Limburgleert20090205

Deze foto is typerend voor ons onderzoek en het team. Het gat dat onstaat tussen docenten en leerlingen, maar ook tussen docenten onderling als het gaat over ICT toepassen in het onderwijs. De foto is afkomstig uit een studiereis van afgelopen jaar naar de BETT-show in London, de grootste onderwijs ICT-beurs van Europa. Daarnaast hebben een zogenaamd City Learning Centre bezocht waar op een innovatieve manier ICT gebruikt en scholing voor zowel docenten als leerlingen aangeboden wordt.

Academische School DP4 ICT

1

De afgelopen twee en half jaar hebben wij ons bezig gehouden met verschillende onderwerpen, steeds gerelateerd aan het onderwijs en ICT. Van het inventariseren van innovatieve projecten die op iedere school uitgevoerd werden tot het doen van onderzoek naar de belemmerende factoren bij het inzetten van ICT. In samenwerking met de PTH, Fontys en de lerarenopleiding zijn competentielijsten samengesteld. Vervolgens is gekeken wat het niveau van de docenten op de verschillende scholen was en is daar als daar behoeft voor was scholing aangeboden.

Terugblik activiteiten

• overzicht innovatieve projecten • competentielijsten samengesteld • vragenlijsten ICT-kennis • maatwerk trainingen gehouden met • interviews docenten over belemmerende factoren

2

In ons onderzoek hebben we gekeken naar: - tijdgebrek - faalangst - kennis/vaardigheden - ontbreken van goed materiaal - de vraag naar goed materiaal - en wat is goed materiaal - twijfel aan meerwaarde - niet bekend met speciale ICT-didactiek De methode die we gebruikt hebben waren interviews op de scholen met docenten uit verschillende categorieën. De competente docent maar niet bereid, de competentie en bereid, de niet competente en niet bereid en als laatste de niet competente maar wel bereid. In totaal zijn zoʼn 35 docenten geïnterviewd. Dit hebben we geanalyseerd en we komen met een aantal aanbevelingen naar de directies toe. Je kunt deze drie eigenlijk niet los van elkaar zien. Het is noodzakelijk om dit in evenwicht te houden.

Aanbevelingen • • •

Facilitering Deskundigheidsbevordering Motivatie

3

De docenten die wij geinterviewd hebben geven aan dat zij te weinig materialen ter beschikking hebben. Denk aan apparatuur, computers, software Als het er is, dan is het moeilijk om er aan te komen. Je moet het ruim van te voren reserveren. Er zijn open leercentra, maar dat is niet de omgeving waarin ze vaak werken en zich ook niet goed op hun gemak voelen. Een andere opmerking is dat docenten vragen hebben over de kwaliteit van de systemen. Kan ik er vanuit gaan dat het systeem het doet, ook al heb ik het van te voren getest? Dus betrouwbaarheid. Dat kan zowel voor moderne als verouderde apparatuur gelden. De ondersteuning is zeer belangrijk voor docenten. Het is vaak een andere omgeving waarin zij werken en zoeken naar betrouwbare ondersteuning. Een ondersteuning die meedenkt in oplossingen en niet bij voorbaat al aangeeft dat het niet mogelijk is i.v.m. de veiligheid. De gemiddelde docent schrikt dit af en ziet dan af van het gebruik van ICT. Je kunt wel alles monitoren en zeer strak beveiligen, denk wel dat het een doel heeft en niet het beveiligen om het beveiligen.

Facilitering • •

Beschikbaarheid (aantal)

•

Kwaliteit (modern/ verouderd)

•

Ondersteuning (dienstverlening serviceorganisatie)

Toegankelijkheid (roostertechnisch)

4

Een ander aandachtspunt is de scholing. Je kunt wel de faciliteiten hebben, maar als je niet weet hoe het werkt en wat je er meer kunt doen, dan schiet je niks op. Het office-pakket is leuk om brieven te schrijven of een presentatie te maken, maar ICT-gebruik op een zeer laag niveau. Op dit moment is mediagebruik zeer actueel. Het gebruik van media door leerlingen, maar ook door docenten. Mediageletterdheid is de naam die je hieraan kunt geven. Je ziet dat andere eisen aan de computersystemen gesteld worden en dat zowel docenten als leerlingen scholing nodig hebben. Met alleen scholing ben je er niet. Het moet ook toegepast kunnen worden. En dan nog het liefst met behulp van een digitaal schoolbord en een elektronische leeromgeving. Je kunt je voorstellen dan dit voor veel docenten niet te doen is, als ze niet de noodzaak zien en (ook) niet de faciliteiten hebben.

Deskundigheid Trainingen

• • • •

Multimedia gebruik Algemeen didactisch Elektronische LeerOmgeving Digitaal schoolbord

5

De vrijblijvendheid waarmee docenten omgaan met het inzetten van ICT in het onderwijs heeft ook een aandacht nodig, maar ook hoe dit aangestuurd wordt. Zorg dat de docent gemotiveerd blijft om zich te scholen, het nut ziet om ICT in te zetten waar dat een meerwaarde heeft. Op dit moment worden op verschillende scholen gekeken hoe dit bijvoorbeeld in het beleidsplan opgenomen kan worden. Hang er eventueel een promotiebeleid achter, ben consequent naar de docenten toe wat je verwacht en wanneer dit niet nagekomen wordt, wat dit betekent.

Motivatie • •

Consequent beleid

• •

Geen vrijblijvendheid

Sturing met positieve waardering Opname in promotiebeleid 6

Rol ICT in beleidsplan Als ICT in beleid is opgenomen:

•

standaardiseren activiteiten / oplossingen

•

trends op ICT-gebied in onderwijs onderbrengen

•

innovatie en experimenteer facilitering

•

geen hypes 7

Hoe kom je nu erachter of iets een trend is? Wij hebben in de projectgroep gemerkt dat het belangrijk is dat er een platform is waar je elkaar ontmoet. Dat kan door bij elkaar te gaan kijken, het bezoeken van congressen (wel met een doel!) Bestudeer vakliteratuur, publicaties in tijdschriften, lees blogs van collegaʼs. Zorg dat je een netwerk hebt!!!

Kennisdeling Kennisdeling met/door

• • • •

Een manier om te zorgen dat ICT in het onderwijs toegepast wordt is om het op te nemen in het beleidsplan. Dus niet in een apart beleidsplan, maar in het algemene beleidsplan van de school. Standaardiseer bepaalde activiteiten. Dat wil niet zeggen dat dit gaat over hardware of software. Nee, het gaat over als je vind dat de leerlingen begeleid moeten worden via een elektronische leeromgeving, dan is dit een standaard. Ontdek trens op het gebied van ICT door je goed te laten informeren door adviseurs die voeding hebben met zowel het onderwijsveld als daarbuiten. Trends op ICTgebied kunnen oplossingen bieden die niet of moeilijk te realiseren zijn. Het kan je als school weer een voorsprong opleveren, geld en leerlingen opleveren. Denk aan web2.0 applicaties. Gratis op het Internet. Samen documenten delen, videomonteren en nog veel meer. Blijf niet stilstaan. Zorg dat er ontwikkeling is. Doe dit wel in een beschermde omgeving, want dit kan voor zowel systeembeheer als docenten bedreigend over komen. Ik zal in één van de volgende diaʼs hierop terug komen. Wat een valkuil is, is dat te snel ingezet wordt op hypes. Bijvoorbeeld Second Life is leuk, maar is het geschikt voor onze leerlingen/docenten? Biedt het een meerwaarde?

docenten intern/extern bezoeken conferenties bestuderen publicaties netwerken

8

kennisontwikkeling VO-school

onderzoek

Standaardiseren

innovatie

Expertise centra

ontwikkeling lesmateriaal

leraren opleiding

9

Je kunt het idee van de vorige dia koppelen aan deze. Namelijk, wanneer je denkt aan een implementatiestrategie dan zul wel onderzoek moeten doen waar de knelpunten zich bevinden. Dit gaat verder dan alleen scholing op ICT. Het kan een probleem zijn dat vanuit het gedrag, houding, motivatie, aansturen, beleid zijn. Dat moet helder gemaakt worden. Er is een meetinstrument ontwikkeld dat ingezet kan worden en die plekken kan aangeven. Een strategie kan vervolgens bepaald worden en via een stimuleringsroute (interventie) kan gekeken worden of het effect heeft. Wat er in die interventie uitgevoerd kan worden, kan o.a. afkomstig zijn uit de kennisbank dat ontwikkeld is in onze innovatie/onderzoek.

Implementatiestrategie Strategiebepaling

• • • •

Het netwerk dat wij hebben zouden we willen continueren en we zien daar een rol weggelegd om het professionaliseren van de zittende en toekomstige docenten te ondersteunen. In het kort komt het hier op neer: Een samenwerking tussen VO-scholen-Expertise Centra-Lerarenopleiding. Deze drie samen werken samen in een omgeving waarin innovatie op het gebied van ICT in onderwijs centraal staat. Er wordt onderzoek gedaan naar de effecten en bruikbaarheid. Daarnaast wordt ook lesmateriaal ontwikkeld. De VO-school zorgt voor een Seniordocent ICT (leidt het project op de school) en een Juniordocent ICT (voert het project uit en ontwikkeld materiaal), de expertise centra (ondersteuning bij onderzoek, ontwikkeling materiaal, beschikbaar stellen materialen (devices)) en de lerarenopeiding zorgt voor studenten (stageopdracht). Op het moment dat het programma doorlopen is en onderzocht is of het geschikt is om in het reguliere onderwijs in te zetten, dan kan het gestandaardiseerd worden. Zowel VO-scholen als lerarenopleidingen kunnen het materiaal gebruiken. Dit betekent meestal dat scholing nodig is voor de zittende docenten. Dit kan dan door de lerarenopleiding of op de scholen gegeven worden. Je creëert zo een professionaliseringsroute.

onderzoek stimuleringsroute keuze materiaal uit kennisbank evaluatie

10

Dit zou kunnen betekenen dat gekeken moet worden of het mogelijk is, de samenwerking te verlengen doormiddel van eigen middelen, of subsidies. Het bestaande netwerk kan gehandhaafd blijven. De interesse van Kennisnet is opgewekt en ook met het Bibliotheekhuis Limburg zijn contacten om hun materialen open te stellen voor deze samenwerking.

Samenwerking (RAAK) Bestaand netwerk

• • • •

VO-scholen

De vraag aan u als stuurgroep. Hoe denkt u hierover? Willen scholen ruimte maken dat innovatie en onderzoek een plek binnen de school krijgt zoals in het schema van dia 9 weergegeven is? Hoe denkt u over de aanbevelingen? Ziet u mogelijkheden om deze in uw organisatie aan te pakken? Zo ja, hebt u interesse in een implementatieplan op het gebied van ICT en daarvoor een scan laten uitvoeren binnen uw organisatie en dan vervolgens een stimuleringsroute te bepalen?

FLOS + ICT-lectoraat PTH OU

Uitbreiding

• •

Kennisnet Bibliotheekhuis Limburg 11

Ik wil afsluiten met een kort filmpje. Dit is af en toe het gevoel geweest dat wij als team hebben gehad als we enthousiast over ICT in het onderwijs hebben gesproken en niet altijd begrepen werden. We zien de meerwaarde en hopen dat u die ook ziet! Bedankt!

Namens DP4 BEDANKT!

12