Peykan Haye Dayerei

‫ﭘﻴ ـ ـﻜﺎنﻫﺎى داﻳ ـ ـﺮهاى؛ اﺑـ ـﺘﻜﺎرى‬ ‫ﺑ ـﺮاى ﭘﻴ ـ ـﺶﺑﻴ ـ ـﻨﻰ ﺳﺎزوﻛﺎر‬ ‫واﻛﻨ ـ ـﺶﻫﺎ‬

‫ﻣﻬﺪﻳﻪ ﺳﺎﻻرﻛﻴﺎ‬

‫‪±≥∏∑ÊU² “ ¨≤È Á—ULý¨ ÂËœ Ë XOÐ È Á—Ëœ‬‬

‫‪٤‬‬

‫ﺷﻴﻤﻰ آﻟﻰ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻧﺎم راﺑﺮت راﺑﻴﻨﺴﻮن‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﺳﻴﻤﺎﻳﻰ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺸﻢاﻧﺪازى ﺑﺲ ﺗﻤﺎﺷﺎﻳﻰ‬ ‫ﺑﺮ اﻓﻖ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎى ﺷﻴﻤﻰدانﻫﺎى آﻟﻰ در ﻋﺮﺻﻪى ﺳﻨﺘﺰ ﻓﺮاوردهﻫﺎى ﻃﺒﻴﻌﻰ و ﺳـﺎزوﻛﺎر واﻛﻨﺶﻫﺎى ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻰ دارد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﺷﻴﻤﻰدان ﻧﺎﻣﻰ‪ ،‬در ﻣﺪت ‪ ٦٠‬ﺳﺎل ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎى ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻰ ﺧﻮد ﻣﻮﻓﻖ‬ ‫ﺑﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﺟﺎﻳـﺰهﻫﺎى ﻣﻬﻤﻰ ﺷﺪ ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ درﻳﺎﻓـﺖ ﺟـﺎﻳـﺰهى ﻧﻮﺑﻞ‬ ‫ﺷﻴﻤـﻰ در ﺳـﺎل ‪ ،١٩٤٧‬ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃـﺮ ﺑـﺮرﺳﻰ ﻓـﺮاوردهﻫﺎى ﮔـﻴـﺎﻫـﻰ ﻣـﻬـﻢ از‬ ‫دﻳﺪﮔﺎه زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻰ‪ ،‬ﻫﻢﭼﻮن آﻟﻜﺎﻟﻮﻳﻴﺪﻫﺎ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫راﺑﺮت راﺑﻴﻨﺴﻮن‪ ١‬در ‪ ١٣‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ﺳﺎل ‪ ١٨٨٦‬در ﭼﺴﺘﺮﻓﻴﻠﺪ اﻧﮕﻠﻴﺲ‬ ‫زاده ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺪرش وﻳﻠﻴﺎم ﺑﺮدﺑﺮى‪ ،٣‬ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه‪.‬ى ﭘـﻮﺷﺎك ﺟﺮاﺣﻰ ﺑﻮد ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ‪.‬ﻫﺎى ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاى ﺗﻬﻴﻪ‪.‬ى ﺑﺎﻧﺪ و ﻧﻮارﻫﺎى زﺧﻢ‪.‬ﺑﻨﺪى و ﺟﻌﺒﻪ‪.‬ﻫﺎى‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ‪.‬ﺑﻨﺪى آن‪.‬ﻫﺎ را ﺧﻮد ﻃﺮاﺣﻰ ﻛﺮده‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫راﺑﺮت‪ ،‬در دوران دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن در درس‪.‬ﻫﺎى رﻳﺎﺿﻰ و ﻓﻴﺰﻳﻚ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻰ ﺷـﻜـﻞ‪ ١‬ﺳـﺎﺧـﺘـﺎر اﺳـﺘـﺮﻳﻜـﻨـﻴـﻦ‪ ،‬آﻟـﻜـﺎﻟـﻮﻳـﻴـﺪى ﺳـﻤـﻰ ﻛـﻪ از‬ ‫درﺧﺸﺎن داﺷﺖ و اﻣﻴﺪوار ﺑﻮد ﻛﻪ در آﻳﻨﺪه‪ ،‬رﻳﺎﺿﻰ‪.‬دان ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ‪.‬اى ﺷﻮد‪ .‬داﻧﻪﻫﺎى درﺧﺘﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ nux vomica‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻰآﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﻞ روﻳﺶ اﻳﻦ درﺧﺖ در ﻫﻨﺪ اﺳﺖ و ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺠﺎرى اﺻﻠﻰ‬ ‫اﻣﺎ ﭘﺪرش او را ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ در رﺷﺘﻪ‪.‬ى ﺷﻴﻤﻰ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮد و ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺎده ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻰرود‪ .‬اﺳﺘﺮﻳﻜﻨﻴﻦ در آب ﻧﺎﻣﺤﻠﻮل اﺳﺖ‬ ‫راﺑﺮت راه داﻧﺸﮕﺎه ﻣﻨﭽﺴﺘﺮ‪ ٤‬را ﺑﺮاى ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺷﻴﻤﻰ درﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺖ و در و ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻰ در اﻟﻜﻞ و ﺣﻼلﻫﺎى آﻟﻰ دﻳﮕﺮ ﺣﻞ ﻣﻰﺷﻮد‪.‬‬

‫‪a¹—Uð d² Ð —œ vLOý‬‬

‫ﺳﺎل ‪ ١٩١٠‬ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺪرك دﻛﺘﺮاى ﺧﻮد از اﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ ١٩١٢‬ﺑﻪ‪.‬ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬ ‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺷﻴﻤﻰ آﻟﻰ ﻣﺤﺾ و ﻛﺎرﺑﺮدى در داﻧﺸﮕﺎه ﺳﻴﺪﻧﻰ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺲ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ١٩١٥‬ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬ ‫و ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ١٩٢٠‬ـ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺪﻳﺮ ﭘﮋوﻫﺸﻰ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺮﻳﺘﻴﺶ‪.‬داى اﺳﺘﺎف‪ ٥‬ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪ ـ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎد ﺷﻴﻤﻰ آﻟﻰ‬ ‫در داﻧﺸﮕﺎه ﻟﻴﻮرﭘﻮل ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه‪.‬ﻫﺎى ﻣﻨﭽﺴﺘﺮ‪ ،‬ﻟﻨﺪن و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه آﻛﺴﻔﻮرد راه ﻳﺎﻓﺖ و‬ ‫ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻰ در اﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻼف اﻣﺮوز ﻛﻪ ﺷﻴﻤﻰ‪.‬دان‪.‬ﻫﺎ ﺑـﻪ ﻛـﻤـﻚ‬ ‫‪H CO‬‬ ‫‪N − CH‬‬ ‫اﺑﺰارﻫﺎى ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و ﻗـﺪرﺗﻤﻨﺪى ﻫﻢ‪.‬ﭼﻮن راﻳﺎﻧﻪ‪،‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪H CO‬‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺎﺧـﺘـﺎر ﺗـﺮﻛﻴﺐ‪.‬ﻫﺎى آﻟﻰ ﻧﺎﺷـﻨـﺎﺧـﺘـﻪ‬ ‫‪OCH‬‬ ‫ﻣﻰ‪.‬ﭘﺮدازﻧﺪ‪ ،‬در ﻋﺼـﺮ راﺑﻴﻨﺴـﻮن داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑـﻪ‬ ‫اﺑﺰارﻫﺎى اﻧﺪﻛﻰ دﺳﺘﺮﺳﻰ داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺮاى ﭘﻰ ﺑﺮدن‬ ‫‪OCH‬‬ ‫‪O‬‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺎﺧـﺘـﺎر ﺗـﺮﻛﻴﺐ‪.‬ﻫﺎ‪ ،‬از ﺗـﺠـﺰﻳـﻪ‪.‬ى آن‪.‬ﻫـﺎ ﺑـﻪ‬ ‫ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ‬ ‫ﺗﺮوﭘﻴﻨﻮن‬ ‫ﻗﻄﻌﻪ‪.‬ﻫﺎى ﻛـﻮﭼﻚ‪.‬ﺗﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻰ ﻛﻢ‪.‬ﺗﺮ ﺑﻬـﺮه‬ ‫ﺷﻜﻞ‪٢‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺮﺧﻰ آﻟﻜﻮﻳﻴﺪﻫﺎ؛ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﺎى ﭘﺮﺗﻨﻮع‪،‬ﺑﺎ اﺛﺮﻫﺎى زﻳﺴﺖ‬ ‫ﻣﻰ‪.‬ﺟﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻳﻦ ﻗﻄـﻌـﻪ‪.‬ﻫـﺎى ﻛـﻮﭼـﻚ را‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ ﻣﻬﻢ در اﻧﺴﺎن وﺟﺎﻧﻮران‬ ‫دوﺑﺎره ﻛﻨﺎر ﻫـﻢ ﻗـﺮار ﻣﻰ‪.‬دادﻧﺪ و ﺑﺎ ﺑـﺮﮔﺸﺘﻦ ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﻘﺐ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺮﻛﻴﺐ‪.‬ﻫﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻰ‪.‬ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬راﺑﻴﻨﺴﻮن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﻨﻴﻦ روﺷﻰ ﺳﺎﺧﺘﺎر آﻟﻜﺎﻟﻮﻳﻴﺪﻫﺎى ﭘﻴﭽﻴﺪه را‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد و ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ‪.‬ى ﭘﻨﻰ‪.‬ﺳﻴﻠﻴﻦ در ﺟﺮﻳﺎن ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧـﻰ دوم ﺷﺪ‪ .‬ﻛﺎر او روى ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺳﺘﺮﻳﻜﻨﻴﻦ‪ ،٦‬ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻫﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪.‬اى ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ در ﮔﺴﺘﺮه‪.‬ى ﺣﻞ ﻣﻌﻤﺎﻫﺎى ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻰ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻰ‪.‬ﺷﻮد‪ ،‬ﺷﻜﻞ‪.١‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪3‬‬

‫‪3‬‬

‫‪3‬‬

‫‪3‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ ٣‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺳﻨﺘﺰ واروﻧﻪ ﺑﺮاى ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ آﻟﻰ‬

‫ﭘﺲ از ﺳﺎﺧﺘﺎر‪ ،‬راﺑﻴﻨﺴﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮد را ﺻﺮف ﺳﻨﺘﺰ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ در آن زﻣﺎن ﺳﻨﺘﺰ ﻣﻮاد آﻟﻰ در آﻏﺎز دوران رﺷﺪ ﺧﻮد‬ ‫ﺑﻮد و راﺑﻴﻨﺴﻮن در ﺳﻨﺘﺰ ﻣﺒﻬﻮت‪.‬ﻛﻨﻨﺪه‪.‬ى ﺗﺮوﭘﻴﻨـﻮن‪ ٧‬ﻓﻦ ﺗﺎزه‪.‬اى را ﺑﺮاى ﺗﻬﻴﻪ‪.‬ى ﺗﺮﻛﻴﺐ‪.‬ﻫﺎى آﻟﻰ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻣﻌﺮﻓﻰ ﻛﺮد ﻛﻪ‬ ‫ﻫﻢ‪.‬اﻛﻨـﻮن از آن ﺑـﻪ ﺳﻨﺘﺰ واروﻧـﻪ‪ ٨‬ﻳﺎد ﻣﻰ‪.‬ﺷـﻮد ﺷﻜـﻞ‪ .٣‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑـﻮد ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ ،١٩١٧‬او ﻫﺮﻳـﻚ از ﭘـﻴـﻮﻧﺪﻫﺎ را در‬ ‫ﺗﺮوﭘﻴﻨـﻮن ﺷﻜﺴﺖ و ﺑﻪ ﺳـﻪ واﺣﺪ ﺳﺎزﻧﺪه‪.‬ى ﺳﺎده‪.‬ﺗﺮ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺳـﭙـﺲ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﻪ ﺟـﺰء را ﺑﻪ ﻛﻤـﻚ‬ ‫روش‪.‬ﻫﺎى اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﺮد و ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ‪.‬ى ﺗﺮوﭘﻴﻨﻮن ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪±≥∏∑ÊU² “¨≤È Á—ULý¨ ÂËœ Ë XOÐ È Á—Ëœ‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ ٤‬ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣﺎ در ﻧﺨﺴﺘﻴـﻦ درسﻫﺎى ﺷﻴﻤﻰ آﻟﻰ ﺧﻮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺳﺎزوﻛﺎر واﻛﻨﺸﻰ را ﺑﺮرﺳﻰ ﻣﻰﻛـﺮدﻳﻢ ﺑﺎ ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫ﭘﻴﻜﺎنﻫﺎى داﻳﺮهاى آﺷﻨﺎﻳﻰ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدهاﻳﻢ و ﺑﻪ ﻛﺎراﻳﻰ ﮔﺴﺘﺮدهى آن در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻰ ﻧﺘﻴﺠﻪى ﻳﻚ واﻛﻨﺶ در زﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺗﺎه‪،‬‬ ‫ﺑﺎور دارﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺗـﻮﺳﻂ راﺑﻴﻨﺴﻮن‪ ،‬ﺑﺮاى ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻰ اﻟﻜﺘﺮونﻫﺎ در ﺟـﺮﻳﺎن اﻧﺠﺎم واﻛﻨﺶﻫـﺎ‬ ‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و اﮔﺮﭼﻪ ﻛﻪ در ﺧﻼل دﻫﻪى ‪ ،١٩٥٠‬ﺗﻨﻬﺎ در ﻛﺘﺎبﻫﺎى درس ﺷﻴﻤﻰ ﻛﺎرﺑﺮد ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫آن ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻰ دوم و در دﻫﻪﻫﺎى ‪ ١٩٦٠‬و ‪ ١٩٧٠‬در ﻛﺘﺎبﻫﺎى زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻰ ﻧﻴﺰ ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪٥‬‬

‫از آن‪.‬ﺟﺎ ﻛﻪ راﺑﻴﻨﺴﻮن ﻋﻼﻗﻪ‪.‬ﻣﻨﺪ ﺑﻮد ﺑﻪ روﻳﻜﺮدى ﻧﻈﺎم‪.‬دار در ﺷﻴﻤﻰ ﺳﻨﺘﺰ ﻣﻮاد آﻟﻰ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪.‬اى از اﺑﺰارﻫﺎى‬ ‫ﻧﻈﺮى را ﺑﺮاى ﭘﻴﺶ‪.‬ﺑﻴﻨﻰ ﻧﺘﺎﻳﺞ واﻛﻨﺶ‪.‬ﻫﺎى ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻰ ﺗﻮﺳﻌﻪ داد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎرى از داروﻫﺎى ﻣﻬﻢ و ﻓﺮاورده‪.‬ﻫﺎى ﻃﺒﻴﻌﻰ از ﺣﻠﻘﻪ‪.‬ﻫﺎى‬ ‫ﺑﻨﺰن اﺳﺘﺨﻼف‪.‬دار ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه‪.‬اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ او ﻛﺎر ﺧﻮد را ﺑﺎ ﭘﻴﺶ‪.‬ﺑﻴﻨﻰ ﻧﺘﺎﻳﺞ واﻛﻨﺶ‪.‬ﻫﺎى اﺳﺘﺨﻼﻓﻰ در ﻣﺸﺘﻖ‪.‬ﻫﺎى ﺑﻨﺰن‬ ‫آﻏﺎز ﻛﺮد و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮش ﮔﺮﺗﺮود‪ ،٩‬در ﻣﻘﺎﻟﻪ‪.‬اى ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ و ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺧﺎﻧﻮاده‪.‬اى از واﻛﻨﺶ‪.‬ﻫﺎى اﺳﺘﺨﻼﻓﻰ ﺑﻨﺰن‬ ‫ﺷﺪ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ ١٩١٧‬اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﺑﺎ اﻟﻬﺎم از دﻳﺪﮔﺎه‪.‬ﻫﺎى آرﺗﻮر ﻟﭗ‪.‬ورث‪ ،١٠‬در ﺳﺎل ‪ ١٩٢٤‬ﻧﻈﺮﻳﻪ‪.‬ى ﺗﺎزه‪.‬اى‬ ‫اراﻳﻪ داد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗـﻮﺿﻴﺢ ﺷﻴﻤﻰ ﺗﺮﻛﻴﺐ‪.‬ﻫﺎى ﺳﻴﺮ‪.‬ﻧﺸﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑـﻨـﺰن و ‪.٤،.١‬ـ ﺑﻮﺗﺎدى‪.‬اِن ﻣﻰ‪.‬ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﻪ ﮔـﻮﻧﻪ‪.‬اى‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‪.‬آﻣﻴﺰ او را در ﭘﻴﺶ‪.‬ﺑﻴﻨﻰ ﻧﺘﺎﻳﺞ واﻛﻨﺶ‪.‬ﻫﺎى ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻰ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ‪.‬ﻫﺎﻳﻰ ﻳﺎرى ﻛﺮد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاى ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬ ‫ﺑﺎر‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻴﻜﺎن‪.‬ﻫﺎى داﻳـﺮه‪.‬اى‪ ،١١‬ﺟﻬﺖ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺗﻮزﻳﻊ اﻟﻜﺘـﺮون‪.‬ﻫﺎ و ﭘﻴﺶ‪.‬ﺑﻴﻨﻰ ﻧﺘﻴـﺠـﻪ‪.‬ى واﻛﻨﺶ‪.‬ﻫﺎى اﺳﺘﺨﻼﻓـﻰ‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ‪.‬ﻫﺎى ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﺑﻨﺰن ﺗﻮﺳﻂ راﺑﻴﻨﺴﻮن ﺑﻨﻴﺎن ﻧﻬﺎده ﺷﺪ و اﻣﺮوزه ﻣﻰ‪.‬ﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺷﻴﻤﻰ‪.‬دان آﻟﻰ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻫﻤﻴﻦ ﭘﻴﻜﺎن‪.‬ﻫﺎى‬ ‫داﻳﺮه‪.‬اى‪ ،‬ﺑﻪ راﺣﺘﻰ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺳﺎزوﻛﺎر واﻛﻨﺶ‪.‬ﻫﺎ ﻳﺎ ﻃﺮاﺣﻰ ﻳﻚ روش ﺳﻨﺘﺰ ﻣﻰ‪.‬ﭘﺮدازد‪ ،‬ﺷﻜﻞ‪.٤‬‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻫﻤﻪ‪.‬ى ﺷﻴﻤـﻰ‪.‬دان‪.‬ﻫـﺎ راﺑﻴﻨﺴـﻮن را ﻣﺨﺘـﺮع اﻳﻦ ﭘﻴﻜﺎن‪.‬ﻫﺎى داﻳـﺮه‪.‬اى ﻧﻤﻰ‪.‬داﻧﻨﺪ و ﺑﺴـﻴـﺎرى از آن‪.‬ﻫﺎ اﻳﻦ‬ ‫ﻧﻮآورى را ﺑﻪ ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ اﻳﻨﮕﻮﻟﺪ‪ ١٢‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻰ‪.‬دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ از آن‪.‬ﺟﺎ ﻧﺎﺷﻰ ﻣﻰ‪.‬ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻨﮕﻮﻟﺪ ﭘﺲ از ﭘﺬﻳﺮش دﻳﺪﮔﺎه‪.‬ﻫﺎى‬ ‫راﺑﻴﻨﺴﻮن‪ ،‬از آن در اﻧﺘﺸﺎر ﺑﺴﻴـﺎرى از ﻣﻘﺎﻟﻪ‪.‬ﻫﺎى ﺧـﻮد ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺖ و درﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﻴﻤﻰ‪.‬دان‪.‬ﻫﺎ از ﻛﺎر ﺑـﺮﺟﺴﺘﻪ‪.‬ى راﺑﻴﻨﺴـﻮن‬ ‫ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫـﺮﺣﺎل‪ ،‬راﺑﻴﻨﺴﻮن ﻫﺮﮔﺰ اﻳﻨﮕـﻮﻟﺪ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ‪.‬ﻛﻪ از دﻳﺪﮔﺎه‪.‬ﻫﺎﻳﺶ ﺑـﺮاى‬ ‫اﻋﺘﺒﺎر ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎى ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ ،‬ﻧﺒﺨﺸﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻋﻼﻗﻪ‪.‬ى ﻓﺮاوان راﺑﻴﻨﺴﻮن در‬ ‫زﻣﻴﻨﻪ‪.‬ى ﺷﻴﻤﻰ اﺳﺘﺨـﻼﻓـﻰ رﻧﮕﺪاﻧﻪ‪.‬ﻫـﺎى‬ ‫ﮔﻴﺎﻫﻰ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ آﻧـﺘـﻮﺳﻴﺎﻧﻴـﻦ‪١٣‬ﻫﺎ ﺑﻪ ﮔـﺮوه‬ ‫دﻳﮕـﺮ از ﺗـﺮﻛﻴﺐ‪.‬ﻫﺎ ﻳﻌﻨﻰ آﻟـﻜـﺎﻟـﻮﻳـﻴـﺪﻫـﺎ‬ ‫ﻛﺮﻳﺴﺘﻮﻓﺮ اﻳﻨﮕﻮﻟﺪ‬ ‫ﮔﺴﺘـﺮش ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬روى‪.‬ﻫـﻢ‪.‬رﻓﺘﻪ‪ ،‬در ﻣﻴـﺎن‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ‪.‬ﻫﺎى راﺑﻴﻨﺴﻮن ﺳﻨﺘﺰ آﻟﻜﺎﻟﻮﻳﻴﺪﻫﺎ ﺑﻴﺶ از ﻫﻤﻪ ﺟﻠﻮه ﻣﻰ‪.‬ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫او ﻫﻢ‪.‬ﭼﻨﻴـﻦ در ﺗـﻌـﻴـﻴـﻦ آراﻳﺶ اﺗـﻢ‪.‬ﻫـﺎ در ﻣـﻮﻟﻜـﻮل‪.‬ﻫﺎى ﻣـﻮرﻓـﻴـﻦ‪،‬‬ ‫ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ‪ ١٤‬و ﻧﺎرﻛﻮﺗﻴﻦ‪ ١٥‬ﮔﺎم‪.‬ﻫﺎى ارزﻧﺪه ﺑـﺮداﺷﺖ و ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺸ‪.m‬ﻫﺎ‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان در ﺗﻮﻟﻴﺪ داروﻫﺎى ﺿﺪ‪.‬ﻣﺎﻻرﻳﺎ اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬ ‫راﺑﻴﻨﺴـﻮن در ﺳﺎل ‪ ١٩٥٥‬از ﻛﺎر در آﻛﺴـﻔـﻮرد ﻛﻨـﺎره ﮔﺮﻓﺖ اﻣـﺎ‬ ‫ﺷﻜـﻞ‪ ٤‬آﻧﺘـﻮﺳﻴﺎﻧـﻴـﻦﻫـﺎ‪ ،‬رﻧﮕﺪاﻧﻪﻫﺎﻳﻰ ﮔﻴـﺎﻫـﻰ ﻫـﺴـﺘـﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬ ‫ﻫﻢ‪.‬ﭼﻨﺎن در ﺣـﻮزه‪.‬ى ﺷﻴﻤﻰ ﺑﻪ ﻓﻌـﺎﻟـﻴـﺖ ﺧـﻮد اداﻣﻪ داد‪ .‬در دوران‬ ‫ﺗـﻮزﻳـﻊ ﺑـﺎر ﻣـﺜـﺒـﺖ ﻳـﺎ ﻣـﻨـﻔـﻰ‪ ،‬در ﺣـﻠـﻘــﻪى آرﻳـﻞ ﻣـﻮﺟـﻮد در‬ ‫ﺟﻮاﻧﻰ ﻛـﻮﻫﻨﻮردى از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻔﺮﻳﺢ‪.‬ﻫـﺎى ﻣـﻮرد ﻋﻼﻗﻪ‪.‬اش ﺑـﻮد و ﺑﺎﻻ ﺳﺎﻣـﺎﻧـﻪى ﺣـﻠـﻘـﻪاى اﻳـﻦ ﺗـﺮﻛﻴـﺐﻫـﺎ‪ ،‬رﻧـﮓ رﻧﮕـﺪاﻧـﻪ ﺗـﻐـﻴـﻴـﺮ‬ ‫رﻓﺘﻦ از ﻛﻮه‪.‬ﻫﺎى آﻟﭗ‪ ،‬ﭘﻴﺮﻧـﻪ و زﻻﻧﺪﻧﻮ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻄﺮﻧﺞ ﻣـﻰﻳـﺎﺑـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﺗـﻐـﻴـﻴــﺮ رﻧـﮓ ﻧـﺎﺷـﻰ از ﺗـﻐـﻴـﻴــﺮ ‪ pH‬ﻓـﻀـﺎى‬ ‫ﺑﻴﻦﺳﻠﻮﻟﻰ ﺳﻠﻮلﻫﺎﻳﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﻴـﻦ رﻧﮕﺪاﻧﻪﻫﺎﻳﻰ را در‬ ‫ﻧﻴﺰ از دﻳﮕﺮ ﻋﻼﻗﻪ‪.‬ﻣﻨﺪى‪.‬ﻫﺎى او ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣـﻰ‪.‬رﻓﺖ ﭼﻨﺎن‪.‬ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺑﻰ ﺑﺎ ﺑﺮ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻨﻮان »ﻫﻨﺮ و داﻧﺶ ﺷﻄﺮﻧﺞ« از وى ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎر ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ و ﺳﻪ ﺳﺎل‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﺌﻮل ﻓﺪراﺳﻴﻮن ﺷﻄﺮﻧﺞ در اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻰ‪.‬ﻛﺮد‪ .‬راﺑﺮت راﺑﻴﻨﺴﻮن در ‪ ٨‬ﻓﻮرﻳﻪ‪.‬ى ﺳﺎل ‪ ١٩٧٥‬درﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬

‫‪±≥∏∑ÊU² “ ¨≤È Á—ULý¨ ÂËœ Ë XOÐ È Á—Ëœ‬‬

‫‪4. Manchester‬‬

‫‪3. William Bradburg‬‬

‫‪2. Chesterfield‬‬

‫‪1. Robinson, R.‬‬

‫‪9. Gertrude‬‬

‫‪8. retrograde synthesis‬‬

‫‪6. strychnine7. tropinone‬‬

‫‪5. British Dye stuff‬‬

‫‪13. anthocyanine‬‬

‫‪12. Ingold, Ch.‬‬

‫‪11. Curly arrow‬‬

‫‪10. Lapworth, A.‬‬

‫‪15. narcotine‬‬

‫‪14. papaverine‬‬

‫‪1. robinson.ig-nob.com/1111.htm‬‬ ‫‪2. www.chemistry.msu.edu‬‬

‫‪٦‬‬

‫‪3. www.aqtc.edu.cn/jwz/chemistry‬‬