Nana

‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬ ‫ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎع‬

‫ دﮐﺘﺮ ﺧﺴﺮوي‬: ‫اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ‬

:‫ﮔﺮد آورﻧﺪﮔﺎن‬ ‫ﻣﺤﺴﻦ ﮔﻠﺰاري و ﻣﺠﯿﺪ ﺳﺮدﻗﯽ‬ www.nashriedoostane.blogfa.com

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

‫ﮔﯿﺎه ﺷﻨﺎﺳﯽ‪:‬‬

‫در ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎع ﻃﺒﻖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻤـﻞ آﻣـﺪه ‪ 4000‬ﮔﻮﻧـﻪ ﮔﯿـﺎه‬

‫وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در ‪ 200‬ﺟﻨﺲ ﺟﺎي داده ﺷﺪه اﻧﺪ ‪ .‬ﮔﯿﺎﻫﺎﻧﯽ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻋﻠﻔﯽ‪ ،‬ﯾﮑﺴﺎﻟﻪ ‪ ،‬ﭘﺎﯾـﺎ داراي‬

‫ﺳﺎﻗﻪ ﻫﺎي راﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﺰﻧﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻌـﻀﯽ از آﻧﻬـﺎ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ‪Thymus‬ﻫـﺎ و ‪ Lavandula‬ﻫـﺎ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮي ﺑﻮﺗﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ و ﺳﺎﻗﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻌـﺪد و ﭼـﻮﺑﯽ دارﻧـﺪ ‪.‬در ﺑـﯿﻦ اﻧﻬـﺎ ﺑﻨـﺪرت ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي‬

‫ﭘﯿﭽﻨﺪه ﯾﺎ درﺧﺸﺎن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﺎﻓﺖ ﮔﺮدد از ﻣﺸﺨﺼﺎت اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ان اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺳـﺎﻗﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﺎ ﭼﻬﺎر ﮔﻮش دارﻧﺪ از ﻗﺎﻋﺪه ي ﺳﺎﻗﻪ ي آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺳـﺎﻗﻪ ﻫـﺎي ﻓﺮﻋـﯽ ﻣﻨـﺸﺎ‬ ‫ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺰﻧﺪه در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ درون ﺧﺎك وارد ﮔﺮدﯾـﺪه ﺑـﺼﻮرت‬ ‫ﺳﺎﻗﻪ ي زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ در ﻣﯽ آﯾﺪ ‪ .‬در اﻧﻮاع ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ ي اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ‪ ،‬ﺳﺎﻗﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‬

‫ﻣﺪور دارد و اﯾﻦ ﻧﯿﺰ در اﺛﺮ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻻﯾﻪ ي زاﯾﻨﺪه اي در ﻧﺎﺣﯿﻪ ي ﭘﻮﺳـﺖ ﺳـﺎﻗﻪ ﻫـﺎي ﺟـﻮان‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ رﯾﺰش و از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﻻﯾﻪ ﻫﺎي ﺑﯿﺮوﻧﯽ ‪ ،‬از ﺧـﺎرج‬ ‫ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﺑﺎ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﮔﻮش ﺳﺎﻗﻪ را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد ‪ .‬ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﯿـﺮه ي ﻧﻌﻨـﺎع‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﺮگ ﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ‪ ،‬ﮔﺎﻫﯽ ﺳﺎﻗﻪ آﻏـﻮش و ﺑﻨـﺪرت ﻓـﺮاﻫﻢ دارﻧـﺪ ‪ .‬ﺑـﺮگ ﻫـﺎي آﻧﻬـﺎ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺳﺎده اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﻄﻮري ﮐﻪ وﺟﻮد ﺑﺮگ ﻫﺎي ﻣﺮﮐﺐ در آﻧﻬﺎ دﯾـﺪه ﻧـﺸﺪه اﺳـﺖ ‪ .‬ﮔﻠﻬـﺎي‬ ‫اﻧﻬﺎ ﮐﺎﻣﻞ ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ‪ ،‬ﻧﺮ – ﻣﺎده وﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﺼﻮرت دﺳﺘﻪ ﻫﺎﯾﯽ واﻗﻊ در ﻣﺤﻮر ﺳـﺎﻗﻪ ﯾـﺎ در‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ آن اﺳﺖ ‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬﺎ وﺿﻊ اﺟﺘﻤﺎع ﮔﻠﻬﺎ در ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎي ﺳﺎﻗﻪ ﺑـﻪ‬

‫ﻧﺤﻮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻓﺸﺮده ﺑﻮدن ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺎﭘﯿﺘﻮل ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬در اﻧـﻮاع ﻧـﺎدري از‬ ‫اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻧﯿﺰ ﮔﻠﻬﺎ ﺑﺼﻮرت ﻣﻨﻔﺮد ﺑﺮ روي ﺳﺎﻗﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪ .‬ﮔﯿﺎﻫﺎن اﯾﻦ ﺗﯿﺮه از ﻧﻈـﺮ‬ ‫ﮐﻠﯽ داراي ﮐﺎﺳﻪ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺑﻪ ‪ 5‬ﺗﻘﺴﯿﻢ و ﺟﺎم ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺑﻪ ‪ 5‬ﻟﻮب اﻧـﺪ ‪ .‬ﭼﻬـﺎر ﭘـﺮﭼﻢ دارﻧـﺪ ﮐـﻪ‬ ‫ﺣﻮل ﯾﮏ ﻣﺎدﮔﯽ ‪ 2‬ﺑﺮﭼﻪ اي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ‪ .‬وﺟﻮد ﺧﻄﻮط ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﺮ روي ﮐﺎﺳﻪ ﮔـﻞ و ﻇـﺎﻫﺮ‬

‫ﺟﺎم ﮔﻞ ﮐﻤﮏ ﻣﺆﺛﺮي در ﺗﺸﺨﯿﺺ اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ‪ .‬ﺟﺎم ﮔﻞ اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫـﺎن ﻣﻌﻤـﻮﻻ‬ ‫از ﮔﻠﺒﺮگ ﻫﺎي ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪ ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻟﻮﻟﻪ اي ﮐﻪ در اﻧﺘﻬﺎ ﺑﻪ ‪ 5‬ﻟﻮب ﺗﻘﺴﯿﻢ‬ ‫و ﺑﻪ ‪ 2‬ﻟﻮب ﻣﻨﺘﻬﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﻟﺐ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺟﺎم ﮔﻞ آﻧﻬﺎ ﮐﻪ در واﻗـﻊ ﻧﯿﻤـﻪ ﺟـﺎم ﺧﻠﻔـﯽ ﺑـﻪ‬ ‫ﺣﺴﺎب ﻣﯽ آﯾﺪ ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ‪ 2‬ﻟﻮب وﻟﯽ ﻟﻮب ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﻣﺮﮐﺐ از ‪ 3‬ﻟﻮب و ﯾـﺎ دﻧﺪاﻧـﻪ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫وﻟﯽ اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ در ﻫﻤﻪ ي آﻧﻬﺎ ﻋﻤﻮﻣﯿﺖ ﻧـﺪاردزﯾﺮا ﺣﺎﻟـﺖ دﯾﮕـﺮي در وﺿـﻊ ﺟـﺎم ﮔـﻞ آﻧﻬـﺎ‬

‫ﻣــﺸﺎﻫﺪه ﻣــﯽ ﮔــﺮدد ﮐــﻪ ﺗﻔــﺎوت ﮐﻠــﯽ اﻧــﺮا ﺑــﺎ آﻧﭽــﻪ ذﮐــﺮ ﺷــﺪ ﻧــﺸﺎن ﻣــﯽ دﻫــﺪ ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ﻇﺎﻫﺮي ﮔﻞ در ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎع‬ ‫از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮐﻠﯽ ﺟﺎم ﮔﻞ ‪ ،‬اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن را ﺑﻪ دﺳـﺘﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد زﯾﺮ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ‪:‬‬ ‫‪ (1‬ﺟﺎم ﮔﻞ ﻓﺎﻗﺪ از ﻟﺐ وﻟﯽ ﻣﺮﮐﺐ از ‪ 5‬ﻟﻮب ﻣﺴﺎوي و ﯾﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬ ‫اﻧﻮاع ‪Lavandula‬ﻫﺎ ‪.‬‬

‫‪ (2‬ﺟﺎم ﮔﻞ داراي ‪ 2‬ﻟﺐ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺎﻟﺐ ﮔﯿﺎﻫﺎن اﯾﻦ ﺗﯿﺮه‬

‫‪ (3‬ﺟﺎم ﮔﻞ ﺑﻈﺎﻫﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﻟﺐ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪Ajuga‬ﻫﺎ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻋـﺪم رﺷـﺪ ﻟـﺐ‬ ‫ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ در آﻧﻬﺎ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬ ‫‪( 4‬ﺟﺎم ﮔﻞ ﻣﻨﺤﺼﺮا ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﻟﺐ ﯾﻌﻨـﯽ ﻓﺎﻗـﺪ ﻟـﺐ ﻓﻮﻗـﺎﻧﯽ وﻟـﯽ داراي ﻟـﺐ ﺗﺤﺘـﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه ﺑﻪ ‪ 5‬ﻟﺐ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪Teucrium‬ﻫـﺎ ﺣـﺎﻻت ﺣـﺪ واﺳـﻄﯽ ﻧﯿـﺰ وﺟـﻮد دارد ﮐـﻪ‬

‫ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﮔﺮوه ﻣﺬﮐﻮر ﻧﯿﺴﺖ ‪.‬ﭘﺮﭼﻢ ﻏﺎﻟـﺐ ﮔﯿﺎﻫـﺎن ﺗﯿـﺮه ﻧﻌﻨـﺎع داراي وﺿـﻊ ﺧﺎﺻـﯽ‬ ‫اﺳﺖ ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﻣﯿﻠﻪ دو ﺗﺎ ي آﻧﻬﺎ ﺑﺰرگ و دو ﺗﺎي دﯾﮕـﺮ ﮐﻮﭼـﮏ اﺳـﺖ ‪ .‬اﯾـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ را دي‬ ‫دﯾﻨﺎﻣﯽ ) ‪ (Di dynamic‬ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪ .‬در ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن اﻧﻮاﻋﯽ ﺑﺎ ﭘـﺮﭼﻢ ﻫـﺎي ﻣـﺴﺎوي ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬ ‫‪Menyha‬ﻫﺎ ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد در ﺑﻌﻀﯽ از اﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ salvia‬و ‪ rosmarinus‬ﻧﯿﺰ ‪ ،‬ﮔﻞ ﻣﻨﺤـﺼﺮا‬ ‫داراي ‪ 2‬ﭘﺮﭼﻢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺎدﮔﯽ اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن از ‪ 2‬ﺑﺮﭼﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ در آﻏﺎز ‪ ،‬ﺗﺨﻤـﺪاﻧﯽ دو ﺧﺎﻧـﻪ و واﻗـﻊ ﺑـﺮ‬ ‫روي دﯾﺴﮏ ) ﺻﻔﺤﻪ روي ﻧﻬﻨﺞ ( ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ اورﻧﺪ وﻟﯽ ﺗـﺪرﯾﺠﺎ ﻫـﺮ دو ﺧﺎﻧـﻪ ﻣـﺬﮐﻮر ‪ ،‬ﺑـﺮ اﺛـﺮ‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺟﺪار ﻫﺎي ﻓﺮﻋﯽ ‪ ،‬ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻮده ﺑﻪ دو ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻮﭼﮏ ﮐـﻪ در ﻫـﺮ ﯾـﮏ ف ﯾـﮏ‬ ‫ﺗﺨﻤﮏ آﭘﻮﺗﺮوپ ﺟﺎي دارد ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﺧﺎﻣﻪ ﻣﺎدﮔﯽ اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮐﻪ وﺿﻊ ﻣﺘﻔـﺎوت‬ ‫ان ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ رده ﺑﻨﺪي ﺑﻌﻀﯽ از ﮔﺮوه ﻫﺎي اﯾﻦ ﺗﯿﺮه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮ دو ﻧـﻮع اﺳـﺖ ‪ :‬ﯾـﺎ‬ ‫ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻣﯿﻠﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺨﻤـﺪان را ﺑـﻪ ﮐﻼﻟـﻪ ﻣﺮﺑـﻮط ﻣـﯽ ﺳـﺎزد و ﯾـﺎ اﻧﮑـﻪ ﺑـﻪ درون‬ ‫ﺗﺨﻤﺪان راه ﯾﺎﻓﺘﻪ ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻗﺎﻋـﺪه آن ارﺗﺒـﺎط ﭘﯿـﺪا ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ ﮐـﻪ در اﯾـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ ژﯾﻨـﻮ ﺑﺎزﯾـﮏ‬ ‫)‪ (Gynobasique‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﻣﯿﻮه ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎع ‪ 4 ،‬ﻓﻨﺪﻗﻪ اي و ﻣﺤﺘـﻮي داﻧـﻪ‬

‫ﻫﺎي ﺑﺪون اﻟﺒﻮﻣﻦ اﺳﺖ و از ﻣﺸﺨﺼﺎت آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤـﻮﻻ ﻣﺤـﺼﻮر در ﮐﺎﺳـﻪ ﮔـﻞ‬ ‫ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﻌﻀﯽ از اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻧﯿـﺰ ﻧـﺪرﺗﺎ ﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ ﻣﯿـﻮه اي ﺑـﺼﻮرت ﺷـﻔﺖ‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎع داراي اﺧﺘﺼﺎﺻﺎت ﮐﻠـﯽ زﯾـﺮ از ﻧﻈـﺮ ﻣﺸﺨـﺼﺎت ﺗـﺸﺮﯾﺤﯽ ﻣـﯽ ﺑـﺎ ﺷـﻨﺪ‬ ‫‪(1‬اﻧﻮاع ﻋﻠﻔﯽ آﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎ داراي دﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﮐﻼﻧﺸﯿﻢ در زواﯾﺎي ﺳﺎﻗﻪ ‪ ،‬زﯾﺮ ﺑﺸﺮه اﻧـﺪ وﺟـﻮد‬

‫اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺳﺎﻗﻪ اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻇﺎﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﮔﻮﺷﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﻨـﺪ ‪ (2‬دﺳـﺘﻪ ﻫـﺎي‬ ‫ﭼﻮب ـ آﺑﮑﺶ ﭘﺴﯿﻦ در آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ وﺿﻊ ﻏﯿﺮ ﻣﻤﺘﺪ و ﺟﺪا از ﻫﻢ دﯾﺪه ﻣـﯽ ﺷـﻮد ‪(3 .‬‬ ‫ﺑﺸﺮه و ﺳﺎﻗﻪ ي اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺴﺘﻮر از ﺗﺎر ﻫـﺎي ﺗﺮﺷـﺤﯽ و ﻏﯿـﺮ ﺗﺮﺷـﺤﯽ ﺑـﻪ اﺷـﮑﺎل‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺎﻧﺲ ﺗﺮﺷﺢ ﺷﺪه ﻧﯿﺰ ‪ ،‬ﻣﻌﻤـﻮﻻ ﺧـﺎرج از ﺟـﺪار ﺳـﻠﻮﻟﺰي ‪ ،‬در زﯾـﺮ ﮐﻮﺗﯿﮑـﻮل‬ ‫ﺟﻤﻊ ﻣﯽ ﮔﺮدد و اﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑـﺸﺮه در ﻫﻤـﺎن ﻧﺎﺣﯿـﻪ ‪ ،‬ﮐﻤـﯽ ﻣﺘـﻮرم ﺟﻠـﻮه‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫از ﺟﻨﺲ ﻫﺎي ﻣﻬﻢ اﯾﻦ ﺗﯿﺮه ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد‪:‬‬ ‫‪)Teucrium‬داراي ‪ 200‬ﮔﻮﻧــﻪ ( ‪ 60) Ajuga ،‬ﮔﻮﻧــﻪ( ‪ 200) Scutellaria ،‬ﮔﻮﻧــﻪ‬

‫(‪ 200) Mepeta‬ﮔﻮﻧﻪ ( ‪ ) Marrubium ،‬در ﺣﺪود ‪ 50‬ﮔﻮﻧﻪ ( ‪) Stachys ،‬ﺣﺪود ‪ 200‬ﮔﻮﻧـﻪ (‬ ‫‪ 70 ) Thymus ،‬ﮔﻮﻧــــﻪ( ‪،‬‬

‫‪) Mentha‬ﺣــــﺪود ‪ 20‬ﮔﻮﻧــــﻪ (‪ 60) ocimum ،‬ﮔﻮﻧــــﻪ ( ‪،‬‬

‫‪ 40-30) Lavandula‬ﮔﻮﻧــﻪ ‪ 50 ) Dracocephalum ،‬ﮔﻮﻧــﻪ ( ‪ 70) phlomis،‬ﮔﻮﻧــﻪ ( ‪،‬‬

‫‪ 50 ) Lamium‬ﮔﻮﻧﻪ( ‪ 150) Coleus ،‬ﮔﻮﻧﻪ ( را ﻧﺎم ﻣﯽ ﺑﺮﯾﻢ ‪.‬‬

‫ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎع داراي اﻧﻮاع داروﯾﯽ زﯾﺎدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از اﻧـﻮاع آﻧﻬـﺎ ‪Mentha L‬‬ ‫اﺳﺖ‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫‪Mentha L .‬‬ ‫اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻋﻠﻔﯽ ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎ و داراي ﺳﺎﻗﻪ ي ﭼﻬﺎر ﮔﻮش ‪ ،‬ﺑﺮگ ﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ دﻧﺪاﻧـﻪ دار‬ ‫و ﭘﻮﺷﯿﺪه از ﮐﺮك اﻧﺪ ﮔﻞ ﻫﺎي اﻧﻬﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻃﻮل ﻣﺤﻮر ﺳﺎﻗﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دﺳـﺘﻪ ﻫـﺎي‬ ‫ﻓﺮاﻫﻢ در ﮐﻨﺎره ي ﺑﺮگ ﻫﺎ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﮔﺮدﻧﺪ و ﯾﺎ در ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﺳﺎﻗﻪ ﺑﺼﻮرت ﺳﻨﺒﻠﻪ ﻫـﺎي‬

‫اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﭘﺪﯾﺪ اﯾﺪ ‪ .‬در ﺑﻌﻀﯽ از اﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ‪ ،‬ﻓﺸﺮدﮔﯽ ﮔﻠﻬﺎ در راس ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺑـﻪ ﭘﺎﯾـﻪ اﯾﺎﺳـﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ﺑﻪ ان ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺎﭘﯿﺘﻮل ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ‪ .‬ﮐﺎﺳﻪ ﮔﻞ آﻧﻬـﺎ ﻟﻮﻟـﻪ اي ﺷـﮑﻞ داراي ‪5‬‬ ‫ﺗﺎ ‪ 10‬رﮔﺒﺮگ ﻃﻮﻟﯽ و ﺟﺎم ﮔﻞ اﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﻗﯿﻔﯽ ﺷﮑﻞ و داراي ﭼﻬﺎر ﻟﺐ اﺳﺖ ‪.‬ﺗﻌﺪاد ﭼﻬﺎر ﭘﺮﭼﻢ ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺴﺎك دو ﺧﺎﻧﻪ دارد ‪ .‬ﻣﯿﻮه ي اﻧﻬـﺎ ﭼﻬـﺎر ﻓﻨﺪﻗـﻪ اي اﺳـﺖ ‪.‬اﻋـﻀﺎي ﻫـﻮاﯾﯽ اﯾـﻦ ﮔﯿﺎﻫـﺎن ‪،‬‬

‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﺮگ و ﺳﻪ ﺧﺎﻧﻪ ي ﮔﻠﺪارآﻧﻬﺎ ﻣﻌﻄﺮ اﺳﺖ و اﮔﺮ در ﺑﯿﻦ اﻧﮕـﺸﺘﺎن ﻓـﺸﺮده ﺷـﻮﻧﺪ ‪،‬‬ ‫ﺑﻮي ﻗﻮي و و ﻣﻄﺒﻮع از اﻧﻬﺎ اﺳﺘﺸﻤﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ Mentha .‬ﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﻧﻮع اﺟﺘﻤـﺎع ﮔﻠﻬـﺎ در‬ ‫ﻃﻮل ﺳﺎﻗﻪ و ﯾﺎ در ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ان ﺑﻪ دو ﮔـﺮوه زﯾـﺮ ﺗﻘـﺴﯿﻢ ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ ‪ (1‬اﻧـﻮاﻋﯽ ﮐـﻪ‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﺳﺎﻗﻪ ي اﻧﻬﺎ ﺑـﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ اي از ﮔـﻞ ﺧـﺘﻢ ﻣـﯽ ﺷـﻮد ‪ .‬در اﯾـﻦ ﮔﯿﺎﻫـﺎن‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ي ﮔﻠﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﻣﺪور ﮔﺮد آﻣﺪه ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺎﭘﯿﺘﻮل ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ‪M .‬‬ ‫‪ aquatica‬و ﯾﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻣﺠﺎورت دﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﮔﻞ ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬـﺎﯾﯽ ﺳـﺎﻗﻪ ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ي آﻧﻬـﺎ‬

‫ﺑﺼﻮرت ﺳﻨﺒﻠﻪ دراز در اﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪M . piperata L.‬‬

‫‪ (2‬اﻧﻮاﻋﯽ ﮐﻪ ﺑـﺮﻋﮑﺲ دﺳـﺘﻪ‬

‫اول ‪ ،‬ﻓﺎﻗﺪ ﮔﻞ در ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﺳﺎﻗﻪ اﻧﺪ ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮔﻠﻬﺎ ‪ ،‬ﺑﺼﻮرت دﺳﺘﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﻓﺮاﻫﻢ در ﮐﻨﺎره ﺑﺮگ ﻫﺎ ي ﻃﻮل ﻣﺤﻮر ﺳﺎﻗﻪ ) ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﯾﺎد ﯾﺎ ﮐﻢ ( دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬ ‫‪M . pulegium L‬و ‪ M . arvensis‬از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ اﯾﻦ ﺗﯿﺮه ﻣـﯽ ﺗـﻮان ‪Mentha‬‬ ‫‪ piperata‬را ﻧﺎم ﺑﺮد‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫ﮔﯿﺎه ﮐﺎﻣﻞ ﮔﻠﺪارﻧﻌﻨﺎع‬

Mentha piperata L . M glabrata vahl‫و‬M . piperata stokes Pfefferminze :‫ آﻟﻤـﺎﻧﯽ‬Peppermint:‫ اﻧﮕﻠﯿـﺴﯽ‬Manglaise.menthepoivree:‫ﻓﺮاﻧـﺴﻪ‬ ‫ ﻻم‬، ‫ ﻧﻌﻨــﺎع‬: ‫ ﻋﺮﺑــﯽ‬M . prima . menta peperina

Menta pepe:‫اﯾﺘﺎﻟﯿــﺎﯾﯽ‬ (Lamman)

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

‫ﺷﺎﺧﻪ ﮔﻠﺪار ﻧﻌﻨﺎع)‪Mentha piperata‬‬ ‫ﮔﯿﺎﻫﯽ اﺳﺖ ﻋﻠﻔﯽ ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎو داراي ﺳﺎﻗﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮ دو ﻧﻮع ﺧﺰﻧﺪه و زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﮐﻪ از ﻧﻮع اول آن‬ ‫در ﻣﺤﻞ ﮔﺮه ﻫﺎ ‪ ،‬دﺳﺘﻪ اي از رﯾﺸﻪ ﻫﺎي ﻧﺎ ﺟﺎ ﺑﻪ درون زﻣﯿﻦ ﻧﻔﻮذ ﮐﺮده از ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑـﻞ ان‬

‫‪ ،‬ﯾﮏ ﺷﺎﺧﻪ ي ﻗﺎﯾﻢ و ﺑﺮﮔﺪار و ﮐﻮﭼﮏ ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﺎﺗﻤﺘﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﻋﻠﯿﺤﺪه در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺰﻧﺪه ‪ ،‬در ﻣﺤﻞ ﭘﯿﺪاﯾﺶ رﯾﺸﻪ ﻫﺎي ﻧﺎﺑﺞ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮگ ﻫﺎي ان‬ ‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ‪ ،‬ﺑﯿﻀﻮي ‪ ،‬ﻧﻮك ﺗﯿﺰ ‪ ،‬دﻧﺪاﻧﻪ دار ‪ ،‬ﮐﻤﯽ ﭘﻮﺷﯿﺪه از ﮐﺮك ‪ ،‬ﺑـﻪ درازي ‪ 3‬ﺗـﺎ ‪ 7‬ﺳـﺎﻧﺘﯽ‬ ‫ﻣﺘﺮ اﺳﺖ ‪ .‬اﺑﻌﺎد ﻣﺬﮐﻮر در ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﮔﻠﺪار ﻧﯿﺰ ﻫﻤﯿـﺸﻪ ﮐﻤﺘـﺮ از ﺷـﺎﺧﻪ ﻫـﺎي ﻋﻘـﯿﻢ ﻣـﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﮐﻠﯿﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﻫﻮاﯾﯽ اﯾﻦ‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫ﮔﯿﺎه ﺑﻮي ﻣﻌﻄﺮ و ﺧﻮﺷﺒﻮ اﺳﺘﺸﻤﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد وﻟﯽ اﮔﺮ ﺟﻮﯾﺪه ﺷﻮد ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﻮي اﺳـﺎﻧﺲ ‪،‬‬ ‫اﺣﺴﺎس ﺧﻨﮑﯽ در ﻣﺨﺎط دﻫﺎن ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﮔﺮدد‬

‫ﺳﺎﻗﻪ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ‪ ،‬ﭼﻬﺎر ﮔﻮش و ﺑﻪ رﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﻨﻔﺶ ﯾﺎ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ارﻏﻮاﻧﯽ اﺳـﺖ و در‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﮔﺮوﻫﻬﺎي ان ‪ ،‬دو ﺑﺮگ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬ ‫ﮔﻠﻬﺎي آن ﮐﻪ در ﻣﺎﻫﻬﺎي ﻣﺮداد و ﺷﻬﺮﯾﻮر ﻇﺎﻫﺮ ﻣـﯽ ﮔﺮدﻧـﺪ ‪ ،‬رﻧﮕـﯽ روﺷـﻦ ﯾـﺎ ﮐـﻢ و ﺑـﯿﺶ‬ ‫ارﻏﻮاﻧﯽ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﻨﻔﺶ دارد و ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎد ﻧﯿﺰ در ﻣﺠﺎور ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ ﺑـﻪ ﻧﺤـﻮي ﻣﺠﺘﻤـﻊ ﻣـﯽ‬

‫ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ در ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﺳﺎﻗﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺑـﺼﻮرت ﺳـﻨﺒﻠﻪ ﻫـﺎﯾﯽ ﺑـﺎ ﺷـﮑﻞ ﻇـﺎﻫﺮي‬ ‫ﺑﯿﻀﻮي ﻧﻮك ﺗﯿﺰ ﺟﻠﻮه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﻋﻘﯿﻢ و ﻋـﺎري از ﮔـﻞ ﺑـﺎﻗﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي ارزﻧﺪه ‪ mil. Gamus‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺗـﺸﺮﯾﻊ ﻣﻘﺎﯾـﺴﻪ اي ﺑﺎﻓـﺖ ﻫـﺎي اﻧـﻮاع‬ ‫‪mentha‬ﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ‪ ،‬ﻧﺸﺎت داد ﮐﻪ ﻋﻘﯿﺪه ي داﻧﺸﻤﻨﺪان در ﺑﺎره ي دو رﮔﻪ ﺑﻮدن اﯾـﻦ‬

‫ﮔﯿﺎه ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در واﻗﻊ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﯾﮏ دو رﮔﻪ ي ﻃﺒﯿﻌﯽ از دو ﮔﻮﻧﻪ ‪m . agutica‬‬

‫‪ m . viridis،‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه داراي ﻓﺮﻣﻬﺎ و وارﯾﺘﻪ ﻫـﺎي ﻣﺘﻌـﺪدي اﺳـﺖ ﮐـﻪ از ﺑـﯿﻦ‬ ‫آﻧﻬﺎ در ﮔﯿﺎه زﯾﺮ از ﻧﻈﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺮ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ ﺗﺮﺟﯿﺢ دارﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪M . piperatavar . officinalis forma‬‬ ‫‪Rubescens camus‬‬ ‫‪plaescenscamus(2‬‬ ‫ﻓﺮم اول از ﻫﺮ دو ﮔﯿﺎه ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻪ ‪ menth poivreenore‬ﻣﺮﺳﻮم اﺳﺖ و از اﺧﺘـﺼﺎﺻﺎت ان‬ ‫اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﻗﻪ و ﺑﺮگ ان داراي ﻟﮑﻪ ﻫـﺎي ﻣـﺸﺨﺺ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ و ﻣﺎﻧﻨـﺪ ان اﺳـﺖ ﮐـﻪ‬ ‫اﻋﻀﺎي ﮔﯿﺎه ﺑﻪ رﻧﮓ ﻧﻮﻋﯽ ﻗﻬﻮه اي ﮐﻪ ﺗﺎ ارﻏﻮاﻧﯽ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﻨﻔﺶ ﯾﺎ ﺳﯿﺎه ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ ‪،‬‬ ‫آﻟﻮده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﮔﻠﻬﺎي آن ﻧﯿﺰ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻗﻬﻮه اي اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻓﺮم دوم ‪ menthpoivree blanche‬ﻣﺮﺳﻮم اﺳﺖ ‪ .‬ﺳﺎﻗﻪ و ﺑـﺮگ ﻫـﺎي ان رﻧـﮓ ﺳـﺒﺰ دارد‬

‫وﻟﯽ ﮔﻠﻬﺎﯾﺶ ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻮ و ﻋﻄﺮ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ از ﻓﺮم اوﻟﯽ ‪ ،‬ﻣﻼﯾﻤﺘـﺮ‬ ‫و ﻣﻄﺒﻮﻋﺘﺮ از آن اﺳﺖ ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ي ﮔﯿﺎه ﻣﺬﮐﻮر ‪ ،‬ﺑﺮگ و ﯾـﺎ ﺷـﺎﺧﻪ ي ﮔﻠـﺪار‬ ‫آﻧﻬﺎﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﮐﺸﺖ ﮔﯿﺎه ‪ :‬ﮐﺸﺖ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺳﺘﻔﺎده اي ﮐﻪ از آن در اﺳﺎﻧﺲ ﮔﯿﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣـﯽ‬ ‫اﯾﺪ ‪ ،‬از آﻏﺎز ﻗﺮن ‪ ، 18‬ﺑﯿﻦ ﻣﻠﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻌﻤﻮل ﮔﺮدﯾﺪ ‪ .‬از ﻣﺮاﮐﺰ ﻋﻤـﺪه ي ﮐـﺸﺖ آن ﻧﯿـﺰ‬

‫ﺑﺎﯾﺪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ‪ ،‬آﻣﺮﯾﮑﺎي ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ را ﻧﺎم ﺑﺮد ‪ .‬اﻣﺮوزه در ﮐﺸﻮر ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬـﺎن‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫‪ ،‬ﻣﺘﺠﺎوز از ﯾﮏ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﮐﯿﻠﻮ ﮔﺮم اﺳﺎﻧﺲ در ﺳﺎل ‪ ،‬از اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﮔـﺮدد و اﯾـﻦ ﺧـﻮد‬

‫درﺟﻪ ي اﻫﻤﯿﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ي ﮐﺸﺖ آﻧﻬﺎ را در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺮه ي زﻣﯿﻦ ﻧـﺸﺎن ﻣـﯽ دﻫـﺪ ‪.‬‬ ‫ﭘﺮورش ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺎﯾﺪ در اراﺿﯽ ﺳﺒﮏ‪ ،‬اﺻﻼح ﺷﺪه ‪ ،‬ﮐﻮد دار و ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ ﺻـﻮرت ﮔﯿـﺮد‬ ‫ﺑﻌﻼوه زﻣﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ داراي ﻧﯿﺘﺮات و ﮐﻠﺮو ﺳﺪﯾﻢ ‪ ،‬ﻓﺴﻔﺎت ﻫﺎ و ﮐﻮد ﻫﺎي ﭘﺘﺎس دار ﺑﺎﺷـﺪ زﯾـﺮا‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﮐﻠﯽ اﺳﺎﻧﺲ دراﻋﻀﺎي ﮔﯿﺎه ﭘﺮورش ﯾﺎﻓﺘﻪ ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑـﺪ ‪ .‬ﺿـﻤﻨﺎ‬ ‫ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﮔﺮدد ﮐﻪ اﮔﺮ آﻫﮏ زﻣﯿﻦ زراﻋﺘﯽ زﯾـﺎد ﺑﺎﺷـﺪ ‪ ،‬ﻣﻘـﺪار ﻧـﺴﺒﯽ‬ ‫اﺳﺎﻧﺲ در ﮔﯿﺎه ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫از آﻓﺎت و ﻃﻔﯿﻠﯽ ﻫﺎي اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﺎﯾﺪ ‪ Eriophyes methae‬و ‪ Pucciniamethae‬را ﻧـﺎم‬ ‫ﺑﺮد ﻧﻮع اول از آﻓﺎت ﻣﺬﮐﻮر ﻟﮑﻪ ﻫﺎي ﻗﻬﻮه اي رﻧﮓ در ﺑﺮگ و ﺳﺎﻗﻪ ي اي ﮔﯿﺎه ﺑﻮﺟﻮد ﻣـﯽ‬ ‫اورد ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻗﺴﻤﺖ آﻟﻮده را از ﮔﯿﺎه ﺟﺪا ﮐﺮد و ﯾﺎ ﮔﯿﺎه را ﺑﮑﻠﯽ از ﺑـﯿﻦ ﺑـﺮد و‬ ‫ﺑﻌﻼوه اﻧﻮاع ‪ Mentha‬ﻫﺎي وﺣﺸﯽ اﻃﺮاف ﻣﺰرﻋﻪ را ﮐﻪ در ﺑﺮوز ﺑﯿﻤﺎري ﺑـﯽ دﺧﺎﻟـﺖ ﻧﯿـﺴﺘﻨﺪ‬ ‫رﯾﺸﻪ ﮐﻦ ﮐﺮده و از زﻣﯿﻦ زراﻋﺘﯽ دور ﮐﺮد‬

‫آﻓﺖ ﻧﻮع دوم ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﺻﻮﻻ ﮔﯿﺎه ﻋﻘﯿﻢ ﻣﺎﻧﺪه ‪ ،‬ﮔﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻨﻤﺎﯾﺪ ‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ در اﯾﻦ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺪار ﮐﻠﯽ اﺳﺎﻧﺲ در ﮔﯿﺎه اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ وﻟﯽ ﭼﻮن ﻧﻮع اﺳﺎﻧﺲ ﺣﺎﺻﻞ از‬ ‫آن ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ارزش ﮐﻤﺘﺮي دارد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺠﺮد ﺷﯿﻮع آن اﻗﺪام ﺑـﻪ ﻣﺒـﺎرزه و‬ ‫دﻓﻊ آﻓﺖ ﻧﻤﻮد ‪.‬‬

‫ﺗﮑﺜﯿﺮ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻨﺪرت از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺬز و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﮐﻤـﮏ ﺳـﺎﻗﻪ ﻫـﺎي ﺧﺰﻧـﺪه و ﻫـﻮاﯾﯽ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد از ﺳﺎﻗﻪ ﻫﺎي ﺧﺰﻧﺪه ي ﮔﯿﺎه ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ذﮐﺮ ﺷﺪ ‪ ،‬رﯾـﺸﻪ ﻫـﺎي ﻧﺎﺑﺠـﺎ در‬

‫ﻣﺤﻞ ﺗﻤﺎس آﻧﻬﺎ ﺑﺎ زﻣﯿﻦ ‪ ،‬ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﺧﺎك ﻓﺮو ﻣﯽ رود ‪ .‬ﺑﺎ اﯾـﻦ ﻋﻤـﻞ در ﭘـﺎﯾﯿﺰ‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ در زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮔﯿﺎه اﺻﻠﯽ در ﺷﺮف از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ اﺳﺖ اﻃﺮاف ان از ﯾﮏ ﺣﻠﻘﻪ ‪ ،‬ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺟﻮاب رﯾﺸﻪ دار اﺣﺎﻃﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺎﻋـﺚ ﻣـﯽ ﮔـﺮدد زﻣـﯿﻦ زراﻋﺘـﯽ ﺑـﺴﺮﻋﺖ از ﮔﯿـﺎه‬

‫ﻣﺬﮐﻮر ﻣﺴﺘﻮر ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﺗﮑﺜﯿﺮ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﺬﮐﻮر ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﻌﺪاد ﭼﻨﺪي از آﻧﻬﺎ را در ﻣﺤـﻞ ﻣـﺴﺎﻋﺪي ﻣـﯽ ﮐﺎرﻧـﺪ و‬ ‫ﺳﭙﺲ ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎي ﺟﻮان ﺣﺎﺻﻞ را ﮐﻪ داراي ﺳﺎﻗﻪ اي ﺑﻪ درازاي ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑـﺎ‬ ‫رﯾﺰوم و رﯾﺸﻪ اﻧﺪ ‪،‬از ﮔﯿﺎه اﺻﻠﯽ ﺟﺪا ﻣﯽ ﺳﺎزد و ﺑﻪ زﻣﯿﻦ زراﻋﺘﯽ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫ﭘﺮاﮐﻨﺶ‬

‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ‪ :‬اﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﻪ ﺿﻌﯽ در ﮐﺮه زﻣﯿﻦ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ دارﻧﺪ ﮐـﻪ در ﻏﺎﻟـﺐ‬

‫ﺑﺮداﺷﺖ‬

‫ﻣﺤﺼﻮل‪ :‬ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮل اﮔﺮ ﻣﻨﻈﻮر ‪ ،‬اﺳﺎﻧﺲ ﮔﯿﺮي از ﮔﯿﺎه ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺎﺷـﺪ ‪،‬‬

‫ﻧﻮاﺣﯽ ﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ وﻟﯽ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر آﻧﻬﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺪﯾﺘﺮاﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 2‬ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﺳﺎل در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺎﻫﻬﺎي ﺗﯿﺮ ﺗﺎ ﺷﻬﺮﯾﻮر ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻧﺤﻮ ﮐـﻪ ﺑـﺎ داس‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص و ﯾﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﻮاﯾﯽ ﮔﯿﺎه را ﻗﻄﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﻨـﺪ و ﮔـﺎﻫﯽ‬ ‫ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ را ‪ 3‬ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﺳﺎل در ﻣﺎﻫﻬﺎي ﺧﺮداد ‪ ،‬ﻣﺮداد و ﻣﻬﺮ اﻧﺠـﺎم ﻣـﯽ دﻫﻨـﺪ ‪ .‬ﺑـﺮاي‬ ‫ﻣﺼﺎرف داروﯾﯽ ﭼﻮن ﻣﻨﺤﺼﺮا ﺑﺮگ و ﯾﺎ ﺳﺮ ﺷﺎﺧﻪ ﮔﻠﺪار ﮔﯿﺎه ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﺷﻮد از اﯾـﻦ ﺟﻬـﺖ‬ ‫ﭘﺲ از ﻗﻄﻊ ﮐﺎﻣﻞ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﻮاﯾﯽ ﮔﯿﺎه ‪ ،‬ﺑﺮگ و ﺳﺮﺷـﺎﺧﻪ ﮔﻠـﺪار را از ﺑﻘﯿـﻪ ﺟـﺪا ﺳـﺎﺧﺘﻪ و‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف درﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺧﻮاص درﻣﺎﻧﯽ و‬

‫ﮐﺎرﺑﺮد ‪ :‬در ﺑﯿﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎع ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﯽ وﺟﻮد دارد ﮐـﻪ‬

‫از ﻋﺪه زﯾﺎدي از آﻧﻬﺎ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در ﭘﺰﺷـﮑﯽ اﺳـﺘﻔﺎده ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ ﻣـﯽ اﯾـﺪ ‪ .‬از ﺑﻌـﻀﯽ از آﻧﻬـﺎ‬ ‫اﺳﺎﻧﺲ ﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﻋﺪه زﯾﺎدي از آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﺼﺎرف ﺗﻐﺬﯾﻪ ) ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﺎم ﯾـﺎ ﭘﺨﺘـﻪ (‬

‫ﻣﯽ رﺳﻨﺪ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ دارا ﺑﻮدن ﮔﻠﻬﺎي زﯾﺒﺎ و ﻣﻌﻄﺮ ‪ ،‬ﭘﺮورش ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺎﻧﺲ‬

‫ﻣﺎﻧﺖ ‪ Essencedementhe :‬از ﺗﻘﻄﯿﺮ ﺑﺮگ و ﺳﺮ ﺷﺎﺧﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﮔﻠﺪار ﻣﺬﮐﻮر ‪،‬‬

‫ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺨﺎر اب ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﯿﺰ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﮔﯿﺎه دو ﺳﺎﻟﻪ را ﮐﻪ واﺟﺪ ﻣﻘﺪار‬ ‫زﯾﺎدي اﺳﺎﻧﺲ اﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﮐﺸﻮر ﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨـﺪه ‪،‬‬ ‫ﺑﺘﻔﺎوت از ﮔﯿﺎه ﺗﺎزه ‪ ،‬ﮐﻤﯽ ﭘﮋﻣﺮده و ﯾﺎ ﺧﺸﮏ ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت‬

‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‪ :‬ﺑﺮگ ﺗﺎزه ﮔﯿﺎه داراي ﺗﺎﻧﻦ ‪ ،‬ﯾﮏ ﻣﺎده ﺗﻠﺦ و ‪ 2/5‬درﺻـﺪ اﺳـﺎﻧﺲ‬

‫اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﻘﺪار درﺻﺪ اﯾﻦ اﺳﺎﻧﺲ در ﺑﺮگ ﺧﺸﮏ ﺑﻪ دو و ﺣﺘﯽ ﯾﮏ درﺻـﺪ ﺗﻘﻠﯿـﻞ ﻣـﯽ ﯾﺎﺑـﺪ ‪.‬‬

‫ﮔﯿﺎه ﭘﺮورش ﯾﺎﻓﺘﻪ در ﮐﺸﻮر ﻫﺎي ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺳﺮد و ﻣﺮﻃﻮب ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺑﯿﺸﺘﺮي اﺳﺎﻧﺲ ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻣـﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ ﺿﻤﻨﺎ اﮔﺮ در زﻣﯿﻦ زراﻋﺘﯽ ‪ ،‬ﮔﯿﺎه در ﺳﺎﯾﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻣﻘﺪار درﺻـﺪ ﻣﻨﺘـﻮل در آن‬ ‫ﮐﻢ ﻣﯽ ﮔﺮدد در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﯾﺨﺒﻨﺪان ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻋﮑﺲ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ ﭘﻮآره)‪ (M.poivree‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺎزه‬ ‫ﺑﯿﺮﻧﮓ و داراي ﻫﻢ ﺳﻮزاﻧﻨﺪه اﺳﺖ وﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ‪ ،‬رﻧﮓ زرد ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺳﺒﺰ ﭘﯿﺪا ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ‬ ‫و ﻃﻌﻢ آن در ﺻﻮرت رﻗﯿﻖ ﺷﺪن ‪ ،‬ﻣﻄﺒﻮع ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪.‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص آن در در دﻣﺎي ‪15‬درﺟﻪ ﺑﯿﻦ ‪ /908‬ﺗﺎ ‪ /927‬اﺳﺖ ‪ .‬اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ در روﻏـﻦ‬ ‫ﻫﺎي ﭼﺮب ﻣﺤﻠﻮل اﺳﺖ و در ﺻﻮرت ﺗﺎزه ﺑﻮدن درﻫﻢ ﺣﺠﻢ ﺧﻮد اﻟﮑﻞ ‪90‬درﺟﻪ و ﯾﺎ در ‪ 4‬ﺗـﺎ‪5‬‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ اﻟﮑﻞ ‪ 70‬درﺟﻪ ﺣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ) ﮔﺎﻫﯽ ﻫﻢ ﻣﺤﻠﻮل ﮐﺪر ﻣﯽ دﻫﺪ ( ‪ .‬در آب ﺑـﻪ ﻣﻘـﺪار‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ ﺣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻄﻮري ﮐـﻪ آن را ﻣﻌﻄـﺮ ﻣـﯽ ﺳـﺎزد ‪ .‬ﻣـﻮاد اﺻـﻠﯽ ﺳـﺎزﻧﺪه ي اﯾـﻦ‬ ‫اﺳــﺎﻧﺲ ‪ ،‬ﻋﺒــﺎرت از ﻣــﺎﻧﺘﻮل )‪ ، (Menthol‬اﺗــﺮ ﻫــﺎي ﻣﻨﺘــﻮل ) اﺳــﺘﺎت ‪ ،‬ﺑــﻮﺗﯿﺮات و اﯾــﺰو‬

‫ﺑﻮﺗﯿﺮات( ‪ ،‬ﻣﺎﻧﺘﻮن) ‪ ، (Menthone‬ﺗﺮﯾﻦ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣـﺎﻧﺘﻦ )‪ ، (Menthene‬ﭘﻨـﯿﻦ‪،‬‬ ‫ﻓﻼﻧﺪرﻧﻮ ﻟﯿﻤﻮﻧﻦ( اﺳﯿﺪ ﻫﺎي آزاد ﻧﻈﯿﺮاﺳﯿﺪ واﻟﺮﯾﻨﯿﮏ ‪ ،‬اﺳﯿﺪ اﺳﺘﯿﮏ و ‪ .....‬اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ ﭘﻮآره ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﺗﻘﻠﺐ اﺳﺎﻧﺲ ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﺳـﺎﻧﺲ ﭼـﻮب ﺳـﺪر ‪،‬‬ ‫اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎي ﮐﻢ ارزش دﯾﮕﺮ ‪ ،‬ﺗﺮﺑﺎﻧﺘﯿﻦ اﻟﮑﻠﯿﺰه ‪ ،‬روﻏﻦ ﻫـﺎي ﭼـﺮب و ‪ ....‬اﻓـﺰوده ﻣـﯽ ﺷـﻮد‬

‫‪.‬اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ ﮐﺸﻮر ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﮐﻪ از ﻓـﺮم ‪ palescens‬ﺑﯿـﺸﺘﺮ ﺗﻬﯿـﻪ ﻣـﯽ ﮔـﺮدد و داراي وزن‬ ‫ﻣﺨﺼﻮص در ﮔﺮﻣﺎي ‪ 15‬درﺟﻪ اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ اﺳﺎﻧﺲ داراي ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 70‬درﺻـﺪ ﻣـﺎﻧﺘﻮل ﺗﻮﺗـﺎ ل ‪،‬‬ ‫‪35‬ﺗﺎ ‪ 39‬درﺻﺪ ﻣﺎﻧﺘﻮل آزاد ‪5 ،‬ﺗﺎ ‪ 10‬درﺻﺪ اﺗﺮ ﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑـﺎ اﺳـﺘﺎت دوﺳـﺎﻧﺘﯿﻞ و‬ ‫‪ 7‬ﺗـــﺎ ‪ 13‬درﺻـــﺪ ﻣـــﺎﻧﺘﻮل) ﺑـــﺮاي ﻓـــﺮم ‪ rubescens‬وﻟـــﯽ ‪ 13‬درﺻـــﺪ ﺑـــﺮاي ﻓـــﺮم‬ ‫‪palescens‬اﺳﺖ‪.‬اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ ﮐﺸﻮر اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ‪ ،‬ﮐﻪ از ﻫﺮ دو ﻓﺮم ﮔﯿﺎه ﻣﺬﮐﻮر ﺗﻬﯿـﻪ ﻣـﯽ‬

‫ﺷﻮد ‪ ،‬ﺷﻬﺮت زﯾﺎد دارد و از ﮔﯿﺎه ﺗﺎزه ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ اﯾﺪ ‪ .‬اﯾﻦ اﺳـﺎﻧﺲ داراي ‪ 42‬ﺗـﺎ ‪ 70‬درﺻـﺪ‬ ‫ﻣﺎﻧﺘﻮل ‪ 29 ،‬ﺗﺎ ‪ 42‬درﺻﺪ ﻣﺎﻧﺘﻮن ‪ ،‬اﺳﺘﺮ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 7‬درﺻﺪ و ﯾـﺎ ‪ 14‬درﺻـﺪ اﺳـﺖ ‪.‬‬ ‫اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ ﮐﺸﻮرﻫﺎي آﻣﺮﯾﮑﺎ ﮐﻪ از ‪ m.canadensisvar.glabrata‬و ﮔﯿﺎه ﺧـﺸﮏ ﺷـﺪه‬ ‫در ﻣﯿﺸﯿﮕﺎن ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد داراي ‪ 50‬درﺻﺪ ﻣﺎﻧﺘﻮل ‪ 10 ،‬ﺗـﺎ ‪ 24‬درﺻـﺪ اﺳـﺘﺮ ﻫـﺎ و ‪ 6‬ﺗـﺎ ‪12‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺘﻮل اﺳﺖ ‪.‬اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ ﮐﺸﻮر ژاﭘﻦ از ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻮق وﻟـﯽ از ‪ varopiperascens‬و ﮔﯿـﺎه‬ ‫ﺧﺸﮏ ﺷﺪه ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد داراي ‪ 70‬ﺗﺎ ‪ 90‬درﺻﺪ ﻣﺎﻧﺘﻮل و ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 6‬درﺻﺪ اﺳﺘﺮ ﻫﺎي ﻣـﺎﻧﺘﻮل‬ ‫اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻣﺎﻧﺘﻮل‪ menthol‬ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮل‪ C10 H20 O‬و ﺑﻪ وزن ﻣﻠﮑﻮﻟﯽ ‪ 106/26‬و ﻧﻮﻋﯽ اﻟﮑـﻞ ﺛـﺎﻧﻮي‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ از اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ و ﯾﺎ ﺑﻄﻮر ﺳﻨﺘﺰ ‪ ،‬از ﻫﯿﺪروژن دادن ﺗﯿﻤﻮل ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾـﺪ‪ .‬وﻟـﯽ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻ اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ ژاﭘﻦ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار درﺻﺪ زﯾﺎدﺗﺮي ﻣـﺎﻧﺘﻮل در ﺧـﻮد دارد ‪ ،‬ﺑـﺮاي اﯾـﻦ ﮐـﺎر‬ ‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﺎﻧﺘﻮل ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﯾﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺮاﻧـﻮل ﺑﺪﺳـﺖ ﻣـﯽ اﯾـﺪ ‪ .‬ﻃﻌـﻢ و‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫ﺑﻮي ﻧﻌﻨﺎع دارد ‪ .‬در دﻣﺎي ‪43-41‬درﺟﻪ ذوب ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد در اﻟﮑﻞ ‪ ،‬ﮐﻠـﺮو‬ ‫ﻓﺮم ‪ ،‬اﺗﺮ‪ ،‬اﺗﺮ دوﭘﺘﺮول وﻟﯽ ﺑﻤﻘﺎدﯾﺮ ﮐﻤﺘﺮ در اﺳﯿﺪ اﺳﺘﯿﮏ ﮔﻼﺳﯿﺎل ﻣﺤﻠﻮل اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺎﻧﺘﻮل ﺑﻪ ﻣﺼﺎرف ﺗﻬﯿﻪ ﻟﯿﮑﻮر و اﻧﻮاع ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻣﯿﺮﺳﺪ‪.‬در ﻋﻄﺮ ﺳﺎزي ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﻣﻌﻄﺮ ﺳﺎزي‬ ‫ﺳﯿﮕﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﻪ ﻋﻼوه در ﺗﻬﯿﻪ ي ﺑﻌﻀﯽ از ﻓـﺮاورده ﻫـﺎي داروﯾـﯽ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬ ‫ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺎي رﻓﻊ ﺳﺮﻓﻪ ‪،‬ﺑﺨﻮر وﻏﯿﺮه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬ﻣﺎﻧﺘﻮل اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﻢ ﺑـﺮ‬ ‫روي ﭘﻮﺳﺖ ﺳﺎﻟﻢ ﻣﺎﻟﯿﺪه ﺷﻮد‪،‬اﺛﺮ ﺿﺪ ﺧﺎرش دارد‪.‬از اﯾـﻦ ﻧﻈﺮ‪،‬ﭘﻤـﺎد ﻫـﺎي ﺿـﺪ ﺧـﺎرش از ان‬

‫ﺗﻬﯿــﻪ ﻣﯿــﺸﻮد وﯾــﺎ در ﺗﻬﯿــﻪ ﯾﭙﻮﺳــﻮن ﻫــﺎي ﺿــﺪ اﺳــﺘﻔﺮاغ‪،‬ﻣﻮرد ﺗﻮﺟــﻪ ﻗﺮارﻣــﯽ ﮔﯿــﺮد‪.‬در‬ ‫داﻣﭙﺰﺷﮑﯽ‪،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺎده ي ﺑﯽ ﺣﺲ ﮐﻨﻨﺪه ي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎ اﺛﺮ ﻣﻼﯾﻢ‪،‬ﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﮐﻨﻨـﺪه و‬ ‫در ﻣﺼﺎرف داﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎد ﺷﮑﻦ وﻣﺴﮑﻦ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎي ﻣﻌﺪي ﺑﻪ ﮐـﺎر ﻣﯿـﺮود‪ .‬ﻣـﺎﻧﺘﻮل‬ ‫ﺳﻨﺘﺰ ﺷﺪه ﯾﺎ ﻣﺎﻧﺘﻮل راﺳﻤﯿﮏ ﻧﻮﻋﯽ اﻟﮑﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ ﺳﻨﺘﺰ ﺗﻬﯿﻪ ﻣـﯽ ﺷـﻮد ‪.‬ﺣﺎﻟـﺖ‬ ‫ﻣﺘﺒﻠﻮرﯾﺎ ﺗﻮده اﻧﺠﻤﺎد ﯾﺎﻓﺘﻪ‪،‬ﺑﯽ رﻧﮓ‪،‬ﺑﺎﺑﻮي ﻗﻮي ﻣﺎﻧـﺖ ﭘـﻮاوره‪،‬ﻃﻌﻢ ﻣﻌﻄﺮوﮔـﺮم داردوﻟـﯽ‬ ‫ﺑﻌــﺪا اﺣــﺴﺎس ﺧﻨﮑــﯽ در ﺳــﻄﺢ زﺑــﺎن را ﺑﺎﻋــﺚ ﻣــﯽ ﺷــﻮد‪.‬ﺑــﻪ ﻣﻘــﺪار ﺧﯿﻠــﯽ زﯾــﺎد در‬ ‫اﻟﮑﻞ‪،‬اﺗﺮدوﭘﺘﺮول‪،‬ﮐﻠﻮروﻓﺮم‪،‬اﺳﯿﺪ اﺳﺘﯿﮏ وﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﻤﺘﺮدر روﻏﻦ ﻫﺎي ﭼـﺮب واﺳﺎﻧـﺴﻬﺎ‬ ‫ﻣﺤﻠﻮل اﺳﺖ‪.‬اﮔﺮ ﺑﺎ ﻓﻨﻞ‪،‬ﮐﺎﻓﻮر ﯾﺎ ﻫﯿـﺪرات ﮐﻠـﺮال ﺳـﺎﯾﯿﺪه ﺷـﻮد‪،‬ﻣﺨﻠﻮط ﻣـﺎﯾﻊ اﯾﺠـﺎد ﻣـﯽ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‬

‫ﺧﻮاص درﻣﺎﻧﯽ‬

‫‪:‬ﺳﺮ ﺷﺎﺧﻪ ﮔﻠﺪاروﺑﺮگ ﺗﺎزه‪،‬اﺛﺮ ﻧﯿﺮو دﻫﻨﺪه‪،‬ﻣﻘﻮي ﻣﻌـﺪه‪،‬ﺑﺎد ﺷـﮑﻦ وﺿـﺪ‬

‫ﺗﺸﻨﺞ دارد‪.‬اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‪ 1‬ﺗﺎ‪ 3‬ﻗﻄﺮه‪،‬ﻣﺨﻠـﻮط در ﯾـﮏ ﻧﻮﺷـﺎﺑﻪ ﺳـﺎده‪،‬در ﻃـﯽ ﭼﻨـﺪ‬

‫ﻣﺮﺗﺒﻪ در ﺷـﺒﺎﻧﻪ روز ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﻘـﻮي ﻣﻌـﺪه‪،‬ﺑﺎد ﺷﮑﻦ‪،‬ﺿـﺪ ﻋﻔـﻮﻧﯽ ﮐﻨﻨـﺪه‪،‬رﻓﻊ دل ﭘﯿﭽـﻪ‬

‫ﻫﺎ‪،‬اﺳﻬﺎﻟﯽ ﺳﺎده وداري اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ رﻓـﻊ ﺣﺎﻟـﺖ ﭼﻨـﮓ زدﮔـﯽ در ﻣﻌـﺪه ﻣـﺼﺮف ﻣـﯽ ﺷـﻮدواز‬ ‫اﺳــﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧــﺖ در ﺗﻬﯿــﻪ ي ﻗــﺮص ﻫــﺎ‪،‬اب ﻧﺒــﺎت‪،‬ﻣﺤﻠﻮل ﻫــﺎي زﯾﺒﺎﯾﯽ‪،‬ﻋﻄﺮﻫﺎ‪،‬ﺷــﺮﺑﺖ‬ ‫ﻣﺎﻧﺖ‪،‬اﻟﮑﻼﺗﻮر ووﻟﻨﺮوﻏﯿﺮه اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ اﯾﺪ‬ ‫ﻣﺎﻧﺘﻮل اﺛﺮ ارام ﮐﻨﻨﺪه دردﻫﺎي ﻣﻮﺿﻌﯽ داﺷﺘﻪ از ﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﮐﻨﻨﺪه ﻫـﺎي ﺧـﻮب ﺑـﻪ ﺣـﺴﺎب‬

‫ﻣﯽ اﯾﺪ‪.‬از ﻣﺎﻧﺘﻮل ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻤﺎد ﯾﺎ ﻣﺪاد‪،‬ﺑﺮاي رﻓﻊ دردﻫﺎي ﻋـﺼﺒﯽ ﺳﻄﺤﯽ‪،‬ﺳـﺮدردﻫﺎي ﯾـﮏ‬ ‫ﻃﺮﻓﻪ‪،‬ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ورﻓﻊ درد دﻧﺪان اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﺿـﻤﻨﺎ ان را ﺑـﻪ ﺣﺎﻟـﺖ ﮔـﺮد وﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬ ‫اﺳﺘﻨﺸﺎق وﺑﺎﻻ ﮐﺸﯿﺪن از ﺑﯿﻨﯽ‪،‬ﯾﺎ ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎي روﻏﻨـﯽ در ﺑﯿﻤـﺎري ﻫـﺎي ﮔﻠـﻮ وﺑﯿﻨﯽ‪،‬ﺳـﯿﻨﻮزﯾﺖ‬ ‫ﻫﺎ‪،‬ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﻣﻨﺸﺎ وﺟﻮد ﻃﻔﯿﻠﯽ درﭘﻮﺳﺖ ﺳﺮ وﻏﯿﺮه ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫ﻣﺎﻧﺘﻮل در ﻣﺼﺎرف داﺧﻠﯽ داراي اﺛﺮ رﻓﻊ ﮐﻨﻨﺪه ﮔﯽ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻔﺮاق زﻧﺎن ﺑﺎردار‪،‬ﻣﺴﮑﻦ ﺳـﺮﻓﻪ‬ ‫ودرد ﻣﻌﺪه اﺳﺘﻮﻟﯽ ﭼﻮن ﻣﺨﺎط ﻣﻌﺪه را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬ﻣﺼﺮف ان ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬

‫در ﮐﻮدﮐــﺎن ﺧﺮدﺳــﺎل وﻧﻮزادان‪،‬ﺑﺎﯾــﺪ از ﻣــﺼﺮف ﻣــﺎﻧﺘﻮل در ﻣــﺼﺎرف داﺧﻠــﯽ واﺳــﺘﻌﻤﺎل‬ ‫ﺧﺎرج‪،‬ﺧﻮدداري ﺑﻪ ﻋﻤﻞ اﯾﺪ زﯾﺮا ﻣﺎﻧﺘﻮل ﺑﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮي ﮐﻪ ﺑـﺮ روي ﺣﻠـﻖ و ﺑﯿﻨـﯽ ﻣـﯽ ﮔـﺬارد ﻣـﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر رﻓﻠﮑﺲ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻮﻗﻒ ﺣﺮﮐﺎت ﺗﻨﻔﺴﯽ و ﻗﻠﺐ ﮔﺮددﺿﻤﻨﺎ ﻋـﻮارض ﺷـﺪﯾﺪوﺣﺘﯽ‬ ‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ان در ﺧﺮدﺳﺎﻻن و ﻧﻮزادان ﭘﯿﺶ اﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬ﻣﺎﻧﺘﻮل اﮔﺮ ﺑـﻪ‬

‫ﻣﻘﺪار زﯾﺎد ﻣﺼﺮف ﺷﻮد‪،‬ﻓﺸﺎر ﺧﻮن واﻧﺮ ﮋي ﻗﻠﺐ را ﺑﺎﻻ ﻣﯽ ﺑـﺮد وﻣﻮﺟـﺐ ﺑـﺮوز ﺣﺎﻟـﺖ ﺗﻬـﻮع‬ ‫‪،‬اﺳﺘﻔﺮاق‪،‬درد ﻣﻌﺪه‪،‬ﻓﻠﺞ ﺷﺪن ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻫﺎ‪،‬ﺣﺮﮐﺎت ارادي ورﻓﻠﮑﺲ ﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺧﺎﺗﻤـﺎ‬ ‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺻﻮر‬

‫داروﯾﯽ ‪ :‬ﺑﺮگ ﮔﯿﺎه ﺑﻪ ﺻﻮرت دم ﮐﺮده‪ 1‬درﻫﺰار_ﺗﻨﻄﻮر اﺳﺎﻧﺲ ﻣﺎﻧﺖ )ﺑﻪ ﻧـﺴﺒﺖ‪2‬‬

‫درﺻﺪاﺳــﺎﻧﺲ_ﮐﺮﮐــﯽ(ﺑــﻪ ﻣﻘــﺪار‪ 2‬ﺗــﺎ‪ 10‬ﻗﻄــﺮه‪-‬ﻫﯿــﺪروﻻ ﺑــﻪ ﻣﻘــﺪار‪ 20‬ﺗــﺎ‪ 100‬ﮔــﺮم_ﻗــﺮص‬

‫ﻣﺎﻧﺖ_ﺷﺮﺑﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‪ 20‬ﺗﺎ‪ 100‬ﮔﺮم‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺘﻮل در ﻣﺼﺎرف داﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‪ 0/05‬ﺗﺎ‪ 0/30‬ﮔﺮم ﻣﺨﻠﻮط در ﯾﮏ ﭘﻮﺳـﯿﻮن اﻟﮑـﻞ دارﯾـﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻣﻮ ﻟﺴﯿﻮن در ﯾﮏ ژوﻟﭗ ﺻﻤﻎ دار ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود‪.‬در اﺳـﺘﻌﻤﺎل ﺧـﺎرج‪،‬ﮔﺮد ان ﺑـﻪ‬

‫ﺻﻮرت ﻣﺨﻠﻮط ‪،‬ﮔﺮد ﻫﺎي ﺑﯽ اﺛﺮ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪ 1‬ﺑﻪ ‪ 20‬ﺑﺮاي رﻓـﻊ ﺧـﺎرش و ﻣـﻮاد ﻣـﺎﻧﺘﻮل ﮐـﻪ از‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺎﻧﺘﻮل و ﭘﺎراﻓﯿﻦ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯿﮕﺮدد وﺟﻬﺖ رﻓﻊ دردﻫﺎي ﻋﺼﺒﯽ وﭘﻤﺎد ان ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧـﺴﺒﺖ‪1‬‬ ‫ﺑﻪ‪ 100‬ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و وازﻟﯿﻦ ﻣﺎﻧﺘﻮﻟﻪ ﻧﺎم دارد ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود‪.‬‬ ‫‪ (1‬ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺮاي رﻓﻊ درد در ﻧﺎﺣﯿﻪ ي دﻧﺪه ه‬

‫ﻣﺎﻧﺘﻮل ‪ 5‬ﮔﺮم‬

‫ﻫﯿﺪرات ﮐﺮال ‪ 5‬ﮔﺮم‬

‫ﮐﺎﻓﻮر ‪ 5‬ﮔﺮم‬

‫ﺑﺼﻮرت ﻣﺎﻟﯿﺪه ﺑﺮ روي ﻣﺤﻞ دردﻧﺎك دﻧﺪه ﻫﺎ‬ ‫‪ (2‬ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺮاي رﻓﻊ آﻧﮋﯾﻦ ﻫﺎي ﻣﺰﻣﻦ‬ ‫ﻣﺎﻧﺘﻮل‪ /15‬ﮔﺮم‬

‫ﯾﺪ ‪ /10‬ﮔﺮم‬

‫ﯾﺪوردوﭘﺘﺎس ‪ 2‬ﮔﺮم‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺎﻟﯿﺪن در ﻣﺤﻞ دردﻧﺎك‪ ،‬دو ﻣﺮﺗﺒﻪ در روز‬

‫ﮔﻠﯿﺴﺮﯾﻦ ‪ 30‬ﮔﺮم‬

‫‪ (3‬ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻔﺮاغ در آﭘﺎﻧﺪﯾﺴﯿﺖ‬ ‫ﻣﺎﻧﺘﻮل ‪ /50‬ﮔﺮم‬

‫ﮐﻨﯿﺎك ‪ 40‬ﮔﺮم‬

‫ﺗﻨﻄﻮر ﺗﺮﯾﺎك ‪ 10‬ﮐﺮم‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 60‬ﻗﻄﺮه در روز در ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫‪(4‬ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺧﺎرش ) ﭘﻤﺎد(‬

‫ﻣﺎﻧﺘﻮل ‪ 1‬ﮔﺮم‬

‫اﮐﺴﯿﺪ دو رﻧﮓ ‪ 25‬ﮔﺮم‬

‫آﻣﯿﺪون ‪ 25‬ﮔﺮم‬

‫وازﻟﯿﻦ ‪ 49‬ﮔﺮم‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺎﻟﯿﺪن در ﻣﺤﻞ ﺧﺎرش‬ ‫‪( 5‬ﻧــــــﺴﺨﻪ ﺑــــــﺮاي رﻓــــــﻊ ﺳــــــﺮ درد ﻫــــــﺎي ﯾــــــﮏ ﻃﺮﻓــــــﻪ)ﺑــــــﺎد(‬ ‫روﻏﻦ زﯾﺘﻮن‬ ‫ﻻ ﻧﻮﻟﯿﻦ‬

‫‪ 1‬ﮔﺮم‬

‫‪ 2‬ﮔﺮم‬

‫ﻣﺎﻧﺘﻮل‬

‫‪ 4/5‬ﮔﺮم‬

‫در ﻣﺤﻞ درد ﻧﺎك ﻣﺎﻟﯿﺪه ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪(6‬ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺮاي رﻓﻊ اﺳﺘﻔﺮاق)ﭘﻮﺳﯿﻮن(‬ ‫ﻣﺎﻧﺘﻮل‬

‫‪ 0/05‬ﺗﺎ‪ 0/20‬ﮔﺮم‬

‫روﻏﻦ ﺑﺎدام‬

‫‪ 10‬ﮔﺮم‬

‫ﺻﻤﻎ ﻋﺮﺑﯽ‬

‫‪ 10‬ﮔﺮم‬

‫اب ﺑﻬﺎر ﻧﺎرﻧﺞ‬

‫‪ 30‬ﮔﺮم‬

‫اب ﻣﻘﻄﺮ‬

‫‪ 150‬ﻣﯿﻠﯽ ﻟﯿﺘﺮ‬

‫اﯾﻦ ﭘﻮﺳﯿﻮن ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﯾﮏ ﻗﺎﺷﻖ ﺳﻮپ ﺧﻮري در ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪(7‬ﻧﺴﺨﻪ ﺑﺮاي ﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﮐﺮدن ﺑﯿﻨﯽ)ﻣﺤﻠﻮل(‬

‫ﻣﺎﻧﺘﻮل ‪ 1‬ﮔﺮم‬

‫روﻏﻦ ﺑﺎدام ﺷﯿﺮﯾﻦ ‪ 40‬ﮔﺮم‬ ‫‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 6‬ﻗﻄﺮه در ﻫﺮ ﺳﻮراخ ﺑﯿﻨﯽ در اﻃﻔﺎل ﺑـﺮاي ﺟﻠـﻮﮔﯿﺮي از وﻗـﻮع ﺑﺮوﻧﮕﻮﭘﻨﻮﻣـﻮﻧﯽ ‪ .‬وﺟـﻮد‬ ‫اﯾﻦ ﮔﯿﺎه در اﯾﺮان ذﮐﺮ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﯿﺎه ﻧﻌﻨﺎع‪:‬‬

‫داروي ﻣﺴﻬﻞ ‪ ،‬داروي ﺑـﺎد ﺷـﮑﻦ ‪ ،‬ﺿـﺪ ﮔﺎﺳـﺘﺮﯾﺖ و ﺿـﺪ ﻧﻔـﺦ ‪ ،‬داروي اﺷـﺘﻬﺎ آور ) ﻧﻌﻨـﺎع‬ ‫ﺧﺸﮏ( ‪ ،‬داروي ﺻﺎف ﮐﻨﻨﺪه ي ﺧﻮن داروي آرام ﺑﺨﺶ اﻋـﺼﺎب ‪ ،‬داروي رﻓـﻊ ﺧـﻮاﺑﯽ ) ﻋـﺮق‬ ‫ﻧﻌﻨﺎع ( ‪ ،‬داروي ﻣﺪر ) ﻧﻌﻨﺎع ﺧﺸﮏ ( ‪ ،‬داروي ﺻﻔﺮ آور و ﻣﻘـﻮي ﮐﺒـﺪ و رﻓـﻊ ﭼـﺎﻗﯽ و ﭼﺮﺑـﯽ‬ ‫زﯾﺎد‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‪:‬‬

‫‪ (1‬ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ دﮐﺘﺮ ﻋﻠﯽ زرﮔﺮي – اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺟﻠـﺪ‬

‫‪ (2‬ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ‬

‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻫﺎﻧﺲ ﻓﻠﻮك ‪ -‬ﺗﺮﺟﻤﻪ دﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺗﻮﮐﻠﯽ‬

‫اول‬

‫ﺻﺎﺑﺮي و دﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺻﺪاﻗﺖ‬

‫‪ (3‬درﻣﺎن ﺑـﺎ ﮔﯿـﺎه‬

‫اﻧﺘﺸﺎرات روز ﺑﻬﺎن‬

‫ﺗـﺎﻟﯿﻒ دﮐﺘـﺮ ﻓﺮﯾﺒـﺮز ﻣﻌﻄـﺮ – دﮐﺘـﺮ ﻫـﺎدي ﺻﻤـﺼﺎم‬

‫ﺷﺮﯾﻌﺖ – دﮐﺘﺮ ﺳﻠﯿﻤﺎن اﻓﺸﺎري ﭘﻮر‬ ‫‪ (4‬اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ‬

‫‪PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com‬‬