Pp Dinh Gia Dn

  • November 2019
  • PDF

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA


Overview

Download & View Pp Dinh Gia Dn as PDF for free.

More details

  • Words: 6,993
  • Pages: 13
C¸c ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp I - Ph−¬ng ph¸p gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn (cßn gäi lµ ph−¬ng ph¸p gi¸ trÞ néi t¹i hay m« h×nh ®Þnh gi¸ tµi s¶n) * C¬ së lý luËn Ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ DN theo gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn cho r»ng: DN còng gièng nh− mét hµng hãa th«ng th−êng, gi¸ trÞ cña mét DN ®−îc tÝnh b»ng tæng gi¸ trÞ thÞ tr−êng cña sè tµi s¶n mµ DN ®ang sö dông vµo SXKD. ChØ khi cã mét l−îng tµi s¶n nhÊt ®Þnh DN míi cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ph¸p lý vµ n¨ng lùc ho¹t ®éng. Nh÷ng tµi s¶n ®ã ph¶i lµ nh÷ng thùc thÓ cÊu thµnh DN vµ biÓu hiÖn cho sù tån t¹i cña DN. VÒ mÆt tµi chÝnh, ngay tõ khi thµnh lËp DN ®· nhËn ®−îc nh÷ng nguån tµi trî kh¸c nhau nh− do ng©n s¸ch nhµ n−íc cÊp vèn, do chñ së h÷u DN ®ãng gãp... vµ nguån vèn nµy cßn cã thÓ ®−îc h×nh thµnh vµ bæ sung trong qu¸ tr×nh SXKD cña DN.

* Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n trong DN ®−îc h×nh thµnh theo nhiÒu nguån kh¸c nhau, cã thÓ lµ cña chñ doanh nghiÖp, cña c¸c tr¸i chñ cho DN vay vèn, tiÒn l−¬ng ch−a ®Õn kú h¹n tr¶, thuÕ ch−a ®Õn kú h¹n nép, c¸c kho¶n øng tr−íc cña kh¸ch hµng... ChÝnh v× vËy, ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh

x¸c gi¸ trÞ DN ta ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn, nghÜa lµ, chñ së h÷u khi tiÕn hµnh b¸n DN chØ cã thÓ tiÕn hµnh b¸n nh÷ng tµi s¶n mµ DN ®ang qu¶n lý sö dông mµ th«i. C«ng thøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp theo ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc x©y dùng nh− sau: V0 = VT - VN (1.1) Trong ®ã: V0 : gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn thuéc vÒ chñ së h÷u doanh nghiÖp VT: tæng gi¸ trÞ tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ®ang sö dông vµo SXKD VN: gi¸ trÞ c¸c kho¶n nî Theo c«ng thøc (1.1), cã hai c¸ch tÝnh vÒ gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn V0 nh− sau:

C¸ch 1: Dùa vµo sè liÖu tµi s¶n vµ c¬ cÊu nguån tµi trî ph¶n ¸nh trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n t¹i thêi ®iÓm ®¸nh gi¸.

Gi¸ trÞ TS thuÇn

=

Tæng TS (bªn tµi s¶n)

-

Nî ng¾n h¹n vµ dµi h¹n (bªn (bªn nguån vèn)

- ¦u ®iÓm: + §©y lµ c¸ch tÝnh kh¸ ®¬n gi¶n, dÔ dµng. NÕu DN ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµ chÊp hµnh tèt c¸c chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh th× viÖc tÝnh to¸n hoµn toµn cã s¬ së ®¸ng tin cËy.

-1-

+ C¸ch tÝnh nµy gióp chØ ra møc ®é ®éc lËp vÒ tµi chÝnh, kh¶ n¨ng tù chñ trong ®iÒu hµnh SXKD cña DN. Nã lµ c¨n cø thÝch hîp ®Ó c¸c nhµ ®Çu t− ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng an toµn cña ®ång vèn bá ra, ®¸nh gi¸ vÞ thÕ tÝn dông cña DN. + C¸ch tÝnh nµy minh chøng cho c¸c bªn liªn quan thÊy r»ng: §Çu t− vµo DN lu«n lu«n ®−îc ®¶m b¶o b»ng gi¸ trÞ c¸c tµi s¶n hiÖn cã trong DN.

- Nh−îc ®iÓm: Ngay c¶ khi DN thùc hiÖn ghi chÐp ®Çy ®ñ vµ thùc hiÖn nghiªm tóc theo c¸c chÕ ®é kÕ to¸n cña Nhµ n−íc th× sè liÖu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n còng chØ ph¸n ¸nh gi¸ trÞ cña DN t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã chø kh«ng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ thÞ tr−êng toµn bé sè tµi s¶n trong doanh nghiÖp. Nguyªn nh©n cña viÖc nµy b¾t nguån tõ: + Sè liÖu ®−îc ph¶n ¸nh trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ nh÷ng sè liÖu ®−îc tËp hîp tõ c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n, c¸c b¶ng kª... C¸c sè liÖu nµy chØ ph¶n ¸nh trung thùc c¸c chi phÝ ph¸t sinh t¹i thêi ®iÓm x¶y ra c¸c nghiÖp vô kinh tÕ trong qu¸ khø cña niªn ®é kÕ to¸n. §ã lµ nh÷ng chi phÝ mang tÝnh lÞch sö, kh«ng cßn phï hîp víi thêi ®iÓm ®Þnh gi¸ DN, ngay c¶ trong tr−êng hîp nÒn kinh tÕ kh«ng cã l¹m ph¸t. + Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ ph¸n ¸nh trªn sè kÕ to¸n cao hay thÊp phô thuéc vµo ph−¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao mµ DN lùa chän, thêi ®iÓm mµ DN x¸c ®Þnh nguyªn gi¸, tuæi thä kinh tÕ cña TSC§. V× vËy, gi¸ trÞ TSC§ ph¸n ¸nh trªn sæ kÕ to¸n th−êng kh«ng ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ thÞ tr−êng t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN. + TrÞ gi¸ hµng hãa, vËt t−, c«ng cô lao ®éng... mét mÆt phô thuéc vµo ph−¬ng ph¸p h¹ch to¸n nh− gi¸ mua ®Çu kú, cuèi kú hay gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n. MÆt kh¸c nã cßn phô thuéc vµo sù lùa chän c¸c tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ kh¸c nhau.Do vËy, sè liÖu kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña lo¹i tµi s¶n ®ã còng ®−îc coi lµ kh«ng ®ñ ®é tin cËy ë thêi ®iÓm ®¸nh gi¸ DN. ChÝnh v× nh÷ng h¹n chÕ trªn ®©y mµ gi¸ trÞ doanh nghiÖp tÝnh theo ph−¬ng ph¸p nµy còng chØ lµ sè liÖu cÇn thiÕt ®Ó c¸c nhµ ®Çu t− tham kh¶o trong qu¸ tr×nh vËn dông c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c nh»m ®Þnh ra gi¸ trÞ DN mét c¸ch s¸t ®óng h¬n.

C¸ch 2: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn theo gi¸ thÞ tr−êng. §Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn theo gi¸ thÞ tr−êng, tr−íc hÕt ta lo¹i ra khái danh môc ®¸nh gi¸ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cÇn thiÕt vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña SXKD. Sau ®ã tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ sè tµi s¶n cßn l¹i trªn nguyªn t¾c sö dông gi¸ trÞ tr−êng ®Ó tÝnh cho tõng tµi s¶n hoÆc tõng lo¹i tµi s¶n cô thÓ nh− sau: - §èi víi TSC§ vµ TSL§ lµ hiÖn vËt th× ®¸nh gi¸ theo gi¸ thÞ tr−êng nÕu trªn thÞ tr−êng cßn b¸n lo¹i tµi s¶n ®ã, tïy theo c«ng dông vµ kh¶ n¨ng phôc vô s¶n xuÊt cña tµi s¶n ®Ó ¸p dông mét tû lÖ khÊu trõ dùa trªn nguyªn gi¸ cña mét TSC§ míi. §èi víi nh÷ng TSC§ kh«ng cßn tån t¹i trªn thÞ tr−êng, ng−êi ta sÏ ¸p dông mét tû lÖ quy ®æi so víi nh÷ng TSC§ kh¸c nh−ng cã tÝnh n¨ng t−¬ng ®−¬ng. - C¸c tµi s¶n b»ng tiÒn ®−îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch kiÓm qòy, ®èi chiÕu sè d− trªn tµi kho¶n. NÕu lµ ngo¹i tÖ sÏ ®−îc quy ®æi néi tÖ theo tû gi¸ hiÖn hµnh vµo thêi ®iÓm ®¸nh gi¸. T−¬ng tù víi vµng, b¹c, ®¸ quý...

-2-

- §èi víi c¸c kho¶n ph¶i thu, do kh¶ n¨ng ®ßi nî cã thÓ ë nhiÒu møc ®é kh¸c nhau, do vËy, bao giê ng−êi ta còng b¾t ®Çu tõ viÖc ®èi chiÕu c«ng nî, x¸c minh tÝnh ph¸p lý, ®¸nh gi¸ ®é tin cËy tõng kho¶n ph¶i thu nh»m lo¹i ra nh÷ng kho¶n mµ DN kh«ng cßn kh¶ n¨ng ®ßi nî hoÆc kh¶ n¨ng ®ã lµ rÊt mong manh. - §èi víi c¸c kho¶n ®Çu t− bªn ngoµi DN, nÕu c¸c kho¶n ®Çu t− nµy kh«ng lín, ta sÏ dùa trùc tiÕp vµo gi¸ thÞ tr−êng cña chóng d−íi h×nh thøc chøng kho¸n hoÆc c¨n cø vµo sè liÖu cña bªn ®èi t¸c liªn doanh ®Ó x¸c ®Þnh. - §èi víi c¸c tµi s¶n chi thuª vµ quyÒn thuª bÊt ®éng s¶n: tÝnh theo ph−¬ng ph¸p chiÕt khÊu dßng tiÒn. - §èi víi nh÷ng tµi s¶n v« h×nh: tÝnh theo ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ tµi s¶n v« h×nh. Cuèi cïng ta cã thÓ tÝnh gi¸ trÞ tµi s¶n cña DN theo c«ng thøc sau:

Gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn theo gi¸ thÞ tr−êng

Gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn ®· = ®−îc x¸c ®Þnh

-

C¸c kho¶n nî ph¶n ¸nh bªn nguån vèn BC§KT

C¸c kho¶n tiÒn thuÕ tÝnh trªn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña tµi s¶n ®−îc ®¸nh gi¸ l¹i

* Nh−îc ®iÓm: + Ph−¬ng ph¸p gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn kh«ng coi DN nh− mét tæ chøc ®ang tån t¹i vµ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn mµ coi ®ã nh− mét tËp hîp rêi r¹c c¸c lo¹i tµi s¶n víi nhau. Gi¸ trÞ DN chØ ®¬n gi¶n ®−îc tÝnh b»ng tæng gi¸ thÞ tr−êng cua sè tµi s¶n DN trong mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, DN ®−îc ®¸nh gi¸ ë mét tr¹ng th¸i tÜnh. Tõ ®ã, nã kh«ng phï hîp víi mét tÇm nh×n chiÕn l−îc vÒ DN. + Ph−¬ng ph¸p gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn ®· kh«ng cung cÊp vµ x©y dùng ®−îc c¸c c¬ së th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó c¸c bªn cã liªn quan ®¸nh gi¸ vÒ triÓn väng sinh lêi cña DN. + Ph−¬ng ph¸p ®· bá qua phÇn lín c¸c yÕu tè phi vËt chÊt nh−ng l¹i cã gi¸ trÞ thùc sù vµ nhiÒu khi cßn chiÕm tû träng lín trong gi¸ trÞ DN nh− tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é c«ng nh©n, uy tÝn, thÞ phÇn cña DN... + Trong nhiÒu tr−êng hîp, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn trë nªn qu¸ phøc t¹p. Ch¼ng h¹n nh− x¸c ®Þnh gi¸ trÞ mét tËp ®oµn lín cã nhiÒu chi nh¸nh, vµ mçi chi nh¸nh l¹i ®Çu t− chøng kho¸n ë nhiÒu DN kh¸c nhau. Tõ ®ã, kÐo theo c¸c kho¶n chi phÝ ®¸nh gi¸ lín, tèn thêi gian mµ sai sè ®¸nh gi¸ cßn cã thÓ rÊt cao. * ¦u ®iÓm: + Ph−¬ng ph¸p gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn ®· chØ ra gi¸ trÞ cña nh÷ng tµi s¶n cô thÓ cÊu thµnh gi¸ trÞ DN. C¸c tµi s¶n ®ã lµ c¨n cø cô thÓ cã tÝnh ph¸p lý râ rµng nhÊt vÒ c¸c kho¶n thu nhËp mµ ng−êi ®Çu t− ch¾c ch¾n sÏ nhËn ®−îc khi së h÷u DN, vµ sè tiÒn mµ ng−êi mua bá ra lu«n ®−îc ®¶m b¶o b»ng mét l−îng tµi s¶n cã thËt. + Ph−¬ng ph¸p gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn theo gi¸ trÞ thÞ tr−êng x¸c ®Þnh møc gi¸ thÊp nhÊt, lµ c¬ së ®Ó c¸c bªn cã liªn quan ®−a ra trong qu¸ tr×nh giao dÞch, ®µm ph¸n vÒ gi¸ b¸n cña DN.

-3-

+ §èi víi c¸c DN nhá mµ sè l−îng tµi s¶n kh«ng nhiÒu, viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n kh«ng ®ßi hái kü thuËt phøc t¹p, gi¸ trÞ c¸c yÕu tè v« h×nh lµ kh«ng ®¸ng kÓ, thiÕu c¨n cø x¸c ®Þnh c¸c kho¶n thu nhËp trong t−¬ng lai th× gi¸ trÞ DN ®−îc x¸c ®Þnh theo ph−¬ng ph¸p gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn sÏ trë thµnh mét tiªu chuÈn c¬ b¶n vµ thÝch hîp nhÊt ®Ó c¸c bªn ®µm ph¸n. Nh− vËy, cã thÓ nãi r»ng, mÆc dï cã nhiÒu h¹n chÕ, song víi nh÷ng c¬ së kinh tÕ râ rµng, ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn hoµn toµn cã thÓ lµ mét ph−¬ng ¸n ®¸nh gi¸ c¬ b¶n trong hÖ thèng c¸c ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ DN. §Æc biÖt nh÷ng −u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nµy khiÕn nã trë thµnh ph−¬ng ¸n cã tÝnh kh¶ thi cao vµ kh¶ n¨ng øng dông réng r·i trong c¸c DN nhá.

II - Ph−¬ng ph¸p hiÖn t¹i hãa c¸c nguån tµi chÝnh t−¬ng lai Ph−¬ng ph¸p nµy bao gåm: Ph−¬ng ph¸p hiÖn t¹i hãa lîi nhuËn, ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ chøng kho¸n vµ ph−¬ng ph¸p hiÖn t¹i hãa c¸c dßng thu nhËp cña DN trong t−¬ng lai. * C¬ së lý luËn: Gi¸ trÞ cña mét DN ®−îc ®o b»ng ®é lín cña kho¶n thu nhËp mµ DN cã thÓ mang l¹i cho nhµ ®Çu t− trong t−¬ng lai. Tuy nhiªn, gi¸ trÞ cña mét ®ång tiÒn ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau sÏ kh«ng gièng nhau, cho nªn ng−êi ta thùc hiÖn quy ®æi c¸c kho¶n thu nhËp vÒ cïng mét thêi ®iÓm, ®ã lµ thêi ®iÓm hiÖn t¹i.

* C«ng thøc tæng qu¸t: V0

=

n

Ft

∑ (1 + i )t i

(1.2)

=1

Trong ®ã: : Gi¸ trÞ doanh nghiÖp V0 Ft : Thu nhËp ®em l¹i cho nhµ ®Çu t− n¨m thø t i : tû suÊt chiÕt khÊu n : Thêi gian ®¸o h¹n XuÊt ph¸t tõ c«ng thøc tæng qu¸t mµ c¸c nhµ ®Çu t− tïy theo c¸ch nh×n nhËn vÒ lîi Ých DN cã thÓ ®em l¹i cho m×nh, ng−êi ta vËn dông vµ ph¸t triÓn c«ng thøc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau.

1. Ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ chøng kho¸n - C¬ së lý luËn: Gi¸ trÞ thùc cña mét chøng kho¸n ph¶i ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng ®é lín cña c¸ kho¶n thu nhËp mµ nhµ ®Çu t− ch¾c ch¾n sÏ nhËn ®−îc tõ chÝnh doanh nghiÖp ®ã, chø kh«ng ph¶i thu nhËp cã ®−îc do yÕu tè ®Çu c¬ chøng kho¸n, gi¸ c¶ cña chøng kho¸n sÏ do gi¸ trÞ cña DN quyÕt ®Þnh. Theo ®ã, gi¸ trÞ cña DN sÏ b»ng tæng gi¸ trÞ c¸c lo¹i chøng kho¸n mµ DN ®· ph¸t hµnh. - Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh PV0

=

n Rt Rt R1 R2 + + ........ + = ∑ 2 t (1 + i ) (1 + i ) (1 + i ) t =1 (1 + i )t

-4-

(1.3)

Trong ®ã:

PV0 Rt i n

: Gi¸ trÞ thùc cña mét chøng kho¸n : Thu nhËp cña chøng kho¸n ë n¨m thø t : Tû suÊt chiÕt khÊu (tû lÖ thu nhËp dù tÝnh) : thêi ®iÓm ®¸o h¹n

Dùa vµo c«ng thøc tæng qu¸t nµy, ng−êi ta thùc hiÖn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cho tõng lo¹i chøng kho¸n cô thÓ.

* X¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc cña tr¸i phiÕu Tr¸i phiÕu lµ mét lo¹i chøng chØ nî, thÓ hiÖn nghÜa vô cña ng−êi ph¸t hµnh ph¶i tr¶ cho ng−êi n¾m gi÷ tr¸i phiÕu mét sè tiÒn l·i nhÊt ®Þnh vµ kho¶n tiÒn gèc khi kho¶n vay ®Õn h¹n. Theo tiªu thøc nµy tr¸i phiÕu ®−îc chia thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nh−ng cã ®Æc ®iÓm chung lµ cã lîi tøc cè ®Þnh, cã gi¸ trÞ ®¸o h¹n, thêi h¹n vµ thêi ®iÓm hoµn tiÒn l·i vµ vèn gèc th−êng ®−îc x¸c ®Þnh tõ tr−íc. C«ng thøc :  R Rn  R2 M PV0 =  1 + + + ......... + (1.4) 2 n  (1 + i )  (1 + i )n  (1 + i ) (1 + i )

Trong ®ã:

M

: MÖnh gi¸ tr¸i phiÕu ph¶i tr¶ vµo n¨m thø n

V× c¸c kho¶n lîi tøc tr¸i phiÕu lµ cè ®Þnh, nghÜa lµ R1=R2=....=Rn nªn c«ng thøc (1.4) ®−îc viÕt gän l¹i nh− sau: n

PV0

=∑ t =1

Rt

(1 + i )

t

+

Rt

(1 + i )

t

= Rx

1 − (1 + i ) i

−n

+

M

(1 + i )n

(1.5)

* X¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc cña cæ phiÕu Cæ phiÕu lµ chøng chØ x¸c nhËn quyÒn së h÷u cña cæ ®«ng ®èi víi c«ng ty cæ phÇn. Còng nh− tr¸i phiÕu, cæ phiÕu rÊt ®a d¹ng vµ phong phó vÒ chñng lo¹i. Tuy nhiªn cæ phiÕu kh«ng cã thu nhËp æn ®Þnh, kh«ng cã thêi ®iÓm ®¸o h¹n, cæ ®«ng chØ nhËn l¹i ®−îc phÇn vèn cña m×nh khi DN bÞ thanh lý, gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n hoÆc cæ ®«ng b¸n l¹i cæ phiÕu trong t−¬ng lai. ChÝnh v× vËy, nÕu ¸p dông mét c¸ch m¸y mãc c«ng thøc (1.3) sÏ dÉn ®Õn gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ cæ phiÕu. V× vËy, ng−êi ta x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cæ phiÕu theo hai ph−¬ng ph¸p sau: Mét lµ, ph−¬ng ph¸p sö dông hÖ sè P/E HÖ sè P/E lµ tû sè gi÷a gi¸ thÞ tr−êng cña cæ phiÕu vµ thu nhËp mang l¹i cña mçi cæ phiÕu. HÖ sè P/E cho biÕt mçi ®ång thu nhËp mµ mét cæ phiÕu ®em l¹i th× nhµ ®Çu t− ph¶i tr¶ víi gi¸ bao nhiªu. Th«ng th−êng c¸c nhµ ®Çu t− −a chuéng cæ phiÕu P/E thÊp v× hä cho r»ng sÏ kiÕm ®−îc mét ®ång thu nhËp víi gi¸ rÎ h¬n. Tuy nhiªn, víi cæ phiÕu cã P/E cao, tøc lµ c«ng ty cã cæ phiÕu ®ã ®ang ®−îc ®¸nh gi¸ tèt vµ nhµ ®Çu t− hoµn toµn kú väng thu ®−îc lîi nhuËn tõ sù ph¸t triÓn cña c«ng ty trong t−¬ng lai. HÖ sè P/E chØ cã ý nghÜa lín trong viÖc

-5-

x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cæ phiÕu trong TTCK ph¸t triÓn, cã nhiÒu c«ng ty cïng ngµnh nghÒ vµ cïng quy m«. C«ng thøc :

PVo = (P/E) x EPS Trong ®ã: P/E ®−îc x¸c ®Þnh tõ hÖ sè b×nh qu©n cña toµn ngµnh hoÆc hÖ sè P/E cña c«ng ty cã cïng møc t¨ng tr−ëng, cïng rñi ro vµ cïng tû lÖ lîi nhuËn. P/E =

Víi

er r g EPS

(1 − er ) x (1 + g ) r−g

: Tû lÖ thu nhËp gi÷ l¹i : tû lÖ thu nhËp dù tÝnh : tèc ®é t¨ng tr−ëng cña doanh nghiÖp : lµ thu nhËp trªn mét cæ phiÕu

Khi ®ã gi¸ cæ phiÕu ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: PV0 =

(1 − er ) x (1 + g ) r−g

(1.6)

x EPS

ViÖc sö dông hÖ sè P/E ®Ó ®Þnh gi¸ chøng kho¸n cã mét h¹n chÕ, ®ã lµ nhµ ®Çu t− ph¶i dùa vµo lîi nhuËn cña c«ng ty n¨m tr−íc nªn ®èi víi nh÷ng c«ng ty khi míi sinh lêi th× hÖ sè P/E tá ra thiÕu hiÖu qu¶. Ng−êi ta ®· kh¾c phôc h¹n chÕ nµy b»ng c¸ch sö dông hÖ sè P/E t−¬ng lai, cã nghÜa lµ hÖ sè P/E sÏ ®−îc tÝnh dùa trªn lîi nhuËn n¨m tíi. Tuy nhiªn, viÖc dù ®o¸n lîi nhuËn n¨m tíi còng lµ thiÕu chÝnh x¸c, v× vËy khi sö dông hÖ sè P/E cÇn ph¶i kÕt hîp víi ®¸nh gi¸ viÔn c¶nh t¨ng tr−ëng vÒ l©u dµi cña c«ng ty còng nh− t×nh h×nh thu nhËp hiÖn hµnh cña cæ phiÕu so víi xu h−íng ph¸t triÓn cña nã. Hai lµ, sö dông ph−¬ng ph¸p chiÕt khÊu cæ tøc. BÊt kú cæ phiÕu cña c«ng ty nµo gi¸ trÞ thÞ tr−êng cña chóng còng ph¶i dùa trªn dßng tiÒn −íc tÝnh l−u chuyÓn tõ c«ng ty sang nhµ ®Çu t−. VËy gi¸ thÞ tr−êng cña cæ phiÕu th−êng ®−îc x¸c ®Þnh dùa trªn gi¸ trÞ chiÕt khÊu cña cæ tøc −íc tÝnh trong t−¬ng lai. Cæ tøc mµ nhµ ®Çu t− nhËn ®−îc cã thÓ ë mét trong 3 d¹ng sau: Víi mét c«ng ty kh«ng cã t¨ng tr−ëng vµ møc cæ tøc hµng n¨m (D) lµ cè ®Þnh, gi¸ cæ phiÕu ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: PV0 =

D r

(1.7)

§èi víi c«ng ty cã møc t¨ng tr−ëng ®Òu ®Æn hµng n¨m, gi¸ c¶ vµ cæ tøc trªn mét cæ phiÕu ®Çu t¨ng theo tû lÖ thêi gian, gi¸ cæ phiÕu ®−îc ¸p dông theo c«ng thøc: n

PV0 = ∑ t =1

D0 (1 + g )

t

(1 + r )

t

=

D0 (1 + g ) r−g

Víi: g=

(EPS 0 − D0 )

-6-

EPS 0

x ROE

=

D1 (1.8) r−g

C«ng thøc (1.8) chØ ¸p dông ®−îc khi g < r, cßn khi g > r, lóc ®ã tû lÖ t¨ng tr−ëng cña c«ng ty cao h¬n chi phÝ vÒ vèn cña nã, ®iÒu nµy sÏ dÉn ®Õn sù gia nhËp ngµnh cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh mµ ®iÒu nµy sÏ lµm cho cung hµng hãa t¨ng lªn, gi¸ c¶ cã xu h−íng gi¶m xuèng vµ ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn, tû lÖ t¨ng chi phÝ vèn sÏ gi¶m nªn c«ng thøc (1.8) sÏ kh«ng thÓ ¸p dông ®−îc. §èi víi c«ng ty cã tèc ®é t¨ng tr−ëng lµ nh− nhau qua c¸c n¨m: víi tèc ®é t¨ng tr−ëng cña c«ng ty trong giai ®o¹n hiÖn t¹i lµ g1 vµ trong t−¬ng lai lµ g2 th× gi¸ cæ phiÕu sÏ ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc n

PV0 = ∑ t =1

Dt

+

Pn

(1 + r ) (1 + r )n t

(1.9)

Víi Pn =

Dn +1 (r − g 2 )

Trong ®ã: Dn +1 = D0 (1 + g1 )n(1 + g 2 )

Pn Dn+1



 





: gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña cæ phiÕu trong giai ®o¹n ph¸t triÓn : cæ tøc trong giai ®o¹n tr−ëng thµnh

* ¦u ®iÓm: Ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ chøng kho¸n lµ m« h×nh ®Çu tiªn tiÕp cËn trùc tiÕp c¸c kho¶n thu nhËp d−íi h×nh thøc lîi tøc cæ phÇn ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ chøng kho¸n. Th«ng qua viÖc ph©n tÝch, nhµ ®Çu t− sÏ ®¸nh gi¸ gi¸ c¶ chøng kho¸n trªn thÞ tr−êng cã ®i qu¸ xa so víi gi¸ trÞ thùc cña nã hay kh«ng, tõ ®ã x¸c ®Þnh møc ®é ®Çu c¬ ®èi víi tõng lo¹i chøng kho¸n vµ ®Çu c¬ trong viÖc mua b¸n DN. Ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ chøng kho¸n ®Æc biÖt phï hîp víi quan ®iÓm nh×n nhËn cña nhµ ®Çu t− thiÓu sè, nh÷ng ng−êi mµ kh«ng cã kh¶ n¨ng th©u tãm quyÒn kiÓm so¸t DN. Ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ chøng kho¸n x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN dùa trªn dßng lîi tøc cæ phÇn, tá ra kh¸ thÝch hîp víi c¸c DN cã chøng kho¸n ®−îc giao dÞch trªn thÞ tr−êng, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ nh÷ng doanh nghiÖp cã tµi s¶n h÷u h×nh kh«ng ®¸ng kÓ nh−ng ®−îc ®¸nh gi¸ rÊt cao ë nh÷ng gi¸ trÞ v« h×nh. * H¹n chÕ: ViÖc dù b¸o lîi tøc cæ phÇn kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n. Cæ phiÕu lµ lo¹i chøng kho¸n rñi ro nhÊt nªn gi¶ thuyÕt vÒ sù æn ®Þnh cña cæ tøc vµ møc ®é t¨ng tr−ëng ®Òu ®Æn k th−êng kh«ng thuyÕt phôc ®−îc nhµ thùc hµnh. §Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cæ tøc ph¶i x©y dùng ®−îc mét lý thuyÕt ®Þnh h−íng ph©n chia lîi nhuËn trong t−¬ng lai. Trong thùc tÕ, chÝnh s¸ch ph©n chia lîi tøc cæ phÇn phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè: nhu cÇu ®Çu t−, nhu cÇu tr¶ nî, kh¶ n¨ng tÝch lòy vèn khÊu hao, chÝnh s¸ch thuÕ thu nhËp cña Nhµ n−íc...

-7-

2. Ph−¬ng ph¸p hiÖn t¹i hãa lîi nhuËn thuÇn * C¬ së lý luËn Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, doanh thu cña DN ®−îc sö dông ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh, thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ cho ng©n s¸ch Nhµ n−íc. PhÇn cßn l¹i chÝnh lµ lîi nhuËn thuÇn thuéc vÒ së h÷u DN. Gi¸ trÞ mét DN, theo ®ã sÏ ®−îc ®o b»ng ®é lín cña c¸c kho¶n lîi nhuËn thuÇn mµ DN cã thÓ mang l¹i cho chñ së h÷u trong suèt thêi gian tån t¹i cña DN. * Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh §Ó ®¶m b¶o sù nhÊt qu¸n trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c kho¶n lîi nhuËn thuÇn ph¸t sinh ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau trong t−¬ng lai, ng−êi ta thùc hiÖn viÖc quy ®æi chóng vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i theo mét l·i suÊt nhÊt ®Þnh, cßn gäi lµ l·i suÊt chiÕt khÊu hay tû suÊt hiÖn t¹i hãa. C«ng thøc: V0 =

n Prn Prt Pr1 Pr2 + + + = L (1.10) ∑ (1 + i ) (1 + i )2 (1 + i )n t =1 (1 + i )t

Víi V0: Gi¸ trÞ doanh nghiÖp Prt: Lîi nhuËn n¨m thø t NÕu Pr1 = Pr2 = ... = Prt th× c«ng thøc (1.10) ®−îc viÕt l¹i nh− sau: n

V0 = Pr x ∑ t =1

1 (1 + i )t

(1.11)

Trong ®ã: Pr lµ kho¶n lîi nhuËn thuÇn cã thÓ ®¹t ®−îc hµng n¨m trong t−¬ng lai. §Ó x¸c ®Þnh Pr ng−êi ta th−êng dùa vµo sè liÖu vÒ lîi nhuËn thuÇn mµ DN ®· ®¹t ®−îc ë mét sè n¨m trong qu¸ khø, sau ®ã tÝnh trung b×nh. Tuy nhiªn sè liÖu vÒ lîi nhuËn thuÇn ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o thu nhËp hµng n¨m th−êng kh«ng sö dông ®−îc ngay ®Ó tÝnh to¸n vµ dù b¸o mµ ph¶i thùc hiÖn mét sè ®iÒu chØnh nhÊt ®Þnh nh»m ®¸nh gi¸ ®óng lîi nhuËn DN ®· ®¹t ®−îc trong qu¸ khø. + Kho¶n trÝch khÊu hao TSC§ th−êng ph¶i tÝnh l¹i v× c¸c DN bao giê còng trÝch khÊu hao trªn nguyªn gi¸ ch−a ®−îc ®¸nh gi¸ l¹i t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN. Do ®ã cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i nh»m ph¶n ¸nh ®óng møc ®é hao mßn thùc tÕ cña TSC§, x¸c ®Þnh ®óng lîi nhuËn thuÇn cña DN. + Mét sè kho¶n chi phÝ v−ît tréi nh− tiÒn l−¬ng, th−ëng v−ît tréi cña mét sè l·nh ®¹o DN trªn gãc ®é tµi chÝnh lµ c¸c kho¶n thu bÊt th−êng vµ phÇn v−ît tréi ®ã ®· v−ît qu¸ tÝnh chÊt cña kho¶n chi phÝ cÇn ®−a nã vµo thu nhËp vµ tÝnh vµo lîi nhuËn thuÇn cña DN. + L·i thuÇn trong kÕ to¸n cao hay thÊp cßn phô thuéc vµo viÖc ph©n bæ c¸c chi phÝ cho hµng tån kho cuèi niªn ®é kÕ to¸n. ChÝnh v× vËy cÇn cã sù ®iÒu chØnh tiªu thøc ph©n bæ gièng nhau gi÷a c¸c thêi kú kinh doanh. + Mçi sù ®iÒu chØnh trªn ®©y ®iÒu ¶nh h−ëng ®Õn kho¶n thuÕ thu nhËp v× vËy cÇn tÝnh l¹i c¶ phÇn thuÕ thu nhËp ph¶i nép.

-8-

ViÖc ®iÒu chØnh trªn nguyªn t¾c rµ so¸t l¹i c¸ch thøc h¹ch to¸n doanh thu, c¸ch thøc h¹ch to¸n tõng kho¶n môc chi phÝ nh»m t×m ra kho¶n lîi nhuËn thuÇn trªn gãc ®é tµi chÝnh, chø kh«ng ph¶i theo c¸ch nh×n cña h¹ch to¸n kÕ to¸n. Cã nh− vËy míi chØ ra nh÷ng kho¶n thu nhËp thùc tÕ mµ ng−êi mua DN cã thÓ thu ®−îc. * ¦u ®iÓm:  Ph−¬ng ph¸p hiÖn t¹i hãa lîi nhuËn thuÇn ®−îc x©y dùng phï hîp víi c¸c DN kh«ng cã nhiÒu tµi s¶n ®Ó khÊu hao, kh¶ n¨ng tÝch lòy vèn tõ khÊu hao vµ lîi nhuËn ®Ó l¹i kh«ng ®¸ng kÓ, phÇn lín lîi nhuËn sau thuÕ ®Òu ®−îc tr¶ cho c¸c nhµ ®Çu t−.  ViÖc l−îng ®Þnh lîi nhuËn trong t−¬ng lai bao giê còng dÔ dµng h¬n kho ph¶i dù b¸o lîi tøc cæ phÇn v× ng−êi ta kh«ng cÇn tÝnh ®Õn sù chi phèi cña chÝnh s¸ch, ®Þnh h−íng ph©n chia lîi tøc cæ phÇn trong DN. * Nh−îc ®iÓm: ViÖc ®iÒu chØnh sè liÖu trong qu¸ khø ®Î rót ra tÝnh quy luËt cña lîi nhuËn trong t−¬ng lai còng kh«ng phï hîp víi c¸ch nh×n chiÕn l−îc vÒ DN. §Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng DN míi thµnh lËp ch−a cã qu¸ khø ®Ó xem xÐt, cßn ®èi víi DN ®· “tr−ëng thµnh” th× lîi nhuËn ®¹t ®−îc hµng n¨m lµ t−¬ng ®èi æn ®Þnh.

3. Ph−¬ng ph¸p dßng tiÒn chiÕt khÊu - C¬ së lý luËn Ph−¬ng ph¸p dßng tiÒn chiÕt khÊu lµ mét ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN dùa trªn quan ®iÓm ®¸nh gi¸ cña nhµ ®Çu t− ®a sè. §èi víi nhµ ®Çu t− ®a sè, viÖc bá tiÒn ra mua DN t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i kh«ng ph¶i lµ ®Ó mong chê vµo c¸c kho¶n lîi tøc mµ DN cã thÓ mang l¹i trong t−¬ng lai, mµ lµ ®Ó ®æi lÊy mét c¬ héi, nhµ ®Çu t− sau khi n¾m quyÒn kiÓm so¸t cã thÓ ®iÒu khiÓn DN ho¹t ®éng theo tÝnh to¸n cña m×nh ®Ó mang l¹i lîi nhuËn lín nhÊt. Nhµ ®Çu t− lu«n ®¸nh gi¸ mäi viÖc dùa trªn c¬ së dßng tiÒn. Hä chØ tiÕn hµnh mua DN khi ®· ®¸nh gi¸ DN theo ®óng tiªu chuÈn hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t− ®ång thêi c©n nh¾c vÒ thêi ®iÓm ph¸t sinh c¸c dßng tiÒn ®ã. Do vËy gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña dßng tiÒn thuÇn mµ viÖc ®Çu t− vµo DN c¶ ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai ®em l¹i cho nhµ ®Çu t− ®a sè, ®−îc coi lµ tiªu chuÈn thÝch hîp ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN. - Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ theo ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc thùc hiÖn chia thµnh c¸c b−íc c¬ b¶n sau: B−íc 1: Thùc hiÖn dù b¸o dµi h¹n vÒ c¸c dßng tiÒn vµo vµ c¸c dßng tiÒn ra cã thÓ ph¸t sinh trong t−¬ng lai, bao gåm: + Dù b¸o vÒ doanh thu, chi phÝ vËn hµnh, c¸c kho¶n vèn ®Çu t− bæ sung vµ c¸c kho¶n vèn rót ra khái qu¸ tr×nh ku«n chuyÓn trong tõng n¨m. + Dù b¸o chu kú ®Çu t− vµ gi¸ trÞ DN vµo thêi ®iÓm cuèi cña chu kú ®ã. Trong ®ã:

Dßng tiÒn thuÇn cña dù ¸n ®Çu t− = Dßng tiÒn vµo – Dßng tiÒn ra

-9-

Víi: Dßng tiÒn vµo: lµ c¸c kho¶n thu nhËp mµ DN cã thÓ ®−a l¹i d−íi h×nh thøc trÝch khÊu hao TSC§, lîi nhuËn thuÇn hµng n¨m vµ c¸c kho¶n vèn DN thu ®−îc khi dù ¸n ®Çu t− kÕt thóc. Dßng tiÒn ra: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ®Çu t− vµo DN bao gåm c¸c kho¶n vèn ®Çu t− vµo TSC§ vµ TSL§ th−êng xuyªn trong t−¬ng lai ®èi víi DN.

B−íc 2: X¸c ®Þnh tû suÊt chiÕt khÊu dßng tiÒn Tû suÊt lîi nhuËn Tû suÊt chiÕt Tû lÖ phô phÝ rñi ro khi ®Çu t− vµo cæ thu ®−îc tõ c¸c = khÊu dßng tiÒn phiÕu kho¶n ®Çu t− B−íc 3: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña dßng tiÒn thuÇn theo tû suÊt chiÕt khÊu nãi trªn dùa theo c«ng thøc: n

V0 = ∑ t =1

CFt

(1 + i )

t

+

Vn

(1 + i )n

(1.12)

Trong ®ã

V0 CFt Vn

: gi¸ trÞ doanh nghiÖp : gi¸ trÞ dßng tiÒn : Gi¸ trÞ doanh nghiÖp ë cuèi chu k× ®Çu t− (n¨m thø n)

* ¦u ®iÓm:  C¸ch tÝnh to¸n gi¸ trÞ DN theo ph−¬ng ph¸p nµy vÒ thùc chÊt lµ lùa chän ph−¬ng ph¸p ®Çu t− tèi −u. Do ®ã, gi¸ trÞ DN tÝnh to¸n ®−îc sÏ lµ møc gi¸ cao nhÊt mµ nhµ ®Çu t− ®a sè cã thÓ tr¶, nÕu tham gia ®Êu thÇu. Ph−¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸ch tiÕp cËn DN cña c¸c nhµ ®Çu t− ®a sè.  Ph−¬ng ph¸p nµy cung cÊp mét c¸ch gi¶i thÝch râ rµng nhÊt v× sao DN nµy l¹i cã gi¸ trÞ cao h¬n DN kia.  §©y lµ ph−¬ng ph¸p ®iÓn h×nh mµ nã ®−îc xem xÐt trong mét tr¹ng th¸i ®éng v× c«ng thøc tæng qu¸t x©y dùng ®−îc ®ßi hái ph¶i ®Ò cËp vµ l−îng hãa toµn bé yÕu tæ t¸c ®éng tíi gi¸ trÞ DN nh− doanh thu, chi phÝ, thuÕ thu nhËp, vèn ®Çu t−, tû suÊt chiÕt khÊu dßng tiÒn...

* H¹n chÕ:  Ph−¬ng ph¸p dßng tiÒn chiÕt khÊu gÆp ph¶i khã kh¨n trong vÊn ®Ò l−îng hãa tû suÊt chiÕt khÊu vµ chu kú ®Çu t−.  §èi víi nh÷ng DN nhá kh«ng cã chiÕn l−îc kinh doanh hoÆc chiÕn l−îc kinh doanh kh«ng râ rµng th× ph−¬ng ph¸p nµy ®«i khi l¹i mang nÆng tÝnh lý thuyÕt.  Ph−¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ng−êi ®¸nh gi¸ ph¶i cã n¨ng lùc chuyªn m«n trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t−.

- 10 -

 §Ó ph−¬ng ph¸p nµy trë thµnh hiÖn thùc ®ßi hái mét l−îng th«ng tin lín ®Î ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi t¸c ®éng ®Õn DN, c¸c th«ng tin ®ã ph¶i ®¹t ®Õn mét ®é tin cËy cÇn thiÕt.

III - Ph−¬ng ph¸p ®Þnh l−îng Goodwill (lîi thÕ th−¬ng m¹i) Ph−¬ng ph¸p nµy ®−a ra nh»m ®Þnh gi¸ DN trªn c¬ së x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n v« h×nh. §Ó hiÓu râ ®−îc ph−¬ng ph¸p nµy, chóng ta xuÊt ph¸t tõ mét sè vÊn ®Ò lý thuyÕt c¬ b¶n vÒ tµi s¶n v« h×nh:

1. Kh¸i niÖm tµi s¶n v« h×nh Ngay tõ ®Çu thÕ kû XX, lý thuyÕt kinh tÕ ®−¬ng thêi ®· tiÕp cËn kh¸i niÖm tµi s¶n v« h×nh (intangible assets) b»ng c¸ch nhËn diÖn ®−îc gi¸ trÞ v« h×nh cña mét tµi s¶n kinh doanh kh«ng tr«ng thÊy vµ kh«ng tån t¹i d−íi d¹ng vËt chÊt, kh«ng sê mã ®−îc mµ chØ cã thÓ c¶m nhËn ®−îc b»ng lÝ trÝ, ®Æt nÒn t¶ng cho kh¸i niÖm tµi s¶n v« h×nh ra ®êi. Theo Uû ban Tiªu chuÈn thÈm ®Þnh gi¸ quèc tÕ, "Tµi s¶n v« h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n thÓ hiÖn ra b»ng nh÷ng lîi Ých kinh tÕ. Chóng kh«ng cã cÊu t¹o vËt chÊt mµ t¹o ra nh÷ng quyÒn vµ −u thÕ ®èi víi ng−êi së h÷u, vµ th−êng sinh ra nh÷ng thu nhËp cho ng−êi së h÷u chóng" (H−íng dÉn sè 4 - n¨m 2000).

2. Ph©n lo¹i tµi s¶n v« h×nh Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i tµi s¶n v« h×nh kh¸c nhau nh−ng ë ®©y chóng ta chØ ®Ò cËp tíi c¸ch ph©n lo¹i theo h×nh thøc xuÊt hiÖn (c¸ch ph©n lo¹i cña Uû ban thÈm ®Þnh gi¸ quèc tÕ). Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, tµi s¶n v« h×nh gåm: - C¸c quyÒn: lµ nh÷ng lîi Ých tån t¹i theo nh÷ng ®iÒu kiÖn cña mét hîp ®ång d−íi h×nh thøc v¨n b¶n hay kh«ng b»ng v¨n b¶n, vÝ dô c¸c hîp ®ång cung øng, hîp ®ång ph©n phèi, c¸c giÊy phÐp... - Mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn: th−êng lµ kh«ng cã tÝnh chÊt hîp ®ång nh−ng l¹i cã gi¸ trÞ rÊt lín ®èi víi c¸c bªn, ch¼ng h¹n nh− mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng, nhµ cung cÊp... - Uy tÝn: lµ tµi s¶n v« h×nh xuÊt hiÖn do sù ®¸nh gi¸ tæng hîp bëi c¸c yÕu tè nh− tªn tuæi, tiÕng t¨m, ®Þa ®iÓm, s¶n phÈm vµ c¸c yÕu tè t−¬ng tù kh¸c cã sinh ra lîi Ých kinh tÕ. - Tµi s¶n së h÷u trÝ tuÖ: lµ nh÷ng tµi s¶n v« h×nh kh«ng n»m ë d¹ng vËt chÊt nh−ng cã gi¸ trÞ v× cã kh¶ n¨ng sinh ra dßng thu nhËp trong t−¬ng lai, vÝ dô: th−¬ng hiÖu, b¶n quyÒn, ph¸t minh s¸ng chÕ, bÝ quyÕt kinh doanh... §©y lµ lo¹i tµi s¶n v« h×nh ®Æc biÖt bëi nã ®−îc b¶o vÖ khái sù sö dông tr¸i thÈm quyÒn cña ng−êi kh¸c.

3. §Æc ®iÓm cña tµi s¶n v« h×nh Mét lµ, cã h×nh th¸i vËt chÊt kh«ng râ rµng. Trong c¸c bé phËn cña tµi s¶n v« h×nh, chØ cã mét sè Ýt lµ ®−îc biÓu hiÖn d−íi h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ nh− nh·n hiÖu, b»ng s¸ng chÕ... cßn phÇn lín lµ hoµn toµn v« h×nh, ch¼ng h¹n nh− uy tÝn, mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng, víi nhµ cung cÊp... Hai lµ, kh«ng gièng nh− tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh cã 2 h×nh thøc lµ hao mßn v« h×nh vµ hao mßn h÷u h×nh, tµi s¶n v« h×nh chØ cã mét h×nh thøc biÓu hiÖn hao mßn lµ hao mßn v«

- 11 -

h×nh. Sù bïng næ cña khoa häc kÜ thuËt, tÝnh khèc liÖt trong c¹nh tranh... chÝnh lµ nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn sù mÊt gi¸ nhanh chãng cña tµi s¶n v« h×nh. Ba lµ, thêi gian sö dông h÷u Ých cña mét tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh khã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c tõ tr−íc bëi nã phô thuéc vµo tèc ®é ph¸t triÓn cña khoa häc kÜ thuËt. Bèn lµ, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n v« h×nh lµ hÕt søc phøc t¹p. Trong tµi s¶n v« h×nh, cã nh÷ng lo¹i cã thÓ mua b¸n ®−îc nh−: b¶n quyÒn, ph¸t minh s¸ng chÕ... bëi gi¸ trÞ cña nã ®−îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng chi phÝ ®Ó cã ®−îc tµi s¶n ®ã (th«ng qua c¸c v¨n b¶n së h÷u hîp ph¸p nh− giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u, khÕ −íc...) song l¹i cã nh÷ng lo¹i kh«ng thÓ ®o ®Õm ®−îc gi¸ trÞ cô thÓ mµ gi¸ trÞ cña nã ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua kh¶ n¨ng sinh lêi cña DN, vÝ dô nh− uy tÝn, mèi quan hÖ trong ho¹t ®éng kinh doanh...

4. Ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ tµi s¶n v« h×nh * C¬ së lý luËn: §Ó hiÓu b¶n chÊt cña ph−¬ng ph¸p nµy chóng ta xem xÐt mét vÝ dô cô thÓ nh− sau: 2

DN A vµ B cïng ®Çu t− mét l−îng vèn lµ 100 ®¬n vÞ tiÒn tÖ song kÕt thóc qu¸ tr×nh kinh doanh, DN A thu vÒ 10 ®¬n vÞ tiÒn tÖ (t−¬ng ®−¬ng víi tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn (ROE) = 10%), DN B thu vÒ 20 ®¬n vÞ tiÒn tÖ (tøc lµ ROE=20%). C©u hái ®−îc ®Æt ra lµ t¹i sao cïng bá ra mét l−îng vèn nh− nhau mµ DN B l¹i thu ®−îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n DN A? Cã thÓ gi¶i thÝch nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù kh¸c nhau vÒ ROE nh− vËy lµ do so víi DN A, DN B cã vÞ trÝ kinh doanh tèt h¬n, cã uy tÝn cao h¬n, cã mèi quan hÖ tèt h¬n víi kh¸ch hµng vµ nhµ cung cÊp... ChÝnh c¸c yÕu tè v« h×nh nµy ®· t¹o nªn kho¶n chªnh lÖch vÒ lîi nhuËn gi÷a 2 DN (gäi lµ siªu lîi nhuËn). C¨n cø vµo vÝ dô trªn cã thÓ thÊy, gi¸ trÞ cña tµi s¶n v« h×nh trong mét DN ®−îc tÝnh

b»ng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n thu nhËp do tµi s¶n v« h×nh t¹o ra hay nãi c¸ch kh¸c chÝnh lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n siªu lîi nhuËn. * Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh: V0 = ANC + GW

trong ®ã:

V0 : gi¸ trÞ DN ANC : gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn GW : gi¸ trÞ tµi s¶n v« h×nh, cßn gäi lµ lîi thÕ th−¬ng m¹i. n

GW = ∑ i =1

Bt − r. At (1 + i ) t

víi:

Bt : Lîi nhuËn n¨m t ( t =1 − n ) r : tû suÊt lîi nhuËn th«ng th−êng cña tµi s¶n ®−a vµo kinh doanh r.At : Lîi nhuËn b×nh th−êng cña tµi s¶n n¨m t. Bt-r.At : Siªu lîi nhuËn ë n¨m t

- 12 -

Cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau trong viÖc ®Þnh l−îng c¸c tham sè Bt, At, r xuÊt ph¸t tõ quan niÖm vÒ chi phÝ c¬ héi cña c¸c nhµ ®Çu t− lµ kh¸c nhau. D−íi ®©y chóng ta sÏ tham kh¶o 3 quan ®iÓm chñ yÕu vÒ viÖc kÕt hîp c¸c tham sè ®Ó tÝnh Goodwill: B¶ng 3: Sù kÕt hîp gi÷a gi÷a c¸c tham sè ®Ó tÝnh Goodwill Tû suÊt sinh lîi b×nh Tµi s¶n ®Çu t− vµo Tªn ph−¬ng ph¸p Lîi nhuËn (Bt) th−êng cña TS (r) kinh doanh Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n UEC (cña HiÖp héi (kh«ng ph©n biÖt Chi phÝ sö dông vèn Lîi nhuËn sau chuyªn gia kÕ to¸n ®−îc tµi trî b»ng trung b×nh thuÕ tr−íc l·i vay ch©u ¢u) nguån vèn nµo) Gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn Chi phÝ sö dông vèn Lîi nhuËn thuÇn Anglo - Saxons ®−îc ®¸nh gi¸ l¹i chñ së h÷u Chi phÝ sö dông vèn Vèn th−êng xuyªn CPNE (vèn th−êng Lîi nhuËn sau ®−îc tµi trî b»ng TB tÝnh riªng cho xuyªn cÇn thiÕt cho thuÕ tr−íc l·i vay c¸c nguån tµi trî dµi c¸c nguån æn ®Þnh kinh doanh) trung vµ dµi h¹n (dµi vµ trung h¹n) vµ trung h¹n

* ¦u ®iÓm:  Cho ®Õn nay ®©y lµ ph−¬ng ph¸p duy nhÊt x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña tµi s¶n v« h×nh cña DN. Nã ®· thiÕt lËp ®−îc c¬ së lý luËn v÷ng ch¾c nhÊt chøng minh gi¸ trÞ cña DN ®−îc cÊu thµnh tõ 2 yÕu tè lµ tµi s¶n h÷u h×nh vµ tµi s¶n v« h×nh ®ång thêi x©y dùng ®−îc c¬ së ®Ó l−îng ho¸ yÕu tè gi¸ trÞ cña tµi s¶n v« h×nh.  Ph−¬ng ph¸p GW x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN trªn c¬ së cã tÝnh ®Õn lîi Ých cña c¶ ng−êi mua vµ ng−êi b¸n. C«ng thøc x¸c ®Þnh ®· hµm chøa mét ®iÒu r»ng: ng−êi mua DN lµ nh»m thu ®−îc kho¶n lîi nhuËn coa h¬n møc sinh lêi b×nh th−êng cña mét tµi s¶n chø kh«ng ph¶i mua nh÷ng tµi s¶n hiÖn hµnh. H¬n n÷a, nã cßn chØ ra quan niÖm vÒ møc sinh lêi tèi thiÓu cña mét ®ång vèn vµo ®Çu t−. §©y chÝnh lµ c¬ së quan träng cña mäi quyÕt ®Þnh ®Çu t−.

* Nh−îc ®iÓm:  C«ng thøc tÝnh gi¸ trÞ tµi s¶n v« h×nh theo GW thùc chÊt c¨n cø vµo gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña siªu lîi nhuËn. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn thÞ tr−êng c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt nh− hiÖn nay th× viÖc duy tr× mét tû lÖ siªu lîi nhuËn trong mét kho¶ng thêi gian dµi lµ v« cïng khã kh¨n. V× vËy, rÊt khã x¸c ®Þnh thêi h¹n cè ®Þnh cã thÓ duy tr× møc siªu lîi nhuËn. Do ®ã thµnh phÇn Bt-r.At trong c«ng thøc lµ v« cïng khã kh¨n.  Theo ph−¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ tµi s¶n v« h×nh phô thuéc rÊt lín vµo c¸c tham sè Bt, At, r. Do ®ã viÖc lùa chän c¸c tham sè nµy kh¸c nhau sÏ ®−a ®Õn sù sai lÖch rÊt lín trong viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n v« h×nh cña DN.  Ph−¬ng ph¸p nµy kh«ng cung cÊp ®−îc nh÷ng c¬ së d÷ liÖu kh¸c ®Ó nhµ ®Çu t− ®¸nh gi¸ ®−îc triÓn väng cña DN trong t−¬ng lai.

- 13 -

Related Documents

Pp Dinh Gia Dn
November 2019 19
Pp Dinh Gia Dn
November 2019 17
Gia Dinh
April 2020 14
Meo Vat Gia Dinh
July 2020 15
Dinh Gia Trai Phieu
June 2020 10
Dinh Gia Doanh Nghiep
May 2020 19