معرفي رشته مهندسي عمران

‫ﻣﻌﺮﻓﻲ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬ An Introduction of Civil Engineering in Iran

‫ ﻣﻬﺪي وﺟﻮدي‬:‫ﺗﺎﻟﻴﻒ و ﺗﺪوﻳﻦ‬ [email protected]

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪2‬‬

‫‪ - 1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﻳﺎ رﺷﺘﻪ ﻋﻤﺮان ﻳﻜﻲ از رﺷﺘﻪﻫﺎي ﭘﺮ اﻫﻤﻴﺖ و ﺟﺬاب در‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ رﺷﺘﻪﻫﺎي آزﻣﻮن ﺳﺮاﺳﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ داوﻃﻠﺐ در ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻋﻠﻮم رﻳﺎﺿﻲ و ﻓﻨﻲ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آن را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺳﺮﻳﻊ ﺟﻮاﻣﻊ و ﻧﻴﺎزﻫﺎي روز اﻓﺰون آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻃﺮﺣﻬﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻤﺮاﻧﻲ از ﻳﻚ ﻃﺮف و رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻠﻮم ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺻﺤﻴﺢ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ و ﭘﺮورش اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﺟﻮان و ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ از اﺑﺰار و‬ ‫اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ ‪ ،‬ﮔﺎﻣﻲ ﺑﻠﻨﺪ در ﺟﻬﺖ ﺗﺮﻗﻲ و ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ - 2‬اﻫﻤﻴﺖ و ﺿﺮورت‪:‬‬ ‫ﺳﺮﭘﻨﺎه از ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ و اوﻟﻴﻪ ﻧﻮع ﺑﺸﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در دورهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻧﺪﮔﻲ او‬ ‫ﺑﺼﻮرﺗﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺎز ﭘﺎﺳﺦ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﻬﺎي اوﻟﻴﻪ از ﻏﺎرﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ آﻳﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮواز ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره‬ ‫ﺳﻌﻲ در ﺑﺪﺳﺖ آوردن و رام ﻛﺮدن ﻃﺒﻴﻌﺖ دارد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻣﺤﺪود و ﺑﻲ روح‬ ‫ﺑﺴﻨﺪه ﻛﻨﺪ ؟‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑ ﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي اﺑﺰارﻫﺎي دﺳﺖ ﺳﺎز ﺧﻮد و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ در اﺧﺘﻴﺎر‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻲداد‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﭘﻴﺪاﻳﺶ اوﻟﻴﻦ ﺳﺮﭘﻨﺎه دﺳﺖ‬ ‫ﺳﺎز ﺑﺸﺮ ﭘﺎﻳﻪ و اﺳﺎس ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺷﺪن ﺟﻮاﻣﻊ و ﻧﻴﺎز آﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﺮﭘﻨﺎﻫﻬﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮ‪ ،‬و ﺗﻼش ﺑﺸﺮ در ﺟﻬﺖ ﻣﻬﺎر و رام ﻛﺮدن ﻃﺒﻴﻌﺖ در ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺧﻮد‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﺪﻫﺎ و ﭘﻠﻬﺎ و ‪ ...‬رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان در زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ ﭘﺮرﻧﮓ و‬ ‫ﭘﺮرﻧﮕﺘﺮ ﺷﺪ ‪.‬‬ ‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﺷﺎﻫﺪ آن ﻫﺴﺘﻴﻢ در ﺳﺎﻳﻪ آراﻣﺶ و اﻳﻤﻨﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪهاﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﺎر ﻗﻬﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﻞ و زﻟﺰﻟﻪ و ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎي‬ ‫وﺣﺸﺘﻨﺎك‪ ،‬ﻫﺪﻳﻪﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻣﺮوزي ﻋﻄﺎ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬از ﻃﺮف‬ ‫دﻳﮕﺮ راﻫﻬﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﺷﺮﻳﺎﻧﻬﺎي ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺪﻫﺎي ﻋﻈﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺮق را ﺑﻪ‬ ‫ارﻣﻐﺎن ﻣﻲآورﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻧﻠﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ دل ﻛﻮﻫﻬﺎ را ﻣﻲﺷﻜﺎﻓﻨﺪ و ‪ ...‬ﻫﻤﮕﻲ ﺷﻮاﻫﺪي ﺑﺮ اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ دارﻧﺪ ‪.‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪3‬‬

‫در زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ‪ Civil Engineering‬اﻃﻼق ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ‪ Civil‬ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ ﺗﻤﺪن و از ﻫﻤﺎن رﻳﺸﻪ ﻛﻠﻤﻪ ‪ Civilization‬اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻴﺘﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ‬ ‫از اﺳﻢ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﻤﺪن! و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ رﺷﺘﻪﻫﺎي‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ - 3‬ﺗﻔﺎوت ﻣﺪرك و ﺷﻐﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻤﺮان‪:‬‬ ‫ذﻛﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺪرك ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮد‬ ‫ﭘﺲ از ﺗﺤﺼﻴﻞ در داﻧﺸﮕﺎه اﻋﻄﺎ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻐﻞ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺪﻟﻴﻞ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻮدن ﺣﻮﺿﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ داﻧﺶ آﻣﻮﺧﺘﮕﺎن اﻳﻦ رﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺷﻐﻠﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬ ‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺼﻮرﺗﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻤﺮان ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در‬ ‫ﺣﻮﺿﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎري‪ ،‬ﻣﺸﺎوره‪ ،‬ﻧﻈﺎرت و ﻳﺎ اﮔﺮ دﻗﻴﻘﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻨﮕﺮﻳﻢ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﺳﺎزي‪ ،‬ﺳﺪﺳﺎزي‪ ،‬راه ﺳﺎزي‪ ،‬ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه و ﺳﺎزﻫﻬﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ و‬ ‫‪ ...‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻌﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد در اداﻣﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي را در اﻳﻦ ﻣﻮرد‬ ‫اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬ ‫رﺷﺘﻪ ﻋﻤﺮان در ﻛﺸﻮر اﻳﺮان در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻛﺎرداﻧﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ و دﻛﺘﺮا‬ ‫ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲﺷﻮد و اﻣﻜﺎن ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺪرك در ﻫﺮﻛﺪام از ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺮاي داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻳﺮاﻧﻲ وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺎﻻرﻓﺘﻦ ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺪﻟﻴﻞ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻮدن زﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎ‪ ،‬زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﺤﺪود و ﺑﺼﻮرت‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻲ درﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻳﻚ داﻧﺸﺠﻮ در دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﺮان‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﺿﻤﻨﻲ ﺗﻤﺎم‬ ‫دروس زﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم زﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎ ﺑﺼﻮرت‬ ‫ﻣﺤﺪودي آﺷﻨﺎ ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ در دورهﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ از زﻣﻴﻨﻪﻫﺎ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻗﻴﻘﺘﺮ ﻗﺮار‬ ‫ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل درس "اﺻﻮل ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ زﻟﺰﻟﻪ" ﻳﻜﻲ از دروس دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﻲ‬ ‫آن داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﺎ اﺳﺎس زﻟﺰﻟﻪ و ﻃﺮاﺣﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ آﺷﻨﺎ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ در دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻓﻘﻂ ﺑﺼﻮرت ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻗﻴﻖ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﻳﻌﻨﻲ دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬ ‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪4‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﺳﺪ ﻛﺎرون ‪ 3‬در ﺣﺎل ﺳﺎﺧﺖ‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪5‬‬

‫‪ - 4‬ﻣﻌﺮﻓﻲ اﺧﺘﺼﺎري ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬ ‫‪ - 1- 4‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان – ﻋﻤﺮان‬

‫اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺮﺑﻴﺖ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻃﺮاح ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و اﺟﺮاي ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺻﻨﻌﺘﻲ ‪ ،‬راهﺳﺎزي و‬ ‫ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت آﺑﻲ و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺣﺴﻦ اﺟﺮاي ﻃﺮ ﺣﻬﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻓﻮق و‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺸﺎور ﻳﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه ‪ ،‬ﺑﻪ وﺟﻮد‬ ‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪه دروس اﻳﻦ رﺷﺘﻪ را ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از دروس ﻧﻈﺮي و‬ ‫ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻛﻨﺎر آﻧﻬﺎ ﺗﻌﺪادي دروس آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و‬ ‫ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ و ﻧﻴﺰ دو دوره ﻛﺎرآﻣﻮزي در ﻃﻲ دو ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬارﻳﻬﺎي دوﻟﺖ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬راﻫﻬﺎ‪ ،‬ﭘﻠﻬﺎ‪،‬‬ ‫ﺳﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻫﻬﺎي ﻫﺴﺘﻪاي و ﺣﺮارﺗﻲ ‪ ،‬رﻓﻊ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﻜﻦ و‬ ‫ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت آﺑﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﺷﻬﺮﻫﺎ و روﺳﺘﺎﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎزﺳﺎزي‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻨﮓزده اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ رﺷﺘﻪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎ )ﻧﻈﻴﺮ وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎي راه و ﺗﺮاﺑﺮي ﻣﺴﻜﻦ و ﺷﻬﺮﺳﺎزي و‬ ‫ﻧﻴﺮو( و ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي دوﻟﺘﻲ و ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺸﺎور ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬ ‫‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و اﺟﺮا ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ .‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺣﺎﺿﺮ ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در‬ ‫دورهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﺳﺎزه )آﻧﺎﻟﻴﺰ و ﻃﺮح ﺳﺎزهﻫﺎ( ‪ ،‬ﺧﺎك و ﭘﻲ )ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﺧﺎﻛﻬﺎ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﭘﻲﻫﺎ( ‪ ،‬راه و ﺗﺮاﺑﺮي )ﻃﺮح راﻫﻬﺎ و ﺷﺒﻜﻪ‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪6‬‬

‫ﺗﺮاﺑﺮي( ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي آﺑﻲ )ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ و ﻣﺴﺎﺋﻞ آﺑﻲ دﻳﮕﺮ در ارﺗﺒﺎط‬ ‫ﺑﺎ ﺳﺪﻫﺎ( در داﺧﻞ ﻛﺸﻮر اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ دﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﻜﺎن اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ در دوره دﻛﺘﺮي در داﺧﻞ و در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر وﺟﻮد‬ ‫دارد‪ .‬دارا ﺑﻮدن داﻧﺶ ﻗﻮي رﻳﺎﺿﻲ و ﻓﻴﺰﻳﻚ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ از ﺿﺮورﻳﺎت اﻳﻦ‬ ‫رﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺪود ‪ 10‬درﺻﺪ از دروس اﻳﻦ دوره ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ و از دروس ﺗﺨﺼﺼﻲ‬ ‫آن ﻣﻲﺗﻮان ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻓﻮﻻد و ﺑﺘﻦ ‪ ،‬ﭘﻲﺳﺎزي‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫ﺳﻴﺎﻻت‪ ،‬ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزهﻫﺎ را ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪ - 2- 4‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان – ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري‬

‫ﻃﺮح و اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻋﻤﺮان و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﺴﺘﻠﺰم وﺟﻮد‬ ‫اﻃﻼع دﻗﻴﻖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ )ﻣﺴﻄﺤﺎﺗﻲ‪ ،‬ارﺗﻔﺎﻋﻲ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ( ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن )ﺗﺮﺳﻴﻤﻲ ‪ ،‬رﻗﻤﻲ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮي( از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي اﻳﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ رﺷﺘﻪﻫﺎي ﻋﻤﺮان‬ ‫اﺳﺖ و ﻫﺪﻓﺶ ﺗﺮﺑﻴﺖ اﻓﺮادي اﺳﺖ ﻛﻪ آﮔﺎﻫﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﻛﺎﻓﻲ و ﻣﻬﺎرت ﻓﻨﻲ ﻻزم را در‬ ‫زﻣﻴﻨﻪ ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬داوﻃﻠﺒﺎن ورود ﺑﻪ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ در رﻳﺎﺿﻴﺎت‬ ‫)ﻫﻨﺪﺳﻪ‪ ،‬ﻣﺜﻠﺜﺎت( و ﻓﻴﺰﻳﻚ دوره دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﻗﻮي ﺑﻮده ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪي و آﻣﺎدﮔﻲ ﺟﺴﻤﻲ‬ ‫)ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ و ‪ (...‬ﻻزم را دارا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ دروس ﺗﺨﺼﺼﻲ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪ :‬راه ﺳﺎزي ‪ ،‬ﺗﺌﻮري ﺧﻄﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي اﻳﺮان ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري‪ ،‬ژﺋﻮدزي‬ ‫) ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻜﻞ زﻣﻴﻦ( ﻓﺘﻮﮔﺮاﻣﺘﺮي زﻣﻴﻨﻲ و ﻫﻮاﻳﻲ )ﻋﻜﺴﻬﺎي ﻫﻮاﻳﻲ( ﻛﺎرﺗﻮﮔﺮاﻓﻲ‪،‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪7‬‬

‫ﻫﻴﺪروﮔﺮاﻓﻲ )ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري از ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ( ‪ ،‬ﭘﺮوژه و ﻛﺎرآﻣﻮزي از ﺟﻤﻠﻪ دروس اﻳﻦ‬ ‫دوره اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻴﻬﺎي ﻓﺎرغاﻟﺘﺼﻴﻼن اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﮔﺮوﻫﻬﺎي اﺟﺮاﻳﻲ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري ‪ ،‬ﻃﺮح و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻨﻲ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري‪ ،‬ﺗﺪرﻳﺲ و‬ ‫آﻣﻮزش در دوره ﻛﺎرداﻧﻲ )ﭘﺲ از ﻃﻲ دوره ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ(‪.‬‬ ‫اﻣﻜﺎن اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ در اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ در داﺧﻞ و در ﺳﻄﻮح‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري وزارت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ‪،‬‬ ‫وزارت راه و ﺗﺮاﺑﺮي ‪ ،‬وزارت ﻧﻔﺖ ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن آب ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨﺎدر و ﻛﺸﺘﻴﺮاﻧﻲ‪ ،‬اداره‬ ‫ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ارﺗﺶ و ﺳﭙﺎه و ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ‪ ...‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺤﻠﻬﺎي ﺟﺬب‬ ‫ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ رﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻈﺮ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن‪ :‬اﻳﻦ رﺷﺘﻪ از ﻟﺤﺎظ آﻣﻮزﺷﻲ ﺑ ﺎ ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﻤﺒﻮد اﺳﺘﺎد و‬ ‫ﻟﻮازم ﻛﺎر ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮﺑﻨﺎي ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻟﺰوم اﻧﺠﺎم دادن ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن آن ﺳﺮﻳﻌﺎ ﺟﺬب ﺑﺎزار ﻛﺎر‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬داوﻃﻠﺒﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻛﺎر در ﺑﻴﺎﺑﺎن و ﻛﻮﻫﺴﺘﺎن و ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺨﺖ‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ - 3- 4‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان – آب‬

‫اﻳﻦ دوره ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻧﻲ ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در‬ ‫زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﻛﻨﺘﺮل و ﺑﻬﺴﺎزي ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮاﺣﻲ ‪ ،‬ﻧﻈﺎرت و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮوژهﻫﺎي‬ ‫آب ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺸﻮر در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬ﺻﻨﻌﺘﻲ ‪،‬‬ ‫ﻋﻤﺮان و ‪ ...‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان آب ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده دارد ﻣﻲﺗﻮان ﺻﻨﻌﺖ آب را در اﻳﺮان‬ ‫در زﻣﺮه ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﺎدر ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آورد‪ .‬داوﻃﻠﺒﺎن ورود ﺑﻪ اﻳﻦ دوره ﺑﺎﻳﺪ در دروس‬ ‫رﻳﺎﺿﻲ‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻚ و ﺷﻴﻤﻲ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﻗﻮي ﺑﻮده‪ ،‬ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪي و اﺳﺘﻌﺪاد ﻻزم ) ﺧﺼﻮﺻﺎ‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪8‬‬

‫در زﻣﻴﻨﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ( را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬دروس اﻳﻦ دوره ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﭘﺎﻳﻪ ‪ ،‬اﺻﻠﻲ‬ ‫‪ ،‬ﺗﺨﺼﺼﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ و ﻛﺎرآﻣﻮزي )ﻛﺎرآﻣﻮزي ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﭘﺮوژه ﺗﺨﺼﺼﻲ و ﻛﺎرآﻣﻮزي‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻲ( اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ دروس اﺻﻠﻲ و ﺗﺨﺼﺼﻲ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪ :‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫ﺧﺎك ‪ ،‬ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ‪ ،‬ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ ‪ ،‬آﺑﻬﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ‪ ،‬ﺳﺪﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ‪ ،‬ﭘﻲﺳﺎزي و ‪...‬‬ ‫ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ دوره ﺗﻮاﻧﺎﻳﻴﻬﺎي ﻻزم را در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ‪ ،‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت آﺑﻲ و ﺳﺎزهﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ آب و ﻓﺎﺿﻼب‬ ‫و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺣﺴﻦ اﺟﺮاي ﻃﺮﺣﻬﺎي آﺑﻲ را ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﻣﻜﺎن اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ در‬ ‫اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ و ﺑﺎﻻﺗﺮ در داﺧﻞ و ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن آب‪ ،‬وزارت ﺟﻬﺎد ﻛﺸﺎورزي ‪ ،‬وزارت ﻧﻴﺮو و ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ‪ ...‬از ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫ﻣﺮاﻛﺰ ﺟﺬب ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ دوره اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻈﺮ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ‪ :‬ﻳﻜﻲ از اﻣﺘﻴﺎزات اﻳﻦ ﮔﺮاﻳﺶ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬ ‫ﺳﺎزهاي‪ ،‬وارد ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻫﻴﺪروﻟﻮژي و ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ ﻧﻴﺰ ﺷﺪه و ﺑﺮ وﺳﻌﺖ ﻛﺎر‬ ‫ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪.‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪9‬‬

‫ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻫﻤﻴﺖ ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان – ﻋﻤﺮان و اﻳﻨﻜﻪ اﻣﺮوزه اﻃﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺪاﻋﻲ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ ﮔﺮاﻳﺶ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي از اﻳﻦ ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ ‪:‬‬ ‫‪ - 5‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان – ﻋﻤﺮان‬

‫‪ - 1- 5‬ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﻫﺪف‬ ‫ﻋﻤﺮان ﻳﻜﻲ از ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﻄﻊ‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ در ﺑﺴﻴﺎري از داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻛﺸﻮر اراﺋﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﻫﺪف از اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺘﺨﺼﺼﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﻋﻤﺮاﻧﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ‪ ،‬راه ﺳﺎزي‪،‬ﭘﻞ ﺳﺎزي‪ ،‬ﺳﺎزه ﻫﺎ و ﺑﻨﺎﻫﺎي آﺑﻲ ‪ ،‬ﺟﻤﻊ‬ ‫آوري و دﻓﻊ ﻓﺎﺿﻼب و … ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﻃﺮح‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺟﺮا و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮا را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه‬ ‫ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪.‬‬ ‫‪ - 2- 5‬اﻫﻤﻴﺖ و ﺟﺎﻳﮕﺎه در ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ ﺟﺎﻳﻲ از ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻛﻤﺘﺮ ﻣﺤﻠﻲ از ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي‬ ‫ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ واﺳﺎﺳﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي آن ﻃﺮح ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪10‬‬

‫ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬و … ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ و اﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ و از‬ ‫آن ﺳﻮد ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺟﻮاﻣﻊ‪ ،‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻢ و ﻓﻦ آوري ﻧﻴﺰ ﺿﺮورت ﭘﺮداﺧﺘﻦ و ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫دﻗﻴﻖ و ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ را آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﺳﺎزد‪.‬‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻤﺮاﻧﻲ در ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬راﻫﻬﺎ ‪ -‬ﭘﻠﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي آب‬ ‫رﺳﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮﻫﺎ و روﺳﺘﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺧﺎص ﻧﻈﻴﺮ ﻧﻴﺮو ﮔﺎﻫﻬﺎي ﻫﺴﺘﻪ اي و ﺣﺮارﺗﻲ و ‪..‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و ﺗﻮﻟﻴﺪي ﻛﺸﻮر را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲ‬ ‫دﻫﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ ﺳﻬﻢ ﻋﻈﻴﻤﻲ از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﻫﺎي ﻣﻠﻲ در ﻃﺮﺣﻬﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و‬ ‫ﺻﻨﺎﻳﻊ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه و ﻧﻴﺰ ﺟﺬب ﺳﺮﻳﻊ ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ در وزارت‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي دوﻟﺘﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﻈﻴﺮ ‪ :‬ﺷﺮﻛﺘﻬ ﺎي‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺸﺎور و ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و راه ﺳﺎزي و … اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ و ﻧﻴﺎز‬ ‫ﺧﺎص ﺑﻪ ﻣﺘﺨﺼﺺ در اﻳﻦ رﺷﺘﻪ را‪ ،‬ﺣﺘﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻓﻨﻲ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ وﺿﻮح ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬‬

‫‪ - 3- 5‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻴﻬﺎي ﻻزم ﺑﺮاي داوﻃﻠﺒﺎن اﻳﻦ رﺷﺘﻪ و اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ در آن‬ ‫ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ در اﻳﻦ رﺷﺘﻪ – ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ درﺳﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ‬ ‫دوره ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲ ﮔﺮدد – داوﻃﻠﺐ ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﻮان‬ ‫و داﻧﺶ ﺑﺮﺗﺮ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي رﻳﺎﺿﻲ ‪ .‬ﻓﻴﺰﻳﻚ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮان ﺟﺴﻤﻲ‪ ،‬ﻗﺪرت‬ ‫ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ‪ ،‬ﻗﺪرت ﺗﺠﺴﻢ و دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ در‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺎرﻫﺎ و ﻃﺮﺣﻬﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ در ﺧﺎرج از‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪11‬‬

‫ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﻮده و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﺴﺒﺘﺎ" زﻳﺎدي را ﻣﻲ ﻃﻠﺒﺪ‪.‬‬ ‫‪ - 4- 5‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻴﻬﺎي ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن‬ ‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن‬ ‫ﺗﺤﺼﻴﻼت‪ ،‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ ،‬اﺟﺮا و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮاي‬ ‫ﻃﺮﺣﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻤﺮاﻧﻲ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ‪:‬‬ ‫‪ - 1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ و اﺟﺮا و ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ‪ ،‬اداري و‬ ‫ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻋﻢ از آﺟﺮي‪ ،‬ﺑﺘﻨﻲ وﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ وﻳﻼﻳﻲ ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪ‪،‬‬ ‫آﭘﺎرﺗﻤﺎﻧﻬﺎ و ﺑﺮﺟﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ اداره ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ‪،‬‬ ‫ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﺮاﻛﺰ ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و ﻣﺮاﻛﺰ ورزﺷﻲ‪ ،‬ﺗﺎﻻرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت و …‬ ‫‪ - 2‬ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و اﺟﺮاي راﻫﻬﺎ و ﺟﺎده ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ارﺗﺒﺎﻃﻲ داﺧﻞ و ﺧﺎرج ﺷﻬﺮﻫﺎ‬ ‫و و روﺳﺘﺎﻫﺎ اﻋﻢ از ‪ :‬راﻫﻬﺎي ﺷﻮﺳﻪ‪ ،‬راﻫﻬﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺰرگ راﻫﻬﺎ و ﻧﻴﺰ راه آﻫﻦ ) ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن ﻣﺴﻴﺮ‪ ،‬زﻳﺮ ﺳﺎزي و روﺳﺎزي(‪.‬‬ ‫‪ - 3‬ﺳﺎﺧﺖ و اﺟﺮا و در ﻣﻮاردي ﻃﺮاﺣﻲ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﻮاع ﭘﻠﻬﺎي ﺑﺘﻨﻲ وﻓﻠﺰي و ﺑﺎ دﻫﺎﻧﻪ ﻫﺎ‬ ‫و اﺑﻌﺎد و ﺷﻜﻠﻬﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﻧﻈﻴﺮ ‪ :‬ﭘﻠﻬﺎي داﺧﻞ ﺷﻬﺮي و روﮔﺬرﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻠﻬﺎي ﺧﺎرج ﺷﻬﺮي و‬ ‫ﺟﺎده ﻫﺎ‪.‬‬ ‫‪ - 4‬اﺟﺮاي ﺳﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎﻛﻲ و ﺑﺘﻨﻲ و ﻧﻴﺰ ﺑﻨﺪﻫﺎي اﻧﺤﺮاﻓﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت واﻳﺴﺘﻪ‬ ‫ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻮﻧﻞ ﻳﺎ ﻛﺎﻧﺎل اﻧﺤﺮاف آب رودﺧﺎﻧﻪ ) ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ در ﺿﻤﻦ‬ ‫ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺪ( ‪ ،‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت آﺑﮕﻴﺮي از ﺳﺪ و ﻛﻨﺘﺮل ارﺗﻔﺎع آب در ﭘﺸﺖ ﺳﺪ و ‪( ...‬‬ ‫‪ - 5‬اﺟﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪.‬‬ ‫‪ - 6‬ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺳﺎﺧﺖ ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل آب اﻋﻢ از اﻧﻮاع ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر و ﻳﺎ‬ ‫ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺑﺎ ﺳﻄﺢ آزاد آب ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺘﻘﺎل آب از ﺳﺪﻫﺎ و درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ و ‪ . ..‬ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﺼﺎرف ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬ﺷﺮب و ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﻧﻴﺰ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل آب از‬ ‫ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي آب ﺑﻪ ﻣﺨﺎزن آب و از آن ﺟﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺼﺮف‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ - 7‬ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي آب و ﻓﺎﺿﻼب ﺷﺎﻣﻞ ‪ :‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺳﺎزي و ‪...‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪12‬‬

‫‪ - 8‬ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وﺳﺎﺧﺖ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي آب رﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي و روﺳﺘﺎﻳﻲ‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب ﺷﺮب ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﻓﺮاد و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻈﻴﺮ ‪ :‬ﻣﺨﺎزن آب‪،‬ﻟﻮﻟﻪ ﻛﺸﻲ‪،‬‬ ‫اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت‪ ،‬و ‪...‬‬ ‫‪ - 9‬ﻃﺮاﺣﻲ ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آورﻳﻮ دﻓﻊ آﺑﻬﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﺰوﻻت‬ ‫ﺟﻮي در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ وﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺷﻬﺮ ﻛﻬﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري‬ ‫و دﻓﻊ ﻓﺎﺿﻼﺑﻬﺎي ﺧﺎﻧﮕﻲ و ﺻﻨﻌﺘﻲ و اﻧﺘﻘﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﺷﻬﺮ و ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪.‬‬ ‫‪ - 10‬اﻧﺠﺎم ﺑﺴﻴﺎر از ﻛﺎرﻫﺎي ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﻧﻈﻴﺮ ‪ :‬ﺳﺮاه ﺳﺎزي‪ ،‬ﺳﺪ ﺳﺎزي‪ ،‬و ﻛﻬﺒﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﺮاي ﭘﻴﺎده ﻧﻤﻮدن و اﺟﺮاي دﻗﻴﻖ ﻧﻘﺸﻪ‬ ‫ﻫﺎ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻛﺎرﻫﺎي ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺸﻲ ﻃﺮاﺣﻲ و ﻣﻌﻤﺎري ‪.‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪13‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﺑﺮج ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ﻣﻴﻼد در ﺣﺎل ﺳﺎﺧﺖ‬

‫‪ - 5- 5‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﺷﻐﻠﻲ و ﻣﺤﻠﻬﺎي ﻛﺎر‬ ‫ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻓﻌﺎﻟﺘﻴﻬﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﻧﻘﺶ‬ ‫دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮد‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺟﺬب ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ رﺷﺘﻪ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫وزارت ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﻜﻦ و ﺷﻬﺮ ﺳﺎزي‪ ،‬راه و ﺗﺮاﺑﺮي ‪ ،‬ﺟﻬﺎد ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ و ﻧﻴﺮو‬ ‫ﺑﻬﺼﻮرت ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮ و ﺳﺎﻳﺮ وزارت ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬اداره ﻫﺎ ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺮاﻛﺰ دوﻟﺘﻲ و‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪14‬‬

‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﻈﻴﺮ ‪ :‬وزارت ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزش وﭘﺮورش ‪ ،‬ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ و آﻣﻮزش‬ ‫ﻋﺎﻟﻲ‪،‬ﺑﺎﻧﻜﻬﺎ و ‪ ...‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﺧﻮد ﻣﺜﻞ ﻃﺮح ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪،‬‬ ‫اﺟﺮا و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮا‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﺨﺪام ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻋﻤﺮان دارﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺸﺎور ﻛﻪ در ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺴﺘﺮده وﻇﻴﻔﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و‬ ‫ﻧﻈﺎرت ﺑﺮاﺟﺮاي ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ را ﺑﺮﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و‬ ‫را ه ﺳﺎزي دوﻟﺘﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ در اﺟﺮاي اﻳﻦ ﻃﺮﺣﻬﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارﻧﺪ ‪،‬ﺗﻌﺪاد ﻛﺜﻴﺮي از‬ ‫ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن رﺷﺘﻪ ﻋﻤﺮان را اﺳﺘﺨﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ - 6- 5‬واﺣﺪﻫﺎي درﺳﻲ‬ ‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺼﻮﺑﻪ ﻫﺎي ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎﻳﺪ در دوره‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﺮان ‪ 14‬واﺣﺪ درﺳﻲ راﺑﮕﺬراﻧﺪ ﻛﻪ ‪ 20‬واﺣﺪ آن درﺳﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪25 ،‬‬ ‫واﺣﺪ درﺳﻬﺎي ﭘﺎﻳﻪ‪ 8 ،‬واﺣﺪ درﺳﻬﺎي اﺻﻠﻲ و ﺗﺨﺼﺼﻲ اﻟﺰاﻣﻲ و ‪ 15‬واﺣﺪ درﺳﻬﺎي‬ ‫اﺧﺘﻴﺎري اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ - 1‬درﺳﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪،‬درﺳﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎم رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ و در‬ ‫دوره ﻫﺎي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ب ﺻﻮرت ﻣﺸﺘﺮك اراﺋﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد و‬ ‫داﻧﺸﺠﻮ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﮔﺬراﻧﺪن آﻧﻬﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻌﺎرف اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻓﺎرﺳﻲ و زﺑﺎن ﺧﺎرﺟﻲ ‪.‬‬ ‫درﺳﻬﺎي ﭘﺎﻳﻪ ﺑﻪ درﺳﻬﺎي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻏﺎﻟﺐ رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻫﻢ ﮔﺮوه ) ﻧﻈﻴﺮ ﮔﺮوه‬ ‫ﻓﻨﻲ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ( و ﺑﺨﺼﻮص در ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ رﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻬﺼﻮرت ﻣﺸﺘﺮك‬ ‫ﺗﺪرﻳﺲ ﺷﺪه‪ ،‬اﺳﺎس و ﭘﺎﻳﻪ درﺳﻬﺎي اﺻﻠﻲ و ﺗﺨﺼﺼﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ ﻧﻈﻴﺮ رﻳﺎﺿﻲ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ‪،‬ﻣﻌﺎدﻻت دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ وﻓﻴﺰﻳﻚ‪.‬‬ ‫درﺳﻬﺎي اﺻﻠﻲ و ﺗﺨﺼﺼﻲ اﻟﺰاﻣﻲ ﻋﺒﺎرت از درﺳﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ داﻧﺸﺠﻮ را در زﻣﻴﻨﻪ‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺮﺑﻮط آﻣﻮزش داده‪،‬او را ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم وﻇﺎﻳﻒ ﺧﺎص در زﻣﻴﻨﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫در ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎده ﻣﻲﺳﺎزد ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ " رﺳﻢ ﻓﻨﻲ و ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺸﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن " ‪ " ،‬ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺑﺘﻦ‬ ‫آراﻣﻪ " و " ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻓﻮﻻد " ‪ .‬ﮔﺬراﻧﺪن اﻳﻦ درﺳﻬﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫درﺳﻬ ﺎي اﺧﺘﻴﺎري ‪ ،‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ درﺳﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ‬ ‫داﻧﺸﺠﻮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻼﻗﻪ ﺷﺨﺼﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي ﻛﻪ ﺑﺮاي آﻳﻨﺪه ﺧﻮد دارد و‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻈﺮ اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ در ﮔﺮوه و ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺷﻮراي آﻣﻮزﺷﻲ ﮔﺮوه‪ ،‬ﺗﻌﺪادي از آﻧﻬ ﺎ‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪15‬‬

‫را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ :‬ﻧﻈﻴﺮ ‪ " :‬ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻻت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن " ‪ ،‬اﺻﻮل ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﺮاﻓﻴﻚ " و ﺑﻨﺎﻫﺎي‬ ‫آﺑﻲ " ‪.‬‬ ‫اﻟﻒ ( درﺳﻬﺎي ﭘﺎﻳﻪ‬ ‫‪ 13‬واﺣﺪ از درﺳﻬﺎي ﭘﺎﻳﻪ در زﻣﻴﻨﻪ رﻳﺎﺿﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ " رﻳﺎﺿﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ " ‪ " ،‬ﻣﻌﺎدﻻت‬ ‫دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ " ‪ " ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﺪدي و آﻣﺎر " و " اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ " ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻪ درﺳﻬﺎي‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ وﻣﻜﻤﻞ رﻳﺎﺿﻴﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در دوران‬ ‫دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن و در رﺷﺘﻪ رﻳﺎﺿﻲ – ﻓﻴﺰﻳﻚ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در اﻳﻦ درﺳﻬﺎ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻼﺷﻬﺎي ﻓﻜﺮي و ﻋﻠﻤﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درﺳﻬﺎي " ﻓﻴﺰﻳﻚ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﺣﺮارت " ‪ " ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ " و اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﺘﻪ " و "‬ ‫ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ " و ﻳﺰ درس " ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ راﻳﺎﻧﻪ" – ﻛﻪ در آن داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎ راﻳﺎﻧﻪ و زﺑﺎﻧﻬﺎي‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ راﻳﺎﻧﻪ آﺷﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد وﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺮﺗﺮن ﺗﺴﻠﻂ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬ ‫– از ﺟﻤﻠﻪ درﺳﻬﺎي ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ب ( درﺳﻬﺎي اﺻﻠﻲ و ﺗﺨﺼﺼﻲ اﻟﺰاﻣﻲ‬ ‫اﻳﻦ درﺳﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ واﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﻌﻀﻲ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎز درس دﻳﮕﺮ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮ در ﻃﻮل ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ آﻧﻬﺎ را اﻧﺘﺨﺎب وﻣﻲ ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬دراﻳﻦ‬ ‫ﺟﺎ ﺧﻼﺻﻪ اي از ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در ﺑﻌﻀﻲ از درﺳﻬﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ اﻟﺰاﻣﻲ را اراﺋﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻴﻢ ‪.‬‬ ‫رﺳﻢ ﻓﻨﻲ و ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺸﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ :‬در درس " رﺳﻢ ﻓﻨﻲ و ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺸﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن " ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎ اﺻﻮل ﻛﻠﻲ رﺳﻢ ﻓﻨﻲ و ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻗﻄﻌﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎ ﺷﺪه‪ ،‬ﭘﺲ‬ ‫از ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻼﺋﻢ ﻗﺮار دادي در ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺑﺮﻗﻲ و‬ ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ رﺳﻢ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ را ﻓﺮاﻣﻲ‬ ‫ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫اﺻﻮل ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻣﻌﻤﺎري و ﺷﻬﺮ ﺳﺎزي ‪ :‬در اﻳﻦ درس ﻛﻪ ﭘﺲ از درس ﻓﻨﻲ و ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺸﻲ‬ ‫ﮔﺬراﻧﺪﻧﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﺎ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﻤﺎري وﻧﻘﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﻌﻤﺎري در‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ آﺷﻨﺎ ﺷﺪه‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در اﻧﻮاع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﻧﻈﻴﺮ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ‪ ،‬ﻛﻮدﻛﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ‪ ،‬ﺑﻨﺎﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ و درﻣﺎﻧﮕﺎه‬ ‫وﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن را ﻓﺮا ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﺒﻴﺪر ﻣﻮرد ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ اوﻟﻴﻪ ﺷﻬﺮ ﺳﺎزي و ﺟﻮاﻣﻊ‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪16‬‬

‫روﺳﺘﺎﻳﻲ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻃﺮﺣﻬﺎي ﻫﺎدي و ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ و ﻣﻨﻄﻘﻪ اي در ﻣﻮرد ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ‬ ‫ﺷﻬﺮي‪ ،‬در اﻳﻦ درس اراﺋﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ‪،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه ﻫﺎ ‪ :‬در اﻳﻦ درﺳﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻟﻬﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اراﺋﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﻌﺎدل ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دراﺛﺮ ﺑﺎرﻫﺎ وﻧﻴﺮوﻫﺎي وارده ﺑﺮ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﺎزه ﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه دراﺛﺮ ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ وروﺷﻬﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ‬ ‫آﻧﻬﺎ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه ﭘﺮداﺧﺘﻪ ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﻬﺎ را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺤﻮري و ﺑﺮﺷﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﻤﺶ و ﭘﻴﭽﺶ‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺠﺰﻳﻪ وﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در درس" ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه ﻫﺎ " ‪ ،‬روﺷﻬﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﺳﺎزه ﻫﺎ و ﺗﺤﻠﻴﻞ‬ ‫ﺳﺎزه ﻫﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺗﺮ ﻧﻈﻴﺮ ‪ " :‬ﺗﻴﺮﻫﺎي ﺳﺮاﺳﺮي " " ﻗﺎﺑﻬﺎي" وﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ ) ﺑﺮج(‪،‬‬ ‫ﺑﻪ داﻧﺸﺠﻮ آﻣﻮزش داده ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﺻﻮل ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ زﻟﺰﻟﻪ ‪ :‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻠﺘﻬﺎي وﻗﻮع زﻟﺰﻟﻪ ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺪرت زﻟﺰﻟﻪ‪،‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺨﺮﻳﺐ و راﻫﻬﺎي ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي آن‪ ،‬و روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﺮاي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﺎي زﻟﺰﻟﻪ ﺧﻴﺰ اﻳﺮان از‬ ‫اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﻛﻬﺪر درس " اﺻﻮل ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ زﻟﺰﻟﻪ " ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار‬ ‫ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ و ﭘﺮوژه ‪ :‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ وﺳﺎزه ﻫﺎ ﻧﻈﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ ‪،‬ﭘﻠﻬﺎ و ‪ ..‬ﺑﺎ ﺑﺘﻦ و ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و در ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاي‬ ‫ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﻲ از ﺳﺎزه ﻧﻈﻴﺮ ﭘﻲ و ﻓﻮﻧﺪاﻧﺴﻴﻮن ) ﺷﺎﻟﻮده ( و‪ ..‬از ﺑﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ‬ ‫ﮔﺮدد‪ .‬در درس " ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺑﺘﻦ آراﻣﻪ " ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازاﺻﻮل ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺗﺤﻠﻴﻞ‬ ‫ﺳﺎزه ﻫﺎ‪ ،‬واﻛﻨﺶ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻬﺎ‪ ،‬و ﺻﻔﺤﺎت ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﺑﺘﻦ‬ ‫ﻣﺴﻠﺢ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎرﮔﺬاري وﺗﺮﻛﻴﺒﺎت آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ‪ ،‬ﺑ ﺎ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاص ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺘﻦ و ﻓﻮﻻد و آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻬﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪،‬اﺑﻌﺎد ﻗﻄﻌﻪ وﻣﻴﺰان ﻓﻮﻻد‬ ‫ﻻزم در ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ ‪ ،‬ﻣﻌﻴﻦ و ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪17‬‬

‫در ﻧﻬﺎﻳﺖ ‪،‬داﻧﺸﺠﻮ از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺠﺎم ﻃﺮح‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺮﺣﺎه ﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬آﻧﺎﻟﻴﺰ‪ ،‬و ﻃﺮاﺣﻲ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﺎزه ﺑﺘﻨﻲ را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪه‪ ،‬ﮔﺰارش ﻛﺎﻣﻠﻲ از ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ و ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬ ‫وﻧﺘﻴﺠﻪ آﻧﻬﺎ اراﺋﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻓﻮﻻدي وﭘﺮوژه ‪ :‬دراﻳﻦ درﺳﻬﺎ‪،‬داﻧﺸﺠﻮ ﺿﻤﻦ آﺷﻨﺎ ﺷﺪن ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻓﻮﻻدﻫﺎي‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ‪ ،‬واﻛﻨﺶ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﮓ‪.‬ﻧﮕﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻋﻀﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﺳﺎزه‬ ‫ﻓﻮﻻدي ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺴﻠﻂ ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﻴﺮ‬ ‫ﺗﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎدﺑﻨﺪﻫﺎ واﺗﺼﺎﻟﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻧﻬﺎ را ﻓﺮا ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎ و اﺑﻌﺎد اﻳﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎ ﻳﻚ آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻴﻦ‬ ‫اﻟﻤﻠﻠﻲ و ﻧﻴﺰ ﺑﺎ آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻓﻮﻻدي اﻳﺮان آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﭘﺎﻳﺎن درس ﻧﻈﺮي ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮ ﻃﺮح ﻛﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺳﺎزه ﻓﻮﻻدي را از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬ ‫ﮔﺰارش ﻣﺒﺴﻮط آن – ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺮوژه – اراﺋﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك و ﭘﻲ ﺳﺎزي ‪ :‬ﺑﺎرﻫﺎي وارد ﺷﺪه ﺑﺮ ﺳﺎزه ﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻲ ﻳﺎ ﻓﻮﻧﺪاﻧﺴﻴﻮن )‬ ‫ﺷﺎﻟﻮده ( ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ واﻛﻨﺶ اﻧﻮاع ﺧﺎﻛﻬﺎ و‬ ‫ﭘﻲ ﻫﺎ از ﺿﺮورﻳﺎت اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ ‪ ،‬ﻫﺪف از اﻳﻦ دو درس ‪ ،‬اﺷﻨﺎﻳﻲ داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﻧﻲ‬ ‫و ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ واﻛﻨﺶ ﺧﺎﻛﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ – ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ آﻧﻬﺎ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻨﺸﻬﺎ وﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎك و ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﻳﺪاري‬ ‫در ﺧﺎﻛﻬﺎ و اﺻﻮل و ﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎي ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ وﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﻧﻮاع ﭘﻲ ﻫﺎ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ‬ ‫ﺑﺎرﺑﺮي و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﻧﻬﺎﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺳﻴﺎﻻت ‪ ،‬ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ و ﻫﻴﺪروﻟﻮژي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ‪ :‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺳﻴﺎﻻت و‬ ‫از ﺟﻤﻠﻪ آب‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎي ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن و ﺣﺮﻛﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي وارد ده ﺑﺮ‬ ‫اﺟﺴﺎم و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺎﺷﻲ از وﺟﻮد ﺳﻴﺎل‪ ،‬ﺗﺠﺰﻳﻪ وﺗﺤﻠﻴﻞ وﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن درﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر و ﻧﻴﺰ ﺑﺮرﺳﻲ ﺣﺮﻛﺖ وواﻛﻨﺶ آب در ﺷﺮاﻳﻂ و ﺣﺎﻟﺘﻬﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺑﺎ ﺳﻄﺢ آزاد و ﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي‬ ‫درﺳﻬﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺳﻴﺎﻻت و ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در درس ﻫﻴﺪروﻟﻮژي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﺑﺎرﻧﺪﮔﻴﻬﺎ‪ ،‬ﺗﺒﺨﻴﺮ و ﺗﻌﺮق ‪ ،‬ﻧﻔﻮذ آب در ﺧﺎك‪ ،‬آﺑﻬﺎ ﺳﻄﺤﻲ ‪ ،‬آﺑﻬﺎي زﻳﺮ‬ ‫زﻣﻴﻨﻲ و روﺷﻬﺎي ﺗﺨﻤﻴﻦ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آﻧﻬﺎ آﺷﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪18‬‬

‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ آب وﻓﺎﺿﻼب و ﭘﺮوژه ‪ :‬ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ آب ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺟﻮاﻣﻊ روﺳﺘﺎﻳﻲ ‪،‬ﺷﻬﺮي‬ ‫وﻣﺮاﻛﺰ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ اﻧﻮاع و ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف آب‪،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب‪ ،‬ﺧﻄﻮط‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل و ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺨﺰﻧﻬﺎي ذﺧﻴﺮه‪ ،‬ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻮزﻳﻊ آب و‬ ‫ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﻓﻨﻲ ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻛﺎﻣﻞ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺟﻤﻊ آوري‬ ‫‪ ،‬دﻓﻊ و ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻓﺎﺿﻼﺑﻬﺎي ﺳﻄﺤﻲ ‪ ،‬ﺧﺎﻧﮕﻲ وﺻﻨﻌﺘﻲ و آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻂ از ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻤﺮان ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ آﺷﻨﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻮارد از ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي درس " ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ آب و ﻓﺎﺿﻼب و ﭘﺮوژه " اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ‬ ‫ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻳﻚ ﭘﺮوژه ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻮزﻳﻊ آب‪ ،‬ﺟﻤﻊ آوري و دﻓﻊ‬ ‫ﻓﺎﺿﻼب و آﺑﻬﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﻳﺎ ﺷﻬﺮك ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﻫﺎي آﺑﻲ ‪ :‬در اﻳﻦ درس ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎ ﻃﺮاﺣﻲ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﻴﻮه ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل آب‬ ‫و ﺳﺎزه ﻫﺎي آب ﻧﻈﻴﺮ ‪ :‬ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺧﺎﻛﻲ و ﭘﻮﺷﺶ دار‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ‪ ،‬اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي‬ ‫ﭘﻤﭙﺎژ‪ ،‬آﺑﺸﺎرﻫﺎ ﻳﺎ ﺷﻴﺐ ﺷﻜﻨﻬﺎ‪ ،‬زﻳﺮ ﮔﺬرﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻮﺿﭽﻪ ﻫﺎي آراﻣﺶ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ آﺑﮕﻴﺮي از‬ ‫ﺳﺪﻫﺎ‪ ،‬درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎ و رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ آﺷﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري و ﻋﻤﻠﻴﺎت ‪ :‬ﻛﺎردان ﺑﺎ دورﺑﻴﻨﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺪازه‬ ‫ﮔﻴﺮي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﻘﺎط زﻣﻴﻨﻲ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻧﻮاع و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻘﺸﻪ و ﻛﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ در‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‪ ،‬روﺷﻬﺎي اﻧﺪازﮔﻴﺮي ﻃﻮل‪ ،‬زاوﻳﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻣﺘﺪاد وﺗﺮازﻳﺎﺑﻲ و ‪ ...‬از ﻧﻴﺎزﻫﺎي‬ ‫ﺿﺮوري ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان اﺳﺖ ﻛﻪ در درﺳﻬﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از درﺳﻬﺎي‬ ‫ﺟﺬاب ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫راه ﺳﺎزي‪ ،‬روﺳﺎزي راه و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﺮاﺑﺮي ‪ :‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺨﺼﺼﻬﺎي ﻣﻬﻢ ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس‬ ‫ﻋﻤﺮان‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻃﺮح و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ زﻳﺮ ﺳﺎزي و روﺳﺎزي راﻫﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر درﺳﻬﺎي‬ ‫ﻳﺎد ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻧﻈﻴﺮ ‪ :‬ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮاي راﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ‪ :‬ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻲ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت‬ ‫ﺧﺎﻛﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎ و ﻃﺮح ﻫﻨﺪﺳﻲ راﻫﺎ در ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي اﻓﻘﻲ و ﻗﺎﺋﻢ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي ﻓﻨﻲ‬ ‫اﻧﻮاع ﻣﺼﺎﻟﺢ راه و ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ روﺳﺎزي آن ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روﺷﻬﺎي ﻃﺮح و اﺟﺮاي‬ ‫روﺳﺎزﻳﻬﺎي ﺷﻨﻲ و آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ و ﻧﻴﺰ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎب ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ زﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬درﻳﺎﻳﻲ و ﻫﻮاﻳﻲ و‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﻳﻬﺎ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻬﺎي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ اراﺋﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪19‬‬

‫در درس ﭘﺮوژه راه ﺳﺎزي ﻛﻪ ﭘﺲ از درﺳﻬﺎي راه ﺳﺎزي و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﺮاﺑﺮي اراﺋﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮد اﺻﻮل را ﻫﺴﺎزي در ﻃﺮح ﻛﺎﻣﻞ ﻳﻚ راه‪ ،‬از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه رﺳﻢ‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪.‬‬ ‫ج ( ﺳﺎﻳﺮ درﺳﻬﺎ‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻳﺎد ﺷﺪه ﻛﻪ اﻫﻢ درﺳﻬﺎي داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ در رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان – ﻋﻤﺮان‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬درﺳﻬﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻈﻴﺮ ‪ " :‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه " ‪ " ،‬ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺑﺘﻦ و‬ ‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه " ‪ " ،‬آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك " ‪ " ،‬آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ " و " آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ " اراﺋﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ در درﺳﻬﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه در درﺳﻬﺎي ﻧﻈﺮي را در ﻋﻤﻞ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫درﺳﻬﺎي ﻧﻈﻴﺮ " راه آﻫﻦ " ‪ ،‬و " اﺻﻮل ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﺮاﻓﻴﻚ " ﻫﻢ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ درﺳﻬﺎي‬ ‫ﻣﻬﻢ اﻳﻦ دوره ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﺑﺴﻴﺎري از داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درﺳﻬﺎي اﺟﺒﺎري‬ ‫ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫درﺳﻬﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درﺳﻬﺎي اﺧﺘﻴﺎري در داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻋﻨﻮاﻧﻬﺎي‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت اراﺋﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ درﺳﻬﺎي ‪ " :‬ﺑﺎرﮔﺬاري‬ ‫" ‪ " ،‬اﺻﻮل ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﺴﺪ" ‪ " ،‬ﻃﺮاﺣﻲ وﻣﻌﻤﺎري " و " اﺻﻮل ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭘﻞ " اﺷﺎره‬ ‫ﻛﺮد‪.‬‬ ‫‪ - 7- 5‬اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼت‬ ‫اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼت در دوره ﺑﻌﺪ از ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ را ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ :‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ) ﻓﻮق ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻳﺎ دﻛﺘﺮاي ﺣﺮﻓﻪ اي ( و دﻛﺘﺮاي‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻲ اﺳﺖ‪ .‬در دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮ ﺣﺪود ‪ 32‬واﺣﺪ‬ ‫آﻣﻮزﺷﻲ ﺗﺨﺼﺼﻲ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ رﺷﺘﻪ ‪ ،‬ﺗﻌﺪادي از واﺣﺪﻫﺎي آن را ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ) ﻳﺎ‬ ‫رﺳﺎﻟﻪ ( ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﮔﺬراﻧﺪ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺧﻮد را در ﻳﻚ زﻣﻴﻨﻪ ﺧﺎص از‬ ‫رﺷﺘﻪ‪ ،‬ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮ از ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬‬ ‫در دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﺗﺤﺼﻴﻼت در ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ‬ ‫ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ‪ ،‬ﺣﺪود ‪ 45‬واﺣﺪ درس اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﮔﺮدد ﻛﻪ اﻏﻠﺐ در ﺣﺪود ﻧﺼﻒ اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد واﺣﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ دﻛﺘﺮي اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲ‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪20‬‬

‫ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎ ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ ‪ ،‬ﻛﺎر ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻧﺴﺒﺘﺎ" ﮔﺴﺘﺮده اي را در ﻳﻚ زﻣﻴﻨﻪ‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺧﺎص ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ رﺳﺎﻧﺪ و ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ در ﮔﺴﺘﺮش ﻣﺮزﻫﺎي داﻧﺶ‬ ‫ﺳﻬﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ - 8- 5‬ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ و دﻛﺘﺮي در رﺷﺘﻪ ﻋﻤﺮان‬ ‫ﻓﺎرﻏﺎﻟﺘﺤﺼﻴﻼن ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﺮان ‪ -‬ﻋﻤﺮان‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻘﻄﻊ‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ در ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪ :‬ﺳﺎزه‪ ،‬ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ‪،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ زﻟﺰﻟﻪ‬ ‫‪ ،‬راه وﺗﺮاﺑﺮي‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك وﭘﻲ ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ آب‪ ،‬ﺳﺎزه ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ‪،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ‪،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداري )‬ ‫ژﺋﻮدزي(‪ ،‬ﻓﺘﻮﮔﺮاﻣﺘﺮي و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ اداﻣﻪ دﻫﺪ و در ﻫﺮ ﻳﻚ‬ ‫از ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه زﻳﺮ ﺷﺎخ ﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺮي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮاي‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻲ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺿﻤﻦ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻟﻪ دﻛﺘﺮي ﺑﻪ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻣﻜﺎن اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ در ﺗﻤﺎم ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه درﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ و در‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ از زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮي در داﺧﻞ ﻛﺸﻮر وﺟﻮد دارد‪ ،‬وﻟﻲ‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪21‬‬

‫اداﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ در ﭘﺎره اي از ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي دﻳﮕﺮ‪ ،‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻓﻘﻂ در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر‬ ‫ﻣﻴﺴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ - 9- 5‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻴﻬﺎي ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن ﻣﻘﻄﻌﻬﺎي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ و دﻛﺘﺮي‬ ‫در دوره ﻫﺎي ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ) ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ و دﻛﺘﺮي ( ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﻧﻈﺮي و ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ دوره ﻫﺎ در ﻫﺮ‬ ‫ﻳﻚ از ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻴﻬﺎي ﻋﻠﻤﻲ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﻈﺮي‬ ‫ﺧﻮد را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ‪ ،‬در ﻛﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﻧﻴﺰ‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﺻﺤﺖ اﺟﺮا ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮي داﻧﺸﺠﻮ ﺿﻤﻦ اﻓﻔﺰاﻳﺶ ﻣﺮاﺗﺐ ﻋﻠﻤﻲ ﺧﻮد‪ ،‬در ﻳﻚ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ‬ ‫ﺗﺮ ‪ ،‬ﻗﺪرت و ﺗﻮان ﺧﻮد را ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺮزﻫﺎي داﻧﺶ و‬ ‫رﻓﻊ ﻣﻌﻀﻼت ﻋﻠﻤﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎﻻ ﺑﺮده‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ را در ﻳﻚ ﻣﻮرد‬ ‫ﺧﺎص‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫‪- 10- 5‬ﺟﺬب ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ در ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻛﺎر‬ ‫از آن ﺟﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻴﻬﺎي ﻳﻚ ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻋﻤﺮان‪ ،‬از‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻤﻲ و ﻧﻈﺮي وﭘﮋوﻫﺸﻲ در ﻳﻚ زﻣﻴﻨﻪ ﺧﺎص‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‬ ‫ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﻴﺰ دارﻧﺪ واز ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ و‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ دﻗﻴﻖ و ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﺎرغ‬ ‫اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن ﺿﻤﻦ آن ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺗﻤﺎم ﻣﺤﻠﻴﻬﺎي ﺟﺬب ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮ ﻋﻠﻤﻲ‪،‬ﭘﮋﻫﺸﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه‬ ‫ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﭘﭙﺎﻳﺎن دوره دﻛﺘﺮاي ﺗﺨﺼﺼﻲ ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﻫﻤﻜﺎري در داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ و ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻠﻤﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ - 6‬آﻳﻨﺪه ﺷﻐﻠﻲ ‪ ،‬ﺑﺎزارﻛﺎر‪ ،‬درآﻣﺪ‪:‬‬ ‫ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮد‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺟﺬب ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪22‬‬

‫وزارت ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻦ و ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪ ،‬راه و ﺗﺮاﺑﺮي‪ ،‬ﺟﻬﺎد ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ و ﻧﻴﺮو ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ و ﺳﺎﻳﺮ وزارت ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ادارهﻫﺎ ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﻣﺮاﻛﺰ دوﻟﺘﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﻈﻴﺮ ‪:‬‬ ‫وزارت ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ‪ ،‬ﻛﺸﺎورزي ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ و آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻧﻜﻬﺎ و ‪ ...‬ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﺧﻮد ﻣﺜﻞ ﻃﺮح و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‪ ،‬اﺟﺮا و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮا‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﺨﺪام‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻋﻤﺮان دارﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺸﺎور ﻛﻪ در ﻛﺸﻮر ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﮔﺴﺘﺮده وﻇﻴﻔﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮاي ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه‬ ‫دارﻧﺪ؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و راهﺳﺎزي دوﻟﺘﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ در اﺟﺮاي اﻳﻦ ﻃﺮﺣﻬﺎ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻛﺜﻴﺮي از ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن رﺷﺘﻪ ﻋﻤﺮان را اﺳﺘﺨﺪام ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫»اﺻﻮﻻ ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻤﺮان ﺷﺎﻧﺲ ﻛﺎري زﻳﺎدي دارد ﭼﻮن در ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺴﻴﺎري از‬ ‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ راﻫﻬﺎ ‪ ،‬ﭘﻞﻫﺎ ‪ ،‬ﺳﺪﻫﺎ ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺳﻜﻮﻫﺎي ﻧﻔﺘﻲ‪ ،‬آﺷﻴﺎﻧﻪﻫﺎي‬ ‫ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ و ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻋﻤﺮان ﺣﻀﻮري ﻓﻌﺎل دارﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻳﺎ در دﻓﺘﺮﻫﺎي ﻣﺸﺎوره ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﻓﻮق ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ و ﻳﺎ ﻣﺠﺮي ﻛﺎرﻫﺎي‬ ‫ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺟﺮاي آﻧﻬﺎ ﻧﻈﺎرت دارﻧﺪ‪«.‬‬ ‫»اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ داﻧﺸﺠﻮي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﺷﻐﻠﻲ‬ ‫ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ در دوران ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭘﮋوﻫﺶ ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﻳﺎدﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ واﺣﺪﻫﺎي داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ را ﭘﺎس ﻛﻨﺪ و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻳﻚ ﻣﻌﺪل ﺧﻮب داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬ ‫ﭼﻮن ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و دوﻟﺘﻲ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻳﻚ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎرآﻣﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﻪ ﻳﻚ ﺷﺎﮔﺮ اول‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه «‬ ‫‪ - 7‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﻴﻪ ‪:‬‬ ‫ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻤﺮان ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و داراي ﺗﻮان اﻳﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮن رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﻳﻚ رﺷﺘﻪ ﮔﺮوﻫﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻋﻤﺮان در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر‬ ‫ﺧﻮد ﺑﺎ اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﺎرﮔﺮان‪ ،‬ﺗﻜﻨﺴﻴﻦﻫﺎ و ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن رﺷﺘﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬ ‫ﺳﺮوﻛﺎر دارد و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ارﺗﺒﺎط ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻫﺪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻛﺎرش ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ درﺳﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ رﺷﺘﻪ اراﻳﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬داوﻃﻠﺐ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫از ﺗﻮان و داﻧﺶ ﺑﺮﺗﺮ در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي رﻳﺎﺿﻲ و ﻓﻴﺰﻳﻚ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮان ﺟﺴﻤﻲ‬ ‫‪ ،‬ﻗﺪرت ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ‪ ،‬ﻗﺪرت ﺗﺠﺴﻢ و دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺴﺎﻳﻞ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪23‬‬

‫»رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داراي دو ﺑﻌﺪ اﺟﺮاﻳﻲ و ﻧﻈﺮي و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ اﺳﺖ‪ .‬در‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻋﺪهاي از ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﺟﺬب ﻛﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫آﻣﺎدﮔﻲ ﻛﺎر در ﻛﺎرﮔﺎﻫﻬﺎي داﺧﻞ و ﺧﺎرج ﺷﻬﺮ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و‬ ‫ﺳﺮوﻛﺎر داﺷﺘﻦ ﺑﺎ اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮدم آﻣﺎده ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻋﺪهاي ﻧﻴﺰ ﺟﺬب ﺑﻌﺪ ﻧﻈﺮي و‬ ‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﺪه ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ آﻣﺎدﮔﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ‪ ،‬دﻓﺘﺮي و‬ ‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ رﻳﺎﺿﻴﺎت ﻗﻮي و ﺻﺒﺮ و ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻴﺎز‬ ‫دارد‪« .‬‬ ‫ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺎرﻫﺎ و ﻃﺮﺣﻬﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ در ﺧﺎرج از ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي‬ ‫ﺷﻬﺮي ﺑﻮده و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﺴﺒﺘﺎ زﻳﺎدي را ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ ﻟﺬا داوﻃﻠﺐ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﺑﻮده و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻛﺎر در ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﭘﺮﺟﻤﻌﻴﺖ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ - 8‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﻴﺎز ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ‪:‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻛﺴﻲ ﺻﺤﺒﺖ از ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ اوﻟﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﻪ ذﻫﻦ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻲرﺳﺪ‬ ‫ﭘﻞ‪ ،‬ﺳﺪ‪ ،‬ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ و ﻛﺎرﮔﺎه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻨﺎي ﻫﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻋﻤﺮان اﺳﺖ و‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﺷﻐﻠﻲ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎي دﻧﻴﺎ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 40‬درﺻﺪ ﻛﻞ ﺑﻮدﺟﻪ ﻛﺸﻮر را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺎزار ﻛﺎر ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻤﺮان از ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ رﺷﺘﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻮﻳﮋه اﻳﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان رﺷﺪ زﻳﺎدي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪«.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﻧﺪ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ﺑﻨﺎﻫﺎي ﺷﻬﺮي در اﻳﺮان و اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻣﺴﻜﻦ و‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺎزار ﻛﺎر اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﻮﻳﺎ و ﭘﺮﺗﺤﺮك ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ - 9‬ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ وﺿﻌﻴﺖ آﻳﻨﺪه رﺷﺘﻪ در اﻳﺮان ‪:‬‬ ‫» ﭼﻨﺪﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺘﺮو ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ژاﭘﻨﻲ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺗﻬﺮان ده ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺷﻬﺮي را ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ راه‪ ،‬ﻣﺘﺮو و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺷﻬﺮي ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻛﺸﻮري ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﻨﺪ اﻣﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺮاﺑﺮي و ﺣﻤﻞ و‬

‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‬

‫‪24‬‬

‫ﻧﻘﻞ آن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ درﺳﺖ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻛﺎري ﻛﻪ ﺑﺨﺶ اﺻﻠﻲ آن ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ‬ ‫ﻋﻤﺮان اﺳﺖ‪« .‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﻲ از ﺳﺪ ﻛﺮﺧﻪ‬