Namaz

fiWK‹LLWRLW

NAMAZ

1

Diyanwt ‹fllwri Baflqanl›¤›n›n Nwflri /377 Xalq Kitablar› /102

97.06.Y.0003.377 ISBN 975-19-1768-9

© D‹YANWT ‹fiLWR‹ BAfiQANLI⁄I ––––––––––––––––––––––––––––––– Y›¤an: Rwcwb QAYA

2

Diyanwt ‹fllwri Baflqanl›¤›n›n Nwflri

fiWK‹LLWRLW

NAMAZ Seyfwddin YAZIÇI Din ‹fllwri Yükswk Kurulunun Üzvü

Lat›n wsasl› Azwrbaycan wlifbas›na çevirwn: Rwcwb QAYA

ANKARA–1997 3

Bu kitab Din ‹fllwri Yükswk Kurulunun 16.08.1991 ci il tarixli, 168 nömrwli qwrar› ilw nwflr edilmifldir. 4

ÖN SÖZ Yaranma¤›m›z›n wsl swbwbi “Allah› bilmwk vw ona ibadwt etmwk-dir.” ‹badwtin wn wsas› isw namazd›r. Sevgili Pey¤wmbwrimiz: “Namaz dinin dirwyidir”, deywrwk namaz›n dinimizdw wsas yeri oldu¤unu bildirmifldir. Namaz›n Allah twrwfindwn qwbul edilmwsi, onun swmimi bir niyywtlw vw do¤ru olaraq q›l›nmas› ilw mümkündür. Buna ba¤l› olaraq, qüsl vw dwstwmaz›n da wksiksiz olaraq öyrw-nilmwsi laz›md›r. Wlinizdwki bu kitabda, wsaswn, namaz›n q›l›nmas›n›n yeni öyrwnwnlwrw asan olmas› üçün dwstwmaz›n necw al›naca¤›, namaz›n necw q›l›naca¤› flwkillwrdw göstwrilmifl, befl dwfw namaz›n q›l›nmas› ayr›-ayr› tw’rif edilmifldir. Ayr›ca cümw, bayram vw twravih namazlar› ilw cwnazw namaz›n›n necw q›l›naca¤› da aç›q bir flwkildw izah edilmifldir. Üzündwn Quran›n oxunmas›n› bilmwywnlwrw wzbwrlwmwdw asanl›q olmas› üçün, kitab›n sonunda namazlarda oxunan dualarla birlikdw namaz surwlwri dw qoyulmufldur. Ancaq Quran wlifbas›ndak› bw’zi hwrflwrin, bizim ifllwtdiyimiz wlifbada qarfl›l›¤› olmad›¤›ndan, surw vw dualar› yeni hwrflwrlw özü-özünw do¤ru olaraq öyrwnmwk mümkün deyildir. Bu swbwblw bunlar› yaxfl› bilwnin dilindwn dinlwywrwk wzbwrlwmwk laz›md›r. Namaz surwlwrinin mw’nas› pozulacaq flwkildw swhv oxunmas›n›n namaz›n pozulmas›na swbwb olaca¤› diqqwtw al›narsa, bu iflin nw qwdwr whwmiyywtli oldu¤u ayd›n olur. Bunlar›n öyrwdilmwsi zwnn edilwn qwdwr çwtin deyildir. Bunun üçün bir vaxt ay›rmaq yetwr. Allah›n rizas›n› qazanmaq üçün vw axirwtdw wbwdi swadwtw çatmaq üçün, ibadwtlwri ciddi bir vwzifw flüuru ilw öyrwnmwliyik. Seyfwddin YAZIÇI 10 ‹yul 1991

5

6

‹LK ‹fi‹M‹Z A¤›l sahibi olan vw yetkinlik yafl›na çatan hwr bir insan›n ilk vwzifwsi “‹man›n wsaslar›”na inanmaqd›r. ‹badwtlwrin qwbul olunmas› da buna ba¤l›d›r. Bu swbwblw birinci növbwdw iman›n wsaslar›n› öyrwnmwliyik. Bunlara “‹man›n flwrtlwri” dw deyilir. ‹MANIN fiWRTLWR‹ ‹man›n alt› flwrti vard›r: 1- Allah›n varl›¤›na vw birliyinw, 2- Allah›n mwlwklwrinw, 3- Allah›n kitablar›na, 4- Allah›n Pey¤wmbwrlwrinw, 5- Axirwt gününw, 6- Kwdwrw: Yaxfl›l›q vw pisliyin Allah twrwfindwn yaranmas›na inanmaqd›r. ‹SLAMIN fiWRTLWR‹ ‹mandan sonra wn whwmiyywtli iflimiz “‹slam›n flwrtlwri”ni öyrw-nib, inam›m›za laz›m olan flwrtlwri yerinw yetirmwliyik. ‹slam›n befl flwrti vard›r: 1. Kwlmeyi flwhadwt gwtirmwk: Kwlmeyi flwhadwt: “Wflhwdü wn la ilahw illwllah vw wflhwdü wnnw Muhammeden wbdühü vw rwsulüh” - demwkdir. Mw’nas›: “Mwn flahid7

lik edirwm ki, Allahdan baflqa Allah yoxdur. Yenw flahidlik edirwm ki, Hwzrwti Mwhwmmwd Allah›n qulu vw pey¤wmbwridir.” 2. Namaz q›lmaq: Gündw befl dwfw namaz q›lmaqd›r. 3. Oruc tutmaq: Hwr il Ramazan ay›nda oruc tutmaqd›r. 4. Zwkat vermwk: Varl› olan müswlmanlar›n hwr il yoxsullara zwkat vermwsidir. 5. Hwccw getmwk: Varl› olan müswlmanlar›n ömründw bir dwfw hwccw getmwsidir.

8

DWSTWMAZ Namaz q›lmaq üçün dwstwmaz almaq laz›md›r. Dwstwmazs›z namaz q›l›nmaz. Sevgili pey¤wmbwrimiz: “Namaz›n açar› dwstwmazd›r”, demifldir. Bu swbwblw wvvwlcw dwstwmaz›n flwrtlwrini, sonra da dwstwmaz›n necw al›nd›¤›n› öyrwnwk. DWSTWMAZIN fiWRTLWR‹: Dwstwmaz›n dörd flwrti vard›r: 1- Üzü yumaq, 2- Wllwri dirswklwrlw birlikdw yumaq, 3- Bafl›n dörddw birini islatmaq, 4- Ayaqlar› topuqlarla birlikdw yumaq, Bu flwrtlwrdwn biri wksik oldu¤u halda, dwstwmaz qwbul edilmwz. fiwrtlwrdwn baflqa dwstwmaz›n sünnwtlwri vw üsulu vard›r. DWSTWMAZIN MWKRUHLARI: Dwstwmaz›n mwkruhlar› bunlard›r: 1- Suyu laz›m oldu¤u miqdardan çox ifllwtmwk, 2- Suyu ehtiyac olan miqdardan az ifllwtmwk, 3- Suyu üzw sür’wtlw vurmaq, 4- Dwstwmaz alarkwn laz›ms›z yerw dan›flmaq, 5- Twmiz olmayan bir yerdw dwstwmaz al›nmaz. Dwstwmaz alan hwr bir kws bunlar› bilmwlidir. 9

DWSTWMAZI POZAN fiEYLWR Dwstwmaz alan hwr bir kws afla¤›dak› hallardan biri meydana gwlwrsw, dwstwmaz› pozulur: 1- Bwdwnin hwr hans› bir yerindwn qan, irin vw su ç›xmas›, 2- A¤›z dolusu qusmaq, 3- Tüpürdüyü zaman tüpürcwyinin yar›s› vw ya ham›s›n›n qan olmas›, 4- Ayaq yoluna getmwk vw twmizlwnmwmwk, 5- Huflu itirmwk vw swrxofl olmaq, 6- Namazda gülmwk (namaz xaricindw gülmwk dwstwmaz› pozmaz), 7- Yatmaq. DWSTWMAZSIZ GÖRÜLMWYWN ‹fiLWR: Dwstwmazs›z: 1- Namaz q›l›nmaz. 2- Qurani Kwrim wlw al›nmaz. 3- Tilavwt swcdwsi oxunmaz. 4- Kw’bw ziyarwt edilmwz.

10

DWSTWMAZIN ALINMASI Dwstwmaz›n necw al›nd›¤›n›, flwkillwri ard›c›ll›qla izlwywrwk öyrwnwk: 1- Wvvwlcw qollar dirswklwrdwn bir az yuxar› çirmwnir, sonra mümkünsw qiblwyw qarfl› vw hündür bir yerdw oturulur. “Niyywt etdim Allah rizas› üçün dwstwmaz alma¤a” deyw niyywt olunur vw “Wuzübillahimineflfleytanirrwcim, bismillahirrwh-manirrwhim” deyw oxunur. (fiwkil: 1)

fiwkil: 1 2- Wllwr bilwklwrw qwdwr üç dwfw yuyulur, barmaqlar›n aras›n›n yuyulmas›na diqqwt edilir, barmaqda üzük varsa yerindwn twrpwdilir vw üzüyün alt› yuyulur. (fiwkil: 2)

fiwkil: 2

3- Bundan sonra sa¤ wlin ovucu ilw a¤›za üç dwfw ayr›-ayr› su al›n›b, hwr dwfw yaxfl›ca yaxalan›r. (fiwkil: 3)

fiwkil: 3 11

4- Yenw sa¤ wlin ovucuna ayr›-ayr› su al›naraq buruna 3 dwfw su çwkilir vw f›nx›raraq sol wllw burun twmizlwnir. (fiwkil: 4)

fiwkil: 4 5- Al›nda saclar›n bitdiyi yerdwn e’tibarwn qulaqlar›n dibinw vw çwnw alt›na qwdwr üzün hwr twrwfi üç dwfw yuyulur. (fiwkil: 5)

fiwkil: 5

6- Bundan sonra wvvwlcw sa¤ qol dirswklwrlw birlikdw üç dwfw yuyulur, yuyarkwn qolun hwr twrwfi, quru bir yer qalmayacaq flwkildw yaxfl›ca ovulur. (fiwkil: 6) fiwkil: 6 12

7- Sonra sol qol dirswklw bwrabwr üç dwfw yuyulur. Yuyarkwn qolun hwr twrwfi, quru bir yer qalmayacaq flwkildw yaxfl›ca ovulur. (fiwkil: 7)

fiwkil: 7 8- Wllwr su ilw islad›l›r. Sa¤ wlin içi vw barmaqlar bafl›n üzwrinw qoyularaq bir dwfw islad›l›r. (fiwkil: 8)

fiwkil: 8 9- Yenw wllwr islad›laraq sa¤ wlin flwhadwt barma¤› ilw sa¤ qula¤›n içi, bafl barma¤› ilw qula¤›n çölü, sol wlin flwhadwt barma¤› ilw sol qula¤›n içi, bafl barma¤› ilw qula¤›n çölü islad›l›r. (fiwkil: 9) fiwkil: 9

13

10- Qalan üç barma¤›n arxa twrwfi ilw boyunun arxas› islad›l›r. (fiwkil: 10)

fiwkil: 10 11- Wvvwlcw sa¤ ayaq üç dwfw topuqlarla birlikdw yuyulur. Yuyunma¤a barmaq ucundan bafllan›r vw barmaq aralar› yaxfl›ca twmizlwnir. (fiwkil: 11)

fiwkil: 11

12- Sonra sol ayaq topuqlarla bwrabwr yuyulur. Yuyunma¤a barmaq ucundan bafllan›r vw barmaq aralar› yaxfl›ca twmizlwnir. (fiwkil: 12)

fiwkil: 12 14

Dwstwmaz› qurtaran kimi ayaq üstw vw qiblwyw twrwf kwlmeyi flwhadwt oxunur. Fwrzlwri, sünnwtlwri vw adab› (üsulu) yerinw yetirwrwk al›nan dwstwmaz belw olur. Dwstwmaz alarkwn oxunan dualar vard›r. Bunlar›n oxunmas› çox gözwldir. Oxunmasa da dwstwmaz tamd›r. SAR⁄I ÜZWR‹NW MWSH ETMWK (‹SLATMAQ): Bwdwnin hwr hans› bir yerindw q›r›q vw ya yara varsa, yara dwstwmaz› al›n›r vw qüsl olarkwn sar¤› aç›l›b alt› yuyulur. Wgwr sar¤›n› aç›b yaran› yumaq zwrwrlidirsw, sar¤›n› açma¤a ehtiyac yoxdur. Bu vwziyywtdw wl islad›laraq sar¤›n›n üzwrinw bir dwfw çwkilir. Yara üzwrindw dwrman varsa, sar¤› yoxsa, bunu yumaq zwrwr vermwzsw, üzwrinw su ax›d›laraq yuyulur, su zwrwrlidirsw yuyulmaz, sadwcw islad›l›r. Wgwr islatmaq da zwrwr verirsw, islad›lmaz.

15

QÜSL Quru bir yer buraxmamaq flwrtiylw bwdwnin hwr twrwfini yuma¤a qüsl deyilir. QÜSL ALMA⁄I MWCBUR EDWN fiWRTLWR: 1- Twmiz olmayanda. a) Yetkinlik yafl›nda olan qad›n vw kiflilwrin cinsi wlaqwdw olmas›, b) Yuxuda vw ya ay›qkwn qad›n vw kiflinin orqanlar›ndan flwhvwtlw wlaqwdar mayenin axmas›, 2- Hwr ay müwyywn vaxtlarda qad›nlarda müflahidw edilwn aybafl› hal›n›n bitmwsi, 3- Do¤um zaman› qad›nlar›n zahl›q hal›n›n sona çatmas›. Belw bir vwziyywtdw onlar qüsl almal›d›rlar. Bunlar qüsl almad›qca: a) Namaz q›la bilmwz, b) Quran oxuya bilmwz, v) Quran› wlw ala bilmwz, q) Kw’bwni ziyarwt edw bilmwz, d) Bir mwcburiyywt olmay›nca mwscidw girw bilmwz. Ayr›ca qad›nlar aybafl› olduqlar› günlwrdw vw zahl›q hal›nda oruc tuta bilmwz. Qüsl alma¤› mwcbur edwn hallar olmad›¤› halda belw, qüsl almaq sünnwtdir. QÜSLÜN fiWRTLWR‹: Qüslün üç flwrti vard›r: 1- A¤›za su al›b bo¤aza qwdwr yaxalamaq. 2- Buruna su çwkib yumaq. 16

3- Bütün vücudu (iynw ucu qwdwr quru yer buraxmamaq flwrtiylw) yumaq. fiwrtlwrdwn baflqa qüslün sünnwtlwri dw vard›r. ‹ndi flwrtlwrinw vw sünnwtlwrinw wmwl edwrwk qüslün necw al›nd›¤›n› görwk. QÜSL NECW ALINIR Qüsl alan adam wvvwlcw “bismillahirrwhmanirrwhim” oxuyur vw yuyunma¤a niyywt edir. Wllwrini bilwklwrinw qwdwr yuduqdan sonra wdwb yerlwrini yuyub twmizlwyir. Bundan sonra sa¤ wli ilw a¤z›na üç dwfw su al›r vw hwr dwfw bo¤az›na qwdwr a¤z›n›n içini yaxfl›ca yaxalay›r. Orucda isw bo¤az›na su qaçmas›n deyw diqqwt etmwlidir, sonra sa¤ wliylw burnuna üç dwfw su çwkib vw hwr dwfw sol wliylw f›nx›r›b burnunu twmizlwyir. Bundan sonra yuxar›da izah etdiyimiz kimi dwstwmaz al›r. Dwstwmaz bitwn kimi wvvwlcw üç dwfw bafl›na, daha sonra üç dwfw sa¤ ciyninw, üç dwfw sol çiyninw su tökwrwk yuyunur. Hwr dwfw su tökdüyü vaxt wllwrinin çata bildiyi yer-lwrinw qwdwr bwdwnini ovur. ‹ynw ucu qwdwr quru yer buraxmamaq flwrtiylw bwdwninin hwr twrwfini üç dwfw yaxfl›ca yuyur. Yuyunarkwn: Göbwyin, qulaq bofllu¤unun, s›r¤a defliklwrinin, difl aralar›n›n, b›¤›n, saç vw saqqal ilw bunlar›n diblwrinin islanmas›na wsaswn diqqwt edilmwlidir. Qüsldw dua oxunmaz, üzwrindw bir örtü yoxsa qiblwyw dönülmwz vw laz›ms›z yerw dan›fl›lmaz. fiwrtlwrinw vw sünnwtlwrinw riaywt edilwrwk al›nan qüsl budur. Qüsl alan flwxs a¤z›na vw burnuna su al›b yaxfl›ca yaxalad›qdan sonra axar bir suya, dwnizw vw ya böyük bir hovuza girwrwk bwdwninin hwr twrwfini isladarsa qüsl alm›fl olur. ÜZRLÜ OLANLARIN VWZ‹YYWT‹ Dwstwmaz› pozan bir fleyin namaz vaxt› dayanmadan davam et-mwsinw “Üzr”, belw bir vwziyywtdw olanlara isw “Üzrlü olan” deyilir. Bir xwstwlik swbwbiylw burnundan qan axan vw ya bwdwninin hwr hans› bir yerindwn ax›nt› (irin, qan vw s.) gwlwn adam namaz› durduraraq ax›nt› 17

kwsilincw dwstwmaz al›r, namaz›na davam edir. Wgwr ax›nt› namaz vaxt›n›n sonunda gwlwrsw, dwstwmaz al›b namaz q›lacaq qwdwr bir zaman olmad›¤› halda adam “Üzrü” hesab edilir. Bu vwziyywtdw olan adam namaz vaxt› girdikdwn sonra ax›nt› davam edwrkwn dwstwmaz›n› al›r vw namaz›n› q›l›r. Davam edwn ax›nt›n›n xaricindw dwstwmaz› pozacaq baflqa bir fley meydana gwlmwzsw, bu dwstwmazla zaman içindw istwdiyi qwdwr namaz q›la bilwr (Qwza namaz› kimi). Üzrlü olan›n dwstwmaz› namaz vaxt›n›n ç›xmas› ilw pozulur, üzr hal› davam etdiyi üçün namaz vaxt› girdikdwn sonra twkrar dwstwmaz al›n›r. Bu, üzrlü olanlara dinimizin göstwrdiyi bir yard›m vw yüngüllükdür. QADINLARIN XÜSUS‹ HALLARI Qad›nlar›n üç xüsusi hal› vard›r: 1- Aybafl› olma hal›: Qad›nlar yetkinlik yafl›na gwldiyi vaxt onlarda (bwdwnlwrindw) bir oyanma meydana gwlir. Buna “Aaybafl› hal›” deyilir. Aybafl› hal› hwr ay müwyywn günlwrdw olur vw ümumiyywtlw wlli befl yafl›na qwdwr davam edir. Bw’zi qad›nlarda bu yafldan wvvwl dw bitir. Aybafl› hal› qad›ndan qad›na görw dwyiflir, wn az› üç, wn çoxu da on gündür. Bu günlwr wrzindw ax›nt›n›n davaml› olmas› flwrt deyildir. Ax›nt› arada kwsilsw belw, bu zamanlar da aybafl› hal›ndan say›l›r. Aybafl› hal›n›n davam etdiyi günlwrdw bw’zi ifllwrin yerinw yetirilmwsi haram oldu¤undan, hwr qad›n›n aybafl› günlwrini yaxfl› bilmwsi vw diqqwtli olmas› laz›md›r. Qad›nlar aybafl› günlwrindw: 1- Namaz q›la bilmwz. 2- Oruc tuta bilmwz. 3- Quran oxuya bilmwz. 4- Qurani Kwrimi wlw ala bilmwz. 5- Kw’bwni ziyarwt edw bilmwz. 6- Mwscidw girw bilmwz. 7- Wriylw cinsi wlaqwdw ola bilmwz. Aybafl› hal› bitdikdwn sonra qüsl al›nmas› flwrtdir. Qad›nlar aybafl› olduqlar› günlwrdw q›lmad›qlar› namaz› qwza etmwzlwr, bunlar› Allah ba¤›fl18

lam›fld›r. Tuta bilmwdiklwri orucu son gününw qwdwr qwza edwrlwr, yw’ni sonradan tutarlar. 2- Zah›l›q hal›: Uflaq do¤an qad›nlarda meydana gwlwn hallara “Zah›l›q hal›” deyilir. Zah›l›q hal› ufla¤›n do¤ulmas›ndan e’tibarwn wn çox q›rx gün davam edir. Q›rx gündwn tez sona çata bilir. Bu hallarda qad›n qüsl alaraq ibadwtlwrinw davam edir. Q›rx günün bitmwsini gözlwmir. Zah›l›q günlwrindw ax›nt› bir an kwsilib sonra davam edwrsw, ax›nt›n›n kwsildiyi bu günlwr dw zah›l›q hal› say›l›r. Aybafl› hal›nda yerinw yetirilmwsi haram olan ifllwr zah›l›q hal›nda da haramd›r. Zah›l›q bitdikdwn sonra, qüsl almaq flwrtdir. Zah›l›q hal›nda q›l›nmayan namazlar qwza edilmwz, tutulmayan oruclar qwza edilir. 3- ‹stihaza: Aybafl› hal› üç gündwn tez bitwrsw, bu aybafl› hal› deyildir, qad›n üçün bir üzrlü vwziyywtdir. On gündwn art›q davam edwn aybafl›, q›rx gündwn art›q davam edwn zah›l›q vw hamilwykwn axan ax›nt› da belwdir. Bu hallara “istihaza” deyilir. Qad›nlar bu vwziyywtdw nazalar›n› q›larlar, oruclar›n› tutarlar. Çünki bunlar aybafl› vw zah›l›q hal› deyil, burun qanamas› kimi bir üzrlü vwziyywt say›l›r.

19

NAMAZ ‹slam›n befl flwrtindwn birincisi “Kwlmeyi flwhadwt” gwtirmwk, ikincisi “Namaz” q›lmaqd›r. ‹nsan›n ilk vwzifwsi Allah›n varl›¤›na vw birliyinw, Hwzrwti Mwhwmmwd Wleyhüsswlam›n pey¤wmbwrliyinw inanmaqd›r. ‹mandan sonra flwrtlwrin wn vacibi namazd›r. Namaz ruhu twmizlwywn, qwlbi ayd›nladan, insan› Allah›n hüzuruna gwtirwn bir ibadwtdir. Sevgili pey¤wmbwrimiz: “Namaz dinin dirwyidir” 1 deywrwk, namaz›n dinimizdw, wn vacib ibadwt oldu¤unu söy-lwmifldir. Namaz, bizw bwdwn vw ruh twmizliyi gwtirwn bir nurdur. Bunun saywsindw müswlman günahlardan twmizlwnir vw cwnnwtw getmwyw layiq bir qul olur. Namaz qwlblwrw Allah qorxusu gwtirwrwk insan› günah bir ifl görmwkdwn qoruyur. Namaz› düz q›lan hwr bir kws, iman›n› qüvvwtlwndirir. Allah›n rizas›n› qazan›r. Cwnnwtin ayd›nl›q yolu üzünw aç›l›r. Müswlman namaz q›lmaqla bwrabwr, uflaqlar›na da namaz› öyrwtmwk mwcburiyywtindwdir. Sevgili pey¤wmbwrimiz deyir: “Uflaqlar›n›z yeddi yafl›na çatan kimi, onlara namaz q›lmalar›n› wmr edin.”2 Ana vw ata yeddi yafl›na gwlmifl ufla¤›na namaz q›lma¤› öyrwdwrsw, uflaqlar yetkinlik yafl›nda namaza al›flarlar. NAMAZ K‹MLWRW FWRZD‹R Namaz›n bir insana fwrz olmas› üçün, üç flwrtin olmas› laz›md›r. 1- Müswlman olmaq. 2- Yetkinlik yafl›na gwlmifl olmaq. 3- A¤›ll› olmaq. 1. Keflful-Hafa, 2 t., 31 sah. 2. Keflful-Hafa, 2 t., 203 sah.

20

NAMAZ VAXTLARI Gündw befl dwfw namaz q›l›n›r. Bunlar swhwr, günorta, ilkindi, axflam vw yats› (gecw) namazlar›d›r. Bu namazlar›n hwr birinin müwyywn vaxtlar› vard›r. Hwr namaz›n vaxt›nda q›l›nmas› laz›md›r. Vaxt›ndan wvvwl namaz q›l›nmaz, do¤ru olmad›¤› kimi üzrsüz swbwbdwn namaz› vaxt›ndan sonra q›lmaq da böyük bir günahd›r. NAMAZ QILINMASI DÜZGÜN OLMAYAN VAXTLAR: Günün bw’zi vaxtlar›nda fwrz, vacib vw nafilw heç bir namaz q›l›nmaz. Bunlara mwkruh vaxtlar deyilir. Bunlar üç vaxtd›r: 1- Günwfl do¤anda, 2- Günorta, günün tam ortaq nöqtwyw gwlib, gün batan twrwfw keçmwdwn, 3- Günwfl batanda. Sadwcw o günün ilkindi namaz›n›n fwrzi q›l›nmam›flsa, günwfl batarkwn dw q›l›n›r. NAMAZIN NÖVLWR‹ Namaz›n wsaswn üç növü vard›r: 1- Fwrz namazlar, 2- Vacib namazlar, 3- Nafilw namazlar. A- FWRZ NAMAZLAR: Bunlar befl vaxt q›l›nan namazla Cümw vw Cwnazw namazlar›d›r. Befl vaxt q›l›nan namaz: 1) SWHWR NAMAZI: 4 rük’wtd›r. 2 rük’wt sünnwt, 2 rük’wt fwrz.

21

2) GÜNORTA NAMAZI: 10 rük’wtd›r. 4 rük’wt ilk sünnwt, 4 rük’wt fwrz, 2 rük’wt son sünnwt. 3) ‹LK‹ND‹ NAMAZI: 8 rük’wtd›r. 4 rük’wt sünnwt, 4 rük’wt fwrz. 4) AXfiAM NAMAZI: 5 rük’wtd›r. 3 rük’wt fwrz, 2 rük’wt sünnwt. 5) YATSI (GECW) NAMAZI: 10 rük’wtd›r. 4 rük’wt ilk sünnwt, 4 rük’wt fwrz, 2 rük’wt son sünnwt. Befl vaxt namazdan baflqa fwrz olan namazlar: 1) CÜMW NAMAZI: 10 rük’wtd›r. 4 rük’wt ilk sünnwt, 2 rük’wt fwrz, 4 rük’wt son sünnwt. 2) CWNAZW NAMAZI: Fwrzi kifaywdir. B- VAC‹B NAMAZLAR: 1) V‹T‹R NAMAZI: 3 rük’wtd›r. 2) RAMAZAN BAYRAMI NAMAZI: 2 rük’wtd›r. 3) QURBAN BAYRAMI NAMAZI: 2 rük’wtd›r. 22

V- NAF‹LW NAMAZLAR: Fwrz vw vaciblwrdwn baflqa q›l›nan namazlara “nafilw namazlar›” deyilir. Nafilw namazlar iki yerw ayr›l›r: 1- Fwrz namazlar› ilw wlaqwdar olaraq q›l›nan namazlar: Bunlar fwrzlwrdwn wvvwl vw sonra q›l›nan sünnwtlwrlw Ramazan gecwlwrindw q›l›nan vw müwkkwd (davaml›) bir sünnwt olan Twravih namaz›d›r. 2) Fwrz namazlarla wlaqwdar olmayaraq q›l›nan namazlar: Bunlara Müstehab (dini qanunlarda göstwrilmwywn, amma xeyirxah bir ifl hesab edilwn) vw ya Mendub (icazw verilwn) namazlar da deyilir. Bunlar bw’zi vaxtlarda savab qazanmaq üçün q›l›nan namazlard›r. NAMAZIN FWRZLWR‹ Namaz›n on iki fwrzi vard›r. Bunlar›n alt›s› namaz xaricindwdir, bunlara “Namaz›n fiwrtlwri” deyilir. Alt›s› da namaz›n içindwdir. Bunlara da “Namaz›n Rükünlwri” deyilir. Namaz›n qwbul olunmas› üçün, on iki fwrzin wksiksiz olaraq yerinw yetirilmwsi laz›md›r. NAMAZIN fiWRTLWR‹: 1- Hadesdwn twharwt: hades deyilwn mw’nwvi kirliliyin twmizlwnmwsi üçün dwstwmaz almaq, laz›m olan hallarda qüsl almaq. 2- Nwcaswtdwn twharwt: namaz q›lan adam›n bwdwnindw, wynin-dwki paltar›nda vw namaz q›laca¤› yerdw pislik, natwmizlik varsa twmizlwnmwlidir. 3- Setri avret: namaz q›lacaq adam›n bwdwnindw örtülmwsi laz›m olan yerlwrin örtülmwsi demwkdir. Kiflilwrdw: göbwklw diz aras›ndak› yer (diz qapa¤› daxil.) Qad›nlarda: üz, wl vw ayaqlardan baflqa bwdwnin hwr yeri örtül-mwlidir. 4- ‹stiqbali qiblw: namaz› qiblwyw twrwf q›lmaqd›r. Qiblw Mwkkw flwhwrindw, yer üzündw Allaha ibadwt mwqswdiylw tikilwn ilk bina olan Kw’bwdir. Kw’bw Hwzrwti ‹brahim vw hwzrwti ‹smay›l twrwfindwn tikilmifldir. 23

5- Vaxt: namazlar› vaxt›nda q›lmaqd›r. Vaxt› çatmadan q›l›nan namaz do¤ru deyildir. 6- Niyywt: hans› namaz›n q›l›nd›¤›n› bilmwk vw ürwyindw yada salmaqd›r. Niyywtin dillw deyilmwsi sünnwtdir. NAMAZIN RÜKÜNLWR‹: 1- ‹ftitah twkbiri: namaza bafllayarkwn twkbir almaq demwkdir. 2- Q›yam: namaza ayaqda durmaq demwkdir. 3- Qirawt: namaz zaman› ayaqda ikwn bir az Quran oxumaqd›r. 4- Rüku: namazda wllwr diz qapaqlar›na çatacaq qwdwr wyilmwk-dir. 5- Sücud: rükudan sonra ayaqlar, dizlwr vw wllwrlw birlikdw al›n› yerw qoymaqd›r. 6- Kadei axirw: namaz›n sonunda “Wttwhiyyatü” oxuyacaq qwdwr oturmaq demwkdir. WZAN Allahu wkbwr - Allahu wkbwr Allahu wkbwr - Allahu wkbwr Wflhwdü wnla ilahw illwllah Wflhwdü wnla ilahw illwllah Wflhwdü wnnw Muhammeden Rwsulüllah Wflhwdü wnnw Muhammeden Rwsulüllah Hayye ale’s-salah, Hayye ale’s-salah Hayye ale’l-felah, Hayye ale’l-felah Wssalatü Hayrun minennevm * Wssalatü Hayrun minennevm Allahu wkbwr - Allahu wkbwr La ilahw illwllah. * Bu bölüm diñe yertir namaz›ñ azan›nda okalyar.

24

‹KAMWT Allahu wkbwr - Allahu wkbwr Allahu wkbwr - Allahu wkbwr Wflhwdü wnla ilahw illwllah Wflhwdü wnla ilahw illwllah Wflhwdü wnnw Muhammeden Rwsulüllah Wflhwdü wnnw Muhammeden Rwsulüllah Hayye ale’s-salah, Hayye ale’s-salah Hayye ale’l-felah, Hayye ale’l-felah Kad kamwti’s-salah Kad kamwti’s-salah Allahu wkbwr - Allahu wkbwr La ilahw illwllah. NAMAZI POZAN fiEYLWR 1- Namazda dan›flmaq. 2- Bir fley yemwk vw ya içmwk. 3- Özü eflidwcwyi qwdwr gülmwk (yan›ndak›lar›n eflidwcwyi qwdwr gülwrsw, dwstwmaz da pozulur). 4- Birinw salam vermwk vw ya verilwn salam› almaq. 5- Sinwsini qiblwdwn baflqa twrwfw çevirmwk. 6- Dünyaya aid bir fleydwn vw ya bir a¤r›dan ötrü a¤lamaq, “ah” demwk (Allah qorxusundan a¤lamaq dwstwmaz› pozmaz). 7- Öskürwyi yox ikwn, öskürmwyw çal›flmaq (özündwn as›l› olmayaraq normal gwlwn öskürwk namaz› pozmaz). 8- Namazda bir ifl görmwk vw ifl görmwyw can atmaq. 9- Bir fleyw üfürmwk. 10- Quran› mw’nas› pozulacaq flwkildw oxumaq. 11- Aywyi mushaf› üzündwn oxumaq. 25

12- Namazda dwstwmaz› pozulmaq. 13- Twywmmüm edwnin namazda suyu görmwsi, mwsh müddwtinin namazda bitmwsi. 14- Sabah namaz›n› q›larkwn günwflin do¤mas›. 15- Qad›nlarla kiflilwrin arada bir pwrdw olmadan, yan-yana bir s›rada birlikdw namaz q›lmas›. 16- Namazda örtülmwsi laz›m olan yerlwrin aç›lmas› vw bu aç›lman›n bir rükün edwcwk qwdwr davam etmwsi. Namaz›n mwkruhlar› (Namazda yerinw yetirilmwywn ifllwr) 1- Namazda bwdwn vw ya paltar› ilw oynamaq, barmaq flaqq›ldatmaq, barmaqlar› bir-birinw keçirmwk, wllwri yan›na qoymaq. 2- Wsnwmwk, gwrnwflmwk. 3- Gözlwri yummaq, sa¤a, sola vw yuxar› baxmaq (Baxarkwn sinw qiblwdwn baflqa bir twrwfw çevrilirsw, namaz pozulur). 4- Qollar› ç›rmalanm›fl olaraq namaza durmaq (Qad›nlar qollar›n› ç›rmalam›fl olaraq namaza durarsa, namaz pozulur). 5- Üzrsüz olaraq namazda bardafl qurmaq, çömbwlmwk, dizlwrini bükwrwk oturmaq. 6- ‹nsan üzünw vw korun-korun yanan oda-oca¤a qarfl› namaz q›lmaq (flam vw lampaya qarfl› mwkruh olmaz). 7- Üzündwki twr vw tozlar› silmwk, qafl›nmaq, swcdw yerindwki dafllar› düzwltmwk (bunlar bir rahats›zl›q üzündwn edilwrsw, mwkruh say›lmaz). 8- Rükuda vw ya swcdwdw twsbehlwri twrk etmwk, yaxud üç dwfwdwn az oxumaq. 9- Namaz q›lan›n qarfl›s›nda, üstündw, sa¤ vw sol twrwfindw canl› bir flwklin olmas› vw ya flwkli olan bir fleyin üzwrinw swcdw etmwk (Mwnzwrw vw a¤ac kimi cans›z flwkillwrin bir zwrwri yoxdur). 10- Namazda bir fleyw söykwnmwk. 11- Swcdwdw yaln›z aln›n› yerw qoyub, burnunu qoymamaq. 12- Swcdwdw wllwrini dizlwrindwn wvvwl yerw qoymaq, swcdwdwn qal26

xarkwn dizlwrini wllwrindwn wvvwl qald›rmaq (xwstwlik üzündwn belw edilwrsw, mwkruh say›lmaz). 13- Yol üzwrindw, zibil vw çirkab olan yerlwrdw, mwzar üstündw, zibilliyw yax›n olan yerdw, sahibinin izni olmadan baflqas›n›n yerinw namaz q›lmaq. 14- ‹kinci rük’wtdw, birinci rük’wtdw oxunan surw vw ya aywdwn daha uzun surw vw ya ayw oxumaq. 15- Wzbwrdwn bildiyi baflqa surw varsa, iki rük’wtda da eyni surwni oxumaq. 16- ‹kinci rük’wtdw, birinci rük’wtdw oxudu¤u surw vw ya aywdwn wvvwlki surw vw ya aywni oxumaq. Zamm› surw oxunanda, bafldan sona (yuxar›dan afla¤›ya) do¤ru gedilir. Mwswlwn: Birinci rük’wtdw Fatihwdwn sonra “Wlwmtwrw”, ikinci rük’wtdw “Li ilafi” oxunursa bu do¤rudur. Wgwr birinci rük’wtdw “Li ilafi”, ikinci rük’wtdw “Wlwmtwrw” oxunursa belw bir twrsinw oxunufl mwkruhdur. 17- Birinci rük’wtdw bir sürwni oxuyub, ikinci rük’wtdw bir surw buraxaraq, o biri surwni oxumaq. Belw ki, birinci rük’wtdw “Wlwmtwrw”ni oxuyaraq, ikinci rük’wtdw “Li ilafi” ni oxumaq yerinw, “Wrwwytwllwzi” ni oxumaq mwkruhdur. Ancaq iki vw ya daha çox surw burax›larsa, o zaman mwkruh olmaz. 18- Namaz q›larkwn pencwk vw paltosunu geyinmwdwn çiyninw atmaq. 19- Mwsciddw qabaq s›rada bofl yer varkwn, arxada namaza durmaq.

27

BEfi VAXT NAMAZIN QILINMASI Namaz›n tam vw dini hökmlwrw uy¤un bir namaz ola bilmwsi üçün fwrzlwri, vaciblwri vw sünnwtlwri yerli-yerindw yerinw yetirmwk, namaz› pozan vw namazda mwkruh olan fleylwrw qarfl› diqqwtli olmaq laz›md›r. SWHWR NAMAZI Swhwr namaz›; 2-si sünnwt, 2-si dw fwrz olaraq 4 rük'wtdir. Wvvwlcw sünnwti, sonra fwrzi q›l›n›r.

28

SWHWR NAMAZININ SÜNNWT‹N‹N QILINMASI Birinci rük'wt: 1) Ayaqlar›n aras› 4 barmaq aç›ql›qda vw barmaq uclar› qiblwyw twrwf dayan›l›r (fiwkil: 1-2). 2) "Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu günkü swhwr namaz›n›n sünnwtini q›lma¤a" deyw niyywt edilir.

fiwkil: 1

fiwkil: 2

3) "Allahu Wkbwr"deywrwk iftitah twkbiri al›n›r (fiwkil: 3-4).

fiwkil: 3

fiwkil: 4 29

fiwkil: 5 Kiflilwr twkbir alarkwn, wllwrin içi qiblwyw twrwf vw barmaqlar normal aç›ql›qda olur. Bafl barmaqlar qulaq dibinw gwlwcwk flwkildw wllwr yuxar› qald›r›l›r (fiwkil: 5).

fiwkil: 6 Qad›nlar Twkbir alarkwn, wllwrin içi qiblwyw qarfl›, barmaqlar normal aç›ql›qda vw barmaq uclar› çiyin hisswsinw gwlwcwk flwkildw wllwrini yuxar› qald›r›rlar (fiwkil: 6).

Q›yam: 4) Twkbirdwn sonra wllwr ba¤lan›r. Ayaq üstw swcdw olunan yerw bax›l›r. 5) Ayaq üstw s›rayla bir-bir: a) Sübhanwkw v) Fatihw surwsi b) Wuzü - bwsmwlw d) Qurandan bir surw daha oxunur.

fiwkil: 7 Kiflilwr sa¤ wlin ovucu sol wlin üstündw vw sa¤ wlin bafl vw balaca barmaqlar› sol wlin bilwyini örtmüfl olaraq wllwrini göbwk alt›nda ba¤lay›rlar (fiwkil: 7). 30

fiwkil: 8 Qad›nlar sa¤ wl sol wlin üstündw olacaq flwkildw wllwrini sinw üstünw qoyurlar. Kiflilwrdw oldu¤u kimi sa¤ wlin barmaqlar› ilw sol wlin bilwyini örtmwzlwr (fiwkil: 8).

Rüku: 6) "Allahu Wkbwr" deywrwk üç dwfw "Sübhanw rwbbiyw'l-azim" deyilir. Rükuda ikwn ayaqlar üzwrinw bax›l›r.

fiwkil : 9 fiwkil: 10 Kiflilwr rükuda barmaqlar› aç›q olaraq wllwri ilw dizlwrini tutub, belini dümdüz tuturlar. Dizlwrini vw dirswklwrini dik tuturlar (fiwkil: 9 - 10).

fiwkil : 11 fiwkil: 12 Qad›nlar rükuda belini bir az maili tutaraq kiflilwrdwn daha az wyilirlwr, wllwrini (barmaqlar›n› açmayaraq) dizlwri üzwrinw qoyurlar vw dizlwrini bir az bükük tuturlar (fiwkil: 11 - 12). 31

Rükudan qalkma: 7) "Semiallahülimen hamideh" deywrwk rükudan qalx›rlar vw ayaqda "Rwbbwna leke'l-hwmd" deyilir.

fiwkil: 13 fiwkil: 14 Kiflilwrin rükudan qalx›b dayanma- Qad›nlar›n rükudan qalx›b dayans› (fiwkil: 13). mas› (fiwkil: 14). Sücud: 8) "Allahu Wkbwr" deywrwk swcdwyw gwlinir. Swcdw edwrkwn wvvwlcw dizlwr, sonra wllwr, daha sonra al›n vw burun yerw qoyulur. Swcdwdw bafl iki wlin aras›nda vw bir istiqamwtdw olur. Swcdwdw olarkwn ayaqlar qald›r›lmaz. Swcdwdw burunun kwnarlar›na bax›l›r. Burada 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'lala" deyilir.

fiwkil: 15 Kiflilwr swcdwdw dirswklwri yanlar›ndan uzaq, qollar›n› yerdwn yuxar›da tuturlar. Ayaqlar barmaqlar üzwrindw dik tutulur vw barmaq uclar› qiblwyw twrwf yerw qoyulur (fiwkil: 15). 32

fiwkil: 16 Qad›nlar swcdwdw qollar›n› yanlar›na bitiflik flwkildw tuturlar. Ayaqlar barmaqlar üzwrindw dik tutulur vw barmaq uclar› qiblwyw twrwf yerw qoyulur (fiwkil: 16).

‹ki swcdw aras› oturufl: 9) "Allahu Wkbwr" deywrwk bafl›n› swcdwdwn qald›r›b dizi üstw oturulur. Oturarkwn barmaqlar diz hisswsinw çatacaq flwkildw wllwr budlar›n üstünw qoyulur vw quca¤a bax›l›r. Burada "Sübhwnallah" deywcwk qwdwr q›sa bir an oturulur (fiwkil: 17– 18).

fiwkil: 17

fiwkil: 18

fiwkil: 19 Kiflilwr sol aya¤›n› yerw yayaraq onun üzwrindw oturur, sa¤ ayaq barmaqlar› qiblwyw twrwf yönwlmifl vwziyywtdw dik tutulur (fiwkil: 19).

fiwkil: 20 Qad›nlar ayaqlar›n› yerw yayaraq sa¤ twrwfdwn kwnara ç›xard›rlar vw elwcw dw oturur (fiwkil: 20).

33

10) "Allahu Wkbwr" deywrwk ikinci dwfw swcdw wdilir vw üç dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala" deyilir (fiwkil: 21– 22).

fiwkil: 21 ‹kinci swcdwnin yerinw yetirilmwsi (Kiflilwr)

fiwkil: 22 ‹kinci swcdwnin yerinw yetirilmwsi (Qad›nlar)

11) "Allahu Wkber" deywrwk swcdwdwn aya¤a (ikinci rük'wtdw) qalx›l›r vw wllwr ba¤lan›r. Swcdwdwn qalxarkwn: wvvwlcw bafl, sonra wllwr, daha sonra wllwr dizlwr üzwrinw qoyularaq dizlwr yerdwn qald›r›l›r. ‹ftitah twkbirindwn e'tibarwn bura qwdwr yerinw yetirilwnlwrw "Bir rük'wt" deyilir. ‹kinci Rük'wt:

fiwkil: 23 1) Ayaq üstw s›rayla: a) Bwsmwlw, b) Fatihw surwsi, 34

fiwkil: 24 v) Qurandan bir surw daha oxunur.

fiwkil: 25

fiwkil: 26

2) Birinci rük'wtdw oldu¤u kimi "Allahu Wkbwr" deywrwk rükuya gedilir vw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim" deyilir (fiwkil: 25–26).

fiwkil: 27

fiwkil: 28

3) "Semiallahu limen hamideh" deywrwk aya¤a qalx›l›r vw ayaq üstw "Rwbbwna lwkw'l-hwmd" deyilir (fiwkil: 27– 28). 35

fiwkil: 29

fiwkil: 30

4) "Allahu Wkber" deywrwk swcdw edilir. Burada 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala" deyilir (fiwkil: 29-30).

fiwkil: 31

fiwkil: 32

5) "Allahu Wkber" deywrwk swcdwdwn qalx›l›r, dizlwr üzwrindw oturulur. Burada "Sübhanallah" deywcwk qwdwr q›sa bir zaman oturulur (fiwkil: 3132). 36

6) Sonra "Allahu Wkbwr" deywrwk ikinci dwfw swcdw edilir vw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala" deyilir (fiwkil: 33–34).

fiwkil: 33

fiwkil: 34

Oturufl: 7) "Allahu Wkber" deywrwk swcdwdwn qalx›b oturulur. Oturarkwn wl barmaqlar› dizlwrin üzwrinw çatacaq flwkildw ayaqlar›n üstünw qoyulur vw quca¤a bax›l›r. 8) Oturuflda s›ras›yla: a) Wttwhiyyatü, v) Allahümme barik, b) Allahümme salli, g) Rwbbwna atina.. dualar› oxunur.

fiwkil: 35 fiwkil: 36 Oturarkwn wl barmaqlar› dizlwrin üzwrinw çatacaq flwkildw budlar›n üstünw qoyulur vw quca¤a bax›l›r (fiwkil: 35-36). 37

fiwkil: 37

fiwkil: 38

Kiflilwr sol aya¤›n› yerw yayaraq onun üzwrindw oturur, sa¤ ayaq barmaqlar› qiblwyw yönwlmifl vwziyywtdw dik tutulur (fiwkil: 37).

Qad›nlar ayaqlar›n› yayaraq sol twrwfw ç›xard›r vw elwcw otururlar (fiwkil: 38).

Sa¤ twrwfw salam verilmwsi: 9) Wvvwlcw bafl›n› sa¤a çevirwrwk "Wsswlamü aleyküm vw rwhmwtullah" deyilir. Salam vwrwrkwn çiyinlwrw bax›l›r.

fiwkil: 40

fiwkil: 39 Kiflilwrin sa¤ twrwfw salam vermwsi.

38

Qad›nlar›n vermwsi.

sa¤

twrwfw

salam

Sol twrwfw salam verilmwsi: 10) Sonra bafl›n› sola çevirwrwk "Wsswlamü aleyküm vw rwhmwtullah" deyilir.

fiwkil: 41

fiwkil: 42

Kiflilwrin sol twrwfw salam vermwsi (fiwkil: 41).

Qad›nlar›n sol twrwfw salam vermwsi (fiwkil: 42).

Swhwr namaz›n›n fwrzinin q›l›nmas›: Swhwr namaz›n›n fwrzi dw sünnwt kimi q›l›n›r. Sünnwtdwn fwrqi niyywtdwki dwyifliklik vw kiflilwrin ikamwt gwtirmwsidir. Birinci rük'wt: ‹kamwt (kiflilwr üçün) Allahu wkbwr - Allahu wkbwr Allahu wkbwr - Allahu wkbwr Wflhwdü wnla ilahw illwllah Wflhwdü wnla ilahw illwllah Wflhwdü wnnw Muhammeden Rwsulüllah Wflhwdü wnnw Muhammeden Rwsulüllah Hayye ale's-salah, Hayye ale's-salah Hayye ale'l-felah, Hayye ale'l-felah

Niyywt:

Kad kameti's-salah, Kad kameti's-salah "Niyywt etdim, Allah rizas› üçün bu günkü swhwr namaz›n›n fwrziAllahu wkbwr, Allahu wkbwr ni q›lma¤a". La ilahw illwllah 39

→

Sübhanwkw, Wuzü-Bwsmwlw Fatihw, bir surw

"‹ftitah twkbiri" (Allahu Wkbwr)

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd" 40

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

Twkbir → ‹si swcdw aras› oturufl ‹kinci rük'wt

Twkbir → ikinci rük'wt 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

Twkbir → Aya¤a (‹kinci rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim" 41

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Twkbir → 2 swcdw aras› oturufl

→

Sa¤a salam Twkbir → Kadei-Axirw = son oturufl (Wsswlamü aleyküm vw rwhmwtullah) Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik, Rwbbwna atina. 42

Sola salam (Wsswlamü Aleyküm vw rahmwtullah) GÜNORTA NAMAZI Günorta namaz›, dördü ilk sünnwt, dördü fwrz vw ikisi dw son sünnwt olmaq üzwrw on rük'wtd›r. Wvvwlcw dörd rük'wt sünnwt q›l›n›r. Günorta namaz›n›n ilk sünnwtinin q›l›nmas› Birinci rük'wt:

→

Niyywt: "Niyywt etdim, Allah rizas› üçün bu günkü günorta namaz›n›n ilk sünnwtini q›lma¤a."

"‹ftitah Twkbiri" (Allahu Wkbwr)

43

→

Sübhanwkw, Wuzü-Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd" 44

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl ‹kinci rük'wt:

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

Twkbir → Aaya¤a (‹kinci rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir Æ Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim" 45

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Twkbir → ‹lk oturufl Wttwhiyyatü 46

Üçüncü Rük'wt:

→

Twkbir → Aya¤a (Üçüncü rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala" 47

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl Dördüncü rük'wt:

Twkbir Æ ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

Twkbir → Aya¤a (Dördüncü rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim" 48

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

→

→ →

Twkbir → Kadei–Axirw=Son oturufl Sa¤a vw sola salam Wttwhiyyatü, Allahümme salli, (Wsswlamü aleyküm ve rwhmwtullah) Allahümme barik, Rwbbwna Atina 49

Günorta namaz›n›n fwrzinin q›l›nmas› Birinci rük'wt:

→

‹kamwt (Kiflilwr üçün)

‹ftitah Twkbiri "Allahu Wkbwr"

Niyywt: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu günkü günorta namaz›n›n fwrzini q›lma¤a".

→

Sübhanwkw, Wuzü-Bwsmwlw, Fatihw, Bir surw 50

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala" 51

‹kinci rük'wt:

→

Twkbir → Aya¤a (‹kinci rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd" 52

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Twkbir → ‹lk oturufl Wttwhiyyatü Üçüncü rük'wt:

Twkbir → Aya¤a (Üçüncü rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw 53

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl 54

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Dördüncü rük'wt:

→

Twkbir → Aya¤a (Dördüncü rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

Twkbir → swcdw 3 dwfw “Sübhanw Rwbbiyw'l-ala” 55

→

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

Twkbir → Kadei– Axirw = Son oturufl Wttwhiyyatü, Allahümme salli Allahümme barik, Rwbbwna atina

→

Sa¤a salam Sola salam "Wsswlamü aleyküm vw rwhmwtullah" "Wsswlamü aleyküm vw rwhmwtullah" 56

Günorta namaz›n›n son sünnwtinin q›l›nmas›: Wvvwlcw niyywt olunur: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu günkü günorta namaz›n›n son sünnwtini q›lma¤a". Sonra swhwr namaz›n›n sünnwti kimi iki rük'wt q›l›n›r. Belwcw günorta namaz› tamamlanm›fl olur (Bax: Swhwr namaz›n›n sünnwtinin q›l›nmas›). ‹LK‹ND‹ NAMAZI ‹lkindi namaz› dördü sünnwt, dördü fwrz olaraq swkkiz rük'wtd›r. Wvvwlcw sünnwti q›l›n›r. ‹lkindi namaz›n›n sünnwtinin q›l›nmas› Birinci rük'wt:

→

Niyywt: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu günkü ilkindi namaz›n›n sünnwtini q›lma¤a".

"‹ftitah twkbiri" (Allahu Wkbwr)

Sübhanwkw, Wuzü-Bwsmwlw, Fatihw, bir surw 57

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl 58

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

‹kinci rük'wt:

Twkbir → Aya¤a (‹kinci rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

Twkbir Æ swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala" 59

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Twkbir → ‹lk oturufl Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik Üçüncü rük'wt:

Twkbir → Aya¤a (Üçüncü rük'wtw qalxma) Sübhanwkw, Wuzü-Bwsmwlw, Fatihw, bir surw 60

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala" 61

Dördüncü rük'wt:

Twkbir → Aya¤a (Dördüncü rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd" 62

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

→ →

Twkbir → Kadei-Axirw= Son oturufl. Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik, Rwbbwna atina

Sa¤a vw sola salam "Wsswlamü aleyküm vw rwhmwtullah"

‹lkindi namaz›n›n fwrzinin q›l›nmas› Wvvwlcw ikamwt gwtirilir (kiflilwr üçün) sonra niyywt edilir: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu günkü ilkindi namaz›n›n fwrzini q›lma¤a". Daha sonra günorta namaz›n›n dörd rük'wt fwrzi kimi q›l›n›r vw belwcw ilkindi namaz› bitmifl olur (Bax: günorta namaz›n›n fwrzinin q›l›nmas›…).

63

AXfiAM NAMAZI Axflam namaz› üçü fwrz, ikisi sünnwt olmaqla befl rük'wtdwn ibarwt-dir. Wvvwlcw fwrz q›l›n›r. Axflam namaz›n›n fwrzinin q›l›nmas› Birinci rük'wt:

Niyywt: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu günkü axflam namaz›n›n fwrzini q›lma¤a". ‹kamwt (kiflilwr üçün)

"‹ftitah twkbiri" "Allahu Wkbwr" 64

→

Sübhanwkw, Wuzü-Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala" 65

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl ‹kinci rük'wt:

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

Twkbir → Aya¤a (‹kinci rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim" 66

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Twkbir → ‹lk oturufl Wttwhiyyatü 67

Üçüncü rük'wt:

→

Twkbir → Aya¤a (Üçüncü rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl 68

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw “Sübhanw Rwbbiyw'l-ala”

→

→ →

Twkbir → Kadei-Axirw = Son oturufl Sa¤a vw sola salam Wttwhiyyatü, Allahümme salli, "Wsswlamü aleyküm vw rwhmwtullah" Allahümme barik, Rwbbwna Atina. Axflam namaz›n›n sünnwtinin q›l›nmas›: Wvvwlcw niyywt olunur: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu günkü axflam namaz›n›n sünnwtini q›lma¤a". Sonra swhwr namaz›n›n sünnwti kimi iki rük'wt q›l›n›r. Belwcw axflam namaz› tamamlanm›fl olur (Bax: Swhwr namaz›n›n sünnwtinin q›l›nmas›). YATSI (GECE) NAMAZI Yats› namaz›n›n dördü sünnwt, dördü fwrz vw ikisi dw son sünnwt olmaq üzrw on rük'wtd›r. Yats› namaz›n›n ilk sünnwtinin q›l›nmas› Wvvwlcw niyywt olunur: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu gecwnin yats› namaz›n›n sünnwtini q›lma¤a". Sonra ilkindi namaz›n›n sünnwti kimi 4 rük'wt q›l›n›r. Yats› namaz›n›n fwrzinin q›l›nmas› Wvvwlcw ikamwt gwtirilir (kiflilwr üçün). Sonra niyywt edilir: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu gecwnin yats› namaz›n›n fwrzini q›lma¤a". Daha sonra, günorta namaz›n›n fwrzi kimi 4 rük'wt q›l›n›r (Bax: günorta namaz›n›n fwrzinin q›l›nmas›). Yats› namaz›n›n son sünnwtinin q›l›nmas› Wvvwlcw niyywt olunur: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu gecwnin yats› namaz›n›n son sünnwtini q›lma¤a". Sonra swhwr namaz›n›n sünnwti kimi 2 rük'wt q›l›n›r. Belwcw yats› namaz› tamamlanm›fl olur. 69

V‹T‹R NAMAZI Yats› namaz›ndan sonra q›l›n›r. Üç rük'wtd›r. Üçüncü rük'wtin q›l›nmas› digwr namazalardan fwrqlidir. Bu rük'wtdw fatihw vw surw oxunduqdan sonra rükuya gedilmwz. "Allahu Wkbwr" deyilwrwk wllwr yuxar› qald›r›l›b twkrar ba¤lan›r vw kunut dualar› oxunur. Sonra rükuya gedilir. ‹ndi flwkillwrdwn izlwywk: Birinci rük'wt:

→

Niyywt:

"‹ftitah twkbiri"

"Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu gecwnin vitir namaz›n› q›lma¤a".

"Allahu Wkbwr"

Sübhanwkw, Wuzü-Bwsmwlw, Fatihw, bir surw 70

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala" 71

‹kinci rük'wt:

Twkbir → Aya¤a (‹kinci rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

→

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd" 72

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Twkbir → ‹lk oturufl Wttwhiyyatü Üçünü rük'wt:

→

Twkbir → Aya¤a (Üçüncü rük'wtw qalxma) Bwsmwlw, Fatihw, bir surw

Twkbir (Allahu Wkbwr)

73

→

Kunut dualar›

Twkbir → Rüku 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-azim"

→

Twkbir → swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

Semiallahu limen hamideh → Rükudan qalxma "Rwbbwna leke'l-hwmd"

→

Twkbir → ‹ki swcdw aras› oturufl 74

Twkbir → ikinci swcdw 3 dwfw "Sübhanw Rwbbiyw'l-ala"

→

→ →

Twkbir → Kadei-Axirw = Son oturufl Sa¤a vw sola salam Wttwhiyyatü, Allahümme salli, "Wsswlamü aleyküm vw rwhmwtullah" Allahümme barik, Rwbbwna Atina. TWRAV‹H NAMAZI Twravih namaz› iyirmi rük'wtd›r. Kiflilwr vw qad›nlar üçün sünnwti müwkkwdwdir. Ramazan ay›nda q›l›n›r. Xwstwlik vw ya yolçuluq swbwbiylw oruc tutmayanlar›n twravih namaz›n› q›lmalar› sünnwtdir. Twravih namaz›n›n mwsciddw camaatla q›l›nmas› sünnwttir vw savab› çoxtur. Evdw dw twk bafl›na vw ya camaatla q›l›na bilir. Ancaq mwsciddw q›lmaq daha yaxfl›d›r. Pey¤wmbwr Wfwndimiz belw deyir: "Swvab›na inanaraq vw mükafat›n› umaraq Allah rizas› üçün Ramazan gecwlwrini ibadwtlw keçirwnin (twravih namaz›n› q›lan) keçmifl günahlar› ba¤›fllan›r." (1) Twravih namaz›n›n q›l›nmas›: Twravih namaz› yats› namaz›ndan sonra q›l›n›r. Yats›dan wvvwl q›l›nmas› do¤ru deyildir. Vitir namaz› ramazan ay›nda twravihtwn sonra q›l›n›r. Twravihdwn wvvwl dw q›l›na bilir. ‹yirmi rük'wt olan twravih namaz› hwr iki rük'wtin sonunda salam verilwrwk q›l›nd›¤› kimi, dörd rük'wtdw bir salam verilwrwk dw q›l›n›r. Hwr iki vwziyywtdw dw namaza davam edilir vw iyirmi rük'wt tamamlan›r. ‹ki rük'wtdw bir salam verilwrwk twravihin camaatla q›l›nmas›: Yats› namaz›n›n fwrz vw son sünnwti q›l›nd›qdan sonra twravih namaz›na bafllan›r. (1) Riyazu’s-Salihin, c. 2, s. 467.

75

Namaz› q›ld›racaq molla: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün twravih namaz›n› q›lma¤a. Buna wmwl edwnlwrw molla oldum" deyw niyywt edwrwk iftitah twkbirini al›b wllwrini ba¤lay›r. Mollan›n arxas›nda namaz q›lan camaat da "Niyywt etdim Allah rizas› üçün twravih namaz›n› q›lma¤a, uydum mollaya"deywrwk niyywt edir vw mollan›n twkbirindwn sonra "Allahu Wkbwr" deywrwk twkbir al›r vw wllwrini ba¤lay›rlar. Bundan sonra molla vw adamlar ürwyindw "Sübhanwkw" oxuyur. Sübhanwkwnin oxunmas› bitwn kimi (camaat ayaq üstw baflqa bir fley oxumaz) molla ürwyindw Wuzü-bwsmwlw, aç›qdan fatihw vw bir surw oxuyur. Camaatla birlikdw rüku vw swcdwlwri etdikdwn sonra 2-ci rük'wtw qalx›rlar. Burada molla ürwyindw bwsmwlw, yükswkdwn dw fatihw vw bir surw oxuyub camaatla birlikdw rüku vw swcdwlwr edilwrwk oturulur. Bu oturuflda molla vw camaat Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik ilw Rwbbwna atina duas›n› oxuyur vw salam verir. Belwcw 2 rük'wt q›l›nm›fl olur. Aya¤a qalxaraq tw'rif etdiyimiz flwkildw iki-iki rük'wt q›l›nma¤a davam edilir. On dwfw 2 rük'wt q›l›n›nca iyirmi rük'wt twravih namaz› tamamlanm›fl olur. Bundan sonra üç rük'wtli vitir namaz› da camaatla q›l›n›r. ‹ki rük'wtdw bir salam verilwrwk twravihin twk bafl›na q›l›nmas›: "Niyywt etdim Allah rizas› üçün twravih namaz›n› q›lma¤a" deywrwk niyywt edilir vw eyni swhwr namaz›n›n 2 rük'wt sünnwti kimi q›l›n›r. ‹yirmi rük'wt tamamlan›ncaya qwdwr iki-iki rük'wt q›l›nma¤a davam edir, twravih bitwn kimi vitir namaz› q›l›n›r. Dört rük'wtdw bir salam verilwrwk twravihin camaatla q›l›nmas›: Namaz› q›ld›ran molla vw camaat yuxar›da tw'rif etdiyimiz kimi niyywt edwrwk iftitah twkbirini al›r vw wllwrini ba¤lay›r (Molla vw camaat ürwyindw Sübhanwkwni oxuduqdan sonra camaat baflqa bir fley oxumaz). Molla gizlicw Wuzü-Bwsmwlw, yükswkdwn fatihw vw bir surw oxuyub rüku vw swcdwlwri edwrwk ikinci rük'wtw qalx›rlar. Burada molla ürwyindw bwsmwlwni, ucadan da fatihw vw bir surw oxuyub, rüku vw swcdwlwri yerinw yetirir vw oturur. ‹kinci rük'wt›n sonundak› bu ilk oturuflda molla vw camaat Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme bariki oxuyur vw üçüncü rük'wtw bafllan›l›r.

76

Üçüncü rük’wtin wvvwlindw hwm molla, hwm dw camaat ürwyindw sübhanwkwni oxuyur. Bundan sonra molla ürwyindw Wuzü-bwsmwlw, ucadan fatihw vw bir surw oxuyur. Sonra rüku vw swcdwlwr yerinw yetirilwrwk dördüncü rük’wtw bafllan›l›r. Molla ürwyindw Bwsmwlwni, ucadan da fatihw vw bir surw oxuduqdan sonra yenw rüku vw swcdwlwr edib oturur. Bu oturuflda da molla vw camaat Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik oxuduqdan sonra salam verilir. Belwcw twravih namaz›n›n ilk 4 rük’wti q›l›nm›fl olur. Bundan sonra aya¤a qalxaraq, tw’rif etdiyimiz kimi dörd-dörd rük’wt q›lma¤a davam edilir. Befl dwfw dörd rük’wt q›l›nan kimi iyirmi rük’wt twravih namaz› bitir. Sonra da yenw camaatla vitir namaz› q›l›n›r. Dörd rük’wtdw bir salam verilwrwk twravihin twk bafl›na q›l›nmas›: “Niyywt etdim Allah rizas› üçün twravih namaz›n› q›lma¤a” deyw niyywt edilir vw eyni ilkindi namaz›n›n sünnwti kimi q›l›n›r. Aradak› fwrq yaln›z niyywtin dwyiflik olmas›d›r. Belwcw dörd-dörd rük’wt q›l›naraq iyirmi rük’wt tamamlan›r. Bunun ard›ndan da vitir namaz› q›l›n›r. NAMAZ QILDIQDAN SONRA NWLWR OXUNUR Fwrz namazlar› q›l›nd›qdan sonra:

“Allahümme entesselamü vw minkesselam, tebarekte yazwlcwlali vel’ikram” deyilir.

“Allahümme salli ala seyyidina Muhammedin vw ala ali seyyidina Muhammed” deywrwk pey¤wmbwrimizw salat vw salam gwtirilir. Fwrzdwn sonra sünnwt namaz› varsa (günorta, axflam vw yats› namazlar› kimi), salat vw salam sünnwt q›l›nd›qdan sonra gwtirilir.

77

Salat vw salamdan sonra:

“Sübhanallahi vel’hamdülillahi vw la ilahw illwllahü vellahü wkbwr vw la havlw vw la kuvvwtw illa billahil’aliyyil azim” deyilir. Bundan sonra: Wuzü-Bwsmwlw ilw Ayetü’l-kürsi” oxunur. AYETÜ’L-KÜRS‹:

Oxunuflu: “Allahü la ilahw illa huve’l-hayyül’l-kayyuum. La te’huzühü sinetün vw la nevm. Lehu ma fi’s-semavati vw ma fi’l-ard. Men zellezi yeflfeu indehu illa biiznih. Ya’lemu ma beyne eydihim vw ma halfehüm. Vw la yuhitune bifleyin min ilmihi illa bimâ flâe. Vesia kürsiyyuhü’ssemavati ve’l-ard. Vw la yeudühu hifzuhuma. Vw hüve’l-aliyyü’lazim.” Mw’nas›: Allah: Ondan baflqa Allah yoxdur; diridir; öz zat›yla wbwdidir. O nw mürgülwyir nw dw yat›r. Göylwrdw vw yerlwrdw nw varsa, ham›s› onundur. Onun izni olmadan onun yan›nda kim himayw görw bilwr. Onun elmindwn özünün istwyi olmadan heç bir fleyi qavramaq olmaz. Onun kürsüsü göylwri vw yeri tutmufldur; onlara baxmaq, ona wsla a¤›r gwlmwz. O, çox böyükdür. 78

Sonra s›rayla: 33 dwfw

“Sübhwnallah”

33 dwfw

“Wlhwmdülillah”

33 dwfw

“Allahu Wkbwr”

deyilir. Bunlar›n ard›ndan:

“La ilahw illwllahü vahdehu la flwrike leh, lehülmülkü vw lehülhamdü vw huve ala külli fley’in kadir” Deyilir vw wllwr sinw hisswsinw qald›r›laraq dua edilir. DUA Pey¤wmbwrimizin tövsiyw etdiyi vw mw’nas›n› buraya ald›¤›m›z afla¤›dak› dualar oxuna bilir. “Alwmlwrin Rwbbi Allaha hwmd olsun. Hwz. Mwhwmmwd Wleyhüs-swlama, ona inananlara vw onun wshab›na salat vw salam olsun.

79

Allah›m! Twhwmmül edw bilmwywcwyimiz çwtinliklwrdwn, dünya vw axirwt ifllwrimizdw darl›qdan, üzüntü verwcwk müqwddwratdan, düflmwnlwri sevindirwcwk kwdwrdwn swnw s›¤›n›r›q. Allah›m! Günahlar›m›z› ba¤›flla vw bizi qoru, bizdwn raz› ol, ibadwtlwrimizi qwbul et, bizi cwnnwtw göndwr, cwhwnnwm atwflindwn qurtar, dünya vw axirwtw aid bütün ifllwrimizi düzwlt. Swni anmaq, swnw flükür etmwk vw yaxfl› ibadwt etmwk üçün bizw kömwk et, Allah›m!.. Allah›m! Bütün ifllwrdw sonumuzu gözwl eylw vw bizi dünyan›n üzüntülwrindwn, axirwtin wzab›ndan qoru. Allah›m! Mwrhwmwtinw, ba¤›fllamana swbwb olacaq fleylwri vw bütün günahlardan uzaq qalma¤›, yaxfl›l›qlar›n ham›s›n› wldw etmwyi vw nwhaywt cwnnwtw getmwyi vw cwhwnnwmdwn qurtulma¤› swndwn is-twyirik. Allah›m! Heç bir günah›m›z› buraxma, ham›s›n› ba¤›flla, heç bir üzüntümüzü buraxma, bizi sevindir, bizw bütün borclar›m›z› ödwywcwk güc vw qüvvwt ver, dünya vw axirwtw aid swnin raz› oldu¤un hwr ehtiyac›m›z› qarfl›la. Ey mwrhwmwtlilwrin wn mwrhwmwtlisi! Allah›m! Bizw dünyada yaxfl›l›q vw gözwllik, axirwtdw dw yaxfl›l›q vw gözwllik ver vw bizi mwrhwmwtinlw ba¤›flla, cwhwnnwm wzab›ndan qoru. Ey mwrhwmwtlilwrin wn mwrhwmwtlisi! Ey Rwbbimiz! Mwni, anam›, atam› vw bütün mö’minlwri hesab görülwcwyi gün mwrhwmwtinw ba¤›flla. Ey mwrhwmwtlilwrin wn mwrhwmwtlisi. Salam bütün pey¤wmbwrlwrin üzwrinw, hwmd yaln›z alwmlwrin Rwbbi Allahad›r. Duan›:

“Sübhanw rwbbikw rwbbil’izzeti amma yesifun. Vw swlamün alel’ mürselin. Vwl’hamdü lillahi rwbbil’alemin” aywsi ilw bitirir vw wlini üzünw çwkir.

80

SWHV SWCDWS‹ Swhiv swcdwsini zwruri edwn hallar: Namaz içindw: a) Fwrzlwrdwn birini unudaraq geçikdirmwk, b) Vaciblwrdwn birini unudaraq gecikdirmwk vw ya unudaraq yerinw yetirmwmwk. Bu nöqsanlar› aradan qald›rmaq üçün namaz›n sonunda swhv swcdwsi etmwk vacibdir. Fwrzlwrdwn birinin unudularaq vw ya bilw-bilw yerinw yetirilmwmwsi hal›nda namaz pozulaca¤› üçün swhv swcdwsi ilw tamamlanmaz, namaz›n twzwdwn q›l›nmas› laz›md›r. Swhv swcdwsi nw zaman vw necw edilir? Namazda fwrzlwrdwn vw ya vaciblwrdwn biri unudularaq gecikdirilir, yaxud vaciblwrdwn biri yerinw yetirilmirsw wttwhiyyatü oxunduqdan vw yaln›z sa¤ twrwfw salam verildikdwn sonra: “Allahu Wkbwr” deywrwk swcdw edilir. Burada 3 dwfw “Sübhanw Rwbbiywl’ala” deyilir. Sonra “Allahu Wkbwr” deyilwrwk qalx›l›b oturulur, twkrar “Alhahu Wkbwr” deywrwk 2-ci dwfw swcdwyw gedilir vw 3 dwfw “Sübhanw Rwbbiywl’ala” deyilir vw “Allahu Wkbwr” deywrwk qalx›l›b oturulur. Bu oturuflda Wttwhiyyatü Allahümme salli, Allahümme barik vw Rwbbwna atina dualar› oxunaraq wvvwlcw sa¤a, sonra sola salam verilir. Buna swhv swcdwsi deyilir. T‹LAVWT (OXUMA) SWCDWS‹ Tilavwt swcdwsi Allaha hörmwtdir. Qurani Kwrimin 14 surwsindw swcdw aywsi vard›r. Bunlardan birini oxuyana vw ya eflidwnw swcdw etmwk vacibdir. Swcdw aywsi namazda oxunarsa, tilavwt swcdwsinin namazda edil-mwsi laz›md›r. Belw ki, swcdw aywsindwn sonra Quran oxuma¤a davam edwcwksw, swcdw aywsini oxuyan kimi, tilavwt swcdwsini edwrwk twkrar aya¤a qalxaraq, oxuma¤a davam edir. Wgwr swcdw aywsindwn sonra oxuma¤a davam etmwywcwksw bir, iki, wn çox üç ayw oxuyub, rüku vw swcdwyw yetiflir. Ayr›ca tilavwt swcdwsi laz›m deyil. 81

Namazda oxunan swcdw aywsini, namazda olmayan bir flwxs, eflidwrsw, swcdw etmwsi laz›md›r. Namaz q›lan bir adam namazda olmayan›n oxudu¤u swcdw aywsini eflidwrsw, namazdan sonra tilavwt swcdwsini yerinw yetirmwsi laz›md›r. Namazda swcdw aywsini oxuyan›n namazda tilavwt swcdwsini yerinw yetirmwsi laz›md›r. Namaz bitdikdwn sonra tilavwt swcdwsi yerinw yetirilmwz. Molla namazda swcdw aywsini oxusa, hwm özü, hwm dw onunla birlikdw olanlar da swcdw edir. Tilavwt swcdwsi namaz q›lma¤a mükwllwf olanlara vacibdir. Aybafl› vw ya zah› hal›nda olan qad›nlara vacib deyildir. Tilavwt swcdwsinin yerinw yetirmwsi: Dwstwmaz alaraq qiblwyw twrwf dayan›rlar. Tilavwt swcdwsi niy-ywtiylw wllwr qald›r›lmadan “Allahu Wkbwr” deyilwrwk swcdwyw gedilir. Swcdwdw 3 dwfw “Sübhanw Rwbbiywl’ala” söylwndikdwn sonra “Allahu Wkbwr” deywrwk aya¤a qalx›rlar. Aya¤a qalxarkwn “Qufranwkw Rwbbwna vw ilwykwl masir” deyilmwsi müstwhabd›r. Swcdw bir dwfw edilir, swcdwdwn sonra salam yoxdur. Qurani Kwrimdw swcdw aywsi olan 14 surw bunlard›r: 1) A’raf surwsi (206 ayw) 8) Neml surwsi (25 ayw) 2) R’ad surwsi (15 ayw) 9) Swcdw surwsi (15 ayw) 3) Nahl surwsi (48 ayw) 10) Sad surwsi (14 ayw) 4) ‹sra surwsi (107 ayw) 11) Fussilet surwsi (37 ayw) 5) Mwrywm surwsi (58 ayw) 12) Necm surwsi (62 ayw) 6) Hwcc surwsi (18 ayw) 13) ‹nflikak surwsi (21 ayw) 7) Furkan surwsi (60 ayw) 14) Alak surwsi (19 ayw)

82

CAMAATLA NAMAZ QILMA⁄IN FWZ‹LWT‹ Dinimiz camaatla namaz q›lma¤a çox böyük whwmiyywt vermifldir. Camaatla namaz q›lan müswlmanlar bir-birini yax›ndan tan›y›r, dostlar› art›r, zaman keçdikcw pis vwrdifllwrdwn wl çwkir. Camaata namaz q›lma¤a davam etmwk müswlmanlar aras›nda qarfl›l›ql› sevgi meydana gwtirir, qardafll›q duy¤ular› güclwnir, mwlwklwr kimi Allah›n hüzurunda s›ralanaraq namaz q›lan mö’minlwr, twk bafl›na namaz q›lanlardan daha çox savab qazan›r. Bu barwdw sevgili pey¤wmbwrimiz bu müjdwni verir: “Camaatla q›l›nan namaz›n savab›, twk bafl›na q›l›nan namazdan 27 qat art›qd›r.” (1) NAMAZIN CAMAATLA QILINMASI Namaz›n birinci rük’wtindw molla ilw birlikdw hwrwkwt edwnlwrin vwziyywti: Mollan›n arxas›nda camaatla namaz q›lan flwxs hwm q›l›nacaq namaza, hwm mollaya uyaca¤›na niyywt edir. Misal olaraq günorta namaz›n›n fwrzinin necw q›l›nd›¤›n› görwk: (1) Et-Twr¤ib vw’t-Twrhib, c. 1, s. 260.

83

1) Belw niyywt edir: “Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu günkü günorta namaz›n›n fwrzini q›lma¤a, uydum mollaya”. Camaatla q›l›nan bütün namazlarda mollaya uyan hwr kws, niyywtin sonunda “uydum mollaya” cümlwsini wlavw edir. 2) Molla twkbir alan kimi, camaat da onun arxas›ndan twkbir alaraq wllwrini ba¤lay›r vw astadan “Sübhanwkw”ni oxuyub susur. Camaat bundan sonrak› rük’wtlwrin heç birindw ayaq üstw bir fley oxumur, sadwcw molla fatihwni bitirwn kimi astadan amin deyir. 3) Rükuya gedwndw camaat burada 3 dwfw “Sübhanw Rwbbiyw’l azim” deyir, molla “Semiallahu limen hamideh” deywrwk aya¤a qalxanda camaat ayaq üstw “Rwbbwna lwkw’l-hwmd” deyir. Swcdwdw dw üç dwfw “Sübhanw Rwbbiyw’l-ala” söylwnir. 4) Oturuflda molla ilw birlikdw camaat da Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik’i oxuyur vw yenw molla ilw birlikdw salam verir. Mollan›n arxas›ndan camaatla namaz q›lan flwxs twkbir alarkwn, rükuya gedwrkwn, rükudan aya¤a qalxarkwn, swcdwyw gedwrkwn, swcdwdwn qalxarkwn vw salam verwrkwn mollan› izlwywcwk, ondan irwli keçmwywcwk. Bir rük’wtin rükusunda, yw’ni rükudan qalxmadan niyywt edib ayaqda twkbir alan vw rükudan qalxmadan mollaya yetiflmifl olan flwxs rük’wtw yetiflmifl say›l›r. ‹kinci rük’wtdw mollaya uyanlar›n vwziyywti: Birinci rük’wtin rükuuna yetiflmwywn flwxs, çatd›¤› yerdw niyywt edwrwk twkbir al›r vw mollaya bax›r. Molla ilw birlikdw namaza davam edir. Son oturuflda “Wttwhiyyatü” oxuyub mollan›n salam vermwsini gözlwyir. Molla sa¤ twrwfw salam verwn kimi, özü yetiflmwdiyi rük’wti twk bafl›na q›lmaq üzrw salam vermwdwn “Allahu Wkbwr”deywrwk aya¤a qalx›r, Sübhanwkw, Wuzü Bwsmwlw, Fatihw vw bir surw oxuyur. Ondan sonra rüku vw swcdwlwri edwrwk oturur. Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik ilw Rwbbwna atina duas› oxunur. Wvvwlcw sa¤a, sonra sola salam verwrwk namaz› bitirir. Üçüncü rük’wtdw mollaya uyanlar›n vwziyywti: Dört rük’wtli bir namaz›n üçüncü rük’wtindw mollaya baxan flwxs son oturuflda “Wttwhiyyatü” oxuyub mollan›n salam vermwsini gözlw-yir. 84

Molla sa¤ twrwfw salam verincw özü salam vermwywrwk “Allahu Wkbwr” deyib aya¤a qalx›r vw yetiflmwdiyi 2 rük’wti belw bitirir. Sübhanwkw, WuzüBwsmwlw ilw Fatihw vw bir dw surw oxuyub bitirwn kimi rüku vw swcdwlwrini yerinw yetirdikdwn sonra oturur. Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik, Rwbbwna atina duas›n› oxuyub sa¤a vw sola salam verwrwk namaz› bitirmifl olur. Üç rük’wtli olan axflam vw vitir namazlar›n›n üçüncü rük’wtindw mollaya baxan molla ilw birlikdw o rük’wti q›l›r. “Wttwhiyyatü”oxuyub mollan›n salam vermwsini gözlwyir. Molla sa¤ twrwfw salam vermwdwn, özü salam vermwywrwk “Allahu Wkbwr” deywrwk aya¤a qalx›r. Sübhanwkw, WuzüBwsmwlw ilw Fatihw vw bir surw oxuyaraq rüku vw swcdwlwri yerinw yetirib oturur. Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik, Rwbbwna atina duas›n› oxuyub sa¤a vw sola salam verir vw namaz› bitirir. Dörd rük’wtli bir namaz›n dördüncü rük’wtindw mollaya uyan flwxs: Yenw molla ilw birlikdw o rük’wti q›l›r vw son oturuflda “Wttwhiyyatü” oxuyub gözlwyir. Molla sa¤ twrwfw salam verwrkwn özü salam vermwyib “Allahu Wkbwr” deywrwk aya¤a qalx›r. Burada sübhanwkw, Wuzü-Bwsmwlw ilw Fatihw vw bir surw oxuyur. Sonra rüku vw swcdwlwri yerinw yetirib oturur vw yaln›z Wttwhiyyatü oxuyub aya¤a qalx›r. Ayaq üstw Bwsmwlw ilw Fatihw vw bir surw oxuyur vw üsuluna uy¤un olaraq rüku vw swcdwlwri yerinw yetirib oturmadan aya¤a qalx›r. Yaln›z Bwsmwlw ilw Fatihw oxuduqdan sonra rüku vw swcdwlwri edir vw oturur. Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik vw Rwbbwna atina duas›n› oxuyub sa¤a vw sola salam verwrwk namaz› bitirmifl olur. Son rük’wtin rükuundan qalxd›qdan sonra mollaya baxan flwxs molla sa¤ twrwfw salam verwn kimi “Allahu Wkbwr” deywrwk aya¤a qalx›r, özü bafldan ax›ra qwdwr bütün rük’tlwri q›laraq namaz› tamamlay›r. CÜMW NAMAZI Cümw müswlmanlar›n müqwddws bir günüdür. Bu swbwblw müswl-manlar, bu günü bir bayram sevinci ilw qarfl›lamal›, yuyunub twmizlwnwrwk, twmiz vw twzw paltarlar geywrwk mwscidw getmwlidir. Pey¤wmbwrimiz (s.w.s.) belw deyir: “Bir flwxs yaxfl›ca dwstwmaz ald›qdan sonra cümwyw gwlib, susaraq xütbwni dinlwyirsw, onun üç gün art›qlamas›yla bu cümwdwn o biri 85

cümwyw qwdwr olan zaman içindwki kiçik günahlar› twmizlw-nir.”(1) CÜMW NAMAZI K‹MLWRW FWRZD‹R? Cümw namaz›n›n bir adama fwrz olmas› üçün müswlmanl›q, a¤›ll›l›q vw yetkinlik yafl›na gwlmifl olmaqdan baflqa, daha 6 flwrtin olmas› laz›md›r.

Cümw namaz›nda molla fwrzdwn öncw minbwrw ç›xaraq xütbw oxuyur.

Cümw namaz›n›n fwrz olmas›n›n flwrtlwri: 1) Kifli olmaq (qad›nlara flwrt deyildir), 2) Azad vw swrbwst olmaq, 3) Qonaq olmamaq, 4) Sa¤lam olmaq, 5) Kor olmamaq, 6) Ayaqlar› sa¤lam olmaq. Bu flwrtlwri olmayan flwxsw cümw namaz› fwrz deyil. Ancaq bu vwziyywtdw olan flwxs cümw namaz›n› q›larsa, o günün günorta namaz›n›n yerinw keçwr. Cümw namaz›n›n qwbul edilmifl say›lmas› üçün 6 flwrt laz›md›r: 1) Cümw namaz›n›n günorta vaxt›nda q›l›nmas›, 2) Namazdan wvvwl xütbw oxunmas›, 3) Cümw namaz› q›l›nan yerin hwr kwsw aç›q olmas›, 4) Molladan baflqa wn az 3 kiflinin olmas›, 5) Cümw namaz›n› q›ld›ran›n dövlwt twrwfindwn tw’yin edilmwsi, yaxud dövlwtin izin verdiyi bir kifli olmas›, 6) Cümw namaz› q›l›nacaq yerin flwhwr vw ya flwhwr hökmündw olmas›. (1) Riyazu’s-Salihin, c. 2, s. 440.

86

Cümw namaz› camaatla birlikdw q›l›n›r. Cümw namaz›, dördü ilk sünnwt, ikisi fwrz vw dördü dw son sünnwt olaraq on rük’wtdir. Cümw günlwri könorta vaxt› q›l›n›r, o günün günorta namaz› yerinw keçir. Cümw namaz›n›n fwrzi camaatla q›l›n›r, twk bafl›na q›l›nmaz. Cümw namaz›n›n q›l›nmas›: Cümw günü günorta vaxt›, wzan oxunduqdan sonra, wvvwlcw dörd rük’wt olan ilk sünnwt q›l›n›r. Bunun niyywti belwdir: “Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu günkü cümw namaz›n›n ilk sünnwtini q›lma¤a”. Cümwnin ilk sünnwtinin q›l›nmas› eynilw günorta namaz›n›n dörd rük’wt sünnwti kimidir. Sünnwt q›l›nd›qdan sonra mwscidin içindw bir wzan oxunur vw molla minbwrw ç›xaraq xütbw oxuyur. Xütbw bitwn kimi ikamwt gwtirilir vw cümwnin iki rük’wt fwrzi camaatla q›l›n›r. Mollan›n arxas›ndak› camaat belw niyywt edir: “Niyywt etdim Allah rizas› üçün bu günkü cümw namaz›n›n fwrzini q›lma¤a, uydum mollaya.” 87

Fwrzdwn sonra cümwnin dörd rük’wt son sünnwti q›l›n›r. Niyywt belwdir: “Niyywt etdim Allah rizas› üçün cümw namaz›n›n son sünnwtini q›lma¤a.” Cümw namaz› belwcw bitmifl olur. Bundan sonra istwywn dörd rük’wt Zühri Axir - Son günorta namaz› ilw, iki rük’wt dw vaxt sünnwti q›l›r. Son günorta namaz›na: “Niyywt etdim Allah rizas› üçün hwlw vaxt› çatmayan vw q›la bilmwdiyim son günorta namaz›n› q›lma¤a” deyw niyywt edilir. Bu son günorta namaz› günortan›n dörd rük’wt fwrzi kimi q›l›n›r. Sünnwtlwrdw oldu¤u kimi, dörd rük’wtin ham›s›nda fatihwdwn sonra surw oxunmas› çox yaxfl›d›r. ‹ki rük’wtli vaxt sünnwtinw dw belw niyywt edilir: “Niyywt etdim Allah rizas› üçün, vaxt›n sünnwtini q›lma¤a.” Bu namaz da swhwr namaz›n›n sünnwti kimi q›l›n›r. BAYRAM NAMAZLARI Müswlmanlar›n ildw iki dini bayram› vard›r. 1) Ramazan bayram›. 2) Qurban bayram›. Cümw namaz› fwrz olanlara bayram namazlar›n› q›lmalar› vacibdir. Bayram namaz› iki rük’wtdir. Camaatla q›l›n›r. Bayram namazlar›nda wzan oxumaq, ikamwt gwtirmwk yoxdur. Bayram xütbwsi sünnwt-dir vw namazdan sonra oxunur. Cümw xütbwsi isw fwrzdir, namazdan wvvwl oxunur. Digwr namazlardan fwrqli olaraq, bayram namazlar›n›n birinci rük’wtindw üç, ikinci rük’wtindw dw üç olaraq fwrzlwrdwn alt› twkbir al›n›r. Bunlara “Zevaid Twkbirlwri” deyilir.

88

BAYRAM NAMAZLARININ QILINMASI Ramazan bayram› namaz› Birinci Rük’wt: 1) Camaat mollan›n arxas›nda s›ralanaraq: “niyywt etdim Allah rizas› üçün Ramazan bayram› namaz›n› q›lma¤a uydum mollaya” deyw niyywt edir. 2) Molla “Allahu Wkbwr” deyib wllwrini yuxar› qald›randa, camaat da mollan›n ard›nca “Allahu Wkbwr” deywrwk wllwrini yuxar› qald›r›b göbwk alt›nda ba¤lay›r. 3) Hwm molla, hwm dw camaat astadan “Sübhanwkw” oxuyur. Bundan sonra üç dwfw twkbir al›n›r. Twkbirlwrin al›n›fl› belwdir: Birinci twkbir: Molla yükswk swslw, camaat da onun ard›ndan sakitcw “Allahu Wkbwr” deywrwk (iftitah twkbirindw oldu¤u kimi) wllwrini yuxar› qald›r›b sonra afla¤› sal›r. Burada q›sa bir zaman içindw durulur. ‹kinci twkbir: ‹kinci dwfw “Allahu Wkbwr” deywrwk wllwr yuxar› qald›r›l›b, sonra afla¤› sal›n›r vw q›sa bir zaman içindw durulur. Üçüncü twkbir: Sonra yenw “Allahu Wkbwr” deywrwk wllwr yuxar› qald›r›laraq ba¤lan›r. 4) Bundan sonra molla astadan “Wuzü-Bwsmwlw” ucadan fatihw vw bir surw oxuyur (camaat sakitcw mollan› dinlwyir). 89

5) Rüku vw swcdwlwr edilwrwk aya¤a (ikinci rük’wtw) qalx›l›r vw wllwr ba¤lan›r. ‹kinci rük’wt: 6) Molla astadan bwsmwlw, ucadan da fatihw vw bir surw oxuyur. Surw bitwn kimi molla yükswk swslw, camaat isw astadan (afla¤› swslw)(birinci rük’wtdw oldu¤u kimi) üç dwfw daha twkbir al›r. Üçüncü twkbirdwn sonra wllwr ba¤lanmadan, dördüncü twkbirlw rükua gedilir, sonra da swcdwlwr edilwrwk oturulur. 7) Oturuflda molla vw camaat Wttwhiyyatü, Allahümme salli, Allahümme barik vw Rwbbwna atina duas›n› oxuyaraq wvvwlcw sa¤a, sonra sola salam verib namaz› bitirirlwr. Namazdan sonra xütbw oxunur. Qurban bayram› namaz›: 1) “Niyywt etdim Allah rizas› üçün, Qurban bayram› namaz›n› q›lma¤a, uydum mollaya” deyw niyywt edilir. 2) Molla “Allahu Wkbwr” deywrwk iftitah twkbirini alanda arxas›ndak› camat da “Allahu Wkbwr” deyib, wllwrini yuxar› qald›rd›qdan sonra göbwyin alt›nda ba¤lay›r. Niyywtdwn sonra eynilw Ramazan bayram› namaz› kimi q›l›n›r, namaz bitwn kimi xütbw oxunur. Twflrik twkbirlwri: Qurban bayram›ndan bir gün wvvwl olan “Wrwfw” gününün swhwr namaz›ndan e’tibarwn bayram›n dördüncü günü ilkindi namaz›na qwdwr iyirmi üç vaxt fwrz namazlar›n›n ard›nca salamdan sonra birwr dwfw:

“Allahu Wkbwr, Allahu Wkbwr, La ilahw illwllahü vwllahu wkbwr. Allahu wkbwr vwlillahil hwmd”, deyw twkbir almaq vacibdir. Buna “Twflrik twkbiri” deyilir. Bu twkbir hwm camaatla, hwm dw twk bafl›na namaz q›lana, yolçuya, yolçu olmayana, kifliyw vw qad›na vacibdir. Twflrik twkbirlwri günlwrindw q›l›nmayan namazlar twflrik günlwrindw qwza edilirsw (yenidwn q›l›n›rsa), Twflrik twkbirlwrini almaq laz›md›r. Twflrik günlwri ç›xd›qdan sonra qwza edilirsw twkbir al›nmaz. 90

Bayramda vwzifwmiz: Bayram swhwri erkwndwn qalxmaq, yuyunmaq, difllwri twmizlwmwk, wn gözwl, twmiz paltarlar geymwk, qarfl›lafld›¤› adamlara gülwr üzlw davranmaq, kas›blara kömwk edwrwk sevindirmwk, din qardafllar›m›z›n bayramlar›n› twbrik etmwk, böyüklwrw bafl çwkmwk, ölülwrimiz üçün dua oxumaq, qwbirlwrini ziyarwt edwrwk Quran oxumaq vw dua etmwk, küswnlwrlw bar›flmaq, küsülülwri bar›fld›rmaq, uflaqlar› hwdiyywlwrlw sevindirmwk bayramlarda laz›m olan ilk ifldir. OTURARAQ VW ‹MA ‹LW (BAfiI TWRPWTMWKLW) NAMAZ ‹slam dinindw çwtinlik yoxdur. ‹badwtlwr insan›n gücünw vw qüdrw-tinw görwdir. Namaz› ayaq üstw q›la bilmwywn oturaraq da q›la bilwr. Namaz q›l›narkwn ayaqda etdiyimiz hwrwkwtlwri oturaraq da edw bilwrik. Sonra wyilwrwk rüku edilir, rukudan qalxd›qdan sonra swcdwyw gedilir vw belwcw davam edilwrwk namaz tamamlan›r. Wgwr bir flwxsin aln›n› yerw qoyma¤a gücü yetmwzsw, bafl› ilw iflarwt edwrwk q›lar. Buna ‹ma ilw Namaz deyilir ki, rüku vw swcdwyw iflarwt olaraq bafl› wymwkdir. Belw bir vwziyywtdw olan rükuda bafl›n› bir az wywr, swcdwdw rükudan bir az daha çox wywr. Wgwr swcdwdw bafl›n› rükudak›ndan az wywrsw, namaz› do¤ru olmaz. Xwstw otura bilmirsw, istwdiyi flwkildw uzan›b bafl iflarwsi ilw namaz›n› q›lar. Bafl› ilw iflarw edwrwk namaz› q›lmaya gücü yetmwywnlwr namaz q›lma¤› sonraya burax›r. YOLÇU NAMAZI Orta yerifllw 18 saatl›q (twqribwn 90 kilometrlik) bir yerw getmwk üçün kwndindwn, flwhwrindwn yola düflwn flwxslwrw swfwrw ç›xan (yolçu) deyilir. Yaflad›¤› kwnd vw ya flwhwrdwn yola ç›xan flwxs gedcwyi yerw çat›ncaya qwdwr yolçu oldu¤u kimi, getdiyi yerdw 15 gündwn az qalmaq qwrar›na gwlmifldirsw, yenw dw yolçu (qonaq) say›l›r. Getdiyi yerdw 15 gün vw ya daha çox qalmaq niyywtindw olarsa, o zaman art›q qonaq hesab edilmwz. Dinimiz swfwrdw olanlar üçün, bw’zi asanl›qlar gwtirmifldir. Swfwrdw olan bir flwxs dörd rük’wtli fwrz namazlar›n› 2 rük’wt q›l›r. Swhwr namaz›n›n 2 rük’wti ilw axflam namaz›n›n üç rük’wt fwrzini vw vitir namaz›n› tam olaraq q›l›r. Swfwr zaman› wgwr vaxt vard›rsa, sünnwtlwr dw q›sald›lmadan q›l›n›r. 91

Swfwrdw olan flwxs dörd rük’wtli namazlarda swfwrdw olmayan mollaya uyarsa, molla ilw birlikdw fwrzi dörd rük’wt olaraq q›l›r. Mollaya ilk rük’wtdwn sonra uymufldursa, o zaman molla salam verdikdwn sonra, namaz›n› tamamlay›r. Swfwrdw olan flwxs swfwrdw olmayanlara mollal›q edwrsw, o zaman molla ikinci rük’wtin sonunda salam verir, swfwrdw olmayan camaat isw özlwri dörd rük’wti tamamlay›r. Swfwrdw olan bir flwxs swfwr zaman› keçirdiyi dörd rük’wtli namazlar› swfwrdwn sonra da iki rük’wt olaraq qwza namaz› kimi q›la bilir. Swfwrdwki bir adam dwstwmazl› olaraq geydiyi mwstlwr (topuqsuz ayaqqab› vw ya corab) üzwrinw üç gün üç gecw mwsh edw bilir. Swfwrdw olan flwxs ramazanda istwywrsw orucunu tutar, istwmwzsw sonraya saxlay›b, yerinw (evinw) qay›td›qdan sonra tutar. Wgwr oruc tutmaq üçün laz›mi flwrait vard›rsa, o zaman orucun tutulmas› xeyirlidir. Qonaq (vw ya swfwrdw olan hwr hans› bir flwxs) cümw vw bayram namazlar›n› da q›lmaya bilir. Ancaq q›larsa, namaz› qwbul olunar. Cümw namaz›n› q›lmazsa, günorta namaz›n› q›lar. Mwhz bütün bu yuxar›da göstwrilwnlwr dinimizin swfwrdw olanlara gwtirdiyi asanl›qlard›r. VAXTI KEÇM‹fi NAMAZLARIN QWZASI Bir namaz› vaxt›nda q›lma¤a “Wda”, vaxt› keçwndwn sonra q›lma¤a “Qwza” deyilir. Namaz› bilwrwkdwn üzrsüz swbwbw görw sonraya saxlamaq böyük günahd›r. Namaz qwza edilmwklw yerinw yetirilmifl olur. Ancaq vaxt›ndan sonraya saxland›¤› üçün Cwnabi Haqdan üzr istwmwk laz›md›r. Befl vaxt namaz›n fwrzlwri ilw vitir namaz› qwza edilir. Vaxt bitdikdwn sonra sünnwtlwr qwza edilmwz. Ancaq swhwr namaz›n› vaxt›nda q›la bilmwywn flwxs eyni gündw böyük quflluq zaman›na (sabahla günortan›n aras›ndak› vaxt) qwdwr fwrzi ilw birlikdw sünnwti dw qwza edwr. Qwza namaz›n› q›lmaq üçün bwlli bir vaxt yoxdur. Gündüz vw gecw hwr zaman q›l›n›r. Yaln›z üç mwkruh zaman›nda, yw’ni günwfl do¤arkwn, günwfl tam twpw noqtwsindw ikwn vw günwfl batarkwn q›l›nmaz. Keçmifl namazlar› qwza edwn bir flwxs wgwr hans› günün hans› vaxt›n›n namaz› oldu¤unu bilmwzsw, o zaman belw niyywt edilir: “Niyywt etdim Allah rizas› üçün, qwzaya qalan ilk swhwr namaz›n›n fwrzini q›lma¤a.” Digwr namazlar üçün dw, qwzaya qalan ilk günorta...., ilk ilkindi.... ilk axflam..., ilk yats›...., ilk vitir namaz› deyw niyywt edilir.

92

CWNAZW NAMAZI Cwnazw namaz› fwrzi kifaywdir. Ölü üçün duad›r. Din qardafl›n›n günah vw swhvlwrinin ba¤›fllanmas› üçün Allaha yalvarmaq, ona son borcu ödwmwkdir. Kimlwrin cwnazw namaz› q›l›n›r: Bir ölünün cwnazw namaz›n›n q›l›na bilmwsi üçün, alt› flwrtin olmas› laz›md›r. Bu flwrtlwr afla¤›dak›lard›r. 1) Ölwnin müswlman olmas›. 2) Twmiz olmas› (yw’ni yuyulub twmiz bir kwfwnw sar›nmas›). 3) Camaat qarfl›s›nda olmas›. 4) Ölünün bwdwninin ham›s› vw ya çox hisswsinin (bafl› ilw bwdwninin yar›s›) olmas›. 5) Cwnazw namaz›n› q›lacaq kiflinin (üzrlü deyilsw) namaz› ayaq üstw q›lmas›. 6) Cwnazwnin yerdw olmas›, çiyindw vw ya heyvan belindw olmamas›. Cwnazw namaz› fwrzi kifayw oldu¤undan bw’zi müswlmanlar bu namaz› q›larsa, o zaman baflqalar›n›n q›lmas›na lüzum yoxdur. Digwr namazlar› pozan fleylwr cwnazw namaz›n› da pozar. Namaz q›l›nmas› mwkruh olan üç zaman›n xaricindw hwr zaman cwnazw namaz› q›l›n›r. Cwnazw namaz›n›n rükünlwri dörd twkbirlw ayr›l›r. Salam vermwk vacibdir. Cwnazw namaz›nda rüku vw swcdw yoxdur. 93

Cwnazw namaz›n›n sünnwtlwri: 1) Namaz› q›ld›racaq mollan›n ölünün sinwsi swmtindw durmas›. 2) Birinci twkbirdwn sonra “Sübhanwkw” oxumaq. 3) ‹kinci twkbirdwn sonra “Allahümme salli vw Allahümme barik” oxumaq. 4) Üçüncü twkbirdwn sonra dua oxumaq.

CWNAZW NAMAZININ QILINMASI Cwnazw yuyulmufl vw kwfwnw sar›nm›fl olaraq namaz›n q›l›naca¤› yerdw “musalla” ya qoyulur. Cwnazw camaat›n qarfl›s›nda olur. Namaz› q›ld›racaq molla ölünün sinwsi twrwfindw durur. Camaat ayaq üstw vw qiblwyw twrwf mollan›n arxas›nda durur. Camaat›n üç s›ra flwklindw olmas› müstwhabd›r. Niyywt edwrkwn ölünün kifli vw ya qad›n, o¤lan vw ya q›z ufla¤› oldu¤una diqqwt edilir. Namaz› q›ld›ran molla: “niyywt etdim Allah rizas› üçün haz›r olan cwnazw namaz›n› q›lma¤a (ölü kifliysw) bu kifli üçün duaya”, deyw niyywt edir. Ölü qad›n isw: “bu qad›n üçün duaya”, deyw niyywt edir. Ölü o¤lan ufla¤› isw: “bu o¤lan ufla¤› üçün duaya”, Ölü q›z ufla¤› isw: “bu q›z ufla¤› üçün duaya” deyilir. Mollan›n arxas›ndak› camaat: “Niyywt etdim Allah rizas› üçün haz›r 94

olan cwnazw namaz›n› q›lma¤a (ölü kifli isw) bu kifli üçün duaya, uydum mollaya”, deyw niyywt edir. Cwnazw qad›n isw: “bu qad›n üçün duaya”. Cwnazw o¤lan ufla¤› isw: “bu o¤lan ufla¤› üçün duaya”. Cwnazw q›z ufla¤› isw: “bu q›z ufla¤› üçün duaya”deyilir. Camaatdan biri ölünün kifli vw ya qad›n oldu¤unu bilmirsw, belw niyywt edir: “Niyywt etdim Allah rizas› üçün mollan›n namaz›n› q›llaca¤› bu cwnazw namaz›n› q›lma¤a, ölü üçün duaya, uydum mollaya.” Niyywt etdikdwn sonra molla yükswk swslw, camaat da onun ard›ndan afla¤› swslw “Allahu Wkbwr” deywrwk birinci twkbiri al›b digwr namazlarda oldu¤u kimi wllwrini qulaq hisswsinw qald›r›b vw sonra göbwyin alt›nda ba¤lay›r. Molla vw camaat astadan sübhanwkw oxuyarlar. Sübhanwkwdw digwr namazlarda oxunmayan “vw cwllw swnaük” cümlw-si dw oxunur. Sübhanwkw oxuduqdan sonra wllwr qald›r›lmadan molla yükswkdwn, camaat isw astadan “Allahu Wkbwr” deywrwk ikinci twkbiri al›rlar. Hwm molla, hwm dw camaat astadan “Allahümme salli vw Allahümme barik”i oxuyur. Sonra wllwri qald›rmadan yenw “Allahu Wkbwr” deywrwk üçüncü twkbir al›n›r vw cwnazw duas› oxunur. Cwnazw duas›n› bilmwywn onun yerinw kunut dualar›n› oxuyur. Kunut dualar›n› da bilmwywn “Rwbbwna atina fiddünya haswnwtwn vw fil’axirwti haswnwtwn vw kina azabennar” aywsini oxuyur. Bundan sonra wllwr qald›r›lmadan twkrar “Allahu Wkbwr” deyilwrwk dördüncü twkbir al›n›r vw bir fley oxunmadan, wvvwlcw bafl sa¤ twrwfw çevrilwrwk “Wsswlamü aleyküm vw rwhmwtullah” deyilir. Sonra bafl sol twrwfw çevrilwrwk “Wsswlamü aleyküm vw rwhmwtullah” deyilir vw belwcw cwnazw namaz› bitirilmifl olur.

95

Cwnazw namaz›nda üçüncü twkbirdwn sonra oxunan dualar: Hwr cwnazw üçün wvvwlcw bu dua oxunur:

Oxunuflu: “Allahümme¤fir li hayyina vw meyyitina vw flahidina vw ¤aibina vw vw zekerina vw ünsana vw sa¤irina vw kebirina. Allahümme men ahyeytehu minna fe ehyihi alel-islami vw men teveffeytehu minna feteveffehü alel iman.” Mw’nas›: “Ya Rwbb! Dirimizi, ölümüzü, burada olanlar›m›z›, olmayanlar›m›z›, kiflilwrimizi, qad›nlar›m›z›, kiçiyimizi vw böyüyümüzü ba¤›flla. Ya Rwbb! Bizdwn meydana gwlwcwk yeni nwsillwri ‹slam dini üzwrinw yarat! Bizdwn wcwli gwlib öldürwcwklwrini dw iman üzrw öldür.” Bu duadan sonra cwnazwnin vwziyywtinw görw afla¤›dak› dualardan biri daha oxunur. Belw ki: 1) Cwnazw kifli isw bu dua oxunur:

Oxunuflu: “Vw xussa hazel’meyyite birravhi verraheti vel’ma¤fireti verridvan. Allahümme in kane muhsinen fezid fi ihsanihi vw in kane musien fetecavez ¤anhü vw lekkihil’emne vel’büflra vel’keramete vez’zülfa birahmetike ya erhamerrahimin.” 96

Mw’nas›: “Rwbbim! bu ölünü rwhmwtw, rahatl›¤a, ba¤›fllanmaya vw mwmnuniyywtw götür.” Allah›m! Bu ölü yaxfl›l›q etmifl bir kifli isw, indi swn dw ona yaxfl›l›¤›n› art›qlamas›yla ver, wgwr bu ölü pislik etmiflsw, cwzaland›rma, günahlar›n› ba¤›flla. Bu ölünü qorxdu¤undan wmin et, lütfünlw müjdwlw, onu axirwt flwrwfinw vw yükswk mwrtwbwyw çatd›r. “Ey mwrhwmwtlilwrin wn mwrhwmwtlisi olan, Allah›m!” 2- Cwnazw qad›n isw bu dua oxunur:

Oxunuflu: “Vw xussa hazihil’meyyitete birravhi ver’raheti vel’ma¤firati ver’ridvan. Allahümme in kanet muhsineten fezid fi ihsaniha ve in kanet musieten fetecavez anha vw lekkihil’emne vel’büflra vel’keramete vez’zülfa bi rahmetike ya erhamerrahimin.” Mw’nas›: “Rwbbim! Bu ölünü rwhmwtw, rahatl›¤a, ba¤›fllanma¤a vw mwmnuniyywtw götür.” Allah›m! Bu ölü yaxfl›l›q etmifl bir adam isw, indi swn dw ona yaxfl›l›¤›n› art›qlamas›yla ver. Wgwr bu ölü pislik etmiflsw cwzaland›rma, günahlar›n› ba¤›flla. Bu ölünü qorxdu¤undan wmin et, lütfünlw müjdwlw, onu axirwt flwrwfinw vw yükswk mwrtwbwyw çatd›r. “Ey mwrhwmwtlilwrin wn mwrhwmwtlisi, Allah›m!” 3- Cwnazw o¤lan ufla¤› isw bu dua oxunur:

97

Oxunuflu: “Allahümmec’alhu lena feratan vec’alhu lena ecren vw zuhren vec’alhu lena flafian ve müfleffea.” Mw’nas›: “Allah›m! Bu ufla¤› cwnnwtdw bizi qarfl›layan vw axirwt wrmw¤an› et. Allah›m! Bu ufla¤› bizim üçün flwfawtçi et vw flwfawtini qwbul eylw”. 4- Cwnazw q›z ufla¤› isw bu dua oxunur:

Oxunuflu: “Allahümmec’alha lena feratan vec’alha lena ecren vw zuhren vec’alha lena flafiaten vw müfleffeah.” Mw’nas›: “Allah›m! Bu ufla¤› cwnnwtdw bizi qarfl›layan vw axirwtw wrmw¤an et. Allah›m! Bu ufla¤› bizim üçün flwfawtçi et vw flwfawtini qwbul eylw.” Cwnazw dualar›n› bilmwywnlwr bu aywni dua niyywtiylw oxuya bilwr.

Oxunuflu: “Rwbbwna atina fiddünya haseneten vw fil’axireti haseneten vw kina azabennar.” Mw’nas›: “Ey Rwbbimiz! Bizw dünyada yaxfl›l›q, gözwllik, axirwtdw dw yaxfl›l›q gözwllik ver vw bizi cwhwnnwm wzab›ndan qurtar.” NAMAZLARDA OXUNAN DUALAR SÜBHANWKW: Namazlarda ayaq üstw oxunur. Oxundu¤u yerlwr: 1) Hwr namaz›n ilk rük’wtindw, iftitah twkbirindwn sonra. 2) ‹lkindi namaz›n›n sünnwtindw, üçüncü rük’wtdwn qalxanda fatihwdwn wvvwl. 98

3) Yats› namaz›n›n ilk sünnwtindw, üçüncü rük’wtw duranda fatihwdwn wvvwl. 4) Twravih namaz› dört rük’wtdw bir salam verilwrwk q›l›n›rsa, üçüncü rük’wtw qalx›ld›¤› zaman fatihwdwn wvvwl. 5) Cwnazw namaz›nda birinci twkbirdwn sonra.

Oxunuflu: “Sübhanwkw allahümme vw bi xamdik vw tebarekesmük vw teala ceddük (vw celle senaük) vw la ilahw ¤aük. Mw’nas›: “Allah›m! Swn pis üzlwrdwn twmiz vw uzaqsan. Swni hwmiflw belw twnzih edir vw tw’riflwyirwm. Swnin ad›n mübarwkdir. Varl›¤›n hwr fleydwn üstündür. Swndwn baflqa tanr› yoxdur. Qeyd: Sübhanwkw cwnazw namaz›nda mö’twrizw içindwki “vw cwllw senaük” cümlwsi ilw barabwr oxunur. WTTWH‹YYATÜ Oxundu¤u yerlwr: Namazlar›n hwr oturuflunda oxunur.

Oxunuflu: “Wttwhiyyatü lillahi vessalevatü vettayyibat. Wsselamü aleyke eyyuhen-Nebiyyü vw rahmetullahi vw berakatüh. Wsswlamü aleyna vw ala ibadillahis-Salihin 99

Wflhwdü wn la ilahw illwllah vw wflhwdü wnnw Muhammeden abdühü vw Rwsulüh. Mw’nas›: Dil ilw, bwdwn vw mal ilw edilwn bütün ibadwtlwr Allahad›r. Ey Pey¤wmbwr! Allah›n salam›, rwhmwt vw bwrwkwtlwri swnin üzwrindw olsun. Salam bizim üzwrimizw vw Allah›n bütün yaxfl› qullar› üzwrinw olsun. fiahidlik edirwm ki, Allahdan baflqa tanr› yoxdur. Yenw flahidlik edirwm ki, Mwhwmmwd onun qulu vw Pey¤wmbwridir. ALLAHÜMME SALL‹ VW ALLAHÜMME BAR‹K Oxunduqlar› yerlwr: 1) Bütün namazlar›n son oturufllar›nda Wttwhiyyatüdwn sonra, 2) ‹lkindi namaz›n›n sünnwti ilw yats›n›n ilk sünnwtinin birinci oturuflunda Wttwhiyyatüdwn sonra, 3) Cwnazw namaz›nda ikinci twkbirdwn sonra.

Oxunuflu: “Allahümme salli ala Muhammedin vw ala ali Muhammed. Kema salleyte ala ibrahime vw ala ali ‹brahim. ‹nneke hamidün mecid. Mw’nas›: Allah›m! Mwhwmmwd vw Mwhwmmwdin ümmwtinw rwhmwt eylw, flwrwfini yükswlt. ‹brahimw vw ‹brahimin ümmwtinw rwhmwt etdiyin kimi. fiübhwsiz, twrifwlayiq yaln›z swnswn, flan vw flwrwf sahibi dw swnswn.

Oxunuflu: “Allahümme barik ala Muhammedin vw ala ali Muham100

med. Kema barekte ala ‹brahime vw ala ali ‹brahim. ‹nneke hamidün mecid. Mw’nas›: Allah›m! Mwhwmmwdw vw Mwhwmmwdin ümmwtinw xeyir vw bwrwkwt ver. ‹brahimw vw ‹brahimin ümmwtinw verdiyin kimi. fiübhwsiz, tw’rifwlayiq yaln›z swnswn, flan vw flwrwf sahibi dw swnswn. RWBBWNA AT‹NA VW RWBBWNA⁄F‹RL‹: Oxunduqlar› yerlwr: 1) Namazdak› oturufllarda allahümme salli vw allahümme barikdwn sonra. 2) Kunut duas›n› bilmwywn vitir namaz›nda onun yerinw “Rwbbwna atina” aywsini oxuya bilir. 3) Cwnazw namaz›nda üçüncü twkbirdwn sonra oxunacaq dualar› bilmwywn, bunlar›n yerinw yenw “Rwbbwna atina” aywsini dua yerinw oxuya bilir.

Oxunuflu: Rwbbwna atina fiddünya haseneten vw fil’ahireti haseneten vw kina azabennar. Birahmetike ya erhamerrahimin. Mw’nas›: Allah›m! Bizw dünyada yaxfl›l›q vw gözwllik, axirwtdw dw yaxfl›l›q vw gözwllik ver. Bizi atwfl wzab›ndan qoru.

Oxunuflu: Rwbbwna¤firli vw li-valideyye vw lil-Mü’minine yevme yekumü’l-hisab. Mw’nas›: Ey bizim Rwbbimiz! Mwni, anam›, atam› vw bütün mö’minlwri hesab günündw hwr kwsin sor¤uya çwkilwcwyi gündw ba¤›flla.

101

KUNUT DUALARI: Vitir namaz›n›n üçüncü rük’wtindw Fatihw vw surw oxunduqdan sonra, wllwr yuxar› qald›r›l›b twkbir al›n›r vw wllwr twkrar ba¤lananda kunut dualar› oxunur.

Oxunuflu: Allahümme inna nesteinüke vw nesta¤firüke vw nestehdik. Vw nü’minü bike vw netübü ileyk. Vw netevekkelü aleyke vw nüsni aleykel-hayra küllehü neflkürüke vw la nekfürüke vw nahleu vw netrükü men yefcürük. Allahümme iyyake na’büdü vw leke nüsall› vw nescüdü vw ileyke nes’a vw naxfidü nercü rahmeteke vw naxfla azabeke inne azabeke bilküffari mülhik. Mw’nas›: Allah›m! Swndwn kömwk istwyirik, günahlar›m›z› ba¤›fllaman› istwyirik, raz› oldu¤un fleylwrw hidaywt etmwni istwyirik. Swnw inan›r›q, swnw tövbw edirik. Swnw e’tibar edirik. Bizw verdiyin bütün ne’mwtlwri bilwrwk swni xeyir ilw mwdh edirik, tw’riflwyirik. Swnw flükür edirik. Heç bir ne’mwtini inkar etmir vw onlar› baflqas›ndan bilmirik. Ne’mwtlwrini inkar edwn vw swnw qarfl› gwlwni at›r›q (qwbul etmirik). Allah›m! Biz yaln›z swni eflidirik. Namaz› yaln›z swnin üçün q›l›r›q, ancaq swnw swcdw edirik. Yaln›z swnw do¤ru gwlir vw swnw yax›nlafld›racaq fleylwri qazanma¤a çal›fl›r›q. ‹badwtlwri sevinclw edirik. Rwhmwtinin davam›n› vw çoxalmas›n› istwyirik. Wzab›ndan qorxuruq, flübhwsiz, swnin wzab›n kafirlwrw vw inancs›zlara çatar. 102

NAMAZLARDA OXUNAN BW’Z‹ SURWLWR FAT‹HW SURWS‹: Namazda ayaq üstw oxunur:

Oxunuflu: “Wlhwmdü lillahi rwbbil’alemin. Wrrahmanirrahim. Maliki yevmiddin. ‹yyake na’budü vw iyyake neste’in. ‹hdinass›ratal müstakim. S›ratellezine en’amte aleyhim ¤ayrilma¤dubi aleyhim vw laddallin. Mw’nas›: Hwmd alwmlwrin Rwbbi, mwrhwmwtli olan, mwrhwmwt edwn vw din gününün sahibi olan Allaha mwxsusdur. (Allah›m!) Ancaq swnw qulluq edir vw yaln›z swndwn kömwk istwyirik. Bizi do¤ru yola, ne’mwtlwrw çatd›rd›¤›n flwxslwrin, qwzwbw u¤ramayanlar›n, azmayanlar›n yoluna çatd›r. F‹L SURWS‹: Bu vw bundan sonra gwlwn surwlwr namazlarda ayaq üstw vw Fatihwdwn sonra oxunur.

103

Oxunuflu: “Wlem tere keyfe fe’ale rwbbüke biashabilfil. Elem yec’al keydehüm fi tadlil. Vw ersele aleyhim tayran ebabil. Termihim bihicaretin min siccil. Fece¤elehüm ke¤asfin me’kul. Mw’nas›: Ey Mwhwmmwd (Kw’bwni y›xma¤a gwlwn) fil sahiblwrinw Rwbbinin nw etdiyini görmwdinmi? Onlar›n s›ralar›n› bofla ç›xarmad›m›? Onlar›n üzwrinw swrt dafllar atan, sürülwrlw qufllar göndwrdi. Sonunda onlar› otlanm›fl wkin kimi etdi. QUREYfi SURWS‹:

Oxunuflu: Li’ilafi kureyflin. ‹lafihim rihleteflflitai vessayf. Felya¤büdu rabbe hazelbeyt. Ellezi et¤amehüm min cu¤in ve amenehüm min havf. Mw’nas›: Qureyfl qwbilwsinin yaz vw q›fl swfwrlwrindw uzlaflmas› vw anlaflmas› tw’min edilmifldir. Elw isw özlwrini ac ikwn doyuran vw qorxu içindwykwn e’tibar verwn bu Kw’bwnin Rwbbinw qulluq etsinlwr. MAUN SURWS‹:

104

Oxunuflu: Era’eytellezi yükezzibu biddin. Fezalikellezi, yedu¤¤ulyetim. Vw la yehuddü ala ta¤amilmiskin. Feveylün lilmüsallin. Ellezine hüm an salatihim sahun. Ellezine hüm yüraune. Vw yemne¤unelma¤un. Mw’nas›: Ey Mwhwmmwd! Dini yalan sayan› gördünmü? Yetimi itwlwywn, yoxsulu doyurmaq istwmwywn flwxs odur. Vay o namaz q›lanlar›n hal›na ki, onlar q›ld›qlar› namazdan qafildirlwr. Onlar göstwrifl (oyun) ver›rlwr. Onlar wn sadw fleylwri belw vermwzlwr. KEVSER SURWS‹:

Oxunuflu: ‹nna a¤teynakelkevser. Fesalli lirabbike venhar. ‹nne flanieke hüvel’ebter. Mw’nas›: Ey Mwhwmmwd! Do¤rusu, swnw çox ne’mwt vermiflik. Elw isw Rwbbin üçün namaz q›l, qurban kws. Do¤rusu, ad›-san› ortadan qalxacaq olan swnw kin bwslwywn flwxsdir. KAF‹RUN SURWS‹:

Oxunuflu: Kul ya eyyühelkafirun. La a¤büdü ma ta¤büdun. Vw la entüm ¤abidune ma a¤büd. Vw la ene ¤abidün ma ¤abedtüm. Vw la entüm ¤abidune ma a¤büd. Leküm dinüküm veliyedin. 105

Mw’nas›: Ey Mwhwmmwd! De ki: “Ey inkar edwnlwr! Mwn sizin inand›qlar›n›za inanm›ram. Mwnim inand›¤›ma da siz inanmazs›n›z. Mwn dw sizin inand›¤›n›za inanan deyilwm. Mwnim dw inand›¤›ma siz inanmazs›n›z. Sizin dininiz sizw, mwnim dinim mwnwdir.” NASR SURWS‹:

Oxunuflu: ‹za cae nasrullahi velfeth. Vw raeytennase yedxulune fi dinillahi efvaca. Fesebbih bihamdi rabbike vwsta¤firh, innehu kane tevvaba. Mw’nas›: Ey Mwhwmmwd! Allah›n kömwyi vw zwfwr günü gwlib, insanlar›n Allah›n dininw ax›n-ax›n girdiyini görwn kimi, Rwbbini mwdh edib twsbih et. Ondan ba¤›fllamas›n› rica et, çünki o, tövbwlwri daima qwbul edir. TEBBET SURWS‹:

Oxunuflu: Tebbet yeda ebi lehebin ve tebb. Ma a¤na ¤anhü malühu vw ma keseb. Seyesla naren zate leheb. Vemreetühü hammaletelhatab. Fi ci diha hablün min mesed. Mw’nas›: Wbu Lwhwbin wllwri qurusun, qurudu da! Mal› vw qazand›¤› 106

özünw fayda vermwdi. Alovlu atwflw dayanacaqd›r. Qad›n› da boynunda bir ip oldu¤u halda, ona odun dafl›yacaqd›r. ‹HLAS SURWS‹:

Oxunuflu: Kul hüvellahü ehad. Allahüssamed. Lem yelid vw lem yuled. Vw lem yekün lehü küfüven ehad. Mw’nas›: Ey Mwhwmmwd! De ki, O Allah twkdir. Allah hwr fleydwn müstw¤nidir vw hwr fley ona möhtacd›r. O do¤mam›fl vw do¤ulmam›fld›r. Heç bir fley onunla eyni deyildir. FELAK SURWS‹:

Oxunuflu: Kul e¤uzü birabbilfelak. Min flerri ma xalak. Vw min flerri ¤asikin iza vekab. Vw min flerrinneffasati fil¤ukad. Vw min flerri hasidin iza hased. Mw’nas›: Ey Mwhwmmwd! De ki: “Yaranm›fllar›n flwrindwn, tw’sir etdiyi zaman qaranl›¤›n flwrindwn, düyümlwrw üfürwn cadugwrlwrin flwrindwn, pax›ll›q etdiyi zaman pax›l›n flwrindwn dan yerini a¤ardan Rwbbw s›¤›n›ram.”

107

NAS SURWS‹:

Oxunuflu: Kul e¤uzü birabbinnasi. Melikinnasi. ‹lahinnas. Min flerrilvesvasil xannas. Ellezi yüvesvisü fi sudurinnasi. Minelcinneti vennas. Mw’nas›: Ey Mwhwmmwd! De ki, “‹nsanlardan, cinlwrdwn vw insanlar›n konüllwrinw vwsvwsw verwn o sinsi vwsvwçinin flwrindwn, insanlar›n tanr›s›, insanlar›n hökmran› vw insanlar›n Rwbbi olan Allaha s›¤›n›ram.”

108

MÜNDWR‹CAT ‹lk iflimiz ............................................................................................. 7 ‹man›n flwrtlwri ..................................................................................... 7 ‹slam›n flwrtlwri .................................................................................... 7 DWSTWMAZ Dwstwmaz›n flwrtlwri .............................................................................. 9 Dwstwmaz›n mwkruhlar› ....................................................................... 9 Dwstwmaz› pozan fleylwr ..................................................................... 10 Dwstwmazs›z görülmwywn ifllwr .......................................................... 10 fiwkillwrlw dwstwmaz›n al›nmas› .......................................................... 11 Sar¤› üzwrinw mwsh etmwk (islatmaq) ................................................ 15 QÜSL Qüsl alma¤› mwcbur edwn flwrtlwr ...................................................... 16 Qüslün flwrtlwri ................................................................................... 16 Qüsl necw al›n›r ................................................................................. 17 Üzrlü olanlar›n vwziyywti ................................................................... 17 Qad›nlar›n xususi hallar› ................................................................... 18 NAMAZ Namaz kimlwrw fwrzdir ...................................................................... 20 Namaz vaxtlar› .................................................................................. 21 Namaz q›l›nmas› düzgün olmayan vaxtlar ....................................... 21 Namaz›n növlwri ................................................................................ 21 Namaz›n fwrzlwri ................................................................................ 23 Wzan vw ikamwt .................................................................................. 24 Namaz› pozan fleylwr ......................................................................... 25 Namaz›n mwkruhlar› .......................................................................... 26

109

BEfi VAXT NAMAZIN QILINMASI Swhwr namaz›n›n q›l›nmas› ................................................................ 28 Günorta namaz›n›n q›l›nmas› ............................................................ 43 ‹lkindi namaz›n›n q›l›nmas› .............................................................. 57 Axflam namaz›n›n q›l›nmas› .............................................................. 64 Yats› namaz›n›n q›l›nmas› ................................................................ 69 Vitir namaz›n›n q›l›nmas› ................................................................. 70 Twravih namaz›n›n q›l›nmas› ............................................................. 75 Namazdan sonra nwlwr oxunur .......................................................... 77 Swhv swcdwsi ...................................................................................... 81 Camaatla namaz q›lman›n fwzilwti ..................................................... 84 Namaz›n camaatla q›l›nmas› ............................................................. 84 Cümw namaz› .................................................................................... 85 Bayram Namazlar› ............................................................................ 88 Twflrik twkbirlwri ................................................................................. 90 Oturaraq vw ima ilw namaz ................................................................ 91 Yolçu namaz› .................................................................................... 91 Vaxt› keçmifl namazlar›n qwzas› ....................................................... 92 Cwnazw namaz› .................................................................................. 93 Namazlarda oxunan dualar ............................................................... 98 Namazda oxunan bw’zi surwlwr ........................................................ 103

110

111

112