Nieuwsbrief Agrarisch Nieuws 2-2009

a grarischnieuws Krachtvoer voor ondernemers in de sector 2009 nummer 2 Inhoud

Aanmelden

Visie op Agrarisch Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen

Wilt u Agrarisch Nieuws voortaan gratis ontvangen via uw e-mailadres? Meld u dan nu aan.

ABN AMRO Rapport Visie op Agrarisch

In het eerste kwartaal slonk het BBP in zowel de

In vergelijking met andere sectoren doet agrarisch

eurozone als in ons land met liefst zo’n 2½% ten

het niet slecht in deze tijd. Desondanks (of ‘dank-

opzichte van het voorgaande kwartaal. Lees verder>

zij’) het zwaar weer is er wel een noodzaak om een vernieuwingsslag te maken in de sector.

Marktanalyse: Prijs van aardbeien valt tegen

Lees verder>

Aardbeien hebben niet alleen een gezond imago,

Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant

Column Hein Schotsman

Zo maakt u een liquiditeitsprognose

Colofon

rijke aankoopmotieven voor de consument. De vraag

Het gaat ongeveer zo: banken hebben zich in de

naar aardbeien neemt bij mooi zomerweer toe. De

nesten gewerkt. Nu zitten ze met de gebakken

prijs voor de telers van aardbeien valt in de eerste

peren. Die leggen ze vervolgens op het bordje van

helft van 2009 echter tegen. Lees verder>

kredietnemers. De kredietkraan is dichtgedraaid. Lees verder>

Nieuws van uw bank

maar jezelf verwennen en genieten zijn ook belang-

Rente visie

En verder • Interview met Miranda en Gerard van Langen,

Amigoplant

De eurozone en ons land zitten in een zware reces-

• Tips voor het maken van een liquiditeitsprognose

sie. De economie is al vier kwartalen op rij gekrom-

• Internet Boekhouden van ABN AMRO

pen. En zeer waarschijnlijk is het bruto binnenlands

• ABN AMRO op Potato 2009 en Plantarium

product ook in het tweede kwartaal weer gedaald.

• Enquête Agrarisch Nieuws

01

a u g u s t u s 2009

Visie op Agrarisch

Visie op Agrarisch Sectorrapport 2009

In vergelijking met andere sectoren doet agrarisch Inhoud

het niet slecht in deze tijd. Desondanks (of ‘dankzij’) het zwaar weer, is er wel een noodzaak om

Visie op Agrarisch

een vernieuwingsslag te maken in de sector. Dat is een van de conclusies uit het onderzoeksrapport

Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen

‘Visie op Agrarisch’ van ABN AMRO. Uit het rapport komt verder naar voren dat het belang van bulkproductie voor de Nederlandse landbouw afneemt. Kwaliteit wordt een belangrijk thema, aangezien de rol van Nederland als leverancier van hoogwaardige uitgangsmaterialen verder zal groeien.

Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose Nieuws van uw bank Colofon

Stand van zaken Ten opzichte van andere sectoren heeft de agrari-

het opmaken van de balans. Vooral cyclische

sche sector beperkt last van de kredietcrisis.

sectoren zoals de varkenssector en (in toenemen-

“Mensen blijven immers eten”, wordt gezegd, maar

de mate) melkveehouderij stellen ondernemers

prijzen zijn wel historisch laag. Zo is de prijs van

voor nieuwe uitdagingen om hun gemiddelde

melk binnen een jaar van 50 cent naar 22/23 cent

kostprijs te handhaven. Daarbij komt dat de

per kilo gegaan. Begin 2008 kampte de agrarische

agrarische sector dit jaar alle zeilen bij zal moeten

sector over het algemeen nog met hoge prijzen als

zetten om de voor Nederland zo belangrijke export

effect van de wereldwijde voedselcrisis. Door een

op peil te houden.

goede oogst in Nederland en de hele EU zijn prijzen daarna gaan dalen. Daarnaast zijn fluctue-

Innovatie als concurrentie tool

rende voer- en energieprijzen ook van invloed bij

In het onderzoeksrapport wordt een genuanceerd

t

02

a u g u s t u s 2009

beeld van de sector geschetst dat realistisch is

Zo kan bijvoorbeeld de Nederlandse tuinbouw

over de stand van zaken, maar positief over de

sterker uit de economische crisis komen door in te

toekomst en de mogelijkheden voor ondernemers.

zetten op punten als innovatie, duurzaamheid en

Ruud Huirne, algemeen directeur Landbouw

logistieke systemen. Voor de sierteelt kan je

Economisch Instituut (LEI): “Op de lange termijn is

denken aan het aanboren van nieuwe markten als

Inhoud

voedselschaarste onvermijdelijk met een groeiende

bouw- en supermarkten, en van afzetkanalen als

wereldbevolking die steeds meer zuivel en vlees

Oost-Europa. Verder ziet ABN AMRO mogelijkheden

Visie op Agrarisch

gaat consumeren. Nederland loopt al 30 jaar

in de ontwikkeling van voedingsmiddelen met extra

voorop door te innoveren. Daarom is er voor

gezondheidseffecten, de zogenoemde functional

Nederland een belangrijke rol weggelegd om hét

foods, in de zuivel.

Column Hein Schotsman

grote probleem van de toekomst in de sector op te Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose

lossen: met minder grondstoffen en footprint meer

Over ABN AMRO’s ‘Visie op Agrarisch’

voedsel produceren.”

ABN AMRO wil het haar klanten mogelijk maken

Pierre Berntsen, directeur Agrarische Bedrijven

om beter te ondernemen. Daarom worden in

ABN AMRO: “Wij onderstrepen de kracht van het

allerlei branches en sectoren zoals agrarisch,

agrarisch ondernemerschap en de Nederlandse

zakelijke dienstverlening, industrie, bouw,

infrastructuur. Door te leren van de huidige situatie

transport en logistiek, analyses en onderzoeken

kan de sector zich verder versterken. Wij hebben

uitgevoerd. Het rapport ‘Visie op Agrarisch’ is

daarom vertrouwen in de toekomst van de sector

onderdeel van ‘Visie op sectoren’ waarin totaal

en in bedrijven die de mogelijkheden inzien die nu

10 sectoren en 75 branches worden belicht. Het

geboden worden.”

rapport wordt gratis ter beschikking gesteld en is te downloaden via www.abnamro.nl/agrarisch.

Nieuws van uw bank Colofon

In ‘Visie op Agrarisch’ wordt bijzondere aandacht

(

besteed aan de volgende branches: akkerbouw,

‘Wij onderstrepen de kracht van het agrarisch ondernemerschap en de Nederlandse infrastuctuur.’

fruitteelt, geitenhouderij, groenteteelt onder glas, kottervisserij, legpluimveehouderij, melkveehouderij, sierteelt onder glas, teelt van boomkwekerijgewassen, varkenshouderij en vleeskuikenhouderij. n

03

a u g u s t u s 2009

Column Hein Schotsman Senior Econoom ABN AMRO

Inhoud Visie op Agrarisch

Bankieren in bange dagen

Column Hein Schotsman Het gaat ongeveer zo: banken hebben zich in Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose Nieuws van uw bank Colofon

bankstatistieken. En komt de overheid met een

de nesten gewerkt. Nu zitten ze met de gebakken

meldpunt voor ondernemers die menen ten on-

peren. Die leggen ze vervolgens op het bordje van

rechte geen krediet te krijgen.

kredietnemers. De kredietkraan is dichtgedraaid. Vorig najaar verschenen berichten dat de Logisch dat wie hier tegenaan is gelopen, zo

kredietverlening stilstond. Dat was overdreven.

denkt. En voor mij aanleiding om wat dingen op

Maar er was wel wat gaande. De kredietgroei

een rij te zetten. Voor bankiers staan twee zaken

verminderde nadat die in de eerste helft nog fors

voorop: schade herstellen (inclusief het geschade

was. Banken hebben gas teruggenomen, leek de

vertrouwen) en op een verantwoorde manier

conclusie. Maar dat was één kant van het verhaal.

kredieten verlenen. Herstel van het aangetaste

“De groei van de zakelijke kredietverlening hangt

weerstandsvermogen is belangrijk, omdat een

historisch nauw samen met de groei van de inves-

bank werkt met geld van spaarders. Om dezelfde

teringen”, aldus De Nederlandsche Bank (DNB).

reden is verantwoorde kredietverlening ook van

Investeren ondernemers minder omdat ze niet aan

vitaal belang voor een bank. Het spanningsveld

leningen kunnen komen? Het omgekeerde geldt

tussen herstel van de solvabiliteit en kredietverle-

zeker ook: ondernemers lenen minder omdat ze

ning is er gewoon. En banken blinken niet altijd uit

vanwege de recessie hun investeringsplannen

in het uitleggen van hun kredietbeleid. Zo blijven

bijstellen. De kredietbehoefte is ook verminderd.

er lacunes tussen klachten van ondernemers en

Probleem is dat DNB-statistieken niet alle vragen

t

04

a u g u s t u s 2009

(

‘Vraag en aanbod zijn beide gedaald,

inkoopprijs, maar de invloed is beperkt. Het effect is

de schappen van de banken zijn niet

sterker naarmate de rentelooptijd korter is (vandaar

leeg, wel minder vol.’

de relatief forse daling van het tarief voor rekeningcourantkredieten). Ook de rentetarieven die banken elkaar in rekening brengen, tellen mee. Sinds vorig

Inhoud

beantwoorden. DNB publiceert het totaal van alle

najaar kenden die zeer hoge opslagen omdat ban-

uitstaande leningen. Je weet bijvoorbeeld niet wat

ken elkaar wantrouwden. Het gaat inmiddels beter,

Visie op Agrarisch

de invloed is van oudere kredietfaciliteiten die zijn

maar nog niet goed. Banken concurreren bovendien

‘volgetrokken’. Als, zoals nu, het uitstaande bedrag

heftig om spaargeld aan te trekken. Mijn indruk is

niet groeit, betekent dat in theorie dat er evenveel

dat de spaarrentes sinds vorige zomer per saldo

aan nieuwe leningen is verstrekt als dat is afgelost.

licht zijn gedaald. En de kapitaalmarktrente (tienja-

Conclusie: vraag en aanbod zijn beide gedaald, de

rige staatsobligaties) is sinds vorig zomer weliswaar

schappen van de banken zijn niet leeg, wel minder

gedaald van rond 4,5% naar 3,4%, maar banken

vol.

moesten hogere risicopremies betalen als ze lange

Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose Nieuws van uw bank Colofon

middelen wilden aantrekken. Ten slotte zal aanDan de tarifering. De verlaging van de refirente

scherping van het toezicht op banken de bancaire

door de ECB (vanaf oktober 2008 in stappen van

dienstverlening duurder maken. Door de crisis heeft

4,25% naar 1%) heeft niet tot een gelijke daling

een officiële renteverlaging dus een beperkt effect.

van de rentetarieven voor kredietnemers geleid. Volgens DNB was het gemiddelde tarief voor een

Het is goed dat een Nederlandse parlementaire

nieuwe grote lening met een rentelooptijd tussen

commissie de kredietcrisis gaat navorsen. Ze zal

een en vijf jaar in oktober vorig jaar 5,1% en in juni

zeker concluderen dat er, wereldwijd gezien, over-

van dit jaar 4,5%. Het tarief voor nieuwe rekening-

matig krediet is verstrekt. Hopelijk leidt dat tot enig

courantkredieten daalde in deze periode gemiddeld

begrip voor het huidige kredietbeleid van banken.

van 6,3% naar 3,9%.

Als overmatig drankgebruik de oorzaak is van een probleem, kan overmatig drankgebruik niet ook de

De tarieven die kredietnemers betalen, zijn in de

oplossing zijn. Leuk is anders, vooral voor wie de

eerste plaats afhankelijk van de inkoopprijs van de

gevolgen ondervindt, maar alles beter dan nu het

bank. Het rentetarief van de ECB beïnvloedt die

hoofd in het zand te steken. n

05

a u g u s t u s 2009

ECB verlaagt rente niet verder De eurozone en ons land zitten in een zware recessie. De economie is al vier kwartalen op rij gekromInhoud

pen. En zeer waarschijnlijk is het bruto binnenlands

Visie op Agrarisch

In het eerste kwartaal slonk het BBP in zowel de

Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose Nieuws van uw bank Colofon

product ook in het tweede kwartaal weer gedaald. eurozone als in ons land met liefst zo’n 2½% ten

renteverlaging was in mei. De interbancaire rentes

opzichte van het voorgaande kwartaal. Allerlei

zijn in die periode nog meer gedaald. Dat kan niet

voorlopende economische indicatoren laten echter al

worden gezegd van de tarieven die de commerciële

diverse maanden een verbetering zien. We gaan er

banken hanteren. Doordat vanwege het zeer

dan ook van uit dat na het eerste kwartaal de cijfers

onzekere economisch klimaat de risico-opslag is

minder negatief zullen zijn. En misschien zien we dit

verhoogd, zijn deze tarieven veel minder gedaald.

jaar zelfs al een kwartaal met een beetje groei.

Gelet op de nog altijd matige economische vooruitzichten en de lage inflatie verwachten we dat de

Ook de inflatie is flink gedaald. In de eurozone is

refi-rente voorlopig op het huidige niveau zal

zelfs sprake van een cijfer beneden nul: in juli was

blijven.

het prijspeil 0,6% lager dan een jaar geleden. Omdat het neerwaartse effect van de olieprijsdaling

Sinds het begin van dit jaar is de tienjaarsrente

in de tweede helft van 2008 in de komende maan-

(Staat) in ons land per saldo licht opgelopen, van

den uit het inflatiecijfer gaat wegvallen, zal de

3,5% naar 3,6%. Maar tussendoor kwam de rente al

inflatie geleidelijk weer wat oplopen. Maar de

enkele keren boven de 4% uit. Nu de economische

recessie zal die stijging afremmen. Waarschijnlijk

vooruitzichten wat lijken te verbeteren, verwachten

blijft de inflatie nog enige maanden negatief.

we dat de lange rente in de komende kwartalen geleidelijk iets zal stijgen.

De ECB heeft haar belangrijkste rente, het refitarief, sinds begin oktober 2008 met in totaal

Nico Klene

3,25 procentpunt verlaagd naar 1,0%. De laatste

Economisch Bureau ABN AMRO n

06

a u g u s t u s 2009

Prijs van aardbeien valt tegen De productie van aardbeien is in de afgelopen jaren toegenomen en bedroeg in 2008 circa 42,2 miljoen kg. De aardbeienteelt vindt zowel op de vollegrond als onder glas of in plastic tunnels plaats. Het Inhoud

areaal onder glas laat een gestage groei zien

Visie op Agrarisch

stapt op de aardbeienteelt.

Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose Nieuws van uw bank Colofon

doordat enkele glastuinbouwbedrijven zijn overgeAardbeien hebben niet alleen een gezond imago,

tegen. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door de

maar jezelf verwennen en genieten zijn ook belang-

teruglopende export, anderzijds bestond er aan het

rijke aankoopmotieven voor de consument. De

begin van het seizoen op de Europese markt nog

vraag naar aardbeien neemt bij mooi zomerweer

concurrentie van Spaanse aardbeien. Momenteel is

toe. Daarentegen ondervindt de aardbei concurren-

het aanbod iets afgenomen waardoor het prijsni-

tie van andere fruitsoorten zoals meloenen, fram-

veau een licht

bozen en bramen. Gedurende het grootste gedeelte

herstel laat zien. Per saldo is de prijsontwikkeling in

van het jaar worden er Nederlandse zomerkonink–

2009 echter moeizaam geweest. Naar verwachting

jes aangeboden doordat de bedekte teelt en de

zal de productie van glasaardbeien de komende

vollegrondsteelt elkaar in de tijd opvolgen.

jaren verder toenemen doordat de rendementen in

De helft van de productie wordt geëxporteerd.

de glastuinbouw onder druk staan. Een aantal

België, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland nemen

glastuinders zal overstappen naar de productie van

gezamenlijk circa 70% van de Nederlandse export

aardbeien. Kwaliteit is van groot belang om succes-

af. In het eerste halfjaar van 2009 is de export met

vol op de markt te opereren. De sector moet veel

ruim 10% teruggelopen ten opzichte van dezelfde

aandacht schenken aan het uitdiepen van bestaan-

periode in 2008. Dit wordt veroorzaakt doordat de

de markten en het ontwikkelen van nieuwe mark-

productie in 2009 later op gang is gekomen dan in

ten om de prijzen op een voor de teler gunstig

de voorgaande jaren en door de economische en

niveau te houden.

valutaire ontwikkelingen in enkele afzetlanden zoals het Verenigd Koninkrijk. De prijs voor de telers van

Thijs Pons

aardbeien valt in de eerste helft van 2009 echter

Sector Research ABN AMRO n

07

a u g u s t u s 2009

Miranda en Gerard van Langen:

‘Altijd een troefkaart in handen houden’ De teelt van succulenten is vooral rendabel als je steeds voorop loopt met nieuwe trends. Inhoud

Gerard en Miranda van Langen proberen die visie waar te maken. Vetplanten zijn helemaal niet saai. De mogelijkheden zijn ongekend.

Visie op Agrarisch Amigoplant in Heerhugowaard valt vanaf de weg Column Hein Schotsman

niet direct op. Binnen des te meer. In de bedrijfsruimte is één wand vrolijk beschilderd met mediter-

Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose

rane en Mexicaanse taferelen. “Hier komt een mooie gemetselde boog”, schetst Gerard van Langen, “en die lelijke poten gaan we nog bekleden.” Hij legt het hele plan op tafel. Dan blijkt dat de hele familie in dit project is betrokken. Dochter Nicole tekent, vader en moeder schilderen en langzaamaan ontstaat op het bedrijf de sfeer die past bij de producten. “Gerard en stilzitten. Dat gaat niet samen”, vertelt Miranda. Betere marge

Nieuws van uw bank Colofon

Van Langen koos na jarenlang succesvol telen van groenten uiteindelijk voor de potplantenteelt. Twee motieven lagen daaraan ten grondslag. Ten eerste

(

Miranda en Gerard brengen hun bedrijf langzaam in de sfeer die bij succulenten past. Muurschilderingen maken dat beeld compleet.

constateerde hij dat de rendementen van de potplanten altijd iets beter zijn dan van groenten. Ten

werken aan het perfectioneren van je teelt, areaal

tweede vond hij geen voldoening meer bij de

vergroten en kostprijs verlagen? Volgens mij valt er

groenteteelt. “Ik dacht, is dit het nu? Steeds verder

een betere marge te halen tussen teelt en markt”, t

08

a u g u s t u s 2009

Inhoud Visie op Agrarisch Column Hein Schotsman

meent Van Langen. Met die gedachte in het achter-

gen ze niet direct de

hoofd investeerde hij in een stapsgewijze omscha-

hoogste prijs op.

keling van paprika’s naar vetplanten en werd een

Toch lukte het Van

oude hobby dagelijkse broodwinning.

Langen om zijn opbrengstprognoses keer

Waar maken

op keer waar te maken.

Die stap ging niet vanzelf. Van Langen kreeg niet

Naast een basisassortiment intro-

direct bijval van de bank toen hij zijn plannen

duceert Van Langen steeds nieuwe planten. Hij

presenteerde. Succulenten zijn nu eenmaal geen

speurt naar nieuwe kanshebbers, onder meer uit

‘booming business’. Op een kar voor de klok bren-

hobby-verzamelingen en introduceert ze als novi-

Rente-ontwikkeling

t

Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose Nieuws van uw bank Colofon

t

09

a u g u s t u s 2009

teiten. Zo vroeg hij kwekers-

een troefkaart in handen

recht aan op een Echeveria,

moet hebben”, meent hij. Een

die hij naar zijn echtgenote Inhoud

Miranda vernoemde. Een

Visie op Agrarisch

‘Happy Bean’, omdat de blaad-

Peperomia doopte hij tot jes hem doen denken aan boon-

Column Hein Schotsman

tjes. Steeds bedenkt hij een concept bij een vetplant, die onder de grote Amigo-

Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose

plant paraplu (parasol) valt.

speciaal product, gericht op het seizoen, dat het volledige assortiment meetrekt. In de zomer is dat bijvoorbeeld Amigo-terras, een combinatie van vetplanten in een schaal voor buiten. Rond Pasen zijn dat gele planten, zoals bloeiende kalanchoës. In de bedrijfsruimte toont Gerard zwarte, zilveren

Trendy producten

en rode Echeveria’s met glitters. Die moeten rond

Speuren naar nieuwe concepten is Van Langens

kerstmis in de winkel staan. Van Langen: “Als

tweede natuur geworden. Bij tuincentra,

mensen jarenlang een kerstster hebben gekocht, t

cash&carry’s en in de natuur in binnen- en buitenland doet hij ideeën op. Zo wil hij zijn bedrijfsnaam Amigoplant steeds associëren met trendy producten. En met die producten kan hij ook acties aan bij grote retailketens als Aldi en Lidl. Handelen in planten ziet Van Langen als een

Nieuws van uw bank Colofon

kaartspel. “En dat betekent dat je per jaargetijde

(

‘Als mensen jarenlang een kerstster hebben gekocht dan willen ze vast iets anders. Dan is dit een leuk alternatief.’

10

a u g u s t u s 2009

dan willen ze vast iets anders. Dan is dit een leuk alternatief.” Inhoud

Respect

Visie op Agrarisch

redelijk goed. Van Langen zoekt vooral binnen zijn

Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose

(

‘Als je jarenlang je prognoses waarmaakt, heeft de bank respect voor je.’

Ondanks de moeilijke tijden gaat het bij Amigoplant bestaande bedrijfsuitrusting naar nieuwe wegen.

ment te halen”, vindt hij. Ondanks zijn eigenzinnige

Het naastliggende chrysantenbedrijf liet hij geschikt

visie op bedrijfsvoering heeft Gerard de bank

maken voor rolcontainers en veel interne verbou-

achter zich gekregen. “Als je jarenlang je progno-

wingen doet hij zelf met zijn personeel. “Je hoeft

ses waarmaakt, heeft de bank respect voor je”,

niet altijd heel veel te investeren om goed rende-

zegt hij met een glimlach. n

Altijd vetplanten gewild Gerard en Miranda van Langen hebben een succu-

het bedrijf van de buurman in Heerhugowaard.

lentenkwekerij in Heerhugowaard en Rijsenhout,

Ook huurt hij er nog twee locaties bij.

met een totale oppervlakte van 9 hectare. Zij teelden aanvankelijk trostomaten in Heerhugowaard, gevolgd door paprika’s. Gerard’s hart lag

Nieuws van uw bank Colofon

echter bij vetplanten, die hij als vroeger al voor zijn hobby teelde. Halverwege de jaren negentig schakelde hij stapsgewijs over van groenteteelt naar potplanten. Uitbreiding volgde door de aankoop van een kalanchoëbedrijf in Rijsenhout, een potplantenkwekerij in Heerhugowaard en recent

11

a u g u s t u s 2009

Zo maakt u een liquiditeitsprognose Een goede liquiditeitsprognose mag eigenlijk niet meer ontbreken op het agrarisch bedrijf. Het biedt ­inzicht en helpt bij het nemen van financiële beslissingen. Hoe maakt u zo’n prognose? Een liquiditeitsprognose biedt u inzicht in uw

de beschikbaarheid van overtollige gelden. Deze

Inhoud

huidige en toekomstige kasstromen. Het is een

kunt u bijvoorbeeld stallen op een spaarrekening

instrument waarmee u kunt beoordelen in hoe-

(zie kader). Positieve saldo’s op de rekening­-

Visie op Agrarisch

verre u in de toekomst externe financieringen

­courant leveren namelijk bijna geen geld op.

moet aantrekken. Het geeft u ook meer inzicht in Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen

6

Zes stappen Een goede liquiditeitsprognose maakt u in zes stappen: 1

gangspunt voor de eerste maand. Het eindsaldo van een maand wordt het beginsaldo van de

Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose

Neem de liquiditeitsstand van 1 januari van het te plannen jaar over. Dit beginsaldo is het uitvolgende maand. De begrote stand van de rekening-courant op 31 januari is dus de beginstand voor de maand februari. Wanneer u het saldo van alle begrote uitgaven en inkomsten van de maand februari hierbij optelt, krijgt u de begrote rekening-courantstand van 28 februari.

2 Stel op basis van ervaring een verwachting op van uw inkomsten en uitgaven. U kunt via ­internetbankieren gemakkelijk terugkijken wat u het afgelopen jaar per maand hebt uitgegeven. 3 Bepaal de uitgaven van geplande investeringen. Voor deze stap bepaalt u ook welke uitgaven u

Nieuws van uw bank Colofon

wilt doen in welke maanden. Tegelijkertijd bepaalt u in welke maand u eventueel extra leningen nodig hebt en wanneer u ze terugbetaalt. 4

Bepaal de maandelijkse aflossingen en rentebedragen.

5

Bepaal welke BTW-bedragen u ontvangt en welke u moet afdragen. Valt u binnen de landbouw­regeling, dan is dit niet nodig.

6 U saldeert de maandelijkse uitgaven en de ontvangsten. Hieruit volgt de rekening-courantstand aan het einde van de maand.

t

12

a u g u s t u s 2009

Scenario’s Als u uw spreadsheet zo nauwkeurig mogelijk

Stel uw prognoses bij

invult, kunt u verschillende scenario’s loslaten op

Ga elke maand na of uw prognose klopt. Kijk

de liquiditeitsprognose, zoals een worst-casescena-

hoeveel de begroting achter- of voorloopt ten

rio en een verwacht scenario. Daarmee bepaalt u

opzichte van uw totale begroting en stel de prog-

de bandbreedte van uw liquiditeitsprognose.

nose eventueel bij.

Inhoud

Voorbeeld liquiditeitsprognose

Visie op Agrarisch

nabouwen. Ook uw accountant heeft vaak een goed voorbeeld van een voor u werkbare liquiditeitsprognose.

Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant

Hieronder ziet u een voorbeeld van een liquiditeitsprognose. Als u met Excel kunt omgaan, kunt u deze

maand

1 2 3 4 etc totaal

beginsaldo bankkas te ontvangen debiteuren overig

+/+ te betalen leveranciers

Zo maakt u een liquiditeitsprognose

belastingen

Nieuws van uw bank

rente

Colofon

salarissen sociale lasten



aflossing auto overig

–/– eindsaldo

totaal



begroot

afwijking







Diverse spaarrekeningen Hebt u een bedrag tijdelijk















niet nodig voor uw bedrijfs-





























producten en creditgeld.

voering? ABN AMRO heeft een passende spaarvorm voor elke situatie. Wilt u snel over uw geld beschikken, dan is de Ondernemers Internet Spaarrekening iets voor u. Kunt u uw geld langer m ­ issen, dan ligt een depositorekening meer voor de hand. Ontdek met de advieswijzer welke spaarvorm bij u en uw bedrijf past. Of ga naar www.abnamro.nl en klik vervolgens op zakelijk,

13

a u g u s t u s 2009

Nieuws van uw bank Internet Boekhouden: altijd actueel overzicht

Inhoud Visie op Agrarisch Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose Nieuws van uw bank Colofon

Uw boekhoudgegevens: het hart van uw bedrijf. Waar staat u vandaag? En hoe zorgt u ervoor dat het morgen nog rendabeler wordt? Met Internet Boekhouden hebt u overal direct toegang tot uw boekhouding - en dus altijd de juiste gegevens bij de hand voor de juiste beslissing. Administratie vervelend en tijdrovend? Niet met Internet Boekhouden. Hiermee worden al uw bijen afschrijvingen automatisch verwerkt in uw boekhouding, toegewezen aan de juiste posten. Geen dubbel werk dus voor u, of uw administratieve medewerkers. Bovendien hebt u altijd een overzicht van de nog openstaande facturen en kunt u daar rapporten van uitdraaien. Internet Boekhouden bespaart u zodoende een hoop tijd en geld. Waar dan ook: of u nu op uw bedrijf bent, of thuis achter uw computer zit. Veilig ABN AMRO Internet Boekhouden is ontwikkeld in nauwe samenwerking met het bedrijf Reeleezee en voldoet aan alle geldende veiligheidseisen. Bovendien is de software goedgekeurd door de Samen-

werkende Registeraccountants en Accountantsadministratiekantoren (SRA). Probeer Internet Boekhouden nu met 50% korting! Wilt u ook niet meer onnodig veel tijd besteden aan uw boekhouding en altijd de meest actuele gegevens bij de hand hebben? Ga dan ook Internet Bankieren. Als u het nu aanvraagt, profiteert u de eerste drie maanden van een korting van 50%! Meer lezen/demo bekijken: Internet Bankieren: mogelijkheden en tarieven www.abnamro.nl/internetboekhouden Direct aanvragen: Aanvragen Internet Boekhouden

t

14

a u g u s t u s 2009

Internationale Vakbeurs voor de Boomkwekerij, Plantarium. Dit jaar vindt de 27e editie plaats van het

Plantarium daarmee tot dé groothandelsmarkt

Inhoud

Plantarium, van 26 t/m 29 augustus in het

van boomkwekerijproducten in Europa.

Visie op Agrarisch

Centre Boskoop in Hazerswoude-Dorp/Boskoop.

Ook ABN AMRO is dit jaar weer aanwezig met

Zo’n 260 deelnemers uit verschillende landen

standnummer 066. Vanaf onze vaste plek geven

presenteren een enorm assortiment boomkwe-

wij met maatwerkadvisering persoonlijke aan-

kerijproducten voor de consumentenmarkt in

dacht voor de ondernemer en de onderneming.

pot en container en als vollegronds product. U

Toegangskaarten zijn te bestellen via ABN AMRO

vindt hier niet alleen stands van kwekers, maar

Alphen aan den Rijn, telefoonnummer

ook de toeleverende bedrijven tonen de nieuw-

0172-448188.

Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose

Plantariumgebouw op het International Trade

ste ontwikkelingen. Plantarium is een belangrijk platform voor alle

Wij zien u graag. t

kanalen die betrokken zijn bij de afzet van boomkwekerijproducten. De 27e editie van Plantarium krijgt het thema mee: “Kennis”. Kennis is onontbeerlijk in het hedendaags

Nieuws van uw bank Colofon

zakendoen en we kennen waarde toe aan het verzamelen van kennis, een kennis- of kennissennetwerk en kennisoverdracht. Deelname uit 14 verschillende landen en vakbezoek uit 53 landen onderstrepen het internationale karakter van Plantarium en maken

15

a u g u s t u s 2009

Potato Europe Emmeloord 2009 Inhoud Visie op Agrarisch Column Hein Schotsman Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose Nieuws van uw bank Colofon

Op 8,9 en 10 september aanstaande wordt in Emmeloord het meest toonaangevende en grootste internationale aardappelevenement gehouden, de Potato 2009. Gedurende drie dagen is er een beurs en zijn er talrijke veldmanifestaties. Uiteraard is ABN AMRO hierbij ook aanwezig. In een sector die volop in beweging is, is het zaak om op de hoogte te blijven van allerlei noviteiten en nieuwe trends op zowel de teelttechnische aspecten alsmede de mondiale- en handels aspecten. U kunt het allemaal vinden op dit evenement!

van de agrarische sector in de delta Nederland. Hij zal met een “open space” aanpak samen met u op een onconventionele wijze de kansen van de Nederlandse akkerbouw laten zien. t

Op 9 september organiseert ABN AMRO in aansluiting op de Potato2009 een symposium in de Dukdalf in Espel met als thema: “2025: Aardappelen of Asfalt” Hier zal de heer Drs. Peter J.M. Smeets, verbonden aan de Universiteit van Wageningen, zijn visie te geven op de unieke mogelijkheden

16

a u g u s t u s 2009

Inhoud

Uiendag te Colijnsplaat

Visie op Agrarisch

Op donderdag 27 augustus Column Hein Schotsman

organiseert DLV Plant op de Rusthoeve te Colijnsplaat de jaarlijkse Uiendag. Het thema

Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose Nieuws van uw bank Colofon

van dit jaar is “Kwaliteit staat voorop”. Er wordt veel informatie gegeven over onder andere bemestings­strategieën, bewaring, rassenkeuze en er zijn diverse demonstraties. ABN AMRO is hoofdsponsor van deze dag en is met een stand aanwezig.

Enquête agrarisch nieuws Omdat ABN AMRO constant bezig is met het

Aardappeldemodag 2009

verbeteren van Agrarisch Nieuws vinden wij het

“Maak van de recessie een kans” is dit jaar het

belangrijk om te weten wat u van de afgelopen

thema van de Aardappeldemodag 2009 die op

edities vindt en aan welke onderwerpen er in de

18 november wordt gehouden te Emmeloord. Op

toekomst aandacht besteed moet worden.

het dagvullend seminar zullen tal van sprekers,

Dit najaar zullen wij hiervoor een korte enquête

waaronder Ruud Huirne, directeur van het LEI en

onder onze lezers versturen. Wij stellen het op

Joop Wijn, lid van de RvB van ABN AMRO, spreken

prijs als u hieraan mee wilt werken en uw ideeën

over de kansen van de crisis voor de aardappel-

over Agrarisch Nieuws met ons wilt delen. Naar

sector. ABN AMRO is hoofdsponsor van deze dag.

verwachting ontvangt u in oktober een e-mail met

Kijk voor meer informatie op

link naar de vragenlijst. n

www.aardappeldemodag.nl

17

a u g u s t u s 2009

Colofon Inhoud

Agrarisch Nieuws

Distributie

is een publicatie van ABN AMRO

U kunt het Agrarisch Nieuws vinden op

Visie op Agrarisch

Agrarische Bedrijven.

www.abnamro.nl/agrarisch in de rubriek ‘Agrarisch Nieuws’.

Column Hein Schotsman

De nieuwsbrief wordt elektronisch verspreid.

Rente-ontwikkeling Prijs van aardbeien valt tegen Interview met Miranda en Gerard van Langen van Amigoplant Zo maakt u een liquiditeitsprognose Nieuws van uw bank Colofon

Disclaimer De in deze publicatie neergelegde opvattingen

Redactie:

zijn gebaseerd op door ABN AMRO Segment

Rens Kooijman

Management vergaarde informatie, die

Martijn Leguijt

op zorgvuldige wijze is verwerkt. Noch

[email protected]

ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor in

Vormgeving en fotografie:

deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden.

Sandra Broersen www.gerryhurkmans.nl

Copyright ABN AMRO Bank N.V., 2009.

Aan dit nummer werkten mee:

Als u suggesties heeft voor het Agrarisch Nieuws

Miranda en Gerard van Langen, Amigoplant

of bepaalde onderwerpen mist, laat het ons dan

Han Dicke

weten. Uw input helpt ons u beter van dienst te

Pieternel Bouwman–van der Velden

zijn. n

Nico Klene, Economisch Bureau ABN AMRO Thijs Pons, Sector Research ABN AMRO Hein Schotsman, Economisch Bureau ABN AMRO

18

a u g u s t u s 2009