Produktivnost Rada I Faktori

PRODUKTIVNOST RADA

ZNAČAJ  Povećava

proizvedeni dohodak, a to povećava životni standard građana – – –

Veći lični dohoci Sniženje cena proizvoda Veća izdvajanja za zajedničke društvene potrebe

POKAZATELJI Pr = Q / L  Pr = D / L Pr – produktivnost Q – fizički obim proizvodnje D – dohodak L – rad uložen u taj proces proizvodnje 

– – –

Samo proizvodnih radnika Svih radnika u proizvodnji Svih radnika u preduzeću

FAKTORI - OPŠTI  Prosečan

stepen umešnosti radnika  Stepen razvoja nauke i njene tehnološke primenljivosti  Društvena organizacija procesa proizvodnje  Obim i delotvornost sredstava za proizvodnju  Prirodne okolnosti, odnosno prirodni uslovi proizvodnje

FAKTORI – OT PREDUZETJE (1)  Energija  Integracija

tehnoloških procesa  Automatizacija proizvodnih procesa  Masovnost proizvodnje  Inovacije proizvodnih procesa

FAKTORI – OT PREDUZETJE (2)  Nivo

iskorišćenja proizvodnih kapaciteta  Gubici u organizaciji  Nivo organizovanosti rada  Motivacija za rad  Znanja u organizaciji  Kreativan rad

ENERGIJA  Prvo

malo fizike  Rad R=F*d*cos(θ)  [R] J= N * m (Džul) = Kg*m2/s2  Snaga P = R / t  [P] =W (vat) = N * m/s

Energetski potencijal živog rada – direktan rad, poluga  Re=Rž  Poluga  Fž*L1

= Fe*L2  Fe/Fž = L1/L2 = K  Fž*L1-Fž*L1*ε = Fe*L2 (Trenje  K = Fe/Fž = L1/L2* (1-ε) Živi Rad

Predmet rada

Proizvod

Energetski potencijal živog rada – mehanizam  Re=Rž*Kr

 Re=Rž-Rt  Rt=Rž*r  Re=Rž(1-r)  Zašto je čovek ipak koristio mehanizme

Živi Rad

Mehanizam

Rž(1-r)

Predmet rada

Proizvod

Energetski potencijal živog rada – mehanizam sa izvorom energije  Km

Živi Rad

= Re/Rž = (MR+Q+Rž(1-r))/Rž

Mašina

MR+Q

Predmet rada

Proizvod

Stepen mehanizacije  Km

= Pm/N + (1+r) Pž  Km = Pm/N [KW/čoveku]  Kretanje stepena mehanizacije

INTEGRACIJA TEHNOLOŠKIH PROCESA  

   

MILOŠ Integracija tehnoloških operacija u jednoj organizacionoj jedinici Integracija tehnoloških jedinica u neku veću celinu Integracija tehnoloških operacija Integracija mesta obrade Stepen tehnološke integracije – odnos najkraćeg mogućeg ciklusa proizvodnje prema stvarnom ciklusu

AUTOMATIZACIJA PROIZVODNIH PROCESA  Razlika:

mehanizacija je povećanje energetskog potencijala rada, a automatizacija smanjenje učešća živog ljudskog rada u proizvodnji  Stepen automatizacije η (eta) – –

Apsolutni Relativni

APSOLUTNI STEPEN AUTOMATIZACIJE 

Tž1 , Tž2

Tž 1 − Tž 2 ηAa = Tž 1   

Ta = Tž1 – Tž2 Tž1 = Ta + Tž2 Ko sme?

APSOLUTNI STEPEN AUTOMATIZACIJE

TA ηAa = TA + T ž  

Tž teži beskonačnosti Tž teži nuli

RELATIVNI STEPEN AUTOMATIZACIJE 

Tž = Tr + Tmr TAR = Tm - Tž



Ko sme?



RELATIVNI STEPEN AUTOMATIZACIJE

Tm − Tž ηAr = Tm  

Tž teži beskonačnosti Tž teži nuli

AUTOMATIZACIJA Tž

Tmr

Tr

Tm Tž

Tmr

Tr

TA > 0 Tm < Tž

Tmr

TA

TA = Tr Tm = Tž

Tm

Tž

Tr

TA

Tm Tž

Tr

TA = 0 Tm < Tž

TA

Tmr

Tm

TAR

TA > Tr Tm > Tž

ηA, ηAr?

VEŽBA  Radnik

radi na poluautomatskoj bušilici. Tokom operacije on priprema bušilicu u trajanju od 4s, počinje proces bušenja što traje 2s, i prebacuje na automatski rad koji traje 10s. Izračunati relativni i apsolutni stepen automatizacije.  Izračunati stepene automatizacije ukoliko bi se automatski ponovilo bušenje još jedne rupe u trajanju od 8s

UTICAJ AUTOMATIZACIJE NA PRODUKTIVNOST  

Pr = Q/Tž Relativni?

Pr

1 ηAa

MASOVNOST PROIZVODNJE    

MILOŠ Pojedinačna, maloserijska, serijska, masovna Q raste, a L opada Faktori omasovljavanja proizvodnje – – – – –

Standardizacija i tipizacija proizvoda u međunarodnim i nacionalnim razmerama Koncentracija proizvodnje na manji broj potrošača Međunarodna podela radai razmena Kvalitet proizvoda Prodajna cena proizvoda

INOVACIJE  Društvena

produktivnost i produktivnost pojedinačnih proizvođača – GRAFIK  Elastičnost za inovacije i produktivnost GRAFIK

ZNANJA  Tehničko

– tehnološka  Ekonomska  Psihosocijalna  Organizaciona

KREATIVAN RAD  Inovacije  Sinteze  Ekstenzije  Duplikacije

GUBICI  Gubici

vremena za rad radnika  Gubici vremena za rad mašina  Gubici na škartu (loš kvalitet proizvoda)  Gubici u sirovinama i poluproizvodima  Gubici u energiji  Gubici u alatima i pomoćnim materijalima