Saeed Saman Cinema

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬ ‫ﻫﻤﺔ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻄﺮح ﺷـﺪه ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺴﺖ درﺳـﺖ ﺑﺎﺷـﺪ؛ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺴﺖ‬ ‫اﺻــﻮﻻً ﻏﻠــﻂ و ﻧﺎﺑﺠــﺎ ﻫــﻢ ﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬راﺳــﺘﺶ را ﺑﺨﻮاﻫﻴــﺪ اﻫﻤﻴﺘــﻰ‬ ‫ﻧﺪاﺷــﺖ‪ .‬ﻓﻘــﻂ »ﺣــﻀﻮر« ﻣﻬــﻢ ﺑــﻮد‪ .‬ﺣــﻀﻮر ﻳــﻚ آدم در ﻛﻨــﺎر‬ ‫ﺑﻘﻴﻪ‪ .‬ﺣﻀﻮر ﻳﻚ آدم ﻛﻪ ﻣﺜﻞ ﺑﻘﻴـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻧـﻪ ﻛﻤﺘـﺮ و ﻧـﻪ ﺑﻴـﺸﺘﺮ‪.‬‬ ‫ﺣﻀﻮر ﻳﻜـﻰ از ﻫﻤـﺎن ﻳـﻚ ﺳـﺮ و دو ﮔـﻮشﻫـﺎي ﻣﻌـﺮوف‪ .‬ﺣـﻮاس‬ ‫اﻳﻦ آدم ﻛﺠﺎﺳـﺖ؟ ﻣﻌﻠـﻮم ﻧﻴـﺴﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨـﻰ ﻣﻌﻠـﻮم اﺳـﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ ﻣﻬـﻢ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫***‬ ‫وﻗﺘﻰ ﺑﭽﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﺑﺎ داﻳﻪ و ﻟﻪﻟـﻪ‪ ،‬ﺑﺎﺑـﺎ ﻳـﺎ ﻧَﻨ‪‬ـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﻣـﻲرﻓﺘـﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛـﻪ ﺑﻌـﻀﻰﻫـﺎ ﻫﻨـﻮز ﺧـﻮب ﻳﺎدﺷـﺎن ﻣﺎﻧـﺪه از‬ ‫ﻗﻤــﺎش ﺻــﺪ ﻣــﻦ ﻳــﻚ ﻗــﺎز ﻫﻮﻟﻴــﻮودي ﺑــﻮد‪ .‬ﻳــﻚ »آرﺗﻴــﺴﺖ«‬ ‫ﺑــﺪﺑﺨﺖ ﻛــﻪ از زورِ ﮔﺮﻓﺘــﺎريﻫــﺎي ﻣﻌﻤــﻮلِ زﻧــﺪﮔﻰ ﺣــﺎل و رﻣﻘــﻰ‬ ‫ﻫــﻢ ﺑــﺮاﻳﺶ ﻧﻤﺎﻧــﺪه ﺑــﻮد‪ ،‬از ﺳــﻮراخ و ﺳــﻨﺒﻪاي ﺳ ـﺮش را ﺑﻴ ـﺮون‬ ‫ﻣــﻲآورد و ﺑــﺎ آرﺗﻴــﺴﺖ ﺑــﺎزيﻫــﺎ ﻣــﻲﺑﺎﻳــﺴﺖ ﺣــﺎل ﺟﻤﺎﻋــﺖ‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻰ را ﺣــﺴﺎﺑﻲ ﺟــﺎ ﺑﻴـﺎورد‪ .‬اﮔــﺮ ﺑــﻪ ﻋﻨــﻮان ﻫﺮﻛــﻮل اﻳﻔــﺎي‬ ‫ﻧﻘﺶ ﻣـﻲﻛـﺮد ﻳـﺎل و ﻛﻮﭘـﺎل و رﻳـﺶ و ﭘـﺸﻢ دروﻏـﻴﻦ و ﻳـﺎ واﻗﻌـﻰ‬ ‫ﺑــﺮاﻳﺶ درﺳــﺖ ﻣـﻲﻛﺮدﻧــﺪ؛ ﭼﻨــﺎن ﺟــﻼل و ﺟﺒﺮوﺗــﻰ ﺑــﻪ او اﻋﻄــﺎ‬ ‫ﻣــﻲﺷــﺪ‪ ،‬ﻛــﻪ ﺣﺘــﻰ ﻣــﺎدر ﻣﺤﺘ ـﺮماش ﻫــﻢ اﮔــﺮ او را روي ﺻــﺤﻨﻪ‬ ‫ﻣﻲدﻳـﺪ‪ ،‬ﻧﻤـﻲﺷـﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﺟﺎﻟـﺐ اﻳـﻦ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺑﺮﺧـﻰ ﺗﻤﺎﺷـﺎﭼﻴﺎن‬ ‫وﻃﻨﻰ ﻛﻪ ﻫﻤـﻪ ﻛـﺎر دﻧﻴـﺎ‪ ،‬ﺣﺘـﻰ ﺳـﻴﻨﻤﺎي ﻫﻮﻟﻴـﻮود را ﻫـﻢ ﺟـﺪي‬ ‫ﻣ ـﻲﮔﺮﻓﺘﻨــﺪ‪ ،‬ﺻــﺪايﺷــﺎن در ﻣ ـﻲآﻣــﺪ؛ ﻣــﭻ ﻛــﺎرﮔﺮدان را ﻣﺤﻜــﻢ‬ ‫ﻣـﻲﮔﺮﻓﺘﻨــﺪ ﻛــﻪ‪» ،‬اي ﻣــﺴﻠﻤﺎﻧﺎن! ﭼــﺮا ﻃــﻲ ﺳــﺎلﻫــﺎي ﻣﺘﻤــﺎدي‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﺮﻛـﻮل ﻛـﺬا در زﻧـﺪان و در ﺟﻨـﮓ ﺑـﻮده ﻧـﻪ رﻳـﺸﺶ ﺑﻠﻨـﺪ‬ ‫ﻣﻲﺷـﻮد‪ ،‬و ﻧـﻪ آراﻳـﺶ ﻣﻮﻫـﺎي ﺳـﺮش ﺑﻬـﻢ ﻣـﻲﺧـﻮرد؟« آﻧـﺄ ﺑـﻪ‬ ‫اﻳ ـﻦ ﻧﺘﻴﺠــﻪ ﻣ ـﻲرﺳ ـﻴﺪﻧﺪ ﻛــﻪ ﻛــﺎرﮔﺮدان در اﻳ ـﻦ زﻣﻴﻨــﻪ ﻛﻮﺗــﺎﻫﻰ‬ ‫ﻛــﺮده؛ اﻧﺘﻘــﺎدي »ﺳــﺎزﻧﺪه« ﻧﻴــﺰ از ﻛــﺎرﮔﺮدان ﺑ ـﻪ ﻋﻤــﻞ ﻣ ـﻲآﻣ ـﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺎ در اﻳـﻦ ﻣﻘـﺎل ﻣـﺴﺎﺋﻞ ﻓﻨـﻰ را ﻣﻄـﺮح ﻧﻤـﻲﻛﻨـﻴﻢ‪ ،‬از اﻳﻨـﺮو‬ ‫ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدﻳﻢ ﺑﻪ »ﻫﺮﻛﻮل«‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻰ ﻛـﻪ ﺣـﻀﺮت ﻫﺮﻛـﻮل ﭘﻴـﺮ ﻣـﻲﺷـﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﻤـﻪ ﻣﻨﺘﻈـﺮ ﺑـﻮدﻳﻢ‬ ‫ﻣﺜــﻞ ﺑﺎزﻧﺸــﺴﺘﻪﻫــﺎ زﻫﻮارﺷ ـﺎن در ﺑــﺮود‪ ،‬در ﻛﻤــﺎل ﺗﻌﺠــﺐ ﻗــﺪرت‬ ‫ﺑﺪﻧﻰ و ﺗﻮان دﻣﺎﻏﻲ اﻳـﺸﺎن ﺗﻘﻮﻳـﺖ ﻫـﻢ ﻣـﻲﺷـﺪ‪ ،‬و ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﻣـﺸﺖ‬ ‫و ﻟﮕــﺪي ﻛــﻪ ﺣﻮاﻟـﺔ ﭼــﻚ و ﭼﺎﻧــﻪ ﺧﻠــﻖاﷲ ﻣـﻲﻛﺮدﻧــﺪ‪ ،‬در دوران‬ ‫ﻛﻬﻮﻟﺖ ﭘﺮ و ﭘﻴﻤﺎنﺗـﺮ ﻣـﻲﺷـﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ در اﻳـﻦ ﻣـﻮارد ﮔـﺮوهﻫـﺎﺋﻰ از‬ ‫ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻴﺎن در ﺧــﺎرج از ﺳ ـﻴﻨﻤﺎ در ﻣــﻮرد »ﻏﻴﺮواﻗﻌــﻰ« ﺑــﻮدن اﻳ ـﻦ‬ ‫ﺻــﺤﻨﻪﻫــﺎ ﺑــﺎﻻي ﻣﻨﺒــﺮ ﻣ ـﻲرﻓﺘﻨــﺪ و ﺑﻘﻴ ـﻪ را ﺑــﻪ راﺳــﺘﻲ »ارﺷــﺎد«‬ ‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٢‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫اﻣﺎ اﮔﺮ ﻗـﺮار ﺑـﻮد آرﺗﻴـﺴﺖ ﻛـﺬا ﻧﻘـﺶ ﻋﺎﺷـﻖ ﺣﺮﻓـﻪاي ﺑـﺎزي ﻛﻨـﺪ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻋﻮض ﻣﻲﺷـﺪ‪ .‬ﻫﻤـﺎن ﻫﺮﻛـﻮل ﻛـﻪ ﻗـﺒﻼً ﺷـﻴﺮ و ﭘﻠﻨـﮓ را‬ ‫درﺳﺘﻪ ﻛﺒﺎب ﻣﻲﻛـﺮد و ﻣـﻲﺧـﻮرد‪ ،‬ﺳـﺒﻴﻞ ﻗﻴﻄـﺎﻧﻰ ﻗـﺸﻨﮕﻰ ﭘﻴـﺪا‬ ‫ﻣﻲﻛـﺮد و ﻛـﺖ ﺷـﻠﻮارﻫﺎي ﻣﻜـﺶﻣـﺮگﻣـﺎ ﺑـﻪ ﺗـﻦ ﻛـﺮده‪ ،‬ﺗﺒـﺪﻳﻞ‬ ‫ﻣﻲﺷـﺪ ﺑـﻪ ﺑﻤـﺐ ﺟﺎذﺑـﺔ ﺟﻨـﺴﻰِ ﺗﻤﺎﺷـﺎﭼﻴﺎن ﻣﺤﺘـﺮم! ﺑـﻪ ﺑـﻪ! از‬ ‫اﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﭼﻪ ﻣـﻲﺧﻮاﻫﻴـﺪ؟ در اﻳـﻦ ﻧﻘـﺶ ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﻳـﻚ ﺿـﻌﻴﻔﺔ از‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎ راﻧـﺪه و از ﻫﻤـﻪ ﺟـﺎ ﻣﺎﻧـﺪه ﻫـﻢ ﻧﻘـﺶ »دﻟﺒـﺮِ آرﺗﻴـﺴﺖ« را‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻲﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﻣـﻲداﻧـﻴﻢ ﻛـﻪ ﺑﻤـﺐ ﺟﺎذﺑـﺔ ﺟﻨـﺴﻰ ﺑـﻰ دﻟﺒـﺮ‬ ‫ﻧﻤــﻲﺷــﻮد‪ .‬آرﺗﻴــﺴﺘﺔ ﻣﺆﻧــﺚ ﻣﻌﻤــﻮﻻً در ﺳــﻨﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧــﻪ و ﺣــﺪود‬ ‫ﭼﻬﻞ ﻳﺎ ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل ﺳـﻴﺮ ﻣـﻲﻛـﺮد‪ .‬وﻟـﻰ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ﻧﻘـﺸﻰ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫وي ارﺟــﺎع ﺷــﺪه ﺑــﻮد ﻣــﻲﺑﺎﻳ ـﺴﺖ در ﭘﻮﺳــﺖ ﻳ ـﻚ دﻟﺒــﺮك ﻫﺠــﺪه‬ ‫ﺳــﺎﻟﻪ ﻓــﺮو رﻓﺘــﻪ‪ ،‬ﻫــﻮش و ﺣــﻮاس از ﺳــﺮ ﻫﻤــﻪ ﺑﺮﺑﺎﻳــﺪ‪ .‬ﻫﻤــﺎﻧﻄﻮر‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد اﻳﻔـﺎي اﻳـﻦ ﻗﺒﻴـﻞ ﻧﻘـﺶﻫـﺎ از ﻫـﺮ ﻛـﺴﻰ ﺑـﺮ‬ ‫ﻧﻤﻲآﻳـﺪ‪ .‬وﻟـﻰ ﺑﻌـﻀﻰ از اﻳـﻦ ﻧﻘـﺶآﻓﺮﻳﻨـﺎن در اﻳـﻦ وادي ﮔـﺮد و‬ ‫ﺧﺎﻛﻰ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎ و ﺑﺒﻴﻦ‪.‬‬ ‫ﺟﺰﺋﻴ ـﺎت ﺑــﺪه ﺑــﺴﺘﺎن آرﺗﻴ ـﺴﺖ ﺑــﺎ »ﻃــﺮف« ﺑﻤﺎﻧــﺪ ﻛــﻪ از ﺣﻮﺻــﻠﺔ‬ ‫اﻣﺮوز ﻣﺎ ﺧﺎرج اﺳـﺖ‪ .‬وﻟـﻰ در اﻳـﻦ اواﺧـﺮ ﺳـﻴﻨﻤﺎي ﻫﻮﻟﻴـﻮود ﺑـﺮاي‬ ‫ﻋﻘــﺐ ﻧﻤﺎﻧــﺪن از دﻳﮕــﺮ ﺷــﺎﺧﻪﻫــﺎي »ﺻــﻨﻌﺖ«‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑــﻰ ﻋﻤــﻞ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﻓـﺮمﻫـﺎي ﻛﻼﺳـﻴﻚ را ﻛـﺎﻣﻼً دﮔﺮﮔـﻮن ﻛـﺮده‬ ‫ﺑـــﻮد‪ .‬در ﻓـــﺮمﻫـــﺎي »ﻣـــﺪرن«‪ ،‬ﭼﻨـــﺪ آرﺗﻴـــﺴﺖ و ﭼﻨـــﺪ‬ ‫»دﻟﺒﺮآرﺗﻴــﺴﺖ« در آن واﺣــﺪ ﻧﻘــﺶآﻓﺮﻳﻨــﻲ ﻣــﻲﻛﺮدﻧــﺪ! و ﻃــﻲ‬

‫‪٣‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻳــﻚ ﻓــﻴﻠﻢ دو ﺳــﺎﻋﺘﻪ‪ ،‬آرﺗﻴ ـﺴﺖ و ﺷــﺮﻛﺎء از ﭼــﭗ و راﺳــﺖ ﺣــﺎل‬ ‫دوﺷـ ـﻴﺰﮔﺎن را ﺟـــﺎ آورده‪ ،‬ﻣﺮﺗﺒـ ـﺎً ﻟـــﺐ و ﻟﻮﭼـــﻪ ﻣـ ـﻲﺟﻮﻳﺪﻧـــﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﺬﻛﺮ و ﻣﺆﻧﺚ ﺣﺎﺿـﺮ در ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﻫـﻢ ﻛـﻪ از ﻟـﺬّات ﺣـﻼل و‬ ‫ﺣﺮام دﻧﻴﺎ دﺳـﺖﺷـﺎن ﺑـﻪ ﭘﻨﺠـﺎه ﮔـﺮم ﮔﻮﺷـﺖ آﺑﮕﻮﺷـﺘﻰ ﺑﻨـﺪ ﺑـﻮد‪،‬‬ ‫ﺑــﺎ دﻳــﺪن اﻳــﻦ ﺗــﺼﺎوﻳﺮ ﺑــﺎﻃﺮيﻫــﺎ را ﺷــﺎرژ ﻛــﺮده ﭘــﺲ از اﺗﻤــﺎم‬ ‫ﺳــﺌﺎﻧﺲ‪ ،‬ﺷــﺎدان و ﺧﻨــﺪان ﺑــﺎ ﺷــﻌﺎر »اﮔــﺮ ﻧﺨــﻮردﻳﻢ ﻧــﻮن ﮔﻨــﺪم‬ ‫دﻳـﺪﻳﻢ دﺳــﺖ ﻣــﺮدم«‪ ،‬از ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﺑﻴـﺮون ﻣــﻲرﻳﺨﺘﻨــﺪ‪ ،‬و در ﻣﻮﻗــﻊ‬ ‫ﺑﺎزﮔــﺸﺖ ﺑــﻪ ﻣﻨــﺎزل‪ ،‬در ﺳــﻄﺢ ﻛﻮﭼــﻪ و ﺧﻴﺎﺑــﺎن ﺑــﺮاي راﻧﻨــﺪﮔﺎن‬ ‫اﺗﻮﺑــﻮس و ﺗﺎﻛــﺴﻰ‪ ،‬ﺑــﺎ رﻋﺎﻳــﺖ اﺻــﻮل اوﻟﻴــﺔ ﻓﺮﻫﻨﮕــﻰ‪ ،‬ﻧﻘــﺶ‬ ‫آرﺗﻴﺴﺖ و دﻟﺒﺮِآرﺗﻴﺴﺖ را اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻗﺪﻣﺎ و ﺧـﺼﻮﺻﺎً ﻣـﻮرﺧﻴﻦ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ ،‬ﺑﻨـﻰﺑـﺸﺮ ﭼﻨـﺪ ﻫـﺰار ﺳـﺎل‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑـﻮده ﻛـﻪ در اﻳـﻦ دﻧﻴـﺎ ﭼﻨـﺪ ﺧـﺪا وﺟـﻮد دارد‪ .‬ﺑﻌـﺪاً‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪه ﻛـﻪ‪» ،‬اي ﺑﺎﺑـﺎ! اﻳـﻦ زﻳـﺎده‪ ،‬ﻓﻘـﻂ ﻳـﻚ ﺧـﺪا‬ ‫ﻛﺎﻓﻴ ـﻪ!« در ﻧﺘﻴﺠــﻪ ﺑــﻪ ﻣﺮﺣﻠ ـﺔ ﺗــﻚ ﺧــﺪاﺋﻰ ﻧﺎﺋــﻞ آﻣــﺪه‪ .‬وﻟــﻲ در‬ ‫زﻣﻴﻨﺔ ﺷﻤﺎر آرﺗﻴـﺴﺖ و ﺷـﺮﻛﺎء ﻗـﻀﻴﻪ ﻛـﺎﻣﻼً ﺑـﺮ ﻋﻜـﺲ اﺳـﺖ‪ .‬در‬ ‫ﻋﻤــﺮ ﺻــﻨﻌﺖ ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﻣــﺎ از ﻣﺮﺣﻠـﺔ ﻳـﻚ آرﺗﻴـﺴﺖ‪ ،‬ﺑــﻪ رﺗﺒـﺔ ﭼﻨــﺪ‬ ‫آرﺗﻴﺴﺖ ارﺗﻘﺎء درﺟـﻪ ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮدﻳﻢ‪ .‬و ﺑـﺮاي ﻫـﺮ ﻣـﻮردي »ﺻـﻨﻌﺖ‬ ‫ﺳـﻴﻨﻤﺎ« ﻳﻜـﻲ از اﻳــﻦ آرﺗﻴـﺴﺖﻫــﺎ ﺑــﺮايﻣــﺎن درﺳــﺖ ﻛــﺮد‪ .‬ﻣــﺜﻼً‬ ‫آرﺗﻴـ ـﺴﺖ »ﻛﺘـــﻚ ﻛـــﺎري«‪ ،‬آرﺗﻴـ ـﺴﺖ ﻋـــﺸﻖ ورزي‪ ،‬آرﺗﻴـ ـﺴﺖ‬ ‫دزدي و ﻛﻼﺷــــﻰ و ﭘﺪرﺳــــﻮﺧﺘﮕﻲ‪ ،‬آرﺗﻴــــﺴﺖ درﺳــــﺘﻜﺎري‪،‬‬ ‫آرﺗﻴ ـﺴﺖ »ﻣﺆﻧــﺚ« ﮔــﺮدن ﻛﻠﻔــﺖ‪ ،‬و اﻟ ـﻲﻏﻴﺮاﻟﻨﻬﺎﻳــﻪ‪ .‬اﻟﺒﺘــﻪ اﻳ ـﻦ‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﻴﻠﻰ ﻃﻮﻻﻧﻰﺗﺮ از اﻳـﻦ ﺣـﺮفﻫﺎﺳـﺖ‪ ،‬وﻟـﻰ ﻣـﺎ ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ‬

‫‪٤‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﺴﻨﺪه ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﻬـﻢ از اﻳـﻦ ﻧﻈـﺮ ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن در ﺑﺎرة اداﻣﺔ ﻣﻄﻠﺐ ﺣﻀﻮر ذﻫﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﺧﻴﻞِ اﻳﻦ آرﺗﻴﺴﺖﻫﺎ ﺑـﻪ درد ﻣـﻲﺧـﻮرد‪ .‬ﻓﺎﻳـﺪهاش ﻫـﻢ اﻳـﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻠـﻖاﷲ از اﻳـﻦ اﻟﮕﻮﻫـﺎ در زﻧـﺪﮔﻲ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬و‬ ‫از روي ﺣــﺎل و ﻫــﻮي و ﺣﺮﻛــﺎت آﻧــﺎن ﺑــﺮاي ﺧــﻮد‪ ،‬دوﺳــﺘﺎن و‬ ‫ﺣﺘﻰ ﺑﭽﻪﻫﺎيﺷـﺎن اﻟﮕـﻮﺳـﺎزي ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻣـﺜﻼً اﮔـﺮ ﻛـﺴﻰ ﻗـﺼﺪ‬ ‫اﻧﺠــﺎم ﻛــﺎر ﺑﺨــﺼﻮﺻﻰ داﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﺪ‪ ،‬ﺧﻴﻠــﻰ راﺣــﺖ ﻣ ـﻲﺗﻮاﻧــﺪ از‬ ‫وﺟﻮد ﻣﺪلﻫﺎي ﭘـﻴﺶ ﺳـﺎﺧﺘﻪ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛـﺮده‪ ،‬ﺳـﺮ در ﮔـﻢ ﻧـﺸﻮد‪.‬‬ ‫اﮔـــﺮ روزي ﻗـــﺼﺪ »ﻛـــﺸﺘﻰ« داﺷـــﺘﻴﺪ ﻣـ ـﻲﺗﻮاﻧﻴـ ـﺪ از آرﺗﻴـ ـﺴﺖ‬ ‫ﻛــﺸﺘﻰﮔﻴــﺮ ﭘﻴ ـﺮوي ﻛﻨﻴــﺪ‪ .‬از »اﻟﮕــﻮ« ﻛﻤــﻚ ﻣــﻲﮔﻴﺮﻳــﺪ! وارد‬ ‫ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻌﺮه ﻣﻲﻛـﺸﻴﺪ؛ ﺑـﺎ دﻗـﺖ ﻓـﺮاوان زﻳـﺮ ﻟﻨـﮓ‪‬‬ ‫ﻓــﺮد ﻣــﻮرد ﻧﻈــﺮ را ﮔﺮﻓﺘــﻪ و ﺑــﺎ دو دﺳــﺖ ﻫﻤــﺎﻧﻄﻮر ﻛــﻪ در ﻓ ـﻴﻠﻢ‬ ‫ﻧﺸﺎنﺗﺎن دادهاﻧـﺪ زﻳـﺮ ﭘـﺎﻳﺶ را ﻣـﻲﻛـﺸﻴﺪ‪ .‬ﻃـﺮف ﻫـﻢ ﻛـﻪ دﻗﻴﻘـﺎً‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺧﻮد ﺷﻤﺎ در ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻤـﻴﻦ ﻗﻬﺮﻣـﺎنﺳـﺎزيﻫﺎﺳـﺖ ﻧﻘـﺶ ﺧـﻮد‬ ‫را ﺧﻴﻠــﻰ ﺧــﻮب ﺑﻠــﺪ اﺳــﺖ‪ .‬ﺑــﺎ ﻓﺮﻳ ـﺎدي ﺟﮕﺮﺧــﺮاش ﺑــﺎ ﺳــﺮ ﺑــﻪ‬ ‫درونِ ﺟــﻮي آبِ ﻛــﻪ ﭘــﺮ از ﻟﺠــﻦ رﻓﺘــﻪ‪ ،‬در ﻧﻘــﺶ ﻣﻨﻔــﻰِ ﻓــﻴﻠﻢ‬ ‫»ﻫﺮﻛــﻮل‪ ،‬ﺧــﺪاي دﻳﻮاﻧﮕــﺎن« از درد در ﻟﺠــﻦ ﺳــﺎﻋﺖﻫــﺎ ﺑــﻪ ﺧــﻮد‬ ‫ﻣﻲﭘﻴﭽـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ »ﺑﺮﺧـﻮرد« اﻧﻘﻼﺑـﻲ ﺧﻴﻠـﻰ از ﻣـﺸﻜﻼت اﻟﮕﻮﺳـﺎزي‬ ‫و ﺻﺤﻨﻪﺳﺎزي را ﺣﻞ ﻣﻲﻛﻨـﺪ و ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ ﭘﻴـﺮوي از اﻳـﻦ »ﺧـﻂ« ﻧـﻪ‬ ‫ﺗﻨﻬــﺎ ﻣ ـﻲﺗﻮاﻧﻴ ـﺪ ﺑــﻪ راﺣﺘــﻰ ﻛــﺸﺘﻰ ﺑﮕﻴﺮﻳ ـﺪ‪ ،‬ﻛــﻪ ﻃــﺮف ﻫــﻢ در‬ ‫ﺟﻮي آب ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ دﺳﺖ و ﭘﺎ زده ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﻜﺸﺪ‪.‬‬

‫‪٥‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫وﻟﻰ اﮔﺮ ﻗﺼﺪ ﻛﻤـﻰ ﻣﻐﺎزﻟـﻪ ﺑـﺎ واﻟـﺪة آﻗﺎﻣـﺼﻄﻔﻰ ﺑـﻪ دلﺗـﺎن اﻓﺘـﺎد‪،‬‬ ‫ﻧﻤﻲﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺪل ﻛﺸﺘﻰ ﮔﻴـﺮي اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴـﺪ! ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﻛﻤـﺮ‬ ‫واﻟــﺪه را ﺑــﺸﻜﻨﻴﺪ و ﺧــﺮج روي دﺳــﺖﺗــﺎن ﺑﮕــﺬارد؛ ﻣــﻲﺗﻮاﻧﻴــﺪ از‬ ‫ﻣــﺪل ﭘ ـﻴﺶﺳــﺎﺧﺘﺔ آرﺗﻴ ـﺴﺖ ﻋــﺸﻖورزي ﺑﻬــﺮه ﺑﮕﻴﺮﻳ ـﺪ‪ .‬درﺳــﺖ‬ ‫ﻋــﻴﻦ آرﺗﻴــﺴﺖ ﻋــﺸﻖورزي ﻛــﻪ در ﺳــﻴﻨﻤﺎ دﻳــﺪهاﻳــﺪ‪ ،‬وارد اﺗــﺎق‬ ‫ﻣـﻲﺷــﻮﻳﺪ و ﻛﻤـﻰ ﭼــﺸﻢ و اﺑــﺮو ﻣـﻲآﺋﻴـﺪ! واﻟـﺪة آﻗﺎﻣــﺼﻄﻔﻰ ﻫــﻢ‬ ‫ﻛــﻪ ﻗﺮﺑــﺎﻧﺶ ﺑــﺮوم ﺧﻴﻠــﻲ ﺧــﻮب در ﺟﺮﻳــﺎن اﺳــﺖ‪ ،‬ﺷــﻠﻴﺘﻪ و‬ ‫ﺷﻠﻮارش را ﻣﺜﻞ »ﻓـﺎرا ﻓﺎﺳـﺖ« ﺧـﺪا ﺑﻴـﺎﻣﺮز ﻳﻜـﺬّره وﻟـﻮ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و‬ ‫ﭼــﺸﻢﻫــﺎﻳﺶ را ﻫــﻢ ﻣﺜــﻞ »آن ﻣــﺎرﮔﺮت« ﻣﺮﺣــﻮم در ﻓـﻴﻠﻢ »ﺑﻮﺳــﻪ‬ ‫ﺑــﺮ ﻟﻮﻟــﺔ اﺳــﻠﺤﻪ« ﻣﺨﻤــﻮر و ﻣﺨﻤــﻮرﺗﺮ ﻛــﺮده‪ ،‬اوﺿــﺎع را درﺳــﺖ‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﻣـﻲﺳـﺎزد! در اﻳﻨﺠﺎﺳـﺖ ﻛـﻪ دل ﻣﺤﺘـﺮم ﺷـﻤﺎ‬ ‫ﭼ ـﻮن ﭘﺮﻧــﺪهاي ﺳــﺒﻜﺒﺎل ﺟﻴ ـﻚ ﺟﻴ ـﻚ ﻛﻨــﺎن ﺑــﺮ ﺷــﺎﺧﺔ درﺧــﺖ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﻣـﻲﻧـﺸﻴﻨﺪ‪ .‬ﺑﻘﻴـﺔ ﻗـﻀﻴﻪ ﻫـﻢ ﻛـﻪ ﺣﻜﺎﻳـﺖ ﻧـﻮك ﻣﮕـﺴﻚ و‬ ‫ﺷﻜﺎف درﺟﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺳﺮﺑﺎزي رﻓﺘـﻪاﻳـﺪ ﻛـﻪ ﻣـﻲداﻧﻴـﺪ‪ ،‬اﮔـﺮ ﻫـﻢ‬ ‫ﻧﺮﻓﺘــﻪاﻳ ـﺪ از آنﻫــﺎ ﻛــﻪ رﻓﺘــﻪاﻧــﺪ ﺑﭙﺮﺳ ـﻴﺪ! در اﻳ ـﻦ زﻣﻴﻨــﻪ ﺣﺘــﻰ‬ ‫ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻴـﺪ ﺑــﻪ ﻧﻮﺷــﺘﻪﻫــﺎي ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎﻧﻰ ﻛــﻪ ﺧﻮدﺷــﺎن ﺑـﻪ ﺗﻨﻬــﺎﺋﻰ‬ ‫ﻳﻚ آرﺗﻴﺴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در دوراﻧـﻰ ﻛـﻪ ﻣـﺎ ﺳـﻴﻨﻤﺎ »ﺑـﺮو« ﺑـﻮدﻳﻢ ﺗﻤـﺎم اﻳـﻦ‬ ‫ﻧﻘﺶﻫـﺎ را ﻳـﻚ آرﺗﻴـﺴﺖ ﺑـﺮ ﻋﻬـﺪه ﻣـﻲﮔﺮﻓـﺖ‪ ،‬و از اﻳﻨـﺮو ﻣـﺎ ﺗـﺎ‬ ‫ﺣــﺪودي در ﺳــﺎﺧﺖ و ﭘﺮداﺧــﺖ ﻣــﺪلﻫــﺎي ﭘــﻴﺶ ﺳــﺎﺧﺘﻪ دﭼــﺎر‬ ‫ﮔﺮﻓﺘــﺎري ﺷــﺪﻳﻢ‪ .‬ﺷــﺎﻳﺪ ﻳﻜــﻰ از دﻻﺋــﻞ ﺳــﺮ در ﮔﻤــﻰ ﻧــﺴﻞ‬ ‫ﭘﻴــﺸﻴﻦ ﺟﻮاﻧــﺎن در اﻳــﺮان زﻣــﻴﻦ ﻫﻤــﻴﻦ ﻣــﺴﺌﻠﻪ ﺑــﻮده‪ .‬وﻟــﻰ در‬

‫‪٦‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻛﻤﺎل ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﻨـﻴﻢ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻬـﻢ اﻣـﺮوز ﺑـﺎ ﻫﻤ‪‬ـﺖ‬ ‫دﺳــﺖاﻧــﺪرﻛﺎرانِ ﺳـﻴﻨﻤﺎي ﻫﻮﻟﻴ ـﻮود‪ ‬ﻣﺨــﺼﻮص ﺟﻬــﺎن ﺳـﻮ‪‬م ﻛــﺎﻣﻼً‬ ‫ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳـﻴﺪه‪ ،‬و دﻳﮕـﺮ ﺟـﺎي ﻫـﻴﭻ ﮔﺮﻓﺘـﺎري ﺑـﺮاي ﻧـﺴﻞ ﻓﻌﻠـﻰ‬ ‫ﺑــﺎﻗﻰ ﻧﻴــﺴﺖ‪ .‬آﻧﻘــﺪر اﻧــﻮاع و اﻗــﺴﺎمِ آرﺗﻴــﺴﺖ ﺳــﺎﺧﺘﻪاﻧــﺪ ﻛــﻪ‬ ‫ﺗﻌﺪادﺷﺎن از ﺗﻌﺪاد اﻓﺮاد ﺑﺸﺮ ﻫﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه‪.‬‬ ‫ﺣﺎل ﺑـﺎزﮔﺮدﻳﻢ و ﺑﺒﻴﻨـﻴﻢ ﻛـﺎر آرﺗﻴـﺴﺖ در ﻧﻘـﺶآﻓﺮﻳﻨـﻰﻫـﺎﻳﺶ ﺑـﻪ‬ ‫ﻛﺠﺎﻫﺎ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬اﺗﻔـﺎق ﻧـﺎﮔﻮاري ﻛـﻪ در اﻳـﻦ ﻣﻴـﺎن ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻫﻤـﻪ‬ ‫ﭼﻴــﺰ را زﻳــﺮ و زﺑــﺮ ﻛﻨــﺪ‪ ،‬اﻳــﻦ اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﻧﻘــﺶ اﺻــﻠﻰ ﻓــﻴﻠﻢ از‬ ‫آرﺗﻴــﺴﺖ درﻳــﻎ ﺷــﻮد‪ .‬اﻳــﻦ ﻃﻔﻠــﻚ‪ ،‬دﻳﮕــﺮ آرﺗﻴــﺴﺖ ﻧﻴــﺴﺖ‪،‬‬ ‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮ‪ .‬ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮ ﻳﻌﻨـﻰ ﭘـﻮل ﻛـﻢ و‬ ‫ﺗـــﻮ ﺳـــﺮيِ زﻳــﺎد‪ .‬ﻟـــﺐ و ﻟﻮﭼـــﻪ دﻟﺒﺮِآرﺗﻴــﺴﺖ را ﻫــﻢ ﺟﻠـــﻮي‬ ‫ﭼــﺸﻤﺎﻧﺶ ﻣـﻲﺟﻮﻧــﺪ آﺑــﺶ را ﻫــﻢ ﺗــﻒ ﻣـﻲﻛﻨﻨــﺪ؛ ﻛــﻪ ﮔﻔﺘــﻪاﻧــﺪ‪،‬‬ ‫»ﭘﻮﻟــﺪارﻫﺎ ﭼﻠﻮﻛﺒــﺎب‪ ،‬ﺑــﻰﭘــﻮلﻫــﺎ دود ﻛﺒــﺎب!« واﻗﻌﻴــﺖ اﻣــﺮ را‬ ‫ﺑﺨﻮاﻫﻴــﺪ در اﻳــﻦ دﻧﻴــﺎ ﻓﻘــﻂ روي ﭘــﺮدة ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﺳــﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮ‬ ‫ﻧــﺪارﻳﻢ‪ .‬ﺣﺘﻤـﺎً ﺗﻌﺠــﺐ ﻣـﻲﻛﻨﻴـﺪ! ﺑﻠـﻪ‪ ،‬ﺳـﻴﺎﻫﻰ ﻟــﺸﻜﺮ ﻫﻤــﻪ ﺟــﺎ‬ ‫ﻫــﺴﺖ‪ .‬ﺧــﺼﻮﺻﺎً در ﺳــﺎﻟﻦ ﺳـﻴﻨﻤﺎﻫﺎ ﺑـﻴﻦ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي روي‬ ‫ﭘــﺮده و ﺳــﻴﺎﻫﻰ ﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻲ‪ ،‬ﻧﻘــﺎط ﻣــﺸﺘﺮك زﻳــﺎدي‬ ‫ﻣﻲﺗﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﻴﺎﻫﻰ ﻟـﺸﻜﺮﻫﺎي روي ﭘـﺮده‪ ،‬در ﻓـﻴﻠﻢﻫـﺎي ﻛـﺎﺑﻮﺋﻰ ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﻣﺜـﻞ‬ ‫ﻣــﻮر و ﻣﻠــﺦ ﻣــﻲرﻳﺰﻧــﺪ از ﺳــﻮراﺧﻰ ﺑﻴــﺮون و داد و ﻓﺮﻳــﺎد ﺑــﻪ راه‬ ‫ﻣﻰاﻧﺪازﻧﺪ‪:‬‬

‫‪٧‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ ﺑﻌﻠﻪ! ﺑﻌﻠﻪ! »ﺟﺎﻧﻰ ﺟﻮﻧﻰ« را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دار زد!‬‫وﻟــــــﻲ آﻗــــــﺎي »ﺟــــــﺎﻧﻰ ﺟــــــﻮﻧﻰ« از »ﻣﺤﺘــــــﺮﻣﻴﻦ« و‬ ‫»ﻫﻔﺖﺗﻴﺮﻛﺶﻫﺎي« ﺳﺎﺑﻘﻪ دار ﺷـﻬﺮ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣـﻲروﻧـﺪ! اﻳـﺸﺎن در‬ ‫ﺳﻠﻮﻟﻰ از زﻧـﺪان ﻣﺨـﻮف ﻛﻼﻧﺘـﺮ آب ﺧﻨـﻚ ﻣـﻲﺧﻮرﻧـﺪ‪ ،‬و ﺑـﺎ ﻳـﻚ‬ ‫دﺳــﺖ ﻛــﺖ و ﺷــﻠﻮار ﻣــﺸﻜﻰ ﻛــﻪ ﺧــﻂ اﻃــﻮي آن ﺧﺮﺑــﺰه ﻗــﺎچ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬و ﻳﻚ ﭘـﺎﭘﻴﻮنِ ﻣﻜـﺶ ﻣـﺮگﻣـﺎ روي ﺻـﻨﺪﻟﻰ ﺧـﻮد‪ ‬ﻛﻼﻧﺘـﺮ‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﺎ ﻣﻌـﺎون ﻛﻼﻧﺘـﺮ ﻧـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ ﭘـﻮﻛﺮ ﻣـﻲزﻧﻨـﺪ‪ ،‬ﻛـﻪ ﺗﻘﻠـﺐ‬ ‫ﻫﻢ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ! وﻗﺘـﻰ ﻫـﻢ ﻛﻼﻧﺘـﺮ ﺑـﺮاي ﺣﻔـﻆ ﻧﻈـﻢ »ﺗﻴﺮﻫـﻮاﺋﻰ«‬ ‫ﺷــﻠﻴﻚ ﻣـﻲﻛﻨــﺪ‪ ،‬ﭼﻨــﺪ ﻧﻔــﺮ از اﻳـﻦ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ زﻳـﺮ دﺳــﺖ و‬ ‫ﭘﺎي ﻫﻤﻨﻮﻋﺎن ﺧﻮد ﻟـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬وﻟـﻰ »ﺟـﺎﻧﻰ ﺟـﻮﻧﻰ« ﺻـﺪﻣﻪاي‬ ‫ﻧﻤﻲﺧﻮرد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ »ﺟﺎﻧﻰ ﺟﻮﻧﻰ« ﻛـﻪ از ﺑﭽـﻪﻫـﺎي ﺑـﺎ ﻣﻌﺮﻓـﺖ‪ ‬ﺷـﻬﺮ‬ ‫اﺳﺖ در ﻃﻮل ﻣﺒـﺎرزات ﺧﻴﻠـﻰ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻧـﻪ ﺛﺎﺑـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻗﺎﺗـﻞ‬ ‫ﻧﻴــﺴﺖ‪ ،‬و ﻗﺎﺗــﻞ ﻳﻜــﻰ از ﻫﻤــﻴﻦ ﺳــﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي اﺣﻤــﻖ و‬ ‫ﺑـــﻰﺷـــﻌﻮري اﺳـــﺖ ﻛـــﻪ ﺑـــﺮاي »ﭼِﻨــﺪ‪‬رﻗﺎز« دﻻر زده و »ﺟـــﺎﻧﻰ‬ ‫ﻣﻜﺶﻣﺮگﻣﺎ« را ﻧﻔﻠﻪ ﻛﺮده‪.‬‬ ‫ﺳﻴﺎﻫﻰ ﻟﺸﻜﺮ اﺣﻤـﻖ را ﺑﻘﻴـﻪ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮﻫﺎ ﺧﻮدﺷـﺎن ﺳـﺮ دﺳـﺖ‬ ‫ﻣﻲآورﻧﺪ دم ﺗﻴﺮ ﭼـﺮاغ ﺑـﺮق! و در ﻛﻤـﺎل آراﻣـﺶ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻧﺤـﻮي ﻛـﻪ‬ ‫ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻴﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻫـﻢ دﻟﺨـﻮر ﻧـﺸﻮﻧﺪ ﻃـﺮف را از ﺧﺮﺧـﺮه ﺑـﻪ ﺗﻴـﺮ‬ ‫آوﻳـﺰان ﻣـﻲﻛﻨﻨــﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻴﺎن ﻛــﻪ در ﭼﻬــﺮة اﻳـﻦ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮِ‬ ‫ﺑﺪﻧﻬﺎد ﺳـﺎﻳﺔ ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﺑـﺪﺑﺨﺘﻰﻫـﺎي ﺧﻮدﺷـﺎن را ﻣـﻲﺑﻴﻨﻨـﺪ‪ ،‬در دل‬

‫‪٨‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﺑﻪ آراﻣﻰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪» :‬ﭘـﺪر ﺳـﻮﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺟـﺎﻧﻰ ﻣﻜـﺶ ﻣﺮﮔﻤـﺎي ﻣـﺎ رو‬ ‫ﻛﺸﺘﻰ؟ ﺣﺎﻻ ﺑﮕﻴـﺮ! اﻳـﻦ ﺳـﺰاﺗﻪ! ﺗـﺎ دﻓﻌـﻪ دﻳﮕـﻪ از اﻳـﻦ ﻏﻠـﻂﻫـﺎ‬ ‫ﻧﻜﻨــﻰ!« ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻰﻫــﺎي ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﻳـﻚ ﺻــﺪا در دل ﻓﺮﻳـﺎد ﻣـﻲزﻧﻨــﺪ‪:‬‬ ‫»آوﻳﺰاﻧﺶ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭘﺪر ﺳﮓ را!«‬ ‫ﭼﻘــﺪر ﺻــﺤﻨﻪ زﻳﺒــﺎﺋﻰ اﺳــﺖ‪ .‬ﺳــﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﮕﺮ اﺣﻤــﻖ ﻣﺜــﻞ ﻻﺷــﺔ‬ ‫ﮔﻮﺳــﻔﻨﺪ از ﺗﻴـﺮِ ﭼــﺮاغ ﺑــﺮق آوﻳــﺰان ﺷــﺪه‪ .‬اﻟﺒﺘــﻪ ﺻــﺪ ﺳــﺎل ﺑﻌــﺪ‬ ‫ادﻳـﺴﻮن روي ﻫﻤ ـﻴﻦ ﺗﻴ ـﺮ ﭼــﺮاغ ﺑــﺮق ﻳ ـﻚ ﻻﻣــﭗ ﻫــﻢ ﻣ ـﻲﮔــﺬارد‬ ‫وﻟﻰ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ از ﺗﻴﺮ ﭼـﺮاغ ﺑـﺮق ﻓﻘـﻂ اﺳـﺘﻔﺎدة »اﺧﻼﻗـﻰ« ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﻤــﻞ ﻣ ـﻲآﻳ ـﺪ‪ .‬ﺳــﻴﺎهﻟــﺸﻜﺮي ﻛــﻪ ﻗــﺮار ﺷــﺪه ﻧﻘــﺶ ﺟــﺴﺪ‪ ‬ﻗﺎﺗــﻞ‬ ‫ﺑــﺰرگ را ﺑــﺎزي ﻛﻨــﺪ‪ ،‬ﻋــﻴﻦ ﻣﺤﺘــﻮاي ﺗﻨﺒــﺎن ﭘﻨﺒــﻪزنﻫــﺎ ﻫــﻰ‬ ‫ﻣﻲﻟﺮزد‪ .‬وﻗﺘﻰ ﻛﺎرﮔﺮدان ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣـﻲرﺳـﺪ ﻛـﻪ ﻟـﺮزشﻫـﺎ در‬ ‫ﻗﻠــﺐ ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻴﺎن ﻛــﺎر ﺧﻮدﺷــﺎن را ﻛــﺮده‪ ،‬و ﺳ ـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮش در‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺟـﻮاﻳﺰ ﺑـﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻰ‪ ،‬ﺧـﺼﻮﺻﺎً اﺳـﻜﺎرِ ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ ﻟـﺮزش‬ ‫از ﻛﻤــﺮ ﺑــﻪ ﭘــﺎﻳﻴﻦ ﺷــﺎﻧﺲ ﺧــﻮﺑﻲ دارد‪ ،‬ﻓﺮﻳــﺎد ﻣــﻲزﻧــﺪ‪» :‬ﺑــﺴﻪ‬ ‫دﻳﮕــﻪ! دﻳﮕ ـﻪ ﻧﻠــﺮز!« وﻟــﻰ ﭼــﺸﻢﺗــﺎن روز ﺑــﺪ ﻧﺒﻴﻨــﺪ‪ ،‬ﻃــﺮف دارد‬ ‫ﻣــﻲﻟــﺮزد! ﭼــﻪ ﻟﺮزﺷــﻰ‪ ،‬ﺳــﺎﻣﻴﻪ ﺟﻤــﺎلِ ﺧــﺪا ﺑﻴــﺎﻣﺮز ﻫــﻢ‬ ‫ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧــﺴﺖ ﺑــﻪ اﻳــﻦ ﺧــﻮﺑﻲ داروﻧــﺪارش را ﺑﻠﺮزاﻧـﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘــﻪ ﺳــﺎﻣﻴﻪ‬ ‫ﺟﻤــﺎل ﺧــﻮدش ﺷﺨــﺼﺎً از آرﺗﻴــﺴﺖﻫــﺎي ﻣﻌــﺮوف ﺑــﻮد‪ ،‬وﻟــﻰ‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﻟﺮزﺷﻰ و ورزﺷﻰِ ﻧﻘـﺶ ﻫـﺎي او ﺑـﻪ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮﻫﺎ ﻧﺰدﻳـﻚ‬ ‫ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٩‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﭘــﺲ از ﺑﺮﻧﺎﻣــﺔ ﺣﻠــﻖآوﻳــﺰ‪ ،‬آرﺗﻴــﺴﺖ اﺻــﻠﻲ ﻳــﺎ ﻫﻤــﺎن »ﺟــﺎﻧﻰ‬ ‫ﺟــﻮﻧﻰ« ﺧﻮدﻣــﺎن از ﻓﺮﺻــﺖ اﺳــﺘﻔﺎده ﻛــﺮده‪ ،‬ﺑــﺎ آﻫﻨــﮓ‪ ‬زﻳﺒــﺎي‬ ‫»ﻣــﻦ از ﺗــﻮ ﺗﻮﻗــﻊ ﻧﺪاﺷــﺘﻢ« ﺳــﻮار ﺑــﺮ »اﺳــﺐ اﺑﻠــﻖ ﺳــﻢ ﻃــﻼ« از‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ رد ﻣـﻲﺷـﻮد و ﻓـﻴﻠﻢ ﺑـﻪ ﭘﺎﻳـﺎن ﻣـﻲرﺳـﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﺷـﺎﭼﻴﺎن ﺑـﺎ‬ ‫وﺟﺪان راﺣﺖ و ﻓﻜـﺮ ﺑـﺎز و ﺳـﺎزﻧﺪه ﻫﻤـﻪ از ﺟـﺎ ﺑﻠﻨـﺪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ﺗـﺎ‬ ‫ﺑﺮوﻧــﺪ ﺧﺎﻧــﻪ ﻛــﻪ ﻳﻜﺒــﺎره ﺷــﺴﺖ ﻫﻤــﻪ ﺧﺒــﺮدار ﻣــﻲﺷــﻮد‪ .‬ﭼــﻪ‬ ‫ﻧﺸــﺴﺘﻪاﻳــﺪ! ﻗﺎﺗــﻞ ﻫﻤــﺎن »ﺟــﺎﻧﻰ ﺟــﻮﻧﻰ« ﺧﻮدﻣــﺎن اﺳــﺖ‪ ،‬و‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ﻫﻤـﻪ را دﺳـﺖ اﻧﺪاﺧﺘـﻪ! ﻫﻤﻬﻤـﺔ ﺑﺰرﮔـﻰ ﺑـﻪ ﭘـﺎ ﻣـﻲﺷـﻮد‪.‬‬ ‫ﭼﻨــﺪ ﻧﻔــﺮ ﻛــﻪ ﻫﻤﻴــﺸﻪ ﺑــﺮاي ﺟﻠــﻮﮔﻴﺮي از اﺟﺤــﺎف ﺳــﺮ ﮔــﺮوه‬ ‫ﻫــﺴﺘﻨﺪ ﻣ ـﻲدوﻧــﺪ ﺑــﻪ ﻃــﺮف‪ ‬ﭘــﺮده ﺗــﺎ ﺷــﺎﻳﺪ ﻗﺒــﻞ از ﭘﺎﻳــﺎن ﻓــﻴﻠﻢ‬ ‫»ﺟﺎﻧﻰ ﺟـﻮﻧﻰ« را ﺑﮕﻴﺮﻧـﺪ و ﺑـﻪ ﺳـﺰاي اﻋﻤـﺎﻟﺶ ﺑﺮﺳـﺎﻧﻨﺪ‪ .‬از ﻗـﻀﺎ‬ ‫ﭘﺎﻳـﺸﺎن ﻟﻴـﺰ ﺧــﻮرده ﻣـﻲاﻓﺘﻨــﺪ ﺗــﻮي رودﺧﺎﻧــﻪ و در اﻣــﻮاج ﺟﻮﺷــﺎن‬ ‫ﺧﻔﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨـﺪ ﺗـﺎ ﻣﻨـﺼﻒ و ﻋـﺎدل ﻫـﻢ آﻧـﺎً ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮِ‬ ‫اﺣﻤــﻖ را از ﺗﻴــﺮ ﭼــﺮاغ ﺑــﺮق ﭘــﺎﺋﻴﻦ ﻣــﻲآورﻧــﺪ‪ ،‬ﻣــﺎدرﻣﺮده ﻫﻨــﻮز‬ ‫ﻣــﻲﻟــﺮزد‪ .‬ﺳــﻴﺎﻫﻲﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي ﺗﻤﺎﺷــﺎﺧﺎﻧﻪ از اﻳﻨﻜــﻪ رو دﺳــﺖ‬ ‫ﺧﻮردهاﻧـﺪ ﺧﻴﻠـﻰ ﻧﺎراﺣـﺖاﻧـﺪ‪ .‬وﻟـﻰ ﭼـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﺮد؟ »ﺟـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺟﻮﻧﻰ« ﺑـﺎ ﭘﻮزﺧﻨـﺪي زﻳﺮﻛﺎﻧـﻪ ﭘـﺎي ﺑـﻪ ﺧـﺎك ﻣﻜﺰﻳـﻚ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ‪ ،‬و‬ ‫ﺳﻴﺎﻫﻰﻟﺸﻜﺮ ﺑﻴﭽﺎره را ﻛﻪ ﻋﻮﺿﻲ ﺑﻪ دار زدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﻣﻲﻟﺮزد‪.‬‬ ‫ﻓﺮﻳﺎد »ﻳﺎ ﻋـﺪاﻟﺘﺎ‪ ،‬ﻳـﺎ ﺣﻘـﺎ!« ﺳـﺎﻟﻦ را ﭘـﺮ ﻛـﺮده وﻟـﻰ دﻳﮕـﺮ ﺧﻴﻠـﻰ‬ ‫دﻳـﺮ ﺷــﺪه‪ .‬ﭼﻨــﺪ ﻧﻔــﺮ آﻧـﺎً داوﻃﻠــﺐ ﻣـﻲﺷــﻮﻧﺪ ﻛــﻪ ﺑــﻪ ﻣــﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬ ‫ﺧﻮدﺷــﺎن ﭘــﺎي ﭘﻴــﺎده ﺑﺮوﻧــﺪ ﻣﻜﺰﻳــﻚ و »ﺟــﺎﻧﻰ ﺟــﻮﻧﻰ«‪ ،‬اﻳــﻦ‬ ‫ﻋﻨــﺼﺮ ﻓﺎﺳــﺪ را ﺑﻜــﺸﻨﺪ‪ .‬ﺑﻘﻴــﻪ ﻫــﻢ ﻛــﻪ ﻛــﺎر و زﻧــﺪﮔﻰ دارﻧــﺪ‬

‫‪١٠‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻣﻲروﻧﺪ ﺧﺎﻧﻪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓـﻴﻠﻢﻫـﺎ را ﻓﻘـﻂ در ﻓـﺴﺘﻴﻮال ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ‪،‬‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﻈـﻢ ﻋﻤـﻮﻣﻰ ﺑـﺮ ﻫـﻢ ﺑﺨـﻮرد‪ .‬وﻟـﻰ ﻓﺮاﻣـﻮش‬ ‫ﻧﻜﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي زﻳﺒﺎي »ﺟﻨﮕﻰ ـ ﺗﺎرﻳﺨﻰ« ﻫﻢ دارﻳﻢ‪.‬‬ ‫اﮔـــﺮ ﻓـــﻴﻠﻢ ﺧـــﺪاﺋﻰ ﻧـــﺎﻛﺮده »ﺟﻨﮕـــﻰ ـ ﺗـــﺎرﻳﺨﻰ« ﺑﺎﺷـــﺪ‪،‬‬ ‫ﺳــﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ در وﺿــﻌﻴﺖ ﺑــﺪﺗﺮي ﻗــﺮار دارﻧــﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤــﻮﻻً در‬ ‫ﮔﺮوهﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﻫﺰار ﻧﻔﺮي ﺑـﻪ آرﺗﻴـﺴﺖ ﺣﻤﻠـﻪ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬و اﻳـﺸﺎن‬ ‫ﻫﻢ ﻳﻚ درﺧﺖ ده ﺗﻨـﻰ را از رﻳـﺸﻪ ﺟـﺪا ﻛـﺮده ﺗـﻮي ﺳـﺮ ﺣـﻀﺮات‬ ‫ﻣــﻲﻛﻮﺑﻨــﺪ‪ .‬ﺿــﺮﺑﻪ آﻧﻘــﺪر ﻣﺤﻜــﻢ و اﺳــﺘﺎداﻧﻪ ﺑــﻪ ﺳــﺮ »ﺳــﻴﺎﻫﻰ‬ ‫ﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي« اﺣﻤــﻖ ﻣــﻲﺧــﻮرد ﻛــﻪ ﺧــﻮد آرﺗﻴــﺴﺖ ﻫــﻢ ﺣــﺴﺎﺑﻲ‬ ‫ﺗﻌﺠﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑـﺎ ﺣﻴـﺮت ﺑـﻪ درﺧـﺖ ﺧﻴـﺮه ﻣـﻲﺷـﻮد و ﺑـﺎ ﺧـﻮد‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫ دﻣﺖ ﮔﺮم!‬‫وﻗﺘــﻰ ﻛــﻪ ﻫﺮﻛــﻮل ﺧــﺪاﻳﺎن‪ ،‬ﻣﺎﺳــﻴﺲ و ﻳــﺎ ﻫــﺮ ﻧــﻮع دﻳﮕــﺮي از‬ ‫آرﺗﻴﺴﺖ ﺗـﺼﻤﻴﻢ ﻣـﻲﮔﻴـﺮد ﺳـﻮار ﻛـﺸﺘﻰ ﺷـﺪه ﺑـﻪ ﺷـﻜﺎر »ﻏـﻮل«‬ ‫ﺑﺮود‪ ،‬ﺗﻤﺎﺷـﺎﭼﻴﺎن ﻣﺤﺘـﺮم ﺟـﺰ اﻳﻨﻜـﻪ ﻧﻔـﺲﻫـﺎ را در ﺳـﻴﻨﻪ ﺣـﺒﺲ‬ ‫ﻛﻨﻨــﺪ ﭼــﺎرة دﻳﮕــﺮي ﻧﺪارﻧــﺪ‪ .‬ﻣــﺴﻴﺮ ﭘــﺮ رﻣــﺰ و راز ﻫﺮﻛــﻮل را‬ ‫ﻫﻤﮕﻰ ﺑﺎ ﭼﺸﻢﻫﺎيﺷـﺎن ﻣـﻲﺑﻠﻌﻨـﺪ‪ .‬ﻛـﺸﺘﻰ در ﺳـﻴﻨﺔ ﭘـﺮ ﺟـﻮش و‬ ‫ﺧﺮوش اﻣﻮاج درﻳﺎ دﺳﺖ و ﭘـﺎ ﻣـﻲزﻧـﺪ ﻛـﻪ ﻳﻜﺒـﺎره ﻏـﻮل درﻳﺎﻫـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫ﻧﺎم زﻳﺒﺎي »آزﻳﻜـﻮس« ﺳـﺮ از آب در ﻣـﻲآورد‪ .‬اﻳـﺸﺎن ﻗـﺼﺪ دارﻧـﺪ‬ ‫ﻫﻤــﺔ ﺳﺮﻧــﺸﻴﻨﺎن ﻛــﺸﺘﻲ را ﻣﺜــﻞ ﻳــﻚ ﭘــﺮس ﭼﻠﻮﻛﺒــﺎب ﻣﻴــﻞ‬

‫‪١١‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻨــﺪ‪ .‬دورﺑ ـﻴﻦ ﺑــﺎ ﺳــﺮﻋﺖ ﻣ ـﻲرود روي ﻫﺮﻛــﻮل ﺑﻴﭽــﺎره ﻛــﻪ‬ ‫ﺑــﺪناش را ﻫــﻢ ﺑــﺎ روﻏــﻦ ﺗﺮﺑــﺎﻧﺘﻴﻦ ﺣــﺴﺎﺑﻰ ﭼــﺮب ﻛــﺮدهاﻧــﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﺮﻛﻮل زﻳﺮ ﭘﺮوژﻛﺘﻮرﻫﺎ ﻣﺜـﻞ »ﻣﻨﺠـﻮقﻫـﺎي« ﺷـﺐﻛـﻼه ﺑـﺮق‪ ،‬ﺑـﺮق‬ ‫ﻣ ـﻲزﻧــﺪ! ﺑــﺎدي ﺑــﻪ ﻏﺒﻐــﺐ اﻧﺪاﺧﺘــﻪ؛ ﻛﻤــﻰ دﺳــﺘﭙﺎﭼﻪ ﺑــﻪ ﻧﻈــﺮ‬ ‫ﻣ ـﻲرﺳــﺪ‪ .‬وﻟــﻰ ﭼــﻮن ﻫﺮﻛــﻮل اﺳــﺖ‪ ،‬از ﻫــﻴﭻ ﭼﻴــﺰ ﺑــﺎك ﻧــﺪارد‪.‬‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛـﻪ ﻗـﺼﺪ اﻗﺎﻣـﺔ اذان دارﻧـﺪ دﺳـﺖﻫـﺎ را ﺑـﻪ ﻫـﻮا ﺑﻠﻨـﺪ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑـﺎ ﻧﻌـﺮه اي »ﻫﺮﻛﻮﻻﻧـﻪ« ﺑـﺮ ﺻـﺤﻨﺔ درﻳﺎﻫـﺎ ﺣـﺎﻛﻢ ﺷـﻮد‪.‬‬ ‫وﻟﻰ از ﺗﺮس آزﻳﻜﻮس ﺻﺪا در ﮔﻠﻮﻳﺶ ﺧﻔﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬ ‫ وا وا وا وا وا!‬‫ﻣﻌﻤــﻮﻻً در اﻳـﻦ ﻣﻮاﻗــﻊ ﻛــﺎرﮔﺮدان ﻋــﺼﺒﺎﻧﻰ ﺧﻮاﻫــﺪ ﺷــﺪ! و ﺑــﺎ داد‬ ‫و ﻓﺮﻳﺎد ﻫﺮﻛـﻮل ﺑـﺪﺑﺨﺖ را اﺧـﺮاج ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻫﺮﻛـﻮل ﺟﺪﻳـﺪي وارد‬ ‫ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ ﻳﻜـﻰ از ﺳﺮﻧﻮﺷـﺖ ﻗﺒﻠـﻰ ﺧﻴﻠـﻰ ﻋﺒـﺮت ﮔﺮﻓﺘـﻪ‪ ،‬و‬ ‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ »آزﻳﻜﻮس« ﺑـﻰاﻋﺘﻨـﺎ ﻣـﻲاﻳـﺴﺘﺪ‪ .‬ﻣﺜـﻞ ژﻳﮕﻮﻟﻮﻫـﺎﺋﻰ ﻛـﻪ‬ ‫ﻗﺼﺪ ﺑﻪ ﺗﻮر زدن ﻋﻠﻴﺎﻣﺨـﺪرهﻫـﺎ را دارﻧـﺪ ﻳـﻚ ﭘﻮزﺧﻨـﺪ ﻛﺠﻜـﻰ ﻫـﻢ‬ ‫ﺗﺤﻮﻳﻞ »آزﻳﻜﻮس« ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬آزﻳﻜـﻮس ﻛـﻪ از اﻳﻨﻬﻤـﻪ ﺑـﻰاﻋﺘﻨـﺎﺋﻰ‬ ‫و ﮔــﺴﺘﺎﺧﻲ ﻫﺮﻛــﻮل ﺧــﺪاﻳﺎن ﺑــﻪ ﺷــﺪت ﻋــﺼﺒﺎﻧﻰ ﺷــﺪه‪ ،‬ﻋﺮﺑــﺪه‬ ‫ﻣــﻲﻛــﺸﺪ‪ .‬ﺧــﻮن و آﺗــﺶ و ادرار و ﻓــﻀﻮﻻت از دﻫــﺎﻧﺶ ﺑــﺮ ﺳــﺮ‬ ‫ﻫﺮﻛﻮل ﻓﻮران ﻣﻲﻛﻨـﺪ وﻟـﻰ ﻟﺒﺨﻨـﺪ دونژواﻧـﻰ از ﻟـﺐﻫـﺎي ﻫﺮﻛـﻮل‬ ‫ﻧﻤـﻲاﻓﺘــﺪ‪ .‬آزﻳﻜــﻮس ﻛــﻪ ﺧﻴﻠــﻰ ﻋــﺼﺒﺎﻧﻰ ﺷــﺪه ﻛــﺸﻴﺪة ﻣﺤﻜﻤــﻰ‬ ‫ﺑــﻪ ﮔــﻮش ﻫﺮﻛــﻮل ﻣ ـﻲﻧــﻮازد‪ ،‬ﺗــﺎ ﺷــﺎﻳﺪ دﺳــﺖ از ﻣــﺴﺨﺮه ﺑــﺎزي‬ ‫ﺑﺮداﺷــﺘﻪ‪ ،‬ﻛﻤــﻰ او را ﺟــﺪي ﺑﮕﻴــﺮد‪ .‬وﻟــﻰ ﻫﺮﻛــﻮل ﻛــﺸﻴﺪه او را‬

‫‪١٢‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻧﻴــﺰ ﺑــﺎ ﭘﻮزﺧﻨــﺪ دﻳﮕــﺮي ﺟــﻮاب ﻣــﻲدﻫــﺪ‪ .‬ﺳــﭙﺲ ﺑــﻪ آراﻣــﻰ‬ ‫ﺷﻤـــﺸﻴﺮ را از ﻏـــﻼف ﺑﻴـ ـﺮون ﻛـــﺸﻴﺪه‪ ،‬ﺑـــﺎ ﻧـــﻮك آن ﮔﻮﺷـــﻪ‬ ‫ﻧــﺎﺧﻦﻫــﺎﻳﺶ را ﺻــﺎف ﻣ ـﻲﻛﻨــﺪ! آزﻳﻜــﻮس ﻋــﺼﺒﺎﻧﻰ و ﮔﻠ ـﻪﻣﻨــﺪ‬ ‫ﻧﮕــﺎﻫﻲ ﺑــﻪ ﻫﺮﻛــﻮل ﻛــﺮده‪ ،‬ﻗﻄــﺮه اﺷــﻜﻰ در ﮔﻮﺷــﺔ ﭼــﺸﻤﺎﻧﺶ‬ ‫ﻣﻲدود‪ .‬ﻫﺮﻛﻮل ﻛﻪ از ﭘﺎك ﻛﺮدن ﻧـﺎﺧﻦﻫـﺎ ﻓـﺎرغ ﺷـﺪه ﻣﺜـﻞ ﻳـﻚ‬ ‫دﻳﭙﻠﻤــﺎت ﻃــﺮاز او‪‬ل ﺑــﺎ ﻗــﺪمﻫــﺎﺋﻰ ﺷــﻤﺮده ﺑــﻪ آزﻳﻜــﻮس ﻧﺰدﻳــﻚ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻤﺸﻴﺮ را ﺑﺎﻻ ﺑـﺮده و ﻣﺜـﻞ ﻳـﻚ ﺧـﻼل دﻧـﺪان ﺗـﺎ ﺗـﻪ در‬ ‫دﻫــﺎن آزﻳﻜــﻮس ﻓــﺮو ﻣــﻲﻛﻨــﺪ‪ .‬ﻏــﻮل ﺑــﺎ ﻋــﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﺑــﻪ ﻃــﺮف‬ ‫ﻛﺎرﮔﺮدان ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮدد ﺗﺎ دﻟﻴـﻞ اﻳـﻦ رﻓﺘـﺎر ﻣـﻮﻫﻦ از ﺟﺎﻧـﺐ ﻫﺮﻛـﻮل‬ ‫را روﺷﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟـﻰ ﻛـﺎرﮔﺮدان ﻣـﺸﻐﻮل روﻏـﻦ ﻣﺎﻟﻴـﺪن ﺑـﻪ ﻫﺮﻛـﻮل‬ ‫ﺑﻌﺪي اﺳﺖ‪ ،‬اﺻﻼً ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزات ﻧﮕﺎه ﻫﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﺮﻛﻮل ﺑﻌﺪي ﺑﺎ اﻃـﻼع ﻛﺎﻣـﻞ از ﻧﻘـﺶ ﺳﺮﻧﻮﺷـﺖ ﺳـﺎزي ﻛـﻪ ﺑـﻪ او‬ ‫ارﺟــﺎع ﺧﻮاﻫــﺪ ﺷــﺪ‪ ،‬ﭘــﺎ ﺑــﻪ ﻣﻴـﺪان ﻣـﻲﮔــﺬارد‪ .‬از او‪‬ل ﺣــﺴﺎﺑﺶ را‬ ‫ﺑﺎ آزﻳﻜﻮس روﺷﻦ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬آزﻳﻜـﻮس ﻓﺮﻳـﺎد ﻣـﻲزﻧـﺪ ﻫﺮﻛـﻮل ﻫـﻢ‬ ‫ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ؛ ﺗـﻒ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﻫﺮﻛـﻮل ﻫـﻢ ﺗـﻒ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﻓـﻀﻮﻻت‬ ‫ﻣ ـﻲرﻳ ـﺰد ﻫﺮﻛــﻮل ﻫــﻢ ﻫﻤــﺎن ﻛــﺎر را ﻣ ـﻲﻛﻨــﺪ‪ ،‬ﻛــﺸﻴﺪه ﻣ ـﻲزﻧــﺪ‬ ‫ﻫﺮﻛﻮل ﻫـﻢ ﻣـﻲزﻧـﺪ‪ .‬آﺧﺮاﻻﻣـﺮ آزﻳﻜـﻮس ﻋـﺼﺒﺎﻧﻰ ﻣـﻲﺷـﻮد وﻟـﻰ‬ ‫ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﻮل ﻫـﻢ ﻋـﺼﺒﺎﻧﻰ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺑـﺎ ﻫـﻢ دﺳـﺖ‬ ‫ﺑــﻪ ﮔﺮﻳﺒــﺎن ﺷــﺪهاﻧــﺪ‪ .‬ﻫــﺮ ﻛــﺎري آزﻳﻜــﻮس ﻣـﻲﻛﻨــﺪ ﻫﺮﻛــﻮل ﻫــﻢ‬ ‫ﻫﻤــﺎن ﻛــﺎر را ﻣــﻲﻛﻨــﺪ‪ .‬اﻳﻨــﺪو آﻧﻘــﺪر در ﻧﻘــﺶ ﻳﻜــﺪﻳﮕﺮ ﻣﺤــﻮ‬ ‫ﻣ ـﻲﺷــﻮﻧﺪ ﻛــﻪ ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﺑــﻪ ﻧــﻮﻋﻰ از اﻧــﻮاع »ﻳ ـﺪ واﺣــﺪه« ﺷــﺪهاﻧــﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﺎرﮔﺮدان ﭘﺲ از ﻣﻼﺣﻈـﺔ »ﻳـﺪ واﺣـﺪه« ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣـﻲرﺳـﺪ‬

‫‪١٣‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻛــﻪ ﺑــﺎ در ﻧﻈــﺮ ﮔــﺮﻓﺘﻦ ﺷــﺮاﻳﻂ‪ ،‬ﺑﻬﺘــﺮ اﺳــﺖ آزﻳﻜــﻮس ﻫــﻢ ﻧﻘــﺶ‬ ‫ﺧﻮدش را ﺑـﺎزي ﻛﻨـﺪ و ﻫـﻢ ﻧﻘـﺶ ﻫﺮﻛـﻮل را و ﻫﻤـﻪ ﭼﻴـﺰ ﺑﺨـﻮﺑﻰ‬ ‫و ﺧﻮﺷﻰ ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴـﺪ ﻛـﻪ در ﺷـﺮاﻳﻂ ﺧﻄﺮﻧـﺎك آرﺗﻴـﺴﺖ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺳــﺮﻋﺖ از ﻣﻮﺿــﻊ ﻗــﺪرت ﺧﻠــﻊ ﺷــﺪه‪ ،‬ﻧﻘــﺶ او ﺑــﻪ دﻳﮕــﺮي واﮔــﺬار‬ ‫ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻫﺮﻛﻮلﻫـﺎي ﺑـﺪﺑﺨﺖ ﻛـﻪ از ﻋﻬـﺪة ﻧﻘـﺶآﻓﺮﻳﻨـﻲﻫـﺎيﺷـﺎن ﺑـﺮ‬ ‫ﻧﻤﻲآﻳﻨﺪ در اﻳﻦ دﻧﻴـﺎ ﺑـﻪ ﭼـﻪ درد ﻣـﻲﺧﻮرﻧـﺪ؟ ﻻي ﺟـﺮز! ﺑﻌﻠـﻪ‪.‬‬ ‫ﻣــﻲﮔــﺬارﻳﻢﺷــﺎن ﻻي ﺟــﺮز ﻛــﻪ دﻳﮕــﺮ آزﻳﻜــﻮسِ ﻋﺰﻳــﺰ را اذﻳــﺖ‬ ‫ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﺒﺪﻳﻞﺷﺎن ﻣـﻲﻛﻨـﻴﻢ ﺑـﻪ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮ‪ .‬ﺗﻤﺎﺷـﺎﭼﻴﺎن ﻫـﻢ‬ ‫ﺧﻮﺷــﺤﺎلاﻧــﺪ‪ ،‬ﭼــﺮا ﻛــﻪ آزﻳﻜــﻮس‪ ،‬ﻫــﻢ ﻏــﻮل اﺳــﺖ ﻫــﻢ ﻫﺮﻛــﻮلِ‬ ‫ﺧﺪاﻳﺎن! ﻫﺮ وﻗـﺖ ﻣـﻲﺧﻮاﻫـﺪ ﻣـﻲزﻧـﺪ ﻫـﺮ وﻗـﺖ ﻫـﻢ ﻣـﻲﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫ﻣـﻲﺧــﻮرد‪ .‬درك ﻓ ـﻴﻠﻢ ﻫــﻢ ﺧﻴﻠــﻰ ﺳــﺎدهﺗــﺮ از ﮔﺬﺷــﺘﻪ ﺷــﺪه‪ .‬از‬ ‫ﻃــﺮف دﻳﮕــﺮ ﻫﺮﻛــﻮلﻫــﺎﺋﻲ ﻛــﻪ از ﻣــﺴﻨﺪ ﻫﺮﻛــﻮﻟﻲات و رﺟﻠــﻲات‬ ‫ﺧﻠﻊ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ ،‬از روي ﭘـﺮدة ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﭘـﺎﺋﻴﻦ آﻣـﺪه‪ ،‬و ﻣـﻲﻧـﺸﻴﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﻐــﻞ دﺳــﺖ ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻴﺎن‪ .‬ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﺑــﻪ ﻋــﻀﻮ ﻣــﺆﺛﺮي از ﺟﺎﻣﻌــﻪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨــﺪ ﺷــﺪ‪ .‬ﺑﻌﻠــﻪ‪ ،‬ﺑ ـﻴﻦ ﺳ ـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي روي ﭘــﺮدة ﺳ ـﻴﻨﻤﺎ و‬ ‫روي ﺻــﻨﺪﻟﻰﻫــﺎي ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﻫﻤﻴــﺸﻪ ﻧﻘــﺎط ﻣــﺸﺘﺮك زﻳــﺎدي ﭘﻴــﺪا‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪١٤‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﺑــﻪ ﻃــﻮر ﻣﺜــﺎل‪ ،‬ﻫــﺮ دو ﺟﻤﺎﻋــﺖ ﺑــﻮد و ﻧﺒﻮدﺷــﺎن در ﻣــﺴﻴﺮ ﻓ ـﻴﻠﻢ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮي اﻳﺠﺎد ﻧﻤـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬اﮔـﺮ ﺻـﺪﺗﺎ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و ﻳـﺎ ﻫـﺰار ﺗـﺎ‪ ،‬ﻛـﺎري‬ ‫ﺑــﻪ ﻛــﺎر آرﺗﻴـﺴﺖ ﻧﺪارﻧــﺪ‪ .‬آرﺗﻴـﺴﺖ ﻛــﺎر ﺧــﻮدش را ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬در‬ ‫ﻟــﺬّات ﺣــﻼل و ﺣــﺮام آرﺗﻴــﺴﺖ ﻫــﻢ ﻧــﻪ ﺷــﺮﻳﻚ ﻫــﺴﺘﻨﺪ و ﻧــﻪ‬ ‫دﺧــﺎﻟﺘﻰ دارﻧــﺪ‪ .‬اﮔــﺮ ﻗــﺮار ﺑﺎﺷــﺪ آرﺗﻴــﺴﺖ ﭼﻨــﺪ ﺗــﺎ از اﻳــﻦ‬ ‫ﺑﺨﺖﺑﺮﮔﺸﺘﻪﻫـﺎي ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮ را ﻛﺘـﻚ ﺑﺰﻧـﺪ‪ ،‬ﻛـﺎري ﺑـﺎ اﻳـﻦﻫـﺎ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﺪه و ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻧﺎزﺑﺎﻟﺶﻣـﺎن ﻫـﻢ ﺟـﺮأت ﻧﻤـﻲﻛـﻨﻢ اﻧﺠـﺎم‬ ‫ﺑــﺪﻫﻴﻢ‪ .‬اﻳــﺸﺎن ﺳــﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي ﻣﺤﺘــﺮم را ﻛــﻪ ﻫــﺮ ﻛــﺪام ﺑــﺎ‬ ‫اﺣﺘــﺴﺎب ﺳـﻴﺮاﺑﻰ ﺷـﻴﺮدان و ﻛﻠــﻪﭘﺎﭼــﻪ ﺣــﺪاﻗﻞ ﻫــﺸﺘﺎد ﻛﻴﻠــﻮ وزن‬ ‫دارﻧﺪ ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﮔﻠﻪ ﺟﻮﺟـﻪ اردك ﺗـﺎر و ﻣـﺎر ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬و از اﻳـﻦور‬ ‫ﺑــﻪ آنور ﭘﺮﺗــﺎبﺷــﺎن ﻣــﻲﻛﻨﻨــﺪ‪ .‬ﺑﺎرﻫــﺎ اﻳــﻦ ﺳــﺆال در ذﻫــﻦ‬ ‫»ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ« ﺟـﻮانﺗﺮﻫـﺎ ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪه‪ ،‬و ﺣﺘـﻰ از اوﻟﻴـﺎء ﻫـﻢ ﺟﻮﻳـﺎ‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪:‬‬ ‫ـ ﭼﺮا اﻳﻦﻫﺎ ﻧﻤﻲزﻧﻨﺪ؟‬ ‫ﻳﻌﻨــﻰ اﻳـﻦ ﺧﻴـﻞِ ﻛــﺮهاﻻغ ﻛــﻪ ﺗــﻮي ﺳﺮﺷــﺎن ﻣـﻲزﻧﻨــﺪ اﮔــﺮ ﺟﻤــﻊ‬ ‫ﺑــﺸﻮﻧﺪ ﻛــﻪ ﺑﺎﺑــﺎي اﻳــﻦ آرﺗﻴــﺴﺖ را در ﻣــﻲآورﻧــﺪ‪ .‬ﻣﻼﺣﻈــﻪ‬ ‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ‪ ،‬ﺳﺌﻮال ﺧﻴﻠﻰ ﺑﻮدار اﺳـﺖ‪ .‬اوﻟﻴـﺎء ﻫـﻢ ﻛـﻪ ﻣﺜـﻞ ﺧـﻮد‬ ‫آرﺗﻴ ـﺴﺖ از ﻣــﺴﺎﺋﻞ دﻧﻴ ـﺎ ﺑــﻰﺧﺒﺮﻧــﺪ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨــﺪ ﻏــﻢزدهاي ﺑ ـﺮ ﻟــﺐ‬ ‫ﻣﻲآوردﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬ ‫ـ ﻓﻴﻠﻤﻪ ﺑﺎﺑﺎﺟﺎن!‬

‫‪١٥‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻣﻌﻨﺎى ﭘﺎﺳـﺦ اوﻟﻴـﺎء اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‪» ،‬ﻗﺮﺑﺎﻧـﺖ ﺑـﺮوم ﺳـﺌﻮال ﻧﻜـﻦ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻢ ﺧﻮدﻣـﺎن ﻣـﻲداﻧـﻴﻢ ﻛـﻪ ﻣﺰﺧﺮﻓـﺎت ﺑـﻪ ﺧﻮردﻣـﺎن ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﻰ ﭼﻜﺎر ﻛﻨـﻴﻢ‪ ،‬ﭼـﺎرهاي ﻧـﺪارﻳﻢ! ﺑﮕـﺬار ﻣـﺎ ﻫـﻢ ﻣﺜـﻞ ﺗـﻮ ﺑﭽـﺔ‬ ‫ﻧــﺎﻗﺺاﻟﻌﻘــﻞ در ذﻫــﻦ و روحﻣــﺎن آرﺗﻴــﺴﺖ ﺑــﺸﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﮕــﺬار در‬ ‫روﻳﺎﻫــﺎيﻣــﺎن ﺳــﺮﻛﺎرﮔﺮ ﺧﺪاﻧــﺸﻨﺎس‪ ،‬ﺻــﺎﺣﺐﺧﺎﻧــﺔ ﺑــﻰاﻧــﺼﺎف‪،‬‬ ‫راﻧﻨــﺪه ﺗﺎﻛــﺴﻰ ﻧــﺎﻣﺮد و ﺑﻘﻴ ـﻪ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜــﺎران ﺣﺮﻓــﻪاي و ﻏﻴﺮﺣﺮﻓــﻪاي‬ ‫ﻛــﻪ ﻣــﺎ را ﺑــﻪ اﻳ ـﻦ روز ﺳ ـﻴﺎه اﻧﺪاﺧﺘــﻪاﻧــﺪ ﺳ ـﻴﺎﻫﻰ ﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي ﻣــﺎ‬ ‫ﺑــﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﮕــﺬار ﻣــﺎ ﻫــﻢ ﻣﺜــﻞ آرﺗﻴ ـﺴﺖﻫــﺎ‪ ،‬ﻫﻤ ـﻴﻦ ﺟﻴﻤــﺰ ﺑﺎﻧــﺪ‪،‬‬ ‫ﻫﺮﻛﻮل‪ ،‬ﻣـﺄﻣﻮر ﺳـﻪ ﺻـﻔﺮ ﺑﻴـﺴﺖوﭘـﻨﺞ‪ ،‬ﻣـﺮد ﻳـﻚ ﻣﻴﻠﻴـﻮن دﻻري‬ ‫و »ﺳــﻮﭘﺮوﻣﻦ«‪ ،‬ﺳــﺮﮔﺬر‪ ،‬ﺗــﻮي ﻫﻤــﻴﻦ ﺗﻮاﻟــﺖ ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﺧ‪‬ــﺮِ اﻳــﻦ‬ ‫ﻗﺮﻣﺴﺎقﻫﺎ را ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ و ﺗـﺎ اوﻧﺠـﺎ ﻛـﻪ ﺟـﺎ دارﻧـﺪ ﺑـﺰﻧﻴﻢﺷـﺎن‪ .‬ﺷـﺎﻳﺪ‬ ‫ﺷﺐ را راﺣﺖ ﺑﺨﻮاﺑﻴﻢ!«‬ ‫وﻟــﻰ دﻧﻴـﺎي ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎيِ روي ﺻــﻨﺪﻟﻰ ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﻫــﺰاران ﻫــﺰار‬ ‫رﻧــﮓ و رو دارد‪ .‬ﺟﻤﺎﻋــﺖ ﺑــﺎ ﻫــﺰار »ﻗــﺮض و ﻗﻮﻟــﻪ« و ﺑــﺪﺑﺨﺘﻰ‬ ‫دﺳــﺖ زن و ﺑﭽــﻪ را ﻣــﻲﮔﻴﺮﻧــﺪ و ﻣــﻲآورﻧ ـﺪ »ﻓ ـﻴﻠﻢ« ﻧﮕــﺎه ﻛﻨﻨــﺪ!‬ ‫ﺑﻴﭽﺎرهﻫﺎ ﻧﻤـﻲداﻧﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻓـﻴﻠﻢ ﺧﻮدﺷـﺎن را ﻧﮕـﺎه ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻣـﺜﻼً‬ ‫ﺟﻴﻤﺰ ﺑﺎﻧﺪ وارد ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬ ‫ـ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﻢ دﻳﻢ دﻳﻢ‪ ،‬دﻳﻢ دﻳﻢ‪ ،‬دﻳﻢ دﻳﻢ!‬

‫‪١٦‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﺟﻴﻤﺰ ﺑﺎﻧﺪ ﭼﺸﻢ و اﺑـﺮو ﻣـﻲآﻳـﺪ‪ .‬ﻣﻘـﺪاري ﻫـﻢ ﻗـﺮ ﻛﻤـﺮ ﻣـﻲرﻳـﺰد‪،‬‬ ‫ﺗﺎ ﻗﺪ و ﺑﺎﻻي ﻣﻜـﺶﻣـﺮگﻣـﺎﻳﺶ را ﺑﻬﺘـﺮ در ﻣﻌـﺮض دﻳـﺪ ﻋﻼﻗﻤﻨـﺪ‬ ‫و داﻏﺪﻳــﺪة دوﺷــﻴﺰﮔﺎن ﻗــﺮار دﻫــﺪ‪ .‬ﻣﻮزﻳــﻚ ﻫــﻢ ول ﻧﻤــﻲﻛﻨــﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺜــﻞ راﺷــﺪ ﺧــﺪاﺑﻴﺎﻣﺮز ﻛــﻪ ﻳ ـﻚ ﻣــﺘﻦ را ﻣ ـﻲﮔﺮﻓــﺖ و دل و رودة‬ ‫آدم را ﺑﺎ آن در ﻣﻲآورد‪ ،‬ﻣﻮزﻳﻚ ﻫﻢ ﻣﺮﺗﺒﺎً ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ ‪...‬‬‫وﻟﻰ ﻳﻚ دﻓﻌﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻋـﻮض ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬آﻗـﺎي ﺟﻴﻤـﺰ ﺑﺎﻧـﺪ ﻳﻜـﻰ‬ ‫از ﻛﺘـﻚﺧﻮرﻫــﺎي ﻣﻌـﺮوف ﺳـﻴﻨﻤﺎ را ﻛـﻪ ﺟﺪﻳـﺪاً از ﭼـﻴﻦ و ﻣــﺎﭼﻴﻦ‬ ‫وارد ﻛﺮدهاﻧﺪ ﭘﻴﺪا ﻛـﺮده‪ ،‬ﻣـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ زﻳـﺮ ﻣـﺸﺖ و ﻟﮕـﺪ! ﺣـﺎﻻ ﻧـﺰن‬ ‫ﻛﻪ ﻛﻰ ﺑﺰن! اﻟﺒﺘـﻪ ﺗﻘـﺼﻴﺮ آﻗـﺎي ﺑﺎﻧـﺪ ﻧﻴـﺴﺖ‪ ،‬ﺗﻘـﺼﻴﺮ آن ﻣـﺮدك‬ ‫ﺣﺮاﻣﺰاده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺟﺎن اﻳﺸﺎن ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺳﻴﺎﻫﻰﻟﺸﻜﺮﻫﺎي روي ﺻﻨﺪﻟﻲﻫـﺎ ﻫـﻢ ﻧﮕـﺎه ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺗـﻪ دلﺷـﺎن‬ ‫ﻣ ـﻲﮔﻮﻳﻨــﺪ‪» :‬ﺑــﺰن ﻣــﺮگ ﻧﻨ ـﻪات‪ .‬ﺑــﺰن ﭘــﺪر اﻳ ـﻦ ﭘــﺪر ﺳــﻮﺧﺘﺔ‬ ‫ﭼــﺸﻢ ﺑــﺎدوﻣﻰ را در ﺑﻴ ـﺎر!« ذوقِ ﻛﺘــﻚﻛــﺎري و ﻛﺘــﻚ زدن ﻣﺜــﻞ‬ ‫ﺷــﻬﺎب در ﭼــﺸﻢ ﺳ ـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ ﻣــﻲدرﺧــﺸﺪ‪ .‬ﻣﺮدﻫــﺎي ﺟــﻮان‬ ‫ﺗﻪ دل ﻣﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪» :‬اﻳـﻦ را ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ ﻛﺘـﻚ ﻛـﺎري! « ﭘﻴﺮﻣﺮدﻫـﺎ‬ ‫آﻫــﻰ ﻣــﻲﻛــﺸﻨﺪ و ﻣــﻲﮔﻮﻳﻨــﺪ‪» :‬ﺟــﻮاﻧﻰ ﻛﺠــﺎﺋﻰ؟!« دﺧﺘﺮﻫــﺎي‬ ‫دمﺑﺨﺖ ﺑـﺎ ﺧـﻮد ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪» :‬ﻫـﻰ ﻣـﻲﮔـﻦ ﺷـﻮﻫﺮ ﻛـﻦ‪ ،‬از اﻳـﻦ‬ ‫ﺧﻮاﺳــﺘﮕﺎرﻫﺎ اﻳﻨﺠــﺎ ﭘﻴـﺪا ﻧﻤـﻲﺷـﻪ!« زنﻫــﺎي ﺟــﻮانﺗــﺮ ﻛــﻪ ازدواج‬ ‫ﻛﺮدهاﻧﺪ زﻳﺮ ﻟﺐ ﻓﺤـﺸﻰ ﺣﻮاﻟـﺔ ﺑﺎﺑـﺎ و ﻧﻨـﻪ ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ‪» :‬ﻣـﺮا ﺑـﻪ زور‬

‫‪١٧‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫دادﻧـﺪ ﺑــﻪ اﻳـﻦ ﻣﺮﺗﻴﻜـﺔ ﺗﺮﻳـﺎﻛﻰ!« ﭘﻴـﺮزنﻫــﺎ ﻫــﻢ ﭘـﻴﺶ ﺧﻮدﺷــﺎن‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪» :‬آﻗﺎي ﺑﺎﻧـﺪ! ﻧﻨـﻪ‪ ،‬ﺳـﺮ ﻧﻤـﺎز دﻋـﺎت ﻣـﻲﻛـﻨﻢ‪ «.‬آﻗـﺎي‬ ‫ﺑﺎﻧﺪ ﻫﻤـﺎﻧﻄﻮر ﻛـﻪ اﻧﺘﻈـﺎر ﻣـﻲرود ﺑـﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ‪ ‬ﺗﻤـﺎم ﻛﺎرﺷـﺎن را ﺑـﻪ‬ ‫اﺗﻤــﺎم رﺳــﺎﻧﺪه‪ ،‬ﺑــﺎ ﻣﻮزﻳــﻚ ﻫﻤﻴــﺸﮕﻰ ﺳــﻮار اﺗﻮﻣﻮﺑﻴــﻞ ﻛﺮوﻛــﻰ‬ ‫ﺷﺪه وارد ﺣﻴﺎت‪ ‬ﻫﺘﻞ ﻫﺰارﺳﺘﺎرة ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ـ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﻢ دﻳﻢ دﻳﻢ ‪...‬‬ ‫درِ اﺗﺎق ﻫﺘﻞ را ﻛـﻪ آﻗـﺎي »ﺑﺎﻧـﺪ« ﺑـﺎز ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﻳـﻚ دﻟﺒـﺮك ‪50‬‬ ‫ﺳــﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻛــﻪ ﺑــﺎ ﺗﻮاﻟــﺖ و ﺑــﺰك ‪ 25‬ﺗــﺎ ‪ 30‬ﺳــﺎل ﺻــﻐﺮ ﺳــﻦ ﮔﺮﻓﺘــﻪ‪،‬‬ ‫ﻟﺨــﺖ و ﻋــﻮر دم در ﺣﻤــﺎم اﻳــﺴﺘﺎده! آه از ﻧﻬــﺎد ﺣــﻀﺎر ﺑﻠﻨــﺪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺮدﻫﺎ ﺳﺮك ﻣﻲﻛـﺸﻨﺪ ﺗـﺎ ﻃـﺮف را ﺑﻬﺘـﺮ ﺑﺒﻴﻨﻨـﺪ‪ .‬زنﻫـﺎ‬ ‫زﻳﺮﭼــﺸﻤﻰ ﻣﺮدﻫــﺎ را ﻣــﻲﭘﺎﻳﻨــﺪ ﻛــﻪ ﻳــﻚ دﻓﻌــﻪ ﻫــﻮاﺋﻰ ﻧــﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫دﺧﺘﺮﻫــﺎي ﺟــﻮان ﻣــﻲﮔﻮﻳﻨــﺪ‪» :‬ﻣﻮﻫــﺎش رو رﻧــﮓ ﻛــﺮده! ﻧــﻪ؟«‬ ‫ﭘﻴــﺮزنﻫــﺎي »ﻓﺘﻴﻠــﻪ ﺳــﻮﺧﺘﻪ« ﻛــﻪ دﻳﮕــﺮ اﻣﻴــﺪي ﺑــﻪ دﻟﺒــﺮي‬ ‫ﺑــﺮايﺷــﺎن ﻧﻤﺎﻧــﺪه زﻳﺮﻟــﺐ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨــﺪ‪» :‬ﭘﺘﻴـﺎره ﺑــﻰﺣﻴـﺎ‪ ،‬ﺧﺠﺎﻟــﺖ‬ ‫ﻧﻤــﻲﻛــﺸﻪ!« ﻫﻤــﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮﻧــﺪ ﻛــﻪ آﻗــﺎي ﺑﺎﻧــﺪ ﺑــﺎ ﻳــﻚ ﺣﺮﻛــﺖ‬ ‫»اﻧﻘﻼﺑــﻰ ـ آرﺗﻴــﺴﺘﻰ« اﻳــﻦ ﺟﺎﺳﻮﺳــﻪ را ﻧﻴــﺰ از ﺳــﺮ راه »ﺣــﻖ و‬ ‫ﺣﻘﻴﻘــﺖ« ﺑــﻪ دور ﻛﻨــﺪ‪ .‬وﻟــﻰ آﻗــﺎي ﺑﺎﻧــﺪ ﭼــﺸﻤﺎنﺷــﺎن ﺑﻴ ـﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻘﻴ ـﻪ آﻗﺎﻳ ـﺎن ﺑــﺮق ﻣ ـﻲزﻧــﺪ‪ .‬ﺑﻌــﺪ از آﻧﻬﻤ ـﻪ ﻛﺘــﻚﻛــﺎري و ﺻــﺮف‬ ‫اﻧﺮژي آﻗﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﮔـﺮگ ﮔﺮﺳـﻨﻪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻣـﻴﺶ ﻧﮕـﺎه ﺑﻜﻨـﺪ‪،‬‬ ‫زل زده و ﻃﺮف را ﺑﺎ ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺶ دارد ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬

‫‪١٨‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ـ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ ‪...‬‬ ‫آﻗــﺎي ﺑﺎﻧــﺪ ﻧﺰدﻳــﻚ ﻣــﻲﺷــﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺎﺳﻮﺳــﻪ ﻛﻤــﻰ ﻗﻤــﻴﺶ از ﻧــﻮع‬ ‫ﺷﺘﺮي ﻣﻲآﻳـﺪ‪ .‬و ﻧﺎﻏﺎﻓـﻞ ﺣﻮﻟـﺔ ﻛـﻮﭼﻜﻰ ﻫـﻢ ﻛـﻪ ﻛـﺎرﮔﺮدان ﺑـﺮاي‬ ‫ﺳــﺘﺮ ﻋــﻮرت ﺑــﻪ دﺳــﺘﺶ داده ﻳﻜﺒــﺎره ﺑــﺮ زﻣــﻴﻦ ﻣــﻲاﻓﺘــﺪ‪ .‬دل‬ ‫ﺳ ـﻴﺎﻫﻰ ﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي روي ﺻــﻨﺪﻟﻰﻫــﺎ ﻳﻜﻬــﻮ ﺧــﺎﻟﻰ ﻣ ـﻲﺷــﻮد‪» .‬اي‬ ‫دل ﻏﺎﻓﻞ اﻳﻦ ﭼـﻪ ﻓﻴﻠﻤـﻲ اﺳـﺖ؟«‪» ،‬اﻳـﻦ ﻛﺜﺎﻓﺘﻜـﺎري ﻫـﺎ ﭼﻴـﻪ؟«‪،‬‬ ‫»ﻓﻜﺮ ﻧﻤـﻲﻛﻨﻨـﺪ اﻳﻨﺠـﺎ زن و ﺑﭽـﺔ ﻣـﺮدم ﻧﺸـﺴﺘﻪاﻧـﺪ؟« وﻟـﻰ آﻗـﺎي‬ ‫ﺑﺎﻧﺪ اﻳﻦ ﺣـﺮفﻫـﺎ اﺻـﻼً ﺣـﺎﻟﻲﺷـﺎن ﻧﻴـﺴﺖ‪ .‬ﺑـﺎ ﻗـﺪمﻫـﺎي اﺳـﺘﻮار‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻳـﻚ ﺷـﻮاﻟﻴﺔ ﺟﻨﮕﺠـﻮ ﺑـﻪ ﻃـﺮف ﻧﺰدﻳـﻚ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و آﻧﭽﻨـﺎن‬ ‫ﺿﻌﻴﻔﻪ را ﺑﻐﻞ زده‪ ،‬ﺑﻪ زﻳـﺮ دﻧـﺪان ﻣـﻲﺟﻮﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺗـﻮ ﮔـﻮﺋﻲ ﺗـﺎ ﺑـﻪ‬ ‫ﺣﺎل زن ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﺪﻳﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺳــﻴﺎﻫﻰ ﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي روي ﺻــﻨﺪﻟﻰ‪ ،‬ﭘــﺲ از ﮔﺬﺷــﺖ ﭼﻨــﺪ ﺛﺎﻧﻴــﻪ‬ ‫وﻗﺘــﻰ ﻛــﻪ ﺣــﺲ ﻣ ـﻲﻛﻨﻨــﺪ آﻗــﺎي ﻛــﺎرﮔﺮدان دﺳــﺖﺑ ـﺮدار ﻧﻴ ـﺴﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺟﺒــﺎر ﺷــﺮوع ﺑــﻪ ﻛﻤــﻰ ﺗﺄﻣــﻞ و ﺗﻌﻘــﻞ و ﺗﻘﻴ ـﻪ و ﺗﻨﻘﻴ ـﻪ و ﻏﻴ ـﺮه‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﻣﺮدﻫـﺎ ﻛـﻪ ﻫـﺮ ﻟﺤﻈـﻪ ﺗﻘﺒـﻞ ﺑﻴـﺸﺘﺮي ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬ ‫ﺻــﺤﻨﻪ در دلﺷــﺎن اﻓﺘــﺎده ﺑــﺎ ﻟﺤــﻦ ﻋــﻮامدوﺳــﺘﺎﻧﻪاي ﻣ ـﻲﮔﻮﻳﻨــﺪ‪:‬‬ ‫»ﺑﻌﻠــﻪ‪ ،‬از ﻧﻈــﺮ ﻓﻨــﻰ ﻛــﺎرﮔﺮدان ﺑﺎﻳـﺪ اﻳﻨﮕﻮﻧــﻪ ﺻــﺤﻨﻪﻫــﺎ را ﻫــﻢ در‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ ﺑﮕﻨﺠﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦﻫـﺎ واﻗﻌﻴـﺎت زﻧـﺪﮔﻰ ﻳـﻚ ﻣـﺄﻣﻮر ﻣﺨﻔـﻰ اﺳـﺖ‪«.‬‬ ‫دﺧﺘﺮﻫــﺎ ﻛــﻪ آب ﻟــﺐ و ﻟﻮﭼــﻪاﺷــﺎن را ﺑﺎﻳـﺪ ﺑــﺎ دﻟــﻮ از زﻣـﻴﻦ ﺟﻤــﻊ‬ ‫ﻛﺮد‪ ،‬در دل ﺑـﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳـﺔ اﻓـﺴﻮﻧﮕﺮ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪» :‬ﻣـﻦ ﻛـﻪ ﺟﻠـﻮي‬ ‫اﻳﻨﻬﻤﻪ آدم ﻟﺨـﺖ ﻧﻤـﻲﺷـﻢ!« وﻟـﻲ ﭘﻴـﺮزنﻫـﺎ اﺻـﻼً در اﻳـﻦ ﻣـﻮرد‬

‫‪١٩‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻛﻮﺗــﺎه ﻧﻤــﻰآﻳﻨــﺪ‪ ،‬ﺑــﺎ ﻏﺮﻏــﺮ زﻳ ـﺮ ﻟــﺐ در دل ﻣ ـﻲﮔﻮﻳﻨــﺪ‪» :‬ﭘﻨﺠــﺎه‬ ‫ﺳــﺎل ﺷــﻮﻫﺮداري ﻛــﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﺷــﺶ ﺷ ـﻜﻢ ﻫــﻢ زاﺋﻴ ـﺪﻳﻢ‪ ،‬واﷲ ﺑــﺎاﷲ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﻧﻜﺮدﻳﻢ!« و ﻓﻴﻠﻢ اداﻣﻪ دارد‪:‬‬ ‫ـ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﻢ دﻳﻢ‪ ،‬دﻳﻢ دﻳﻢ‪ ،‬دﻳﻢ دﻳﻢ ‪...‬‬ ‫در اﻳــﻦ ﻣﻴــﺎن وﺿــﻌﻴﺖ »ﺣــﺴﻦِ ﺳــﺒﺤﺎناﻟﻬــﻰ« ﻛــﻪ در ﻣﻴــﺎن‬ ‫ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻴﺎن ﻧﺸــﺴﺘﻪ ﺧﻴﻠــﻰ ﺟﺎﻟــﺐ اﺳــﺖ‪» .‬ﺣــﺴﻨﻰ« ﻛــﻪ در دﻓﺘـﺮِ‬ ‫ﻣﺒــﺎرزه ﺑــﺎ ﺗﺮورﻳـﺴﻢِ ﺳــﺎواك اﻧــﺪﻳﻜﺎﺗﻮرﻧﻮﻳﺲ اﺳـﺖ‪ ،‬ﺧــﺼﻮﺻﺎً ﺑﻌــﺪ‬ ‫از اﻳﻨﻜـﻪ ﭘﻴﻨـﻪدوز ﻣﺤﻠـﻪ را ﻛـﻪ ﭘـﺸﺖ ﺳـﺮ ﺷـﺎه ﺣـﺮف زده ﺑـﻮد ﻟـﻮ‬ ‫داده‪ ،‬ﺗﻤــﺎم ﻣﺒــﺎرزات ﺟﻴﻤــﺰ ﺑﺎﻧــﺪ را ﻗــﺴﻤﺘﻰ از ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖﻫــﺎي‬ ‫روزﻣﺮه ﺧـﻮدش ﺑـﻪ ﺣـﺴﺎب ﻣـﻲآورد‪ .‬ﺑـﺎ ﻟﺒﺨﻨـﺪي ﺳـﺮد و ﻧﮕـﺎﻫﻰ‬ ‫ﺗﻤــﺴﺨﺮآﻣﻴﺰ ﺑــﻪ اﻳــﻦ ﺻــﺤﻨﻪﻫــﺎ ﻧﮕــﺎه ﻣــﻲﻛﻨــﺪ‪ .‬ﺑــﻪ اﻃﺮاﻓﻴــﺎن‪،‬‬ ‫ﺧــﺼﻮﺻﺎً ﻋﻴــﺎﻟﺶ ﺳــﻜﻴﻨﻪ ﺳــﻠﻄﺎن واﻧﻤــﻮد ﻛــﺮده ﻛــﻪ‪» :‬ﻛﺠــﺎي‬ ‫ﻛﺎري؟ ﻣﺒـﺎرزه ﺑـﺎ اﻳـﻦ ﺗﻮﻃﺌـﻪﻫـﺎ ﻛـﺎرِ ﻣﺎﺳـﺖ‪ «.‬ﺳـﻜﻴﻨﻪ ﺳـﻠﻄﺎن‬ ‫ﻫــﻢ ﻛــﻪ ﺟﺪﻳــﺪاً ﺑــﺎ دﻳــﺪن ﻓــﻴﻠﻢ ﺟﻴﻤﺰﺑﺎﻧــﺪ‪ ،‬زﻣﻴﻨــﺔ زﻧــﺪﮔﺎﻧﻰ‬ ‫ﻣـﺄﻣﻮران اﻣﻨﻴﺘــﻰ را از ﻧﺰدﻳــﻚ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﻧﮕــﺎهﻫــﺎي ﻣﻌﻨــﻰداري ﺑــﻪ‬ ‫ﺣﺴﻨﻰ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬در دل ﻣـﻲﮔﻮﻳـﺪ‪» :‬ﻣـﺮده ﺷـﻮرِ اﻳـﻦ ﻳـﻚ ﻟﻘﻤـﻪ‬ ‫ﻧــﺎن را ﺑﺒﺮﻧــﺪ ﻛــﻪ ﺗــﻮ ﺑﺎﻳــﺪ ﻣﺜــﻞ ﺳــﮓ اﻳﻨﺠــﻮري ﺑــﺮاﻳﺶ ﺟــﺎن‬ ‫ﺑﻜﻨﻰ‪ «.‬ﺑﻌـﺪ ﻛﻤـﻰ ﺣـﺴﺎدت زﻧﺎﻧـﻪاش ﺗﺤﺮﻳـﻚ ﺷـﺪه و ﺑـﺎ ﻏـﻀﺐ‬ ‫از ﺧﻮد ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪» :‬ﺑﺎ اﻳـﻦ ﭘﺘﻴـﺎرهﻫـﺎ ﭼﻜـﺎر ﻣـﻲﻛﻨـﺪ؟« ﻓﻜـﺮ اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﻮﺿــﻮع‪ ،‬دﻳــﮓ ﺣــﺴﺎدت‪ ‬ﺳــﻜﻴﻨﻪ ﺳــﻠﻄﺎن را ﺑــﻪ ﺟــﻮش آورده‪.‬‬ ‫وﻟﻰ ﺣﺴﻨﻰ ﻛﻪ داروﻧﺪارش از ﺧﻮب و ﺑـﺪ دﻧﻴـﺎ ﻓﻘـﻂ ﺑـﻪ ﭼﻨـﺪ ﻋـﺪد‬

‫‪٢٠‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻣــﺪاد ﻛُﻨﺘــﻪ و ﺧﻮدﻛــﺎر »ﺑﻴ ـﻚ« ﻣﺤــﺪود ﻣ ـﻲﺷــﻮد ﺑــﻰدﻏﺪﻏــﻪ ﺑــﻪ‬ ‫ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺟﻴﻤﺰﺑﺎﻧﺪ ﺧﻴﺮه ﻣﺎﻧﺪه‪ .‬ﻣﻮزﻳﻚ ﻣﻲﻧﻮازد‪:‬‬ ‫ـ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ ‪...‬‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﺑﭽﻪﻫﺎي زﺑـﻞِ ﻣﺤﻠـﻪ ﺑـﻪ ﺗﻤﺎﺷـﺎي ﺟﻴﻤﺰﺑﺎﻧـﺪ ﻧﺸـﺴﺘﻪاﻧـﺪ!‬ ‫و ﺑــﺎ ﻫــﻮل و ﻫﻴــﺎﻫﻮي زﻳــﺎد ﻣــﺸﻐﻮل ﺧــﻮردن ﺗﺨﻤــﻪ و ﭘــﺴﺘﻪ و‬ ‫ﺷﺎدوﻧﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﺑﺮاي ﻫﻤـﻴﻦ ﻛـﺎر آﻣـﺪهاﻧـﺪ ﺑـﻪ ﺳـﻴﻨﻤﺎ‪ .‬ﺟﻴﻤﺰﺑﺎﻧـﺪ‬ ‫ﻫــﻢ دوان دوان ﻳــﻚ آدﻣﻜــﺶ ﺣﺮﻓــﻪاي را ﻛــﻪ ﺟــﺮأت ﻛــﺮده ﺑــﻪ‬ ‫ﻣﻨــﺎﻓﻊ دوﻟــﺖ ﻋﻠﻴــﻪ اﻧﮕﻠــﺴﺘﺎن ﭼــﺸﻢ ﺑــﺪ داﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﺪ‪ ،‬دﻧﺒــﺎل‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫـﺎ ﻫـﻢ ﺑـﺎ ﺻـﺪاي ﺑﻠﻨـﺪ ﺻـﺤﻨﺔ ﺗﻌﻘﻴـﺐ را »دﻛﻠﻤـﻪ«‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪:‬‬ ‫ ﻧﻪ ﺧﺮه اوﻧﺠﺎ ﻧﻴﺲ‪.‬‬‫ اﻳﻨﻮر‪ ،‬اﻳﻨﻮر!‬‫ ﻻﻣﺮوت ﺑﺎ ﭼﻮب زدش‪.‬‬‫ ﭼﺸﺶ ﻛﻮر! ﺣﻮاﺳﺶ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ!‬‫وﻟــﻰ ﻓ ـﻴﻠﻢ اداﻣــﻪ دارد‪ :‬دﻳ ـﺮﻳﻢ دﻳ ـﺮﻳﻢ دﻳ ـﻢ دﻳ ـﻢ ‪ ...‬آﻗــﺎي ﺑﺎﻧ ـﺪ‬ ‫ﻣﻌﻤــﻮﻻً از ﺟﺎﻧــﺐ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜــﺎري ﻓﻴﻠــﺴﻮف ﻣــﺴﻠﻚ و ﺑــﺴﻴﺎر ﻣﺤﺘــﺮم‬ ‫ﻣــﻮرد ﺗﻌﻘﻴــﺐ ﻗــﺮار ﻣــﻲﮔﻴﺮﻧــﺪ‪ .‬ﻃــﺮف ﻛــﻪ اﮔــﺮ ﺑــﻪ دﺳــﺖ‬ ‫داروﻏــﻪﻫــﺎي ﺧﻮدﻣــﺎن ﺑﻴﻔﺘــﺪ ﻣﺜــﻞ اﺻــﻐﺮ ﻗﺎﺗــﻞ ﻣﻌــﺮوف آﻧﻘــﺪر در‬ ‫ﺳﻠﻮل ﺗـﻮي ﻣﻼﺟـﺶ ﻣـﻲزﻧﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻣﺒـﺎرزات »ﺑـﺰرگ« را ﻓﺮاﻣـﻮش‬

‫‪٢١‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻛﻨــﺪ‪ ،‬ﺧﻴﻠــﻲ ﻫــﻢ ﭘــﺮرو اﺳــﺖ! و در ﻣﻘــﺎم ﻳ ـﻚ ﻣﺘﻔﻜــﺮ ﺑ ـﺰرگ از‬ ‫ﻧﻘﺶ ﺳﺎزﻧﺪة اﻧﺴﺎنﻫـﺎ در آﻳﻨـﺪة ﺑـﺸﺮﻳﺖ ﻧﻄـﻖ ﻏﺮاﺋـﻰ اﻳـﺮاد ﻛـﺮده‪،‬‬ ‫ﺣﺴﺎﺑﻰ آﻗﺎي ﺑﺎﻧﺪ را ﺧـﻴﻂ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺑﺎﻧـﺪ ﻫـﻢ ﻛـﻪ ﻳـﻚ ﻛﺎرﻣﻨـﺪ‬ ‫دوﻟﺖ اﺳﺖ و داروﻧﺪارش ﻫﻤـﺎن ﻛـﺖ و ﺷـﻠﻮاري ﻛـﻪ ﺑـﺮ ﺗـﻦ ﻛـﺮده‪،‬‬ ‫در ﻛﻤــﺎل ﺳﺮﺳــﺨﺘﻰ ﭘﻴ ـﺸﻨﻬﺎد ﻫﻤﻜــﺎري ﺑــﺎ اﻳ ـﻦ ﻣــﺮد ﻓﻴﻠــﺴﻮف و‬ ‫ﺑــﺰرگ ﻣــﻨﺶ را رد ﻣــﻲﻛﻨــﺪ‪ ،‬و ﺑــﺎ ﻣ ـﺸﺖ و ﻟﮕــﺪ ﺗــﻮي دﻫــﺎن او‬ ‫ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻـﺔ ﻛـﻼم ﺻـﺤﻨﻪ ﺗﻤـﺎم و ﻛﻤـﺎل آﻣـﺎده ﺑﻬـﺮه ﺑـﺮداري‬ ‫ﻃﺒﻘـــﺎت ﺣﺎﻛﻤـــﻪ در دﻣﻜﺮاﺳـــﻰﻫـــﺎي ﻏـــﺮب اﺳـــﺖ‪» :‬ارزش‬ ‫دﻣﻜﺮاﺳــﻰ ﺑ ـﻴﺶ از ﭘــﻮل اﺳــﺖ‪ ،‬ﺑ ـﻴﺶ از ﻗــﺪرت اﺳــﺖ‪ ،‬ﺑ ـﻴﺶ از‬ ‫ﺷــﻮﻛﺖ اﺳــﺖ‪ ،‬ﺑ ـﻴﺶ از ﻋــﺸﺮت اﺳــﺖ‪ ،‬ﺑ ـﻴﺶ از ‪ « ...‬ﻓ ـﻴﻠﻢ اداﻣــﻪ‬ ‫دارد‪:‬‬ ‫دﻳﺮﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﻢ دﻳﻢ ‪...‬‬ ‫در اﻳــﻦ ﻣﻴــﺎن ﺳــﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي روي ﺻــﻨﺪﻟﻰ ﻋــﺮش را ﺳــﻴﺮ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻛﺎرﻣﻨﺪ وﻇﻴﻔـﻪﺷـﻨﺎس ﻣـﻲ ﺑﻴﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﻛـﻪ ﺣﺘـﻰ اﺟـﺎزه‬ ‫ﻛـــﺸﺘﻦ ﺧﻠـــﻖاﷲ را ﻫـــﻢ دارد‪ ،‬وﻟـــﻲ در ﻣﻘﺎﺑـــﻞ اﻳـ ـﻦ ﺟﺎﻧﻴـ ـﺎنِ‬ ‫ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﻣﺜـﻞ ﻳـﻚ ﻗﻬﺮﻣـﺎنِ اﻓـﺴﺎﻧﻪاي اﻳـﺴﺘﺎدﮔﻰ ﻛـﺮده‪ ،‬و ﺣـﻖ و‬ ‫ﺣﻘــﻮق رؤﺳـــﺎ را ﻣﺤﻔـــﻮظ ﻧﮕــﺎه ﻣــﻲدارد‪ .‬ﺑﻬﺘـــﺮ از اﻳــﻦ ﭼـــﻪ‬ ‫ﻣـﻲﺧﻮاﻫﻴ ـﺪ؟ ﺟﻴﻤــﺰ ﺑﺎﻧــﺪ در اﻧﺘﻬــﺎي ﻓ ـﻴﻠﻢ ﺑــﺎ آن ﭼــﺸﻤﺎن ﺷــﻬﻼ‬ ‫ﻧﮕــﺎه ﻣﻌﻨــﻰداري ﻫــﻢ ﺑــﻪ ﺳ ـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ ﻣـﻲاﻧــﺪازد و ﻣ ـﻲﮔﻮﻳ ـﺪ‪:‬‬ ‫»اﻳﻨــﺴﺖ راه و رﺳــﻢ زﻧــﺪﮔﺎﻧﻰ ﺷــﺮاﻓﺘﻤﻨﺪاﻧﻪ«‪ .‬و ﻓ ـﻴﻠﻢ ﺑــﺎ ﻫﻤ ـﻴﻦ‬ ‫ﭘﻴﺎم اﻟﻬﻲ ﺗﻤـﺎم ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﺟﻤﺎﻋـﺖ در ﺣﺎﻟﻴﻜـﻪ از ﺳـﺎﻟﻦﻫـﺎ ﺑﻴـﺮون‬

‫‪٢٢‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻣﻲرﻳﺰﻧـﺪ زﻳـﺮ ﻟـﺐ زﻣﺰﻣـﻪ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪» :‬دﻳـﺮﻳﻢ دﻳـﺮﻳﻢ‪ ،‬دﻳـﻢ دﻳـﻢ‬ ‫‪«...‬‬ ‫ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﺳﻴﺎﻫﻰﻟﺸﻜﺮﻫﺎ ﺧـﻮاص زﻳـﺎدي دارﻧـﺪ‪ ،‬اﻳـﻦﻫـﺎ ﻓﻘـﻂ ﮔﻮﺷـﻪاي‬ ‫از ﺧﻮاصﺷـﺎن ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﺎزﮔﺮدﻳﻢ ﺑـﻪ ﺳـﺎﻟﻦ ﺳـﻴﻨﻤﺎ‪ .‬ﭼـﺮا ﻛـﻪ وﻗﺘـﻰ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ ﺷﺮوع ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬دﻗـﺎﻳﻘﻰ ﻃـﻮﻻﻧﻰ ﻣـﺸﺘﻰ ﺣـﺮوف ﻻﺗـﻴﻦ ﻛـﻪ‬ ‫ﻫ ـﻴﭻ ﻣﻌﻨ ـﺎ و ﻣﻔﻬــﻮﻣﻰ ﻧــﺪارد ﺑــﺮ روي ﭘــﺮدة ﺳ ـﻴﻨﻤﺎ ﺧﻠــﻖ ﻣﻠــﺖ را‬ ‫ﺗﻨــﮓ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑــﻞ ﺳـﺌﻮال ﻫﻤﻴـﺸﻪ ﺟــﺎودانِ »اﻳﻨــﺎ ﭼﻴـﻪ؟«‬ ‫زﻋﻤﺎي ﻗـﻮم ﺑـﺎدي در ﻏﺒﻐـﺐ ﻣـﻰاﻧﺪاﺧﺘﻨـﺪ و ﻣـﻲﮔﻔﺘﻨـﺪ‪» ،‬ﻻﺗـﻴﻦ‬ ‫اﺳــﺖ‪ ،‬ﺳــﻴﺎﻫﻰ ﻟــﺸﻜﺮاﻧﺪ«‪ .‬ﺧﻼﺻــﻪ اﻳــﻦ »ﺳــﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮ« ﺑــﺎ‬ ‫ﻣﺮدﻣﺎن ﺑـﺰرگ ﺷـﺪ‪ ،‬و زﻣﺎﻧﻴﻜـﻪ ﻣﺮدﻣـﺎن ﺑـﻪ دﺑﻴﺮﺳـﺘﺎن رﻓﺘـﻪ دورة‬ ‫ﻳ ـﺎدﮔﻴﺮي زﺑــﺎنﻫــﺎي ﺧــﺎرﺟﻰ را آﻏــﺎز ﻣــﻲﻛﺮدﻧــﺪ‪ ،‬در ﺳ ـﻴﻨﻤﺎ ﻛــﻪ‬ ‫ﻣــﻰﻧﺸــﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺳــﻮاد اﺟــﺎزه ﻧﻤــﻲداد ﻧــﺎم ﺳ ـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ را روي‬ ‫ﭘﺮده دﻧﺒـﺎل ﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠـﻪ زﻳﺮﭼـﺸﻤﻰ اﻟﺒﺘـﻪ ﺑـﺎ دﻟﺨـﻮري ﺗﻤـﺎم‬ ‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﻫـﺮ ﭼـﻪ زودﺗـﺮ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮﻫﺎ ﮔﻮرﺷـﺎن را ﮔـﻢ‬ ‫ﻛﺮده‪ ،‬ﺻﺤﻨﻪ را ﺑﻪ آرﺗﻴﺴﺖ واﮔﺬار ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺳــﻜﻮت‪ ‬ﺳ ـﻴﻨﻤﺎ ﻫــﻢ ﻣﻌﻤــﻮﻻً ﺑــﺎ آواي ﺧــﻮش »ﭘِﭙــﺴﻰ‪ ،‬ﭘِﭙــﺴﻰ« و‬ ‫ﭘِــﺮچ و ﭘِــﺮچ در واﻛــﻦِ ﭘﭙــﺴﻰ ﻓــﺮوش ﻣﺤﺘــﺮم ﺷﻜــﺴﺘﻪ ﻣــﻲﺷــﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﻴﻠــﻰ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻫــﺎ ﻛــﻪ ﺣﺘﻤــﺎً ﻣــﻲﺧﻮاﺳــﺘﻨﺪ ﭘﭙــﺴﻰ ﺑﺨﻮرﻧــﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﻲزدﻧﺪ زﻳﺮ ﮔﺮﻳـﻪ‪ .‬ﮔﺮﻳـﺔ اﻳﻨـﺎن آﻧﻘـﺪر ﺟﮕﺮﺧـﺮاش ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻧـﺼﻒ‬ ‫ﺳﺎﻟﻦ ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﺑﺮﻣـﻲﮔـﺸﺖ ﺗـﺎ ﺑﺒﻴﻨـﺪ ﭼـﻪ داﻏـﻰ ﺑـﺮ دل اﻳـﻦ ﻃﻔـﻞ‬ ‫ﻣﻌﺼﻮم ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷـﺪه ﻛـﻪ اﻳﻨﭽﻨـﻴﻦ ﺿـﺠﻪ ﻣـﻲزﻧـﺪ‪ .‬ﺑﻌـﻀﻰ اوﻗـﺎت‬

‫‪٢٣‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻳﻚ ﺑﭽﺔ ﻧـﺎزﭘﺮورده ﭘﻴـﺪا ﻣـﻲﺷـﺪ و ﻣـﻲﭘﺮﺳـﻴﺪ‪» :‬ﻣﺎﻣـﺎن! ﻧـﻰ ﻧـﻰ‬ ‫ﭼﺮا ﮔﺮﻳﻪ ﻣـﻲﻛﻨـﻪ؟« ﻣﺎﻣـﺎن ﻫـﻢ از روي ﺑﺪﺟﻨـﺴﻰ ﺑـﺎ ﺻـﺪاﺋﻰ ﻛـﻪ‬ ‫اوﻟﻴﺎء »ﻧﻰ ﻧﻰِ« ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ﺣﺘﻤـﺎً ﺑـﺸﻨﻮﻧﺪ ﻣـﻲﮔﻔـﺖ‪» :‬ﻫﻴﭽـﻰ ﻋﺰﻳـﺰم‪،‬‬ ‫ﭘﭙﺴﻲﺗﻮ ﺑﺨﻮر«! ﻫﻤـﻴﻦ ﺟﻤﻠـﻪ ﻛـﺎﻓﻰ ﺑـﻮد ﻛـﻪ اوﻟﻴـﺎء »ﻧـﻰﻧـﻰ« را‬ ‫ﺟﻮﺷـــﻰ ﻛﻨـــﺪ‪ ،‬و ﺑـــﺎ ﻏﺮﺷـــﻰ رﻋﺪآﺳـــﺎ ﭼـــﻮن ﺷـ ـﻴﺮ ژﻳـ ـﺎن از‬ ‫ﭘﭙــﺴﻰﻓــﺮوش ﺑﺨﻮاﻫﻨــﺪ ﻛــﻪ در اﺳــﺮع وﻗــﺖ ﺧــﻮد ﺑــﻪ ﺑﺎرﮔــﺎهﺷــﺎن‬ ‫ﺑﺮﺳــﺎﻧﺪ! ﺑﻌــﺪ ﻫــﻢ ﺑــﺎ ﺳﺮوﺻــﺪاي زﻳــﺎد ﻛــﻪ ﻫﻤــﺔ ﻣــﺮدم ﺣﺎﺿــﺮ‬ ‫ﺑــﺸﻨﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻳ ـﻚ ﭘﭙــﺴﻰ‪ ،‬ﻳ ـﻚ ﺳــﺎﻧﺪوﻳﭻ و ﭼﻨــﺪ ﺑــﺴﺘﻪ آب ﻧﺒ ـﺎت و‬ ‫ﺷﻮﻛﻮﻣﺎرس ﺑـﺮاي ﺑﭽـﺔ ﺧﻮﺷـﺒﺨﺖ ﻣـﻲﺧﺮﻳﺪﻧـﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ اﻳـﻦ ﺑﭽـﺔ‬ ‫ﺧﻮﺷــﺒﺨﺖ ﻣﺜــﻞ ﺗﻤــﺎﻣﻰ ﺑﺮﻧــﺪﮔﺎن ﺑﺨــﺖآزﻣــﺎﺋﻰ ﺗــﻚ و واﺣــﺪ ﺑــﻮد‪.‬‬ ‫اﮔﺮ در اﻳﻦ ﮔﻴـﺮودار ﺑﭽـﺔ دﻳﮕـﺮي ﺟـﺮأت ﻣـﻲﻛـﺮد ﺟﻬـﺖ رﺳـﻴﺪن‬ ‫ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺧـﻮد‪ ،‬از اﻳـﻦ ﻣـﺪلِ اﻧﻘﻼﺑـﻰ ﭘﻴـﺮوي ﺑﻜﻨـﺪ آﻧـﺎً در ﻣﻘﺎﺑـﻞ‬ ‫ﺳــﺌﻮالِ ﻣﻌــﺮوف‪» ،‬ﻣﮕــﺮ ﺑﭽــﻪ ﺷــﺪي؟« ﻣﺎﺳــﺖﻫــﺎ را ﻛﻴــﺴﻪ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﭽــﻪﻫــﺎي ﺑــﺰرگﺗــﺮ ﻛــﻪ دﻳﮕــﺮ ﻧﻤــﻰﺗﻮاﻧــﺴﺘﻨﺪ »ﮔﺮﻳـﻪ« ﻛﻨﻨــﺪ‪ ،‬ﺑــﺎ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺰرﮔﻮاراﻧﻪاي ﺑﻪ اﻳـﻦ ﺻـﺤﻨﻪ ﻧﮕـﺎه ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪ ،‬و ﺗـﻪ دل ﺑـﻪ‬ ‫ﺧــﺎﻃﺮ اﻳﻨﻜــﻪ از ﻗــﺪرت ﻣــﺎﻧﻮر ﻛﻤﺘــﺮي ﺑﺮﺧــﻮردار ﺑﻮدﻧــﺪ ﻏــﺼﻪ‬ ‫ﻣــﻲﺧﻮردﻧــﺪ‪ .‬اﻳﻨﺪﺳــﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻌــﺪ از اﻳﻨﻜــﻪ ﺑﺤــﺮان ﺷــﺮف و ﻋــﺰّت‬ ‫اوﻟﻴ ـﺎي »ﻧــﻰﻧــﻰ« ﺗﻤــﺎم ﻣ ـﻲﺷــﺪ‪ ،‬ﺑــﺎ اﺣﺘﻴ ـﺎط ﻛﺎﻣــﻞ ﺳﺮﺷــﺎن را‬ ‫ﻣﻲﮔﺬاﺷـﺘﻨﺪ ﺑـﻴﺦ ﮔـﻮش اوﻟﻴـﺎي ﻣﺤﺘـﺮم و ﻣـﻲﭘﺮﺳـﻴﺪﻧﺪ‪» :‬ﭘﭙـﺴﻰ‬ ‫ﻣﻲﺧﻮرﻳﻢ؟« اﻳﻦ ﺳـﺌﻮال ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻌﻨـﻰ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻣـﺎ ﻫـﻢ ﭘﭙـﺴﻰ‬ ‫ﻣــﻲﺧــﻮاﻫﻴﻢ‪ ،‬وﻟــﻰ از آﻧﺠــﺎ ﻛــﻪ ﻋﺎﻗــﻞ و ﺑﭽــﺔ ﺧــﻮﺑﻰ ﻫــﺴﺘﻴﻢ‬

‫‪٢٤‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻧﻤــﻲﺧــﻮاﻫﻴﻢ آﺑــﺮوي ﺷــﻤﺎ را ﺟﻠــﻮي ﻣــﺮدم ﺑﺒــﺮﻳﻢ‪ .‬در اﻳـﻦ ﻣﻴـﺎن‬ ‫ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞِ اوﻟﻴﺎء ﻣﺘﻔـﺎوت ﺑـﻮد‪ .‬ﺑﻌـﻀﻰﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺳﻴﺎﺳـﻴﻮنِ‬ ‫دﻣﻜــﺮات وارد اﻳــﻦ ﻣﻌﺮﻛــﻪ ﻣــﻲﺷــﺪﻧﺪ و ﻣــﻲﮔﻔﺘﻨــﺪ‪» :‬ﭘﭙــﺴﻲ در‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ دارﻳﻢ«! ﻣـﺴﻠﻤﺎً وﻗﺘـﻰ ﻫـﻢ ﻛـﻪ ﻣـﻲرﺳـﻴﺪﻧﺪ ﺑـﻪ »ﺧﺎﻧـﻪ« در‬ ‫ﻣﻘﺎﺑــﻞ ﺳ ـﺌﻮالِ »ﭘﭙــﺴﻰ ﻛﺠﺎﺳــﺖ؟« ﺟــﻮاب ﻣــﻲدادﻧــﺪ‪» ،‬ﺳ ـﻴﻨﻤﺎ‬ ‫ﻛﻪ رﻓﺘﻴﻢ ﺑﺮاﻳـﺖ ﻣـﻲﺧـﺮم‪ «.‬اﻳـﻦ ﮔـﺮوه ﻣﺜـﻞ ﺳﻴﺎﺳـﺘﻤﺪاران ﻏـﺮب‬ ‫ﻧــﻪ ﺑﭽــﻪ را ﺗﻬﺪﻳــﺪ ﻣــﻲﻛﺮدﻧــﺪ و ﻧــﻪ ﺣــﺮفﺷــﺎن را ﻣــﺴﺘﻘﻴﻢ‬ ‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪ را ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل وﻋـﺪه و وﻋﻴـﺪ آﻧﻘـﺪر ﻣـﻲدواﻧﺪﻧـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫آﺧﺮاﻻﻣﺮ ﺧﻮدش از ﭘﭙﺴﻰ ﺧﻮردن ﻣﻨﺼﺮف ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﮔــﺮوه دﻳﮕــﺮي ﺑــﻪ ﺻــﻮرت ﺧﻴﻠــﻰ ﻣــﺸﻜﻮك وارد ﻋﻤــﻞ ﻣ ـﻲﺷــﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳـﻦ ﮔــﺮوه از اوﻟﻴـﺎء‪ ،‬ﻫــﻢ ﻣـﻲﺧﻮاﺳــﺘﻨﺪ از ﺧﺮﻳـﺪن ﭘﭙــﺴﻰ و ﺧــﺮج‬ ‫اﺿــﺎﻓﻪ ﺧــﻼص ﺷــﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫــﻢ دل ﺑﭽــﺔ ﻃﻔــﻞ ﻣﻌــﺼﻮم را ﻧــﺸﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻳ ـﻦﻫــﺎ ﺷــﺮوع ﻣ ـﻲﻛﺮدﻧ ـﺪ ﺑــﻪ »درس اﺧــﻼق«‪ .‬ﺑــﻪ ﻃــﻮر ﻣﺜــﺎل‬ ‫ﻣــﻲﮔﻔﺘﻨــﺪ‪» ،‬اﻳ ـﻦ ﻣــﺮدك ﺻــﺎﺣﺐ ﺳ ـﻴﻨﻤﺎ آدم دزد و ﺑــﻰاﻧــﺼﺎﻓﻲ‬ ‫اﺳــﺖ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳ ـﺪ از اﻳــﻦ آدم ﭘﭙــﺴﻰ ﺧﺮﻳ ـﺪ«‪ .‬ﻳ ـﺎ اﻳﻨﻜــﻪ‪» ،‬ﺑﺎﺑﺎﺟ ـﺎن‬ ‫وﻗﺘﻰ رﻓﺘﻴﻢ ﺑﻴﺮون ﭘﭙـﺴﻰ ﺑﻬﺘـﺮ ﺑﺮاﻳـﺖ ﻣـﻲﺧـﺮﻳﻢ‪ ،‬اﻳـﻦ ﭘﭙـﺴﻰﻫـﺎ‬ ‫اﺻـﻼً ﺧــﻮب ﻧﻴـﺴﺖ!« اﻟﺒﺘــﻪ ﻫﻤـﺎن ﻃــﻮر ﻛــﻪ ﻣــﻲﺗــﻮان ﺣــﺪس زد‬ ‫ﺑﭽﻪﻫﺎ اﺻﻼً از اﻳـﻦ ﺣـﺮفﻫـﺎ ﭼﻴـﺰي دﺳﺘﮕﻴﺮﺷـﺎن ﻧﻤـﻲﺷـﺪ‪ ،‬ﻓﻘـﻂ‬ ‫ﺑﭽــﻪﻫــﺎي ﺑــﺰرگﺗــﺮ ﺑــﻪ ﻛﻮﭼــﻚﺗﺮﻫــﺎ ﭘﻴﻐــﺎم ﻣــﻲداﻧﺪﻧــﺪ ﻛــﻪ‪:‬‬ ‫»ﻧﻤﻰﺧﺮﻳﻢ!«‬

‫‪٢٥‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﺑﻌﻀﻰ از اوﻟﻴﺎء ﻧﻴـﺰ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺳـﻼحِ ﻛـﺎري و ﻫﻤﻴـﺸﻪ ﺟـﺎودانِ‬ ‫ﭼﻤــﺎق‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳــﺖ‪ ‬ﺳــﺮﻛﻮب را در ﻫﻤــﺎن ﺳــﺎﻟﻦ ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﺣــﺎﻛﻢ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑـﺎ ﺗـﺸﺮ و ﻋـﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﻣـﻲﭘﺮﺳـﻴﺪﻧﺪ‪» :‬ﭼﻨـﺪ ﺗـﺎ ﭘﭙـﺴﻰ‬ ‫ﻣـﻲﺧــﻮاي ﺑﺨــﻮري؟« ﺑﭽــﻪ ﻛــﻪ ﺑــﻪ ﻳﻜــﻰ ﻫــﻢ رﺿــﺎﻳﺖ داﺷــﺖ در‬ ‫ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻋﻜـﺲاﻟﻌﻤـﻞ اوﻟﻴـﺎء ﺑـﺎ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻰ ﻛـﻪ از ﺷـﺮاﻳﻂ »ﺳﻴﺎﺳـﻰ ـ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺨﻰ« ﻛـﺸﻮر ﺑـﻪ دﺳـﺖ آورده ﺑـﻮد‪ ،‬ﻣـﻲداﻧـﺴﺖ ﻛـﻪ ﻓﻘـﻂ ﺑﺎﻳـﺪ‬ ‫ﺳــﻜﻮت ﻛــﺮد‪ .‬و ﺑ ـﻪ آراﻣــﻰ ﻣ ـﻲﮔﻔــﺖ‪» :‬ﻫﻴﭽــﻰ«! اوﻟﻴــﺎء ﻣﺤﺘــﺮم‬ ‫ﻫﻢ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺧﻄﺮ ﭘﭙـﺴﻰ ﺑـﺮ ﻃـﺮف ﺷـﺪه‪ ،‬ﺑـﻪ آراﻣـﻰ‬ ‫و ﺑــﺎ ﻟﺤــﻦ ﺷ ـﻴﺮﻳﻨﻰ دادﻣــﻪ ﻣ ـﻲدادﻧــﺪ‪» :‬ﭘــﺲ ﻓﻴﻠﻤ ـﻮ ﻧﮕــﺎه ﻛــﻦ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﺑﺎﺟﺎن«!‬ ‫ﺑﻌــﻀﻰ از اوﻟﻴ ـﺎء ﻛــﻪ ﺧﻮدﺷــﺎن ﻫــﻮس ﭘﭙــﺴﻰ ﻛــﺮده ﺑﻮدﻧــﺪ‪ ،‬ﻳــﻚ‬ ‫ﻣﺮﺗﺒــﻪ ﺑــﺎ ﺻــﺪاي ﺑﻠﻨــﺪ و ﺑــﻪ ﺻ ـﻮرﺗﻰ ﻛــﻪ ﻫﻤــﻪ ﺑــﺸﻨﻮﻧﺪ از ﺑﭽ ـﺔ از‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﻰﺧﺒﺮ ﻣﻲﭘﺮﺳـﻴﺪﻧﺪ‪» :‬ﭘﭙـﺴﻰ ﻣـﻲﺧـﻮاي؟« و ﺑﻌـﺪ ﺑـﺪون‬ ‫اﻳﻨﻜــﻪ ﻣﻨﺘﻈــﺮ ﺟــﻮاب ﺑﭽــﻪ ﺑــﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬داد ﻣــﻲزدﻧــﺪ‪» ،‬ﭘﭙــﺴﻲاى‪،‬‬ ‫ﭘﭙﺴﻲاى‪ ،‬ﻳﻜﻰ ﺑﺪه ﺑـﻪ ﺑﭽـﻪ«! اﻟﺒﺘـﻪ ﺳـﺮ راه ﺗـﺎ ﭘﭙـﺴﻰ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬ ‫ﺑﭽﺔ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺮﺳـﺪ ﺗﻤـﺎﻣﻰ ﻣﺤﺘـﻮاي ﺷﻴـﺸﻪ ﺗـﻮي ﮔﻠـﻮي ﺧﻮدﺷـﺎن‬ ‫ﺧﺎﻟﻰ ﻣﻲﺷـﺪ‪ .‬ﺑﭽـﻪ ﻫـﻢ ﻫـﺎج و واج ﺑﻄـﺮي ﺧـﺎﻟﻰ را ﺑﺎﻳـﺪ ﺗـﺎ آﺧـﺮ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ در ﺑﻐﻞ از اﻳﻦ دﺳﺖ ﺑﻪ آن دﺳﺖ ﺗﺎب ﻣﻲداد‪.‬‬ ‫وﻟﻲ در ﻃﻮل داﺳـﺘﺎنِ »ﭘﭙـﺴﻰ«‪ ،‬ﻫﻨـﻮز اﺳـﻢ ﺳـﻴﺎﻫﻲﻟـﺸﻜﺮﻫﺎ روي‬ ‫ﭘــﺮده در ﺣﺮﻛــﺖ اﺳــﺖ؛ ﺑﻌــﻀﻰﻫــﺎ ﺧﻴﻠــﻰ ﺣ‪‬ــﺮصﺷــﺎن ﮔﺮﻓﺘــﻪ‪ ،‬و‬ ‫زﻳﺮ ﻟﺐ »ﻧ‪ِِ‬ﭻ ﻧ‪ِِ‬ﭻ« ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌـﺪ ﻫـﻢ زﻳـﺮ ﭼـﺸﻤﻰ ﻧﮕـﺎه ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‬

‫‪٢٦‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﺑــﻪ ﺑﻐــﻞدﺳــﺘﻰ ﺗــﺎ ﺗــﺄﺛﻴﺮ اﻋﺘﺮاﺿــﺎت زﻳﺮﺳــﺒﻴﻠﻰ را در ﭼﻬــﺮة او ﻫــﻢ‬ ‫ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻃﺮف در ﺑﺎغ ﺑﺎﺷـﺪ ﻳﻮاﺷـﻜﻰ ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪» :‬آﻗـﺎ!‬ ‫اﻳ ـﻦ ﻛــﺎرﮔﺮدان ﺣــﺴﺎﺑﻰ ﺷــﻮرش را در آورده ﻫــﺎ!« ﺑﻌــﻀﻰ وﻗــﺖﻫــﺎ‬ ‫ﻫﻢ ﭘـﺸﺖ ﺳـﺮي ﺑـﺪون آﻧﻜـﻪ ﺻـﺪاﻳﺶ در ﺑﻴـﺎد در ﺗـﺎرﻳﻜﻰ ﺳـﺮش‬ ‫را ﺑﻪ ﻋﻼﻣﺖ ﺗﺄﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺗﻜﺎن ﺗﻜﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻠــﻪ‪ ،‬ﺑﺮﮔــﺮدﻳﻢ ﺳــﺮ ﺳ ـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي ﺧﻮدﻣ ـﺎن‪ .‬اﻳ ـﻦ ﺟﻤﺎﻋــﺖ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣـﻲﻓﺮﻣﺎﺋﻴـﺪ از ﺑﭽﮕـﻰ ﺑـﺎ ﻣـﺎ ﺑـﺎﻻ آﻣـﺪهاﻧـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌــﺪﻫﺎ وﻗﺘــﻰ در ﻣﻘﺎﺑــﻞ ﺷــﺮاﻳﻂ ﻓــﻮقاﻟﻌــﺎدهاي ﻗــﺮار ﻣ ـﻲﮔــﺮﻓﺘﻴﻢ و‬ ‫ﻧﻤـﻲﻓﻬﻤﻴـﺪﻳﻢ از ﻛﺠـﺎ ﺗـﻮي ﺳــﺮﻣﺎن ﻣـﻲزﻧﻨـﺪ‪ ،‬ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ را‬ ‫ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻳﻢ ﺑﻴﺮون‪» :‬اﻳـﻦ ﻫـﺎ ﻫﻤـﻪ اﺷـﺎن ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮﻧﺪ«‪ .‬ﻃـﺮف‬ ‫ﺳــﺌﻮال ﻣ ـﻲﻛﻨ ـﺪ‪» :‬ﻛــﺪام ﻟــﺸﻜﺮ ﻣــﻮرد ﻧﻈﺮﺗ ـﺎن اﺳــﺖ؟« ﺳــﺌﻮال‬ ‫ﺑﺠﺎﺋﻲ اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣـﺴﻠﻤﺎً ﻟـﺸﻜﺮ ﺳـﻠﻢ و ﺗـﻮر ﻧﻴـﺴﺖ‪ .‬ﻟـﺸﻜﺮﻳﺎن ﺟﻨـﮓ‬ ‫داﺋــﻰﺟــﺎن ﻧــﺎﭘﻠﺌﻮن ﻫــﻢ ﻧﻴــﺴﺘﻨﺪ‪ .‬واﻗﻌــﺎً ﻛــﺪام ﻟــﺸﻜﺮ؟ ﻟــﺸﻜﺮ‬ ‫زﻧﺪﮔﻰ ﺟﺎﻧﻢ‪ ،‬ﻟﺸﻜﺮ زﻧﺪﮔﻰ!‬ ‫***‬ ‫ﻣــﺪتﻫــﺎ ﻧﺸــﺴﺘﻪ ﺑــﻮد و ﻓﻜــﺮ ﻣــﻲﻛــﺮد‪ .‬ﻓﻜــﺮش ﻫــﻢ ﺑــﻪ ﺟــﺎﺋﻰ‬ ‫ﻧﻤــﻲرﺳــﻴﺪ‪ .‬اﺻــﻮﻻً در ﺑﻌــﻀﻰ ﻣﻮاﻗــﻊ ﻓﻜــﺮ ﻛــﺮدن ﻫــﻴﭻ ﭼﻴــﺰ را‬ ‫ﻋــﻮض ﻧﻤ ـﻲﻛﻨــﺪ‪ .‬از ﺑﭽﮕــﻰ ﺑ ـﻪ او ﺣــﺎﻟﻰ ﻛــﺮدهاﻧــﺪ ﻛــﻪ ﺑﺎﻳ ـﺪ در‬ ‫ﻣﻘﺎﺑــﻞ ﻣــﺴﺎﺋﻞ و ﻣــﺸﻜﻼت ﺑــﻪ ﺣﺮﺑــﻪﻫــﺎﺋﻰ دﺳــﺖ ﻳﺎزﻳـﺪ‪ .‬وﻟــﻰ در‬ ‫ﺑﻌــﻀﻰ ﺷــﺮاﻳﻂ اﻳ ـﻦ ﺣﺮﺑــﻪﻫــﺎ ﻫﻴﭽﻜــﺪام ﻛﺎرﺳــﺎز ﻧﻴ ـﺴﺖ‪ .‬اﻳ ـﻨﻬﻢ‬

‫‪٢٧‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻜﻰ از ﻫﻤـﻴﻦ دﻗـﺎﻳﻖ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬از دوردﺳـﺖ ﻳـﻚ ﻟﻮﻟـﺔ ﻋﻈـﻴ ِ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﺧﺎك از زﻣﻴﻦ ﺑـﻪ آﺳـﻤﺎن ﻣـﻲرود‪ ،‬ﻣﺜـﻞ ﻳـﻚ ﺳـﺘﻮن‪ ،‬ﻣﺜـﻞ ﻳـﻚ‬ ‫درﺧﺖ‪ ،‬ﻣﺜـﻞ ﻳـﻚ دودﻛـﺶ ﺷـﻴﻄﺎن‪ .‬ﺷـﺎﻳﺪ ﻣﺜـﻞ ﻳـﻚ ﺧﻴـﺎل ﻳـﺎ‬ ‫ﻳــﻚ اﻧﺘﻈــﺎر‪ .‬اﻧﺘﻈــﺎري ﻛــﻪ ﺣﺘﻤــﺄ ﻣــﻲﺑﺎﻳــﺪ ﺑــﻪ ﺛﻤــﺮ ﺑﺮﺳــﺪ‪.‬‬ ‫ﺳ ـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ از راه ﻣ ـﻲرﺳ ـﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﮔــﺮد و ﺧــﺎك دﺷــﺖ روي‬ ‫ﺳﺮ و ﭘﺎﻳﺸﺎن ﺳﻨﮕﻴﻨﻰ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬آﻧﻘـﺪر ﺧـﺎك ﺧـﻮردهاﻧـﺪ ﻛـﻪ اﮔـﺮ‬ ‫ﻗــﻀﺎي ﺣﺎﺟــﺖ ﻛﻨﻨــﺪ‪ ،‬ﺑــﺎ ﺗــﻪ ﻣﺎﻧــﺪهﻫــﺎﻳﺶ ﻣــﻲﺗــﻮان ﺑــﺮاي ﻛــﺎخ‬ ‫آﭘﺎداﻧﺎ ﺧـﺸﺖ زد‪ .‬اﻣـﺮوز ﺳـﺎﻋﺖ ‪ 3‬ﺑﻌـﺪ از ﻇﻬـﺮ اﺳـﺖ و ﻋﻴﻨـﺎً ﻣﺜـﻞ‬ ‫دﻳ ـﺮوز ﺳــﺎﻋﺖ ‪ 3‬ﺑﻌــﺪ از ﻇﻬــﺮ ﻣ ـﻲﻣﺎﻧــﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨــﻰ اﺗﻔــﺎق ﺑﺨــﺼﻮﺻﻰ‬ ‫ﻧﻴﻔﺘﺎده‪ ،‬و ﺣﺘﻤﺎً ﺳﺎﻋﺖ‪ 3‬ﺑﻌـﺪ از ﻇﻬـﺮ ﻓـﺮدا ﻫـﻢ ﻫﻤﻴﻨﻄـﻮر ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻴﺎﻫﻰﻟﺸﻜﺮﻫﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫***‬ ‫»ﭘﭙــﺴﻰ‪ ،‬ﭘﭙــﺴﻰ«! ﭘــﺮچ‪ ،‬ﭘــﺮچ‪ ،‬ﭘــﺮچ! ﻫﻨــﻮز ﻓ ـﻴﻠﻢ ﺷــﺮوع ﻧــﺸﺪه‪.‬‬ ‫ﺑﻠﻨــﺪﮔﻮي ﻟﻜﻨﺘــﻰ ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﺧ‪‬ﺮﺧ‪‬ــﺮ ﻣـﻲﻛﻨــﺪ‪ .‬ﺟﻤﺎﻋــﺖ ﻫﻤــﻪ ﻣــﺴﻠﺢ‬ ‫ﭘﺎي ﺑﻪ ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﮔﺬاﺷـﺘﻪاﻧـﺪ‪ .‬ﻳـﻚ ﻛﻴﻠـﻮ ﺗﺨﻤـﻪ ژاﭘـﻮﻧﻰ‪ ،‬ﻧـﻴﻢ ﻛﻴﻠـﻮ‬ ‫ﺗﺨﻤــﻪ ﻛــﺪو‪ ،‬و ﺳــﻪ ﺑــﺴﺘﻪ ﺳــﻴﮕﺎر! آنﻫــﺎﺋﻰ ﻫــﻢ ﻛــﻪ ﻗــﺪرت‬ ‫ﭘــﻴﺶﺑﻴﻨــﻰ دارﻧــﺪ ﻳــﻚ ﺳــﺎﻧﺪوﻳﭻ ﻛﺘﻠــﺖ دﺳــﺘﻪدار و ﻳﻜــﻰ ﻫــﻢ‬ ‫ﺑﻰدﺳﺘﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧـﺪ در ﻛﻴـﺴﺔ آذوﻗـﻪ‪ .‬ﭘﺎﻛـﺖﻫـﺎي ﺗﺨﻤـﻪ و ﭘـﺴﺘﻪ‬ ‫ﻳﻮاش ﻳﻮاش از ﺟﻴـﺐﻫـﺎ ﺑﻴـﺮون ﻣـﻰآﻳـﺪ‪ .‬ﺧ‪‬ـﺶ و ﺧ‪‬ـﺶ ﭘﺎﻛـﺖﻫـﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﻋﺮوﻋﺮ ﺑﭽﻪﻫﺎ و ﺧ‪‬ﺮ و ﺧ‪‬ﺮ ﺑﻠﻨﺪﮔﻮ ﻗﺎﻃﻰ ﺷﺪه‪.‬‬

‫‪٢٨‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ـ ﭘﺲ آرﺗﻴﺴﺖ ﻛﻮ؟‬ ‫ـ ﻫﻨﻮز ﻛﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﺷﺮوع ﻧﺸﺪه‪،‬‬ ‫ـ اﺻﻐﺮ! ﻧﺨﻮدﭼﻰﻫﺎ را ﺑﺪه ﺑﺒﻴﻨﻢ!‬ ‫ـ ﻣﻲﺧﻮاي ﺑﺒﻴﻨﻰ ﻳﺎ ﻣﻲﺧﻮاي ﺑﺨﻮري؟‬ ‫»داﻧــﮓ‪ ،‬داﻧــﮓ«! ﭼــﺮت ﻫﻤــﻪ ﭘــﺎره ﺷــﺪ‪ » .‬ﻓــﻴﻠﻢ ﺷــﺮوع ﺷــﺪ‪،‬‬ ‫ﻫـﻴﺲ‪ ،‬ﻫـﻴﺲ«! ﻃﻨـﻴﻦ ﻫـﻴﺲ‪ ،‬ﻫـﻴﺲ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﻪ ﺣــﺎﻟﻰ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‬ ‫ﻛــﻪ ﺷــﺮاﻳﻂ ﺧــﺎرقاﻟﻌــﺎده اﺳــﺖ‪ .‬ﭼﻨــﺪ ﻧﻔــﺮ دوان دوان ﺑﭽــﻪﻫــﺎي‬ ‫»ﻋﺮﻋﺮو« را از ﺳﺎﻟﻦ ﺑﻴﺮون ﻣـﻲﺑﺮﻧـﺪ ﺗـﺎ دﻋـﻮا و ﻛﺘـﻚ ﻛـﺎري ﺑـﻪ راه‬ ‫ﻧﻴﺎﻓﺘــﺪ‪ .‬ﮔــﺮدن ﻛﻠﻔــﺖﺗﺮﻫــﺎ ﭼﻨــﺪ ﺗــﺎ ﻏــﺮ ﻏــﺮ د‪‬ﺑــﺶ ﻧﺜــﺎر »ﭘﭙــﺴﻰ‬ ‫ﻓﺮوش« ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻗـﺪ دﻳـﻼقاش وﺳـﻂ ﺳـﺎﻟﻦ ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﻣﺜـﻞ‬ ‫ﻳﻜﻰ از ﺳﺘﻮنﻫـﺎي ﭼﻬـﻞ ﺳـﺘﻮن اﺻـﻔﻬﺎن اﻳـﻦ ور و آن ور ﻣـﻲرود‪.‬‬ ‫از ﻫﻤﻪ ﻣﺰاﺣﻢﺗـﺮ ﺳـﻴﻨﻰ ﺳـﺎﻧﺪوﻳﭻﻫـﺎي ﭘﭙـﺴﻰﻓـﺮوش اﺳـﺖ‪ .‬ﻳـﻚ‬ ‫ﻣﺘــﺮ ﻋــﺮض و ﺑــﻰاﻏــﺮاق دو ﻣﺘــﺮ ﻃــﻮل اﻳــﻦ ﺳ ـﻴﻨﻰ اﺳــﺖ‪ .‬از درون‬ ‫آن ﻫــﺰار و ﻳــﻚ ﻧــﻮع »ﺷــﻜﻮﻣﺎرس« و ﺳــﺎﻧﺪوﻳﭻ و آب ﻧﺒــﺎت در‬ ‫زاوﻳـﻪﻫــﺎي ﻣﺨﺘﻠــﻒ و ﺑــﻪ ﺟﻬــﺎت ﻣﺨﺘﻠــﻒ آوﻳـﺰاناﻧــﺪ‪ .‬وﻗﺘــﻰ ﻫــﻢ‬ ‫ﺑﺮاي ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﭘـﻮل‪» ،‬ﺣـﻀﺮت ﭘﭙـﺴﻰ« ﻧـﻴﻢ ﻣﺘـﺮ ﺧـﻢ ﻣـﻲﺷـﻮد در‬ ‫اﻳﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﻰ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﻴﻨﻰ ﻛﺬاﺋﻰ را ﻳﺎ ﻣـﻲزﻧـﺪ ﺗـﻮ ﺳـﺮ ﻣﻠـﺖ ﻳـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫ﺳــﺎﻧﺪوﻳﭻﻫــﺎي ﻛﺎﻟﺒــﺎس ﺑــﻪ ﻧﺮﻣــﻰ رﻳ ـﺶ و ﺳــﺒﻴﻞ و ﺳــﺮ و ﮔ ـﻴﺲ‬ ‫ﻣــﺮدم را ﻧــﻮازش ﻣــﻲدﻫــﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻــﺔ ﻣﻄﻠــﺐ‪ ،‬ﺷــﺮاﻳﻂ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑــﻞ‬ ‫ﺗﺤﻤــﻞ اﺳــﺖ‪ ،‬ﺧــﺼﻮﺻﺎً ﻛــﻪ در ﺣــﺎل ﺣﺎﺿــﺮ آرﺗﻴ ـﺴﺖ اﺻــﻠﻲ وارد‬ ‫ﺻــﺤﻨﻪ ﺷــﺪه‪ ،‬و ﻫــﺮ ﻟﺤﻈــﺔ ﻓــﻴﻠﻢ از اﻫﻤﻴــﺖ ﺧــﺎرقاﻟﻌــﺎدهاي‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٢٩‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫***‬ ‫ﺳــﺮ وﺻــﺪاي زﻳ ـﺎدي ﻓــﻀﺎ را ﭘــﺮ ﻛــﺮده‪ ،‬ﺳ ـﻴﺎﻫﻰ ﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ از ﻫﻤــﻪ‬ ‫ﻃﺮف ﺑـﻪ ﺟﺎﻧـﺐ دروازه ﻣـﻲدوﻧـﺪ‪ .‬ﺧـﺎك ﻫﻴﻜـﻞ ﻫﻤـﻪ را ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘـﻪ‪.‬‬ ‫وﻟــﻰ ﻫ ـﻴﭽﻜﺲ ﻧﻤ ـﻲداﻧــﺪ از ﻛــﺪام ﻃــﺮف ﺑﺎﻳ ـﺪ ﺑــﻪ دروازه ﻧﺰدﻳ ـﻚ‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮﻳﺎد آرﺗﻴﺴﺖ اﺻﻠﻲ ﻫﻤﻪ را ﺑﺮ ﺟﺎي ﺧﺸﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ از اﻳﻦ ﻃﺮف!‬‫***‬ ‫ﻫﻴﭽﻮﻗــﺖ ﻓﻜــﺮ ﻧﻜــﺮدهاﻳــﻢ ﻛــﻪ اﻳ ـﻦ ﻫﻤــﻪ ﺳ ـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮ از ﻛﺠــﺎ‬ ‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻫـﻢ ﺑﺮاﻳﻤـﺎن روﺷـﻦ ﻧﻜـﺮده ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﮔـﺮوه اﺻـﻼً‬ ‫ﻛﺎرﺷﺎن ﭼﻴﺴﺖ‪ .‬ﺻﺤﻨﻪﺳـﺎزي‪ ،‬ﭘـﺮ ﻛـﺮدن ﺟﺒﻬـﻪﻫـﺎي ﺟﻨـﮓ‪ ،‬ﭘـﺮ‬ ‫ﻛــﺮدن ﺗﻈــﺎﻫﺮات ﺳﻴﺎﺳــﻰ‪ ،‬وﺳ ـﻴﻠﻪاي ﺑــﺮاي اﺛﺒــﺎت و ﻧــﺸﺎن دادن‬ ‫ﻗــﺪرت ﺣﺎﻛﻤــﺎن روي ﭘــﺮده ﻧﻤــﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺣﺘــﻰ وﺳــﻴﻠﻪاي ﺑــﺮاي ﺑــﻪ‬ ‫ﮔﺮﻳﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻣـﺮدم‪ .‬ﺑـﺮاي ﻫﻤـﻪ اﻳﻨﻜﺎرﻫـﺎ ﻛـﺎرﮔﺮدان اﺣﺘﻴـﺎج ﺑـﻪ‬ ‫ﺳــﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮ دارد‪ .‬اﻳــﻦ ﺳــﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ ﻣــﻲﺗﻮاﻧﻨــﺪ از ﻣﻴــﺎن‬ ‫آرﺗﻴﺴﺖﻫـﺎي ﻗـﺪﻳﻤﻰ ﻫـﻢ اﻧﺘﺨـﺎب ﺑـﺸﻮﻧﺪ‪ .‬آرﺗﻴـﺴﺖﻫـﺎﺋﻰ ﻛـﻪ ﺑـﺮ‬ ‫روي ﭘﺮدة ﺳﻴﻨﻤﺎ از ﻧﻘﺶﻫﺎي ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﺧـﻮد اﺑـﺮاز اﻧﺰﺟـﺎر ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‬ ‫و رﺳﻤﺎً اﻋـﻼم ﻣـﻲدارﻧـﺪ ﻛـﻪ »ﻓﺮﻳـﺐ« ﺧـﻮرده ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬و اﻳﻨﻜـﻪ در‬ ‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ آﻣﺎدهاﻧﺪ ﻛـﻪ در ﻛﻨـﺎر ﺑﻘﻴـﺔ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮﻫﺎ در ﺧـﺪﻣﺖ‬ ‫ﻓــﻴﻠﻢ ﺟﺪﻳــﺪي ﻗــﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧــﺪ‪ .‬اﻳــﻦ ﺳــﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮ اﻫﻤﻴــﺖاش از‬

‫‪٣٠‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫اﻧﻮاع دﻳﮕـﺮ ﺑﻴـﺸﺘﺮ ﻫـﻢ ﻫـﺴﺖ‪ .‬اﻳـﻦ »ﻧـﻮع«‪ ،‬ﻧﻘﻄـﺔ ﻋﻄﻔـﻰ ﺑـﺮاي‬ ‫ﺑﻘﻴﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻴـﺮود و دﻳﮕـﺮان ﻫـﺮ وﻗـﺖ ﻫـﻮس آرﺗﻴـﺴﺖﺑـﺎزي ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﺮﺷﺎن ﻣﻲزﻧـﺪ ﺑـﺎ دﻳـﺪن ﻗﻴﺎﻓـﺔ رﻧﺠـﻮر و زﻫـﻮار در رﻓﺘـﻪ آرﺗﻴـﺴﺖ‬ ‫ﺳﺎﺑﻖ‪ ،‬آﻧﺎً ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻـﺮاﻓﺖ ﻣـﻲاﻓﺘﻨـﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻛﺎرﻫـﺎ آﺧـﺮ و ﻋﺎﻗﺒـﺖ‬ ‫ﻧﺪارد‪ ،‬و ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻴﺎﻫﻰﻟﺸﻜﺮ ﺑﺎﻗﻰ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫داﻧــﮓ داﻧــﮓ! ﻓ ـﻴﻠﻢ ﺷــﺮوع ﺷــﺪ! اﺳــﺒﻰ ﺳــﻔﻴﺪ ﭼــﻮن اﻻغﻫــﺎي‬ ‫ﻗﺒﺮﺳـــﻰ ﻛـــﻪ در ﺗﻈـــﺎﻫﺮات ‪ 21‬آذر در ﻣﻘﺎﺑـــﻞ زوج ﺳـــﻠﻄﻨﺘﻰ رژه‬ ‫ﻣ ـﻲرﻓﺘﻨــﺪ ﺑــﺮ روي ﭘــﺮدة ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﻇــﺎﻫﺮ ﺷــﺪه‪ ،‬از دور ﺑــﻪ ﻃــﺮف‬ ‫ﺳــﺎﻟﻦ ﺳ ـﻴﻨﻤﺎ ﻣ ـﻲدود‪ .‬ﭼﻨــﺪ ﻧﻔــﺮ از ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻴﺎن ﻛــﻪ ﺳــﺮ راﻫــﺶ‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺧﻮدﺷـﺎن را آﻧـﺎً ﻛﻨـﺎر ﻣـﻲﻛـﺸﻨﺪ ﻛـﻪ زﻳـﺮ دﺳـﺖ و ﭘـﺎي‬ ‫اﻳــﻦ ﻳــﺎﺑﻮي زﺑــﺎن ﻧﻔﻬــﻢ ﻟــﻪ ﻧــﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳــﺎﺑﻮ ﻛﻨــﺎر ﭼــﺸﻤﺔ آب‬ ‫ﻣــﻲاﻳــﺴﺘﺪ؛ ﺑــﻪ ﭼــﭗ و راﺳــﺖ ﻧﮕــﺎه ﻣــﻲﻛﻨــﺪ‪ ،‬وﻟــﻰ ﭼﻴــﺰي‬ ‫ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬ﻣﺸﻐﻮل ﺧﻮردن آب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮزﻳﻚ ﻣﻲﻧﻮازد‪:‬‬ ‫ دﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﻢ دﻳﻢ ‪...‬‬‫ﻳﺎﺑﻮ ﻫـﻢ ﻛﻤـﻰ ﻗـﺮ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ ،‬و ﺧـﻮد را ﺑـﺎ ﺗـﺮﻧﻢ ﻣﻮﺳـﻴﻘﻰ ﻫﻤـﺮاه‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬از ﺑـﺎﻻي درﺧـﺖ ﻳـﻚ ﻣـﺮدك ﻧـﺮهﺧـﺮ ﻛـﻪ ﮔﻮﻳـﺎ آرﺗﻴـﺴﺖ‬ ‫اﺻﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﭘﺮد روي ﺳﺮ ﻳـﺎﺑﻮ‪ .‬ﺣﻴـﻮان زﺑـﺎن ﺑـﺴﺘﻪ ﻛـﻪ ﺣـﺴﺎﺑﻰ‬ ‫از اﻳ ـﻦ ﺣﺮﻛــﺖ ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧــﻪ ﻳﻜــﻪ ﺧــﻮرده‪ ،‬ﻋﺮﺑــﺪه ﻛــﺸﺎن ﭘــﺎ ﺑــﻪ‬ ‫ﻓــﺮار ﻣ ـﻲﮔــﺬارد‪ .‬وﻟــﻰ آرﺗﻴ ـﺴﺖ ﺣــﺴﺎﺑﻰ ﻳ ـﺎل و ﮔ ـﻴﺲ ﻃــﺮف را‬ ‫ﭼــﺴﺒﻴﺪه‪ ،‬و دﻳﮕــﺮ ﻳـﺎﺑﻮ اﻣﻜــﺎن ﻓــﺮار ﻧــﺪارد‪ .‬ﻳـﺎﺑﻮ از ﻫﻤــﺎن راﻫــﻰ‬

‫‪٣١‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻛﻪ آﻣـﺪه دوان دوان ﺑـﺎز ﻣـﻲﮔـﺮدد‪ ،‬ﺑـﺎ ﻳـﻚ اﺧـﺘﻼف‪ :‬ﺣـﺎل ﻳﻜـﻰ‬ ‫ﻫﻢ ﺳﻮارش ﺷﺪه ﻛـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﻫﻤـﺎن آرﺗﻴـﺴﺖ اﺻـﻠﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻫﻴﺠـﺎن‬ ‫ﺻــﻨﻒﻫــﺎي ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻲ را ﺑــﻪ ﻟــﺮزه در آورده‪ .‬از دﻳـﺪن اﻳـﻦ ﺻــﺤﻨﺔ‬ ‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻧــﻪ ﻧﻔــﺲ در ﺳ ـﻴﻨﺔ ﻫﻤــﻪ ﺣــﺒﺲ ﺷــﺪه‪ .‬ﻛــﺎرﮔﺮدان ﻫــﻢ ﺑــﺎ‬ ‫ﻳــﻚ ﮔــﺎري ﺷﻜــﺴﺘﻪ دﻧﺒــﺎل ﻳــﺎﺑﻮ ﻣــﻲراﻧــﺪ‪ ،‬و از ﻛﻮﭼــﻚﺗــﺮﻳﻦ‬ ‫ﺣﺮﻛﺎت اﻳﻦ ﺣﻴﻮان ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻬﻴـﻪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻳـﺎﺑﻮي ﺑﻴﭽـﺎره ﺑـﻪ ﻫ‪‬ـﻦ و‬ ‫ﻫ‪‬ﻦ اﻓﺘﺎده‪ ،‬ﻛﻒ ﺑـﻪ دﻫـﺎن آورده و ﻣـﻲاﻳـﺴﺘﺪ‪ .‬آرﺗﻴـﺴﺖ ﻛـﻪ ﻳـﻚ‬ ‫ﻟﺒﺎس ﻛـﺎﺑﻮﺋﻰ ﺑـﻪ ﺗـﻦ دارد ﺑـﺎ ﻳـﻚ رﺷـﺘﻪ ﻃﻨـﺎب ﺑـﻪ ﺣﻴـﻮان زﺑـﺎن‬ ‫ﺑــﺴﺘﻪ ﺣــﺎﻟﻰ ﻣـﻲﻛﻨــﺪ ﻛــﻪ دوران آزادي و آزادﮔــﻰ ﺑــﻪ ﺳــﺮ آﻣــﺪه و‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ در ﺧﺪﻣﺖ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑـﺸﺮي ﻗـﺮار ﮔﻴـﺮد‪ .‬ﻳـﺎﺑﻮ ﻫـﻢ ﮔﺮﻳـﻪﻛﻨـﺎن‬ ‫ﺳﺮش را ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻣﻲآورد ﻛـﻪ آرﺗﻴـﺴﺖ اﻓـﺴﺎر را ﺑـﺮ ﮔـﺮدهاش ﻣﺤﻜـﻢ‬ ‫ﻛﻨــﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻴﺎن »ﻫــﺎي ﻫــﺎي« ﻣـﻲﮔﺮﻳﻨــﺪ‪ .‬دﺧﺘﺮﻫــﺎي دمﺑﺨــﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﺨﺖﺷـﺎن ﭼـﺸﻢ ﺑـﻪ ﻣـﺮاﺣﻢ اﻟﻬـﻰ دارﻧـﺪ‬ ‫در دل ﻓﺮﻳــﺎد ﻣــﻲزﻧﻨــﺪ‪» :‬ﭼــﺮا ﻫــﻴﭽﻜﺲ ﺑــﺪاد اﻳــﻦ ﺑــﺪﺑﺨﺖ‬ ‫ﻧﻤﻲرﺳﺪ‪ «.‬ﻣﺮدان ﻗﻠﻨـﺪر و ﻗﻠﭽﻤـﺎق ﻛـﻪ از دﻳـﺪن اﻳـﻦ ﺻـﺤﻨﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻳــﺎد ﻛــﺸﻴﺪهﻫــﺎ و ﻟﮕــﺪﻫﺎﺋﻰ ﻛــﻪ ﺧﻮدﺷــﺎن در ﺟــﻮاﻧﻰ ﺧــﻮردهاﻧــﺪ‬ ‫ﻣﻲاﻓﺘﻨـﺪ‪ ،‬در دل ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪» :‬اﮔـﺮ دم دﺳـﺖ ﻣـﻦ ﺑﻴـﺎد ﭼـﺸﻤﺎي‬ ‫اﻳ ـﻦ آرﺗﻴــﺴﺖ رو در ﻣ ـﻲآورم‪ «.‬ﭘﻴ ـﺮزنﻫــﺎي ﺑﻴﭽــﺎره در دل ﺑــﺮاي‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﺿﻌﻴﻔﻰ ﻛـﻪ ﻣﺤﻜـﻮم ﺑـﻪ ﺑﺮدﮔـﻰ ﺷـﺪه اﺷـﻚ ﻣـﻲرﻳﺰﻧـﺪ‬ ‫و در دل ﺑــﺮاي آراﻣــﺶ روﺣــﺶ دﻋــﺎ ﻣ ـﻲﺧﻮاﻧﻨــﺪ‪ .‬در اﻳ ـﻦ ﻣﻴ ـﺎن‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺳﺒﺤﺎناﻟﻬﻰ ﺑـﺎ ﭼـﺸﻤﺎﻧﻰ ﻧﺎﻓـﺬ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺻـﺤﻨﻪ ﺧﻴـﺮه ﻣﺎﻧـﺪه‪.‬‬ ‫در دل ﮔـــﺎوﭼﺮان را ﺗﺤـــﺴﻴﻦ ﻣـــﻲﻛﻨـــﺪ‪» :‬اﻳﻨـ ـﺮا ﻣـ ـﻲﮔﻮﻳﻨـــﺪ‬ ‫ﻋــﻀﻮﮔﻴﺮي ﻣــﺆﺛﺮ!« آرﺗﻴ ـﺴﺖ ﺑــﻪ ﻫﻤــﺮاه ﻳ ـﺎﺑﻮي ﺳــﻔﻴﺪ ﻛــﻪ اﻳﻨــﻚ‬

‫‪٣٢‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻛــﺎﻣﻼً در ﭼﻨﮕــﺎﻟﺶ اﺳـﻴﺮ ﺷــﺪه ﺑــﻪ ﺗﺎﺧــﺖ ﺑــﻪ ﺳــﻮي دﺷــﺖﻫــﺎ ﭘــﺮ‬ ‫ﻋﻠﻒ ﻣﻲﺗﺎزد‪ .‬ﻣﻮزﻳﻚ ﻣﻲﻧﻮازد‪:‬‬ ‫ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ دﻳﺮﻳﻢ‪ .‬ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ‪...‬‬‫از ﺷــﻤﺎ ﭼــﻪ ﭘﻨﻬــﺎن ﻳــﺎﺑﻮ ﻫــﻢ ﻳــﻮاش ﻳــﻮاش ﮔﻮﻳــﺎ از اﻳــﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣــﻪ‬ ‫ﺧﻮﺷﺶ آﻣﺪه‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ زﻳﺮِ ﻟﺐ ﻗـﺴﻤﺖ »ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎي« آﻫﻨـﮓ‬ ‫ﻣﺘﻦ ﻓـﻴﻠﻢ را زﻣﺰﻣـﻪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻛـﺎرﮔﺮدان ﻫـﻢ ﻧـﺎﻣﺮدي ﻧﻤـﻲﻛﻨـﺪ‪،‬‬ ‫وﻗﺘﻰ آﻫﻨﮓ ﺑﻪ »ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ« ﻣـﻲرﺳـﺪ‪ ،‬دورﺑـﻴﻦ زوم ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‬ ‫روي ﺻــﻮرت ﻳـﺎﺑﻮي ﺑـﺪﺑﺨﺖ‪ .‬ﻫﻤﻬﻤ ـﺔ ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻴﺎن ﺑــﺎﻻ ﻣـﻲﮔﻴ ـﺮد‪.‬‬ ‫وﻟــﻰ ﭼــﻪ ﻣ ـﻲﺗــﻮان ﻛــﺮد؟ ﻛــﺎرﮔﺮدان اﺳــﺖ و ﻳــﺎﺑﻮ! و از دﺳــﺖ‬ ‫ﻫــﻴﭽﻜﺲ ﻛــﺎري ﺑــﺮ ﻧﻤـﻲآﻳـﺪ‪ .‬ﭼﻨــﺪ ﻧﻔــﺮ آﻧـﺎً »ﻣﺎﻧﻴﻔــﺴﺘﻰ« ﺑــﺮاي‬ ‫ﻣﺒــﺎرزه ﺑــﺎ اﺳــﺘﺜﻤﺎر ﻳـﺎﺑﻮ ﺑــﻪ اﻣــﻀﺎء ﻣـﻲرﺳــﺎﻧﻨﺪ و ﺷــﺒﺎﻧﻪ در ﺳــﺎﻟﻦ‬ ‫ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻛـﺮده و ﺗﻮزﻳـﻊ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﭼﻨـﺪ ﻧﻔـﺮ دﻳﮕـﺮ ﺑـﺎ ﻗﻬـﺮ و ﺧـﺸﻢ‬ ‫دﺳــﺖ زن و ﺑﭽــﻪ را ﮔﺮﻓﺘــﻪ ﺑــﻪ ﻋﻨــﻮان اﻋﺘــﺮاض ﺑــﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧــﻪ‬ ‫ﺑﻬــﺮهﻛــﺸﻰﻫــﺎ در ﺻــﺤﻨﺔ ﻧﻤﺎﻳــﺸﺎت‪ ،‬ﺳــﺎﻟﻦ را ﺗــﺮك ﻣــﻲﻛﻨﻨــﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﻰ ﺑﻘﻴﻪ ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬و ﻫـﺮ وﻗـﺖ آﻫﻨـﮓ‪ ‬ﻣـﺘﻦ ﺑـﻪ ﺗـﺎ »ﺗـﺎ ﺗـﺎ‬ ‫ﺗﺎ ﺗﺎ« ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺻﺪا ﺑﺎ ﻳﺎﺑﻮي ﺳﻔﻴﺪ زﻳﺮ ﻟﺐ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‪:‬‬ ‫ـ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ!‬ ‫ﻫﻤﻬﺔ »ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ« ﺳـﺎﻟﻦ را ﻓـﺮا ﮔﺮﻓﺘـﻪ‪ .‬ﺳـﻢﻫـﺎي ﭘﺮﻗـﺪرت‪ ‬ﻳـﺎﺑﻮ‬ ‫ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ و ﻓﺮﻳﺎد »ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ« ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﺗﻤﺎﺷـﺎﭼﻴﺎن را ﺑـﺎ‬

‫‪٣٣‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻳﺎﺑﻮ ﻫﻤﺮاه ﻛﺮده‪ .‬ﺑـﻪ ﺗـﺪرﻳﺞ ﺳـﻢﻫـﺎي ﺗﻤﺎﺷـﺎﭼﻴﺎن و ﻳـﺎلﻫﺎﻳـﺸﺎن‬ ‫ﻫــﻢ در ﻣ ـﻲآﻳ ـﺪ‪ ،‬و اﻧﮕــﺎر ﻛــﻪ ﻫــﺮ ﻛــﺪامﺷــﺎن ﻳ ـﻚ آرﺗﻴ ـﺴﺖ روي‬ ‫ﺳﺮﺷﺎن داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ اداي ﻳـﺎﺑﻮي ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ را در ﻣـﻲآورﻧـﺪ‪ .‬ﮔـﺮد‬ ‫و ﺧــﺎك زﻳــﺎدي ﻓــﻀﺎي ﺳــﺎﻟﻦ ﺳــﻴﻨﻤﺎ را ﮔﺮﻓﺘــﻪ‪ .‬ﺗﻤﺎﺷــﺎﭼﻴﺎن ﺑــﺎ‬ ‫ﻗﺪرت و ﺳﻤﺎﺟﺖ از ﻳـﺎﺑﻮ ﭘﻴـﺮوي ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ و در ﻋـﺮض ﭼﻨـﺪ ﺛﺎﻧﻴـﻪ‬ ‫ﻫﻤﮕﻰ ﺑﻪ ﺗﺎﺧـﺖ ﺑـﻪ ﻃـﺮف ﭘـﺮدة ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﻣـﻲدوﻧـﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬ ‫ﻳﺎﺑﻮي زﻳﺒﺎ و ﺳﻔﻴﺪ رﻧﮓ در ﭘﻬﻨﺔ دﺷﺖ ﺑـﻪ ﭼـﺮا و »ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ«‬ ‫ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳـﺎﻟﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺧـﺎﻟﻰ ﺷـﺪه‪ .‬ﻓﻘـﻂ ﭘﭙـﺴﻰ ﻓـﺮوش و‬ ‫ﺳــﺒﺤﺎناﻟﻬــﻰ در ﺳــﺎﻟﻦ ﺑــﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧــﺪهاﻧــﺪ ﻛــﻪ زﻳﺮﭼــﺸﻤﻰ ﻣﻮاﻇــﺐ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻧﺪ! اﺻﻼً »ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ« ﻧﻤـﻲﺧﻮاﻧﻨـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻧـﻮع ﻓـﻴﻠﻢﻫـﺎ‬ ‫ﻳـﻚ ﺣــﺴﻦ دارد‪ ،‬و آن اﻳﻨﻜــﻪ دﺳــﺖ ﺧﺒــﺮﭼﻴﻦﻫــﺎي ﺳــﺎواك را رو‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﻰ ﻓـﻴﻠﻢ ﻫﻤﭽﻨـﺎن اداﻣـﻪ دارد‪» :‬ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ ﺗـﺎ ‪ !«...‬ﮔـﺎوﭼﺮاﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻘﺶ آرﺗﻴﺴﺖ را ﺑﻪ ﻋﻬـﺪه ﮔﺮﻓﺘـﻪ آﻧـﺎً ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣـﻲرﺳـﺪ‬ ‫ﻛــﻪ از ﺳــﻴﺎﻫﻲﻟــﺸﻜﺮﻫﺎي ﺣﺎﺿــﺮ در ﺻــﺤﻨﻪ ﻣــﻲﺑﺎﻳــﺪ اﺳــﺘﻔﺎدة‬ ‫ﺑﻴــﺸﺘﺮي ﺑــﻪ ﻋﻤــﻞ آورد‪ .‬از اﻳﻨــﺮو از ﻛــﺎرﮔﺮدان ﻣــﻲﺧﻮاﻫــﺪ ﻛــﻪ‬ ‫ﻣﻘــﺪار ﺑﻴــﺸﺘﺮي ﻃﻨــﺎب و ﭘــﺎﻻن در اﺧﺘﻴــﺎر او ﺑﮕــﺬارد‪ .‬اﻟﺒﺘــﻪ‬ ‫ﻛــﺎرﮔﺮدان از اﻳـﻦ ﻧﻤﺎﻳـﺸﺎت زﻳـﺎد راﺿــﻰ ﻧﻴـﺴﺖ‪ ،‬وﻟــﻰ ﺑــﺮاي آﻧﻜــﻪ‬ ‫دل آرﺗﻴﺴﺖ را ﻧﺸﻜﻨﺪ ﺑـﻪ درﺑـﺎن اﺳـﺘﻮدﻳﻮ دﺳـﺘﻮر ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ دو‬ ‫ﺳﻪ ﻫﺰار ﻣﺘـﺮ ﻃﻨـﺎب اﺿـﺎﻓﻪ در اﺧﺘﻴـﺎر آرﺗﻴـﺴﺖ اﺻـﻠﻲ ﻗـﺮار دﻫـﺪ‪.‬‬ ‫اﻳــﺸﺎن ﻫــﻢ ﻛــﻪ ﮔﻮﻳـﺎ در اﻣــﻮر رﺳـﻴﺪﮔﻰ ﺑــﻪ ﮔﻠــﻪﻫــﺎي دام و ﻃﻴـﻮر‬ ‫ﺗﺨــﺼﺺ داﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷ ـﻨﺪ‪ ،‬آﻧ ـﺎً ﻫﻤــﻪ را ﺟﻤــﻊ ﻛــﺮده و ﮔــﺮوه ﺑﻨــﺪي‬

‫‪٣٤‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﺮوه‪ ،‬ﮔـﺮوه ﺧﻮدﺷـﺎن ﻣـﻲآﻳﻨـﺪ ﺟﻠـﻮ و آرﺗﻴـﺴﺖ اﻓـﺴﺎر‬ ‫را ﻣــﻲاﻧــﺪازد دور ﮔــﺮدنﺷــﺎن‪ .‬اﮔــﺮ ﻫــﻢ ﻛــﺴﻰ ﺷــﻜﺎﻳﺖ ﻛــﺮد‬ ‫ﻣ ـﻲدﻫﻨ ـﺪ او را ﺑــﻪ دﺳــﺖ ﺑﻘﻴ ـﺔ ﺳــﻴﺎﻫﻲﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ ﺗــﺎ ﺣــﺎﻟﺶ را ﺟــﺎ‬ ‫ﺑﻴﺎورﻧــﺪ‪ .‬ﻛــﺎرﮔﺮدان ﻛــﻪ از ﻗــﺪرت و ﻣﻬــﺎرت اﻳ ـﻦ اﺳــﻮة ﺟــﺴﺎرت و‬ ‫ﺷــﻬﺎﻣﺖ دﻫــﺎﻧﺶ ﺑــﻪ اﻧــﺪازه دروازه ﻗــﺰوﻳﻦ ﺧﻮدﻣــﺎن ﺑــﺎز ﻣﺎﻧــﺪه ﺑــﻪ‬ ‫ﺗﻬﻴ ـﻪ ﻛﻨﻨــﺪﮔﺎن ﭘﻴ ـﺸﻨﻬﺎد ﻣ ـﻲﻛﻨــﺪ ﻛــﻪ آرﺗﻴ ـﺴﺖ ﺟــﺎي او را ﻫــﻢ‬ ‫ﺑﮕﻴـــﺮد و ﺧـــﻮدش ﻣـــﻲرود در ﻛﻨـــﺎر ﺗﻤﺎﺷـــﺎﭼﻴﺎن در ﺳـــﺎﻟﻦ‬ ‫ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻓـﻴﻠﻢ ﺑـﺮاي او‪‬ﻟـﻴﻦ و آﺧـﺮﻳﻦ ﺑـﺎر در ﻫﻤـﻴﻦ ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﺑـﻪ ﻧﻤـﺎﻳﺶ‬ ‫در آﻣـــﺪ‪ .‬از دوﺳـــﺘﺪاران ﺧـــﻮاﻫﺶ ﻣــﻲﻛﻨــﻴﻢ ﻣـــﺰاﺣﻢ ﻧـــﺸﻮﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻧﻤــﺎﻳﺶ آن ﺗﻜــﺮار ﻧﺨﻮاﻫــﺪ ﺷــﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨــﻰ ﻣﻤﻜــﻦ اﺳــﺖ ﺗﻜــﺮار ﺷــﻮد‬ ‫وﻟﻰ ﻫﺮ دﻓﻌﻪ ﺑـﻪ ﻧـﻮﻋﻰ ﻣﺘﻔـﺎوت ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪ ،‬اﻣﻜـﺎن ﭘـﻴﺶﺑﻴﻨـﻰ‬ ‫ﻫﻢ اﺻﻼً وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫***‬ ‫ﭼﻘﺪر ﺣﻮﺻﻠﻪام ﺳﺮ رﻓﺘﻪ‪ .‬اﻳـﻦ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮﻫﺎ ﻫـﻢ ﻛـﻪ اﮔـﺮ ﺳـﺮ و‬ ‫ﺻــﺪايﺷــﺎن ﺑﻠﻨــﺪ ﺷــﻮد ﻣـﻲﺧﻮاﻫﻨــﺪ ﺑــﺎ وراﺟــﻰ ﮔــﻮشﻣــﺎن را ﻛــﺮ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ اﺻـﻼً اﻳـﻦ ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟـﺸﻜﺮﻫﺎ را ﺑـﻪ ﺣـﺎل‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﮕـﺬارﻳﻢ‪ .‬اﻣـﺮوز ﺳـﺎﻋﺖ ﭼﻬـﺎر ﺑﻌـﺪ از ﻇﻬـﺮ اﺳـﺖ‪ ،‬و ﺑـﺎ‬ ‫دﻳﺮوز ﺳـﺎﻋﺖ ﭼﻬـﺎر ﺑﻌـﺪازﻇﻬﺮ ﻫـﻴﭻ ﺗﻔـﺎوﺗﻰ ﻧـﺪارد‪ .‬ﻓـﺮدا ﺳـﺎﻋﺖ‬ ‫ﭼﻬــﺎر ﺑﻌــﺪ از ﻇﻬــﺮ ﻫــﻢ ﺑــﻪ اﺣﺘﻤــﺎل زﻳ ـﺎد ﻫﻤﻴﻨﻄــﻮر ﺧﻮاﻫــﺪ ﺑــﻮد‪.‬‬

‫‪٣٥‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫ﺳـﻴﺎﻫﻰﻟــﺸﻜﺮﻫﺎ دﺳــﺘﻪ دﺳــﺘﻪ ﺑــﻪ ﺧﺎﻧــﻪﻫــﺎيﺷــﺎن ﺑــﺎز ﻣـﻲﮔﺮدﻧــﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻟﻦ ﺧـﺎﻟﻰ ﺷـﺪه‪ .‬ﭘﭙـﺴﻰ ﻓـﺮوش ﺳـﻴﻨﻰ ﻋﻈـﻴﻢ و ﺧـﺎﻟﻰ ﺧـﻮد را‬ ‫در ﮔﻮﺷﻪاي ﺑـﻪ دﻳـﻮار ﺗﻜﻴـﻪ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ ،‬و ﺑـﺎ ﻳـﻚ ﺳـﻜﺔ دوزاريِ ﻧـﻮ‬ ‫ﻛــﻪ از ﺟﻴــﺐ در آورده ﺑــﻪ ﻃــﺮف ﺗﻠﻔــﻦ ﻋﻤــﻮﻣﻰِ آﻧــﺴﻮي ﺧﻴﺎﺑــﺎن‬ ‫ﻣﻲدود‪.‬‬ ‫ﻣﻮزﻳﻚ ﺣﺰنآوري ﻛـﻪ از ﺑﻠﻨـﺪﮔﻮيِ ﻟﻜﻨﺘـﻰ ﺳـﺎﻟﻦ ﭘﺨـﺶ ﻣـﻲﺷـﻮد‬ ‫ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻛﺴﺎﻟﺖآورﺗﺮ ﺷـﺪه‪ .‬ﭼـﺮاغﻫـﺎي ﻛـﻢ ﻧـﻮر ﺑـﺮ ﻣﺨﻤـﻞﻫـﺎي‬ ‫ﻣﻨﺪرس در و دﻳـﻮار اﺷـﻜﺎل ﻋﺠﻴـﺐ و وﻫـﻢآوري ﺗﺮﺳـﻴﻢ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﻛ ـﻒ‪ ‬ﺳــﺎﻟﻦ را ﻟﺤــﺎﻓﻰ ﺿــﺨﻴﻢ از ﭘﻮﺳــﺖ ﺗﺨﻤــﻪ و ﭘــﺴﺘﻪ ﭘﻮﺷــﺎﻧﺪه‪.‬‬ ‫ﺟﻬﺎن ﻓﻜـﺴﻨﻰ اﻳـﻦ ﺳـﻴﻨﻤﺎ دﺳـﺖﻫـﺎﺋﻰ ﻧـﺎﻣﺮﺋﻰ دارد‪ ،‬و زﺑـﺎﻧﻲ ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﺮﻣﻲ ﻳﻚ ﻣﺎر ﻛﻪ زﻣﺰﻣﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫ـ ﺑﻴﺎ! ﺑﻴﺎ! ﺑـﻪ دﻧﻴـﺎي ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﭘـﺎي ﺑﮕـﺬار! ﻣﮕـﺮ ﻣـﻲﺷـﻮد در ﻓـﻴﻠﻢ‬ ‫زﻧﺪﮔﻰ ﻧﻜـﺮد؟ آرﺗﻴـﺴﺖ ﻣـﻲﻣﻴـﺮد‪ ،‬ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﻫﺮﮔـﺰ‪ .‬ﻓـﻴﻠﻢ از اﻳـﻦ‬ ‫ﻗﺸﻨﮓﺗﺮ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ رﻧﮓ ﺑﻬﺘﺮ ﺑـﺎ آرﺗﻴـﺴﺖﻫـﺎي زﻳﺒـﺎﺗﺮ ﺣﺘـﻰ ﺑـﺎ‬ ‫ﻋﻄﺮ ﺑﻬﺘﺮ‪ ،‬و ﺑﺎ »واﻗﻌﻴﺎﺗﻲ« ﺷﻴﺮﻳﻦﺗﺮ‪.‬‬ ‫ﺳﻢِ ﺳﺘﻮراﻧﻰ ﻛﻪ ﺷـﺎدﻣﺎﻧﻪ از ﺳـﻴﻨﻤﺎ ﺑـﻪ داﻣـﺎن واﻗﻌﻴـﺖ دوﻳﺪﻧـﺪ ﺑـﺮ‬ ‫ﻟﺤﺎف‪ ‬ﺿـﺨﻴﻢِ ﭘﻮﺳـﺖ ﺗﺨﻤـﻪ ﺷـﻴﺎرﻫﺎﺋﻰ ﻋﻤﻴـﻖ ﺑـﺮ ﺟـﺎي ﮔﺬاﺷـﺘﻪ‪.‬‬ ‫دﻗــﺎﻳﻘﻰ ﺑﻌــﺪ ﺟﺎروﻛــﺸﻰ ﭘﻴـﺮ و ﻓﺮﺗــﻮت در آﺳــﺘﺎﻧﺔ ﻳﻜــﻰ از درﻫــﺎي‬ ‫ورودي ﻇﺎﻫﺮ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ‪ .‬روﭘﻮﺷـﻰ ﺳـﭙﻴﺪ ﺑـﺮ ﺗـﻦ دارد‪ ،‬و دﺳـﺘﺔ‬ ‫ﻗﻄــﻮر ﺟــﺎروي ﺑﻠﻨــﺪ ﺧــﻮد را ﻣﺤﻜــﻢ در دﺳــﺖ ﺧﻮاﻫــﺪ ﻓــﺸﺮد‪ .‬ﺑــﺎ‬

‫‪٣٦‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺳﺎﻣﺎن‬

‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‬

‫دﻗﺖ ﺟـﺎرو را ﺑـﺮ زﻣـﻴﻦ ﺧﻮاﻫـﺪ ﻛـﺸﻴﺪ و ﺻـﺪاي ﺧ‪‬ـﺮ و ﺧـﺮِ ﺟـﺎرو‬ ‫در ﻫﻤﻬﻤﺔ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰِ ﮔﻨـﮓ‪ ‬ﺳـﺎﻟﻦ ﮔـﻢ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ‪ .‬ﻫـﺮ از ﮔـﺎه ﺑـﺎ‬ ‫ﭼــﺸﻤﺎﻧﻰ ﻣﺘــﻮﺣﺶ ﺑــﻪ اﻃــﺮاف ﻧﮕــﺎه ﻣــﻲﻛﻨــﺪ‪ ،‬ﮔﻮﻳ ـﺎ ﻣ ـﻲﭘﺮﺳــﺪ‪:‬‬ ‫»ﻣﺮدﻣـــﺎن در اﻳﻨﺠـــﺎ ﭼـــﻪ دﻳﺪﻧـــﺪ؟« از دﻳـــﺪن آﻧﭽـــﻪ دﻳﮕـــﺮان‬ ‫ﻣــﻲﺑﻴﻨﻨــﺪ و ﻫــﺮ روز ﺑــﻪ وﺿــﻮح از ﺗﺠﺮﺑــﺔ آن ﺧــﻮد را ﻣﺤــﺮوم‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬وﺣﺸﺖ ﻛـﺮده‪ .‬از ﺧـﻮد ﻣـﻲﭘﺮﺳـﺪ‪» :‬ﻓـﻴﻠﻢ ﺗﻤـﺎم ﺷـﺪه؟«‬ ‫آراﻣــﺶِ ﺗﻨﻬــﺎﺋﻰ او را ﻓﻘــﻂ ﻧﺎﻟــﻪﻫــﺎي ﻣﺤــﺰون ﺑﻠﻨــﺪﮔﻮي ﺧــﺮاب‬ ‫ﺳــﻴﻨﻤﺎ ﺑــﺮ ﻫــﻢ ﻣــﻲزﻧــﺪ‪ .‬وﻟــﻲ ﺻــﺪاﺋﻲ ﮔﻨــﮓ ﻧﻴــﺰ ﻫﻨــﻮز در ﺳــﺎﻟﻦ‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬ ‫‪ -‬ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ‪ ...‬ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ‪ ...‬ﺗﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ‪...‬‬

‫‪٣٧‬‬