Newsletter Issue 17

Volume 1, Issue 17

December 07, 2009

Our Words Weekly Issue “

SPECI AL POI N TS OF I N TEREST:

N

E

W

L

I

F E

”

J E

T

A

E

R E

MBAHU NENO MOS KI FRIKE SE KE DJEMTE NE AMERIKE

NAAC & Albanians in Diaspora No Sided articles and no restriction for our members, our guest and our friends. Latest needs for our community and the latest resolutions Our Free Voice through our words.

IN SIDE T H IS ISSUE :

NAAC & Shqiptaret ne Faqe 1–2 Diaspore Kalaja e Elbasanit

Faqe 1

Raim onda Moisiu

Faqe 3

Vazhdimi I Suzana Skuqi Martesa

Faqe 3

Perparim Skuqi

Faqe 4-6

Adresa

Faqe 6

Anetaresimi

Faqe 6

Jane keto vargje qe na dergojne larg shume larg , vite te shkuara kur bijte e nenes emigruan larg vendit te lindjes.Kur luftuan qe nena e tyre te merrte fry me lirisht ne shtepine e saj.Qe nena ti kendonte fe mijes ne djep ninullen e saj, per fe mijet qe ishin larg ne kurbet.T'i kendonte ninullen e fla murit , pse ajo e mbulonte ate me fla mur te qendisur nga vashat shqiptare? Flamur i dashur fla mur i shtrenjte ne te duam ty perjete.Fla muri yne kuq e zi. Ti je ne cdo vater shqiptare. Ti je ne belbezimat e para te foshnjes , ti je ne fjalen e fundit te plakut, ti je ne besen e shqiptarit.Ti je kudo dhe kurdohere prane nesh.Ishte pikerisht ky fla mur i cili u qendis nga vashat shqiptare dhe me 28 Nentor 1912 u shpalos si zog i lire nga plaku Ismail Qemali dhe u ruajt me fanatize m nga bijt e shqipes. Viti 1913 mos ardhte kurre per Shiptaret. Gezimi i krijimit te shtetit te ri shqiptar me 28 nentor 1912 shume shpejt u shua. Diplomacite i shkeputen nenes fe mijet dhe e adoptuan ate. Lotet e nenes spushuan se rrjedhuri per shume vite. Askush s'mund t'i mohoje nenes fe mijen e saj qe e lindi dhe e rriti me aq sakrifica . P ikerisht ishin bijt e saj larg shume larg megjithse kishin nje oqean te madh ne mes asnjehere nuk u shkeputen nga nena qe i

lindi dhe i rriti por luftuan dhe fituan. NDALU NENO MOS KIJ FRIKE SE KE DJEMTE NE AMERIKE! P erpjekjet e djemve te A merikes te lidhur ngushte me nenen e tyre me 1912 e konsoliduan me sukses. Ashtu sic

Thirrja e Nolit "MBAHU NENO MOS KI FRIKE SE KE DJEMTE NE AMERIKE "Goditi cdo zemer shqiptare, cdo patriot shqiptar. Nena kerkon ndihme Eshte detyra jone t'a ndihmojme. "NAAC" . Jane keto vetem 4 ger ma por ne kujtesen e popullit shqiptar ato do te mbeten te paharruara. Ne keto kater ger ma jane bijte e tu nene, jane ata qe luftuan per te te larguar njehere e pergjithmone lotet nga syte e tu qe hidherimi po t'i qerronte. Ishin keta bij qe ste lane te verboheshe por te shikoje yjet e tu qe rrezelloheshin ne flamurin tend blu. Ishin keta bij qe ti i linde dhe i rrite me ninanullen tende "KUDO QE TE SHKONI NENEN MOS T'A HARRONI". Jane vete m 4 ger ma por qe te per faqsojne ty Nene e Madhe Shqiptare. Jane keta bij e bija qe luftuan per ty. Keta patriote dhe cdo MBAH U NENO MOS KI FRIKE SE KE DJEMTE shqiptar i vertete s'do te lejoje te shkelet NE AMERIKE mbi ate qe ata e fituan me sakrifica. E liruan fe mijen e pare te nenes nga vargonjte e hekurt te shovinizmit Serb. Dhe tani mbi luftuan Noli Konica dhe te tjere , megjithese harten e territorit te tyre ndricojne yjet e ishin te merguar , atdheun e tyre asnjehere shumepritur. Jane keta yje qe rrezatojne ne se harruan sepse ne dejet e tyre rridhte gjak Kosoven Martire. Asnje shqiptar s'do te i paster shqiptari. lejoje te injoroje keta yje dhe kete fla mur. Ai perfaqson gjakun e Martireve te Kosoves Tradita dhe patriotizmi i shqiptarit eshte te cilet luftuan qysh me 1913 e deri ne 17 treguar me vepra dhe jo me fjale pompoze. Vazhdon ne faqen 2

Kalaja e Elbasanit, të dhënat pas tre vjet studimesh Elbasan – Është përcaktuar si manual, hartë dhe dëshmi e një projekti gjigant, volumi I i paraqitur në Universitetin “ Aleksandër Xhuvani”, punë e një grupi studiuesish të Universitetit të P izës, Institutit të Monumenteve të Kulturës, me mbështetjen e Bashkisë së Elbasanit. Është fjala për librin “ Duke zbuluar dhe promovuar vlerat e kalasë së Elbasanit”. Në takimin merrte pjesë edhe ministri i Kulturës, Ardian Turku, mbështetës i projektit kur drejtonte Bashkinë e Elbasanit. Ministri tha se është për t’ u vlerësuar puna e studiuesve të kësaj vepre për zonën historike të qytetit. “ Ata na kanë lënë edhe disa rekomandime për menaxhimin e territorit të kalasë dhe mund t’ ju them i bindur se ky është një dokument unik në vendin tonë që na dikton se çfar ë duhet të bëjmë në të ardhmen. Nga pozicioni që jam do të mbështes projekte me vlerë dhe rëndësi që diktojnë zhvillimin për të ardhmen e këtyre zonave”. P rof. Roberto P ierini, përfaqësuesi kryesor i palës italiane për këtë projekt nga Uni-

versiteti i Pizës, bëri një sintezë të veprës e cila tregon përvojën e gërmi meve trevjeçare, kërkime rigoroze shkencore, nën drejtimin e një ekipi ndërkombëtar arkeologësh në Shqipëri: një vend i pasur me monu mente arkitekturore, me “ dëshmi prej guri” për historinë e këtij vendi të Mesdheut. Objekt kryesor ka qenë kalaja e Elbasanit, e shkatërruar dhe e restauruar disa herë. Studimi jepet në tre gjuhë. Në këtë mënyrë vlen edhe si një manual interesant infor mimi për turistët. Ky projekt ka kushtuar 80 mijë euro, nga të cilat 40 mijë euro u akorduan nga Bashkia Elbasan ndërsa pjesa tjetër nga Universiteti i P izës, pjesëmarrës në projekt. P rof. P ierini e ka cilësuar Kalanë e Elbasanit si shembullin unik në botë të një kalaje me dimensione të tilla e cila që nga periudha romake ndodhet sot në qendër të qytetit. Ai e ka cilësuar detyrë ndërgjegjësimin e të gjithëve për një thesar që nuk e dinin që ekzistonte në këto përmasa. P ër Neritan Cekën ky është një projekt që na inkurajon për të avancuar: në ruajtjen e

banesave me vlera a rkitekturore, e katedrales, por edhe në projektin ku janë dhënë 1 milion euro për restaurimin e Via Egnatias, apo për mozaikun e zbuluar së fundi në Elbasan, një ndër më të veç antët në rajon. Ceka ka theksuar se në rastin e monumenteve të Elbasanit është treguar një vullnet politik dhe mbështetje e plotë

P a ge 2

O u r

Wor ds

MBAHU NENO MOS KI FRIKE SE KE DJEMTE NE AMERIKE shkurt 2008, ku paqavaresia u shkrua me shkronja te arta nga P rofesor SHYQRI NIMANI. Ethet e BUKURSHKRIMIT TE P AVARESISE SE KOSOVES KURRE NUK DO T'I HARROJ - deklaron profesor Nimani. - P O SHKRUHEJ HISTORIA E P OP ULLIT TI M TE SHUMEVUAJTUR TE KOSOVES. P O SHKRUHEJ SHKEPUTJA NJEHERE E P ERGJITHMONE NGA SHOVINIZMI SERB. URIME TE P ERZEMER TA I SHKRUAN AI (P ROFESOR NIMANI) ZOTI T MAR TIN SHKRELI SI KRYETAR I NAAC SI DHE TE GJI THE ATA QE SE BASHKU ME JU

DHANE KONTRIBU TIN E TYRE TE SHKEQYER NE KETE DITE FESTI VE QE NE P O JETOJME. Vatra e Nolit dhe e Konices luftuan dhe kontribuan per krijimin e shtetit te ri Shqiptar 1912, ndersa NAAC e konsolidoi me pjesma rrjen e tyre aktive me sukses te plote.Ishte merita e tyre qe te organizoheshin dhe te arrinin rezultatin kapital SHKEP UTJEN E KOSOVES NGA SERBIA.P una e tyre e veshtire , ke mbengulja e tyre beri qe Kosova te shkeputej nga shovinizmi Serb njehere e pergjithmone.Kosova ishte nje P ERL P ER SERBINE. Fushekosova the miniera e Trepces i nxiste

edhe me shume lak mite e S erbeve. ASKUSH S'DUHET TE MOHOJE SAKRIFICEN QE BENE DJEMTE NE AMERIKE (NAAC) DHE ASKUSH S'DUHET TE LEJOJE QE NDOKUSH SI ZOTI DIO GUARDY TE INJORO JE ME F JALE FYESE FLAMURIN E KOSOVES MARTIRE.NEN KETE FLAMUR JANE JE TE SHQIP TARESH QE SAKRIFIKUAN JETEN P ER TE ARRI TUR NE NJE KOSOVE TE LIRE DHE SOVRANE. Sot ne cdo fa milje shqiptare , dollia e pare eshte :'TA GEZOJME KOSOVEN E LIRE DHE SE SHP EJTI NE TE TJERAT. FALEMINDERIT NAAC( NATIONAL ALBANIAN AMERICAN COUNCIL), FALEMINDERIT AMERIKE. MBAHU NENO MOS KIJ FRIKE SE KE DJEM TE NE AMERIKE. P resident AACO "New Life" Jeta e Re Flutur Bida Zavalina December 7-2009

V ol u me 1,

Issu e 17

P a ge 3

Vazhdimi nga Vol. i Shkuar Martesa nga Suzana Kuqi Dhe

do t’i ishit mirenjohes, si ti dhe fe mija.

nuk te vonuan shenjat e burrerise,

Valle, si mundi djali kaq shpejt te harronte,

kish ardhur koha për të të martuar.

miresite e nenes, nga ze merligesia! ?

s’ do te kish pengesë për lutjet e mia. 20All-llahu do t’i pergjigjej kësaj nene te shkrete, mbi ty e fa miljen tende do zbriste fatkeqesia! Me në fund po ndaheshe nga krahet e djalerise,

Sa herë që ze mra i me

një agim i ri te ishte afruar!

për ty mirë degjon,

Martesa s’ vonoi, ky ligj i bekuar,

sa shumë që gëzohet, aq shtang e hutuar.

Oh, jo, nuk do ta bëj, se ti je im bir, ke qenë dhe do te mbetesh pranvere e jetës sime. por, oh, që n’ ditën e dasmes ze mra m’ u thermua.

اfare gjynahu kam bërë që nuk me viziton, Ke ndritur e me ndrit porsi xhevahir, mos valle hakun tend s’ e kam plotësuar? !¦

Lote gezimi me dhe mbje rridhnin ngaterruar,

packa se me ke lënë mes detit plot gulcime! O biri im i shtrenjte, dua të të shoh,

një re e çuditshme pranë m’ u a frua!¦

Kthe rrugë, biri im, thinjat po të dalin, ne mes besimtaresh e jo me qa firet. vitet kalojne shpejt e do te behesh plak.

Dhe sot, sa keq që s’je me ai që njoh,

Me jep shperblimin e mos më moho,

me braktise dhe e harrove, ti bir, hakun tim.

mëshira e All-llahut është për te miret!

Kalojne vite te tera e unë nuk te shoh,

A s’ ka ardhur koha që zemra të të zbutet,

zërin s’ ta dëgjoj e kridhem ne trishtim!

për një plake te pervuajtur që e coptoi malli?

Me lot te merzise ke për ta lutur dhe ti djalin, e vërteta është e vërtetë dhe haku është hak! Ki frikë te madhin Zot ndaj nenes që te pret, ¦

besimi i vërtetë di t’i mposhte pengesat. Ze mra e njeriut si aspak nuk tutet,

O bir i dashur, s’ te kerkoj shumë, veç pak,

P endohu tek Krijuesi, si rob i sinqertë, kur nënën e ka flakur porsi një gur zalli!?¦ e dije se tek All-llahu grumbullohen ankesat!

këtë sjellje nenemira kurrë nuk e priti. Jo bir, jo, s’ do ankohem e lute m kundër teje, &g t; Tashme ja m e lodhur, e dobesuar, plake,

Kushdo që bën mirë, qo ftë sa një therr mije, s’ do e shfaq ze me rimin, do e bluaj ne vetvete. do ta shohe atë, pa me te voglin dyshim. Asgje s’ ka fuqi të të ndaje prej meje,

si e mohove atë që te rriti!?

P or dhe dënimi shpejt do ta arrije, packa se pikellimi po me tret nder vete! atë që bën keq e s’ ngutet ne pendim

Nëse një e huaj diç do te dhuronte, Dyert e qiellit do te hapeshin shpejt,

!!!...

Do të qëndis gërshetin... - Nga Raimonda Moisiu derguar nga Engjellushe Ymeraj Hapet dera e një kokë fë mije, zgjatet, Dy sy të njomë ngulen te një shtrat, Në sytë e fë mijës lotët - kumbulla prej akulli Një shtrat ...një grua ... shiringa e aparate. E vogla vajzë me flokët e shpupurisura, Me fytyrën e pistë, nga lodrat tej në rrugë, Si ëngjëll i pafaj, i trë mbur, i pa mbrojtur Mër mërin: ”Nënë, moj, bukë, dua bukë!” Nëna e vështron bijën me sytë e mekur, Dhe dridhet porsi zogu në kallkan natën me hënë, Gjen forcë të vërë dorën mbi flokët e palarë, Dhe mposht ethet e SIDë-s, me forcë që gjejnë vec nënat. Mbi flokët e ëngjëllit që do të ngelë jetime, Që nënëzën e saj më s’ do ta shohë përjetë, Dridhen dy duart e holla si dy fletë duhani, Dhe për herën e fundit po…endin një gërshetë. Lotë si kumbulla prej akulli bjenë përdhe “ Nuk dua bukë nëna ime, s’ kam uri!” është pragu I vdekjes ... nëna s’ ka bukë as para Oh..vec këtë gërshet…ca lotë dhe … agoni:

“ Më ka zënë së mundje e shekullit, vogëlushja ime, S’ do kërkosh më bukë, nuk do të keshë më nënë, Ma mi do të jetë pas pak nën një gur të bardhë Dhe do të qëndisië gërshetin, qënga bardhanë e hënës! P o më mer r një shtrigë, moj bijë, SIDë quhet, Fshehur ma prunë ata -, tregëtarët e dashurisë… Kjo shtrigë po ha ngadalë trupin e nënës tënde, P o të ha ngadalë kjo shtrigë pranverën e fë mijërisë! Këtë shtrigë që më ka marr ë nën kthetra , E lindi një përbindësh, Që pret fë mijët përjashta – është botë me para, Me gënjeshtra, me mashtrime, me epshe, kërcënime… Shtriga e këtij përbindëshi po të lë pa ma ma ! Merre këtë medalion në qafë , kujtim nga ma mi: “ Mos iu përkul parave, rri e fortë, r ri si panterë” Mos u beso shumë burrave, megjithëse dhe ata Fë mijë si ti kanë qënë…një nënë kishin njëherë… Ktheje ofshamën e shpirtit tim në sokëllimë, Kur të rritesh shikofsh vec diell e botë të re, P as pak ma mi yt do të ikë

Do të puthë, moj bijë Netëve që nga hëna, ditëve nga ndonjë re…” Në dedikim të Ditës Nderkombetare e luftës kundër Sidës! Nga Raimonda Moisiu Hartford CT USA Nëntor 2008

P a ge 4

O u r

Nga Përparim Hysi Kur marr ë të

Përsëri iu riktheva Kadaresë. Dhe kam arsye përse.

U çudita se jo më vonë, pashë një intervistë të vet

Në këto shina ku

flas për Kadarenë , më vijnë parasysh dy vargje nga

Kadaresë tek

Kadare qe promotorr, hipur në një tren së bashku aso

Çajupi që thotë, mes tjerash, "Margaritari nuk gjëndet buzë

"P anora ma ", më duket. Kjo, ç'ish shkruar,

kohe, qe edhe Dritëroi, Fatos Arapi për të mos vazhduar

detit a mbi shpellë; kërkoje në det, thellë. "Dhe

nuk iu zu në gojë, por diçka tjetër. Por dhe atje do

dhe me të tjerë. P o qe rrebelim a ma. Dhe nga rrebelimi tek

margaritari Kadare duhet këkuar thellë. Sado që është i

ndalem. P o pak me radhë. Kadare ka qenë komunist, por

ndëshkimi, një fije e ndante.

dukshëm dhe konkret, ai për t'u dhënë i plotë, me

asnjëherë nuk ka qenë punonjës i atij instituti famkeq

ato përmasa që ka, duhet kërkuar thellë. Thellë në

që drejtohej, nga "Delikatja" e Tar(r)asit aliaz

detin e kohës që me baticat dhe zbaticat e tij,

Shpati. Delikatja që qe "aq e mirë " sa

Këtë fije e

ndonjëherë ka vërvitur edhe dallgë mbi këtë made m të letërsisë Shqiptare dhe jo vetëm shqiptare, por, pa menduar se po hiperbolizoj, këtë made m të letërsisë

ç'është kollë e mirë . Delikatja i them autorit që ka shkruar atje (qe "The guardian") jo vetëm s'e ka patur punonjës të saj Kadarenë, por ka patur

botërore.

një urrjetje proverbiale kundër tij. Dhe këtë e ka

Lexuesit i lutem vetëm

bërë ashtu "urtë e butë e plot tiganin", kur i

për një gjë: të më falë që nuk do jem në gjëndje

thonë fjalës. Midis anëtarit të partisë, Kadare, dhe

të them, ashtu siç duhet, atë që pse iu ktheva

punonjësit të institutit m-l, ka një dallim aq cilësor,

Kadaresë. Se, në s'jam i zoti të shkruaj si duhet (ka

sa ka dita me natën. Komunist Kadareja është bërë nga

plot që më bëjnë që të skuqem deri në majë të

"zorbelaja", në mund të shprehem kështu. Më

veshëve në këtë "zejen" e të shkruarit), ama

kujtohet për një çast, se Noli kur u vesh prift (në

për të lexuar di mirë. Dhe për ç'ka lexoj, edhe

vitin 1908, në mos gaboj), paskësh thënë: - P erëndia

re flektoj. Reflektoj me aq sa di. Dhe dituria nuk ka fund.

të më falë, që nuk e

Apo jo? Lexoj në një të përditshme për Kadarenë (ndoshta edhe në Web site) që shkruhet, mes tjerash, ... " Kadare nuk ka qenë anëtar i partisë, por ka qenë i pëlqyer i Institutit m-l, të drejtuar nga Nexhmie Hoxha. "E le xova dhe e rilexova dhe mendova se dikush do t'i kundërvihet autorit. Por hiç. Kaloj si thika kur futet në gjalpë. As kundërshtim dhe as pohim nga askush.

Wor ds

ka m besuar. Analogji pak e largët, por ia vlen. Si i

veten pa u pranuar në parti. P ranimi në parti (vërtet nuk qe i detyrueshëm), qe si një gurprove besnikërie. Ndryshe një i talentuar (i talentuar dhe rrebel), se a nuk

për këtë të shkruar ndryshe, pati aq e aq debate se e vjetra, konservatorja, nuk lëshonte pe.

përsipër të analizoj këta tri romane të shkurtër", por për të dalë atje ku dua, do më lejoni që të bie një pasazh pikërisht për "Lidhjen e shkrimtarëve" . Është një kohë kur partia u ka

aty ca çape larg Lidhjes së Shkrimtarëve. Duket

bërë thirrje (ka urdhëruar, - më drejt) që shkrimtarët

"Zeusi" (nënkutpo Enveri) mbështeti të renë,

dhe artistët duhen të shkojnë të edukohen në gjirin e

pa mohuar traditën dhe letërsia

kllasës punëtore dhe fshatare. Natyrshëm, që të

shqiptare zuri të merrte fry më. A ma mushkëria e kësaj frymë marrjejj të re, qenë këta promotorrët, ku Kadare, padyshim, qe më i talentuari. Këto, pothuaj, dihen nga të

përkëdhelurit, vetëm do solidarizoheshin, por do u thuhej: -Bravo u qoftë, por na duheni këtu, në Tiranë. Të tjerët: në esfel! -kur

gjithë, po unë kam arsye që t'u kthehem. Këto arsye

thonë turqit. P o të ishte Kadare nga ata të pëlqyerit

që do t'i zhbiroj pak nga pak, mar rin shkas, veç

të kupolës (nënëkupto Enverin e Delikaten), natyrisht

tjerash, edhe nga një pohim i madh. P ohim që vjen nga vet

që nuk do linte Tiranën. P ërkundrazi, e sollën në një

Kadare. P ohim që nuk e ka thënë asnjëherë tjetër.

fshat të Libofshës (nja 20 km larg Fierit). P or, para se

-Donin të më zhduknin. Mundësisht me ndonjë aksident.

të kaloj tek ky "transferi m" , le të njihemi se

Dhe vërtet që kështu ka qenë. Unë nuk jam hetues, por

si e përshkruan Kadare atë "lëvizje" të madhe.

si, lexues, ka m hasur në ca fakte që, po t'i analizosh me gjakftohëtsi, i jep plotësisht të drejtë hamendjes

*** Duke hyrë në "makazinën time pa inventar", hasa, mes tjerash, edhe një frag ment të romanit të Kadaresë "P ërballë pasqyrës së një gruaje". Ky ro man është me tri pjesë:

qe Kadareja promotorri i të shkruarit ndryshe? Dhe

"Ikja e shtërgut". Natyrisht, nuk ma rrë

mbante në dorë "Zeusi" që nuk qe në Olimp, po

së Kadaresë. talentuar që qe, Kadare e dinte që as mund të gjente

shqiptarë përballë pasqyrës së një gruaje" dhe

"Kalorësi me skifter " (ku trajothen ngjarje të gjatë dhe pasluftës), "Historia e shkrimtarëve

.... "Kryetari i Lidhjes bashkë me sekretarin e partisë i prisnin të gjithë për t'i dëgjuar se në ç'vënd mendonin se do të qarkullonin. Ishin të bindur se pavarësisht nga zotimi i njëzëshëm për qarkullim, vetëm një pjesë do të iknin nga kryeqyteti. Të tjerëve do t'u thuhej: -Ju lumtë për gatishmërinë, por kemi nevojë për ju, këtu, në Tiranë. Në zyrën e kryetarit, pasi u tregonin katundin ose qytetin ku ishin gati të shkonin për të njohur Vazhdon ne faqen 5

V ol u me 1,

Issu e 17

P a ge 5

Nga Përparim Hysi

Përsëri iu riktheva Kadaresë. Dhe kam arsye përse.

hua nga Migjeni. Ja një arsye më shumë për ta dashur

guxonte, se... S e qe "hija e rrapit" që lëshonte

Kadarenë. Se ai jo vetëm nuk qe nga ata, nga të

Ali Asllani. Hyri Kyreminsitri dhe në qoshen tjetër pa

përkëdhelurit, por, pse u bënte hije, e qarkulluan në

atë: "hijen e rrapit"... Shkë mbyen muhabete dhe,

Myzeqe në një fshat 20 km larg Fierit.

mysafiri, ra nën hijen e atij burri të mëçur. Ke se

Erdhi Kadare në fshatin

ç'mëson nga Ali Eefendiu, -

"Agim" ( më parë është quajtur Çflig-Grëm!)

tha.

dhe u vëndos aty. Erdhi..., po ai kishte ardhur me kohë

U zgjata, pakësa, ç'është e

atje. Se Libofsha, vërtet, është larg nga Fieri, por në

drejta, por të vërettatduhet thënë ashtu siç janë.

fshatrat e Libofshës ka patur qytetërim. P rej kohësh:

Tani le të vimë e të hapi m siparin se sa i afë rt ka

Shkolla e parë shqipe në Libofshë është hapur në vitin

qenë me kupolën Kadare. Të gjithë e dinë se Kadare e ka

1908 dhe "Agimi"-e the m pa e tepruar-është një

"ça rë klonin e zi" jo me shpatë në dorë, po

nga fshatrat më të e mancipuar. I njoh mirë ato treva se

me penën e tij, "G Jenerali.. . " i dha atij

kam qenë mësues për tri vjet dhe, postdemokracisë , kam

pasaportën ndrëkombëtare. Dhe "Gjeneralin. .. "

jetën, njerëzit rrëfenin hallet e tyre, ato që i pengonin tani për tani të iknin nga shtëpitë, me shpresën që P artia, me zë mërgjërësinë e saj do t'i kuptonte. Hallet e të fshehtat që ndynin shtëpitë e shkrimtarëve dhe artistëve ishin nga më befasuesët. Ngjante e pabesueshme që vepra aq të shëndetshme e plot diell pranvere, që përbënin krenarinë e realizmit socialist shqiptar, ishin krijuar nga njerëz me aq së mundje e cene trupore. P rostati,

e shkroi Kadare jo sipas kuotës së kohës, po me një qenë inspektor arsimi për nja 4-vjet. Kam plot miq dhe

majasëlli, dhjamthi, shurrimi në shtrat, dukeshin

kuotë vetajke dhe unike. Ai e tregoi veten se qe mbi të dashmairë andej dhe një nga ata, ka qenë dhe kryetari i tjerët. Këtu nuk ka vënd as për ekuivoke dhe as për

sëmundje të nderuara në krahasim me lëngata të tjera,

kooperativës, Zoi Grëmi, (ndjesë pastë se ka vdekur, superlative. P rivimet e tij kanë qenë nga më të tanimë!), që më tregonte për Kadarenë: "Erdhi, po

ca puçërra e pez mati me zorrësh e lloje zgjebjeje të

ndryshmet, por gjyslykët e tij, shihnin si në rontgen se qemë në hall. E sitemua m si mundë m dhe, sado që unë e

ç'bëhej kundër tij ku sheshit dhe ku pas kuintave.

dija pse e kishin prurë tek ne, bëra ç'ishte e mundur

Kush si ai mund ai kalonte "ujtë nën rrogozë"

t'i krijonim kondita. Unë vet e doja. Po

censurës (kupolës-thuaj) duke shmangur heroin pozitiv

e donin më shu më të rinjtë. Dhe askush nuk u ankua,

socilaist. Veprat e tij janë shkruar në mënyrë të

kur të vetmin televizor që kishim si kooperativë, e

tillë, sipas një

vendosëm atje: për Kadarenë. Ai qe si një rrap. Dhe

kodi vetja dhe unik: më shkon mëndja tek një kod pak

rrapi ka hije të madhe. Edhe gazin tim, sa herë që donte

Davinçian. Hiq "Dimrin e vet misë së madhe "

papara që nga koha e mbretërisë. Zakonisht, ata që vinin një herë këkonin të dëgjoheshin përsëri. Hera e dytë ishte ajo kur rrë fenin dhe zezonat më të mëdha, ato që për "shkak të sedrës së mallkuar mikroborgjeze" i kishin fshehur në takimin e parë. Kishte nga ata që

(një titull që bën mu, por u detyrua ta kthej në të shkonte në Fier apo dhe kur shkonte në Tiranë, ia "Di mir i madh") , nuk ka libër tjetër ku

zbërthenin pantollonat për të treguar pllanga të

vura në dispozicion. " aluzionet e tij janë shumë do methënës. P o kupola? Mos po Tek shkruaj këto radhë, për këtë

frikshme ekze me , herdhje që vareshin sidozot e të tjera

flinte gjumë? Jo. Ajo e ndiqte, por, sado që s'e "hijen e rrapit", tak dhe më shkon mëndja tek donte, i lipsej. Aq më tepër që "strehë" e

leme ri. Njeri e niste rrëfi min me hallin e gruas që nuk i

një "hije" tjetër. Edhe kjo "hije" botimeve qe bërë Franca dhe ndë Francë, kish bërë është e një poeti (unë e dua shumë) të dëgjuar. Të

pillte, për t'u zhgrehur pastaj në vaj e për të thënë se gruaja e tradhtonte me fqinjin; tjetri rrihej nga djali dhe një i tretë vërtettimn se ishte i metë nga

shkollë Enveri që qe frankofon. Mos po prrallis kot. Jo. dëgjuar, por që nuk e donte partia dhe pushteti. Më vjen ndërmënd, poeti Ali Asllani. I thoshin Ali Efendi! Kish

Kupola nuk e ka dashur Kadarenë. As me Enverin dhe as pas Enverit. Kam në "arshivën time" (po ta quaj kështu) një dokument që e tregon açik këtë

shkuar për në vizitë tek një i afër m Ali Efendiu, por, mëndja... "

"dashuri". P o jua sjell edhe juve. befas, tek ky i afë r m do vinte për vizitë (ndoshta qe

Vetë m ky pasazh u vë notën të gjithë atyre karagjozëve që na kanë ngopur me ato

Ka qenë viti 1986. Enveri kish për ngushëllim) vetë kryemnistri Mehmet Shehu. Do vinte, por brënda qe Ali Efendiu. Duhej dikush t'i thoshte që

"paçavrat që zunë myk në te mpuj", duke ma rrë

ky që po vinte, s'donte ta shihte. Duhej, po kush

vdekur. Bëhej një takim për letërsinë balkanase në

WE ARE ALSO ON THE WEB WWW.NEWL IFEAACO.ORG

Non Profit Charitable Organization

“ N E W

L I F E ”

J E T A

E

R E

1774 - 76 street Suite D3 Brooklyn, New York 11214 Phone: 718-594-0511 Fax: 201-795-4795 E-mail: [email protected]

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte. Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bashkimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka cmim.

Building a Future One Person At a Time...

Vazhdon nga faqa 5 Nga Përparim Hysi

Përsëri iu riktheva Kadaresë. Dhe kam arsye përse.

Danimarkë. Duhett të vinte nga një përfaqësues i kësja letërsie. P ër Shqipërinë dhe Bullgarinë ftesa ishte me e mër. P ër Shqipërinë ështe ftuar Isa mil Kadare dhe për Bullgarinë, Blaga Dimitrova. Kjo, Blaga Dimitrova, edhe

kur mospërfillës të Kadaresë, me mëndje shkova nja 50-vjete më parë, kur në P aris mbahej një takim shkrimtarësh,

fatet e atdheut janë në rezik apo më mirë: ai di ta ngrejë zërin atëherë kur duhet. Futni këtu Çështjen e Kosovës, për Nënë Ter ezën, për Skënderbeun. Dhe i vë

dhe kur kërkohej me çdo kusht që në atë takim të ishte

pikat mbi i. Duke e mbyllur këtë përsiatje time, them se

tregon. Se, ndërsa asaj, pas shumë peripecishë, me ndërhyrjen e fortë të një mikeje të saj initme, iu dha

dhe shkrimtari Isak Emanualoviç Babel, atij si persn

e drejta të merrte pjesë, Kadare, u shmang nga kupola e

"non grata" s'i qe dhënë viza. Kë mbëngulja

kohës (epo e donte kupola dhe, veçanërisht, Nexh mia dhe

e tyre bëri që të vinte me dy ditë vonesë. S'ka

"Hija e rrapit" Kadare është aq e madhe, sa ky rrap bën hije në letërsinë e përbotshme. Unë shpresoj që nën "hijen e këtij rrapi të madh", sivjet,

Ra mizi). A ka shë mti më të madhe se kaq? U bënte hije rrapi. Rrapi: Kadare! Dhe nuk shkoi dot. Shkoi kryetari i

të vijë e të "hijëzojë" ç mi mi Nobel! Se ai e turp më të madh. P or më vonë, ky, Babeli, e pagoi me

meriton.

kokë. e pushkatuan. P ër ta riabilituar, mandej, në vitin

Lidhjes. A ka gjë më qesharake dhe dramatike, njëherësh?

1954. Vdis pa ngjallu!

Mars,

P or vallë, herë e parë që i bëhej kështu? P o të

P or kur flas për Kadarenë dua të

ndodhte

shtoj dhe diçka: i është propozuar nga të gjithë

ty, o ti që s'e do Kadarenë, çfarë do thoshe?

krahët e politikës që të bëhet presidenti i vëndit,

Janë të njëjtë sistemet totalitare dhe yrnekun e kanë

dhe nuk pranoi. Duke ndënjur atje në llogoren e

të njëjtë. Kur pashë me llahtar këtë mënjanim

shkrimtarit. Dhe këtë llogore e lë vetëm atëherë

2009