß íá åßíáé ëéãüôåñá ãëáöõñÜ óôïí ôñüðï ðëçñïöüñçóçò êáé ðåñéãñáöÞò. ‹ ÓõæçôÞóôå ôáêôéêÜ ìå ôï ðáéäß óáò ôá íÝá ôçò çìÝñáò Þ ôçò åâäïìÜäáò. ÂïçèÞóôå ôï íá óêåöôåß ìÝóá áðü éóôïñßåò ðïõ áêïýåé. ÑùôÞóôå ôï ôé óêÝöôåôáé ãéá áõôÝò ôéò éóôïñßåò. ÑùôÞóôå ôï ðþò ðéóôåýåé üôé óõíÝâçóáí áõôÝò ïé éóôïñßåò. Ôá åñùôÞìáôá áõôÜ èá åíèáññýíïõí ìßá óõæÞôçóç êáé ãéá èÝìáôá ðïõ äåí Ý÷ïõí ó÷Ýóç ìå ôéò åéäÞóåéò. ‹ ÂÜëôå ôéò éóôïñßåò ôùí äåëôßùí åéäÞóåùí óôï êáôÜëëçëï ðëáßóéï. Äåßîôå óôï ðáéäß ðùò ïñéóìÝíåò éóôïñßåò åßíáé ìåìïíùìÝíåò êáé åîçãÞóôå ôïõ ðþò ç ìßá éóôïñßá ó÷åôßæåôáé ìå ôçí Üëëç, Ýôóé þóôå íá êáôáëÜâåé êáëýôåñá áõôÜ ðïõ áêïýåé. Äéåõñýíåôå ôç óõæÞôçóç áðü ìéá åíï÷ëçôéêÞ åßäçóç óå ìéá åõñýôåñç êïõâÝíôá: ÷ñçóéìïðïéÞóôå ãéá ðáñÜäåéãìá ôçí éóôïñßá ìéáò Ýöçâçò ìçôÝñáò ðïõ óêïôþíåé ôï ìùñü ôçò, ùò åõêáéñßá íá ìéëÞóåôå óå Ýíáí ðñïÝöçâï ãéá ôçí áíôéóýëëçøç Þ ôéò Üëëåò åðéëïãÝò ðïõ èá åß÷å áõôÞ ç ãõíáßêá. ‹ ÐáñáêïëïõèÞóôå ôéò åéäÞóåéò ìáæß ìå ôï ðáéäß óáò ãéá íá "öéëôñÜñåôå" ôéò éóôïñßåò. ‹ Êñßíåôå ðïý åßíáé áðáñáßôçôç çêáèïäÞãçóç êáé ç åîÞãçóç.

152

Ôá÷õäñïìéêü ÔáìéåõôÞñéï êáé óôïí ðñüåäñü ôïõ Óõã÷áñçôÞñéá óôï

¢ããåëï Öéëéððßäç ãéá ôçí åíÝñãåéÜ ôïõ íá ðñóöÝñåé ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÄÙÑÅÁÍ ó÷ïëéêÝò ôóÜíôåò

158

ìå åîïðëéóìü óå üëïõò ôïõò ìáèçôÝò ôçò Á´ Äçìïôéêïý Ôçí îå÷ùñéóôÞ êáé ïõóéþäç ðñùôïâïõëßá íá ìïéñÜóåé ó÷ïëéêü åîïðëéóìü óå üëïõò ôïõò ìáèçôÝò Á' äçìïôéêïý áíÝëáâå ôï Ôá÷õäñïìéêü ÔáìéåõôÞñéï åíüøåé ôçò íÝáò ó÷ïëéêÞò ÷ñïíéÜò. Óôï ðëáßóéï ôïõ ðñïãñÜììáôïò Êïéíùíßá Åõèýíçò-Ðáéäåßá, ôï ÔÔ Hellenic Postbank èá ðñïóöÝñåé ó÷ïëéêÝò ôóÜíôåò, ìïëýâéá, ìáñêáäüñïõò, îýóôñåò, êïõìðáñÜäåò êáé Ýíá ðáñáìýèé ãéá ôçí áðïôáìßåõóç, óå üëá ôá ðáéäéÜ ðïõ èá êáèßóïõí öÝôïò ãéá ðñþôç öïñÜ óôá èñáíßá. Ç ðñïóöïñÜ êáëýðôåé ðåñéóóüôåñïõò áðü 100.000 ìáèçôÝò Á' äçìïôéêïý, óå ìßá ðñïóðÜèåéá ôïõ ôñáðåæéêïý ïñãáíéóìïý íá óõíäñÜìåé óôéò ïéêïíïìéêÝò õðï÷ñåþóåéò ôùí íÝùí ãïíéþí, üðùò äéåõêñßíéóå ï Ðñüåäñïò ôïõ Ôá÷õäñïìéêïý Ôáìéåõôçñßïõ ê. ¢ããåëïò Öéëéððßäçò, êáôÜ ôç äéÜñêåéá óõíÝíôåõîçò Ôýðïõ ðïõ äüèçêå óôçí áßèïõóá ôïõ Ðáëáéïý

×ñçìáôéóôçñßïõ Áèçíþí. Ôçí ðñùôïâïõëßá ÷áéñÝôçóå ï Õðïõñãüò ÅèíéêÞò Ðáéäåßáò êáé ÈñçóêåõìÜôùí, ê. ¢ñçò Óðçëéùôüðïõëïò, ï ïðïßïò ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõ óôç óõíÝíôåõîç Ôýðïõ åíèÜññõíå êáé óõíå÷Üñç ôçí ôñÜðåæá ãéá ôï êïéíùíéêü ôçò Ýñãï. "Óå ìßá åðï÷Þ ðïõ ðñáãìáôéêÜ õðÜñ÷åé ìåãÜëç áíÜãêç, ç ÷áñÜ ôïõ ãïíéïý íá ðçãáßíåé ôï ðáéäß ôïõ óôçí Á' Äçìïôéêïý

ðíåýìá ôïõ ôñáðåæéêïý ïñãáíéóìïý, ìå ãüìåò óå ó÷Þìá êïõìðáñÜ, åíþ ç ó÷ïëéêÞ ýëç èá óõíïäåýåôáé áðü ôï ðáñáìýèé ôçò ÊõñéáêÞò ÔñáêÜäá "Ï Êïõìðáñïýëçò êáé ç Ôóåðïýëá", ìßá áêüìç äùñåÜ ôïõ Ôá÷õäñïìéêïý Ôáìéåõôçñßïõ, ç ïðïßá èá øõ÷áãùãÞóåé ôá ìéêñÜ ðáéäéÜ äéäÜóêïíôÜò ôïõò ôçí éäÝá ôçò áðïôáìßåõóçò.

Ï Õðïõñãüò Ðáéäåßáò ê. ¢ñçò Óðçëéùôüðïõëïò (áñéóôåñÜ) óõã÷áßñåé ôïí Ðñüåäñï ôïõ Ô.Ô. ê. ¢ããåëï Öéëéððßäç

óõíïäåýåôáé êáé áðü êÜðïéá âáóéêÜ Ýîïäá ãéá ôéò íÝåò áíÜãêåò ôïõ ðáéäéïý ôïõ, ìßá ó÷ïëéêÞ ôóÜíôá, ìßá ìïëõâïèÞêç, ÷áñáêÜêéá, îýóôñá, ìïëýâéá" äÞëùóå ï ê. Öéëéððßäçò. "Åìåßò, ùò Ôá÷õäñïìéêü ÔáìéåõôÞñéï, èÝëïõìå áõôÞ ç ÷áñÜ íá ìç óõíïäåýåôáé áðü ôïí ðñïâëçìáôéóìü ôïõ êüóôïõò. ÎÝñïõìå üôé ðïëëïß ãïíåßò áíôéìåôùðßæïõí óÞìåñá ïéêïíïìéêü ðñüâëçìá, áêüìç êáé ãéá áõôÜ ôá âáóéêÜ. Áðïöáóßóáìå ëïéðüí, íá ðñïóöÝñïõìå óå üëá ôá ðáéäÜêéá ôçò ÷þñáò ôçí ó÷ïëéêÞ ôóÜíôá ôïõ Ôá÷õäñïìéêïý Ôáìéåõôçñßïõ, ìáæß ìå ôç âáóéêÞ ýëç êáé ìå Ýíá ðáñáìýèé, ìå èÝìá ôçí áðïôáìßåõóç".

"ÅéëéêñéíÞ óõã÷áñçôÞñéá óå üóïõò åñãÜóôçêáí êáé äéáôçñïýí ôï ðñüãñáììá "Êïéíùíßá Åõèýíçò" ôïõ ÔÔ ðïõ äéäÜóêåé óôïõò ìáèçôÝò ôç óõíåôÞ äéá÷åßñéóç êåöáëáßïõ", áðçýèõíå ï Õðïõñãüò Ðáéäåßáò. "ÁõôÞ ôçí Ýííïéá ðñÝðåé íá äéäÜîïõìå óôïõò ìáèçôÝò êáé íá ãíùñßæïõìå üôé üëá áõôÜ óôçñßæïíôáé óôçí Ýííïéá ôçò óùóôÞò êáé ðñáãìáôéêÞò åêðáßäåõóçò êáé áãùãÞò. Íá ðù åðßóçò, üôé áõôÞ ç åêäÞëùóç äå èá åßíáé ç ìüíç, èá ðñáãìáôïðïéçèïýí ðÜñá ðïëëÝò åêäçëþóåéò, óçìáíôéêüôáôåò ðïëéôéóìéêÝò åêäçëþóåéò, Ýôóé þóôå ìçíýìáôá ðïõ Ý÷ïõí íá êÜíïõí ìå ôï âáóéêü óôü÷ï ôçò åêðáßäåõóçò íá ôá ðåñÜóïõìå áðü êïéíïý üóï ôï äõíáôü ðåñéóóüôåñï óôéò íÝåò ãåíéÝò."

Ï ó÷åäéáóìüò ôïõ ó÷ïëéêïý åîïðëéóìïý, ôïí ïðïßï åðéìåëÞèçêå ôï Ôá÷õäñïìéêü ÔáìéåõôÞñéï, áíôéêáôïðôñßæåé ôï 159

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009 160

Ï ê. Óðçëéùôüðïõëïò, áöüôïõ ðåñéåñãÜóôçêå ôá ó÷ïëéêÜ åßäç ðïõ èá ðñïóöÝñåé ôï Ôá÷õäñïìéêü ÔáìéåõôÞñéï, óõìðëÞñùóå: "Íá ðù Üëëç ìéá öïñÜ üôé áîßæïõí ðñáãìáôéêÜ ðïëëÜ óõã÷áñçôÞñéá óå üëïõò ôïõò óõíôåëåóôÝò ðïõ âïÞèçóáí ôçí éäÝá áõôÞ êáé üôé ðñüêåéôáé ãéá ìßá ðñùôüôõðç, áîéÝðáéíç, óçìáíôéêÞ ðñùôïâïõëßá ôïõ Ôá÷õäñïìéêïý Ôáìéåõôçñßïõ êáé éäéáéôÝñùò ðïëëÜ óõã÷áñçôÞñéá óôïí Ðñüåäñü ôïõ, ê. ¢ããåëï Öéëéððßäç", åíþ èÝôïíôáò óå ãåíéêüôåñï ðëáßóéï ôçí ðñïóöïñÜ áõôÞ ùò ðáñÜäåéãìá ðñïò ìßìçóç êáé ãéá Üëëïõò öïñåßò, ðñüóèåóå: "Ç áíÜëçøç ôÝôïéùí ðñùôïâïõëéþí êáé ç äéïñãÜíùóç áíÜëïãùí

äñÜóåùí, üðùò áõôÞ ðïõ ðáñïõóéÜæåôáé óÞìåñá, åßíáé Üññçêôá óõíõöáóìÝíåò ìå ôç óýã÷ñïíç ðáéäåßá ðïõ ïöåßëïõìå íá ðáñÝ÷ïõìå óôï ìÝëëïí ôçò ÷þñáò ìáò, ôçí íÝá ãåíéÜ. ÔÝôïéåò ðñùôïâïõëßåò, üðùò áõôÞ ôïõ Ôá÷õäñïìéêïý Ôáìéåõôçñßïõ, Ýñ÷ïíôáé íá åíéó÷ýóïõí óçìáíôéêÜ ôéò äéêÝò ìáò ðñïóðÜèåéåò ãéá ìéá ïõóéáóôéêÞ êáé ðïéïôéêÞ ðáéäåßá áíáäåéêíýïíôáò ôç óçìáóßá ôçò éäéùôéêÞò ðñùôïâïõëßáò, üôáí áõôÞ Ýñ÷åôáé óå áðüëõôç óõíåñãáóßá ìå ôçí Ðïëéôåßá êáé ôï ñüëï ðïõ áõôÞ õðçñåôåß." Óôï óçìåßï áõôü, ï ê. Öéëéððßäçò óõìðëÞñùóå: "Èá Þèåëá íá åðéóçìÜíù Ýíá ðïëý óçìáíôéêü óçìåßï ôï ïðïßï ôüíéóå óôçí ïìéëßá ôïõ ï Õðïõñãüò êáé ôï ïðïßï áöïñÜ ôçí åêðáßäåõóç óôçí áðïôáìßåõóç óôï óýíïëü ôçò. Ãéáôß óÞìåñá, ç áðïôáìßåõóç äåí Ý÷åé íá êÜíåé ìüíï ìå ôá ÷ñÞìáôá áëëÜ ãåíéêüôåñá ìå ôïõò ðüñïõò ðïõ êëçñïíïìïýìå êáé ðïõ åëðßæïõìå üôé èá êëçñïäïôÞóïõìå óôéò åðüìåíåò ãåíéÝò". Áöïý åõ÷áñßóôçóå ôïí Õðïõñãü ãéá ôç óôÞñéîÞ ôïõ, ï ê. Öéëéððßäçò ôïí äéáâåâáßùóå üôé ôï Ôá÷õäñïìéêü ÔáìéåõôÞñéï èá óõíå÷ßóåé íá áðïôåëåß ðõëþíá óôÞñéîçò ôçò åëëçíéêÞò êïéíùíßáò êáé ôçò ïéêïíïìßáò.

Þ

ÄÇÌÏÓÉÏ ÉÄÉÙÔÉÊÏ ó÷ïëåßï

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ôé íá åðéëÝîù ãéá ôï ðáéäß ìïõ;

Ôüóï ç äçìüóéá, üóï êáé ç éäéùôéêÞ åêðáßäåõóç, Ý÷ïõí íá ðñïóöÝñïõí óôï ðáéäß óáò ðïëëÜ. Åìåßò, óáò ðáñáèÝôïõìå ôá èåôéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõò, áöÞíïíôáò óôçí êñßóç óáò ôé åßíáé êáëýôåñï ãéá ôï ðáéäß óáò, áíÜëïãá ìå ôéò áíÜãêåò êáé ôçí ðñïóùðéêüôçôÜ ôïõ.

Ôá ðëåïíåêôÞìáôá ôïõ äçìüóéïõ ó÷ïëåßïõ ÄùñåÜí äçìüóéá åêðáßäåõóç 1. Ðñþôïí êáé êýñéï, ç äçìüóéá åêðáßäåõóç åßíáé äùñåÜí. Ðáñüôé áõôü ìåñéêÝò öïñÝò óçìáßíåé üôé ç ðïéüôçôá ôùí áêáäçìáúêþí ðñïãñáììÜôùí äåí åßíáé ôüóï õøçëÞ, üóï áõôÞ óôá éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá, äåí óõìâáßíåé ðÜíôá Ýôóé. Ìðïñåßôå íá åíçìåñùèåßôå ãéá ôï åðßðåäï ôùí ó÷ïëåßùí óôçí ðåñéï÷Þ óáò. Ôá äçìüóéá ó÷ïëåßá Ý÷ïõí ìåãÜëç ðïéêéëßá óå ó÷ïëéêÜ êáé åîùó÷ïëéêÜ ðñïãñÜììáôá.

Åõñý÷ùñåò áßèïõóåò 2. Ïé áßèïõóåò åßíáé óõíÞèùò ìåãáëýôåñåò óôá äçìüóéá ó÷ïëåßá, êáé õðÜñ÷ïõí ó' áõôÝò ëéãüôåñïé ìáèçôÝò. Ïé äéáöïñåôéêÝò ïéêïíïìéêÝò ôÜîåéò ôùí ðáéäéþí, äåí åßíáé êÜôé êáêü. Ïé ìáèçôÝò åêôßèåíôáé óå ðåñéóóüôåñïõò áíèñþðïõò áðü äéáöïñåôéêü êïéíùíéêï-ïéêïíïìéêü õðüâáèñï. ¸ôóé, ìáèáßíïõí ðþò íá ôá ðÜíå êáëÜ ìåôáîý ôïõò, ðáñÜ ôéò äéáöïñÝò ôïõò êáé áðïêôïýí ìéá ðéï ðëÞñç åìðåéñßá åêðáßäåõóçò.

¸ìðåéñïé êáé êáôáñôéóìÝíïé ïé åêðáéäåõôéêïß 3. Ïé äÜóêáëïé åßíáé ðéï Ýìðåéñïé êáé

30

êáôáñôéóìÝíïé. Óýìöùíá ìå Ýñåõíá, ïé äÜóêáëïé óôá äçìüóéá ó÷ïëåßá åßíáé ðéï êáôáñôéóìÝíïé óå æçôÞìáôá åêðáßäåõóçò êáé åìðåéñßáò áð' ôïõò óõíáäÝëöïõò ôïõò ðïõ äéäÜóêïõí óôá éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá. Ãéá ðáñÜäåéãìá, óõíÞèùò äéáèÝôïõí ìåôáðôõ÷éáêü äßðëùìá êáé ðåñéóóüôåñåò "þñåò ðôÞóçò" óôéò ó÷ïëéêÝò áßèïõóåò.

Äçìüóéá ó÷ïëåßá óå êÜèå ãåéôïíéÜ 4. Ôá äçìüóéá ó÷ïëåßá âñßóêïíôáé áêüìç êáé óôéò ðéï áðïìáêñõóìÝíåò ðåñéï÷Ýò. ¸íáò áð' ôïõò ëüãïõò ðïõ ðïëëïß ìáèçôÝò ãñÜöïíôáé óå äçìüóéá ó÷ïëåßá, åßíáé ôï ãåãïíüò üôé âñßóêïíôáé ðáíôïý. Áêüìç êáé óôï ðéï ïñåéíü ÷ùñéü, èá âñåé êáíåßò äçìïôéêÜ êáé ãõìíÜóéá. Åöüóïí ïé ãïíåßò äåí Ý÷ïõí ôçí ïéêïíïìéêÞ äõíáôüôçôá íá ãñÜøïõí ôï ðáéäß ôïõò óå éäéùôéêü ó÷ïëåßï óôéò ãåéôïíéêÝò ðüëåéò, ðñïôéìïýí íá ôï ãñÜøïõí óôï ôïðéêü ó÷ïëåßï. ÔïõëÜ÷éóôïí Ýôóé, ôï ðáéäß åßíáé êïíôÜ óôçí ïéêïãÝíåéá êáé ïé ãïíåßò ìðïñïýí íá ôï âïçèÞóïõí óôá ìáèÞìáôá êáé íá óõíåéóöÝñïõí ìå ïðïéïíäÞðïôå Üëëï ôñüðï.

Äçìüóéï Þ éäéùôéêü ó÷ïëåßï;

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ôá ðëåïíåêôÞìáôá ôïõ éäéùôéêïý ó÷ïëåßïõ

32

ÏëïêëçñùìÝíï åêðáéäåõôéêü óýóôçìá

Ëéãüôåñç ãñáöåéïêñáôßá

1. Ðåñéóóüôåñåò þñåò ïëïêëçñùìÝíùí ìáèçìÜôùí, ÷ùñßò áðåñãßåò êáé êáôáëÞøåéò, åêìÜèçóç ôïõëÜ÷éóôïí äýï îÝíùí ãëùóóþí, ìåôáöïñÜ ôùí ìáèçôþí áðü êáé ðñïò ôï ó÷ïëåßï ìå éäéùôéêÜ ðïýëìáí êáé Üëëåò ðïëéôéóôéêÝò äñáóôçñéüôçôåò ðñïò ôÝñøéí ôïõ ðíåýìáôïò.

3. ÕðÜñ÷åé ëéãüôåñç ãñáöåéïêñáôßá, áöïý ôá éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá äåí õðï÷ñåïýíôáé íá õðáêïýïõí óå ïñéóìÝíåò äéáôÜîåéò, óõíåðþò áöéåñþíïõí ëéãüôåñï ÷ñüíï óôçí êáôÜñôéóç åããñÜöùí ê.ëð. Åðßóçò, äåí Ý÷ïõí ôçí õðï÷ñÝùóç íá õðüêåéíôáé óå ãñáöåéïêñáôéêïýò åëÝã÷ïõò. Ùò áðïôÝëåóìá, áðïëáìâÜíïõí ìåãáëýôåñçò áõôïíïìßáò óôçí ôÜîç êáé Ý÷ïõí ìåãáëýôåñï Ýëåã÷ï ôùí ìåèüäùí äéäáóêáëßáò ôïõò.

Éó÷õñÞ ç óõììåôï÷Þ ôùí ãïíéþí

Ìéêñüôåñç áíáëïãßá äáóêÜëïõ- ìáèçôÞ 2. Ôá éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá, åêôüò åëá÷ßóôùí åîáéñÝóåùí, ðñïóöÝñïõí ìéêñüôåñç áíáëïãßá äáóêÜëïõ-ìáèçôÞ, áöïý ïé ìáèçôÝò áíÜ ôÜîç åßíáé ðåñéóóüôåñïé. Ôá éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá ðñïóöÝñïõí åðßóçò ôá÷ýññõèìá ìáèÞìáôá, ðñïðáñáóêåõáóôéêÜ ãéá ôï ðáíåðéóôÞìéï êáé ôåßíïõí íá ùèïýí ôïõò ìáèçôÝò ôïõò íá ðÜíå óôï ðáíåðéóôÞìéï.

4. Ç óõììåôï÷Þ ôùí ãïíéþí åßíáé éó÷õñÞ. Ôá éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá ü÷é ìüíï åíèáññýíïõí ôç óõììåôï÷Þ ôùí ãïíéþí, áëëÜ ïé ãïíåßò ôùí ðáéäéþí ðïõ öïéôïýí óå éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá Ý÷ïõí óçìáíôéêü ëüãï óôçí åêðáßäåõóç ôïõ ðáéäéïý ôïõò. Ôá éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá åóôéÜæïõí ðåñéóóüôåñï óôçí åêðáßäåõóç ôùí ðáéäéþí. Ïé äÜóêáëïé óõ÷íÜ êåñäßæïõí ðåñéóóüôåñá ÷ñÞìáôá êáé åðéäåéêíýïõí ìåãáëýôåñç áöïóßùóç üôáí äïõëåýïõí ìå ãïíåßò ðïõ åßíáé ôï ßäéï áöïóéùìÝíïé óôá ðáéäéÜ ôïõò.

Äçìüóéï Þ éäéùôéêü ó÷ïëåßï;

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÐáñÜãïíôåò ðïõ ðñïóäéïñßæïõí ôçí ôåëéêÞ åðéëïãÞ éäéùôéêïý Þ äçìüóéïõ ó÷ïëåßïõ Ó÷ïëéêÞ åìðåéñßá:

34

Ç ó÷ïëéêÞ åìðåéñßá äéáöÝñåé ãéá êÜèå ìáèçôÞ, áíÜëïãá ìå ôï ó÷ïëåßï. Óôá äçìüóéá ó÷ïëåßá, õðÜñ÷åé Ýíá óõãêåêñéìÝíï ðñüãñáììá ðïõ áêïëïõèïýí ïé åêðáéäåõôéêïß. Óôï éäéùôéêü ó÷ïëåßï, éó÷ýåé ôï ßäéï ðñüãñáììá, ìå ôñïðïðïéÞóåéò Þ åíéó÷ýóåéò, êáôÜ ðåñßóôáóç. Ïé äéáöïñåôéêÝò åêðáéäåõôéêÝò åìðåéñßåò, Ý÷ïõí äéáöïñåôéêÞ åðßäñáóç óôï ìáèçôÞ.

ÄÜóêáëïé: Ôá äçìüóéá êáé éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá Ý÷ïõí äáóêÜëïõò ðïõ ôáéñéÜæïõí óôï ðñüãñáììá êáé ôçí åêðáéäåõôéêÞ ôïõò áðïóôïëÞ. Ç áîéïëüãçóç ôùí ðñïóüíôùí êáé ôçò óõìðåñéöïñÜò ôùí äáóêÜëùí åßíáé óçìáíôéêÞ üôáí áðïöáóßóåôå óå ðïéï ó÷ïëåßï èá ãñÜøåôå ôï ðáéäß óáò. Ïé äÜóêáëïé èá åíéó÷ýóïõí ôï ðñüãñáììá äßíïíôáò ôéò ïäçãßåò ìå åíäéáöÝñïíôåò êáé äéáóêåäáóôéêïýò ôñüðïõò ðïõ èá "áããßîïõí" ôá ðáéäéÜ. Ç åðéëïãÞ ôïõ ó÷ïëåßïõ åßíáé óçìáíôéêÞ, áëëÜ ôïõ äáóêÜëïõ óçìáíôéêüôåñç. Ç ãíþìç ôïõ äáóêÜëïõ ãéá ôï ìáèçôÞ êáé ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ áðÝíáíôß ôïõ, ìðïñåß íá åðçñåÜóåé ôï ìáèçôÞ, èåôéêÜ Þ áñíçôéêÜ. ÐåñéâÜëëïí: Ôï ðåñéâÜëëïí, åíôüò êáé åêôüò ôïõ ó÷ïëåßïõ, åßíáé åðßóçò Ýíáò ðïëý óçìáíôéêüò ðáñÜãïíôáò. Ôï ðåñéâÜëëïí ìðïñåß íá åðçñåÜóåé ôçí åðéôõ÷ßá Þ áðïôõ÷ßá ôïõ ðáéäéïý óôï óõãêåêñéìÝíï åêðáéäåõôéêü ßäñõìá.

ÐïóïóôÜ åðéôõ÷üíôùí: ÌÜèåôå ãéá ôï ðïóïóôü ôçò åðéôõ÷ßáò ôùí áðïöïßôùí óå ðáíåðéóôçìéáêÝò ó÷ïëÝò, ñùôÞóôå ãéá ôï ðñüãñáììá ìáèçìÜôùí: Èá õðÜñîïõí þñåò åíéó÷õôéêÞò äéäáóêáëßáò; Ðüóåò äéäáêôéêÝò þñåò êáëýðôåé ç ðáñÜäïóç ìéáò îÝíçò ãëþóóáò; Åßíáé áñêåôÝò þóôå íá ìç ÷ñåéÜæåôáé ôï öñïíôéóôÞñéï îÝíùí ãëùóóþí; Ìðïñåß ôï ó÷ïëåßï íá óõìðåñéëÜâåé ôïõò ìáèçôÝò óå äéáãùíéóìïýò ãéá åãêåêñéìÝíá ðôõ÷ßá îÝíùí ãëùóóþí; Áí ôï ðáéäß âñßóêåôáé óôï ëýêåéï ìÜèåôå ãéá ôï áí êáëýðôïíôáé åðéðëÝïí þñåò ôùí ìáèçìÜôùí ôçò êáôåýèõíóçò þóôå íá áðïöåõ÷èåß ôï öñïíôéóôÞñéï Þ ôá éäéáßôåñá ãéá áõôÜ ôá ìáèÞìáôá.

Ðïéåò åßíáé ïé áîßåò ôïõ ó÷ïëåßïõ; Åßíáé óçìáíôéêü íá ìç óõãêñïýïíôáé ïé áîßåò ôïõ ó÷ïëåßïõ ìå áõôÝò ôïõ óðéôéïý. ÐñÝðåé íá ñùôÞóåôå ôé êÜíåé ôï ó÷ïëåßï ãéá íá ðáñÜó÷åé ìéá åêðáßäåõóç ðïõ åðéêåíôñþíåé óôéò áîßåò. ÄéäÜóêïíôáé ïé áîßåò ìÝóá áðü êÜèå ó÷ïëéêÞ äñáóôçñéüôçôá; ÐñÝðåé íá íéþèåôå Üíåôá ìå ôéò áîßåò ôïõ ó÷ïëåßïõ, þóôå íá ìðïñåßôå íá ôéò õðïóôçñßîåôå.

Äçìüóéï Þ éäéùôéêü ó÷ïëåßï;

Ðþò ðáñÝ÷åé ôï ó÷ïëåßï éóïññïðçìÝíç åêðáßäåõóç; Ãéá ðáñÜäåéãìá, åíóùìáôþíåé ôç äéäáóêáëßá, ìå ôá óðïñ, ôá êáëëéôå÷íéêÜ êáé ôï êïéíùíéêü ðíåýìá;

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ðüóï áóöáëÝò åßíáé ôï ó÷ïëåßï;

36

Ðüóï åýêïëç åßíáé ç ðñüóâáóç óôï ó÷ïëåßï; ÅëÝã÷ïõí ïé éèýíïíôåò ðïéïò ìðáéíïâãáßíåé óôéò åãêáôáóôÜóåéò; ÑùôÞóôå åðßóçò ãéá ôçí ðïëéôéêÞ ôïõ ó÷ïëåßïõ ó÷åôéêÜ ìå ôéò ãïíéêÝò åðéóêÝøåéò.

Åßíáé ï äéåõèõíôÞò ðñïóéôüò êáé ðñüèõìïò íá óáò âïçèÞóåé; ¸íá êáëü ó÷ïëåßï ðÜíôá êáëùóïñßæåé ìå ÷áñÜ ôïõò ãïíåßò êáé ï äéåõèõíôÞò ïñãáíþíåé ìå ôï ðñïóùðéêü óõíáíôÞóåéò ãéá íá êáôáôïðßóåé ôïõò ãïíåßò óôï ÷þñï êáé íá ëýóåé ôéò áðïñßåò ôïõò.

Ôé êÜíåé ôï ó÷ïëåßï ãéá ôïõò ãïíåßò; ÁíåîÜñôçôá áð' ôçí áðüöáóÞ óáò êáôÜ ôçí åðéëïãÞ ôïõ ó÷ïëåßïõ, ïé åñåõíçôÝò áíáãíþñéóáí Ýíá óõíå÷Þ ðáñÜãïíôá óôïõò ìáèçôÝò ìå êáëÝò åðéäüóåéò. Ç åðéôõ÷ßá åíüò ìáèçôÞ, óõíäÝåôáé óôåíÜ ìå ôï åðßðåäï óõììåôï÷Þò ôùí ãïíéþí ôïõ óôçí åêðáßäåõóÞ ôïõ. Ìðïñåß íá åðéëÝîåôå ôï ðéï áêñéâü éäéùôéêü ó÷ïëåßï, áí üìùò äåí Ý÷åôå åðáöÞ ìå ôï ðáéäß óáò êáé ôïõò äáóêÜëïõò ôïõ, ôüôå åêåßíï äå èá åðùöåëçèåß áð' ôçí åðéëïãÞ óáò.

Ôï

ó÷ïëåßï ôçò ÷áìÝíçò

ÃñÜöåé ï ÁëÝîáíäñïò Ðéóôïößäçò, ÄéåõèõíôÞò Åêðáßäåõóçò óå ÊÝíôñï

íéüôçò...

Åðáããåëìáôéêïý Ðñïóáíáôïëéóìïý. Åß÷å äéáôåëÝóåé óýìâïõëïò äéá÷åßñéóçò ôïõ Åðé÷åéñçóéáêïý ÐñïãñÜììáôïò ôïõ "Êïéíùíéêïý Áðïêëåéóìïý

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÕ 2009

áðü ôçí ÁãïñÜ Åñãáóßáò" óôï Õðïõñãåßï Åñãáóßáò êáé Êïéíùíéêþí Áóöáëßóåùí

42

¢íïéîáí ôá ó÷ïëåßá. Ãéá êÜðïéïõò Ýíá åõ÷Üñéóôï êáé ìïíáäéêü ãåãïíüò, ãéá ôïõò ðåñéóóüôåñïõò èëéâåñü.

ìéêñÞ êïéíüôçôá ôïõ ó÷ïëåßïõ ôïõò. Óôç Öéíëáíäßá, óôá ðïëõèÝóéá êáé ïëïÞìåñá ó÷ïëåßá èá âñåéò ðáéäéÜ áðü 8 ìçíþí Ýùò 16 åôþí.

Óå ìéá ìáêñéíÞ ÷þñá, óôç Öéíëáíäßá, ðïõ å-

¼ôáí åñãÜæïíôáé êáé ïé äýï ãïíåßò ìðïñïýí

äþ êáé ìéá äåêáåôßá ïé ìáèçôÝò ôçò âãáßíïõí

íá áöÞóïõí ôï áðü 8 ìçíþí êáé Üíù ðáéäß

ðñþôïé óå üëåò ôéò äéåèíåßò áîéïëïãÞóåéò ôïõ

ôïõò óôï ó÷ïëåßï ìáæß ìå ôá ìåãáëýôåñá á-

ÏÏÓÁ (ïé äéêïß ìáò ôåëåõôáßïé), ãéïñôÜæïõí

äåñöÜêéá ôïõ. Óôç ìéêñÞ êïéíüôçôá ôïõ ó÷ï-

ôéò ìÝñåò áõôÝò. ÃéïñôÜæïõí, ãéáôß ìåôÜ áðü

ëåßïõ èá âñåéò åðßóçò ðáéäéÜ ìå åéäéêÝò áíÜ-

äýï ìÞíåò äéáêïðþí âñÝèçêáí îáíÜ ìå ôïõò

ãêåò, áöïý, óêïðßìùò, äåí õðÜñ÷ïõí åéäéêÜ

óõììáèçôÝò êáé äáóêÜëïõò ößëïõò ôïõò, óôç

éäñýìáôá-ó÷ïëåßá. Èá âñåéò âñÝöç, íá ìá-

To ó÷ïëåßï ôçò ÷áìÝíçò íéüôçò èáßíïõí áðü ìéêñÜ íá óõíõðÜñ÷ïõí ìå ìåãÜëïõò êáé áíÜðçñïõò, üðùò óôçí êïéíùíßá ôùí ìåãÜëùí, êáëëéåñãþíôáò ôï áßóèçìá ôçò åõèýíçò êáé ôçò áëëçëåããýçò ôùí ìåãÜëùí ðáéäéþí ðñïò ôá ìéêñüôåñá êáé ðñïò ôá äéáöïñåôéêÜ. Óôç Öéíëáíäßá ãéïñôÜæïõí, ãéáôß èá âñåèïýí

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÕ 2009

ðÜëé óå ó÷ïëåßá ìå óýã÷ñïíá åñãáóôÞñéá

44

êáé áìöéèÝáôñá, ìå êëåéóôÜ ãõìíáóôÞñéá êáé ðéóßíåò, ìå åéäéêÝò áßèïõóåò ÷áëÜñùóçò êáé óÜïõíáò, ìå åóôéáôüñéá ìå ôï äùñåÜí öáãçôü êáé ôï óçìáíôéêüôåñï, ãéáôß èá ìÜèïõí êáé èá äçìéïõñãÞóïõí ãíþóç ìå ôïõò äáóêÜëïõò ößëïõò ôïõò, ðáßæïíôáò, óõæçôþíôáò êáé ìåëåôþíôáò äéÜöïñá âéâëßá êáé ü÷é Ýíá õðï÷ñåùôéêü óå êÜèå ìÜèçìá, üðùò óôçí ÅëëÜäá (Ïé äÜóêáëïß ìáò, áêüìç êáé íá èÝëïõí íá ðÜñïõí ðñùôïâïõëßåò äçìéïõñãéêÞò ìÜèçóçò äåí ìðïñïýí. Åßíáé õðï÷ñåùìÝíïé íá äïõëÝøïõí ìå óõãêåêñéìÝíá âéâëßá ìå Ýíá óôü÷ï: "íá âãåé üðùò - üðùò ç ýëç", áðïóôçèéóìÝíç âåâáßùò).

ðéóêåöôåß êÜðïéï ìÜèçìá ôçò ôñßôçò Þ áêüìç êáé ôçò ðñþôçò, áí íïìßæåé ðþò áõôü ÷ñåéÜæåôáé ðåñéóóüôåñï. Ôá ðáéäéÜ óôç Öéíëáíäßá, áëëÜ êáé óå ðïëëÝò Üëëåò ÷þñåò, ðïõ ôï åêðáéäåõôéêü ôïõò óýóôçìá åßíáé áíÜìåóá óå åêåßíï ôùí ðñþôùí ðÝíôå óôïí êüóìï, üðùò óôçí Éáðùíßá, ÊïñÝá êáé ÊáíáäÜ, üôáí Ý÷ïõí ôåóô óôá ìáèçìáôéêÜ, öõóéêÞ, ÷çìåßá, áêüìç êáé óôç ãëþóóá ôïõò, åðéôñÝðåôáé íá Ý÷ïõí ìáæß ôïõò âïÞèçìá (âéâëßï ìå ôïõò ìá-

Ôá ðáéäéÜ óôç Öéíëáíäßá, óôéò ðñþôåò Ýîé

èçìáôéêïýò, öõóéêïýò, ÷çìéêïýò ôýðïõò êáé

ôÜîåéò, êÜíïõí óõ÷íÜ ôåóô, ü÷é üìùò ãéá íá

ëåîéêü ãëþóóáò). Ïé ðáéäáãùãïß ôïõò äåí Ý-

âáèìïëïãçèïýí (íá ôéìùñçèïýí üðùò ôá åë-

÷ïõí êáíÝíá ëüãï íá áðáéôÞóïõí áðü ôá

ëçíüðïõëá) áëëÜ ãéá íá äéáðéóôùèïýí ïé á-

ðáéäéÜ íá ìÜèïõí áð' Ýîù ôá ðñÜãìáôá, ðïõ

äõíáìßåò ôïõò þóôå íá ôïõò ðáñáó÷åèåß åîá-

ìåôÜ áðü ìåñéêÝò åâäïìÜäåò äå èá èõìïý-

ôïìéêåõìÝíç åíéó÷õôéêÞ äéäáóêáëßá. Ç öéëï-

íôáé. Áõôü ðïõ ôïõò åíäéáöÝñåé åßíáé íá ìÜ-

óïößá ôïõò åßíáé "ç âáèìïëïãßá áðïèáññý-

èïõí ôá ðáéäéÜ ôïõò íá óêÝðôïíôáé ëïãéêÜ,

íåé êáé ùèåß áêüìç ðåñéóóüôåñï óôçí Üñíç-

ìå êñéôéêÞ áíáëõôéêÞ óêÝøç, êáôáíïþíôáò

óç ìÜèçóçò ôïí êáêü ìáèçôÞ, åíþ åðéâñá-

ðåñßðëïêá íïÞìáôá êáé áëëçëïóõó÷åôé-

âåýåé ôïí êáëü ìáèçôÞ, ðïõ Ýôóé êáé áëëéþò

óìïýò. Ìå ëßãá ëüãéá, ôïõò åíäéáöÝñåé íá á-

äåí ÷ñåéÜæåôáé ôçí åðéâñÜâåõóç".

ãáðÞóïõí ôá ðáéäéÜ ôç ìÜèçóç êáé ôï âéâëß-

Ôá ðáéäéÜ óôç Öéíëáíäßá ìðïñïýí, Þäç áðü

ï ãéá íá óõíå÷ßóïõí íá ìáèáßíïõí ìüíá

ôéò ðñþôåò ôÜîåéò, íá åðéëÝîïõí áêüìç êáé ôï

ôïõò. Ìå ôï æüñé äå ìáèáßíåé êáíåßò. Ìå ôï

çìåñÞóéï ðñüãñáììÜ ôïõò. ¸íá ðáéäß ôçò

æüñé ìðïñåßò ìüíï íá áðïóôçèßóåéò îÝíç

äåõôÝñáò äçìïôéêïý, ìðïñåß ìéá çìÝñá íá å-

ãíþóç, ãéá ëßãï êáéñü.

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÕ 2009

Ôï ó÷ïëåßï ôçò ÷áìÝíçò íéüôçò

48

äåßáò ôïõò åßíáé: "åßìáóôå ìéá ìéêñÞ ÷þñá êáé

äçëþíïõí óôï ðüèåí Ýó÷åò"!!! Êõâåñíþíôåò

äåí Ý÷ïõìå ôçí ðïëõôÝëåéá íá ÷Üóïõìå ïýôå

êáé åîïõóéÜæïíôåò, ðïõ óôÝëíïõí ôá ðáéäéÜ

Ýíáí ìáèçôÞ".

ôïõò óå ðáíÜêñéâá éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá, äåí Ý-

Ãéáôß áëÞèåéá óõìâáßíïõí üëá áõôÜ ôá ôñáãéêÜ, óôï óçìáíôéêüôåñï ôïìÝá ìéáò ÷þñáò üðùò åßíáé ç ðáéäåßá, áðü ôçí ïðïßá åîáñôþíôáé üëá ôá Üëëá; Ãéáôß âáóáíßæïõìå äß÷ùò ëüãï ü,ôé ðïëõôéìüôåñï Ý÷ïõìå, ôá ðáéäéÜ

÷ïõí êáíÝíá ëüãï íá äþóïõí ëåöôÜ óôç äçìüóéá ðáéäåßá, üðùò äåí Ý÷ïõí êáíÝíá ëüãï íá äþóïõí ëåöôÜ ãéá ôç äçìüóéá õãåßá áöïý áí ÷ñåéáóôåß, ïé ßäéïé êáé ôá ðáéäéÜ ôïõò èá ðÜíå óôï Memorial. ÁõôÞ åßíáé ç ìïíáäéêÞ å-

ìáò; Ãéáôß, åíþ ðëçñþíïõìå ôá ðåñéóóüôåñá

îÞãçóç êáé êáìéÜ Üëëç ãéá ôá Üèëéá äçìüóéá

ëåöôÜ óôïí êüóìï ãéá ôçí ðáéäåßá (óôçí ðá-

ó÷ïëåßá ìáò. ¼ëá ôá Üëëá åßíáé äéêáéïëïãßåò

ñáðáéäåßá ôùí öñïíôéóôçñßùí), Ý÷ïõìå ìéá

ðñïò âëÜêåò!

ôüóï Üèëéá äçìü-

Óôç Öéëáíäßá, ï ãéïò ôïõ ðñùèõðïõñãïý, ôïõ

óéá ðáéäåßá; Ôçí

ðñïÝäñïõ ôçò NOKIA, ôïõ èõñùñïý ôçò ðï-

áðÜíôçóç ìáò ôçí

ëõêáôïéêßáò êáé ôïõ ÷áóÜðç ôçò ãåéôïíéÜò ðÜ-

Ýäùóå ðñéí ìåñé-

íå óôï ßäéï äçìüóéï ó÷ïëåßï. Ãéá áõôü êáé Ý-

êïýò ìÞíåò ï êïò

÷ïõí êÜèå ëüãï íá äßíïõí ôá äéðëÜóéá áêñé-

ÂïõëãáñÜêçò: "õ-

âþò ëåöôÜ áðü åìÜò, ãýñù óôï 70% ôïõ

ðÜñ÷ïõí âïõëåõ-

Á.Å.Ð., ãéá ôçí ðáéäåßá ôïõò. "ÂÜóç ôçò åê-

ôÝò ðïõ ôá äßäá-

ðáßäåõóÞò ìáò åßíáé ç éóüôçôá üëùí óôï ó÷ï-

êôñá ðïõ ðëçñþ-

ëåßï", ëÝåé ç õðïõñãüò ôïõò. Ïé Öéëáíäïß áãá-

íïõí ãéá ôá ðáéäéÜ

ðïýí ôçí ðáôñßäá ôïõò, ü÷é áêñïäåîéÜ êáé èå-

ôïõò óôá éäéùôéêÜ

ùñçôéêÜ óáí ìéá áöçñçìÝíç éäÝá, áëëÜ óáí

ó÷ïëåßá åßíáé ðå-

æùíôáíü ïñãáíéóìü. Ãéá áõôïýò ðáôñßäá åß-

ñéóóüôåñá áðü ôá

íáé ðÜíù áðü üëá ï ëáüò ôïõò, ïé Üíèñùðïß

åéóïäÞìáôá

ôïõò, ôá ðáéäéÜ ôïõò.

ðïõ

Ðùò íá åëÝãîåôå ôá

îåóðÜóìáôá ôïõ íçðßïõ óáò

ÕðÜñ÷ïõí ðïëëïß ôñüðïé ãéá íá ôéèáóåýóåôå ôéò áíôéäñÜóåéò åíüò ðáéäéïý

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

áëëÜ ðñþôá ðñÝðåé íá êáôáíïÞóåôå ôéò áíÜãêåò ôïõ

50

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ðùò íá åëÝãîåôå ôá îåóðÜóìáôá ôïõ ìùñïý óáò

52

Ôá îåóðÜóìáôá ðïõ ðïëëÝò öïñÝò Ý÷åé Ýíá ìéêñü ðáéäß ìðïñåß íá åßíáé ôñïìåñÜ, áëëÜ åßíáé êÜôé ôï öõóéïëïãéêü. Ôá ðáéäéÜ çëéêßáò åíüò Ýôïõò ìÝ÷ñé êáé ôåóóÜñùí, äåí Ý÷ïõí áíáðôýîåé áêüìá éêáíüôçôåò óôï íá áíôáðåîÝñ÷ïíôáé óôéò êáôáóôÜóåéò. Ê Ü è å î Ý ó ð á ó ì á

åßíáé áðïôÝëåóìá åíüò êáé ìüíï ðñÜãìáôïò: äåí ðáßñíïõí áõôü ðïõ è Ý ë ï õ í . Ãéá ôá ðáéäéÜ çëéêßáò åíüò êáé äõï åôþí ôá îåóðÜóìáôá óõíÞèùò ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôçí ðñïóðÜèåéÜ ôïõò íá åðéêïéíùíÞóïõí ìéá áíÜãêç ôïõò ðåñéóóüôåñï ãÜëá, áëëáãÞ ðÜíáò, Ýíá óõãêåêñéìÝíï ðáé÷íßäé ðïõ âñßóêåôáé ìáêñéÜ ôïõò - áëëÜ äåí Ý÷ïõí áêüìá ôéò ãëùóóéêÝò éêáíüôçôåò íá ôï êÜíïõí êáé Ýôóé áíáóôáôþíïíôáé üôáí äåí áíôáðïêñßíåóôå óå áõôü ðïõ "ëÝíå". Ãéá ôá ðáéäéÜ çëéêßáò ôñéþí êáé ôåóóÜñùí åôþí ôá îåóðÜóìáôá åßíáé ðåñéóóüôåñï áãþíáò äýíáìçò. Óå áõôÞ ôçí çëéêßá Ý÷ïõí ãßíåé ðéï áõôüíïìá. Ãíùñßæïõí êáëÜ ôéò åðéèõìßåò êáé ôéò áíÜãêåò ôïõò - êáé èÝëïõí íá ôéò åðéâÜëëïõí ðåñéóóüôåñï. Áí äåí õðáêïýóåôå, áñ÷ßæåé ôï îÝóðáóìá. Ðþò ëïéðüí

ìðïñåßôå íá óôáìáôÞóåôå áõôÜ ôá îåóðÜóìáôá; ÁêïëïõèÞóôå ôéò ðáñáêÜôù óõìâïõëÝò êáé äåí èá Ý÷åôå êáíÝíá ðñüâëçìá.

ÁãíïÞóôå ôï ðáéäß. Ï ëüãïò ðïõ áõôü ëåéôïõñãåß åßíáé óõíáñðáóôéêüò: êáôÜ ôç äéÜñêåéá åíüò îåóðÜóìáôïò ôï ðáéäß óáò âñßóêåôáé óå ìéá êáôÜóôáóç ðïõ äåí ìðïñåß íá óêåöôåß ëïãéêÜ. Ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôïõ áíáëáìâÜíïõí ôïí Ýëåã÷ï - ðáñáìåñßæïíôáò ôïí ìåôùðéáßï öëïéü ôïõ åãêåöÜëïõ, ï ïðïßïò åßíáé õðåýèõíïò ãéá ôç ëÞøç áðïöÜóåùí êáé ôçí óùóôÞ êñßóç. Ãéá áõôü ôï ëüãï äåí ëåéôïõñãåß ç ðñïóðÜèåéÜ óáò íá ôïõ ìéëÞóåôå. Áí ãéá ðáñÜäåéãìá êÜðïéïò âñßóêåôáé óå êáôÜóôáóç ðíéãìïý, äåí ìðïñåßôå íá ôïí ìÜèåôå íá êïëõìðÜåé åêåßíç ôç óôéãìÞ - ôï ßäéï óõìâáßíåé êáé ìå ôá îåóðÜóìáôá. Äåí ìðïñåßôå íá êÜíåôå ôßðïôá åêåßíç ôç óôéãìÞ, ðïõ èá êáëõôåñÝøåé ôçí êáôÜóôáóç. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá, ü,ôé êáé áí ðñïóðáèÞóåôå íá êÜíåôå ìðïñåß íá ÷åéñïôåñÝøåé ôá ðñÜãìáôá. Ìüëéò çñåìÞóåé ôï ìéêñü óáò, ôüôå ìðïñåßôå íá ôïõ ìéëÞóåôå.

ÄçìéïõñãÞóôå áíôéðåñéóðáóìü. Áõôü óçìáßíåé íá êåíôñßóåôå ôï åíäéáöÝñïí ôïõ êáé íá áðáó÷ïëÞóåôå ôï ìéêñü óáò ìå êÜôé Üëëï Ýôóé þóôå íá îå÷Üóåé ôï îÝóðáóìá ðïõ åß÷å. Ìðïñåßôå íá ãåìßóåôå ôçí ôóÜíôá óáò ìå

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ðùò íá åëÝãîåôå ôá îåóðÜóìáôá ôïõ ìùñïý óáò

54

ðïëëþí åéäþí ðñÜãìáôá, üðùò ðáé÷íßäéá êÜðïéá ðïõ ôá ðáéäéÜ óáò ìðïñåß íá Ý÷ïõí êáéñü íá ôá äïõí, âéâëßá êáé íüóôéìá óíáê. ¼ðïôå áñ÷ßæåé ôï îÝóðáóìá, ìðïñåßôå íá ôá âãÜæåôå Ýîù, Ýíá ôç öïñÜ, ìÝ÷ñé ðïõ êÜðïéï èá êåíôñßóåé ôï åíäéáöÝñïí ôïõ. Áõôüò ï áíôéðåñéóðáóìüò ìðïñåß íá âïçèÞóåé áêüìá êáé óôçí áðïôñïðÞ ôïõ îåóðÜóìáôïò, ðñéí óõìâåß. Áí âñßóêåóôå óôï óïýðåñ ìÜñêåô êáé ôï ìéêñü óáò áñ÷ßæåé óéãÜ, óéãÜ íá Ý÷åé ôï îÝóðáóìÜ ôïõ åðåéäÞ äåí ôïõ áãïñÜæåôå êÜôé ðïõ ìðïñåß íá èÝëåé, äïêéìÜóôå íá áëëÜîåôå ãñÞãïñá óõìðåñéöïñÜ êáé íá ôïõ ðåßôå ìå åíèïõóéáóìü êÜôé üðùò "×ñåéáæüìáóôå ëßãï ðáãùôü. ÈÝëåéò íá ìå âïçèÞóåéò íá äéáëÝîïõìå ìéá ãåýóç;" Þ "Êïßôá áõôÜ åêåß ôá øÜñéá! Äåí åßíáé ðïëý ìåãÜëá;" ôá ðáéäéÜ Ý÷ïõí óýíôïìá äéáóôÞìáôá ðñïóï÷Þò - áõôü óçìáßíåé üôé ìðïñåßôå íá äéáóðÜóåôå åýêïëá ôçí ðñïóï÷Þ ôïõò.

ÁãêáëéÝò. Áõôü ìðïñåß íá óáò öáßíåôáé ôï ôåëåõôáßï ðñÜãìá ðïõ èá èÝëáôå íá êÜíåôå ìüëéò ôï ðáéäß óáò áñ÷ßóåé ôï îÝóðáóìÜ ôïõ, áëëÜ ìðïñåß ðñáãìáôéêÜ íá ôï âïçèÞóåé íá çñåìÞóåé. ÌéëÜìå ãéá ìéá ìåãÜëç, óöé÷ôÞ áãêáëéÜ êáé ü÷é ãéá ìéá

óïýðåñ ôñõöåñÞ áãêáëéÜ. Êáé üôáí ôï êÜíåôå, ìçí ôïõ ðåßôå áðïëýôùò ôßðïôá. Ïé áãêáëéÝò êÜíïõí ôá ðáéäéÜ íá íéþèïõí ðåñéóóüôåñï áóöÜëåéá êáé ìå áõôü ôïí ôñüðï ôïõò äåß÷íåôå üôé íïéÜæåóôå ãé' áõôÜ áêüìá êáé áí äåí óõìöùíåßôå ìå ôçí óõìðåñéöïñÜ ôïõò. ÊÜðïéåò öïñÝò áðëÜ ÷ñåéÜæïíôáé Ýíá áóöáëÝò ìÝñïò þóôå íá âãÜëïõí üëï ôï óõíáßóèçìÜ ôïõò.

ÐñïóöÝñåôÝ ôïõ öáãçôü Þ ðñïôåßíåôÝ ôïõ íá êïéìçèåß.

Ç

ðåßíá êáé ç êïýñáóç åßíáé äõï áðü ôéò ìåãáëýôåñåò ðçãÝò îåóðÜóìáôïò. Óõ÷íÜ ïé ãïíåßò áíáñùôéïýíôáé ãéáôß ôá ðáéäéÜ ôïõò Ý÷ïõí êáèçìåñéíÜ îåóðÜóìáôá, ðïõ óõíÞèùò óõìâáßíïõí ôçí ßäéá ðåñßðïõ þñá, êÜèå ìÝñá - ðñéí ôï ãåýìá Þ ôïí ìåóçìåñéáíü ýðíï êáé íùñßò ôï áðüãåõìá. Äåí åßíáé ôõ÷áßï! Ç óõìâïõëÞ ìáò: ôáÀóôå ôá, ðïôßóôå ôá êáé áöÞóôå ôá íá çñåìÞóïõí åßôå áõôü óçìáßíåé íá ôá âÜëåôå óôï êñåâÜôé ôïõò, Þ íá ôá áöÞóåôå íá äïõí ëßãç ôçëåüñáóç. Óêåöôåßôå ðüóá íåýñá ìðïñåß íá Ý÷åôå åóåßò áí ÷Üóåôå ôïí ýðíï óáò, Þ áí ðÝóåé ôï æÜ÷áñü óáò. Ìå ôá ìéêñÜ ðáéäéÜ ðïõ Ý÷ïõí ìåãáëýôåñç áíÜãêç ýðíïõ êáé ôñïöÞò, ïé åðéðôþóåéò ìåãåèýíïíôáé óôï äåêáðëÜóéï.

ÕÐÅÑÊÉÍÇÔÉÊÁ ÐÁÉÄÉÁ Áðëþò

æùçñÜ Þ êÜôé Üëëï;

ÐåñéãñáöÞ êáé ôáîéíüìçóç ôçò äéáôáñá÷Þò "åëëåéìáôéêÞò ðñïóï÷Þò".

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Áéôéïëïãßá êáé èåñáðåõôéêÝò ðñïôÜóåéò

58

ÅõÜããåëïò ÊáíáâéôóÜò Øõ÷ïëüãïò, Ms in applied psychology, cert. in counselling. URL: www.eatingdisorders.gr http://www.eatingdisorders.gr

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÕÐÅÑÊÉÍÇÔÉÊÁ ÐÁÉÄÉÁ: Áðëþò æùçñÜ Þ êÜôé Üëëï Ôá õðåñêéíçôéêÜ ðáéäéÜ óõ÷íÜ áðïôåëïýí ôï âÜóáíï ôùí ãïíéþí, ôùí åêðáéäåõôéêþí êáé ôùí óõììáèçôþí ôïõò. Áí êáé ìðïñåß íá åßíáé áîéáãÜðçôá öáßíåôáé óá íá ìçí ìðïñïýí íá óôáèïýí Þóõ÷á ïýôå ëåðôü êáé äéáñêþò áíáóôáôþíïõí ôïõò ãýñù ôïõò. Ôéò ôåëåõôáßåò äåêáåôßåò áõôÞ ç óõìðåñéöïñÜ ðñïóÝëêõóå ôï åíäéáöÝñïí ôùí åéäéêþí ôçò øõ÷éêÞò õãåßáò ïé ïðïßïé óôïé÷åéïèÝôçóáí ôç Äéáôáñá÷Þ ÅëëåéììáôéêÞò Ðñïóï÷Þò (ÄÅÐ) Þ Õðåñêéíçôéêü Óýíäñïìï êáôÜ ôïí ðáëéüôåñï ïñéóìü.

ÐåñéãñáöÞ, Ôáîéíüìçóç, Åðéäçìéïëïãßá êáé Ðñüãíùóç Ç õðåñêéíçôéêüôçôá åßíáé ìéá ìðåñäåìÝíç Ýííïéá ãéáôß áíáöÝñåôáé ôüóï óå ìéá äéáãíùóôéêÞ êáôçãïñßá üóï êáé óå ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò óõìðåñéöïñÜò. ÐáéäéÜ ðïõ "õðåñáíôéäñïýí" Ý÷ïõí "ìéêñü åýñïò ðñïóï÷Þò", óõ÷íÜ

÷áñáêôçñßæïíôáé "õðåñêéíçôéêÜ" áí êáé ìðïñåß íá ìçí Ý÷ïõí ôá õðüëïéðá óõìðôþìáôá ãéá íá èåùñçèïýí ðùò Ý÷ïõí Õðåñêéíçôéêü Óýíäñïìï Þ Äéáôáñá÷Þ ÅëëåéììáôéêÞò Ðñïóï÷Þò. Ôï áí Ýíá ðáéäß åßíáé áðëþò ðïëý äñáóôÞñéï Þ Ý÷åé õðåñêéíçôéêü óýíäñïìï åßíáé äýóêïëï íá êáèïñéóôåß.

ÕðÜñ÷ïõí ôñßá åßäç Äéáôáñá÷Þò ÅëëåéììáôéêÞò Ðñïóï÷Þò: Äéáôáñá÷Þ ÅëëåéììáôéêÞò Ðñïóï÷Þò (ÄÅÐ), ðñùôáñ÷éêÜ õðåñêéíçôéêïýðáñïñìçôéêïý ôýðïõ: ×áñáêôçñßæåôáé áðü óõìðåñéöïñÝò üðùò ç áõîçìÝíç êéíçôéêÞ äñáóôçñéüôçôá, ìåéùìÝíï åýñïò ðñïóï÷Þò, óõ÷íÞ äéÜóðáóç ðñïóï÷Þò, ðáñïñìçôéêüôçôá êáé áðïõóßá áõôïåëÝã÷ïõ. Äéáôáñá÷Þ ÅëëåéììáôéêÞò Ðñïóï÷Þò (ÄÅÐ), ðñùôáñ÷éêÜ ôýðïõ ìåéùìÝíçò ðñïóï÷Þò: ×áñáêôçñßæåôáé áðü ðñïâëÞìáôá üðùò åßíáé ç äéÜóðáóç, ç äõóêïëßá äéáôÞñçóçò ôçò ðñïóï÷Þò, äõóêïëßá óõãêñÜôçóçò ëåðôïìåñåéþí, êáé äõóêïëßá óôçí ïëïêëÞñùóç Ýñãùí. Ôá ðáéäéÜ ìå ðñïâëÞìáôá åëëåéììáôéêÞò ðñïóï÷Þò Ý÷ïõí ëéãüôåñï êáêÞ óõìðåñéöïñÜ, êáé åßíáé ëéãüôåñï ðáñïñìçôéêÜ óå ó÷Ýóç ìå ôá ðáéäéÜ ðïõ Ý÷ïõí Äéáôáñá÷Þ ÅëëåéììáôéêÞò Ðñïóï÷Þò õðåñêéíçôéêïýðáñïñìçôéêïý ôýðïõ. Áíôßèåôá óõ÷íüôåñá ðåñéãñÜöïíôáé ùò íôñïðáëÜ, áöçñçìÝíá êáé áã÷þäç. Äéáôáñá÷Þ ÅëëåéììáôéêÞò Ðñïóï÷Þò (ÄÅÐ) ìéêôïý ôýðïõ: Åßíáé ç ðéï óõ÷íÞ ìïñöÞ ÄÅÐ. Óå áõôÞ ôçí

60

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÕÐÅÑÊÉÍÇÔÉÊÁ ÐÁÉÄÉÁ: Áðëþò æùçñÜ Þ êÜôé Üëëï

62

êáôçãïñßá óõíõðÜñ÷ïõí ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ õðåñêéíçôéêïý ôýðïõ ìå ôïí ôýðï ôçò ìåéùìÝíçò ðñïóï÷Þò. ¸íáò ðáñÜãïíôáò ðïõ ìðåñäåýåé óôçí Äéáôáñá÷Þ ÅëëåéììáôéêÞò Ðñïóï÷Þò (ÄÅÐ) åßíáé ç áóõíÝðåéÜ ôïõò. Ç ìåéùìÝíç ðñïóï÷Þ êáé ç áõîçìÝíç êéíçôéêÞ äñáóôçñéüôçôá äåí åßíáé áðáñáßôçôá ðÜíôá ðáñüíôá ïýôå ðáñïõóéÜæïíôáé óå üëåò ôéò ðåñéóôÜóåéò. Óå ìéá Ýñåõíá, áãüñéá ìå Äéáôáñá÷Þ ÅëëåéììáôéêÞò Ðñïóï÷Þò Ýäåéîáí ìåãáëýôåñç êéíçôéêÞ äñáóôçñéüôçôá êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ðáñáêïëïýèçóçò ìáèçìÜôùí áëëÜ åß÷áí öõóéïëïãéêÜ åðßðåäá êéíçôéêüôçôáò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ öáãçôïý, ôçò îåêïýñáóçò êáé ôïõ ðáé÷íéäéïý. Ãéá íá äïèåß ç äéÜãíùóç ôçò ÄÅÐ Ýíá ðáéäß èá ðñÝðåé íá ðáñïõóéÜæåé ôá ó÷åôéêÜ óõìðôþìáôá óå ôïõëÜ÷éóôïí äýï ðåñéóôÜóåéò (ð.÷. êáé óôï óðßôé êáé óôï ó÷ïëåßï). ÊÜðïéïé åñåõíçôÝò ðéóôåýïõí ðùò ç "êáêÞ" (êáôáóôñïöéêÞ) õðåñêéíçôéêüôçôá (ðïõ åêäçëþíåôáé óå äéáöïñåôéêÝò ðåñéóôÜóåéò) åßíáé ç ðéï ÷áñáêôçñéóôéêÞ,

ç ðéï ãíÞóéá ìïñöÞ ÄÅÐ. Ç ÄÅÐ åßíáé ó÷åôéêÜ óõ÷íÞ. Õðïëïãéóìïß áíåâÜæïõí ôçí óõ÷íüôçôÜ ôçò áðü 5% Ýùò 20% êáé ôá áãüñéá Ý÷ïõí ôÝóóåñéò öïñÝò ðéï ðïëëÝò ðéèáíüôçôåò óå ó÷Ýóç ìå ôá êïñßôóéá íá äéáãíùóôïýí Ýôóé. Ïé äéáöïñåôéêïß õðïëïãéóìïß ãéá ôç óõ÷íüôçôá ôçò äéáôáñá÷Þò äåß÷íïõí ôçí äõóêïëßá óôç äéÜãíùóÞ ôçò. Ôá ðáéäéÜ ìå ÄÅÐ óõíå÷ßæïõí

ÕÐÅÑÊÉÍÇÔÉÊÁ ÐÁÉÄÉÁ: Áðëþò æùçñÜ Þ êÜôé Üëëï äñáóôçñéüôçôåò ðïõ áðáéôïýí óõãêÝíôñùóç ôçò ðñïóï÷Þò. ÅðåéäÞ óõ÷íÜ ðáñïõóéÜæïõí áðïññéðôéêÝò êáé êáôáêñéôéêÝò óõìðåñéöïñÝò Ý÷ïõí ðñüâëçìá óôéò êïéíùíéêÝò êáé ðñïóùðéêÝò ôïõò ó÷Ýóåéò.

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

íá Ý÷ïõí ðñïâëÞìáôá ìå ðáñïñìçôéêüôçôá, ïéêïãåíåéáêÝò

64

óõãêñïýóåéò, êáé äéÜóðáóç ðñïóï÷Þò êáôÜ ôçí åöçâåßá. Áíôßèåôá, âåëôßùóç åðÝñ÷åôáé êáôÜ ôéò çëéêßåò äåêáÝîé Ýùò êáé åéêïóé. Áõôïß ìå ôéò ëéãüôåñåò ðéèáíüôçôåò âåëôßùóçò åßíáé üóïé Ý÷ïõí êáé ìéá Üëëç äéáôáñá÷Þ ôáõôü÷ñïíá. Ç ðñüãíùóç ãéá ôá ðáéäéÜ ðïõ Ý÷ïõí ìüíï ðñïâëÞìáôá äéÜóðáóçò ôçò ðñïóï÷Þò åßíáé êáëýôåñç. Ðåñßðïõ 40% áðü áõôÜ ðáñïõóéÜæïõí ðñïâëÞìáôá ðñïóï÷Þò óå êÜðïéá öÜóç ôçò æùÞò ôïõò áëëÜ ìüíï óôï 5% ôùí ðåñéðôþóåùí áõôÜ ôá ðñïâëÞìáôá åðéìÝíïõí.

Ðñüãíùóç Ç ÄÅÐ óõíäÝåôáé ìå ðïëëÜ ìáèçóéáêÜ êáé óõìðåñéöïñéêÜ ðñïâëÞìáôá. Ôá ðáéäéÜ ìå áõôÞ ôç äéáôáñá÷Þ Ý÷ïõí ðéï ðïëëÝò ðéèáíüôçôåò íá ðáñáêïëïõèÞóïõí åéäéêÝò ôÜîåéò, íá äéáêüøïõí ôç ó÷ïëéêÞ öïßôçóç, íá ãßíïõí ðáñáâÜôåò êáé íá Ý÷ïõí ðñïâëÞìáôá ìå ôï íüìï. Ôá áãüñéá ìå õðåñêéíçôéêüôçôá Ý÷ïõí ëéãüôåñá ðñïâëÞìáôá óå äïìçìÝíá ðåñéâÜëëïíôá üðïõ ìðïñïýí êáé áõôïñõèìßæïíôáé. ¸÷ïõí ðéï ðïëëÝò äõóêïëßåò óå ëéãüôåñï äïìçìÝíåò êáôáóôÜóåéò Þ óå

ÐïëëÜ óõìðåñÜóìáôá ìðïñïýí íá óõíá÷èïýí áðü üóá áíáöÝñáìå ìÝ÷ñé óôéãìÞò Óôéò ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò ç ÄÅÐ öáßíåôáé íá åðéìÝíåé ìÝ÷ñé ôçí åöçâåßá áëëÜ ïðùóäÞðïôå ìå âåëôéþóåéò. ÊáôÜ ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôçò åöçâåßáò ôá ðåñéóóüôåñá Üôïìá áðáëëÜóóïíôáé áðü ôá ðéï ðïëëÜ óõìðôþìáôá ôçò ÄÅÐ. Ç ðñüãíùóç öáßíåôáé íá åîáñôÜôáé áðü ôçí ðáñïõóßá Þ ôçí áðïõóßá Üëëùí áíôéêïéíùíéêþí óõìðåñéöïñþí.Áí ç ÄÅÐ óõíïäåýåôáé áðü Äéáôáñá÷Þ ÄéáãùãÞò , Äéáôáñá÷Þ ÅíáíôéùìáôéêÞò ÓõìðåñéöïñÜò, ôá ðñïâëÞìáôá ðñïóáñìïãÞò åßíáé ðéï Ýíôïíá êáôÜ ôçí åíçëéêßùóç. Tá óõìðôþìáôá ôçò ÄÅÐ öáßíåôáé íá Ý÷ïõí ìåãáëýôåñï áíôßêôõðï óôçí áðüäïóç óôï ó÷ïëåßï êáé óôéò äéáðñïóùðéêÝò ó÷Ýóåéò. H ðñüãíùóç ôçò ÄÅÐ åßíáé ó÷åôéêÜ áéóéüäïîç. Ç äéáöïñïäéÜãíùóç ôçò ÄÅÐ ðñÝðåé íá ãßíåé áðü êáôáóôÜóåéò Þ íïóÞìáôá üðùò ç äõóêïéëéüôçôá êáé ï õðåñèõñåïåéäéóìüò áðü ôñáõìáôéóìïýò, áðü ëïéìþîåéò Þ äçëçôçñßáóç ìå ìüëõâäï ðïõ ìðïñåß íá ðñïêáëÝóïõí íåõñïëïãéêÝò êáôáóôÜóåéò ìå äéáôáñá÷Ýò óõìðåñéöïñÜò. Åðßóçò ç äéáöïñïäéÜãíùóç ðñÝðåé íá ãßíåé áðü Üëëåò øõ÷éáôñéêÝò êáôáóôÜóåéò üðùò

1.

2.

3. 4.

ÕÐÅÑÊÉÍÇÔÉÊÁ ÐÁÉÄÉÁ: Áðëþò æùçñÜ Þ êÜôé Üëëï

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ìåßæïí Êáôáèëéðôéêü Þ Ìáíéáêü Åðåéóüäéï, áðü Üã÷ïò, áðü êáêïðïßçóç Þ

66

ðáñáìÝëçóç áðü ôçí ïéêïãÝíåéá êáé áõôáñ÷éêÞ óõìðåñéöïñÜ ôçò ïéêïãåíåßáò.

Áéôéïëïãßá Ðïëëïß åñåõíçôÝò ðéóôåýïõí ðùò ôá óõìðôþìáôá ôçò õðåñêéíçôéêüôçôáò, ôçò ìåéùìÝíçò ðñïóï÷Þò åßíáé åíäåéêôéêÜ ôçò ëåéôïõñãßáò ôïõ Êåíôñéêïý Íåõñéêïý ÓõóôÞìáôïò. ÐïëëÝò êáôáóôÜóåéò ïõ ðéóôåýåôáé ðùò ðñïêáëïýí íåõñïëïãéêÜ åëëåßììáôá üðùò åßíáé ç äçëçôçñßáóç áðü ìüëõâäï êáé ï áëêïïëéóìüò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò åãêõìïóýíçò Ý÷ïõí èåùñçèåß õðåýèõíåò ãéá ôçí ÄÅÐ. Ùóôüóï, ç Ýñåõíá ìáò Ýäùóå óõãêñïõüìåíá åõñÞìáôá ó÷åôéêÜ ìå ôçí õðåõèõíüôçôá âëáâþí óôïí åãêÝöáëï ãéá ôçí áíÜðôõîç ôçò ÄÅÐ. Åí ìÝñåé, ï ëüãïò ãéá áõôÜ ôá óõãêñïõüìåíá åõñÞìáôá åßíáé ôï ãåãïíüò ðùò ç ÄÅÐ åìöáíßæåôáé íá Ý÷åé ðïëëïýò äéáöïñåôéêïýò ôýðïõò. Ìüíï áõôïß ðïõ Ý÷ïõí óõíå÷Þ õðåñêéíçôéêüôçôá öáßíåôáé íá Ý÷ïõí íåõñïëïãéêÜ åëëåßììáôá. ÊÜðïéïé åñåõíçôÝò ðéóôåýïõí ðùò óõãêåêñéìÝíåò ôñïöÝò Þ óõìðëçñþìáôá ôñïöþí ðñïêáëïýí âéïëïãéêÝò áëëáãÝò óôïí åãêÝöáëï Þ óå Üëëá ìÝñç ôïõ óþìáôïò

ìå áðïôÝëåóìá õðåñêéíçôéêÝò óõìðåñéöïñÝò. Ðåñßðïõ 45% ôùí ãéáôñþí óõíéóôïýí äßáéôåò öôù÷Ýò óå æÜ÷áñç ãéá ðáéäéÜ ìå ÄÅÐ. Ðïëëïß ãïíåßò Ý÷ïõí äïêéìÜóåé áõôÝò ôéò äßáéôåò óôá ðáéäéÜ êáé ðïëëïß éó÷õñßæïíôáé ðùò ç óõìðåñéöïñÜ ôùí ðáéäéþí ôïõò Ý÷åé âåëôéùèåß. ÁëëÜ ïé ãïíéêÝò ðñïóäïêßåò, ç áëëáãÞ ôçò óôÜóçò ôïõò êáé ç áëëáãÞ óôç äßáéôá ôùí ðáéäéþí ôïõò ìðïñåß íá Ý÷åé óáí Ýììåóï áðïôÝëåóìá ôçí áëëáãÞ ôçò óõìðåñéöïñÜò ôùí ðáéäéþí. ÄçëáäÞ, ìðïñåß ç óõìðåñéöïñÜ ôùí ðáéäéþí íá Üëëáîå ãéáôß ïé ãïíåßò åõáéóèçôïðïéÞèçêáí ãéá ôï ðñüâëçìá êé ü÷é ãéáôß Üëëáîå ç äßáéôá ôùí ðáéäéþí. ÓõíïëéêÜ, ïé Ýñåõíåò ãýñù áðü ôéò ôñïöÝò êáé ôçí õðåñêéíçôéêüôçôá õðÝäåéîáí ðùò ç áöáßñåóç ôùí óõìðëçñùìÜôùí ôñïöÞò êáé óõãêåêñéìÝíùí ÷çìéêþí áðü ôéò äßáéôåò, Ý÷åé ìéêñÞ Ýùò ìçäåíéêÞ áðüêñéóç óôçí õðåñêéíçôéêüôçôá.

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÕÐÅÑÊÉÍÇÔÉÊÁ ÐÁÉÄÉÁ: Áðëþò æùçñÜ Þ êÜôé Üëëï

68

Ãåíåôéêïß ðáñÜãïíôåò Ý÷ïõí åðßóçò óõó÷åôéóèåß ìå ôçí ÄÅÐ, áí êáé äåí åßíáé óáöÝò áí ãåíåôéêïß Þ ðåñéâáëëïíôéêïß ðáñÜãïíôåò Þ ï óõíäõáóìüò ôïõò åõèýíåôáé ãéá ôç äéáôáñá÷Þ áõôÞ. Óõããåíåßò ðñþôïõ êáé äåõôÝñïõ âáèìïý áôüìùí ðïõ ðÜó÷ïõí áðü ÄÅÐ Ý÷ïõí ðéï ðïëëÝò ðéèáíüôçôåò íá Ý÷ïõí ôçí ßäéá äéáôáñá÷Þ óå ó÷Ýóç ìå ôïí ãåíéêü ðëçèõóìü. Ùóôüóï åßíáé ðïëý íùñßò êáé ïé Ýñåõíåò ðïëý ëßãåò ãéá ôç äéáôýðùóç óßãïõñùí óõìðåñáóìÜôùí.

Èåñáðåßá Ôá ðåñéóóüôåñá ðáéäéÜ óôï åîùôåñéêü ìå ÄÅÐ Ý÷ïõí áíôéìåôùðéóôåß ìå öáñìáêïèåñáðåßá, åíþ óôçí ÅëëÜäá ç óõíôñéðôéêÞ ðëåéïøçößá ôùí ðåñéðôþóåùí äåí Ý÷ïõí ôý÷åé êáìéÜò èåñáðåõôéêÞò áíôéìåôþðéóçò. Ôá äéåãåñôéêÜ öáñìáêåõôéêÜ óêåõÜóìáôá áõîÜíïõí ôï åýñïò ðñïóï÷Þò êáé âåëôéþíïõí ôçí áðüäïóç óôï

ó÷ïëåßï. Ðåñßðïõ 70% ðáéäéþí ìå ÄÅÐ áíôéäñïýí èåôéêÜ óôçí öáñìáêïèåñáðåßá ìå äéåãåñôéêÜ, åíþ ôï 30% äåí áíôáðïêñßíïíôáé êáèüëïõ Þ êáé ÷åéñïôåñåýïõí áðü ôç öáñìáêïèåñáðåßá. Ôá öÜñìáêá öáßíåôáé íá èåñáðåýïõí ôá óõìðôþìáôá ôçò ÄÅÐ êé ü÷é ôá áßôéá, óõíåðþò ç öáñìáêïèåñáðåßá áðü ìüíç ôçò äåí Ý÷åé ìáêñï÷ñüíéá èåñáðåõôéêÜ áðïôåëÝóìáôá. Ïé áëëáãÝò ôåßíïõí íá åßíáé âñá÷õ÷ñüíéåò Þ íá åðéìÝíïõí ìüíï üóï êñáôÜåé ç öáñìáêïèåñáðåßá. Åðßóçò, ôá öÜñìáêá âñÝèçêå íá ìåéþíïõí ôçí êïéíùíéêüôçôá áãïñéþí ìå ÄÅÐ ÷ùñßò íá ìåéþíåé ôéò áíôéêïéíùíéêÝò ôïõò óõìðåñéöïñÝò. Óõíåðþò ç öáñìáêïèåñáðåßá áðü ìüíç ôçò öáßíåôáé íá åßíáé åðéâëáâÞò ãéáôß äåí êÜíåé ôßðïôá ãéá ôá êïéíùíéêÜ, ìáèçóéáêÜ êáé äéáðñïóùðéêÜ ðñïâëÞìáôá ôùí ðáéäéþí ìå ÄÅÐ. ÊÜðïéåò Ýñåõíåò ðïõ óõãêñßíïõí ôçí öáñìáêïèåñáðåßá ìå ôç èåñáðåßá ôçò óõìðåñéöïñÜò âñÞêáí ðùò ç áðïôåëåóìáôéêüôåñç áíôéìåôþðéóç åßíáé ï óõíäõáóìüò áõôþí ôùí äýï èåñáðåéþí. ÊÜðïéïé Üëëïé ðéóôåýïõí ðùò ãéá ôç èåñáðåßá ôùí ðáéäéþí ìå ÄÅÐ ðåñéóóüôåñç ðñïóï÷Þ ðñÝðåé íá äïèåß óôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõò, óôéò ó÷Ýóåéò ðïõ õðÜñ÷ïõí óå áõôÞ êáé óôá êáêÜ ðáñáäåßãìáôá ðïõ ìðïñåß íá äßíïõí.

Ôï

ìáêñý ôáîßäé ôçò

ãíþóçò

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ç óõììåôï÷Þ ôùí ðáéäéþí óôçí ðñïó÷ïëéêÞ áãùãÞ âÜæåé ôéò âÜóåéò ãéá ôï ìÝëëïí Ï ðáéäéêüò óôáèìüò êáé ôï íçðéáãùãåßï ðëÝïí ðñïóöÝñïõí åêôüò ôçò öýëáîçò êáé ôïõ ðáé÷íéäéïý ìßá óåéñÜ Üëëùí äñáóôçñéïôÞôùí, ðïëëÝò öïñÝò ìõóôçñéþäç óôçí ïñïëïãßá ôçò ãéá ôïõò ðåñéóóüôåñïõò ãïíåßò, ðáñüëá áõôÜ üìùò áðáñáßôçôåò ãéá ôçí øõ÷éêÞ êáé óùìáôéêÞ áíÜðôõîç ôïõ ìéêñïý ìáò áëëÜ êáé ãéá ôçí ìåôÝðåéôá åßóïäï ôïõ óôç ó÷ïëéêÞ æùÞ. ÓçìáíôéêÞ ç ðñïó÷ïëéêÞ ðáéäåßá Ôï ðáéäß óáò åßíáé ï ðéï óçìáíôéêüò Üíèñùðïò ôçò æùÞò óáò, Üñá óêÝöôåóôå óïâáñÜ óå ðïéïõò èá åìðéóôåõèåßôå ôá ðñþôá ôïõ âÞìáôá óôïí êüóìï ôùí ìåãÜëùí åêôüò ôçò ïéêïãÝíåéáò. Ï ÷þñïò êáé ïé Üíèñùðïé èá ðáßîïõí óçìáíôéêü ñüëï óôç ìåôÝðåéôá æùÞ ôïõ êáèþò áõôÞ ôçí çëéêßá äïìåßôáé ï ÷áñáêôÞñáò ôïõ, áíôéãñÜöåé ðñüôõðá êáé ìéìåßôáé óõìðåñéöïñÝò. Êáé áí ç ðñþôç îåíÜãçóç óôïí êüóìï ìáò áíÞêåé óôçí ïéêïãÝíåéá ç ìåôÝðåéôá îåêéíÜ ìå ðñïó÷ïëéêÞ áãùãÞ êáé ôï ó÷ïëåßï. ÓÞìåñá ç ðñïó÷ïëéêÞ áãùãÞ åßíáé áðïëýôùò áðáñáßôçôç êáé ü÷é ìüíï ãéá ôï ëüãï ôçò åîüäïõ ôçò ìçôÝñáò óôçí áãïñÜ åñãáóßáò. Ç ðñáãìáôéêÞ áéôßá åßíáé ðùò ðñïóöÝñåé ìßá óåéñÜ áðáñáßôçôùí ãíþóåùí åíþ ôáõôü÷ñïíá ðñïåôïéìÜæåé ôï ðáéäß ãéá ôç ó÷ïëéêÞ æùÞ.

Ïé äñáóôçñéüôçôåò Ç áéóèçôéêÞ áãùãÞ âïçèÜ óôçí áíÜðôõîç ôçò áíôßëçøçò ôùí ÷þñùí êáé ôùí áíôéêåéìÝíùí ìå ìåèüäïõò êáôÜëëçëåò ãéá áõôÞ ôçí çëéêßá

76

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ôï ìáêñý ôáîßäé ôçò ãíþóçò

78

Ôïìåßò ôçò áéóèçôéêÞò áãùãÞò åßíáé:

Çèéêüò - êïéíùíéêüò ïéêïãåíåéáêüò ôïìÝáò

Áéóèçóéïêéíçôéêüò - ÄåîéïôÞôùí

Åßíáé ãÝöõñá ïéêïãÝíåéáò ó÷ïëåßïõ êáé åîïéêåéþíåé ôï ðáéäß ìå ôï ó÷ïëåßï. ÌÝóù ôçò óõììåôï÷Þò óå äéÜöïñåò äñáóôçñéüôçôåò ðñïôñÝðåé ôá ðáéäéÜ íá áíáðôýîïõí ôçí ðñùôïâïõëßá ôïõò êáé ôç äñÜóç ôïõò óå êïéíùíéêïýò ôïìåßò. Ôï ðáéäß ìáèáßíåé íá óÝâåôáé ôï ðåñéâÜëëïí êáé ôïí êïéíùíéêü ôïõ ðåñßãõñï. Ìõåßôáé óå çèéêÝò áîßåò üðùò ç öéëßá, ç óõíåñãáóßá, ç áëëçëïâïÞèåéá, ï óåâáóìüò áíèñþðùí êáé ôùí ÷þñùí.

ÐåñéëáìâÜíåé èÝáôñï êïõêëïèÝáôñï, èåáôñéêü ðáé÷íßäé ðáíôïìßìá. ÌÝóù ôçò óõììåôï÷Þò óå ìßá ïìÜäá áíáðôýóóåôáé ç óõíåñãáóßá, ç áßóèçóç ôïõ ñõèìïý êáé ôçò ìåëùäßáò. Åßíáé ìßá ùöÝëéìç óùìáôéêÞ äñáóôçñéüôçôá êáé ôï ðáéäß ìðïñåß íá åîùôåñéêåýóåé ôá óõíáéóèÞìáôá ôïõ ìÝóù ôçò ìßìçóçò.

Áéóèçôéêüò ôïìÝáò ÐåñéëáìâÜíåé ìïõóéêÞ, ðáéäéêÞ ëïãïôå÷íßá, åðéóêÝøåéò óå ìïõóåßá ëáúêÞò ôÝ÷íçò, æùãñáöéêÞ. ÐñïóöÝñåé ÷áñÜ, åéêüíåò ÷ñþìáôá, êáëáéóèçóßá åêôßìçóç ôïõ ùñáßïõ, óåâáóìü óôïí ÷þñï óôçí ðáñÜäïóç, éóüôçôá, êïéíùíéêüôçôá, êïéíùíéêÞ êáé ðåñéâáëëïíôéêÞ áãùãÞ.

Íïçôéêüò ôïìÝáò Áíáðôýóóåé ôçí áíôßëçøç ôïõ ÷þñïõ, ÷ñüíïõ, ìåãÝèïõò, åíþ ðåñéëáìâÜíåé áóêÞóåéò ðñïãñáöÞò, ðñïáíÜãíùóçò. Ìéá ðñþôç öéëéêÞ åðáöÞ ìå ôï ãñÜøéìï êáé ôá ìáèÞìáôá ìÝóù åíáëëáãþí ðïõ óõíäõÜæïõí ôï ðáé÷íßäé ìå ôç ãíþóç. Åðßóçò ìÝóù ðáé÷íéäéþí ìå ôï ÷ñüíï ôï ðáéäß áñ÷ßæåé íá êáôáíïåß ôç óçìáóßá ôïõ êáé íá ìáèáßíåé ôï "÷èåò óÞìåñá, áýñéï".

¼îõíóç ôçò êñéôéêÞò óêÝøçò Ç ðñïó÷ïëéêÞ áãùãÞ ïîýíåé ôï ìõáëü, ôçí êñéôéêÞ óêÝøç äéáðáéäáãùãåß áëëÜ êáé øõ÷áãùãåß. ÂïçèÜåé ôï ìéêñü óáò íá áíáðôýîåé ôçí áõôïðåðïßèçóç ôïõ êáé íá äïìÞóåé Ýíá ðéï éóïññïðçìÝíï ÷áñáêôÞñá. Ãé áõôü ïé ðñþôåò åðáöÝò åßíáé êáèïñéóôéêÝò êáé ðñÝðåé íá åßíáé åõ÷Üñéóôåò þóôå íá ôï áðïññïöÞóïõí ãéáôß èá éó÷ýïõí ãéá ìåãÜëï ôçò æùÞò ôïõ.

Ôï ìáêñý ôáîßäé ôçò ãíþóçò

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

äÜóêáëïé Ý÷ïõí Üðåéñåò äõíáôüôçôåò íá ôïõ ðñïóöÝñïõí ðëÞèïò ðëçñïöïñéþí, óùóôþí êáôåõèýíóåùí êáé ìçíõìÜôùí ìå áãÜðç, åõáéóèçóßá, äéáêñéôéêüôçôá êáé óåâáóìü óôç ãíþìç ôïõ.

80

Ôï ðÝñáóìá ôçò ãíþóçò ìÝóá áðü ìçíýìáôá Åðßóçò ç ðñïó÷ïëéêÞ áãùãÞ éêáíïðïéåß ôçí áíÜãêç ìáò íá ãíùñßóïõìå ôïí åáõôü ìáò êáé ôéò ñßæåò ìáò áðü ðïý åñ÷üìáóôå ôçí êïõëôïýñá êáé ôç óõíÝ÷åéÜ ìáò óôï ÷ñüíï. Ìå áðëÜ ëüãéá êáé ðáñáìýèéá ôï ðáéäß èá Ýñèåé óå åðáöÞ ìå ôçí ðáñÜäïóç ìáò, ôïõò èñýëïõò, ôïõò ìýèïõò, ìå ôïðéêÜ áêïýóìáôá êáé äçìïôéêÜ ôñáãïýäéá, óáí ìéá ðñþôç á÷íÞ ðñïóÝããéóç ôçò ðïëéôéóôéêÞò ìáò ôáõôüôçôáò. Âáóéæüìåíïé óôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ áõôÞò ôçò çëéêßáò, ôçí ðåñéÝñãåéá, ôïí êáôáéãéóìü åñùôÞóåùí ðïõ èÝôïõí ôá ðáéäéÜ, ïé

¼ìùò óôçí áíáæÞôçóç óáò ãéá ôï äéêü óáò êÝíôñï ðñïó÷ïëéêÞò áãùãÞò ôï ðñþôï êáé óðïõäáéüôåñï êñéôÞñéï óáò èá åßíáé êáé ç ãíþìç ôïõ ìéêñïý óáò. Ôï ìÝñïò äçë, ðïõ èá ðñïôéìÞóåé ãéáôß ôïõ áñÝóåé ðåñéóóüôåñï áðü ôá Üëëá. Äåí ðñÝðåé íá îå÷íÜìå ðùò ðñþôéóôïò, óôü÷ïò åßíáé ç øõ÷áãùãßá ôï ðáé÷íßäé êáé ç åêðáßäåõóç ìÝóá áðü áõôü. Ìáèáßíù ìå ÷áñÜ, óùóôÜ êáé êáôÜëëçëïõò åõáéóèçôïðïéçìÝíïõò áíèñþðïõò.

Ó÷ïëéêÜ ËÅÙÖÏÑÅÉÁ Ðüóï áóöáëÞ åßíáé ãéá ôç ìåôáöïñÜ ôùí ìáèçôþí;

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÁñãïðïñçìÝíá ðáéäÜêéá ðïõ ôñÝ÷ïõí íá ðñïëÜâïõí ôï ó÷ïëéêü ôïõò, ìðëïêáñéóìÝíïé äñüìïé óôï ó÷üëáóìá, ìáìÜäåò ðïõ ðåñéìÝíïõí ìå ëá÷ôÜñá ôá ìéêñÜ ôïõò Ýîù áðü ôçí åßóïäï ôïõ ó÷ïëåßïõ. Ïé ðáñáðÜíù åéêüíåò ðëçììõñßæïõí ôïõò äñüìïõò ôçò ðüëçò êáôÜ ôçí Ýíáñîç ôçò ó÷ïëéêÞò ÷ñïíéÜò.

82

Åêôüò áðü ôá éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá êáé ôïõò ðáéäéêïýò óôáèìïýò, ðïõ äéáèÝôïõí éäéüêôçôá ï÷Þìáôá ãéá ôç ìåôáöïñÜ ôùí ðáéäéþí, áñêåôÜ äçìüóéá ó÷ïëåßá ìéóèþíïõí ëåùöïñåßá ãéá ãéá ôç ìåôáöïñÜ ôùí ìáèçôþí ôïõò. Ç áëÞèåéá åßíáé üôé ôá ó÷ïëéêÜ ëåùöïñåßá åßíáé 16 öïñÝò ðåñéóóüôåñï áóöáëÞ áðü ôá ïéêïãåíåéáêÜ áõôïêßíçôá. ¼ìùò, üðùò êáé êÜèå ìÝóï ìåôáöïñÜò, ãéá íá åßíáé áóöáëÝò ÷ñåéÜæåôáé åëÝã÷ïõò êáé ôáêôéêÜ servise. Ïé Ýëåã÷ïé óôç ÷þñá ìáò ðñáãìáôïðïéïýíôáé áðü êëéìÜêéá ôçò Íïìáñ÷ßáò, ôüóï êáôÜ ôçí Ýíáñîç ôçò ó÷ïëéêÞò ÷ñïíéÜò üóï êáé êáôÜ ôç äéÜñêåéá, áíÜ ôáêôÜ ÷ñïíéêÜ äéáóôÞìáôá, ðñïêåéìÝíïõ íá äéáóöáëßóåé ôçí áîéïðéóôßá ôùí ëåùöïñåßùí ðïõ ìåôáöÝñïõí ìáèçôÝò áíáæçôþíôáò ôõ÷üí ðñïâëÞìáôá êáé ðáñáâÜóåéò.

Ó÷ïëéêÜ ëåùöïñåßá: Ðüóï áóöáëÞ åßíáé ãéá ôç ìåôáöïñÜ ôùí ìáèçôþí; ðïõ èÝôïõí óå êßíäõíï ôçí áóöÜëåéá ôçò ó÷ïëéêÞò ìåôáöïñÜò. ÅéäéêÜ ãéá ôá ìéóèùìÝíá äéþñïöá ëåùöïñåßá ôïíßæåôáé üôé ðñÝðåé íá åðéâáßíïõí ôïõëÜ÷éóôïí äýï óõíïäïß, Ýíáò óå êÜèå üñïöï. ‹ Ïé ïäçãïß ôùí ó÷ïëéêþí ëåùöïñåßùí äåí èá ðñÝðåé íá õðåñâáßíïõí ôçí çëéêßá ôùí 65

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

÷ñüíùí.

84

‹ ¼ëá ôá ëåùöïñåßá (äçìüóéáò Þ éäéùôéêÞò ÷ñÞóçò) ðïõ åîõðçñåôïýí ó÷ïëéêÝò ìåôáöïñÝò èá ðñÝðåé íá öÝñïõí óôïí åìðñüóèéï êáé ïðßóèéï áíåìïèþñáêá (ðáñìðñßæ) ó÷åôéêÞ åõáíÜãíùóôç ðéíáêßäéá ð.x "Ó×ÏËÉÊÏ".

ÓôáôéóôéêÜ óôïé÷åßá 10% ðåñßðïõ ôùí ÅëëÞíùí ìáèçôþí 4-12 åôþí ìåôáêéíåßôáé ìå ó÷ïëéêÜ ëåùöïñåßá. 23 ÷ñüíéá åßíáé ôï áíþôáôï üñéï çëéêßáò åíüò ó÷ïëéêïý.

Êáíüíåò éó÷ýïõóáò íïìïèåóßáò ‹ Ôï üñéï ôá÷ýôçôáò ôùí ëåùöïñåßùí ðïõ åîõðçñåôïýí ó÷ïëéêÝò ìåôáöïñÝò, åßôå áõôÜ

10 êáé 15 ÷ñüíéá åßíáé ôá üñéá çëéêßáò ðïõ éó÷ýïõí ãéá ßäéïõ ôýðïõ ï÷Þìáôá óå Ãåñìáíßá êáé ÁìåñéêÞ.

áíÞêïõí óôçí éäéïêôçóßá ôùí ó÷ïëåßùí åßôå åßíáé ìéóèùìÝíá ãéá ôï óêïðü áõôü, äåí ðñÝðåé íá õðåñâáßíåé ôá 80÷ëì ôçí þñá ãéá äéáäñïìÝò óå áõôïêéíçôüäñïìïõò åíþ ðåñéïñßæåôáé óå 60÷ëì ãéá ôï õðüëïéðï ïäéêü äßêôõï (åíôüò áóôéêþí ðåñéï÷þí). ‹ Ôá ëåùöïñåßá ôùí ó÷ïëéêþí ìåôáöïñþí èá ðñÝðåé íá äéáèÝôïõí æþíç áóöáëåßáò

Ïé ãïíåßò åßíáé õðåýèõíïé ãéá ôá ðáéäéÜ ôïõò ôçí þñá ôçò åéóüäïõ êáé åîüäïõ ôïõò áðü ôá ó÷ïëéêÜ üðùò åðßóçò êáé ãéá íá ôïõò ìÜèïõí íá öÝñïíôáé óùóôÜ êáôÜ ôç ìåôáêßíçóÞ ôïõò.

ãéá üëïõò ôïõò åðéâÜôåò.

Óôï åóùôåñéêü ôïõ ëåùöïñåßïõ ôá ðáéäéÜ èá ðñÝðåé:

‹ Éó÷ýåé ç õðï÷ñÝùóç ýðáñîçò óõíïäïý Þ

‹ Íá ìçí åßíáé üñèéá ðüóï ìÜëëïí íá ìçí

óõíïäþí ðïõ ïñßæåôáé ãéá ôá ëåùöïñåßá

ôñÝ÷ïõí óôï äéÜäñïìï Þ íá óðñþ÷íïõí Üëëá

éäéïêôçóßáò ó÷ïëåßùí. ÌÝñéìíá ôïõ

ðáéäÜêéá. Äåí åðéôñÝðåôáé íá óçêùèïýí

óõíïäïý åßíáé ç áðïôñïðÞ óõìðåñéöïñþí

ðñïôïý ôï ëåùöïñåßï óôáìáôÞóåé.

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ó÷ïëéêÜ ëåùöïñåßá: Ðüóï áóöáëÞ åßíáé ãéá ôç ìåôáöïñÜ ôùí ìáèçôþí;

86

‹ Íá ìçí âãÜæïõí ôá ÷åñÜêéá Þ ôï êåöÜëé

äåí ðñÝðåé íá äå÷ôåß íá êÜíåé ôç äéáäñïìÞ

ôïõò áðü ôï ðáñÜèõñï êáé íá ìçí ðåôÜíå

ìå Ýíáí îÝíï.

áíôéêåßìåíá.

‹ ¼ôáí ðåñéìÝíïõí óôç óôÜóç, ôá ðáéäéÜ

‹ Íá ôïðïèåôïýí ôéò ó÷ïëéêÝò ôïõò

óáò èá ðñÝðåé íá óôÝêïíôáé óôçí Üêñç êáé

ôóÜíôåò êÜôù áðü ôá êáèßóìáôá.

íá åßíáé ðÜíôá ìå óõíïäü ìÝ÷ñé íá

‹ Íá ìéëÜíå ÷áìçëüöùíá ãéá íá ìçí

óôáìáôÞóåé ôï ëåùöïñåßï êáé íá áíïßîïõí

åìðïäßæïõí ôïí ïäçãü.

ïé ðüñôåò ôïõ.

‹ Íá êÜíïõí õðïìïíÞ ãéá íá öôÜóïõí óôï

‹ Óå ðåñßðôùóç ðïõ ôï ìéêñü óáò Ý÷áóå Þ

ó÷ïëåßï Þ ôï óðßôé ôïõò áêüìç êáé áí Ý÷åé

ôïõ Ýðåóå êÜôé êáé èÝëåé íá ôï ìáæÝøåé

ðïëý êßíçóç.

áðü ôï äñüìï äåí èá ðñÝðåé íá óêýøåé ôï ßäéï áëëÜ íá æçôÞóåé âïÞèåéá óáò.

Ç þñá ôçò áíá÷þñçóçò: ‹ Ôá ðáéäéÜ èá ðñÝðåé íá öôÜíïõí óôç

Ç þñá ôçò åðéóôñïöÞò

óôÜóç 5' ðñéí áðü ôçí þñá åðéâßâáóçò. Áí

Ôá ó÷ïëéêÜ ëåùöïñåßá ðáñáëáìâÜíïõí

ôï ðáéäß óáò äå óõíïäåýåôáé êáé ÷Üóåé ôï

êáé ðáñáäßäïõí ôïõò ìáèçôÝò óôçí åßóïäï

ó÷ïëéêü ôïõ, èá ðñÝðåé åßôå íá åðéóôñÝøåé

ôçò ðïëõêáôïéêßáò ôïõò. Óå ðåñßðôùóç ðïõ,

óôï óðßôé åßôå íá åðéêïéíùíÞóåé ìáæß óáò Þ

ãéá áíôéêåéìåíéêïýò ëüãïõò, (óôåíïß äñüìïé

ìå êÜðïéï äÜóêáëï. Óå êáìßá ðåñßðôùóç

êëð) äåí åßíáé äõíáôüí íá ðëçóéÜóåé ôï

Ó÷ïëéêÜ ëåùöïñåßá: Ðüóï áóöáëÞ åßíáé ãéá ôç ìåôáöïñÜ ôùí ìáèçôþí; ó÷ïëéêü óôçí åßóïäï, ï ãïíÝáò Þ ï êçäåìüíáò áíáëáìâÜíåé íá óõíïäÝøåé ôï ðáéäß áðü ôçí ðüñôá ôïõ óðéôéïý ôïõ ùò ôï ó÷ïëéêü êáé áíôßóôñïöá. ‹ Ïé ðñïäéáãñáöÝò êáèáñéüôçôáò, ôï åõãåíéêü êáé ÷áìïãåëáóôü ðñïóùðéêü ðïõ èá êÜíåé ôïõò ìáèçôÝò íá íéþóïõí áóöÜëåéá

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

åßíáé áôïý ü÷é áìåëçôÝá, ôï áíôßèåôï.

88

ÊñéôÞñéá åðéëïãÞò Óôç äéáäéêáóßá åðéëïãÞò åêðáéäåõôéêïý éäñýìáôïò èá ðñÝðåé íá åëÝãîåôå áí ôï ðñïóùðéêü ôùí ó÷ïëéêþí ëåùöïñåßùí (ïäçãïß, óõíïäïß) åßíáé êáôÜëëçëá åðéëåãìÝíï ìå âÜóç ôá êñéôÞñéá ôçò ðåßñáò êáé ôçò õðåõèõíüôçôáò, ôçò åõãÝíåéáò êáé ôçò áãÜðçò ðñïò ôá ðáéäéÜ. Ç õøçëÞ ðïéüôçôá ôùí ðñïóöåñüìåíùí ðáñï÷þí ìåôáöïñÜò ôùí ìáèçôþí ðñÝðåé íá ìåôñÜåé óôçí ôåëéêÞ óáò áðüöáóç.

Ðéóôåýù üôé, áí êáé ôá ó÷ïëéêÜ ëåùöïñåßá ðåñíïýí ôáêôéêÜ áðü ðñïãñáììáôéóìÝíï Ýëåã÷ï, äåí õðÜñ÷åé ðñüâëåøç þóôå íá åëÝã÷ïíôáé óõ÷íüôåñá óå ó÷Ýóç ìå Üëëá ï÷Þìáôá", õðïóôçñßæåé ç ÌÝíéá ÔåñæÞ, ï ãéïò ôçò ïðïßáò öïéôÜ óå äçìüóéï ó÷ïëåßï. ÌÝ÷ñé óôéãìÞò, Ý÷åé ìéóèþóåé ó÷ïëéêÜ ëåùöïñåßá ðïõ ðëçñïýí üëåò ôéò ôå÷íéêÝò ðñïûðïèÝóåéò, ðñïêåéìÝíïõ íá åîõðçñåôÞóåé ìïõóéêÜ ó÷ïëåßá êáé ó÷ïëåßá ãéá Üôïìá ìå åéäéêÝò áíÜãêåò. ÐñïâëÝðåôáé, âÝâáéá, äéáãùíéóìüò ãéá ôçí áðüêôçóç åðéðëÝïí ï÷çìÜôùí, þóôå íá "íáõëùèïýí" ëåùöïñåßá

MÏÕÓÉÊÇÓ

Ôï ìÜèçìá ôçò

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

óôá

90

ó÷ïëåßá

Ç ìïõóéêÞ åêðáßäåõóç ôïõ ðáéäéïý ðñÝðåé íá îåêéíÜåé åííÝá ìÞíåò ðñéí ôç ãÝííçóÞ ôïõ, üóï äçëáäÞ âñßóêåôáé ùò Ýìâñõï óôçí êïéëéÜ ôçò ìçôÝñáò ôïõ

"Ç áßèïõóá ôçò ìïõóéêÞò Þôáí ç ùñáéüôåñç üëïõ ôïõ ó÷ïëåßïõ. Åß÷å øçëü ôáâÜíé, ðïëý öùò êáé ôï ðéï ìåãÜëï ðéÜíï ðïõ åß÷á äåé ðïôÝ. ¸íá ðáíÝìïñöï ðéÜíï ìå ïõñÜ. Ç äáóêÜëá ôñáãïõäïýóå äõíáôÜ êáé åìåßò ãåëïýóáìå ãéáôß ðñþôç öïñÜ âëÝðáìå äáóêÜëá íá ôñáãïõäÜåé. ÌÝ÷ñé ðïõ ìáò Ýâáëå íá ôñáãïõäÞóïõìå êáé åìåßò ìáæß ôçò. Åêåßíç êïõíïýóå ôá ÷Ýñéá óáí ôïõ ìáÝóôñïõ êáé åìåßò ãßíáìå ç ÷ïñùäßá ôçò. Ôç ìÝñá ðïõ ìáò åßðå íá áãïñÜóïõìå ôéò öëïãÝñåò êáôÜëáâá üôé èá Þìáóôáí êÜôé óáí ïñ÷Þóôñá êáé ðïëý ìïõ Üñåóå. Åãþ, ôçí êõñßá Êáôåñßíá ôçí áãáðÜù ðïëý, ãéáôß åßíáé ç ìüíç äáóêÜëá ðïõ ìå áöÞíåé íá êÜíù öáóáñßá êé Ýôóé óôï Üëëï ìÜèçìá ìåôÜ åßìáé ðéï Þñåìç êáé Þóõ÷ç. Åêåßíç óêÝöôåôáé ìå íüôåò êáé ü÷é ìå ëÝîåéò. ¸÷åé äéêü ôçò ôåôñÜäéï, ôï

Ôï ìÜèçìá ôçò ìïõóéêÞò óôá ó÷ïëåßá

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ðåíôÜãñáììï, ðïõ åßíáé ôï ðéï áãáðçìÝíï ìïõ áðü üëá ôá ôåôñÜäéá ôïõ ó÷ïëåßïõ. Êñßìá ðïõ äåí Ý÷ïõìå ôï ìÜèçìÜ ôçò êÜèå ìÝñá".

92

Ìå áõôÜ ôá ëüãéá ðåñéãñÜöåé ç ìéêñÞ ÄÞìçôñá ôçí îå÷ùñéóôÞ èÝóç ðïõ Ý÷åé ãéá åêåßíç ôï ìÜèçìá ôçò ìïõóéêÞò óôï ó÷ïëåßï. Åßíáé åðôÜ åôþí êáé Ý÷åé Þäç âÜëåé óôçí êáñäéÜ ôçò ôéò íüôåò. ÐñÜãìáôé êÜðïéåò öïñÝò ïé ìéêñïß ìáèçôÝò áñãïýí íá óõãêåíôñùèïýí üôáí ÷ôõðÜåé ôï êïõäïýíé ãéá ôçí þñá ôçò ìïõóéêÞò. ÊÜíïõí ðåñéóóüôåñç öáóáñßá ìÝ÷ñé íá êÜôóïõí óôá èñáíßá ôïõò, ðåéñÜæïõí ôï Ýíá ôï Üëëï ôñáãïõäéóôÜ, êÜíïõí ðñüâåò óôç öëïãÝñá, äçìéïõñãþíôáò ôçí áðüëõôç ðáñáöùíßá. Ç ðáñáöùíßá, üìùò, åßíáé æùÞ êáé ìüíï ìÝóá áðü ôïõò åëåýèåñïõò ìïõóéêïýò êáé öùíçôéêïýò ðåéñáìáôéóìïýò èá îåäéðëþóïõìå êáé èá ôåëåéïðïéÞóïõìå, áí áõôü åßíáé äõíáôü, ôá ìïõóéêÜ ìáò ôáëÝíôá.

ÌåëÝôåò Ýäåéîáí üôé: ‹ Ç ìïõóéêÞ öÝñíåé èåôéêÞ êáé ÷áëáñùôéêÞ áôìüóöáéñá óôéò ó÷ïëéêÝò áßèïõóåò. ‹ Ìåéþíåé ôçí áðñåðÞ óõìðåñéöïñÜ ôùí ðáéäéþí ôüóï óôï ó÷ïëéêü

ëåùöïñåßï êáé Ýðåéôá óôéò ó÷ïëéêÝò áßèïõóåò. ‹ Ç åëáöñéÜ ðïð ìïõóéêÞ ìåéþíåé ôçí áêáôÜëëçëç Þ äéáóðáóôéêÞ óõìðåñéöïñÜ ìÝóá óôçí ôÜîç.

Ç ìïõóéêÞ áãùãÞ óôá ðñþôá ÷ñüíéá ôïõ ó÷ïëåßïõ âïçèÜ óôçí: ‹ Ôüíùóç ôïõ ìõáëïý. ‹ ÁíáâÜèìéóç ôçò ìÜèçóçò. ‹ ÁíÜðôõîç ôùí ãëùóóéêþí êáé áêïõóôéêþí äåîéïôÞôùí êáé åñåèéóìÜôùí. ‹ Åíßó÷õóç ôçò äçìéïõñãéêüôçôáò. ‹ ÅíäõíÜìùóç ó÷Ýóåùí ìåôáîý ôùí óõììáèçôþí. ‹ Ìåßùóç ôçò ìõúêÞò Ýíôáóçò. ‹ Âåëôßùóç óùìáôéêÞò êßíçóçò êáé óõã÷ñïíéóìïý. ‹ ÊÜëõøç äõóÜñåóôùí áéóèçìÜôùí. ‹ ÊáëëéÝñãåéá ôçò áíôï÷Þò. ‹ Êáëýôåñç áíôßëçøç ÷þñïõ êáé ÷ñüíïõ. ‹ ÐáñáãùãÞ áéóèÞìáôïò áóöÜëåéáò êáé åõåîßáò.

Ôï ìÜèçìá ôçò ìïõóéêÞò óôá ó÷ïëåßá

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

ÏöÝëç áðü ôç ìïõóéêÞ ¼ëá ôá ðáñáðÜíù åßíáé ïöÝëç êáé ôáõôü÷ñïíá æçôïýìåíá ãéá ôçí øõ÷ïóùìáôéêÞ áíÜðôõîç ôùí ðáéäéþí. Ï Æ. KODALY åß÷å ðåé üôé ç ìïõóéêÞ åêðáßäåõóç ôïõ ðáéäéïý ðñÝðåé íá îåêéíÜåé åííÝá ìÞíåò ðñéí ôç ãÝííçóÞ ôïõ, üóï äçëáäÞ âñßóêåôáé ùò Ýìâñõï óôçí êïéëéÜ ôçò ìçôÝñáò ôïõ. Ãéáôß ëïéðüí íá ðåñéìÝíïõìå ôï äçìïôéêü ó÷ïëåßï êáé ôçí çëéêßá ôùí Ýîé åôþí ãéá íá äþóïõìå óôá ìéêñÜ ìáò ôç ÷áñÜ íá áðïëáìâÜíïõí ôéò åõåñãåôéêÝò éäéüôçôåò ôçò ìïõóéêÞò; Åäþ ìðáßíåé ëïéðüí ôï æÞôçìá ôçò ìïõóéêÞò ðñïðáéäåßáò ðïõ áðåõèýíåôáé öõóéêÜ óå ðáéäéÜ ðñïó÷ïëéêÞò çëéêßáò.

Ïé äñáóôçñéüôçôåò óôá ðëáßóéá ôçò ìïõóéêÞò ðñïðáéäåßáò ðåñéëáìâÜíïõí ôá åîÞò: ‹ ÌïõóéêÞ áêñüáóç: Ôï óýíïëï äçëáäÞ ôçò ç÷ïãñáöçìÝíçò ìïõóéêÞò, ôçò æùíôáíÞò ìïõóéêÞò ðïõ ìðïñåß íá ðáßæåôáé áðü ôï äÜóêáëï Þ ìéá ïìÜäá ìïõóéêþí, ôç ìïõóéêÞ ðïõ ðñïóðáèïýí íá ðáßîïõí ôá ßäéá ôá ìéêñÜ êáé ôÝëïò ôï ßäéï ôï ç÷çôéêü ìáò ðåñéâÜëëïí. ‹ Ôñáãïýäé: ôï ïðïßï èá ðñÝðåé íá Ý÷åé åõ÷Üñéóôç ìåëùäßá, íá åßíáé óýíôïìï ìå åýêïëï ñåöñÝí êáé ðïëëÜ åðáíáëçðôéêÜ ìÝñç êáé íá óõíäõÜæåôáé ìå êßíçóç. ‹ ÌïõóéêÜ "ïéêéáêÜ" üñãáíá: üðùò ìïõóéêÜ ðïôÞñéá, ôñßãùíá, ôõìðáíÜêéá, îõëüöùíá êáèþò êáé üñãáíá ðïõ ìå ôçí êáèïäÞãçóç ôïõ åêðáéäåõôéêïý ìðïñïýí íá êáôáóêåõáóôïýí áðü ôá ßäéá ôá ðáéäéÜ. ‹ ÄçìéïõñãéêÝò åñãáóßåò üðùò åßíáé ç äçìéïõñãßá ç÷çôéêþí åöÝ êáé ìåëùäéþí ãéá ðñÜãìáôá ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôïí êüóìï ôùí ðáéäéþí üðùò åßíáé ï Üíåìïò, ç âñï÷Þ êëð êáé ç äçìéïõñãßá ìïõóéêþí äéáëüãùí ìå ôç öùíÞ ôïõò.

Óêïðïß ôçò ìïõóéêÞò ðñïðáéäåßáò Ôï ìÜèçìá ôçò ìïõóéêÞò ðñïðáéäåßáò 94

ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ôï ìÜèçìá ôçò ìïõóéêÞò óôá ó÷ïëåßá

96

óêïðü Ý÷åé ôç ìýçóç ôïõ ðáéäéïý ðñïó÷ïëéêÞò êáé ðñþôçò ó÷ïëéêÞò çëéêßáò óôïí êüóìï ôçò ìïõóéêÞò. Ìå âáóéêÜ åöüäéá ôçí êßíçóç êáé ôï ðáé÷íßäé ôá ïðïßá åßíáé óôç öýóç êÜèå ðáéäéïý. Ïé áéóèÞóåéò ôçò áöÞò, ôçò üñáóçò êáé ôçò áêïÞò åßíáé ðïëýôéìïé óýììá÷ïé óôçí áíÜðôõîç ôçò ðñïóùðéêüôçôáò, ôçò äçìéïõñãéêüôçôáò, ôçò öáíôáóßáò, ôçò óùóôÞò áíáðíïÞò êáé öõóéêÜ ôçò áõôïðåðïßèçóçò ôïõ ðáéäéïý. ÌÝóá óôçí ïìÜäá ðáßæïõìå êáé ðñï÷ùñÜìå ðáñáðÝñá ìå âÜóç ôá Þäç ãíùóôÜ óôïé÷åßá. Ìå áõôü ôïí ôñüðï ÷ôßæïõìå ôçí ðõñáìßäá ìáò êáôáíïçôÜ êáé áðëÜ. Ôï ìÜèçìá åßíáé Ýôóé ïñãáíùìÝíï þóôå íá ðåñéëáìâÜíåé ðïëëÝò äñáóôçñéüôçôåò. Ç Ýíôáóç êáé ç ÷áëÜñùóç åíáëëÜóóïíôáé ìå ôÝôïéï ñõèìü þóôå íá ìçí êïõñÜæåôáé ôï ðáéäß êáôáöÝñíïíôáò ðáñÜëëçëá íá áíôáðïêñéèåß ìå åðéôõ÷ßá óôá åíäéáöÝñïíôáé êáé ôéò éêáíüôçôÝò ôïõ.

Óêïðüò ìáò åßíáé ôï ðáéäß íá áãáðÞóåé êáé íá êáôáíïÞóåé ôç ìïõóéêÞ. Íá ìÜèåé üëá üóá åßíáé áñêåôÜ åöüäéá ãéá íá ðñï÷ùñÞóåé óôçí åêìÜèçóç åíüò ìïõóéêïý ïñãÜíïõ ìå ìåãáëýôåñç üñåîç êáé åõêïëßá. Ï ñüëïò ôïõ ãïíÝá Áîßæåé åìåßò ùò ãïíåßò íá äþóïõìå ôç óçìáóßá ðïõ ðñÝðåé óôç ìïõóéêÞ áãùãÞ ôùí ìéêñþí ìáò áíáæçôþíôáò ôï êáôÜëëçëï íçðéáãùãåßï Þ äçìïôéêü ó÷ïëåßï ðïõ èá äþóåé óôï ðáéäß ôç äõíáôüôçôá íá åîåñåõíÞóåé ôç ìïõóéêÞ ôïõ öýóç áíáêáëýðôïíôáò ôá ïöÝëç ôïõ ñõèìïý êáé ôçò ìåëùäßáò. Êáé åðåéäÞ ôá ðÜíôá îåêéíÜíå áðü ôï ìéêñüêïóìï ôçò ïéêïãÝíåéáò âÜëôå ôç ìïõóéêÞ óôç æùÞ óáò. Áêïýôå ìïõóéêÞ ìå ôï ìéêñü óáò óôï óðßôé, óôï áõôïêßíçôï, ÷ïñÝøôå ìáæß ôïõ, ôñáãïõäÞóôå üëïé ìáæß óå ìéá åêäñïìÞ, ðÜñôå ôï ìáæß óáò óå óõíáõëßåò, åöïäéáóôåßôå ìå ìïõóéêÜ ðáñáìýèéá. ÁãêáëéÜóôå ôïí Þ÷ï êáé áõîÞóôå Ýôóé ôç äçìéïõñãéêüôçôá ôïõ ðáéäéïý óáò áëëÜ êáé ôç äéêÞ óáò.

ÁíáæçôÞóôå ôç ìïõóéêÞ Ìç äéóôÜóåôå íá åíçìåñùèåßôå ãéá ôéò ìïõóéêÝò ó÷ïëÝò Þ ôá ùäåßá ôçò ãåéôïíéÜò óáò êáé ôá ðñïãñÜììáôá ìïõóéêïêéíçôéêÞò áãùãÞò ðïõ ðñïóöÝñïíôáé óå ðïëëÜ äçìïôéêÜ äéáìåñßóìáôá êáé êõñßùò öáíåßôå åíèïõóéþäçò áí ôï ðáéäß óáò æçôÞóåé íá ìÜèåé êÜðïéï ìïõóéêü üñãáíï. ÁöÞóôå ôï íá åðéëÝîåé êé áò åßíáé ìüíï ôñéþí ÷ñüíùí. Ç áíÜãêç ôïõ ãéá ìåãáëýôåñç åðáöÞ ìå ôç ìïõóéêÞ ìüíï èåôéêÝò åðéäñÜóåéò ìðïñåß íá Ý÷åé óôç ìåëëïíôéêÞ ôïõ åîÝëéîç.

10 óõìâïõëÝò ãéá ïìáëÞ åðéóôñïöÞ óôá èñáíßá ÐÁÍÅËËÇÍÉÏÓ ÏÄÇÃÏÓ-ÓÅÐÔÅÌÂÑÉÏÓ 2009

Ç ðñïóáñìïãÞ åßíáé äýóêïëç áëëÜ óôáäéáêÜ èá âñåé ôï ñõèìü ôçò êáèçìåñéíüôçôáò

98

1. Óõíçèßóôå ôï óå íÝá ùñÜñéá Ç ëÝîç ðïõ ÷áñáêôçñßæåé ôá ìáèçôéêÜ êáëïêáßñéá åßíáé ç áíåìåëéÜ. Ðáé÷íßäéá ìå ößëïõò óå ãåéôïíéÝò êáé ðáñáëßåò, äéáêïðÝò Üíåõ ðñïãñáììáôéóìïý êáé ùñáñßùí êáé ç áôìüóöáéñá êáèçìåñéíÜ ó÷åäüí íá ãßíåôáé ãéïñôéíÞ ëüãù ó÷üëçò. Ðüóï åýêïëï åßíáé ãéá ôï ðáéäß óáò íá ðñïóáñìïóôåß óôéò áðáéôÞóåéò ôçò íÝáò ó÷ïëéêÞò ÷ñïíéÜò; ÄÝêá ÷ñÞóéìåò óõìâïõëÝò ãéá íá ãßíåé ç öèéíïðùñéíÞ ìåôÜâáóç áðü ôç îåíïéáóéÜ óôï ðñùéíü îýðíçìá ðåñéóóüôåñï ïìáëÞ…

ÌåôÜ ôá îÝíïéáóôá ðñùéíÜ êáé ôá êáëïêáéñéíÜ îåíý÷ôéá, ôï ðáéäß óáò ðñÝðåé íá îáíáâñåß ôï ñõèìü ôïõ. ÌåñéêÝò ìÝñåò ðñéí áðü ôçí åðéóôñïöÞ óôá èñáíßá öñïíôßóôå íá âÜæåôå ãéá ýðíï ôï ðáéäß óáò ðéï íùñßò êáé íá ìçí ôï áöÞíåôå íá êïéìÜôáé ìÝ÷ñé ðïëý áñãÜ. Ãýñù óôéò 9 åßíáé ìéá êáëÞ þñá ãéá íá ðÝóåé óôï êñåâáôÜêé ôïõ üðïõ èá ìðïñïýóå íá äéáâÜóåé ãéá ìéóÞ þñá ðåñßðïõ êÜðïéï âéâëßï. Êáé ìçí îå÷íÜôå: ï âñáäéíüò ýðíïò äåí áíáðëçñþíåôáé!