Polska w X-XII wieku
Mieszko I (ok. 935992)
Ruiny pałacu na Ostrowie Lednickim
Jedna z siedzib pierwszych władców Polski i jeden z najstarszych ośrodków sakralnych państwa, położona na wyspie otoczonej wodami Jeziora Lednickiego. Zachowały się ruiny preromańskiego palatium książęcego z kaplicą w kształcie krzyża greckiego i dwoma basenami chrzcielnymi. Zachowane baseny świadczą o powszechnej w tym miejscu akcji chrzcielnej – być może także Mieszka I i jego dworu. Kaplica wzorowana na podobnej budowli z Rawenny. Na wyspie znajdują się także ruiny kościoła grodowego z przełomu X i XI wieku z dwoma grobami romańskimi. Budowle wzniesione z kamienia polnego, połączonego zaprawą wapienną.
Dagome iudex Najstarszy znany dokument państwowy dotyczący Polski. To suplika polskiego władcy oddającego swe ziemie pod opiekę papieżowi. Dagome iudex to pierwsze słowa dokumentu. Zredagowany on został prawdopodobnie między 990 a 992 r. Zachował się w formie obszernego wyciągu z ok. 1087 r. W dokumencie władca - Mieszko (występujący z nie do końca wyjaśnionych powodów pod imieniem Dagome), jego żona Oda i dwaj synowie Mieszko i Lambert, zwracają się do papieża z prośbą o przyjęcie ich ziem pod opiekę.
Bolesław I Chrobry (966-1025)
Denar PRINCES POLONIE
Jest jedną z najsłynniejszych monet w historii mennictwa polskiego. Zaważył na tym przede wszystkim rysunek ptaka w awersie. Do dziś toczą się spory między zwolennikami tezy przyjmującej, że rysunek przedstawia orła, a jej przeciwnikami, opowiadającymi się za pawiem, gołębiem lub jeszcze innym gatunkiem ptaka, przy czym za tą drugą ewentualnością opowiada się większość czołowych polskich numizmatyków.
"Koronacja pierwszego króla Polski" Jana Matejki
Drzwi Gnieźnieńskie
Mieszko II Lambert (990-1034)
Dar Matyldy królowi Mieszku II
Opozycja przeciwko królowi niemieckiemu Konradowi II postanowiła szukać sprzymierzeńca w Mieszku II. Śladem współpracy jest dar Matyldy Szwabskiej z 1027 roku "Liber officiorum quem Romanum ordinem appelant". Do daru dołączony był list dedykacyjny chwalący polskiego króla . Uznano go za wybitnego monarchę, który kontynuujac dzieło ojca poświęcił się szerzeniu
Kazimierz Odnowiciel (1016-1058)
OPACTWO BENEDYKTYNÓW W TYŃCU 1044 r. Według tradycji miejscowej, Kazimierz Odnowiciel, syn i następca tronu króla Mieszka II i księżniczki kolońskiej Rychezy, funduje opactwo. Klasztor wspierał odbudowę państwa i Kościoła po
Bolesław II Śmiały (1040-1081)
Ukaranie przez Bolesława Śmiałego niewiernych żon rycerzy Stanisław stanął w obronie niewiernych żon rycerzy walczących na wyprawie kijowskiej, które król rozkazał okrutnie ukarać, mimo iż ich mężowie im przebaczyli. Król rozkazał swoim sługom zabicie biskupa w kościele na Skałce w czasie odprawiania przez niego mszy świętej, a gdy ci nie chcieli, sam własnoręcznie zamordował świętego. (wersja Wincentego Kadłubka)
GROBOWIEC BOLESŁAWA ŚMIAŁEGO
Władysław Herman (1042-1102)
Pieczęć Władysława Hermana
Jest to najstarsza pieczęć piastowska przy tym pieczęć najwyższej rangi. Nie wiemy skąd wzięło się prawo do jej używania nie znamy bowiem przypadków używania bulli np. przez niemieckich panów świeckich - poza cesarzem. Zabytek potwierdza jednak dowodnie taki status polskiego księcia.
Bolesław III Krzywousty (1086-1138)
DENAR "DUCIS BOLEZLAI" Bolesław
Krzywousty (1102-1138) wybijał w Krakowie denary "Ducis Bolezlai" około 1107-13 roku. Moneta ta powstała w okresie uzyskania władzy zwierzchniej przez Krzywoustego, walczącego ze swym bratem Zbigniewem.
Bitwa na Psim Polu
Prawdopodobnie potyczka lub inne drobne starcie zbrojne jesienią roku 1109 na terenach Psiego Pola, dzisiejszej dzielnicy Wrocławia, pomiędzy wojskami księcia polskiego Bolesława III Krzywoustego i króla niemieckiego Henryka V, które Wincenty Kadłubek w swej relacji (a w ślad za nim niektórzy inni kronikarze) przedstawił jako rzekomą walną bitwę i wielki sukces polskiego oręża. Istnieje także pogląd, powszechnie obecnie podzielany przez historyków, że bitwa na Psim Polu w ogóle nie miała miejsca (albo że odbyła się tu jakaś mało znacząca potyczka, z której zwycięsko wyszły oddziały Krzywoustego). Twierdzą oni, że ukształtowana na wincentyńskiej relacji tradycja, powtarzana w następnych wiekach trafiała w świadomości Polaków na podatny grunt zwłaszcza w obliczu powtarzających się konfliktów polskoniemieckich.