Proizvodnja I Organizacija

1

UVOD

Da budem Menadžer Proizvodnje možda će bude moja sledeća profesija. Mi znamo da proizvodnja je temelj ljudskog napretka na ekonmskom kontestu. Da znam kako upravljati proizvodnjom ja treba da studiram,da čitam mnogo knjiga,da analiziram mnogo slučajeva proizvodnje kako u Opšinu Preševo tako i u okruženju. Ali ja da bi završio uspešno ovaj rad studiraću i čitaću ,tako da bi ove znanje bi mi pomogao da znam gde treba intervenisati da bi ima preduzeće što više profita,i da uposli što više ljudi i tako lančano i ekonomski stanatard u opštini bi se poboljšao. Kad završim ovaj rad možda ću razumeti ko je problem što momentalno većina od Fabrike u opštini Preševo ne rade i gde je bio problem što one su bankrotirale (išle su u stečaj).

Iskreno se nadam!

2

I.

MENADŽMENT PROIZVODNJE

I.1 DEFINICIJA O MENADŽMENTU PROIZVODNJE U literature postoje brojne definicije. Najveći broj tih definicija promoviše stav da pod Menadžmentom Proizvodnje treba podrazumevati process obavljanja aktivnosti koje su vezane, trnsformaciju inputa u autput. Konkretnije rečeno pod menadžmentom proizvodnje podrazumeva se menadžment koji je usmenren na: • Angažovanje Inputa • Transformaciju Inputa u Autput i • Realizacija Autputa (realizaciju proizvoda ili usluga) I.2 KARAKTERISTIKE PROCESA MENADŽMENTA PROIZVODNJE Proces menadžmenta proizvodnje sastoji se od sledećih koraka: 1.Definisanje operativnih ciljeva,strategija i planova 2.Stvaranje organizacionih prdpostavki za realizaciju operativnih ciljeva,strategija i planova. 3.Preduzimanje aktivnosti koje su neophodne za realizaciju operativni ciljeva,strategija i planova. 4.Kontrolisanje tekućih procesa i rezultata.

II.

DEFINICIJA PROIZVODNJE

Jedan od operativnih ciljeva je I proizvodnja,znači što bolje da funkcioniše sistem proizvodnje. Za potrošnju je nužno osigurati dobra i usluge u procesu proizvodnje Proizvodnja predstavlja proces kombiniranja proizvodnih faktora s ciljem stvaranja proizvoda namenjenih zadovoljenju ljudskih potreba Odnos između proizvodnje i njenih pretpostavki,odnosno outputa i inputa naziva se funkcija proizvodnje

3

Q=f(L, K, N) pri čemu je Q- veličina outputa, L- količina rada, K- količina kapitala i N- količina prirodnih resursa Poznavanje funkcije proizvodnje je nužno za utvrđivanje ukupnog, graničnog i prosečnog proizvoda. Ukupni proizvod (TP) predstavlja ukupnu količinu dobara i usluga izraženu u fizičkim jedinicama što se prikazuje se grafičkim krivuljom koja polazi od ishodišta i raste po opadajućoj stopi u odnosu na povećanje inputa Granični proizvod (MP) predstavlja dodatni proizvod koji je nastao povećanjem inputa za jednu jedinicu uz pretpostavku da su drugi inputi ostali nepromjenjeni Stoga razlikujemo Granični proizvod rada (MPL), Granični proizvod kapitala (MPK) i Granični proizvod zemlje (MPN) Granični proizvod rada (MPL), pokazuje promenu ukupnog proizvoda ako se količina rada promeni za jednu jedinicu pod pretpostavkom da ostali faktori ostanu nepromenjeni Granični proizvod kapitala (MPK) pokazuje promenu ukupnog proizvoda ako se količina kapitala promeni za jednu jedinicu pod pretpostavkom da ostali faktori ostanu nepromenjeni Granični proizvod zemlje (MPN) pokazuje promenu ukupnog proizvoda ako se količina resursa promeni za jednu jedinicu pod pretpostavkom da ostali faktori ostanu nepromenjeni Zbog delovanja zakona opadajućih graničnih prinosa svaka dodatna jedinica inputa daje sve manji granični proizvod pa je stoga krivulja graničnog proizvoda opadajuća i negativnog nagiba Prosečni proizvod predstavlja ukupni proizvod po jedinici varijabilnog outputa u početnoj fazi proizvodnje u pravilu raste ali nakon točke u kojoj je jednak veličini graničnog proizvoda pokazuje tendenciju pada.

4

Ukupni, granični i prosečni proizvod

5

Ukoliko se povećaju svi inputi zajedno, promena ukupnog proizvoda ekonomijom razmera. Ako se ukupni proizvod poveća razmerno promenama svih inputa, konstantnoj ekonomiji razmera. Ako se ukupni proizvod poveća po stopi manjoj od stope porasta govorimo o opadajućoj ekonomiji razmera. Ako se ukupni proizvod povećava po stopi većoj od stope porasta dolazi do rastuće ekonomije razmera.

će biti u skladu s tada govorimo o korištenih inputa korištenih inputa

Ekonomija razmera neposredno deluje na kretanje produktivnosti. Pod produktivnošću se podrazumeva odnos između ukupnog proizvoda i ponderiranog proseka inputa. Produktivnost može biti ukupna i faktorska Kod faktorske produktivnosti razlikujemo produktivnost rada koja se izražava količinom proizvodnje po jedinici rada i produktivnost kapitala koja izražava količinu proizvodnje po jedinici kapitala. Proizvodnja ovisi i o vremenu pa je posmatramo na kratki i dugi rok. Kratki rok se definira kao razdoblje u kojem poduzeća mogu prilagoditi proizvodnju menjanjem varijabilnih faktora proizvodnje kao što su rad i sirovine, ali ne i fiksnih faktora proizvodnje. Dugi rok se definira kao razdoblje koje je dovoljno dugačko da bi se svi faktori proizvodnje mogli prilagoditi -> na dugi rok ne postoje fiksni faktori proizvodnje. Svaka promena tehnike proizvodnje izaziva tehnološke promene. One omogućuju veću proizvodnju starih proizvoda uz istu ili manju količinu inputa usavršavanjem proizvodnog procesa, odnosno uvođenjem novih proizvoda. Javlja se kao inovacija procesa proizvodnje i kao inovacija proizvoda. Inovacija proizvoda se javlja kad se na tržište uvede novi ili poboljšani proizvod. Tehnološke promene pomiču krivulju ukupnog proizvoda prema gore U tržišnim ekonomijama u pravilu nije moguće tehnološko nazadovanje jer se inferiorne tehnologije zamenjuju superiornijima. U tržišnoj ekonomiji se proizvodnja organizira u poduzećima kao temeljnim jedinicama svake privrede. U njima se proizvodnja organizira zbog postizanja veće efikasnosti masovne proizvodnje, zbog lakšeg pribavljanja proizvodnih inputa i financijskih sredstava i menadžmenta. Produzeća se prema veličini dele na mala, srednja i velika. Kao kriterijum podele poduzeća po veličini uzima se obim proizvodnje, veličina ukupnog prihoda,broj zaposlenih itd.

6

Prednost malih i srednjih poduzeća je u njihovoj fleksibilnosti, a nedostatak je u nemogućnosti pribavljanja većih financijskih sredstava. U velikim poduzećima je obrnuta situacija te su teško prilagodljiva naglim tržišnim promenama. S obzirom na vlasništvo poduzeća mogu biti u osobnom vlasništvu, partnerska i korporacije

III. Trajanje proizvodnog ciklusa Kao karakteristike procesa menadžmenta proizvodnje je i definisanje planova i strategije o trajanju proizvodnog ciklusa. Proizvodni ciklus obuhvata vremenski period od početka do izrade jedne količine proizvoda pa do potpunog završetka. Vremensko trajanje proizvodnog ciklusa može se podeliti na: proizvodno i neproizvodno vreme. Pod proizvodnim vremenom obuhvaćeni su svi vremenski delovi proizvodnog ciklusa koji su više ili manje povezani sa proizvodnim operacijama! Dalje se proizvodno vreme može raščlaniti na neposredna (priprema i završetak proizvodnih operacija i izrada); i posredna vremena (transport i kontrola). U neproizvodno vreme spadaju objektivna i neobjektivna, u koje treba uključiti raznovrsne prekide i zastoje u toku proizvodnje (zastoj usled kvara mašine, zastoj usled nedostatka materijala, alata, energije, kao i prekid zbog neusklađivanja procesa proizvodnje). Što se tiče našeg seminarskog rada i obrade teme trajanja proizvodnog ciklusa – tip organizacije je uzastopni tip. Proizvodni ciklus za izradu bilo kog proizvoda sastoji se iz sledećih aktivnosti : - prikupljanju informacija o proizvodu - postupak tehnočke selekcije i globalnog razvoja proizvoda - izrada tehnoekonomske analize proizvoda - postupak utvrđivanja prioriteta osvajanja proizvoda - planiranje i obezbeđenje alata - stvaranje konstruktivne dokumentacije proizvoda , alata , pribora i sredstava rada - izrada tehnološke dokumentacije - obezbeđivanje potrebnog materijala za dati proizvod - pokretanje izrade nulte serije - praćenje kvaliteta proizvoda u fazi korišćenja. Usaglasavanjem svih navedenih aktivnosti definisan je ciklus izrade jednog proizvoda . Za ostvarivanje navedenih aktivnosti angažuju se odgovarajuće službe u okviru radne organizacije i to : marketing , razvoj , konstrukcija , tehnološka priprema , planska priprema , proizvodnja , služba kontrole i služba plasmana proizvoda na tržište ..

7

IV.

Merenje i normiranje rada

Kao karakteristike procesa menadžmenta proizvodnje je i definisanje standarda i kontrolisanje dali su rezultati se priklapaju sa standardima koju su usvojila menadžment. Sa standardom mi podrazumevamo i normiranjem rada,znači tražnja norme proizvoda za određeno vreme sa određenom kvalitetu. Pod radnom normom podrazumeva se vreme objektivno potrebno prosečnom radniku , određenih stručnih sposobnosti , da pod normalnim uslovima rada , sa propisanim sredstvima rada na tačno određeni način , uz normalno psiho - fizičko naprezanje obavi tačno definisan posao . U tehnološkoj dokumentaciji za svaki proizvod razrađuju se , na odgovarajući način , sve radne operacije , sa svim potrebnim podacima koji ih potpuno određuju. Na osnovu tehnološke dokumentacije, tehnolog za radne norme sastavlja normativ za svaki proizvod po utvrđenim operacijama . Vremenska radna norma , za izradu jedinice proizvoda , utvrđuje se prema sledećem obrascu:

TKU= TPZ / N + TK ( vreme / jedinica proizvoda ) gde je : TKU - ukupna vremenska radna norma za jedinicu proizvoda TPZ - pripremno - završno vreme po operaciji za seriju N - broj komada koji se izrađuje u seriji TK - ukupno vreme koje je potrebno da se izradi jedna jedinica proizvoda na posmatranoj operaciji Izračunavanje vremena TK vrši se prema obrascu :

TK = ( Tm + Tpm + Tpr) x Kd gde je : Tm - mašinsko vreme Tpm - pomoćno mašinsko vreme Tp - pomoćno ručno vreme Kd - koeficijent gubitaka Izračunavanje vremenske radne norme za odgovarajuću operaciju , na osnovu odgovarajuće tehničko - tehnološke dokumentacije ( tehnološki postupak , operacijski listovi i standardni elementi rada ), vrši služba tehnologije .

8

Radne norme se razlikuju prema : a ) načinu određivanja b ) načinu organizacije rada c) načinu izražavanja. Prema načinu određivanja mogu biti: - tehničke , koje se utvrđuju na osnovu unapred utvrđenih standardnih elemenata rada , - statističke , koje se utvrđuju na osnovu statističkih podataka , dobijenih u dužem vremenskom periodu , evidentiranjem izvršenja rada , - iskustvene , koje se određuju na osnovu iskustva i upoređenja sa normama za iste ili slične poslove . Prema načinu organizacije rada mogu biti : - individualne , koje se karakterišu time da posao samostalno obavlja pojedinac , - grupne , koje se karakterišu time da posao obavljaju dva ili više radnika koji rade na zajedničkom , istom ili sličnom poslu , koga nije moguće ili nije racionalno razdvojiti na zadatke po svakom pojedincu , - za organizacionu celinu , koje se karakterišu time da posao obavljaju svi radnici te celine i to kada taj posao nije moguće ilinije racionalno razdvojiti na poslove za grupe radnika , odnosno na pojedince . Prema načinu izražavanja mogu biti : - vremenske , koje se izražavaju u vremenskoj jedinici ( minut, čas ) za izradu jednog komada ili operacije , - količinske , koje se izražavaju u naturi brojem komada , odnosno drugim mernim jedinicama ( kg , m2 , m3 ) i to za operaciju u određenoj vremenskoj jedinici ( čas , dan ili mesec ). Merenje radne norme radi utvrđivanja ustaljenosti, u serijskoj proizvodnji, obavlja se u prvoj seriji izrade i u još dve tekuće serije , u okviru kojih može da se vrši korekcija radne norme . Ustaljena radna norma može se menjati najranije posle 6 meseci od njenog ustaljivanja , a po pravilu se vrši revizija jedanput godišnje i to u IX ili X mesecu tekuće godine za narednu godinu . Merenje radne norme radi utvrđivanja ustaljenosti , u pojedinačnoj proizvodnji , vrši se do obavljanja 1/3 posla po datoj operaciji i predstavlja radnu normu privremenog karaktera .

Smena Vreme opažanja Mašina radi Mašina stoji

1

1

1

1

80 10

70 30

55 20

45 15

9

ZAKLJUČAK

Sa Menadžmentom Proizvodnje koliko sam ja razumevao,podrazumevamo skup aktivnosti da bi što manje imamo toškove u proizvodnji,što bolji kavalitet proizvoda da imamo itd. Znači Menadžer Proizvodnje uzima dirktive od Taktičkog Menadžera ili Top Menadžera (ukoliko preduzeće gi ima)šta se traži da se proizvodi,koji proizvod traži tržište i koji kvalitet i dizajn treba da ima proizvod. Kad prima direktive šta treba proizvoditi i u koju količini Menadžer Proizvodnje je dužan da bapravi plan I strategije kako treba da se odvija process proizvodnje da sa što manje troškova da proizvodi to što se traži od gornjeg menadžmenta. Menadžment Proizvodnje usvoji i Standarde.Posle treba da operalizuje to što je planirano,treba u praktici da se ožive one planove i strategije. I na kraju Menadžer Proizvodnje treba da meri što je proizvedeno,da kontroliše da li se radilo prema standardima ,a,ako nije ,treba analizirati koje korektivne mere treba uzeti. Tako sam ja razumeo posao Menadžera Proizvodnje!

10

11

S