Ris

RIS (Remote Installation Service)

Çok fazla bilgisayarın bulunduğu ortamlarda işletim sistemi kurulumu , Administratorlar için bir kabusa dönüşebilir. Her bilgisayarın bulunduğu yere tek tek gidilerek CD yerleştirilmesi ve kurulum sırasında sorulan sorulara cevap verilmesi gerekir....Bir şirkette farklı katlarda ,100 den fazla bilgisayara işletim sistemi kurulumu yapıldığını düşünebiliyor musunuz? Administratorların iş yükü bilgisayar sayısı arttıkca daha da fazlalaşacaktır.

İntellimirror teknolojisiyle ,Windows 2000 ile beraber, işletim sistemlerinin uzaktan kurulma imkanıda gelmiştir. RIS teknolojisi ile administratorlar , aynı anda yüzlerce bilgisayara merkezi bir yerden kurulum yapabilirler. RIS kurulumunun uygulanabilmesi için merkezi bir Server bilgisayarda bazı servislerin kurulu olması, aynı zamanda kurulum yapılacak bilgisayarların da bazı teknolojileri desteklemesi gereklidir. Donanım gereksinimleri Server bilgisayar • Pentium veya Pentium II 166 MHz (200 MHz veya daha hızlı işlemci önerilir) • En az 64 MB Ram . Active Directory, DHCP, ve DNS yüklü ise ,en az RAM 128 MB •

2 GB hard disk RIS kurulum alanı

•

10 or 100 mbps network adapter kartı

Kullanıcı bilgisayar •

Pentium 166MHz veya daha hızlı işlemci

•

En az 32 MB Ram

1

•

800 MB hard disk alanı

•

PCI Plug and Play network adapter card

•

PXE-destekleyen BIOS .99Cveya sonrası

RIS ‘te kullanılan teknoloji ve servisler:

Bu teknolojinin kullanılabilmesi için hem sunucu bilgisayar tarafında , hem de kullanıcı bilgisayarlar tarafında bazı teknolojilere ve servislere gereksinim vardır. Bunlar;

Sunucu tarafında gerekli olan Servisler: 1- DNS (Domain Name Service) 2- DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) 3- AD (Active Directory)

Teknolojiler: 4- BINL (Boot Information Negotiation Layer ) 5- TFTPD (Trivial File Transfer Protocol Daemon) 6- SIS (Single Instance Store)

1-DNS : RIS server domain işlemleri sırasında Active Directory’ye yardım için DNS ‘e güvenir. 2-DHCP: RIS kurulumu yapılacak kullanıcı bilgisayar , networke bağlandığı anda ilk yapacağı işlem kendine bir IP almak olacaktır. IP dağıtım işlemini de DHCP sağlar.

2

3-AD: Networkdeki hem kullanıcı bilgisayar hesaplarının, hem de RIS Server bilgisayar hesabının tutulduğu yer Active Directory’dir. 4-BINL: BINL servisi, server bilgisayara RIS ‘in kurulumu sırasında otomatik olarak eklenir. BINL servisi kullanıcı bilgisayardan gelen isteğe cevap vermekten, kullanıcı bilgisayarın Active Directory ‘de RIS için izninin olup olmadığını kontrol etmekten sorumludur. 5-TFTPD: Kullanıcı bilgisayar ve Server bilgisayar arasındaki dosya transferi bu TFTPD protokolü üzerinden gerçekleşir. Kurulum sırasında Client Installation Wizard ın başlatılması sağlanır. 6-SIS: Server tarafında olan bu servis sayesinde, RIS kurulumunda 32 kb’tan büyük olan dosyalar ortak olarak kullanılır. Kurulum sırasında ortak dosyaya rastlandığı zaman, SIS o dosyanın bulunduğu yere yönlendirme yapar. Birden fazla işletim sistemi kurulumu varsa, (mesela satış departmanı ve IT bölümleri farklı ayarlı işletim sistemi yğklenecek) SIS sayesinde aynı dosyaların ortak kullanılması ve fazla yer işgal etmesi engellenmiş olur.

Başarılı bir RIS kurulumu için ; 3 servisin ;(DNS, DHCP, AD) Network ortamında bulunması, RIS server üzerinde 2 ayrı partition olması , RIS Volume NTFS formatlanmış ve üzerinde minimum 800MB-1GB lık yer olması gereklidir.

RIS:

Uzaktan kurulum için Network ortamında olması gereken servisler ve teknolojiler sayesinde kullanıcı bilgisayarlar bazı aşamalardan geçerek , aynı anda diğer kullanıcı bilgisayarlarla beraber kurulum yapabilirler. Bu aşamalar aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi gerçekleşir:

3

1-Kullanıcı bilgisayar kendine en yakın DHCP den IP adresi alır. Aynı zamanda ortamdaki RIS Serverın IP adres bilgisini de alır. 2- RIS Server’a kendi GUID (Globally Unique Identifier) bilgisini gönderir. BINL teknolojisi kullanıcı bilgisayarın GUID ‘sini kullanarak AD den kullanıcı hesaplarını kontrol eder. 3-Kullanıcı hesabı AD de RIS kurulumu için izinli bulunuyorsa, RIS Server ile bağlantı kurulur. Eğer istenildiği zaman “ Do not respond to unknown client computers” seçilmedi ise network ortamında Active Directory directory servise ‘e bakılmadan isteğe cevap verilir. Kullanıcı bilgisayarda TFTPD ile CIW(Client Installation Wizard) çalışır. CIW kullanıcı tarafındaki kullanıcı arabiriminin görülmesini sağlar. 4-AD den GPO ‘ya göre kurulum kısaıtlamaları kontrol edilir. Ortamda farklı işletim sistemleri olabilir. Farklı departmanlara farklı kurulum yapma yetkisi verilmiş ise bu aşamada kontrol edilir. 5-RIS den kurulum isteği mesajı gönderilir 6-Kurulum gerçekleşir.

4

1 . RIS Server kurulumu:

RIS için gerekli olan servisler ve RIS’in aşamalarına değindikten sonra , kurulumun nasıl gerçekleştiğine göz atalım.

Server’da RIS kurulum penceresine ulaşmak için : Start > Settings > Control Panel > Add/Remove Programs > Add/Remove Components

RIS kurulumu için “Next” butonuna basıyoruz. Yükleme işlemi bittikten sonra bilgisayarı yeniden başlatıyoruz.

5

2 . RIS Yapılandırılması: Şimdi sıra RIS ayarlarını yapmaya geldi. Start > Run “Risetup” yazarak RIS yapılandırma penceresini açalım.

Kurulum yapılacak işletim sisteminin yerini ve klasör ismini seçiyoruz. Default olarak klasör ismi “RemoteInstall” dur. Bu klasörün sistemin bulunduğu partitiondan farklı bir partitionda yer alması zorunludur.

6

RIS server kurulumu biter bitmez servis verip veremeyeceğini belirleriz.

7

Bu penceredeki “Respond to client computers requesting service”(bu servisi isteyen kullanıcılara cevap ver)’ seçenegini seçerseniz bu RIS server kurulum biter bitmez kullanıcıdan gelen isteklere cevap verecektir. Eğer RIS server’ın kullanıcılara hemen yanıt vermesini istemiyorsanız bu seçeneği seçmeyin. Kurulum bittikten sonra bu ayarları değiştirebiliriz. Eğer bu seçeneği seçmişsek bu seçeneğin hemen altındaki “ Do not respond to unknown client computers”(bilinmeyen kullanıcı bilgisayarlara cevap verme) seçeneği de aktif hale gelecektir. Bu seçenek ile RIS server ,Active Directory içinde önceden tanımlanmış ve hesabı oluşturulmuş bilgisayarlara hizmet verecektir. Bu seçeneği seçmezsek, RIS server istekte bulunan tüm bilgisayarlara cevap verecektir. Kurulum dosyalarının nerede yer aldığı bilgisini girin. Örneğimizde işletim sistemi dosyaları CD den kopyalanacaktır.

8

Kullanıcı bilgisayarlarda işletim sistemi dosyalarının C: nin altında hangi isimle yeralacağını belirleriz. Hazır olarak gelen “Windows” klasör ismini değiştirmemeniz önerilir.

9

Daha sonra kurulumlar arasında hangi işletim sistemi olduğunu hatırlatacak isim ve açıklamayı girelim.

Next’e bastığımızda yükleme başlayacaktır.

10

3 . DHCP de RIS’in yetkilendirilmesinin yapılması: RIS teknolojisini kullanmadan önce tüm DHCP ayarlarımız doğru yapılmalı ve DHCP server netwokteki istemcilere IP adresi dağıtabilecek şekilde yapılandırılmış olmalıdır. Kullanıcı bilgisayar networke bağlandığı anda DHCP den IP adresi alır, bununla beraber RIS serverın IP adresini de ister.

DHCP yetkilendirilmesi için; Start > Administrative tools > DHCP DHCP sağ mouse tıklayarak “Manage authorized servers” seçeriz.

11

Karşımıza gelen pencereye RIS yüklü olan bilgisayarın IP adresini yazarak yetkilendirme yaptırırız.

Regional Settings (Bölgesel Ayarlar) ‘ı standart ayarlarında bırakmayı unutmayın. Eğer dil ayarları İngilizceden Türkçeye çevrilmiş ise hata verecek, kurulum devam etmeyecektir.

4. RIS yönetimi : RIS yönetimi için mmc (microsoft management console) konsolu yoktur. Yönetimi ancak Active Directory ‘i açarak (Enterprise Admin veya Domain Admin olmak gerekiyor) RIS yüklü olan makinenin özelliklerine tıklayarak yaparız.

12

RIS yüklü olan bilgisayarın özelliklerine girdiğimizde karşımıza aşağıdaki gibi bir pencere gelir:

Hatırlayacağımız gibi karşımıza gelen penceredeki ayarları kurulum sırasında da görmüştük. RIS kurulumu sırasındaki ayarları , kurulum bittikten sonra burdan değiştirebiliriz.

Advanced Settings seçtiğimizde RIS ‘e yüklü olan tüm işletim sistemleri kurulumlarını veya cevap dosyalarını görebilir, ekleyebiliriz.

13

5 . Active Directory’de GPO ayarı:

RIS kullanıcılar için yaratılan GPO da ayarları “enable” yapmak gereklidir. GPO edit > User Configuration > Windows Settings > Remote Installation Service

14

6 . RIS kısıtlamaları için:

RIS server’a birden fazla işletim sistemi kopyaladıysak, farklı kullanıcılara göre kısıtlamalar yapabiliriz. Örneğin satış bölümündeki kullanıcılar sadece XP satis kurulumunu yapabilir. Bunun için; My computer > E: (RIS klasörünün bulunduğu bölüm) > Remote Install > Setup > English > Images > Windowsatis (hangi kullanıcıya hangi yükleme yapılacaksa ona göre seçim yapılır) > i386 > templates klasörünü açalım.

15

Templates klasörü Security penceresinden bu kurulumu yapacak olan kullanıcıları veya grupları ekleriz.

16

RIS kısıtlamalarını yapabileceğimiz bir yer daha vardır. Active Directory > RIS server yüklü makina(sağ tık) > Properties > Remote install > Advanced Settings > Image > Kurulum Kısıtlama yapacağımız işletim sistemini seçerek özelliklerine girelim. “Permission” butonuna tıklayıp, karşımıza gelecek olan “security” penceresinden de kıstlamaları ayarlayabiliriz.

7 . Cevap dosyası: RIS kurulumu sırasında cevap dosyası da otomatik olarak “ristndrd.sif” ismiyle My computer > E: (RIS klasörünün bulunduğu bölüm) > Remote Install > 17

Setup > English > Images > Windows > i386 > templates klasörününe kaydedilir. Serial Key’in de sorulmaması için bu dosyaya ProductID satırını eklemeliyiz. Stırı ekledikten sonra dosyayı kaydedip kapatırız.

CIW(Client Installation Wizard) :

Server tarafındaki olayları gördük, kullanıcı bilgisayar tarafında neler oluyor acaba? Bilgisayar Bios’undan Network’ü Boot sıralamasının başına getirelim. Bilgisayar başlatıldıktan sonra F12 basmamız istenecektir (F12 ye basarak Networkden boot etmesi kullanıcı bilgisayarın BIOS’U PXE teknolojisini destekliyorsa mümkündür) .

Bilgisayarı başlattıktan sonra aşağıdaki gibi bir ekran karşınıza gelecektir. F12’ ye basmanız istendiğinde basarak kurulum işlemini de başlatmış oluruz.

18

Kurulum için yetkili olan kullanıcı ismi ve şifresini yazarak kuruluma devam edelim.

İsim ve şifre kontrolu yapıldıktan ve onaylandıktan sonra karşımıza aşağıdaki gibi bir ekran gelecektir. 19

Automatic Setup: Unattended kurulum başlatılacaktır. Kullanıcıya hiçbir soru sormadan yükleme yapılır. Costum Setup: Bilgisayar ismi veya AD ‘deki yeri yeniden girilir. Restart a Previous Setup Attempt: Kurulum sırasında aksilik çıkıp ve kurulum tamamlanmadıysa bu seçenek seçilebilir. Bir önceki copyalanan dosyalar yeniden kopyalanmaz Maintenance and Troubleshooting: Kurlum başlamadan önce 3rd party programların ayar yaptırmasına izin verir.

Eğer RIS Serverda birden fazla kurulum varsa , ekranda diğer işletim sistemleri seçeneği de çıkacaktır.

Harddiskimizdeki tüm verilerin silineceği ile ilgili uyarı mesajı karşımıza çıkar, “enter” tıklayarak devam edelim.

20

Bilgisayar hesabı ve GUID bilgilerini onayladıktan sonra kurulum başlar.

Eğer örneğimizdeki gibi, X kullanıcısı Xpsatis işletim sistemini yüklemeye yetkili değil ise aşağıdaki gibi uyarı mesajıyla karşılaşırız. Yükleme işlemi gerçekleşmez. Kullanıcı yetkilerini belirlemek için Active Directory’den ayar yapmalıyız. Yukarda RIS kısıtlamaları başlığında bu konuya değinmiştik.

21

RIprep (Remote Installation Preperation) :

RIS kurulumu yapılacak olan işletim sistemi 2 şekilde yüklenebilir:

1-CD tabanlı kurulumun aynısıdır, kaynak dosyalar RIS servera kopyalanır. 2-Riprep imaj yaratarak...Riprep’de işletim sisteminin tüm ayarlarını değiştirerek, veya üzerine program ekleyerek özelleştirebiliriz.

RIprep imaj alma seçeneği ile herhangi bir işletim sisteminin üzerindeki tüm ayarlarla veya programlarla beraber imajının alınması ve uzaktan kurulumu sağlanır. Herhangi bir test bilgisayar seçilerek işletim sistemi kurulur, ve üzerindeki tüm ayarlar yapılır, programlar yüklenir. Daha sonra ise test makinenin imajı(3rd party programla- örneğin Norton Ghost programı) alınır.

Bu konuya ilerde farklı bir makalede değineceğim 

Pre-Boot eXecution Environment (PXE) teknolojisi:

22

Kullanıcı bilgisayarlarda PXE teknolojisi destekli ortamın olması gereklidir. Bu teknoloji sayesinde sistem Bios’undaki boot sırasına göre bilgisayar networkden boot edebilir. Bilgisayar başlatıldığında PXE destekli ethernet kartı sayesinde DHCP ile iletişime geçer ve IP adresi alır. Ayrıca DHCP den RIS serverın IP adresini de öğrenir. RIS Serverla bağlantı kurulduğu anda “F12” ye basılması için uyarı mesajı ardından , Client Installation Wizard (kullanıcı yükleme sihirbazı) ekrana gelir.

Eğer bilgisayarda PXE destekli olan network kartı yoksa, Microsoft ,Administrator’lara bu görevi yapacak olan ,( Remote Boot Floppy Generator (RBFG)) ,bir disket yaratma imkanı sunar. Bu disketi oluşturmak için kullanacağımız RBFG.exe RIS server da bulunur. Ancak bu da sınırlı sayıdaki Ethernet kartları içindir. RIS kurulumu sırasında bilgisayar başlatılmadan once disket sürücüye yerleştirilir ve disketten başlatılması sağlanır.

RBFG oluşturmak : 1.

RIS Serverda , \RIS_serverismi\REMINST\admin\i386\ klasörünü açıp, "rbfg.exe" dosyasını çalıştırırız.

2.

Boş bir disket yerleştirip, ve "Create Disk"’i tıklarız.

RBFG kullanılabilen ethernet kartları listesi: 3 Com Network Adapters 3c900 (Combo and TP0) 3c900B (Combo, FL, TPC, TP0) 3c905 (T4 and TX) 3c905B (Combo, TX, FX) AMD Network Adapters AMD PCNet and Fast PC Net Compaq Network Adapters Netflex 100 (NetIntelligent II) Netflex 110 (NetIntelligent III) Digital Equipment Corporation (DEC) Network Adapters DE 450 DE 500 23

Hewlett-Packard Network Adapters HP Deskdirect 10/100 TX Intel Corporation Network Adapters Intel Pro 10+ Intel Pro 100+ Intel Pro 100B (including the E100 series) SMC Network Adapters SMC 8432 SMC 9332 SMC 9432

24