Risk Return

Risk and Return

ชานนท์ ชิงชยานุรักษ์ คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เนื้อหา • แนวคิดเบื้องต้นเกีย่ วกับผลตอบแทนและความเสี่ยง • คำานวณหาอัตราผลตอบแทน (Expected Return) • การวัดความเสี่ยง (Risk Measurement) โดยคำานวณจาก ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน • สัมประสิทธิ์ความแปรปรวน (Coefficient of Variation) • ความเสี่ยงแบบเป็นระบบและแบบไม่เป็นระบบ (Systematic/ Unsystematic Risk)

การลงทุน (Investment) การลงทุน (Investment) การที่ธุรกิจได้จา่ ยเงินทุนออกไปเพื่อกิจกรรมหนึ่งในวันนี้ โดยธุรกิจหวัง “ผลตอบแทน”จากกิจกรรมในวันข้างหน้า วัตถุประสงค์ในการลงทุน การชะลอการบริโภคหรือใช้จา่ ยในปัจจุบัน ซึ่งเป็นการเพิ่มพูนความมั่งคั่งของเราเพื่อหวังว่าเราสามารถบริโภค หรือใช้จา่ ยได้มากขึ้นในอนาคตและได้รบั ความพอใจกว่า

ผลตอบแทน (RETURN) เราสามารถวัดผลตอบแทนในรูปของ ???

ผลตอบแทน (RETURN) • แนวคิดนักการเงินในการพิจารณาผลตอบแทนจะมุ่งเน้นถึง กระแสเงินสด ที่เกิดจากการลงทุนนั้น ๆ ไม่ใช่กำาไรทางบัญชี

“Cash, Not Profits, is King …”

ผลตอบแทน (RETURN) • ผลประโยชน์ทพี่ ึงจะได้รบั จากการลงทุนที่ทำาให้ส่วนของผู้ลงทุนมีมูลค่าเพิ่ มขึ้น ผลตอบแทน

= เงินสดรับปลายงวด – เงินลงทุนต้นงวด

อัตราผลตอบแทน = เงินสดรับปลายงวด – เงินลงทุนต้นงวด x 100 เงินลงทุนต้นงวด

ผลตอบแทน (RETURN) Ex. นาย A ลงทุนเริม่ ต้น 100,000 บาท ตอนต้นปี สิ้นปีได้รับ เงินสดกลับคืนมาจากการลงทุนนี้ 110,000 บาท ผลตอบแทน อัตราผลตอบแทน

= ??? = ???

ผลตอบแทน (RETURN) Ex. นาย A ลงทุนเริม่ ต้น 100,000 บาท ตอนต้นปี สิ้นปีได้รับ เงินสดกลับคืนมาจากการลงทุนนี้ 110,000 บาท ผลตอบแทน อัตราผลตอบแทน

= 110,000 – 100,000 = 10,000 บาท = 110,000 – 100,000 x 100 = 10% 100,000

• ในกรณี การลงทุนอาจมีการรับเงินสดในระหว่างปี และสามารถตีราคามูลค่าของการลงทุนในวันสิ้นงวดได้

ผลตอบแทน (RETURN) อัตราผลตอบแทน = (เงินสดรับปลายงวด – เงินลงทุนต้นงวด) + เงินสดรับระหว่างงวด x 100 เงินลงทุนต้นงวด

จากตัวอย่างเดิม สมมติว่าในระหว่างปีผู้ลงทุนได้รับเงินคืน

5,000 บาท หาอัตราผลตอบแทนได้ ???

ผลตอบแทน (RETURN) ผลตอบแทนจากการลงทุนประเภทต่าง ๆ – ลงทุนในหุน้ สามัญและหน่วยลงทุน – ลงทุนในหุน้ กู้ – ลงทุนในโครงการต่าง ๆ

ผลตอบแทน (RETURN) ผลตอบแทนจากการลงทุนในหุ้นสามัญ :

• ซื้อหุ้นสามัญของบริษัท ABC จำากัดเมื่อต้นปีที่ราคา 100 บาท ปลายปีได้รับเงินปันผล 5 บาท หลังจากนั้น ขายหุน้ ไปได้ราคา 120 บาท อัตราผลตอบแทนจากการลงทุนในหุ้นสามัญ ของ ABC เป็นเท่าไร ???

ผลตอบแทน (RETURN) ผลตอบแทนจากการลงทุนในหุ้นสามัญ :

• ซื้อหุ้นสามัญของบริษัท ABC จำากัดเมื่อต้นปีที่ราคา 100 บาท ปลายปีได้รับเงินปันผล 5 บาท หลังจากนั้น ขายหุน้ ไปได้ราคา 120 บาท อัตราผลตอบแทน = เงินปันผล + (ราคาขาย - ราคาซื้อ) ราคาซื้อ

ผลตอบแทน (RETURN) ผลตอบแทนจากการลงทุนในหุ้นกู้ :

• ซื้อหุ้นกู้ของบริษัท XYZ จำากัดเมื่อต้นปีที่ราคา 95 บาท ปลายปีได้รับดอกเบี้ย 7 บาท หลังจากนั้นขายหุ้นกู้ ไปได้ราคา 97 บาท อัตราผลตอบแทนจากการลงทุนในหุ้นกู้ ของ XYZ เป็นเท่าไร ???

ผลตอบแทน (RETURN) ผลตอบแทนจากการลงทุนในหุ้นกู้ :

• ซื้อหุ้นกู้ของบริษัท XYZ จำากัดเมื่อต้นปีที่ราคา 95 บาท ปลายปีได้รับดอกเบี้ย 7 บาท หลังจากนั้นขายหุ้นกู้ ไปได้ราคา 97 บาท อัตราผลตอบแทน = ดอกเบีย ้ รับ + (ราคาขาย - ราคาซ้ือ) ราคาซ้ือ

Expected Return & Uncertainty ผลตอบแทน

ที่คาดว่าจะได้รบั เนื่องจากผลของการลงทุน เป็นเรือ่ งที่จะเกิดในอนาคต ดังนั้น การลงทุน ต้องพิจารณาถึง

(Expected Return) ความไม่แน่นอน ของผลตอบแทนดังกล่าว (Uncertainty)

ความเสี่ยง (RISK) ความไม่แน่นอน (Uncertainty) – ความไม่รวู้ ่าจะเกิดอะไรขึ้นในอนาคตแน่ ความเสี่ยง (Risk) – อัตราของความไม่แน่นอนว่ามีมากน้อยเพียงใด

ทัศนคติที่มีต่อความเสี่ยง (Risk Attitude) กลัวความเสี่ยง Expected Return

เฉย ๆ กับความเสี่ยง รักความเสี่ยง Risk

x1

x2

การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment)

ในการประเมินความเสี่ยงอย่างง่ายสามารถทำาโดย - การวิเคราะห์ความอ่อนไหว (Sensitivity Analysis) สินทรัพย์ A เงินลงทุนเริ่มแรก 10,000บาท อัตราผลตอบแทนต่อปี pessimistic 13% most likely 15% optimistic 17% พิสัย (range) 4%

สินทรัพย์ B 10,000บาท 7% 15% 23% 16%

การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment)

ในความเป็นจริงเหตุการณ์ 3 ระดับมีโอกาสเกิดไม่เท่ากัน - การแจกแจงความน่าจะเป็น (Probability distributions) สินทรัพย์ A สินทรัพย์ B เงินลงทุนเริ่มแรก 10,000บาท 10,000บาท อัตราผลตอบแทนต่อปี pessimistic (25%) 13% 7% most likely (50%) 15% 15% optimistic (25%) 17% 23% พิสัย (range) 4% 16%

การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment) Range B Range A

0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0

0

5

10

15

20

25

การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment)

ข้อจำากัดของการใช้พิกัด Range Z Range Y Range X

0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0

0

5

10

15

20

25

การวัดความเสี่ยง (Risk Measurement) การวัดความเสี่ยง หรือ การวัดการกระจายหรือความผันผวนของผลตอบแทนที่เกิดขึ้นว่าห่า งจากค่าที่คาดหวังไว้อย่างไร นอกเหนือจากการประเมินความเสี่ยงจากการวัดพิสัยแล้ว วิธที ี่นิยมใช้วัดความเสี่ยงและเหมาะสมที่สุด คือ การหาค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ( , SD ,Standard Deviation)

การวัดความเสี่ยง (Risk Measurement) การหาค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

σ= R= Ri = Pi =

N =

∑ (R − R ) i

2

( Pi )

อัตราผลตอบแทนที่คาดหวัง อัตราผลตอบแทนสำาหรับความเป็นไปได้ที่เกิดขึ้น ความน่าจะเป็นของผลตอบแทนที่เกิดขึ้น จำานวนรวมของความเป็นไปได้

อัตราผลตอบแทนที่คาดหวัง (Expected Risk of Return, R )

อัตราผลตอบแทนที่คาดว่าจะได้รับในอนาคตโดยที่ยังมี ความไม่แน่นอนของเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น

Expected Rate of Return = ∑ (Probability of Return) (Possible Return) n

i =1 n

R

= ∑ (Ri) (Pi) i =1

ผลที่ เป ็นไป ได้ ความ น่าจ ะเป็ อัต ราผล ตอบแท มูล ค่ าถ่วง นำำา ห น Pi น นักPi Ri Ri x สิน ทร ัพ ย์ A pessimistic most likely optimistic

.25 .50 .25

13% 15% 17%

R

1.0

3.25% 7.50% 4.25% = 15.00%

สิน ทร ัพ ย์ B pessimistic

.25

7%

1.75%

most likely

.50

15%

7.50%

optimistic

.25

23%

5.75%

1.0

R

= 15.00%

การวัดความเสี่ยง (Risk Measurement) การหาค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

σ= R= Ri = Pi =

N =

∑ (R − R ) i

2

( Pi )

อัตราผลตอบแทนที่คาดหวัง อัตราผลตอบแทนสำาหรับความเป็นไปได้ที่เกิดขึ้น ความน่าจะเป็นของผลตอบแทนที่เกิดขึ้น จำานวนรวมของความเป็นไปได้

สินทรัพย์ A ผลที เ่ ป็นไ ปไ ด้ (i) 1 2 3

Ri

R

13 15 17

15% 15% 15%

Ri − R ( Ri − R )

-2% 0% 2%

4% 0% 4%

2

Pi

Pi ( Ri − R ) 2

.25 .50 .25

1% 0% 1% 2%

2 ( R − R ) ( Pi ) ∑ i

σ=

∑ (R − R ) i

2

( Pi ) = 2 = 1.41%

สินทรัพย์ B ผลที เ่ ป็นไ ปไ ด้ (i) 1 2 3

Ri

R

7 15 23

15% 15% 15%

Ri − R ( Ri − R )

-8% 0% 8%

64% 0% 64%

2

Pi

Pi ( Ri − R ) 2

.25 .50 .25

16% 0% 16% 32%

2 ( R − R ) ( Pi ) ∑ i

σ=

∑ (R − R ) i

2

( Pi ) = 32 = 5.66%

การวัดความเสี่ยง (Risk Measurement) ขั้นที่ 1 ขั้นที่ 2 ขั้นที่ 3 ขั้นที่ 4 ขั้นที่ 5 ขั้นที่ 6

คำานวณหาค่าผลตอบแทนที่คาดหวัง คำานวณหาค่าส่วนที่เบี่ยงเบนของเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นแต่ละกรณี กับผลตอบแทนทีค่ าดหวัง ยกกำาลังสองส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของแต่ละเหตุการณ์ ถ่วงนำ้าหนักส่วนเบี่ยงเบนยกกำาลังสองที่คำานวณได้จากขั้นที่ 3 ด้วยความน่าจะเป็นของแต่ละเหตุการณ์ รวมค่าถ่วงนำ้าหนักที่คำานวณได้จาก ขั้นที่ 4 ค่าที่ได้ คือ ความแปรปรวน ถอดรากทีส่ องของผลที่ได้จากขั้นที่ 5 จะได้คา่ ส่วนเบีย่ งเบน มาตรฐาน

Probability distribution สิน ทร ัพ ย์ A

สิน ทร ัพ ย์ B -15

อั ตราผ ลต อบแท น (%) 0

15

30

สินทรัพย์ ใดมีความเสี่ยงมากกว่ากัน ???

Risk and a single investment

Consider 2 possible investments: • Investment in Treasury bill which is a government security that mature in 90 days and promise to pay an annual of 6% • Investment in the stock of local company which the estimate of the annual returns will be Probability of Occurrence 10 % 20% 40% 20% 10%

Rate of Return on Investment -10% 5% 15% 25% 40%

Risk and a single investment 1.0 Treasury bill Stock of local company

0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 -10%

5%

15%

25%

40%

Measuring Risk Probability of Occurrence 10 % 20% 40% 20% 10%

Rate of Return on Investment -10% 5% 15% 25% 40%

return : k = (.10)(-10%) + (.20)(5%) + (.40)(15%) + (.10)(40%) = 15 % 1/2 2 2 ( -10% 15%) (.10) + ( 5% 15%) (.20) = 12.85% risk : SD = + ( 15% - 15%)2(.40) + ( 25% 15%)2(.20) + ( 40% - 15%)2(.10)

Risk Averse plc: Expected Return & Standard Deviation expected return standard deviation Project 1 Project 2 Project 3 Project 4 Project 5

16 20 26 12 26

0 0 24.7 12 49.8

Make a decision which project would be selected ? 30

Expected Return (%)

25

Project 2 Project 1

20 15 10

Project 5

Project 3 Project 4

5 0 0

10

20

30

Standard deviation (Risk)

40

50

Make a decision which line would be selected ? I1 or I2 ? And why ? I3 or I4 ? 30

Expected Return (%)

I1

25 20

I2

15 10 5

I3

0 0

I4 10

20

30

Standard deviation (Risk)

40

50

Make a decision which project would be selected ? 30

Expected Return (%)

25

Project 2 Project 1

20 15 10

Project 3

Project 5

Project 4

5 0 0

10

20

30

40

Standard deviation (Risk)

50

สัมประสิทธิ์ความแปรปรวน (Coefficient of Variation) • เพื่อปรับขนาดผลตอบแทนให้สามารถเปรียบเทียบกันได้ จึงนำาเอาส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานหารด้วยอัตราผลตอบแทนที่คาดห วังค่าที่ได้ คือ สัมประสิทธิค์ วามแปรปรวน (Coefficient of Variation หรือ CV) • ตัวอย่าง ผลการคำานวณอัตราผลตอบแทนที่คาดหวัง และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของโครงการ A และโครงการ B สรุปได้ดังนี้

โครงการ A B

R

SD

20% 25%

30% 35%

สัมประสิทธิ์ความแปรปรวน (Coefficient of Variation) โครงการ A,

CV = 1.5

โครงการ B,

CV = 1.4

สัมประสิทธิ์ความแปรปรวนเป็นการวัดความเสี่ยงต่อหนึ่งหน่วยขอ งผลตอบแทนที่คาดหวัง เมื่อสัมประสิทธิ์ความแปรปรวนสูงโอกาสความเสี่ยงจากการลงทุนจ ะสูงตามไปด้วย

ประเภทของความเสี่ยง • ความเสี่ยงที่เป็นระบบ (systematic risk, undiversifiable risk, market risk, macro risk)

• ความเสี่ยงที่ไม่เป็นระบบ

(unsystematic risk, diversifiable risk, specific risk, micro risk)

ความเสี่ยงทั้งสองประเภทต่างกันอย่างไร ???

ความเสี่ยงทีไ่ ม่เป็นระบบ • ความเสีย่ งที่ไม่ได้เกิดโดยสภาพแวดล้อมรวม เป็นความเสี่ยงเฉพาะตัว ได้แก่ • ความเสี่ยงในการดำาเนินธุรกิจ (business risk) • ความเสี่ยงทางการเงิน (financial risk)

ความเสี่ยงทีไ่ ม่เป็นระบบ ความเสีย่ งในการดำาเนินธุรกิจ (business risk) • เป็นความเสี่ยงเกี่ยวกับกระแสเงินสดรับและจ่ายที่เกิด ขึน้ จริงไม่เป็นไปตามทีค่ าดไว้

ความเสี่ยงทีไ่ ม่เป็นระบบ ความเสีย่ งในการดำาเนินธุรกิจ (business risk)

• ความไม่แน่นอนของ กระแสเงินสดรับ • ภาวะการแข่งขัน • การคาดคะเนที่เกี่ยวกับคู่แข่ง • ราคาขายและยอดขายที่แตกต่างจากการประมาณไว้

ความเสี่ยงทีไ่ ม่เป็นระบบ ความเสีย่ งในการดำาเนินธุรกิจ (business risk)

• ความไม่แน่นอนของ กระแสเงินสดจ่าย • การไม่สามารถควบคุมต้นทุนการดำาเนินงาน • ต้นทุนคงที่ (fixed cost) • ต้นทุนผันแปร (variable cost)

ความเสี่ยงทีไ่ ม่เป็นระบบ ความเสีย่ งในการดำาเนินธุรกิจ (business risk) • เป็นความเสี่ยงเกี่ยวกับกระแสเงินสดรับและจ่ายที่เกิด ขึน้ จริงไม่เป็นไปตามทีค่ าดไว้ • เกิดจาก “ความเสี่ยงทางด้านการขายประกอบกับความเสีย่ งทา งด้านการดำาเนินงาน” เป็นหลัก ทำาให้กระแสเงินสดที่คาดว่าจะได้รับไม่เป็นไปตามที่ค

ความเสี่ยงทีไ่ ม่เป็นระบบ ความเสีย่ งทางการเงิน (financial risk) • เป็นความเสี่ยงทีเ่ กี่ยวข้องกับการที่ธุรกิจจัดหาเงินมาใ ช้ในการดำาเนินงาน • เงินทุนจากเจ้าของ • เงินทุนจากเจ้าหนี้

• การกู้ยืมก่อให้เกิดภาระผูกพัน (obligation) ในการชำาระคืนดอกเบี้ยและเงินต้น

ความเสี่ยงที่เป็นระบบ • ความเสี่ยงที่ เกิดจากระบบโดยรวม เช่น ภาวะเศรษฐกิจ การเมือง สังคม ซึง่ เป็นสิ่งที่ไม่มีใครสามารถหลีกเลี่ยง หรือไม่มีใครสามารถควบคุมได้ • ทุกคนได้รบั ผลกระทบจากความผันผวนของเหตุการณ์เหล่า นี้ แต่ว่าผลกระทบที่เกิดขึ้นกับแต่ละหน่วยธุรกิจ หรือกับแต่ละบุคคลนัน้ อาจจะมีความรุนแรงไม่เท่ากัน • การวัดผลกระทบนี้ ก็คือการวัดปริมาณความเสีย่ งที่เป็นระบบ (ซึ่งมักจะรูจ้ ักกันทั่วไปว่า เบต้า (β))

ความเสี่ยงที่เป็นระบบ • ความผันผวนในอัตราแลกเปลี่ยน (Exchange rate risk) • ความผันผวนในอัตราดอกเบี้ย (Interest rate risk) • ความผันผวนในราคาสินค้า วัตถุดบิ (Commodities price risk)

• ความผันผวนในเหตุการณ์ทางการเมือง (Political risk) • ความผันผวนในเหตุการณ์ทางสังคม (Social risk)

ลำาดับของการจัดการความเสี่ยงทั้งสอง • ต้อง diversify ก่อน เพราะไม่มีต้นทุนเพิ่ม “ don’t put all of your eggs in one basket” • จากนั้น ถ้าต้องการลดปริมาณความเสีย่ งที่เป็นระบบ จึงจะทำาการประกันความเสี่ยง หรือ hedge ซึง่ มีต้นทุนในการจัดการ

สรุป • แนวคิดเบื้องต้นเกี่ยวกับผลตอบแทนและความเสี่ยง • คำานวณหาอัตราผลตอบแทน (Expected Return) • การวัดความเสี่ยง (Risk Measurement) โดยคำานวณจาก ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน • สัมประสิทธิ์ความแปรปรวน (Coefficient of Variation) • ความเสี่ยงแบบเป็นระบบและแบบไม่เป็นระบบ (Systematic/ Unsystematic Risk)

Reference • • • •

อ.สุจรรย์พินธ์ สุวรรณพันธ์, การเงินธุรกิจ 1 อ.สิริเกียรติ รัชชุศานติ, การเงินธุรกิจ 1 สุมาลี จิวะมิตร, การบริหารการเงิน 1 Keown, Martin, Petty, Financial Management Principles and Application