Penduduk Dan Alam Sekitar

Penduduk dan Alam Sekitar

Manusia sebagai penduduk  Kehidupan manusia yang berkait rapat

dengan alam sekitar  Darjah keberkaitan manusia bergantung kepada tahap kemajuan mereka  Suku kaum asli yang hidup terpencil sangat bergantung kepada alam semulajadi  Masyarakat bandar pula mempunyai interpretasi dan interaksi yang tersendiri mengenai sumber

Peta konsep Sumber semula jadi

Boleh diperbaharui • Udara bersih • Bahangan matahari • Tanih • Sumber hutan • Sumber ikan • Air bersih

Tidak boleh diperbaharui • Mineral - Pepejal - logam - Cecair - petroleum - Gas – gas asli

Alam sekitar terdiri dari  Komponen

Tenaga Matahari

Atmosfera

Biosfera

Litosfera

Hidrosfera Rajah Interaksi antara komponen alam sekitar

Biosfera  Biosfera terdiri dari bahagian-bahagian

bumi yang menampung pelbagai hidupan  Biosfera merangkumi sebahagian daripada atmosfera, hidrosfera dan litosfera. Atmosfera

Litosfera

Biosfera Hidrosfera

Biosfera  Terdiri dari lokasi di mana semua benda

hidup di permukaan bumi sama ada di dasar lautan hingga ke lapisan atmosfera  Biosfera mengandungi flora dan fauna yang membekalkan: - tumbuh-tumbuhan - Tanaman - Hidupan liar - ternakan

Biosfera 





Elemen biosfera ini perlu diolah oleh manusia sebagai bahan mentah industri, makanan, pakaian, peralatan, tempat tinggal, bahan dagangan dsb. Aktiviti asal manusia berkaitan dengan biosfera ialah memburu, memungut hasil, membalak, bertani, berladang dan menternak. (5 juta tahun lampau) Zaman moden corak interaksi manusia dengan biosfera banyak dipengaruhi oleh teknologi semasa mengikut tempat dan tahap tamadun.

Litosfera   



Merupakan komponen yang membekalkan sumber mineral dan tanah. Litosfera ialah lapisan permukaan bumi yang pejal dan keras Lapisan tanah juga disebut sebagai pedosfera dan batuan yang merupakan sumber pelbagai jenis logam dan bukan logam Litosfera banyak dipengeruhi oleh bentuk geomorfologi permukaan bumi seperti gunung, bukit, lurah, lembah, dataran tinggi, tanah pamah, teluk, pinggir laut, sungai, pulau dsb.

Lapisan Litosfera

Litosfera  Manusia menggunakan tanah yang sesuai

untuk pertanian, petempatan desa dan bandar, pembinaan kilang industri, pembinaan infrastruktur untuk kemudahan sosial dan ekonomi.  Di atas dan di bawah permukaan bumi, manusia melombong mineral (tenaga fosil) untuk industri dan kehidupan.  Pelbagai jenis mineral penting untuk kegunaan industri spt bijih timah, bijih besi, bauksit, kuprum, uranium, petroleum, arang batu, gas asli, wolfram,

Hidrosfera 





Hidrosfera terdiri daripada air yang berada di permukaan bumi (tasik, sungai, alur, wap air dalam atmosfera, ais, air bawah tanah, glasier dan laut) Air boleh wujud dalam bentuk cecair, wap, gas dan pepejal. Sebahagian besar dari permukaan bumi dalam bentuk cecair dengan lautan dan hidupan akuatik/marin di dalamnya. Air di permukaan bumi (terutama laut) membekalkan wap di atmosfera yang akan kembali ke permukaan bumi dalam bentuk kerpasan (hujan dan salji)

Hidrosfera  Air berperanan sebagai agen penyederhana

suhu di permukaan bumi dan sebagai sumber air bersih kepada kehidupan manusia  Penerokaan air untuk kegunaan domestik, industri dan sumber tenaga hidro elektrik, tenaga ombak dan tenaga pasang surut menjadikan hidrosfera adalah punca tenaga alternatif pada masa hadapan  Negara yang kurang mempunyai sumber air tawar untuk kegunaan domestik menyahgaram air laut untuk memperoleh air

Atmosfera 





Merupakan satu lapisan gas nipis yang menyelubungi bumi dengan ketinggian kurang dari 600 km ke atas dari permukaan bumi. Lapisan ini mengandungi 78 % nitrogen, 28 % oksigen, 0.9% argon dan 0.036% karbon dioksida. Perbezaan tekanan udara dari satu tempat ke satu tempat menyebabkan berlakunya tiupan angin yang menghasil serta mengawal bentuk hujan dan ribut (penentu iklim dan cuaca wilayah) Iklim dan cuaca berkait rapat dengan kegiatan pertanian serta kehidupan manusia

Lapisan Atmosfera

Atmosfera 

Eksosfera

-



Termosfera

-

-

melebihi 600 km atmosfera yg paling tinggi udara semakin nipis mengandungi gas helium dan hidrogen altitud 80 – 600 km suhu meningkat mengikut ketinggian. Suhu melebihi 1200ºC oksigen dan nitrogen menyerap sebahagian besar dari bahangan gelombang pendek. juga dikenali sebagai lapisan ionosfera kerana ion di lapisan ini dapat membalikkan gelombang radio. mempunyai aurora

Atmosfera 

Mesosfera

-



Strarosfera

-

altitud 50 – 80 km suhu berkurangan mengikut ketinggian (suhu mencapai -90ºC) lapisan atmosfera yg paling sejuk tempat terbakar dan hancurnya meteorit altitud 15 – 50 km suhu tidak berubah mengikut ketinggian di bahagian bawahnya sinaran ultra-ungu matahari diserap dengan banyak oleh ozon. juga dikenali sbg lapisan ozonosfera sesuai utk kapal terbang supersonik

Atmosfera 

Troposfera

-

-

lapisan atmosfera yang paling rendah tmpt terbentuknya awan dan berlakunya ribut petir serta tiupan angin. mengandungi 75% daripada jisim atmosfera. hampir semua wap air dan aerosol terdapat di lapisan ini. suhu semakin kurang apabila semakin tinggi dari permukaan bumi.

Troposfera  Nama troposfera bermaksud kawasan

percampuran. Lapisan troposfera yang paling tinggi terletak kira-kira 15 km di atas Garisan Khatulistiwa. Sumber : Taylor; 1956

Kenapa manusia meneroka sumber (alam sekitar)         

Membekalkan bahan mentah (industri) Sumber keperluan(makan,minum dll) Sumber pendapatan negara Menyedia peluang pekerjaan Pembangunan bandar baru Pembangunan sistem pengangkutan Bahan uji kaji teknologi Sumber tenaga untuk pelbagai keperluan Sumber penting untuk rekreasi (pelancongan)

Hutan

Faktor-faktor yang mempengaruhi penerokaan sumber  Faktor permintaan pengguna (manusia)  Tahap teknologi menentukan jumlah

sumber yang dapat diteroka  Keadaan fizikal (Bolivia – kerja melombong b.timah sukar /tanah tinggi)  Keadaan iklim yang melampau  Harga pasaran antarabangsa

Faktor-faktor yang mempengaruhi penerokaan sumber  Kos pengeluaran  Sumber gantian mengurangkan

penerokaan sesuatu sumber  Kekurangan sumber telah menggalakkan pencarian sumber gantian  Polisi kerajaan menggalakkan penerokaan sumber  Modal yang tinggi

Sebab-sebab sumber perlu diurus  Untuk menjamin

bekalan yang berterusan  Tanpa pengurusan sumber akan habis, pupus dan tercemar  Penduduk dunia semakin bertambah dan ini menyebabkan pertambahan permintaan sumber semulajadi  1970 – sebahagian dunia mengalami kekurangan sumber makanan menyebabkan kebuluran, kekurangan zat makanan dan penyakit

Sebab-sebab sumber perlu diurus  Pertambahan penduduk menyebabkan

peningkatan kemajuan teknologi dan menambahkan penggunaan sumber  Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UN) meramalkan penggunaan sumber mineral akan terus bertambah hingga abad ke-21 cthnya permintaan plumbum akan meningkat sebanyak 5.3 kali, kuprum 4.8 kali, zink dan aluminium 4.2 kali  Penggunaan sumber tenaga dijangka bertambah 3.0 kali ganda penggunaan

Kesan-kesan penerokaan sumber  Penerokaan sumber air  Kesannya : -

Pembinaan empangan mengubah lanskap secara ekstensif kerana Aktiviti penebangan hutan Kawasan hutan ditenggelami air Pemusnahan hutan mengancam tadahan Ekosistem baru terbentuk Sungai mengalami mendapan dan menjadi cetek

Kesan-kesan penerokaan sumber  Penerokaan sumber air  Kesannya :

Mendapan dasar sungai menyebabkan isipadu hilir berkurang - Flora dimusnahkan dan fauna kehilangan habitat - Petempatan dimusnahkan dan penduduk terpaksa berpindah - Kejadian banjir dapat dikawal dan empangan boleh menjadi kawasan tarikan pelancong -

Kesan-kesan penerokaan sumber  Penerokaan sumber air  Kesannya :

Kawasan pertanian dapat dibangunkan untuk mengairi kawasan pertanian - Proses pembandaran dan perindustrian meningkatkan permintaan air - Membantu dalam proses pertumbuhan bandar dan kawasan industri kerana 75% pengguna air tinggal di kawasan bandar - Menjana ekonomi negara melalui tenaga hidro-elektrik -

Kesan-kesan penerokaan sumber  -

Pencemaran air di Malaysia Pencemaran berlaku dalam bentuk fizikal, biologi dan kimia Bentuk fizikal - akibat aktiviti perlombongan yang menghasilkan kelodak Bentuk kimia - penggunaan baja kimia, racun serangga, racun rumpai Bentuk biologi - Penternakan khinzir - sungai bau busuk dan menyebarkan penyakit Pembukaan ladang kelapa sawit menyebabkan hakisan, mencetekkan dasar sungai menyebabkan ekosistem air musnah

Kesan-kesan penerokaan sumber  Pencemaran air di Malaysia

pencemaran air akibat pembuangan sisa dan air kilang yang mengandungi bahan pencemar seperti BOD dan COD - Pembuangan bahan pencemar seperti raksa, zink, plumbum ke dalam sg Kelang dan sg Gombak dari kilang-kilang sekitar kawasan perindustrian Kuala Lumpur, Petaling Jaya dan Shah Alam telah memusnahkan ekosistem air -

Kesan-kesan penerokaan sumber  -

-

Penerokaan sumber Hutan 18.67 juta hektar Malaysia dilitupi oleh hutan hujan tropika, hutan paya dan hutan pantai Hutan penting untuk mengawal transpirasi kelembapan udara dan menyegarkan udara Hutan juga sebagai pusat eko-pelancongan Hutan adalah sumber kayu keras berharga seperti cengal, keruing, meranti, nyatoh, merbau, mersawa, kapur, seraya, gelam dll Kerja membalak menyediakan peluang pekerjaan Sumber hutan juga membekalkan bahan ubatubatan dan perabot Hutan menjadi span besar dalam kitar hidrologi

Penebangan hutan

Kesan-kesan penerokaan sumber  Kesan penerokaan hutan -

-

Perhutanan komersil telah mengubah landskap Kawasan hutan yang diteroka mempercepatkan proses hakisan dan kehilangan tanih Tanih terhakis mengancam hidupan sungai dan sekitar Kesotan tanah dan tanah runtuh Merosakkan habitat haiwan

Kesan-kesan penerokaan sumber -

Kehabisan sumber perhutanan Kepupusan hidupan liar Kekurangan sumber air Pokok kecil rosak tanpa mengira jenis Kesan ke atas cuaca tempatan Pembalakan menyebabkan peratus bahangan matahari meningkat (suhu ↑) Kandungan oksigen di udara berkurang Kandungan karbon dioksida meningkat Kurang pembentukan awan Kurang awan maka kurang jmlh hujan

Kesan-kesan penerokaan sumber -

Berlaku ketidakseimbangan alam sekitar Tadahan hujan dan bekalan air terjejas Berlaku perubahan dalam kitar hidrologi Menjejaskan kualiti air sungai Dasar sungai dipenuhi kelodak/cetek menyebabkan banjir kilat Hakisan tanih menyebabkan tanih kehilangan bahan humus Proses larut resap giat kesuburan merosot Angin bertiup kencang dikawasan lapang kerana tidak dihalang oleh tumbuhan

Kesan akibat perlombongan -

-

Perubahan landskap (lombong dedah, lombong hidraul, pam kelikir, kapal korek, lombong syaf) Wujud tasik-tasik tinggal (kapal korek) Lekukan yang luas dan cetek (pam kelikir) Batu dasar yang berbongkah (lombong dedah) Perlombongan menyebabkan wujud tanah tandus yang telah kehilangan kesuburan Sungai diluruskan untuk membaiki saliran Kehabisan sumber mineral

Kesan perlombongan petroleum  Negara pengeluar petroleum dunia ialah

negara-negara Asia Barat, Negara Baltik, Kesatuan Russia, Georgia, China, Amerika Utara dan Selatan, Eropah, Afrika dan Asia Pasifik.  Pencemaran udara berlaku akibat pembakaran gas di pelantar minyak, pembakaran plumbum, pembebasan karbon monoksida dan hidro karbon semasa aktiviti perlombongan berlangsung

Kesan perlombongan petroleum 

 



Tumpahan minyak di laut semasa berlaku kemalangan mencemarkan laut dan mengancam hidupan akuatik Kebocoran paip minyak dasar laut dan daratan menyebabkan pencemaran Minyak enjin yang telah digunakan selepas aktiviti penukaran minyak di bengkel yang disalurkan ke longkang masuk ke sungai dan ke laut menjejaskan kualiti air dan mengancam hidupan sungai dan laut serta ekologinya Penggunaan bahan fosil senagai bahan bakar adalah penyumbang kepada jumlah gas rumah hijau

Langkah-langkah mengatasi kesan penerokaan sumber ke atas alam sekitar  Pengurusan sumber perlu untuk memastikan

sesuatu sumber berterusan  Pengurusan sumber melibatkan perancangan, pengawalan, pemeliharaan dan pemuliharaan  Perancangan - penerokaan, pengeluaran dan penggunaan sumber secara cekap - Perancangan untuk menambah sumber untuk kegunaan masa hadapan

Langkah-langkah mengatasi kesan penerokaan sumber ke atas alam sekitar

 Perancangan

Pencarian sumber mineral gantian bagi menampung permintaan. Cthnya tenaga suria, hidroelektrik, nuklear, ombak dan angin dapat menggantikan sumber tanaga fosil  Pengawalan - Pengawasan dan penentuan kuantiti pengeluaran selaras dengan keperluan -

Langkah-langkah mengatasi kesan penerokaan sumber ke atas alam sekitar

 Pengawalan

Pengawalan di kawasan pengeluaran - Pengawalan cara pengeluaran sumber  Pemeliharaan - Suatu usaha untuk mengekalkan sumber semulajadi. Cthnya sumber hutan yang berkurangan cuba diatasi melalui pewartaan Taman Negara -

Langkah-langkah mengatasi kesan penerokaan sumber ke atas alam sekitar

 Pemeliharaan

Pemeliharaan kualiti air, udara, tanih, dan ekosistem untuk menjamin kesejahteraan hidupan dalam lapisan Biosfera.  Pemuliharaan - Usaha untuk memperbaiki dan memulihkan kawasan atau sumber yang telah diteroka. Cthnya amalan silvikultur dalam bidang perhutanan, memperbaiki kesan hakisan -

Strategi dalam pengurusan sumber Usaha meningkatkan aras keberkesanan penggunaan sumber  Usaha meningkatkan guna semula sumber  Usaha penggunaan teknologi baru dalam mengurus sumber  Usaha mengurus sumber agar dapat melindungi alam sekitar dari kesan penerokaan sumber ialah : - Deklarasi di Stokholm (1972), semua negara diminta menghadkan aktiviti penebangan dan pembalakan hutan serta mengawal pencemaran 

Usaha mengurus sumber agar dapat melindungi alam sekitar dari kesan penerokaan sumber - Perisytiharan Langkawi ditubuhkan dalam mesyuarat anggota Komanwel (1989). Negara-negara komanwel bersetuju memberikan bantuan pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar mengikut keupayaan - Forum Global dalam Sidang Kemuncak Bumi (World Summit – Rio de Jenerio 1992) dianjurkan oleh 6000 buah NGO dunia untuk menyelamatkan alam sekitar bumi dari mengalami kemusnahan

Usaha pemeliharaan/Pemuliharaan Hutan di Malaysia  Mewartakan Taman Negara – sejak 1939  Menggubal Dasar Hutan Negara (1978)  Mewartakan Hutan Simpan  Mengawal kegiatan Pembalakan Haram  Mengadakan Pendidikan Alam

Sekitar

 Penghutanan semula  Mewujudkan Ladang hutan  Pengurusan hutan secara lestari  Penyelidikan hutan (FRIM-UPM

kerjasama dengan pakar Jerman, Britain

Pengurusan sumber air di Malaysia  

   

Pembinaan empangan bagi menghalang air larian permukaan tidak terus mengalir ke laut Kegiatan pembalakan dikawal agar kawasan tadahan dapat dikekalkan dan bekalan air adalah bersih Sistem saluran paip bersih dibina bagi mengelakkan kebocoran di bawah tanah Jabatan Air mengawasi dan memastikan bekalan air bersih Mewujudkan kilang merawat kumbahan sebelum dialir ke sungai Penguatkuasaan Akta Kualiti Alam Sekitar 1974

Pengurusan sumber air di Malaysia  Penguatkuasaan akta membolehkan:

Lawatan dan tinjauan ke kilang-kilang yang mengeluarkan bahan sisa ke sungai - Sebilangan sungai yang tercemar dipulihkan - Mengadakan kempen ‘Cintailah Sungai Kita’ - Merancang zon guna tanah supaya kawasan berisiko tinggi terhadap pencemaran air dapat diletak jauh dari sumber air -

Pengurusan sumber air di Malaysia Bekalan air ditambah melalui penerokaan sumber air bawah tanah - Jabatan Kajian Geologi Malaysia berusaha mengesan/meneroka sumber air bawah tanah sebagai bekalan alternatif - Di Arab Saudi Syarikat Water Conversion Corporation (SWCC) mengendalikan lojiloji penyahgaraman air laut bagi menampung kekurangan air - Loji penyahgaraman terletal di Al-Jubail, Jiddah dan Al-Khobar -

Pengurusan sumber hutan di Malaysia 



 

Majlis Tanah Negara menubuhkan Majlis Perhutanan Negara pada 20 Dis. 1971 untuk merancang cara mengatasi masalah perhutanan Penubuhan Dasar Perhutanan Negara (1978) bertanggungjawab menyelaras undang-undang hutan antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri 12.5 juta hektar kawasan hutan seluruh negara diisytihar sebagai Hutan Simpan Kekal Pewartaan Ladang Hutan (1982) secara besarbesaran di Bukit Tinggi Pahang

Pengurusan sumber hutan di Malaysia  

Usaha Jabatan Hutan mengurus hutan Menentukan jumlah pokok yang boleh ditebang. Menentukan jeins rawatan selepas pembalakan dijalankan Memotong/meracuni pokok memanjat Projek penanaman semula pokok Meningkatkan kesedaran masyarakat Kempen mencintai hutan Penjimatan penggunaan kertas Penubuhan FRIM dan PERHILITAN ditugaskan memelihara, memulihara dan mengawal sumber hutan.