Sd31
This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA
Overview
Download & View Sd31 as PDF for free.
More details
- Words: 2,654
- Pages: 10
ﺟﻠﺴﮥ ﺳﯽ ﻭ ﯾﮑﻢ
ﻋﺒﺪאﻟﻬﺎﺩی ﻓﻘﻬﯽﺯאﺩﻩ
ﺑﺴﻢ אﷲ אﻟﺮﺣﻤﻦ אﻟﺮﺣﯿﻢ ﺻﺮﻑ ﻋﺮﺑﯽ )(١
ﺩﺭﺱ ﺳﯽ ﻭ ﯾﮑﻢ
ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ )(١ אﻓﻌﺎﻝ ﺻﺤﯿﺢ ﻫﺪﻑ ﺩﺭﺱ 9ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ ﺻﺤﯿﺢ ﺩﺭﺁﻣﺪ
ﺩﺭ ﺩﺭﻭﺱ ﭘﯿﺸﯿﻦ ﻭﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﻓﻌﻞ ﺭא אﺯ ﺯﻭאﯾﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﮐﺮﺩﯾﻢ ﻭ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺻﺮﻑ ﻋﺮﺑﯽ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪﯾﻢ. אﮐﻨﻮﻥ ,ﻃﺒﻖ ﻋﺎﺩﺕ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ ﻧﯿﮑﻮﯾﯽ ﮐﻪ אﺯ ﺩﯾﺮ ﺑﺎﺯ ﺩﺭ אﻣﺮ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﺻﺮﻑ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﺘﺪאﻭﻝ ﺑﻮﺩﻩ אﺳﺖ ,ﺩﺭ אﯾﻦ ﺩﺭﺱ ﻣﯽﮐﻮﺷﯿﻢ ﺑﺎ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ ﻭ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﮥ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩی ﺩﺭ אﯾﻦ ﺯﻣﯿﻨﻪ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﻮﯾﻢ. ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﯿﺎﻥ ﻭﯾﮋﮔﯿﻬﺎی אﻧﻮאﻉ ﺻﺮﻓﯽ ﻭאژﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﭼﺎﺭﭼﻮﺑﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪﻩ אﺳﺖ؛ ﺟﺪא אﺯ ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪאﻡ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ אﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺩﺳﺘﻮﺭی ﺩﺭ ﺟﻤﻠﻪ אﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﮔﻔﺘﻨﯽ אﺳﺖ ﺣﺮﻑ ﺩﺭ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮאﺭ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮﺩ؛ ﭼﻮﻥ ﺻﺮﻑ ﻧﻤﯽﮔﺮﺩﺩ ﻭ אﺯ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺭ ﻧﻤﯽﺁﯾﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮאﯾﻦ ﻣﯽﺗﻮאﻥ ﮔﻔﺖ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﻠّﯽ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﺩאﺭﺩ :ﯾﮑﯽ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ ﻭ ﺩﯾﮕﺮی ﺗﺠﺰﯾﮥ אﺳﻢ. ﺩאﻧﺸﺠﻮﯾﺎﻥ ﻋﺰﯾﺰ ﺷﯿﻮۀ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﺳﻢ ﺭא ﺩﺭ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺻﺮﻑ ﻋﺮﺑﯽ ) (٢ﻓﺮא ﺧﻮאﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺩﺭ אﯾﻦ ﺩﺭﺱ ﻭ ﺩﺭﺱ ﺑﻌﺪی ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ ﻭ ﻭﯾﮋﮔﯿﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ אﯾﻦ ﻣﯿﺎﻥ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪّ ﻧﻈﺮ ﻗﺮאﺭ ﺩאﺩ ﺁﺷﻨﺎ ﺧﻮאﻫﻨﺪ ﺷﺪ .ﺩﺭ ﺩﺭﺱ ﺳﯽ ﻭ ﯾﮑﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ אﺯ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ ﺻﺤﯿﺢ ﺭא אﺯ ﻧﻈﺮ ﺧﻮאﻫﻨﺪ ﮔﺬﺭאﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺭﺱ ﺳﯽ ﻭ ﺩﻭّﻡ ﺭﻭﺵ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻗﻮאﻋﺪ ﺻﺮﻓﯽ ﺭא ﺩﺭ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ ﻣﻌﺘﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺧﻮאﻫﻨﺪ ﮐﺮﺩ.
ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﺯﯾﺮ ﺗﻮﺟّﻪ ﮐﻨﯿﺪ: ١ـ ﴿ﻓَﺄَﺭْﺳِﻞْ ﻣَﻌَﻨَﺎ ﺑَﻨِﻲ ﺇِﺳْﺮَאﺋِﯿﻞَ ﻭَﻟَﺎ ﺗُﻌَﺬﱢﺑْﻬُﻢْ﴾ ٢ ٢ـ ﴿ﺇِﻥ ﯾﱠﺘﱠﺒِﻌُﻮﻥَ ﺇِﻟﱠﺎ אﻟﻈﱠﻦﱠ ﻭَﺇِﻥْ ﻫُﻢْ ﺇِﻟﱠﺎ ﯾَﺨْﺮُﺻُﻮﻥَ﴾ ٣ ٣ـ ﴿ﻓَﺎﺗﱠﺨَﺬَﺕْ ﻣِﻦْ ﺩُﻭﻧِﻬِﻢْ ﺣِﺠَﺎﺑﺎً ﻓَﺄَﺭْﺳَﻠْﻨَﺎ ﺇِﻟَﯿْﻬَﺎ ﺭُﻭﺣَﻨَﺎ ﻓَﺘَﻤَﺜﱠﻞَ ﻟَﻬَﺎ ﺑَﺸَﺮאً ﺳَﻮِﯾّﺎً﴾ ٤ ٤ـ ﴿ﻭَﻫُﺰﱢﻱ ﺇِﻟَﯿْﻚِ ﺑِﺠِﺬْﻉِ אﻟﻨﱠﺨْﻠَﺔِ ﺗُﺴﺎﻗِﻂْ ﻋَﻠَﯿْﻚِ ﺭُﻃَﺒﺎً ﺟَﻨِﯿّﺎً﴾ ٥ ٥ـ ﴿ﻟَﺎ ﯾَﺴْﺄَﻡُ אﻟْﺈِﻧْﺴَﺎﻥُ ﻣِﻦْ ﺩُﻋَﺎﺀِ אﻟْﺨَﯿْﺮِ ﻭَﺇِﻥ ﻣﱠﺴﱠﻪُ אﻟﺸﱠﺮﱡ ﻓَﯿَﺌُﻮﺱٌ ﻗَﻨُﻮﻁٌ﴾ ١
2
٦ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻟَﺎ ﺗَﺠْﻌَﻠَﻦﱠ ﺫَﺭَﺏَ ﻟِﺴَﺎﻧِﻚَ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﻦْ ﺃَﻧْﻄَﻘَﻚَ ،ﻭَﺑَﻠَﺎﻏَﺔَ ﻗَﻮْﻟِﻚَ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﻦْ ﺳَﺪﱠﺩَכَ«. ٧ ٧ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺇِﺫَא ﺃَﻣْﻠَﻘْﺘُﻢْ ،ﻓَﺘَﺎﺟِﺮُﻭא אﷲَ ﺑِﺎﻟﺼﱠﺪَﻗَﺔِ«. ٨ ٨ـ »אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻟَﺎ ﺗَﺠْﻌَﻠُﻮא ﻋِﻠْﻤَﻜُﻢْ ﺟَﻬْﻠًﺎ ،ﻭَﯾَﻘِﯿﻨَﻜُﻢْ ﺷَﻜّﺎً؛ ﺇِﺫَא ﻋَﻠِﻤْﺘُﻢْ ﻓَﺎﻋْﻤَﻠُﻮא«. ٩ ٩ـ אﻹﻣﺎﻡُ אﻟﺼﱠﺎﺩِﻕُ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :אﻟْﻌَﻘْﻞُ ﻣَﺎ ﻋُﺒِﺪَ ﺑِﻪِ אﻟﺮﱠﺣْﻤَﻦُ ﻭَאﻛْﺘُﺴِﺐَ ﺑِﻪِ אﻟْﺠِﻨَﺎﻥُ«. ١٠ ١٠ـ אﻹﻣﺎﻡُ אﻟﺼﱠﺎﺩِﻕُ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺭَﺣِﻢَ אﻟﻠﱠﻪُ ﻋَﺒْﺪאً ﻋَﻒﱠ ،ﻭَﺗَﻌَﻔﱠﻒَ ،ﻭَﻛَﻒﱠ ﻋَﻦِ אﻟْﻤَﺴْﺄَﻟَﺔِ«.
٦
ﺗﻮﺿﯿﺢ
ﻗﺒﻞ אﺯ ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﻻﺯﻡ אﺳﺖ ﺗﻮﺟّﻪ ﺩאﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ ﻭﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﺯﯾﺮ ﺑﯿﺎﻥ ﻣﯽﺷﻮﺩ: ١ـ ﻧﻮﻉ ﻓﻌﻞ אﺯ ﺟﻬﺖ ﺯﻣﺎﻥ )ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻀﺎﺭﻉ ،אﻣﺮ ،ﻧﻔﯽ ،ﻧﻬﯽ ﯾﺎ (...؛ ٢ـ ﻧﻮﻉ ﻓﻌﻞ אﺯ ﻧﻈﺮ ﺻﯿﻐﻪ ﻭ ﻫﯿﺌﺖ ﺁﻥ )ﻣﻔﺮﺩ ،ﺗﺜﻨﯿﻪ ،ﺟﻤﻊ ،ﻣﺬﮐﺮ ﻭ ﻣﺆﻧّﺚ(؛ ٣ـ ﺛﻼﺛﯽ ﯾﺎ ﺭﺑﺎﻋﯽ ﻭ ﻣﺠﺮّﺩ ﯾﺎ ﻣﺰﯾﺪ ﺑﻮﺩﻥ אﻓﻌﺎﻝ ﻭ ﺑﺎﺏ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺪאﻡ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ؛ ٤ـ ﺗﺎﻡّ ﯾﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻮﺩﻥ ﻓﻌﻞ؛ ﮔﻔﺘﻨﯽ אﺳﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﻌﻠﻬﺎ ﺑﺮ אﻧﺠﺎﻡ ﮐﺎﺭ ﯾﺎ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺩﻻﻟﺖ ﺩאﺭﻧﺪ .אﯾﻦ ﻓﻌﻠﻬﺎ ﺭא ﺗﺎﻡ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ .ﻓﻌﻠﻬﺎی ﺗﺎﻡ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺘﻌﺪّی ﺑﻮﺩﻥ »ﻓﺎﻋﻞ« ﻭ »ﻣﻔﻌﻮﻝ« ﺩאﺭﻧﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ» :ﺃﮐَﻞَ« .ﺩﺭ ﻋﺮﺑﯽ ﻓﻌﻠﻬﺎی ﺩﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ אﻓﻌﺎﻝ ﺭﺑﻄﯽِ ﻓﺎﺭﺳﯽ )אﺳﺖ ،ﺑﻮﺩ ،ﺷﺪ ،ﮔﺸﺖ ﻭ ﮔﺮﺩﯾﺪ( ﺑﺮ ﻣﻌﻨﺎی ﮐﺎﻣﻠﯽ ﺩﻻﻟﺖ ﻧﺪאﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﺮאی ﻣﻌﺎﻧﯽאی אﺯ ﻗﺒﯿﻞ אﺛﺒﺎﺕ ﯾﺎ ﻧﻔﯽ ﻧﺴﺒﺖِ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﯾﮏ ﺟﻤﻠﮥ אﺳﻤﯿﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﻧﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ» :ﮐﺎﻥَ )אﺳﺖ ،ﺑﻮﺩ( ،ﺻﺎﺭَ )ﺷﺪ( ﻭ ﻟَﯿﺲَ )ﻧﯿﺴﺖ(« .ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ ﺩﺭ ﯾﮏ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪی ﮐﻠّﯽ ﺑﻪ אﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﻓﻌﻠﻬﺎ ﻧﻮאﺳﺦ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ؛ ﭼﻮﻥ אِﻋﺮאﺏ אﺳﻤﻬﺎی ﭘﺲ אﺯ ﺧﻮﺩ ﺭא ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ ﻭ אﺯ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎﺩی ﺩﮔﺮﮔﻮﻥ )ﻧﺴﺦ( ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ» :ﺃﺣﻤَﺪُ ﻃﺎﻟِﺐٌ« ﮐﻪ ﻭﻗﺘﯽ ﻓﻌﻞ »ﮐﺎﻥَ« ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﺩ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ» :ﮐﺎﻥَ ﺃﺣﻤَﺪُ ﻃﺎﻟِﺒﺎً« .ﺑﻪ אﯾﻦ ﺩﺳﺘﻪ אﺯ אﻓﻌﺎﻝ ،אﻓﻌﺎﻝ ﻧﺎﻗﺼﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﻭ ﺑﻘﯿﮥ אﻓﻌﺎﻝ ,ﮐﻪ אﮐﺜﺮ ﻗﺮﯾﺐ ﺑﻪ אﺗّﻔﺎﻕ ﻓﻌﻠﻬﺎ ﺭא ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ ,ﺗﺎﻣّﻪ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ .אﻥﺷﺎﺀאﷲ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﺱ ﻧﺤﻮ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﺎ ﺗﻔﺼﯿﻞِ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ אﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺁﺷﻨﺎ ﺧﻮאﻫﯿﻢ ﺷﺪ. ٥ـ ﻻﺯﻡ ﯾﺎ ﻣﺘﻌﺪی ﺑﻮﺩﻥ؛ ١١ ٦ـ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﯾﺎ ﻣﺠﻬﻮﻝ ﺑﻮﺩﻥ؛ * ٧ـ ﻣﻌﺮﺏ ﯾﺎ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﻮﺩﻥ؛ * ﻓﻌﻞ ﻣﻌﺮﺏ ﺁﻥ אﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﻤﻠﻪ אﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ» :ﯾَﻔْﺘَﺢُ« ﮐﻪ אﮔﺮ ﺣﺮﻑ »ﺃﻥْ« ﺑﺮ ﺁﻥ ﺩﺭﺁﯾﺪ ,ﺣﺮﻑ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ ﻣﻔﺘﻮﺡ ﻣﯽﺷﻮﺩ )ﺃﻥ ﯾَﻔْﺘَﺢَ( ,ﻭ אﮔﺮ ﺣﺮﻑ »ﻟَﻢْ« ﺑﺮ ﺁﻥ ﻭאﺭﺩ ﺷﻮﺩ ,ﺣﺮﻑ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ ﺳﺎﮐﻦ ﻣﯽﺷﻮﺩ )ﻟَﻢْ ﯾَﻔْﺘَﺢْ( .ﺩﺭ ﻋﻮﺽ، ﻓﻌﻞ ﻣﺒﻨﯽ ﺁﻥ אﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻫﻤﮥ אﺣﻮאﻝ ﺛﺎﺑﺖ אﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻘﺶ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻤﯽﻛﻨﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ» :ﮐَﺘَﺐَ« .ﭼﻬﺎﺭ ﮔﺮﻭﻩ אﺯ ﻓﻌﻠﻬﺎ ﻣﺒﻨﯽ ﻭ ﺑﻘﯿﮥ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻌﺮﺏאﻧﺪ .אﯾﻦ ﭼﻬﺎﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﻋﺒﺎﺭﺕאﻧﺪ אﺯ: אﻟﻒ( ﻣﺎﺿﯽ ﺏ( אﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺝ( ﺻﯿﻐﻪﻫﺎی ﺟﻤﻊ ﻣﺆﻧﺚ ﻣﻀﺎﺭﻉ ﺩ( ﻓﻌﻠﻬﺎی ﻣﻀﺎﺭﻋﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺮאﻩ ﺑﺎ ﻧﻮﻥ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﻧﺪ.
3
٨ـ ﻣﺘﺼﺮّﻑ ﯾﺎ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻮﺩﻥ؛ ٩ـ ﺻﺤﯿﺢ ﯾﺎ ﻣﻌﺘﻞّ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﻧﻮﻉ ﻫﺮ ﯾﮏ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ؛ ﺩﺭ ﻓﻌﻞ ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ אﯾﻦ ﻣﻮאﺭﺩ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺎﻟﺖ אﻋﺮאﺑﯽ )ﻣﺮﻓﻮﻉ ،ﻣﻨﺼﻮﺏ ﯾﺎ ﻣﺠﺰﻭﻡ ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﺭﻓﻊ ،ﻧﺼﺐ ﯾﺎ ﺟﺰﻡ( ﺁﻥ ﻧﯿﺰ ﺫﮐﺮ ﺷﻮﺩ. ﭼﻨﺎﻥﮐﻪ ﮔﻔﺘﯿﻢ ﺩﺭ אﯾﻦ ﺩﺭﺱ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ ﺻﺤﯿﺢ ﺭא ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺧﻮאﻫﯿﻢ ﮐﺮﺩ .ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻓﻮﻕ אﺯ ﻣﯿﺎﻥ ﺁﯾﺎﺕ ﻭ ﺭﻭאﯾﺎﺗﯽ אﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩאﻧﺪ ﮐﻪ אﻓﻌﺎﻝ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺻﺮﻓﺎً ﺻﺤﯿﺢ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺑﻪ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﯾﻦ אﻓﻌﺎﻝ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﺪ: ١ـ ﴿ﻓَﺄَﺭْﺳِﻞْ ﻣَﻌَﻨَﺎ ﺑَﻨِﻲ ﺇِﺳْﺮَאﺋِﯿﻞَ َﻭﻟَﺎ ﺗُﻌَﺬﱢﺑْﻬُﻢْ﴾ ﺃَﺭْﺳِﻞ ْ:אﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺇﻓﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﮑﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ, ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺗُﻌَﺬّﺏْ :ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺠﺰﻭﻡ ﺑﻪ »ﻻی ﻧﺎﻫﯿﻪ« ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﺟﺰﻡ ﺁﻥ ﺳﮑﻮﻥ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺗﻔﻌﯿﻞ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﻌﺮﺏ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٢ـ ﴿ﺇِﻥ ﯾﱠﺘﱠﺒِﻌُﻮﻥَ ﺇِﻟﱠﺎ אﻟﻈﱠﻦﱠ ﻭَﺇِﻥْ ﻫُﻢْ ﺇِﻟﱠﺎ ﯾَﺨْﺮُﺻُﻮﻥَ﴾ ﯾَﺘﱠﺒِﻌُﻮﻥ َ:ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺮﻓﻮﻉ ،ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻪ »ﺇﻥ« ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐﺮ ﻏﺎﯾﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »אﻓﺘﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﻌﺮﺏ, ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﯾَﺨْﺮُﺻُﻮﻥ َ:ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺮﻓﻮﻉ ،ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻪ »ﺇﻥ« ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐﺮ ﻏﺎﯾﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﻌﺮﺏ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ, ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٣ـ ﴿ﻓَﺎﺗﱠﺨَﺬَﺕْ ﻣِﻦْ ﺩُﻭﻧِﻬِﻢْ ﺣِﺠَﺎﺑﺎً ﻓَﺄَﺭْﺳَﻠْﻨَﺎ ﺇِﻟَﯿْﻬَﺎ ﺭُﻭﺣَﻨَﺎ ﻓَﺘَﻤَﺜﱠﻞَ ﻟَﻬَﺎ ﺑَﺸَﺮ ًא ﺳَﻮِﯾّﺎً﴾ אِﺗﱠﺨَﺬَﺕْ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺆﻧﺚ ﻏﺎﯾﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »אﻓﺘﻌﺎﻝ« ،ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻬﻤﻮﺯ. ﺃَﺭْﺳَﻠْﻨَﺎ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﺘﮑﻠّﻢ ﻣﻊ אﻟﻐﯿﺮ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺇﻓﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﮑﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺗَﻤَﺜﱠﻞَ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺗﻔﻌّﻞ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٤ـ ﴿ﻭَﻫُﺰﱢﻱ ﺇِﻟَﯿْﻚِ ﺑِﺠِﺬْﻉِ אﻟﻨﱠﺨْﻠَﺔِ ﺗُﺴَﺎﻗِﻂْ ﻋَﻠَﯿْﻚِ ﺭُﻃَﺒﺎً ﺟَﻨِﯿّﺎً﴾ ﻫُﺰﱢﻱ :אﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺆﻧﺚ ﻣﺨﺎﻃﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺬﻑ ﻧﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ. אﻋﺮאﺏ ﻭ ﺑﻨﺎﺀ )ﻣﻌﺮﺏ ﻭ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﻮﺩﻥ( ﺣﺎﻟﺘﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺩאﺭﺩ ﮐﻪ ﺇﻥﺷﺎﺀאﷲ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ אﺳﻢ ﺩﺭ ﺻﺮﻑ ﻋﺮﺑﯽ ) (٢ﺑﻪ ﺗﻔﺼﯿﻞ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﺧﻮאﻫﯿﻢ ﮔﻔﺖ.
4
ﺗُﺴَﺎﻗِﻂْ :ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺠﺰﻭﻡ ١٢ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﺟﺰﻡ ﺁﻥ ﺳﮑﻮﻥ ﺁﺧﺮ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺆﻧّﺚ ﻣﺨﺎﻃﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﻣﻔﺎﻋﻠﻪ« ,ﺗﺎﻡّ, ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﻌﺮﺏ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٥ـ ﴿ﻟَﺎ ﯾَﺴْﺄَﻡُ אﻟْﺈِﻧْﺴَﺎﻥُ ﻣِﻦْ ﺩُﻋَﺎﺀِ אﻟْﺨَﯿْﺮِ ﻭَﺇِﻥ ﻣﱠﺴﱠﻪُ אﻟﺸﱠﺮﱡ ﻓَﯿَﺌُﻮﺱٌ ﻗَﻨُﻮﻁٌ﴾ ﯾَﺴْﺄَﻡُ :ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺮﻓﻮﻉ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻬﻤﻮﺯ. ﻣَﺲﱠ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ. ٦ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻟَﺎ ﺗَﺠْﻌَﻠَﻦﱠ ﺫَﺭَﺏَ ﻟِﺴَﺎﻧِﻚَ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﻦْ ﺃَﻧْﻄَﻘَﻚَ ،ﻭَﺑَﻠَﺎﻏَﺔَ ﻗَﻮْﻟِﻚَ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﻦْ ﺳَﺪﱠﺩَכَ«. ﺗَﺠْﻌَﻠَﻦﱠ :ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺆﮐّﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻥ ﺛﻘﯿﻠﻪ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ, ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺃَﻧْﻄَﻖَ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺇﻓﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺳَﺪﱠﺩَ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺗﻔﻌﯿﻞ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ. ٧ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺇِﺫَא ﺃَﻣْﻠَﻘْﺘُﻢْ ،ﻓَﺘَﺎﺟِﺮُﻭא אﷲَ ﺑِﺎﻟﺼﱠﺪَﻗَﺔِ«. ﺃَﻣْﻠَﻘْﺘُﻢْ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺇﻓﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻻﺯﻡ ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﮑﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺗَﺎﺟِﺮُﻭא :אﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﻣﻔﺎﻋﻠﻪ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺬﻑ ﻧﻮﻥ, ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٨ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻟَﺎ ﺗَﺠْﻌَﻠُﻮא ﻋِﻠْﻤَﻜُﻢْ ﺟَﻬْﻠًﺎ ،ﻭَﯾَﻘِﯿﻨَﻜُﻢْ ﺷَﻜّﺎً؛ ﺇِﺫَא ﻋَﻠِﻤْﺘُﻢْ ﻓَﺎ ْﻋﻤَﻠُﻮא«. ﺗَﺠْﻌَﻠُﻮא :ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺠﺰﻭﻡ ﺑﻪ »ﻻی ﻧﺎﻫﯿﻪ« ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﺟﺰﻡ ﺁﻥ ﺣﺬﻑ ﻧﻮﻥ ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮﺩ ,ﺗﺎﻡّ, ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﻌﺮﺏ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﻋَﻠِﻤْﺘُﻢْ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﮑﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. אِﻋْﻤَﻠُﻮא :אﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺬﻑ ﻧﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٩ـ אﻹﻣﺎﻡُ אﻟﺼﱠﺎﺩِﻕُ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :אﻟْﻌَﻘْﻞُ ﻣَﺎ ﻋُﺒِﺪَ ﺑِﻪِ אﻟﺮﱠﺣْﻤَﻦُ ﻭَ אﻛْﺘُﺴِﺐَ ﺑِﻪِ אﻟْﺠِﻨَﺎﻥُ«. ﻋُﺒِﺪَ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﺠﻬﻮﻝ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. אُﻛْﺘُﺴِﺐَ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »אﻓﺘﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﺠﻬﻮﻝ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ.
5
١٠ـ אﻹﻣﺎﻡُ אﻟﺼﱠﺎﺩِﻕُ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺭَﺣِﻢَ אﻟﻠﱠﻪُ ﻋَﺒْﺪאً ﻋَﻒﱠ ،ﻭَﺗَﻌَﻔﱠﻒَ ،ﻭَﻛَﻒﱠ ﻋَﻦِ אﻟْﻤَﺴْﺄَﻟَﺔِ«. ﺭَﺣِﻢَ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﻋَﻒﱠ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻻﺯﻡ ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ. ﺗَﻌَﻔﱠﻒَ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺗﻔﻌّﻞ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻻﺯﻡ ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ.
ﭘﺮﺳﺶ
ﺩﺭ ﺁﯾﮥ ﻣﺒﺎﺭک ﺯﯾﺮ ﻛﺪאﻡ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺩﺭ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ »ﻟَﻨَﻨْﺰِﻋَﻦﱠ« ﺻﺤﯿﺢ אﺳﺖ؟ ١٣ ﴿ﺛُﻢﱠ ﻟَﻨَﻨْﺰِﻋَﻦﱠ ﻣِﻦ ﻛُﻞﱢ ﺷِﯿﻌَﺔٍ ﺃَﯾﱡﻬُﻢْ ﺃَﺷَﺪﱡ ﻋَﻠَﻰ אﻟﺮﱠﺣْﻤﻦِ ﻋِﺘِﯿّﺎً﴾ אﻟﻒ( ﻣﻀﺎﺭﻉ ،ﻣﺘﻜﻠﻢ ﻣﻊ אﻟﻐﯿﺮ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ. ﺏ( ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺆﮐّﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻥ ﺛﻘﯿﻠﻪ ،ﻣﺘﻜﻠﻢ ﻣﻊ אﻟﻐﯿﺮ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻛﺴﺮ ,ﺟﺎﻣﺪ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺝ( ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺆﮐّﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻥ ﺛﻘﯿﻠﻪ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﻛﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺭﺑﺎﻋﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »אِﻓْﻌِﻠﱠﺎﻝ« ،ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ, ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺩ( ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺆﮐّﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻥ ﺛﻘﯿﻠﻪ ،ﻣﺘﻜﻠﻢ ﻣﻊ אﻟﻐﯿﺮ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ.
ﻗﺎﻋﺪﻩ
ﺩﺭ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ ﻭﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﺯﯾﺮ ﺑﯿﺎﻥ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ: ١ـ ﻧﻮﻉ ﻓﻌﻞ אﺯ ﺟﻬﺖ ﺯﻣﺎﻥ )ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻀﺎﺭﻉ ،אﻣﺮ ،ﻧﻔﯽ ،ﻧﻬﯽ ﯾﺎ (...؛ ٢ـ ﻧﻮﻉ ﻓﻌﻞ אﺯ ﻧﻈﺮ ﺻﯿﻐﻪ ﻭ ﻫﯿﺌﺖ ﺁﻥ )ﻣﻔﺮﺩ ،ﺗﺜﻨﯿﻪ ،ﺟﻤﻊ ،ﻣﺬﮐّﺮ ﻭ ﻣﺆﻧّﺚ ﺑﻮﺩﻥ(؛ ٣ـ ﺛﻼﺛﯽ ﯾﺎ ﺭﺑﺎﻋﯽ ﻭ ﻣﺠﺮّﺩ ﯾﺎ ﻣﺰﯾﺪ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﺑﺎﺏ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺪאﻡ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ؛ ٤ـ ﺗﺎﻡّ ﯾﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻮﺩﻥ؛ ٥ـ ﻻﺯﻡ ﯾﺎ ﻣﺘﻌﺪی ﺑﻮﺩﻥ؛ ٦ـ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﯾﺎ ﻣﺠﻬﻮﻝ ﺑﻮﺩﻥ؛ ٧ـ ﻣﻌﺮﺏ ﯾﺎ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﻮﺩﻥ؛ ٨ـ ﻣﺘﺼﺮّﻑ ﯾﺎ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻮﺩﻥ؛ ٩ـ ﺻﺤﯿﺢ ﯾﺎ ﻣﻌﺘﻞّ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﻧﻮﻉ ﻫﺮ ﯾﮏ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ.
6
ﺩﺭ ﻓﻌﻞ ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ אﯾﻦ ﻣﻮאﺭﺩ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺎﻟﺖ אﻋﺮאﺑﯽ )ﻣﺮﻓﻮﻉ ،ﻣﻨﺼﻮﺏ ﯾﺎ ﻣﺠﺰﻭﻡ ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﺭﻓﻊ ،ﻧﺼﺐ ﯾﺎ ﺟﺰﻡ( ﺁﻥ ﻧﯿﺰ ﺫﮐﺮ ﺷﻮﺩ.
ﺗﻤﺮﯾﻦ
ﺩﺭ ﺁﯾﺎﺕ ﻭ ﺭﻭאﯾﺎﺕ ﺯﯾﺮ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ אﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﺭא ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ. ١٤ ١ـ ﴿ﻗَﺎﻝَ ﺑَﺼُﺮْﺕُ ﺑِﻤَﺎ ﻟَﻢْ ﯾَﺒْﺼُﺮُﻭא ﺑِﻪِ ﻓَﻘَﺒَﻀْﺖُ ﻗَﺒْﻀَﺔً ﻣِﻦْ ﺃَﺛَﺮِ אﻟﺮﱠﺳُﻮﻝِ ﻓَﻨَﺒَﺬْﺗُﻬَﺎ ﻭَﻛَﺬﻟِﻚَ ﺳَﻮﱠﻟَﺖْ ﻟِﻲ ﻧَﻔْﺴِﻲ﴾ ﺑَﺼُﺮْﺕُ: ﻟَﻢ ﯾَﺒْﺼُﺮُﻭא: ﺳَﻮﱠﻟَﺖْ: ٢ـ ﴿ﻓَﻠَﻮْﻟَﺎ ﻧَﻔَﺮَ ﻣِﻦْ ﻛُﻞﱢ ﻓِﺮْﻗَﺔٍ ﻣِﻨْﻬُﻢْ ﻃَﺎﺋِﻔَﺔٌ ﻟِﯿَﺘَﻔَﻘﱠﻬُﻮא ﻓِﻲ אﻟﺪﱢﯾﻦِ ﻭَﻟِﯿُﻨْﺬِﺭُﻭא ﻗَﻮْﻣَﻬُﻢْ ﺇِﺫَא ﺭَﺟَﻌُﻮא ﺇِﻟَﯿْﻬِﻢْ﴾ ﻧَﻔَﺮَ: ﯾَﺘَﻔَﻘﱠﻬُﻮא: ٣ـ ﴿ﺇِﻥﱠ אﷲَ ﻟَﺎ ﯾَﻐْﻔِﺮُ ﺃَﻥْ ﯾُﺸْﺮَכَ ﺑِﻪِ ﻭَﯾَﻐْﻔِﺮُ ﻣَﺎ ﺩُﻭﻥَ ﺫَﻟِﻚَ ﻟِﻤَﻦْ ﯾَﺸَﺎﺀُ﴾ ﻟَﺎ ﯾَﻐْﻔِﺮُ: ﺃﻥْ ﯾُﺸﺮَכَ: ﯾَﺸَﺎﺀُ:
١٥
١٦
٤ـ ﴿ﻗَﺎﻝَ ﺭَﺏﱢ אﺷْﺮَﺡْ ﻟِﻲ ﺻَﺪْﺭِﻱ ﻭَﯾَﺴﱢﺮْ ﻟِﻲ ﺃَﻣْﺮِﻱ ﻭَאﺣْﻠُﻞْ ﻋُﻘْﺪَﺓً ﻣِﻦْ ﻟِﺴَﺎﻧِﻲ ﯾَﻔْﻘَﻬُﻮא ﻗَﻮْﻟِﻲ ﻭَאﺟْﻌَﻞْ ﻟِﻲ ﻭَﺯِﯾﺮאً ﻣِﻦْ ﺃَﻫْﻠِﻲ ١٧ ﻫَﺎﺭُﻭﻥَ ﺃَﺧِﻲ אﺷْﺪُﺩْ ﺑِﻪِ ﺃَﺯْﺭِﻱ ﻭَﺃَﺷْﺮِﻛْﻪُ ﻓِﻲ ﺃَﻣْﺮِﻱ ﻛَﻲْ ﻧُﺴَﺒﱢﺤَﻚَ ﻛَﺜِﯿﺮאً ﻭَﻧَﺬْﻛُﺮَכَ ﻛَﺜِﯿﺮאً﴾ אِﺷْﺮَﺡْ: ﯾَﺴﱢﺮْ: ﯾَﻔْﻘَﻬُﻮא: ﮐَﻲْ ﻧُﺴَﺒﱢﺢَ: ﴿ﻭَﻗَﺘَﻠْﺖَ ﻧَﻔْﺴﺎً ﻓَﻨَﺠﱠﯿْﻨَﺎכَ ﻣِﻦَ אﻟْﻐَﻢﱢ ﻭَﻓَﺘَﻨﱠﺎכَ ﻓُﺘُﻮﻧﺎً ﻓَﻠَﺒِﺜْﺖَ ﺳِﻨِﯿﻦَ ﻓِﻲ ﺃَﻫْﻞِ ﻣَﺪْﯾَﻦَ ﺛُﻢﱠ ﺟِﺌْﺖَ ﻋَﻠَﻰ ﻗَﺪَﺭٍ َﯾﺎ ﻣُﻮﺳَﻰ﴾ ﻗَﺘَﻠْﺖَ: ﻧَﺠﱠﯿْﻨَﺎ: ﴿ﻭَﻋُﺮِﺿُﻮא ﻋَﻠَﻰ ﺭَﺑﱢﻚَ ﺻَﻔّﺎً ﻟﱠﻘَﺪْ ﺟِﺌْﺘُﻤُﻮﻧَﺎ ﻛَﻤَﺎ ﺧَﻠَﻘْﻨَﺎﻛُﻢْ ﺃَﻭﱠﻝَ ﻣَﺮﱠﺓٍ ﺑَﻞْ ﺯَﻋَﻤْﺘُﻢْ ﺃَﻟﱠﻦ ﻧﱠﺠْﻌَﻞَ ﻟَﻜُﻢ ﻣﱠﻮْﻋِﺪאً﴾
7
١٩
١٨
ﺟِﺌْﺖَ: ﻋُﺮِﺿُﻮא: ٥ـ ﴿אِﻗْﺘَﺮَﺏَ ﻟِﻠﻨﱠﺎﺱِ ﺣِﺴَﺎﺑُﻬُﻢْ ﻭَﻫُﻢْ ﻓِﻲ ﻏَﻔْﻠَﺔٍ ﻣﱡﻌْﺮِﺿُﻮﻥَ ﻣَﺎ ﯾَﺄْﺗِﯿﻬِﻢ ﻣِّﻦْ ﺫِﻛْﺮٍ ﻣِّﻦ ﺭﱠﺑِّﻬِﻢ ﻣﱡﺤْﺪَﺙٍ ﺇِﻟﱠﺎ אﺳْﺘَﻤَﻌُﻮﻩُ ﻭَﻫُﻢْ ﯾَﻠْﻌَﺒُﻮﻥَ ٢٠ ﻟَﺎﻫِﯿَﺔً ﻗُﻠُﻮﺑُﻬُﻢْ ﻭَﺃﺳَﺮﱡﻭא אﻟﻨﱠﺠْﻮَﻯ אﻟﱠﺬِﯾﻦَ ﻇَﻠَﻤُﻮא ﻫَﻞْ ﻫَﺬَא ﺇِﻟﱠﺎ ﺑَﺸَﺮٌ ﻣِّﺜْﻠُﻜُﻢْ ﺃﻓَﺘَﺄﺗُﻮﻥَ אﻟﺴﱢﺤْﺮَ ﻭَﺃﻧْﺘُﻢْ ﺗُﺒْﺼِﺮُﻭﻥَ﴾ אِﻗْﺘَﺮَﺏَ: ﯾَﺄﺗِﻲ: אِﺳْﺘَﻤَﻌُﻮא: ﺃَﺳَﺮﱡﻭא: ﺗَﺄْﺗُﻮﻥَ: ٦ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺇِﻥﱠ אﷲَ ﺳُﺒْﺤَﺎﻧَﻪُ ﻓَﺮَﺽَ ﻓِﻲ ﺃَﻣْﻮَאﻝِ אﻟْﺄَﻏْﻨِﯿَﺎﺀِ ﺃَﻗْﻮَאﺕَ אﻟْﻔُﻘَﺮَאﺀِ ،ﻓَﻤَﺎ ﺟَﺎﻉَ َﻓﻘِﯿﺮٌ ﺇِﻟﱠﺎ ﺑِﻤَﺎ ﻣُﺘﱢﻊَ ﺑِﻪِ ٢١ ﻏَﻨِﻲﱞ ،ﻭَאﻟﻠﱠﻪُ ﺗَﻌَﺎﻟَﻰ ﺳَﺎﺋِﻠُﻬُﻢْ ﻋَﻦْ ﺫَﻟِﻚَ«. ﻓَﺮَﺽَ: ﻣُﺘﱢﻊَ: ٧ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻟَﻦْ ﯾَﺴْﺒِﻘَﻚَ ﺇِﻟَﻰ ﺭِﺯْﻗِﻚَ ﻃَﺎﻟِﺐٌ ،ﻭَﻟَﻦْ ﯾَﻐْﻠِﺒَﻚَ ﻋَﻠَﯿْﻪِ ﻏَﺎﻟِﺐٌ ،ﻭَﻟَﻦْ ﯾُﺒْﻄِﺊَ ﻋَﻨْﻚَ ﻣَﺎ ﻗَﺪْ ﻗُﺪﱢﺭَ ٢٢ ﻟَﻚَ«. ﻟَﻦْ ﯾَﺴْﺒِﻖَ: ﻟَﻦْ ﯾُﺒْﻄِﺊَ: ٨ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻣَﺎ ﺃَﻫَﻤﱠﻨِﻲ ﺫَﻧْﺐٌ ﺃُﻣْﻬِﻠْﺖُ ﺑَﻌْﺪَﻩُ ﺣَﺘﱠﻰ ﺃُﺻَﻠﱢﻲَ ﺭَﻛْﻌَﺘَﯿْﻦِ«. ﺃَﻫَﻢﱠ: ﺃُﻣْﻬِﻠْﺖُ:
٢٣
٩ـ אﻹﻣﺎﻡُ אﻟﺼّﺎﺩﻕُ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺛُﻢﱠ ﺧَﻠَﻖَ אﻟْﺠَﻬْﻞَ ﻣِﻦَ אﻟْﺒَﺤْﺮِ אﻟْﺄُﺟَﺎﺝِ ﻇُﻠْﻤَﺎﻧِﯿّﺎً ،ﻓَﻘَﺎﻝَ ﻟَﻪُ ﺃَﺩْﺑِﺮْ ،ﻓَﺄَﺩْﺑَﺮَ ،ﺛُﻢﱠ ﻗَﺎﻝَ ﻟَﻪُ :ﺃَﻗْﺒِﻞْ، ٢٤ ﻓَﻠَﻢْ ﯾُﻘْﺒِﻞْ ،ﻓَﻘَﺎﻝَ ﻟَﻪُ :אﺳْﺘَﻜْﺒَﺮْﺕَ ،ﻓَﻠَﻌَﻨَﻪُ«. ﺃَﺩْﺑِﺮْ: ﯾُﻘْﺒِﻞْ: אِﺳْﺘَﻜْﺒَﺮْﺕَ:
8
ﭘﯽﻧﻮﺷﺘﻬﺎ .١ﻃﻪ٤٧/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﭘﺲ ﻓﺮﺯﻧﺪאﻥ אﺳﺮאﺋﯿﻞ ﺭא ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻔﺮﺳﺖ ﻭ ﻋﺬאﺑﺸﺎﻥ ﻣﻜﻦ«. .٢אﻧﻌﺎﻡ١١٦/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﺁﻧﺎﻥ ﺟﺰ אﺯ ﮔﻤﺎﻥ ]ﺧﻮﺩ[ ﭘﯿﺮﻭﻯ ﻧﻤﯽﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺣﺪﺱ ﻭ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻧﻤﯽﭘﺮﺩאﺯﻧﺪ«. .٣ﻣﺮﯾﻢ١٧/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻭ ﺩﺭ ﺑﺮאﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﺮﺩﻩאﻯ ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺖ .ﭘﺲ ﺭﻭﺡ ﺧﻮﺩ ﺭא ﺑﻪ ﺳﻮﻯ אﻭ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﯾﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ]ﺷﻜﻞ[ ﺑﺸﺮﻯ ﺧﻮﺵאﻧﺪאﻡ ﺑـﺮ אﻭ ﻧﻤﺎﯾﺎﻥ ﺷﺪ«. .٤ﻣﺮﯾﻢ٢٥/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻭ ﺗﻨﮥ ﺩﺭﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎ ﺭא ﺑﻪ ﻃﺮﻑ ﺧﻮﺩ ]ﺑﮕﯿﺮ ﻭ[ ﺑﺘﻜﺎﻥ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺧﺮﻣﺎﻯ ﺗﺎﺯﻩ ﻣﯽﺭﯾﺰﺩ«. .٥ﻓﺼّﻠﺖ٤٩/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :אﻧﺴﺎﻥ אﺯ ﺩﻋﺎﻯ ﺧﯿﺮ ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺁﺳﯿﺒﻰ ﺑﻪ אﻭ ﺭﺳﺪ ﻣﺄﯾﻮﺱ ]ﻭ[ ﻧﻮﻣﯿﺪ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ«. .٦ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ,ﺣﮑﻤﺖ ٤١١؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ]» :ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ [:ﺑﺪאﻥ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺭא ﺳﺨﻦ ﺁﻣﻮﺧﺖ ﺑﻪ ﺗﻨﺪی ﺳﺨﻦ ﻣﮕﻮی؛ ﻭ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﮔﻔﺘـﺎﺭﺕ ﺭא ﻧﯿﮑﻮ ﮔﺮﺩאﻧﺪ ﺭאﻩ ﺑﻼﻏﺖﮔﻮﯾﯽ ﻣﭙﻮی«. .٧ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ,ﺣﮑﻤﺖ ٢٥٨؛ אﺭﺷﺎﺩ אﻟﻘﻠﻮﺏ ,ﺝ ,١ﺹ١١١؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ]» :ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ [:ﭼﻮﻥ ﺗﻨﮕﺪﺳﺖ ﺷﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﺪﻗﻪ ﺩאﺩﻥ ﺑﺎ ﺧﺪא ﺳﻮﺩא ﮐﻨﯿﺪ«. .٨ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ,ﺣﮑﻤﺖ ٢٧٤؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ]» :ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ [:ﺩאﻧﺶ ﺧﻮﺩ ﺭא ﻧﺎﺩאﻧﯽ ﻣَﯿَﻨﮕﺎﺭﯾﺪ؛ ﻭ ﯾﻘﯿﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﺭא ﮔﻤـﺎﻥ ﻣﭙﻨﺪאﺭﯾـﺪ؛ ﻭ ﭼـﻮﻥ ﺩאﻧـﺴﺘﯿﺪ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺁﺭﯾﺪ«. .٩ﮐﺎﻓﯽ ,ﺝ ،١ﺹ ١١؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻋﻘﻞ ﭼﯿﺰی אﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﮥ ﺁﻥ ﺧﺪא ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﯾﺪ«. .١٠ﻛﺎﻓﯽ ,ﺝ ,٤ﺹ ,٢١ﺑﺎﺏ »ﻛﺮאﻫﯿﺔ אﻟﻤﺴﺄﻟﺔ«؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﺧﺪא ﺭﺣﻤﺖ ﮐﻨﺪ ﺑﻨﺪﻩאی ﺭא ﮐﻪ ﭘﺮﻫﯿﺰﮔﺎﺭی ﮐﻨﺪ ﻭ ﻋﻔﺎﻑ ﻭﺭﺯﺩ ﻭ אﺯ ﺩﺭﺧﻮאﺳﺖ אﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺧﻮﺩﺩאﺭی ﻧﻤﺎﯾﺪ«. .١١ﺷﺎﯾﺎﻥ ﮔﻔﺘﻦ אﺳﺖ ﮐﻪ אﻓﻌﺎﻝ ﻧﺎﻗﺼﻪ ،ﻓﺎﻋﻞ ﻭ ﻣﻔﻌﻮﻝ ﻧﺪאﺭﻧﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮאﯾﻦ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﯾﺎ ﻣﺠﻬﻮﻝ ﺑﺮאی ﺁﻧﻬﺎ ﺫﮐﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ. .١٢ﻋﻠّﺖ ﺟﺰﻡ אﯾﻦ ﻓﻌﻞ ،ﻭאﻗﻊ ﺷﺪﻥ ﺩﺭ ﺟﻮאﺏ ﻓﻌﻞ אﻣﺮ אﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻧﺤﻮ אﺯ ﺁﻥ ﺳﺨﻦ ﺧﻮאﻫﯿﻢ ﮔﻔﺖ. .١٣ﻣﺮﯾﻢ٦٩/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﺁﻥﮔﺎﻩ אﺯ ﻫﺮ ﺩﺳﺘﻪאﻯ ،ﻛﺴﺎﻧﻰ אﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺭא ﻛﻪ ﺑﺮ ]ﺧﺪאﻯ[ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺳﺮﻛﺶﺗﺮ ﺑﻮﺩﻩאﻧﺪ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺧﻮאﻫﯿﻢ ﻛﺸﯿﺪ«. .١٤ﻃﻪ٩٦/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﮔﻔﺖ :ﺑﻪ ﭼﯿﺰﻯ ﻛﻪ ]ﺩﯾﮕﺮאﻥ[ ﺑﻪ ﺁﻥ ﭘﻰ ﻧﺒﺮﺩﻧﺪ ،ﭘﻰ ﺑﺮﺩﻡ ﻭ ﺑﻪ ﻗﺪﺭ ﻣـﺸﺘﻰ אﺯ ﺭﺩ ﭘـﺎﻯ ﻓﺮﺳـﺘﺎﺩۀ ]ﺧـﺪא ،ﺟﺒﺮﺋﯿـﻞ[ ﺑﺮﺩאﺷﺘﻢ ﻭ ﺁﻥ ﺭא ﺩﺭ ﭘﯿﻜﺮ ]ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ[ אﻧﺪאﺧﺘﻢ ﻭ ﻧﻔﺲ ﻣﻦ ﺑﺮאﯾﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮﯾﺐﻛﺎﺭﻯ ﻛﺮﺩ«. .١٥ﺗﻮﺑﻪ١٢٢/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﭘﺲ ﭼﺮא אﺯ ﻫﺮ ﻓﺮﻗﻪאﻯ אﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺳﺘﻪאﻯ ﻛﻮچ ﻧﻤﯽ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ]ﺩﺳﺘﻪאﻯ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﻭ[ ﺩﺭ ﺩﯾﻦ ﺁﮔﺎﻫﻰ ﭘﯿﺪא ﻛﻨﻨـﺪ ﻭ ﻗـﻮﻡ ﺧﻮﺩ ﺭא ،ﻭﻗﺘﻰ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎﺯﮔﺸﺘﻨﺪ ،ﺑﯿﻢ ﺩﻫﻨﺪ«. .١٦ﻧﺴﺎﺀ٤٨/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻣﺴﻠّﻤﺎً ﺧﺪא אﯾﻦ ﺭא ﻛﻪ ﺑﻪ אﻭ ﺷﺮک ﻭﺭﺯﯾﺪﻩ ﺷﻮﺩ ،ﻧﻤﯽﺑﺨﺸﺎﯾﺪ ﻭ ﻏﯿﺮ אﺯ ﺁﻥ ﺭא ﺑﺮאﻯ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺨﻮאﻫﺪ ﻣﯽﺑﺨﺸﺎﯾﺪ«. .١٧ﻃﻪ٣٤/ـ٢٥؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﮔﻔﺖ :ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭא ،ﺳﯿﻨﻪאﻡ ﺭא ﮔﺸﺎﺩﻩ ﮔﺮﺩאﻥ؛ ﻭ ﻛﺎﺭﻡ ﺭא ﺑﺮאﻯ ﻣﻦ ﺁﺳﺎﻥ ﺳﺎﺯ؛ ﻭ אﺯ ﺯﺑﺎﻧﻢ ﮔﺮﻩ ﺑﮕﺸﺎﻯ ]ﺗﺎ[ ﺳـﺨﻨﻢ ﺭא ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ؛ ﻭ ﺑﺮאﻯ ﻣﻦ ﺩﺳﺘﯿﺎﺭﻯ אﺯ ﻛﺴﺎﻧﻢ ﻗﺮאﺭ ﺩﻩ؛ ﻫﺎﺭﻭﻥ ،ﺑﺮאﺩﺭﻡ ﺭא ،ﭘﺸﺘﻢ ﺭא ﺑﻪ אﻭ אﺳﺘﻮאﺭ ﻛﻦ؛ ﻭ אﻭ ﺭא ﺷﺮﯾﮏ ﻛﺎﺭﻡ ﮔﺮﺩאﻥ ﺗﺎ ﺗﻮ ﺭא ﻓﺮאﻭאﻥ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﮔﻮﯾﯿﻢ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﻪ ﯾﺎﺩ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﯿﻢ«. .١٨ﻃﻪ٤٠/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻭ ]ﺳﭙﺲ[ ﺷﺨﺼﻰ ﺭא ﻛﺸﺘﻰ ﻭ ]ﻣﺎ[ ﺗﻮ ﺭא אﺯ אﻧﺪﻭﻩ ﺭﻫﺎﻧﯿﺪﯾﻢ ﻭ ﺗﻮ ﺭא ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺁﺯﻣﻮﺩﯾﻢ؛ ﻭ ﺳـﺎﻟﻰ ﭼﻨـﺪ ﺩﺭ ﻣﯿـﺎﻥ אﻫـﻞ ﻣﺪﯾﻦ ﻣﺎﻧﺪﻯ ،ﺳﭙﺲ אﻯ ﻣﻮﺳﻰ ،ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻘﺪﺭ ]ﻭ ﻣﻘﺘﻀﻰ[ ﺁﻣﺪﻯ«. .١٩ﮐﻬﻒ٤٨/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻭ אﯾﺸﺎﻥ ﺑﻪ ﺻﻒ ﺑﺮ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ]ﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ [:ﺑﻪ ﺭאﺳﺘﻰ ﻫﻤﺎﻥﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻧﺨـﺴﺘﯿﻦ ﺑـﺎﺭ ﺷﻤﺎ ﺭא ﺁﻓﺮﯾﺪﯾﻢ] ،ﺑﺎﺯ[ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﻣﺎ ﺁﻣﺪﯾﺪ ،ﺑﻠﻜﻪ ﭘﻨﺪאﺷﺘﯿﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮאﻯ ﺷﻤﺎ ﻣﻮﻋﺪﻯ ﻣﻘﺮﺭ ﻗﺮאﺭ ﻧﺨﻮאﻫﯿﻢ ﺩאﺩ«. .٢٠אﻧﺒﯿﺎﺀ٣/ـ١؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﺑﺮאﻯ ﻣﺮﺩﻡ] ،ﻭﻗﺖ[ ﺣﺴﺎﺑﺸﺎﻥ ﻧﺰﺩﯾﮏ ﺷﺪﻩ אﺳﺖ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﺑـﯽﺧﺒـﺮﻯ ﺭﻭیﮔـﺮﺩאﻥ אﻧـﺪ .ﻫـﯿﭻ ﭘﻨـﺪ ﺗـﺎﺯﻩאﻯ אﺯ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺷﺎﻥ ﻧﯿﺎﻣﺪ ،ﻣﮕﺮ אﯾﻨﻜﻪ ﺑﺎﺯﯾﻜﻨﺎﻥ ﺁﻥ ﺭא ﺷﻨﯿﺪﻧﺪ ،ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺩﻟﻬﺎﯾﺸﺎﻥ ﻣﺸﻐﻮﻝ אﺳﺖ؛ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﻛﻪ ﺳـﺘﻢ ﻛﺮﺩﻧـﺪ ﭘﻨﻬـﺎﻧﻰ ﺑـﻪ ﻧﺠـﻮא ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺁﯾﺎ אﯾﻦ ]ﻣﺮﺩ[ ﺟﺰ ﺑﺸﺮﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎﺳﺖ؟ ﺁﯾﺎ ﺩﯾﺪﻩ ﻭ ﺩאﻧﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺳﺤﺮ ﻣﯽﺭﻭﯾﺪ؟«
9
.٢١ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ،ﺣﮑﻤﺖ ٣٢٦؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ]» :ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ [:ﺧﺪאی ﺳﺒﺤﺎﻥ ﺭﻭﺯی ﺩﺭﻭﯾﺸﺎﻥ ﺭא ﺩﺭ ﻣﺎﻟﻬﺎی ﺗﻮאﻧﮕﺮאﻥ ﻭאﺟﺐ ﺩאﺷﺘﻪ .ﭘﺲ ﺩﺭﻭﯾـﺸﯽ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ،ﺟﺰ ﮐﻪ ﺗﻮאﻧﮕﺮی אﺯ ﺣﻖ אﻭ ﺧﻮﺩ ﺭא ﺑﻪ ﻧﻮאﯾﯽ ﺭﺳﺎﻧﺪ؛ ﻭ ﮐﺮﺩﮔﺎﺭ ،ﺗﻮאﻧﮕﺮאﻥ ﺭא ﺑﺎﺯﺧﻮאﺳﺖ ﮐﻨﺪ אﺯ אﯾﻦ ﮐﺎﺭ. .٢٢ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ,ﺣﮑﻤﺖ ٣٧٩؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻭ ﺩﺭ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﻭﺯی ﺗﻮﺳﺖ ﻫﯿﭻ ﺧﻮאﻫﻨﺪﻩ ﺑﺮ ﺗﻮ ﭘﯿﺸﯽ ﻧﮕﯿﺮﺩ؛ ﻭ ﻫﯿﭻ ﻏﺎﻟﺒﯽ ﺑﺮ ﺗﻮ ﭼﯿـﺮﻩ ﻧـﺸﻮﺩ؛ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮאﯾﺖ ﻣﻘﺪﺭ ﺷﺪﻩ ﺗﺄﺧﯿﺮ ﻧﭙﺬﯾﺮﺩ«. .٢٣ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ،ﺣﮑﻤﺖ ٢٩٩؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ]» :ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ [:ﮔﻨﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﭘﺲ אﺯ ﺁﻥ ﻣﻬﻠﺖ ﺩﻭ ﺭﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎﺯ ﮔﺰאﺭﺩﻥ ﺩאﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻢ ،ﻣـﺮא אﻧـﺪﻭﻫﮕﯿﻦ ﻧﻤﯽﺩאﺭﺩ«. .٢٤ﮐﺎﻓﯽ ،ﺝ ،١ﺹ ٣٠؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﺳﭙﺲ ﺟﻬﻞ ﺭא ﺗﺎﺭﯾﮏ ﻭ אﺯ ﺩﺭﯾﺎی ﺷﻮﺭ ﻭ ﺗﻠﺦ ﺁﻓﺮﯾﺪ .ﺑﻪ אﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ :ﭘَﺲ ﺭﻭ ،ﭘَﺲ ﺭﻓـﺖ .ﻓﺮﻣـﻮﺩ :ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﺎ ،ﭘﯿﺶ ﻧﯿﺎﻣﺪ .ﻓﺮﻣﻮﺩ :ﮔﺮﺩﻥﮐﺸﯽ ﮐﺮﺩی؛ אﻭ ﺭא אﺯ ﺭﺣﻤﺖ ﺧﻮﺩ ﺩﻭﺭ ﺳﺎﺧﺖ«.
10
ﻋﺒﺪאﻟﻬﺎﺩی ﻓﻘﻬﯽﺯאﺩﻩ
ﺑﺴﻢ אﷲ אﻟﺮﺣﻤﻦ אﻟﺮﺣﯿﻢ ﺻﺮﻑ ﻋﺮﺑﯽ )(١
ﺩﺭﺱ ﺳﯽ ﻭ ﯾﮑﻢ
ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ )(١ אﻓﻌﺎﻝ ﺻﺤﯿﺢ ﻫﺪﻑ ﺩﺭﺱ 9ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ ﺻﺤﯿﺢ ﺩﺭﺁﻣﺪ
ﺩﺭ ﺩﺭﻭﺱ ﭘﯿﺸﯿﻦ ﻭﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﻓﻌﻞ ﺭא אﺯ ﺯﻭאﯾﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﮐﺮﺩﯾﻢ ﻭ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺻﺮﻑ ﻋﺮﺑﯽ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪﯾﻢ. אﮐﻨﻮﻥ ,ﻃﺒﻖ ﻋﺎﺩﺕ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ ﻧﯿﮑﻮﯾﯽ ﮐﻪ אﺯ ﺩﯾﺮ ﺑﺎﺯ ﺩﺭ אﻣﺮ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﺻﺮﻑ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﺘﺪאﻭﻝ ﺑﻮﺩﻩ אﺳﺖ ,ﺩﺭ אﯾﻦ ﺩﺭﺱ ﻣﯽﮐﻮﺷﯿﻢ ﺑﺎ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ ﻭ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﮥ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩی ﺩﺭ אﯾﻦ ﺯﻣﯿﻨﻪ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﻮﯾﻢ. ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﯿﺎﻥ ﻭﯾﮋﮔﯿﻬﺎی אﻧﻮאﻉ ﺻﺮﻓﯽ ﻭאژﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﭼﺎﺭﭼﻮﺑﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪﻩ אﺳﺖ؛ ﺟﺪא אﺯ ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪאﻡ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ אﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺩﺳﺘﻮﺭی ﺩﺭ ﺟﻤﻠﻪ אﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﮔﻔﺘﻨﯽ אﺳﺖ ﺣﺮﻑ ﺩﺭ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻗﺮאﺭ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮﺩ؛ ﭼﻮﻥ ﺻﺮﻑ ﻧﻤﯽﮔﺮﺩﺩ ﻭ אﺯ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺭ ﻧﻤﯽﺁﯾﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮאﯾﻦ ﻣﯽﺗﻮאﻥ ﮔﻔﺖ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﻠّﯽ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﺩאﺭﺩ :ﯾﮑﯽ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ ﻭ ﺩﯾﮕﺮی ﺗﺠﺰﯾﮥ אﺳﻢ. ﺩאﻧﺸﺠﻮﯾﺎﻥ ﻋﺰﯾﺰ ﺷﯿﻮۀ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﺳﻢ ﺭא ﺩﺭ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺻﺮﻑ ﻋﺮﺑﯽ ) (٢ﻓﺮא ﺧﻮאﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺩﺭ אﯾﻦ ﺩﺭﺱ ﻭ ﺩﺭﺱ ﺑﻌﺪی ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ ﻭ ﻭﯾﮋﮔﯿﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ אﯾﻦ ﻣﯿﺎﻥ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪّ ﻧﻈﺮ ﻗﺮאﺭ ﺩאﺩ ﺁﺷﻨﺎ ﺧﻮאﻫﻨﺪ ﺷﺪ .ﺩﺭ ﺩﺭﺱ ﺳﯽ ﻭ ﯾﮑﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ אﺯ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ ﺻﺤﯿﺢ ﺭא אﺯ ﻧﻈﺮ ﺧﻮאﻫﻨﺪ ﮔﺬﺭאﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺭﺱ ﺳﯽ ﻭ ﺩﻭّﻡ ﺭﻭﺵ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻗﻮאﻋﺪ ﺻﺮﻓﯽ ﺭא ﺩﺭ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ ﻣﻌﺘﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺧﻮאﻫﻨﺪ ﮐﺮﺩ.
ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﺯﯾﺮ ﺗﻮﺟّﻪ ﮐﻨﯿﺪ: ١ـ ﴿ﻓَﺄَﺭْﺳِﻞْ ﻣَﻌَﻨَﺎ ﺑَﻨِﻲ ﺇِﺳْﺮَאﺋِﯿﻞَ ﻭَﻟَﺎ ﺗُﻌَﺬﱢﺑْﻬُﻢْ﴾ ٢ ٢ـ ﴿ﺇِﻥ ﯾﱠﺘﱠﺒِﻌُﻮﻥَ ﺇِﻟﱠﺎ אﻟﻈﱠﻦﱠ ﻭَﺇِﻥْ ﻫُﻢْ ﺇِﻟﱠﺎ ﯾَﺨْﺮُﺻُﻮﻥَ﴾ ٣ ٣ـ ﴿ﻓَﺎﺗﱠﺨَﺬَﺕْ ﻣِﻦْ ﺩُﻭﻧِﻬِﻢْ ﺣِﺠَﺎﺑﺎً ﻓَﺄَﺭْﺳَﻠْﻨَﺎ ﺇِﻟَﯿْﻬَﺎ ﺭُﻭﺣَﻨَﺎ ﻓَﺘَﻤَﺜﱠﻞَ ﻟَﻬَﺎ ﺑَﺸَﺮאً ﺳَﻮِﯾّﺎً﴾ ٤ ٤ـ ﴿ﻭَﻫُﺰﱢﻱ ﺇِﻟَﯿْﻚِ ﺑِﺠِﺬْﻉِ אﻟﻨﱠﺨْﻠَﺔِ ﺗُﺴﺎﻗِﻂْ ﻋَﻠَﯿْﻚِ ﺭُﻃَﺒﺎً ﺟَﻨِﯿّﺎً﴾ ٥ ٥ـ ﴿ﻟَﺎ ﯾَﺴْﺄَﻡُ אﻟْﺈِﻧْﺴَﺎﻥُ ﻣِﻦْ ﺩُﻋَﺎﺀِ אﻟْﺨَﯿْﺮِ ﻭَﺇِﻥ ﻣﱠﺴﱠﻪُ אﻟﺸﱠﺮﱡ ﻓَﯿَﺌُﻮﺱٌ ﻗَﻨُﻮﻁٌ﴾ ١
2
٦ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻟَﺎ ﺗَﺠْﻌَﻠَﻦﱠ ﺫَﺭَﺏَ ﻟِﺴَﺎﻧِﻚَ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﻦْ ﺃَﻧْﻄَﻘَﻚَ ،ﻭَﺑَﻠَﺎﻏَﺔَ ﻗَﻮْﻟِﻚَ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﻦْ ﺳَﺪﱠﺩَכَ«. ٧ ٧ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺇِﺫَא ﺃَﻣْﻠَﻘْﺘُﻢْ ،ﻓَﺘَﺎﺟِﺮُﻭא אﷲَ ﺑِﺎﻟﺼﱠﺪَﻗَﺔِ«. ٨ ٨ـ »אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻟَﺎ ﺗَﺠْﻌَﻠُﻮא ﻋِﻠْﻤَﻜُﻢْ ﺟَﻬْﻠًﺎ ،ﻭَﯾَﻘِﯿﻨَﻜُﻢْ ﺷَﻜّﺎً؛ ﺇِﺫَא ﻋَﻠِﻤْﺘُﻢْ ﻓَﺎﻋْﻤَﻠُﻮא«. ٩ ٩ـ אﻹﻣﺎﻡُ אﻟﺼﱠﺎﺩِﻕُ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :אﻟْﻌَﻘْﻞُ ﻣَﺎ ﻋُﺒِﺪَ ﺑِﻪِ אﻟﺮﱠﺣْﻤَﻦُ ﻭَאﻛْﺘُﺴِﺐَ ﺑِﻪِ אﻟْﺠِﻨَﺎﻥُ«. ١٠ ١٠ـ אﻹﻣﺎﻡُ אﻟﺼﱠﺎﺩِﻕُ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺭَﺣِﻢَ אﻟﻠﱠﻪُ ﻋَﺒْﺪאً ﻋَﻒﱠ ،ﻭَﺗَﻌَﻔﱠﻒَ ،ﻭَﻛَﻒﱠ ﻋَﻦِ אﻟْﻤَﺴْﺄَﻟَﺔِ«.
٦
ﺗﻮﺿﯿﺢ
ﻗﺒﻞ אﺯ ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﻻﺯﻡ אﺳﺖ ﺗﻮﺟّﻪ ﺩאﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ ﻭﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﺯﯾﺮ ﺑﯿﺎﻥ ﻣﯽﺷﻮﺩ: ١ـ ﻧﻮﻉ ﻓﻌﻞ אﺯ ﺟﻬﺖ ﺯﻣﺎﻥ )ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻀﺎﺭﻉ ،אﻣﺮ ،ﻧﻔﯽ ،ﻧﻬﯽ ﯾﺎ (...؛ ٢ـ ﻧﻮﻉ ﻓﻌﻞ אﺯ ﻧﻈﺮ ﺻﯿﻐﻪ ﻭ ﻫﯿﺌﺖ ﺁﻥ )ﻣﻔﺮﺩ ،ﺗﺜﻨﯿﻪ ،ﺟﻤﻊ ،ﻣﺬﮐﺮ ﻭ ﻣﺆﻧّﺚ(؛ ٣ـ ﺛﻼﺛﯽ ﯾﺎ ﺭﺑﺎﻋﯽ ﻭ ﻣﺠﺮّﺩ ﯾﺎ ﻣﺰﯾﺪ ﺑﻮﺩﻥ אﻓﻌﺎﻝ ﻭ ﺑﺎﺏ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺪאﻡ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ؛ ٤ـ ﺗﺎﻡّ ﯾﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻮﺩﻥ ﻓﻌﻞ؛ ﮔﻔﺘﻨﯽ אﺳﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﻌﻠﻬﺎ ﺑﺮ אﻧﺠﺎﻡ ﮐﺎﺭ ﯾﺎ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﺩﻻﻟﺖ ﺩאﺭﻧﺪ .אﯾﻦ ﻓﻌﻠﻬﺎ ﺭא ﺗﺎﻡ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ .ﻓﻌﻠﻬﺎی ﺗﺎﻡ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺘﻌﺪّی ﺑﻮﺩﻥ »ﻓﺎﻋﻞ« ﻭ »ﻣﻔﻌﻮﻝ« ﺩאﺭﻧﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ» :ﺃﮐَﻞَ« .ﺩﺭ ﻋﺮﺑﯽ ﻓﻌﻠﻬﺎی ﺩﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ אﻓﻌﺎﻝ ﺭﺑﻄﯽِ ﻓﺎﺭﺳﯽ )אﺳﺖ ،ﺑﻮﺩ ،ﺷﺪ ،ﮔﺸﺖ ﻭ ﮔﺮﺩﯾﺪ( ﺑﺮ ﻣﻌﻨﺎی ﮐﺎﻣﻠﯽ ﺩﻻﻟﺖ ﻧﺪאﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﺮאی ﻣﻌﺎﻧﯽאی אﺯ ﻗﺒﯿﻞ אﺛﺒﺎﺕ ﯾﺎ ﻧﻔﯽ ﻧﺴﺒﺖِ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﯾﮏ ﺟﻤﻠﮥ אﺳﻤﯿﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﻧﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ» :ﮐﺎﻥَ )אﺳﺖ ،ﺑﻮﺩ( ،ﺻﺎﺭَ )ﺷﺪ( ﻭ ﻟَﯿﺲَ )ﻧﯿﺴﺖ(« .ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ ﺩﺭ ﯾﮏ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪی ﮐﻠّﯽ ﺑﻪ אﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﻓﻌﻠﻬﺎ ﻧﻮאﺳﺦ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ؛ ﭼﻮﻥ אِﻋﺮאﺏ אﺳﻤﻬﺎی ﭘﺲ אﺯ ﺧﻮﺩ ﺭא ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ ﻭ אﺯ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎﺩی ﺩﮔﺮﮔﻮﻥ )ﻧﺴﺦ( ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ» :ﺃﺣﻤَﺪُ ﻃﺎﻟِﺐٌ« ﮐﻪ ﻭﻗﺘﯽ ﻓﻌﻞ »ﮐﺎﻥَ« ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﺩ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ» :ﮐﺎﻥَ ﺃﺣﻤَﺪُ ﻃﺎﻟِﺒﺎً« .ﺑﻪ אﯾﻦ ﺩﺳﺘﻪ אﺯ אﻓﻌﺎﻝ ،אﻓﻌﺎﻝ ﻧﺎﻗﺼﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﻭ ﺑﻘﯿﮥ אﻓﻌﺎﻝ ,ﮐﻪ אﮐﺜﺮ ﻗﺮﯾﺐ ﺑﻪ אﺗّﻔﺎﻕ ﻓﻌﻠﻬﺎ ﺭא ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺩﻫﻨﺪ ,ﺗﺎﻣّﻪ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ .אﻥﺷﺎﺀאﷲ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﺱ ﻧﺤﻮ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﺎ ﺗﻔﺼﯿﻞِ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ אﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺁﺷﻨﺎ ﺧﻮאﻫﯿﻢ ﺷﺪ. ٥ـ ﻻﺯﻡ ﯾﺎ ﻣﺘﻌﺪی ﺑﻮﺩﻥ؛ ١١ ٦ـ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﯾﺎ ﻣﺠﻬﻮﻝ ﺑﻮﺩﻥ؛ * ٧ـ ﻣﻌﺮﺏ ﯾﺎ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﻮﺩﻥ؛ * ﻓﻌﻞ ﻣﻌﺮﺏ ﺁﻥ אﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﻤﻠﻪ אﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ» :ﯾَﻔْﺘَﺢُ« ﮐﻪ אﮔﺮ ﺣﺮﻑ »ﺃﻥْ« ﺑﺮ ﺁﻥ ﺩﺭﺁﯾﺪ ,ﺣﺮﻑ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ ﻣﻔﺘﻮﺡ ﻣﯽﺷﻮﺩ )ﺃﻥ ﯾَﻔْﺘَﺢَ( ,ﻭ אﮔﺮ ﺣﺮﻑ »ﻟَﻢْ« ﺑﺮ ﺁﻥ ﻭאﺭﺩ ﺷﻮﺩ ,ﺣﺮﻑ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ ﺳﺎﮐﻦ ﻣﯽﺷﻮﺩ )ﻟَﻢْ ﯾَﻔْﺘَﺢْ( .ﺩﺭ ﻋﻮﺽ، ﻓﻌﻞ ﻣﺒﻨﯽ ﺁﻥ אﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻫﻤﮥ אﺣﻮאﻝ ﺛﺎﺑﺖ אﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻘﺶ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻤﯽﻛﻨﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ» :ﮐَﺘَﺐَ« .ﭼﻬﺎﺭ ﮔﺮﻭﻩ אﺯ ﻓﻌﻠﻬﺎ ﻣﺒﻨﯽ ﻭ ﺑﻘﯿﮥ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻌﺮﺏאﻧﺪ .אﯾﻦ ﭼﻬﺎﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﻋﺒﺎﺭﺕאﻧﺪ אﺯ: אﻟﻒ( ﻣﺎﺿﯽ ﺏ( אﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺝ( ﺻﯿﻐﻪﻫﺎی ﺟﻤﻊ ﻣﺆﻧﺚ ﻣﻀﺎﺭﻉ ﺩ( ﻓﻌﻠﻬﺎی ﻣﻀﺎﺭﻋﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺮאﻩ ﺑﺎ ﻧﻮﻥ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﻧﺪ.
3
٨ـ ﻣﺘﺼﺮّﻑ ﯾﺎ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻮﺩﻥ؛ ٩ـ ﺻﺤﯿﺢ ﯾﺎ ﻣﻌﺘﻞّ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﻧﻮﻉ ﻫﺮ ﯾﮏ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ؛ ﺩﺭ ﻓﻌﻞ ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ אﯾﻦ ﻣﻮאﺭﺩ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺎﻟﺖ אﻋﺮאﺑﯽ )ﻣﺮﻓﻮﻉ ،ﻣﻨﺼﻮﺏ ﯾﺎ ﻣﺠﺰﻭﻡ ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﺭﻓﻊ ،ﻧﺼﺐ ﯾﺎ ﺟﺰﻡ( ﺁﻥ ﻧﯿﺰ ﺫﮐﺮ ﺷﻮﺩ. ﭼﻨﺎﻥﮐﻪ ﮔﻔﺘﯿﻢ ﺩﺭ אﯾﻦ ﺩﺭﺱ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ ﺻﺤﯿﺢ ﺭא ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺧﻮאﻫﯿﻢ ﮐﺮﺩ .ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻓﻮﻕ אﺯ ﻣﯿﺎﻥ ﺁﯾﺎﺕ ﻭ ﺭﻭאﯾﺎﺗﯽ אﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩאﻧﺪ ﮐﻪ אﻓﻌﺎﻝ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺻﺮﻓﺎً ﺻﺤﯿﺢ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺑﻪ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﯾﻦ אﻓﻌﺎﻝ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﺪ: ١ـ ﴿ﻓَﺄَﺭْﺳِﻞْ ﻣَﻌَﻨَﺎ ﺑَﻨِﻲ ﺇِﺳْﺮَאﺋِﯿﻞَ َﻭﻟَﺎ ﺗُﻌَﺬﱢﺑْﻬُﻢْ﴾ ﺃَﺭْﺳِﻞ ْ:אﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺇﻓﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﮑﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ, ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺗُﻌَﺬّﺏْ :ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺠﺰﻭﻡ ﺑﻪ »ﻻی ﻧﺎﻫﯿﻪ« ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﺟﺰﻡ ﺁﻥ ﺳﮑﻮﻥ ﺁﺧﺮ ﺁﻥ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺗﻔﻌﯿﻞ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﻌﺮﺏ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٢ـ ﴿ﺇِﻥ ﯾﱠﺘﱠﺒِﻌُﻮﻥَ ﺇِﻟﱠﺎ אﻟﻈﱠﻦﱠ ﻭَﺇِﻥْ ﻫُﻢْ ﺇِﻟﱠﺎ ﯾَﺨْﺮُﺻُﻮﻥَ﴾ ﯾَﺘﱠﺒِﻌُﻮﻥ َ:ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺮﻓﻮﻉ ،ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻪ »ﺇﻥ« ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐﺮ ﻏﺎﯾﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »אﻓﺘﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﻌﺮﺏ, ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﯾَﺨْﺮُﺻُﻮﻥ َ:ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺮﻓﻮﻉ ،ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻪ »ﺇﻥ« ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐﺮ ﻏﺎﯾﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﻌﺮﺏ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ, ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٣ـ ﴿ﻓَﺎﺗﱠﺨَﺬَﺕْ ﻣِﻦْ ﺩُﻭﻧِﻬِﻢْ ﺣِﺠَﺎﺑﺎً ﻓَﺄَﺭْﺳَﻠْﻨَﺎ ﺇِﻟَﯿْﻬَﺎ ﺭُﻭﺣَﻨَﺎ ﻓَﺘَﻤَﺜﱠﻞَ ﻟَﻬَﺎ ﺑَﺸَﺮ ًא ﺳَﻮِﯾّﺎً﴾ אِﺗﱠﺨَﺬَﺕْ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺆﻧﺚ ﻏﺎﯾﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »אﻓﺘﻌﺎﻝ« ،ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻬﻤﻮﺯ. ﺃَﺭْﺳَﻠْﻨَﺎ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﺘﮑﻠّﻢ ﻣﻊ אﻟﻐﯿﺮ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺇﻓﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﮑﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺗَﻤَﺜﱠﻞَ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺗﻔﻌّﻞ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٤ـ ﴿ﻭَﻫُﺰﱢﻱ ﺇِﻟَﯿْﻚِ ﺑِﺠِﺬْﻉِ אﻟﻨﱠﺨْﻠَﺔِ ﺗُﺴَﺎﻗِﻂْ ﻋَﻠَﯿْﻚِ ﺭُﻃَﺒﺎً ﺟَﻨِﯿّﺎً﴾ ﻫُﺰﱢﻱ :אﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺆﻧﺚ ﻣﺨﺎﻃﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺬﻑ ﻧﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ. אﻋﺮאﺏ ﻭ ﺑﻨﺎﺀ )ﻣﻌﺮﺏ ﻭ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﻮﺩﻥ( ﺣﺎﻟﺘﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺩאﺭﺩ ﮐﻪ ﺇﻥﺷﺎﺀאﷲ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ אﺳﻢ ﺩﺭ ﺻﺮﻑ ﻋﺮﺑﯽ ) (٢ﺑﻪ ﺗﻔﺼﯿﻞ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﺧﻮאﻫﯿﻢ ﮔﻔﺖ.
4
ﺗُﺴَﺎﻗِﻂْ :ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺠﺰﻭﻡ ١٢ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﺟﺰﻡ ﺁﻥ ﺳﮑﻮﻥ ﺁﺧﺮ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺆﻧّﺚ ﻣﺨﺎﻃﺐ ,ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﻣﻔﺎﻋﻠﻪ« ,ﺗﺎﻡّ, ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﻌﺮﺏ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٥ـ ﴿ﻟَﺎ ﯾَﺴْﺄَﻡُ אﻟْﺈِﻧْﺴَﺎﻥُ ﻣِﻦْ ﺩُﻋَﺎﺀِ אﻟْﺨَﯿْﺮِ ﻭَﺇِﻥ ﻣﱠﺴﱠﻪُ אﻟﺸﱠﺮﱡ ﻓَﯿَﺌُﻮﺱٌ ﻗَﻨُﻮﻁٌ﴾ ﯾَﺴْﺄَﻡُ :ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺮﻓﻮﻉ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻬﻤﻮﺯ. ﻣَﺲﱠ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ. ٦ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻟَﺎ ﺗَﺠْﻌَﻠَﻦﱠ ﺫَﺭَﺏَ ﻟِﺴَﺎﻧِﻚَ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﻦْ ﺃَﻧْﻄَﻘَﻚَ ،ﻭَﺑَﻠَﺎﻏَﺔَ ﻗَﻮْﻟِﻚَ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﻦْ ﺳَﺪﱠﺩَכَ«. ﺗَﺠْﻌَﻠَﻦﱠ :ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺆﮐّﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻥ ﺛﻘﯿﻠﻪ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ, ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺃَﻧْﻄَﻖَ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺇﻓﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺳَﺪﱠﺩَ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺗﻔﻌﯿﻞ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ. ٧ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺇِﺫَא ﺃَﻣْﻠَﻘْﺘُﻢْ ،ﻓَﺘَﺎﺟِﺮُﻭא אﷲَ ﺑِﺎﻟﺼﱠﺪَﻗَﺔِ«. ﺃَﻣْﻠَﻘْﺘُﻢْ :ﻣﺎﺿﯽ ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺇﻓﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻻﺯﻡ ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﮑﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺗَﺎﺟِﺮُﻭא :אﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﻣﻔﺎﻋﻠﻪ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺬﻑ ﻧﻮﻥ, ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٨ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻟَﺎ ﺗَﺠْﻌَﻠُﻮא ﻋِﻠْﻤَﻜُﻢْ ﺟَﻬْﻠًﺎ ،ﻭَﯾَﻘِﯿﻨَﻜُﻢْ ﺷَﻜّﺎً؛ ﺇِﺫَא ﻋَﻠِﻤْﺘُﻢْ ﻓَﺎ ْﻋﻤَﻠُﻮא«. ﺗَﺠْﻌَﻠُﻮא :ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺠﺰﻭﻡ ﺑﻪ »ﻻی ﻧﺎﻫﯿﻪ« ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﺟﺰﻡ ﺁﻥ ﺣﺬﻑ ﻧﻮﻥ ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮﺩ ,ﺗﺎﻡّ, ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﻌﺮﺏ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﻋَﻠِﻤْﺘُﻢْ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﮑﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. אِﻋْﻤَﻠُﻮא :אﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ،ﺟﻤﻊ ﻣﺬﮐّﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺬﻑ ﻧﻮﻥ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ٩ـ אﻹﻣﺎﻡُ אﻟﺼﱠﺎﺩِﻕُ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :אﻟْﻌَﻘْﻞُ ﻣَﺎ ﻋُﺒِﺪَ ﺑِﻪِ אﻟﺮﱠﺣْﻤَﻦُ ﻭَ אﻛْﺘُﺴِﺐَ ﺑِﻪِ אﻟْﺠِﻨَﺎﻥُ«. ﻋُﺒِﺪَ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﺠﻬﻮﻝ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. אُﻛْﺘُﺴِﺐَ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »אﻓﺘﻌﺎﻝ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﺠﻬﻮﻝ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ.
5
١٠ـ אﻹﻣﺎﻡُ אﻟﺼﱠﺎﺩِﻕُ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺭَﺣِﻢَ אﻟﻠﱠﻪُ ﻋَﺒْﺪאً ﻋَﻒﱠ ،ﻭَﺗَﻌَﻔﱠﻒَ ،ﻭَﻛَﻒﱠ ﻋَﻦِ אﻟْﻤَﺴْﺄَﻟَﺔِ«. ﺭَﺣِﻢَ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﻋَﻒﱠ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻻﺯﻡ ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ. ﺗَﻌَﻔﱠﻒَ :ﻣﺎﺿﯽ ,ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﮐّﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »ﺗﻔﻌّﻞ« ,ﺗﺎﻡّ ,ﻻﺯﻡ ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ.
ﭘﺮﺳﺶ
ﺩﺭ ﺁﯾﮥ ﻣﺒﺎﺭک ﺯﯾﺮ ﻛﺪאﻡ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺩﺭ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ »ﻟَﻨَﻨْﺰِﻋَﻦﱠ« ﺻﺤﯿﺢ אﺳﺖ؟ ١٣ ﴿ﺛُﻢﱠ ﻟَﻨَﻨْﺰِﻋَﻦﱠ ﻣِﻦ ﻛُﻞﱢ ﺷِﯿﻌَﺔٍ ﺃَﯾﱡﻬُﻢْ ﺃَﺷَﺪﱡ ﻋَﻠَﻰ אﻟﺮﱠﺣْﻤﻦِ ﻋِﺘِﯿّﺎً﴾ אﻟﻒ( ﻣﻀﺎﺭﻉ ،ﻣﺘﻜﻠﻢ ﻣﻊ אﻟﻐﯿﺮ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﻣﻀﺎﻋﻒ. ﺏ( ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺆﮐّﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻥ ﺛﻘﯿﻠﻪ ،ﻣﺘﻜﻠﻢ ﻣﻊ אﻟﻐﯿﺮ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻛﺴﺮ ,ﺟﺎﻣﺪ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺝ( ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺆﮐّﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻥ ﺛﻘﯿﻠﻪ ،ﻣﻔﺮﺩ ﻣﺬﻛﺮ ﻏﺎﯾﺐ ،ﺭﺑﺎﻋﯽ ﻣﺰﯾﺪ ,ﺑﺎﺏ »אِﻓْﻌِﻠﱠﺎﻝ« ،ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ, ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ. ﺩ( ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻣﺆﮐّﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻥ ﺛﻘﯿﻠﻪ ،ﻣﺘﻜﻠﻢ ﻣﻊ אﻟﻐﯿﺮ ،ﺛﻼﺛﯽ ﻣﺠﺮّﺩ ,ﺗﺎﻡّ ,ﻣﺘﻌﺪّی ,ﻣﻌﻠﻮﻡ ,ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺘﺢ ,ﻣﺘﺼﺮّﻑ ,ﺻﺤﯿﺢ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ.
ﻗﺎﻋﺪﻩ
ﺩﺭ ﺗﺠﺰﯾﮥ ﻓﻌﻞ ﻭﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﺯﯾﺮ ﺑﯿﺎﻥ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ: ١ـ ﻧﻮﻉ ﻓﻌﻞ אﺯ ﺟﻬﺖ ﺯﻣﺎﻥ )ﻣﺎﺿﯽ ،ﻣﻀﺎﺭﻉ ،אﻣﺮ ،ﻧﻔﯽ ،ﻧﻬﯽ ﯾﺎ (...؛ ٢ـ ﻧﻮﻉ ﻓﻌﻞ אﺯ ﻧﻈﺮ ﺻﯿﻐﻪ ﻭ ﻫﯿﺌﺖ ﺁﻥ )ﻣﻔﺮﺩ ،ﺗﺜﻨﯿﻪ ،ﺟﻤﻊ ،ﻣﺬﮐّﺮ ﻭ ﻣﺆﻧّﺚ ﺑﻮﺩﻥ(؛ ٣ـ ﺛﻼﺛﯽ ﯾﺎ ﺭﺑﺎﻋﯽ ﻭ ﻣﺠﺮّﺩ ﯾﺎ ﻣﺰﯾﺪ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﺑﺎﺏ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺪאﻡ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ؛ ٤ـ ﺗﺎﻡّ ﯾﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻮﺩﻥ؛ ٥ـ ﻻﺯﻡ ﯾﺎ ﻣﺘﻌﺪی ﺑﻮﺩﻥ؛ ٦ـ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﯾﺎ ﻣﺠﻬﻮﻝ ﺑﻮﺩﻥ؛ ٧ـ ﻣﻌﺮﺏ ﯾﺎ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﻮﺩﻥ؛ ٨ـ ﻣﺘﺼﺮّﻑ ﯾﺎ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻮﺩﻥ؛ ٩ـ ﺻﺤﯿﺢ ﯾﺎ ﻣﻌﺘﻞّ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﻧﻮﻉ ﻫﺮ ﯾﮏ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ.
6
ﺩﺭ ﻓﻌﻞ ﻣﻀﺎﺭﻉ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ אﯾﻦ ﻣﻮאﺭﺩ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺎﻟﺖ אﻋﺮאﺑﯽ )ﻣﺮﻓﻮﻉ ،ﻣﻨﺼﻮﺏ ﯾﺎ ﻣﺠﺰﻭﻡ ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﺭﻓﻊ ،ﻧﺼﺐ ﯾﺎ ﺟﺰﻡ( ﺁﻥ ﻧﯿﺰ ﺫﮐﺮ ﺷﻮﺩ.
ﺗﻤﺮﯾﻦ
ﺩﺭ ﺁﯾﺎﺕ ﻭ ﺭﻭאﯾﺎﺕ ﺯﯾﺮ ﺗﺠﺰﯾﮥ אﻓﻌﺎﻝ אﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﺭא ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ. ١٤ ١ـ ﴿ﻗَﺎﻝَ ﺑَﺼُﺮْﺕُ ﺑِﻤَﺎ ﻟَﻢْ ﯾَﺒْﺼُﺮُﻭא ﺑِﻪِ ﻓَﻘَﺒَﻀْﺖُ ﻗَﺒْﻀَﺔً ﻣِﻦْ ﺃَﺛَﺮِ אﻟﺮﱠﺳُﻮﻝِ ﻓَﻨَﺒَﺬْﺗُﻬَﺎ ﻭَﻛَﺬﻟِﻚَ ﺳَﻮﱠﻟَﺖْ ﻟِﻲ ﻧَﻔْﺴِﻲ﴾ ﺑَﺼُﺮْﺕُ: ﻟَﻢ ﯾَﺒْﺼُﺮُﻭא: ﺳَﻮﱠﻟَﺖْ: ٢ـ ﴿ﻓَﻠَﻮْﻟَﺎ ﻧَﻔَﺮَ ﻣِﻦْ ﻛُﻞﱢ ﻓِﺮْﻗَﺔٍ ﻣِﻨْﻬُﻢْ ﻃَﺎﺋِﻔَﺔٌ ﻟِﯿَﺘَﻔَﻘﱠﻬُﻮא ﻓِﻲ אﻟﺪﱢﯾﻦِ ﻭَﻟِﯿُﻨْﺬِﺭُﻭא ﻗَﻮْﻣَﻬُﻢْ ﺇِﺫَא ﺭَﺟَﻌُﻮא ﺇِﻟَﯿْﻬِﻢْ﴾ ﻧَﻔَﺮَ: ﯾَﺘَﻔَﻘﱠﻬُﻮא: ٣ـ ﴿ﺇِﻥﱠ אﷲَ ﻟَﺎ ﯾَﻐْﻔِﺮُ ﺃَﻥْ ﯾُﺸْﺮَכَ ﺑِﻪِ ﻭَﯾَﻐْﻔِﺮُ ﻣَﺎ ﺩُﻭﻥَ ﺫَﻟِﻚَ ﻟِﻤَﻦْ ﯾَﺸَﺎﺀُ﴾ ﻟَﺎ ﯾَﻐْﻔِﺮُ: ﺃﻥْ ﯾُﺸﺮَכَ: ﯾَﺸَﺎﺀُ:
١٥
١٦
٤ـ ﴿ﻗَﺎﻝَ ﺭَﺏﱢ אﺷْﺮَﺡْ ﻟِﻲ ﺻَﺪْﺭِﻱ ﻭَﯾَﺴﱢﺮْ ﻟِﻲ ﺃَﻣْﺮِﻱ ﻭَאﺣْﻠُﻞْ ﻋُﻘْﺪَﺓً ﻣِﻦْ ﻟِﺴَﺎﻧِﻲ ﯾَﻔْﻘَﻬُﻮא ﻗَﻮْﻟِﻲ ﻭَאﺟْﻌَﻞْ ﻟِﻲ ﻭَﺯِﯾﺮאً ﻣِﻦْ ﺃَﻫْﻠِﻲ ١٧ ﻫَﺎﺭُﻭﻥَ ﺃَﺧِﻲ אﺷْﺪُﺩْ ﺑِﻪِ ﺃَﺯْﺭِﻱ ﻭَﺃَﺷْﺮِﻛْﻪُ ﻓِﻲ ﺃَﻣْﺮِﻱ ﻛَﻲْ ﻧُﺴَﺒﱢﺤَﻚَ ﻛَﺜِﯿﺮאً ﻭَﻧَﺬْﻛُﺮَכَ ﻛَﺜِﯿﺮאً﴾ אِﺷْﺮَﺡْ: ﯾَﺴﱢﺮْ: ﯾَﻔْﻘَﻬُﻮא: ﮐَﻲْ ﻧُﺴَﺒﱢﺢَ: ﴿ﻭَﻗَﺘَﻠْﺖَ ﻧَﻔْﺴﺎً ﻓَﻨَﺠﱠﯿْﻨَﺎכَ ﻣِﻦَ אﻟْﻐَﻢﱢ ﻭَﻓَﺘَﻨﱠﺎכَ ﻓُﺘُﻮﻧﺎً ﻓَﻠَﺒِﺜْﺖَ ﺳِﻨِﯿﻦَ ﻓِﻲ ﺃَﻫْﻞِ ﻣَﺪْﯾَﻦَ ﺛُﻢﱠ ﺟِﺌْﺖَ ﻋَﻠَﻰ ﻗَﺪَﺭٍ َﯾﺎ ﻣُﻮﺳَﻰ﴾ ﻗَﺘَﻠْﺖَ: ﻧَﺠﱠﯿْﻨَﺎ: ﴿ﻭَﻋُﺮِﺿُﻮא ﻋَﻠَﻰ ﺭَﺑﱢﻚَ ﺻَﻔّﺎً ﻟﱠﻘَﺪْ ﺟِﺌْﺘُﻤُﻮﻧَﺎ ﻛَﻤَﺎ ﺧَﻠَﻘْﻨَﺎﻛُﻢْ ﺃَﻭﱠﻝَ ﻣَﺮﱠﺓٍ ﺑَﻞْ ﺯَﻋَﻤْﺘُﻢْ ﺃَﻟﱠﻦ ﻧﱠﺠْﻌَﻞَ ﻟَﻜُﻢ ﻣﱠﻮْﻋِﺪאً﴾
7
١٩
١٨
ﺟِﺌْﺖَ: ﻋُﺮِﺿُﻮא: ٥ـ ﴿אِﻗْﺘَﺮَﺏَ ﻟِﻠﻨﱠﺎﺱِ ﺣِﺴَﺎﺑُﻬُﻢْ ﻭَﻫُﻢْ ﻓِﻲ ﻏَﻔْﻠَﺔٍ ﻣﱡﻌْﺮِﺿُﻮﻥَ ﻣَﺎ ﯾَﺄْﺗِﯿﻬِﻢ ﻣِّﻦْ ﺫِﻛْﺮٍ ﻣِّﻦ ﺭﱠﺑِّﻬِﻢ ﻣﱡﺤْﺪَﺙٍ ﺇِﻟﱠﺎ אﺳْﺘَﻤَﻌُﻮﻩُ ﻭَﻫُﻢْ ﯾَﻠْﻌَﺒُﻮﻥَ ٢٠ ﻟَﺎﻫِﯿَﺔً ﻗُﻠُﻮﺑُﻬُﻢْ ﻭَﺃﺳَﺮﱡﻭא אﻟﻨﱠﺠْﻮَﻯ אﻟﱠﺬِﯾﻦَ ﻇَﻠَﻤُﻮא ﻫَﻞْ ﻫَﺬَא ﺇِﻟﱠﺎ ﺑَﺸَﺮٌ ﻣِّﺜْﻠُﻜُﻢْ ﺃﻓَﺘَﺄﺗُﻮﻥَ אﻟﺴﱢﺤْﺮَ ﻭَﺃﻧْﺘُﻢْ ﺗُﺒْﺼِﺮُﻭﻥَ﴾ אِﻗْﺘَﺮَﺏَ: ﯾَﺄﺗِﻲ: אِﺳْﺘَﻤَﻌُﻮא: ﺃَﺳَﺮﱡﻭא: ﺗَﺄْﺗُﻮﻥَ: ٦ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺇِﻥﱠ אﷲَ ﺳُﺒْﺤَﺎﻧَﻪُ ﻓَﺮَﺽَ ﻓِﻲ ﺃَﻣْﻮَאﻝِ אﻟْﺄَﻏْﻨِﯿَﺎﺀِ ﺃَﻗْﻮَאﺕَ אﻟْﻔُﻘَﺮَאﺀِ ،ﻓَﻤَﺎ ﺟَﺎﻉَ َﻓﻘِﯿﺮٌ ﺇِﻟﱠﺎ ﺑِﻤَﺎ ﻣُﺘﱢﻊَ ﺑِﻪِ ٢١ ﻏَﻨِﻲﱞ ،ﻭَאﻟﻠﱠﻪُ ﺗَﻌَﺎﻟَﻰ ﺳَﺎﺋِﻠُﻬُﻢْ ﻋَﻦْ ﺫَﻟِﻚَ«. ﻓَﺮَﺽَ: ﻣُﺘﱢﻊَ: ٧ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻟَﻦْ ﯾَﺴْﺒِﻘَﻚَ ﺇِﻟَﻰ ﺭِﺯْﻗِﻚَ ﻃَﺎﻟِﺐٌ ،ﻭَﻟَﻦْ ﯾَﻐْﻠِﺒَﻚَ ﻋَﻠَﯿْﻪِ ﻏَﺎﻟِﺐٌ ،ﻭَﻟَﻦْ ﯾُﺒْﻄِﺊَ ﻋَﻨْﻚَ ﻣَﺎ ﻗَﺪْ ﻗُﺪﱢﺭَ ٢٢ ﻟَﻚَ«. ﻟَﻦْ ﯾَﺴْﺒِﻖَ: ﻟَﻦْ ﯾُﺒْﻄِﺊَ: ٨ـ אﻹﻣﺎﻡُ ﻋﻠﻲﱞ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﻣَﺎ ﺃَﻫَﻤﱠﻨِﻲ ﺫَﻧْﺐٌ ﺃُﻣْﻬِﻠْﺖُ ﺑَﻌْﺪَﻩُ ﺣَﺘﱠﻰ ﺃُﺻَﻠﱢﻲَ ﺭَﻛْﻌَﺘَﯿْﻦِ«. ﺃَﻫَﻢﱠ: ﺃُﻣْﻬِﻠْﺖُ:
٢٣
٩ـ אﻹﻣﺎﻡُ אﻟﺼّﺎﺩﻕُ )ﻋﻠﯿﻪ אﻟﺴﻼﻡ(» :ﺛُﻢﱠ ﺧَﻠَﻖَ אﻟْﺠَﻬْﻞَ ﻣِﻦَ אﻟْﺒَﺤْﺮِ אﻟْﺄُﺟَﺎﺝِ ﻇُﻠْﻤَﺎﻧِﯿّﺎً ،ﻓَﻘَﺎﻝَ ﻟَﻪُ ﺃَﺩْﺑِﺮْ ،ﻓَﺄَﺩْﺑَﺮَ ،ﺛُﻢﱠ ﻗَﺎﻝَ ﻟَﻪُ :ﺃَﻗْﺒِﻞْ، ٢٤ ﻓَﻠَﻢْ ﯾُﻘْﺒِﻞْ ،ﻓَﻘَﺎﻝَ ﻟَﻪُ :אﺳْﺘَﻜْﺒَﺮْﺕَ ،ﻓَﻠَﻌَﻨَﻪُ«. ﺃَﺩْﺑِﺮْ: ﯾُﻘْﺒِﻞْ: אِﺳْﺘَﻜْﺒَﺮْﺕَ:
8
ﭘﯽﻧﻮﺷﺘﻬﺎ .١ﻃﻪ٤٧/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﭘﺲ ﻓﺮﺯﻧﺪאﻥ אﺳﺮאﺋﯿﻞ ﺭא ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻔﺮﺳﺖ ﻭ ﻋﺬאﺑﺸﺎﻥ ﻣﻜﻦ«. .٢אﻧﻌﺎﻡ١١٦/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﺁﻧﺎﻥ ﺟﺰ אﺯ ﮔﻤﺎﻥ ]ﺧﻮﺩ[ ﭘﯿﺮﻭﻯ ﻧﻤﯽﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺣﺪﺱ ﻭ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻧﻤﯽﭘﺮﺩאﺯﻧﺪ«. .٣ﻣﺮﯾﻢ١٧/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻭ ﺩﺭ ﺑﺮאﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﺮﺩﻩאﻯ ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺖ .ﭘﺲ ﺭﻭﺡ ﺧﻮﺩ ﺭא ﺑﻪ ﺳﻮﻯ אﻭ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﯾﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ]ﺷﻜﻞ[ ﺑﺸﺮﻯ ﺧﻮﺵאﻧﺪאﻡ ﺑـﺮ אﻭ ﻧﻤﺎﯾﺎﻥ ﺷﺪ«. .٤ﻣﺮﯾﻢ٢٥/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻭ ﺗﻨﮥ ﺩﺭﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎ ﺭא ﺑﻪ ﻃﺮﻑ ﺧﻮﺩ ]ﺑﮕﯿﺮ ﻭ[ ﺑﺘﻜﺎﻥ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺧﺮﻣﺎﻯ ﺗﺎﺯﻩ ﻣﯽﺭﯾﺰﺩ«. .٥ﻓﺼّﻠﺖ٤٩/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :אﻧﺴﺎﻥ אﺯ ﺩﻋﺎﻯ ﺧﯿﺮ ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺁﺳﯿﺒﻰ ﺑﻪ אﻭ ﺭﺳﺪ ﻣﺄﯾﻮﺱ ]ﻭ[ ﻧﻮﻣﯿﺪ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ«. .٦ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ,ﺣﮑﻤﺖ ٤١١؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ]» :ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ [:ﺑﺪאﻥ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺭא ﺳﺨﻦ ﺁﻣﻮﺧﺖ ﺑﻪ ﺗﻨﺪی ﺳﺨﻦ ﻣﮕﻮی؛ ﻭ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﮔﻔﺘـﺎﺭﺕ ﺭא ﻧﯿﮑﻮ ﮔﺮﺩאﻧﺪ ﺭאﻩ ﺑﻼﻏﺖﮔﻮﯾﯽ ﻣﭙﻮی«. .٧ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ,ﺣﮑﻤﺖ ٢٥٨؛ אﺭﺷﺎﺩ אﻟﻘﻠﻮﺏ ,ﺝ ,١ﺹ١١١؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ]» :ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ [:ﭼﻮﻥ ﺗﻨﮕﺪﺳﺖ ﺷﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﺪﻗﻪ ﺩאﺩﻥ ﺑﺎ ﺧﺪא ﺳﻮﺩא ﮐﻨﯿﺪ«. .٨ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ,ﺣﮑﻤﺖ ٢٧٤؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ]» :ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ [:ﺩאﻧﺶ ﺧﻮﺩ ﺭא ﻧﺎﺩאﻧﯽ ﻣَﯿَﻨﮕﺎﺭﯾﺪ؛ ﻭ ﯾﻘﯿﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﺭא ﮔﻤـﺎﻥ ﻣﭙﻨﺪאﺭﯾـﺪ؛ ﻭ ﭼـﻮﻥ ﺩאﻧـﺴﺘﯿﺪ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺁﺭﯾﺪ«. .٩ﮐﺎﻓﯽ ,ﺝ ،١ﺹ ١١؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻋﻘﻞ ﭼﯿﺰی אﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﮥ ﺁﻥ ﺧﺪא ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﯾﺪ«. .١٠ﻛﺎﻓﯽ ,ﺝ ,٤ﺹ ,٢١ﺑﺎﺏ »ﻛﺮאﻫﯿﺔ אﻟﻤﺴﺄﻟﺔ«؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﺧﺪא ﺭﺣﻤﺖ ﮐﻨﺪ ﺑﻨﺪﻩאی ﺭא ﮐﻪ ﭘﺮﻫﯿﺰﮔﺎﺭی ﮐﻨﺪ ﻭ ﻋﻔﺎﻑ ﻭﺭﺯﺩ ﻭ אﺯ ﺩﺭﺧﻮאﺳﺖ אﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺧﻮﺩﺩאﺭی ﻧﻤﺎﯾﺪ«. .١١ﺷﺎﯾﺎﻥ ﮔﻔﺘﻦ אﺳﺖ ﮐﻪ אﻓﻌﺎﻝ ﻧﺎﻗﺼﻪ ،ﻓﺎﻋﻞ ﻭ ﻣﻔﻌﻮﻝ ﻧﺪאﺭﻧﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮאﯾﻦ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﯾﺎ ﻣﺠﻬﻮﻝ ﺑﺮאی ﺁﻧﻬﺎ ﺫﮐﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ. .١٢ﻋﻠّﺖ ﺟﺰﻡ אﯾﻦ ﻓﻌﻞ ،ﻭאﻗﻊ ﺷﺪﻥ ﺩﺭ ﺟﻮאﺏ ﻓﻌﻞ אﻣﺮ אﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻧﺤﻮ אﺯ ﺁﻥ ﺳﺨﻦ ﺧﻮאﻫﯿﻢ ﮔﻔﺖ. .١٣ﻣﺮﯾﻢ٦٩/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﺁﻥﮔﺎﻩ אﺯ ﻫﺮ ﺩﺳﺘﻪאﻯ ،ﻛﺴﺎﻧﻰ אﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺭא ﻛﻪ ﺑﺮ ]ﺧﺪאﻯ[ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺳﺮﻛﺶﺗﺮ ﺑﻮﺩﻩאﻧﺪ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺧﻮאﻫﯿﻢ ﻛﺸﯿﺪ«. .١٤ﻃﻪ٩٦/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﮔﻔﺖ :ﺑﻪ ﭼﯿﺰﻯ ﻛﻪ ]ﺩﯾﮕﺮאﻥ[ ﺑﻪ ﺁﻥ ﭘﻰ ﻧﺒﺮﺩﻧﺪ ،ﭘﻰ ﺑﺮﺩﻡ ﻭ ﺑﻪ ﻗﺪﺭ ﻣـﺸﺘﻰ אﺯ ﺭﺩ ﭘـﺎﻯ ﻓﺮﺳـﺘﺎﺩۀ ]ﺧـﺪא ،ﺟﺒﺮﺋﯿـﻞ[ ﺑﺮﺩאﺷﺘﻢ ﻭ ﺁﻥ ﺭא ﺩﺭ ﭘﯿﻜﺮ ]ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ[ אﻧﺪאﺧﺘﻢ ﻭ ﻧﻔﺲ ﻣﻦ ﺑﺮאﯾﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮﯾﺐﻛﺎﺭﻯ ﻛﺮﺩ«. .١٥ﺗﻮﺑﻪ١٢٢/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﭘﺲ ﭼﺮא אﺯ ﻫﺮ ﻓﺮﻗﻪאﻯ אﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺳﺘﻪאﻯ ﻛﻮچ ﻧﻤﯽ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ]ﺩﺳﺘﻪאﻯ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﻭ[ ﺩﺭ ﺩﯾﻦ ﺁﮔﺎﻫﻰ ﭘﯿﺪא ﻛﻨﻨـﺪ ﻭ ﻗـﻮﻡ ﺧﻮﺩ ﺭא ،ﻭﻗﺘﻰ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎﺯﮔﺸﺘﻨﺪ ،ﺑﯿﻢ ﺩﻫﻨﺪ«. .١٦ﻧﺴﺎﺀ٤٨/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻣﺴﻠّﻤﺎً ﺧﺪא אﯾﻦ ﺭא ﻛﻪ ﺑﻪ אﻭ ﺷﺮک ﻭﺭﺯﯾﺪﻩ ﺷﻮﺩ ،ﻧﻤﯽﺑﺨﺸﺎﯾﺪ ﻭ ﻏﯿﺮ אﺯ ﺁﻥ ﺭא ﺑﺮאﻯ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺨﻮאﻫﺪ ﻣﯽﺑﺨﺸﺎﯾﺪ«. .١٧ﻃﻪ٣٤/ـ٢٥؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﮔﻔﺖ :ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭא ،ﺳﯿﻨﻪאﻡ ﺭא ﮔﺸﺎﺩﻩ ﮔﺮﺩאﻥ؛ ﻭ ﻛﺎﺭﻡ ﺭא ﺑﺮאﻯ ﻣﻦ ﺁﺳﺎﻥ ﺳﺎﺯ؛ ﻭ אﺯ ﺯﺑﺎﻧﻢ ﮔﺮﻩ ﺑﮕﺸﺎﻯ ]ﺗﺎ[ ﺳـﺨﻨﻢ ﺭא ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ؛ ﻭ ﺑﺮאﻯ ﻣﻦ ﺩﺳﺘﯿﺎﺭﻯ אﺯ ﻛﺴﺎﻧﻢ ﻗﺮאﺭ ﺩﻩ؛ ﻫﺎﺭﻭﻥ ،ﺑﺮאﺩﺭﻡ ﺭא ،ﭘﺸﺘﻢ ﺭא ﺑﻪ אﻭ אﺳﺘﻮאﺭ ﻛﻦ؛ ﻭ אﻭ ﺭא ﺷﺮﯾﮏ ﻛﺎﺭﻡ ﮔﺮﺩאﻥ ﺗﺎ ﺗﻮ ﺭא ﻓﺮאﻭאﻥ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﮔﻮﯾﯿﻢ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﻪ ﯾﺎﺩ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﯿﻢ«. .١٨ﻃﻪ٤٠/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻭ ]ﺳﭙﺲ[ ﺷﺨﺼﻰ ﺭא ﻛﺸﺘﻰ ﻭ ]ﻣﺎ[ ﺗﻮ ﺭא אﺯ אﻧﺪﻭﻩ ﺭﻫﺎﻧﯿﺪﯾﻢ ﻭ ﺗﻮ ﺭא ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺁﺯﻣﻮﺩﯾﻢ؛ ﻭ ﺳـﺎﻟﻰ ﭼﻨـﺪ ﺩﺭ ﻣﯿـﺎﻥ אﻫـﻞ ﻣﺪﯾﻦ ﻣﺎﻧﺪﻯ ،ﺳﭙﺲ אﻯ ﻣﻮﺳﻰ ،ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻘﺪﺭ ]ﻭ ﻣﻘﺘﻀﻰ[ ﺁﻣﺪﻯ«. .١٩ﮐﻬﻒ٤٨/؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻭ אﯾﺸﺎﻥ ﺑﻪ ﺻﻒ ﺑﺮ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ]ﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ [:ﺑﻪ ﺭאﺳﺘﻰ ﻫﻤﺎﻥﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻧﺨـﺴﺘﯿﻦ ﺑـﺎﺭ ﺷﻤﺎ ﺭא ﺁﻓﺮﯾﺪﯾﻢ] ،ﺑﺎﺯ[ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﻣﺎ ﺁﻣﺪﯾﺪ ،ﺑﻠﻜﻪ ﭘﻨﺪאﺷﺘﯿﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮאﻯ ﺷﻤﺎ ﻣﻮﻋﺪﻯ ﻣﻘﺮﺭ ﻗﺮאﺭ ﻧﺨﻮאﻫﯿﻢ ﺩאﺩ«. .٢٠אﻧﺒﯿﺎﺀ٣/ـ١؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﺑﺮאﻯ ﻣﺮﺩﻡ] ،ﻭﻗﺖ[ ﺣﺴﺎﺑﺸﺎﻥ ﻧﺰﺩﯾﮏ ﺷﺪﻩ אﺳﺖ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﺑـﯽﺧﺒـﺮﻯ ﺭﻭیﮔـﺮﺩאﻥ אﻧـﺪ .ﻫـﯿﭻ ﭘﻨـﺪ ﺗـﺎﺯﻩאﻯ אﺯ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺷﺎﻥ ﻧﯿﺎﻣﺪ ،ﻣﮕﺮ אﯾﻨﻜﻪ ﺑﺎﺯﯾﻜﻨﺎﻥ ﺁﻥ ﺭא ﺷﻨﯿﺪﻧﺪ ،ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺩﻟﻬﺎﯾﺸﺎﻥ ﻣﺸﻐﻮﻝ אﺳﺖ؛ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﻛﻪ ﺳـﺘﻢ ﻛﺮﺩﻧـﺪ ﭘﻨﻬـﺎﻧﻰ ﺑـﻪ ﻧﺠـﻮא ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺁﯾﺎ אﯾﻦ ]ﻣﺮﺩ[ ﺟﺰ ﺑﺸﺮﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎﺳﺖ؟ ﺁﯾﺎ ﺩﯾﺪﻩ ﻭ ﺩאﻧﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺳﺤﺮ ﻣﯽﺭﻭﯾﺪ؟«
9
.٢١ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ،ﺣﮑﻤﺖ ٣٢٦؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ]» :ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ [:ﺧﺪאی ﺳﺒﺤﺎﻥ ﺭﻭﺯی ﺩﺭﻭﯾﺸﺎﻥ ﺭא ﺩﺭ ﻣﺎﻟﻬﺎی ﺗﻮאﻧﮕﺮאﻥ ﻭאﺟﺐ ﺩאﺷﺘﻪ .ﭘﺲ ﺩﺭﻭﯾـﺸﯽ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ،ﺟﺰ ﮐﻪ ﺗﻮאﻧﮕﺮی אﺯ ﺣﻖ אﻭ ﺧﻮﺩ ﺭא ﺑﻪ ﻧﻮאﯾﯽ ﺭﺳﺎﻧﺪ؛ ﻭ ﮐﺮﺩﮔﺎﺭ ،ﺗﻮאﻧﮕﺮאﻥ ﺭא ﺑﺎﺯﺧﻮאﺳﺖ ﮐﻨﺪ אﺯ אﯾﻦ ﮐﺎﺭ. .٢٢ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ,ﺣﮑﻤﺖ ٣٧٩؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﻭ ﺩﺭ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﻭﺯی ﺗﻮﺳﺖ ﻫﯿﭻ ﺧﻮאﻫﻨﺪﻩ ﺑﺮ ﺗﻮ ﭘﯿﺸﯽ ﻧﮕﯿﺮﺩ؛ ﻭ ﻫﯿﭻ ﻏﺎﻟﺒﯽ ﺑﺮ ﺗﻮ ﭼﯿـﺮﻩ ﻧـﺸﻮﺩ؛ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺮאﯾﺖ ﻣﻘﺪﺭ ﺷﺪﻩ ﺗﺄﺧﯿﺮ ﻧﭙﺬﯾﺮﺩ«. .٢٣ﻧﻬﺞ אﻟﺒﻼﻏﻪ ،ﺣﮑﻤﺖ ٢٩٩؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ]» :ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ [:ﮔﻨﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﭘﺲ אﺯ ﺁﻥ ﻣﻬﻠﺖ ﺩﻭ ﺭﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎﺯ ﮔﺰאﺭﺩﻥ ﺩאﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻢ ،ﻣـﺮא אﻧـﺪﻭﻫﮕﯿﻦ ﻧﻤﯽﺩאﺭﺩ«. .٢٤ﮐﺎﻓﯽ ،ﺝ ،١ﺹ ٣٠؛ ﺗﺮﺟﻤﻪ» :ﺳﭙﺲ ﺟﻬﻞ ﺭא ﺗﺎﺭﯾﮏ ﻭ אﺯ ﺩﺭﯾﺎی ﺷﻮﺭ ﻭ ﺗﻠﺦ ﺁﻓﺮﯾﺪ .ﺑﻪ אﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ :ﭘَﺲ ﺭﻭ ،ﭘَﺲ ﺭﻓـﺖ .ﻓﺮﻣـﻮﺩ :ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﺎ ،ﭘﯿﺶ ﻧﯿﺎﻣﺪ .ﻓﺮﻣﻮﺩ :ﮔﺮﺩﻥﮐﺸﯽ ﮐﺮﺩی؛ אﻭ ﺭא אﺯ ﺭﺣﻤﺖ ﺧﻮﺩ ﺩﻭﺭ ﺳﺎﺧﺖ«.
10
Related Documents
Sd31
November 2019 10