Komplet

TEST 1 1. Nauka je skup metodički stečenih i sistematski povezanih znanja o nekoj grupi pojava ili predmeta koji su na neki način određeni ili ograničeni a čine neku cjelinu; a naukovanje je zastupanje, propovijedanje nekog učenja ili doktrine; nauka u osnovi pokušava da odgovori na tri osnovna pitanja: šta, kako i zašto. 2. Dedukcija (latinski deduco, izvesti, deuktion, deduction) predstavlja izvođenje novog suda iz jednog ili više datih sudova samo na osnovu logičkih zakona, bez obzira na njihovu istinitost; zo je naučna metoda kojom se iz opštih zakona izvode posebni zakoni; naučni postupak primjenjivanja opšteg zakona na pojedinačne slučajeve; naučna metoda u kojoj se ne služimo opažanjem ni eksperimentima nego samo zaključivanjem, razmišljanjem; u filozofiji (kod Kanta) primjena apriornih pojmova na predmete iskustva.Pod dedukcijom, dakle, podrazumijevamo izvođenje ili zaključivanje koje se zasniva na opštim premisama i tiče se posebnih slučajeva: ako svi ljudi piju sok, onda i neko konkretno lice treba da pije sok. Deduktivno zaključivanje služi kao osnov deduktivnoj metodi, koja polazi od opštih činjenica i traga za njihovim varijacijama i posebnim slučajevima. 3. Neposredan je zaključak kojim se jedan sud izvodi iz samo jednog drugog suda; dakle, neposredan zaključak ima samo jednu premisu, pa se sastoji od dva suda, tj. jedne premise i jedne konkluzije. Neposredne zaključke moguće je razmatrati po konverziji, ekvipolenciji i kontrapoziciji.Posredan zaključak je onaj kojim se jedan sud izvodi iz najmanje dva druga suda; tj. najmanje dvije premise i jedne konkluzije. Posredan zaključak se najčešće dijeli na dedukativan, induktivan i analogijski. 4. Suština je da seminarski, diplomski, specijalistički, magistarski i doktorski radovi predstavljaju samostalni rad baziran na naučnim principima tj. primjeni naučnih metoda i tehnika, postavljanju hipoteza koje istraživanjima treba potvrditi ili odbaciti, odnosno, treba da imaju karakter istraživačkog rada, prema čemu treba da sadrže teorijska uopštavanja i rezultate koji daju rješenja važnih naučnih i naučno-praktičnih problema i predstavljaju (magistarski rad i doktorska disertacija) na izvjestan način originalan doprinos za nauku. 5. Načine prikupljanja podataka i informacija moguće je klasifikovati na sljedeće metode: komparativni metod,metod ispitivanja,metod posmatranja,eksperimentalni metod,I motivaciona istraživanja. 6.U najširem smislu riječi, pod pojmom ličnost se u opštem značenju podrazumijeva izgled nekoga, kako se neko pokazuje i čini drugima, tako da etimološki riječ persona ima porijeklo u ovome značenju.Ličnost se određuje kao zbir onih kulturno-civilizacijskih, etičko-moralnih i socio-psiholoških karakteristika pojedinca (lično, personalno, što se tiče lica, što pripada nekom licu, svoje, individualno, originalno, egoistično, sebično, subjektivno), koje ga ističu među ostalima ili/i se prepoznaju kao zbir onih karakteristika koje drugi zapažaju i na koje drugi reaguju. 7. Karakter (grčki, charakter, dleto, urezano, osobina) je osobina, značaj ili svojstvo po kome se neko ili nešto izdvaja, razlikuje se od ostalih ljudi, odnosno stvari ili pojava. Karakter je ustaljena volja koja se drži izvjesnih principa, u čijem radu postoji neka pravilnost (u psihološkom smislu). Karakter se javlja kao manifestacija volje, kod koje su najodlučniji motivi etička i moralna načela (u etičkom smislu). Karakter se kao termin koristi u više značenja, a samo ponekad se izjednačava sa pojmovima ličnost ili ponašanje, mada se njime uvijek podrazumijeva da se odnosi na ponašanje ličnosti.Karakter označava zbir svih psihičkih osobina neke osobe, odnosno, najbitnije osobine pojedinca koji daje pečat cjelokupnom njegovom ponašanju. 8. Učenje je prirodna ljudska aktivnost i suština procesa potrošnje, tj. na teoriji učenja se osniva cjelokupna marketing filozofija, marketing kao nauka i praksa učenja potrošača na određeno ponašanje, čime se postiže mogućnost upravljanja marketingom na osnovu upravljanja ponašanja potrošačem. Učenje potrošača je proces kojim potrošači stiču znanje i iskustvo kupovinom, upotrebom i korišćenjem proizvoda i usluga, koje potom primjenjuju u kasnijem ponašanju (iskustvo, navika). 9. Dugotrajno pamćenje se bazira na strukturnim organskim promjenama u mozgu. Dugotrajna pamćenja predstavljaju stara sjećanja iz riznice znanja, a otporna su na spoljne uticaje, ona su pretočena u ljudske navike, 1

stavove i predrasude, o čemu će biti riječi kasnije, u poglavlju ponašanje potrošača. Dugotrajna pamćenja ne počivaju na dinamskim fenomenima, tako da stara znanja ostaju upamćena, netaknuta na spoljne uticaje, stoga što su upisana u strukturnu građu nervnog sistema. 10. Spontano mišljenje predstavlja mehaničko ili mahinalno mišljenje, a kao takvo je osnova logičkog mišljenja, rasuđivanja i rezonovanja. Sponatno mišljenje je takav oblik mislenih formi i mislenih radnji koji se odigravaju čak i onda kad nema nikakvog cilja i zadatka u svijesti, u kojoj se sadržaji stalno smjenjuju, tj. mehanički i spontano dovode jednu za drugom u vezu tekući doživljaji i stečena iskustva (navike). TEST II 1. Evaluaciono mišljenje je jedno od najvažnijih intelektualnih kognitivnih psiholoških funkcija čovjeka. Čovjek bez evaluacionog mišljenja gubi sposobnost razlikovanja dopuštenog od zabranjenog, moralnog od nemoralnog, pristojnog od nepristojnog, pravednog od nepravednog, istinitog od lažnog, lijepog od ružnog, itd., tj. on fiksira iskrivljenu, nelogičnu i svaku drugu nemoralnu ideju.Evaluaciono mišljenje zahtijeva posjedovanje izgrađenog sistema vrijednosnih orijentacija, vrijednosti, vjerovanja i kriterijuma vrijednovanja. Zasniva se na logici koja principijelno ne odstupa od objektivne logike. 2. Eksperiment ili pokus je namjerno izazivanje pojava koje želimo opažati i ispitiviati. Eksperimentom možemo:vrlo često izazvati pojave koje se u prirodi događaju vrlo rijetko; možemo mijenjati uslove u kojima nastupaju pojave, možemo na prikladan načina modifikovati i pojave koje nas zanimaju; možemo izazvati i pojave koje se u prirodi ne događaju, a čije nam proučavanje omogućava da otkrijemo zakonitosti koje vrijede i za pojave što se bez našeg učestvovanja događaju. 3. Radna hipoteza nastaje na bazi poznavanja dosadašnjih stanja, situacija, tendencija, događaja i rješenja u odabranom problemu i uočavanja šta treba dalje da se radi.Hipoteza je odraz teorijskog i iskustvenog mišljenja istraživača ili metodologa koji je postavio problem, ciljeve i očekivano rješenje.Hipoteza je mišljenje koje ima manji ili veći stepen vjerovatnoće, a stvara se na bazi mnogobrojnih podataka ili prethodnog pozitivnog iskustva.Hiptezu postavljaju ljudi sa dubokim znanjem, poslovnim iskustvom prakse i sa praksom istraživanja. 4. Metod slučajeva može biti kvantitativni i kvalitativni kod dobijanja podataka i informacija, a prevladava mišljenje da se radi o dobijanju kvantitativnih informacija koje se odnose na sveobuhvatna istraživanja konkretnih privrednh grana, socijalnih klasa i slojeva, relevantnih i referentnih grupa, religija, gradova, društava, određenih tržišnih segmenata, domaćinstava ili na neki drugi način karakterističnih grupa potrošača. 5. Kod intervjuisanja pitanja moraju biti precizna, logička i psihološka Pitanja mogu biti otvorena (odgovori imaju navedena samo pitanja, a sam ispitanik slobodno formuliše odgovor, a koriste se u slučajevima kada se istražuje složena pojava i pojava o kojoj nema dovoljno informacija), zatvorene (odgovori uz pitanja imaju date unaprijed određene alternative odgovora) i kombinovana (odgovori su najčešće uz upitniku, jer on uvijek sadrži slobodna i zatvorena pitanja). 6. Frojd je izdvojio dva osnovna instikta:Eros, instikt življenja, koji ima svoju životnu energiju, tj. libido. On ima naročito pogodne zone (erogene zone) čijim se stimulacijama može doživjeti zadovoljstvo. To su karakteristični dijelovi kože i sluznice pojačane osjetljivosti na draženje, a tu spadaju usne, usna duplja, anus i polni organi, a adekvatne stimulacije su sisanje, eliminacija i trljanje. Tanatos, instikt smrti, koje se zadovoljava kroz destrukciju, kroz ispoljavanje agresije.Frojd je u dinamici ličnosti naročiti značaj pripisivao anaksioznosti, straha kao signala opasnosti, koji je po izazivanju napetosti sličan pokretač ponašanja kao što je glad i seksualna žudnja. 7. Motivi (latinski, moveo, kretati) je pokretač, pobuda, ono što nas navodi da stvaramo neko mišljenje ili da nešto učinimo, predstava cilja ili sud o cilju koji utiču na donošenje voljne odluke, a u najširem smislu podrazumijevaju 2

složen sistem koji obuhvata potrebe, želje, probleme, preferencije, interese, karakterne crte ličnosti, običaje, tradiciju, uključujući psihogene procese koji rezultirajuu kao navike, shvatanje, vjerovanja i stavove, predrasude, itd.Motivi su i organski ili psihološki faktori koji pokreću i regulišu ponašanje radi postizanja određenih ciljeva. 8. Stvaralačko, imaginativno, učenje obuhvata sticanje znanja, transformaciju znanja i kritičko procjenjivanje istinitosti i vrijednosti usvojenog gradiva. Pod stvaralačkim učenjem se podrazumijeva mentorsko vođenje i osposobljavanje studenata da uči putem otkrivanja i istraživanja, da u procesu učenja otkriva skrivena i nova značenja datih činjenica, da otkrivaju nove ideje, da razvijaju nove pojmove, da formulišu kreativnije probleme i da ih na isti način rješavaju, odnosno da sastavljaju grupe novih zadataka i da ih na različite načine rješavaju. 9. Za jednočasovni period učenja, optimalni intervali i vremenska ograničenja za ponovni pregled učenja, izgledaju: posle 10 minuta – pregled u trajanju od 10 minuta, posle 24 časa – pregled u trajanju od 2-4 minuta, posle 8 dana – pregled u trajanju od 2 minuta, posle mjesec dana – pregled u trajanju od 2 minuta, posle šest mjeseci – pregled u trjanju od 2 minuta, i posle godin dana – pregled u trajanju od 2 minuta. 10. Tehnike stimulansa su od posebnog značaja u marketingu, prije svega u vidu: 1.Primarnih stimulansa, koji čine proizvod i njegove komponente (oblikovanje, pakovanje boja, itd); i 2.Sekundarnih stimulansa, koji se odnosi na promotivne tehnike, sredstva i pronosnike (medije).Zato je značajno ispitati šta je to što privlači pažnju potrošača: usmjerenost, usresređenost, dobrovoljno selektivno, nedobrovoljni stimulansi koji dovode do nemarne pažnje. TEST III 1. Istina je saznanje koje pogađa, shvata stvarnost (realna istina). Istina je misao koja se može obrazložiti, čija se valjanost može dokazati. Istina je analogija između mišljenja i pojava u realnosti; odnosno, istina je misao čijom se primjenom unapređuje život, tj. rezultat saznanja, sama stvarnost koju hoćemo da upoznamo. 2. Hipoteza (grčki, hypo, ispod; thesis, pretpostavka) je pretpostavka, sud koji se prethodno uzima za istinit bez dokaza da se pomoću njega objasne neke činjenice ili pojave. Hipoteza je teorija za koju mislimo da bi mogla riješiti neki problem, ali budući da nismo sigurni u to, privremeno je ne tvrdimo nego je podvrgavamo postupku koji treba da pokaže njenu istinitost ili neistinitost.Hipoteza može biti postavljena dosta neodređeno (preliminaro, prethodna, nulta), što je za istraživanje nedovoljno, s obzirom da iz nje slede neke konsekvencije (logičke posledice). Hipoteza treba da bude proverena, kako bismo našli rješenje problema (zagonetke). Hipoteza treba da je kao potencijalno rešenje realna ostvariva realizacijom. 3. Ciljevi marketing istraživanja mogu biti opšti i posebni ciljevi, a proizilaze iz definisanog predmeta i problema istraživanja. Ciljevi marketing istraživanja trebaju da daju odgovor na pitanje: gdje, kako, zašto i od koga su svoj, konkurentski ili alternativni proizvod ili usluga kupljeni, prodati ili korišćeni. Ciljevi moraju biti koncizni i jasno definisani, s obzirom na troškove, vrijeme i funkcionalnost istraživanja, odnosno raspoloživost kadrova koji mogu izvesti marketing istraživanje. Nakon definisanog predmeta i ciljeva istraživanja, postavlja se osnovna (radna) hipoteza istraživanja. 3

4. Metod objašnjenja (eksplanacije) u osnovnom značenju predstavlja razotkrivanje ili razjašnjenje nečega što nije bilo neposredno vidljivo, odnosno davanje šireg objašnjenja u nekom kontekstu. Razlikuje se od eksplikacije koje je usmjerena na pružanje naknadnih, obično profesionalnih informacija. Djelimično se preklapa sa interpretacijom, tako da može biti bliska razumijevanju i tumačenju, naročito kada je u pitanju smisao događaja i posebno ponašanja potrošača kod odlučivanja o kupovini. 5. Banka podataka je zbir statističkih postupaka za izvođenje značajnih podataka i informacija iz službenih statističkih izvora, a uključuje uobičajene statističke postupke za proračun prosjeka, mjerenje disperzije i unakrsno tabeliranje podataka, s time da istraživač može upotrijebiti razne statističke tehnike s više varijabli da bi otkrio važne odnose u određenim podacima. 6. Suština Adlerovog shvatanja svodi se na zaključak da čovjekovo ponašanje nije određeno isključivo biološkim nagonima i da se čovjek ne uklapa u društveni (kulturni, politički, socijalni, ekonimski) život samo silom i na štetu zadovoljenja svojih osnovnih težnji kao što to smatraju psihoanalitičari – Frojdovi sljedbenici, već da se čovjek u pravilu nastoji u društveni život uključiti svojim jedinstvenim ponašanjem sa stvaralačkim JA, kako bi doprinjeo razvoju i rastu određene društvene sredine kojoj će po stilu i načinu života pripadati tokom čitavog života. 7. Mapa uma je prirodna funkcija ljudskog mozga koja doprinosi poboljšanom učenju, pamćenju i jasnijem razmišljanju, odnosno, ona se predstavlja briljantnim razmišljanjem, pri čemu mozak posjeduje moćno grafičko sredstvo koje obezbjeđuje univerzalni ključ za oslobađanje svojih potencijala.Mapa uma posjeduje četiri osnovne karakteristike:Predmet pažnje je kristalizovan u centralnoj slici,Glavne teme predmeta se granaju iz centralne slike. Grane sadrže ključni lik ili ključnu riječ otisnutu na pridruženoj liniji, pri čemu su teme od manjeg značaja predstavljene kao grane povezane sa granama višeg nivoa.Grane formiraju povezanu „čvorišnu“ strukturu. 8. Da bi se stečeno znanje pretočilo u izvanredno izlaganje, potreban je odgovarajući pristup upotrebe mape uma kod ispita kroz sljedeće etape:Pročitajte pažljivo sadržaj knjige ili ispitna pitanja u cjelini, Odlučite kojim redom (redoslijed sadržaja koji vas interesuje) želite odgovarati na pitanja i koliko vremena ćete posvetiti svakom od njih,Odolite porivu da odmah počnete sa detaljnim odgovaranjem na prva pitanja,Vratite se ponovo na sadržaj knjige i prva pitanja koja su vas zaintereslovala, iPovežite strukturu znanja. 9. Čula su otvorena za prijem informacija iz realnosti prostora i u realnom vremenu, tako što razni oblici energije djeluju na receptore u čulnim organima kojih ima pet. Da bi se energija stimulansa mogla koristiti kao podatak, vijesti ili informacija, zvuk ili miris, odnosno bol, prijemnik mora da je pretvori u novi vid energije primjeran nervnom sistemu.Čula ili receptori nisu ništa drugo do biološki „pretvarači“ (u fizici transdjuseri) jednog oblika energije u drugi, u energiju nervnog impulsa, tj. nervnu energiju. Od svih čula najvažnije je čulo vida, s obzirom da oko 90% informacija dobijamo posredstvom oka, koje u kombinaciji sa čulom sluha ima najvažniju ulogu kod korišćenja audiovizuelnih propagandnih sredstava i medija (tv, radio). 10. Fenomen (grčki phainomenon, pojava) podrazumijeva promjenu na stvarima, promjenu onog što je opaženo, tako da podrazumijeva sve što može biti predmet iskustva, što se nalazi u prostoru i vremenu ili samo u vremenu. Upotreba fenomena ima za cilj da doprinese razumijevanju i pamćenju stimulansa. TEST 4 1.Aksiologija kao naučna disciplina se bavi logikom vrijednosnog suđenja i vrijednosne argumentacije, spajajući rezultate istraživanja logike, aksiologije i psihologije, čime se stvara osnova za razvoj evalucionog mišljenja, koje je u osnovi svakog vaspitanja još od prvog dana života. 2. Zaključivanje se najčešće izvodi iz dvije premise ili više premisa – posrednim logičkim zaključivanjem, pri čemu se premise ne mogu proizvoljno nizati, odnosno, one moraju biti dovedene u takve odnose da novi sud logički slijedi iz njih, tj. premise moraju biti ne samo provjerene i tačne već moraju utvrđivati suštinske odnose i odredbe 4

koje su bitne za zaključak koji slijedi. Suđenje (prosuđivanje) je psihički proces, a sud – rezultat tog procesa, odnosno suđenje je oblik ili vrsta mišljenja, a sud je oblik ili vrsta misli. 3. Najgrublja podjela nauke vrši se na: 1.Prirodno-matematičke nauke:matematika,astronomija,fizika,hemija,biologija,geologija,geografija. 2.Društveno-humanitarne:filosofija,istorija,filologija,arheologija,psihologija,pedagogija,sociologija. 4. U otvorenoj tržišnoj privredi građanskog demokratskog društva sa djelovanjem ekonomskih zakona, dominacijom konkurencije i konkurentnosti, preduzetnik ne razvija i ne primjenjuje nauku zbog neke svoje posebne sklonosti i ljubavi prema nauci, nego zato što je razvoj nauke uslov njegovog opstanka kao preduzimača. 5. Uopšteno metod(a) i metodologija označavaju put do cilja (nauka o putevima), ili, uobičajeno, način istraživanja, odnosno način dolaženja do nekih saznanja. U nauci se pod metodom podrazumijeva sistem misaonih operacija i ponašajućih postupaka zasnovanih na logičkom rasuđivanju i primjerenih odgovarajućem problemu, koji vode otkrivanju neke istine.U osnovi se metode svode na one koje služe za prikupljanje podataka i metode za obradu podataka. Metodologija opisuje način izbora problema, njegovog definisanja, te prikupljanja odgovarajućih podataka, njihove obrade, kao i postupke zaključivanja sa objašnjenjima i tumačenjima. 6. Izvještaj mora sadržavati elemente, kao što su na primjer: Naslov istraživanja: naziv realizatora istraživanja, naziv naručioca istraživanja i naslov istraživanja u kojem se ukazuje na osnovni problem, mjesto i vrijeme istraživanja. Sadržaj istraživanja: obuhvata cilj-ciljeve, predmet i jedinice istraživanja, metod-metode, i vrijeme realizovanja i obuhvatnost istraživanja. Metodologija istraživanja: opisuju se rezultati u odnosu na cilj-ciljeve istraživanja. Zaključci i preporuke; iznoseći dobre i loše strane odluke koja se preporučuje. Prilozi: tabele, grafikoni, šeme itd. Literatura. Marketing istraživanja se provode da bi se donosile marketing-odluke. Prema tome, u zavisnosti od nivoa odlučivanja, detalja o kojima se odlučuje i nivoa na kojim se odluke operativno realizuju, javlja se potreba sastavljanja odgovarajućeg tipa izveštaja. 7. Struktura ličnosti (građa „anatomija“) determinisana je onim osobinama ličnosti koje su najmanje promjenljive, tj. one koje su najkonstantnije i time najpouzdanije u upravljanju ponašanjem ličnosti. Termin struktura ličnosti upotrebljava se u dva osnovna značenja: kada se označavaju faktori ili momenti bitni za razumijevanje ličnosti uopšte – za razumijevanje bilo koje ličnosti (termin koriste psiholozi); i u slučaju kada se govori o strukturi ličnosti jedne konkretne osobine (termin koriste psihijatri). 8. Proces pamćenja odvija se kroz faze kodiranja (primanja informacija), čuvanja i povlačenja (pozivanja) informacija iz memorije, a mogućnost memorisanja zavisi od sposobnosti ljudskog mozga, tj. sposobnosti prihvatanja informacije razumijevanjem, a po čemu se ljudi inače među sobom razlikuju. Lijeva strana mozga je odgovorna za proces verbalne informisanosti, a obuhvata percepciju oblika, prostornih odnosa, vizuelno pamćenje, doživljavanje perspektive, muzičku sposobnosti i sintetičko i intuitivno mišljenje, te je 5

konzistentna sa klasičnim uslovljavanjem u procesu učenja.Desna strana mozga je odgovorna za proces vizuelnog informisanja, a obuhvata percepciju oblika, prostornih odnosa, vizuelno pamćenje, doživljavanje perspektive, muzičku sposobnost i sintetičko i intuitivno mišljenje, te je konzistentna sa klasičnim uslovljavanjem u procesu učenja. 9. Kod testiranja znanja važno je imati u vidu dvije činjenice (faktora osobina ličnosti), a to su inteligencija (Q faktor) i sposobnost mišljenja (G-faktor), odnosno kreativne sposobnosti.IQ faktor – inteligencija je opšta sposobnost koja omogućava uočavanje (shvatanje, uviđanje) bitnih odnosa, ona je kvalitet ili oštrica mišljenja.Gfaktor označava sposobnost mišljenja, koje se manifestuju preko kognitivnih, produktivnih i evaluativnih sposobnosti 10. Proces mišljenja (mislenog procesa) uopšteno predstavlja razlaganje cjeline na njezine sastavne dijelove i njihovo izdvajanje u posebne kategorije, sa svrhom da shvatimo i doznamo tačne-istinite odnose. Samo tačni odnosi nam omogućuju rješenje postavljenog problema, naše prilagođavanje promjenom sredine ili promjenom nas samih ili našeg ponašanja ili rješavanja nekog apstraktnog zadatka. Proces mišljenja pretpostavlja znanje da se postavi problem, da se u problemu utvrde tačni odnosi i sposobnosti i spremnost da promjene, jer ako se promjene kao takve unaprijed odbacuju, onda nam niti mišljenje nije potrebno. TEST 5 1. Procjenjivanje vrednosti ima nekoliko faza ili nivoa:Prva faza (objektivna) obuhvata realno dejstvo onoga što se vrijednuje, a odnosi se na fizičko, biološko, fizičko, psihološko, društveno, ekonomsko, finansijsko, itd.Druga faza (subjektivna) obuhvata svjesno otkrivanje realnih svojstava onoga što se vrijednuje, kao i njihovog realnog dejstva na čoveka kao subjekta.Obje faze objektivna i subjektivna - mada kod svakog čovjeka ne moraju da postoje odvojeno svaka za sebe, prožete su subjektivnim nesvjesnim činiocima, kao što su ciljevi, motivi, emocije, strahovi, nesvjesni mehanizmi psihološke odbrane, nesvjesno instance superega, itd. Obje faze, s obzirom na njihovo međudejstvo, značajne su za poznavanje, kako bi se mogle upotrijebiti za obavljanje racionalnog odmjeravanja ukupnog efekta (odluke i reakcije, ponašanja) određene stvari, pojave ili postupka i usaglašavanja sa postavljenim ciljevima i proklamovanim vrijednosnim orijentacijama, vrijednostima, vjerovanjima, vrijednosnim normama i principima. 2. Pod indukcijom se, u tom smislu, podrazumijva zaključivanje od pojedinačnog ka opštem, tako da se induktivno mišljenje zasniva na pojedinostima i teži iznalaženju opštijih principa.Nivo uopštavanja trebao bi da bude u skladu sa vrstom i brojem podataka, što nije uvek slučaj. U opštem smislu, uvođenje i izazivanje bilo kojih procesa posrednom stimulacijom i njenim širenjem na susjedna polja, može nam ukazati da aktivnost jednog dijela održava se inkubacijom na susjedne dijelove.Indukcija predstavlja sintetički metod i generalizacioni postupak, koji, polazeći od empirijskih činjenica, dolazi do opštih sudova, uključujući i vrijednosne. 3. Tržište znanja se sastoji od nekoliko vrsta, oblika i nivoa upotrebljivosti znanja, kao što su:1.Naučno znanje, kojeg karakteriše visoki stepen selekcije, apsorpcije, emisije i transmisije, i najčešće je to kao komercijalno zaštićeno znanje, tako da će za njegovo korišćenje trebati platiti određenu cijenu;2.Javno znanje, koje je svima dostupno i komercijalno nezaštićeno znanje, za koje će trebati platiti prometnu vrijednost;3.Znanje u organizacionom sistemu, koje je stvoreno raspoloživo i dostupno.Sistem znanja sačinjava znanje o objektima, znanje o događajima, znanje o izvođenju vještine i meta znanja u smislu znanja o znanju. Znanje, na osnovu iznesenog, može da bude proceduralno i deklarativno. Savremeni menadžment, preduzetnička i marketing znanja su dominantno interdisciplinarne, deskriptivne i često kompilirane prirode. To su prije svega i isključivo primjenjivačka znanja, što ukazuje da se radi o znanju koje je prije i iznad svega strategijske, taktičke i operativne prirode. 4. U slučaju da se marketing-istraživanje usmjeri u pravcu primjene kvantitativnih metoda (nastoje prikazati rezultate brojem ili numeričkim izrazom), tj. prikupljanju podataka i informacija za stolom, mogu se koristiti: metod slučajeva (case study), opisni metod, metod objašnjenja, metod predviđanja ili simulacije i ekperimentalni metod.Ukoliko se donese odluka o prikupljanju kvalitativnih podataka i informacija, onda to znači primjenu, 6

pretežno terenskih istraživanja (field research) uz primjenu kvalitativnih podataka.Kvalitativnim istraživanjima se dolazi do primarnih informacija, a koje se odnose na ispitivanje mišljenja, stavova, shvatanja i motiva, namjera ispitanika. Kvalitativna istraživanja se provode primjenom metode ispitivanja i motivacionim istraživanjima, a mogu se realizovati u obliku pojedinačnog i-ili grupnog ispitivanja (fokus grupe). 5. Pripreme i sprovođenje metode ispitivanja obuhvata:definisanje problema koji treba ispitivanjem riješiti,izradu plana ispitivanja (izbor metoda ispitivanja, terminski plan, plan troškova),izradu upitnika ili podsjetnika,izbor uzorka,probno ispitivanje,izradu konačnog upitnika, izradu maršute ispitivanja,izbor ispitivača i kontrolora,realizovanje ispitivanja,sređivanjem obradu, analizu i prezentaciju rezultata,sastavljanje izvještaja,distribucija izvještaja, testiranje rezultata ispitivanja,naknadna ispitivanja. 6. U uvodu se iznosi ideja i cilj istraživanja, a treba da je napisan kratko, obično na jednoj do dvije stranice teksta. Kod pisanja uvoda treba se pridržavati odgovarajuće logičke postupnosti, tako da on dobije odgovarajući algoritam. 7. Osnovna tipologija koju je po kriterijumu temperamenta postavio Hipokrat (kolerik, sangvink, flegmatik, melanholik), bazirana je na metodološkom konceptu da se traži veza između tjelesnih stanja (funkcija) i psiholoških osobina.1.Kolerik (grčki, chole.žuč) je temperament kod koga se osjećanje jako i brzo javlja, a imaju ga ljudi jake volje i osjećanja (aktivan, brzo pobudljiv, egocentričan, sklon egzibicizmu),2.Sangvinik (grčki, sanguis, krv) je temperament kod koga je osjećanje slabo a brzo se javlja, nepostojano, između promjenljivosti i neemocionalnosti (društven, optimista, bezbrižan, zadovoljan, sklon lakomislenosti),3.Flegmatik (grčki, phlegma, sluz) je temperament slabog osjećanja i spore reakcije, ravnodušnost i hladnokrvnost, nalazi se između neemocionalnosti i promjenljivosti (racionalan, smiren, principijelan, uporan, kontrolisan) i4.Melanholik /grčki, melaine chole, crna žuč) je temperament kod koga je osjećanje jako ali se lagano javlja, lica takvog temperamenta često su idealisti, zanesenjaci, hipohondri, nalazi se između nepromjenljivosti i emocionalnosti (zamišljen, uozbiljen, nezadovoljan, sumnjičav, zabrinut, uznemiren). 8. Kratkotrajno pamćenje je, vjeruje se, u vezi sa električnim funkcionalnim pojavama u mozdu, kao što su oscilatorna kola. Ono se mjeri u sekundama i minutama, upravo koliko traje propagandna poruka, zato, da bi bila efektivna, ona treba da je logički sročena, s obzirom da se logički sročene rečenice, konotacijski povezane sa slikom ili kognitivnim znanjem, imaju mogućnost da sadestvuju i ponavljanjem poruka bude zapamćena i upamćena. 9. Kod kreativnih Gilford svrstava motivaciju na:radoznalost,potreba za uspjehom, dostignućem,jake kognitivne, spoznajne potrebe,potreba za uživanjem u kreativnom radu,preferencija novog,potreba za različitostima,preferencija kompleksnosti,nekonformizam i slobodumnost, 10. Faza pažnje počinje kada se osjećaj, izazvan aktiviranim čulima, dovede u vezu sa fizičkim predispozicijama, sposobnostima, psihičkim procesima, ciljevima, motivima i motivacijom potrošača. U tom smislu, pažnja se odnosi na trenutno mentalno usmjeravanje ljudskog kapaciteta informisana na određene spoljne stimulanse, predmete, pojave i sadržaje. Na taj način pažnja postaje određena vrsta filtera, selektora stimulansa, odnosno, izbor onih koji potrošača interesuju i koji će „doprijeti“ u kratkotrajnu potrošačevu memoriju. TEST 6 1. Emocije (pozitivni ili negativni emocionalni psihički procesi) su prvi prirodni, nužni i neposredni znak o značaju nekog objekta za čovjeka, a dugo su bile i jedini kriterijum vrijednovanja. Njihov intenzitet i trajanje obično odgovara snazi potrebe, želje, problema, zahtjeva i očekivanja i primarne su, odnosno instiktivna mjera o vrijednosti objekta. Sa razvojem, edukacijom i obrazovanjem, čovjek sve više dolazi do saznanja i uviđa da emocije nisu uvijek zadovoljavajući kriterijum, pa ih koriguje racionalnim razlozima prema kriterijumima opažanja. 2. Aksiom (grčki axioma, zahtjev, želja) predstavlja sud, misao ili tvrdnju čija je istina očevidna, i ne treba dokaza, ali se i ne može dokazati, dakle, istina koja nije podložna logičkom dokazivanju ili osporavanju, ali u čiju neprikosnovenu istinu vjeruje ljudsko biće koje je sposobno da shvati njen smisao. Aksiomi su nedokažljive istine, 7

koje su toliko očigledne da im nikakav dokaz nije ni potreban. Aksiomi čine osnovu matematskog sistema zaključivanja i nerazdvojni su dio racionalnog razmišljanja. Postulat (grčki, postulatus, zahtjev) je: pretpostavka koja služi kao princip za izvođenje novih istina a sama nije ni očevidna niti se može dokazati, ali korisno služi jer se ili slaže s iskustvom ili je uzeta kao pravilo rada, unapređuje život čovjeka: nedokažljiva pretpostavka čija istinitost nije neposredno očevidna, ali ih ipak prihvatamo zato što samo na osnovu i pomoću njih možemo dokazati neke istine u koje čvrsto vjerujemo; u filosofiji (kod Kanta) postulati uma su egzistencija Boga, sloboda volje i besmrtnost duše. 3. Optimalno objašnjenje naučno-istraživačkih programa moguće je u poslovnoj ekonomiji, čije tvrdo jezgro sačinjavaju sljedeće premise: individualizam, racionalnost, privatna svojina, tržišna privreda, zaštitni omotač koji se širi, sužava, biva zamijenjen; i pozitivnu heuristiku stvaranja novih teorija činile bi sljedeće pretpostavke: postojanje kupaca i prodavaca, tržišna struktura, potpuna informisanost, specifični ciljevi aktera, određena ograničenja njihovim akcijama, iz kojih proizilaze brojni programi istraživanja u cilju sagledavanja ravnoteže, sagledavanja ograničenja i uticaja institucionalnog okruženja itd. 4. Uzorci prema vrsti mogu biti veoma različiti, a u praksi se najviše primjenjuju jednostavni slučajni uzorak, sistematični, stratifikovani ili mješoviti uzorak. Jednostavni slučajni uzorak (Random sample) је takav tip uzorka u kojem se svakoj jedinici osnovnog skupa osigurava šansa da uđe u uzorak, pri tom su jedinice uzorka nezavisne, odnosno njihov izbor nije ničim uslovljen. Sistematičan uzorak (Syustematic Sample) je onaj u kojem se izbor jedinice vrši putem određenog sistema, odnosno, uvijek isti interval izbora ili korak izbora ili se određuje namjerni uzorak. Stratifikovani uzorak rješava problem prostog slučajnog uzorka homogenizacijom osnovnog skupa, kako bi se eliminisala njihova disperzivnost, a da opet sva obilježja dobiju šansu da budu zastupljena. Ovaj uzorak može biti: proporcionalni uzorak prema određenim proporcijama ili razmjerama, neproporcionalni na bazi stopa učešća onih jedinica koje su slabo zastupljene u uzorku i skupu, ali interesantne za analizu, ili ponderisani (pridodaju se ponderi ili vrijednosti kojima se ujednačava skup). Mješoviti uzorak (Mixed Sample) je između uzorka vjerovatnoće i uzorka svrshovitosti: višeetapni uzorak (Multi Stage Sample), kada se stvara po etapama od šire prema užoj skupini uzoraka, uzorci svrshovitosti – prigodan uzorak, kvotni uzorak, namjerni ili pristrasni uzorak, prigodan uzorak (accident Sample), dakle onaj koji je pri ruci, odnosno ad hoc uzorak, kvotni uzorak, uzorak skupa (Cluster sample), gdje se vrši izbor jedinica iz osnovnog skupa, pri čemu se dobijaju skupine koje su iscrpne i međusobno isključive. 5. Banka modela je zbirka modela koja pomaže marketerima u donošenju boljih odluka, a to je skup određenih varijabli i njihovih međuzavisnih odnosa kojima se pokazuju neki stvarni sistem ili proces. 8

6.U osnovi postoje pet osnovnih grupa teorija ličnosti: Freudova psihoanalitička teorija ličnosti koja istovremeno sa naglašavanjem bioloških faktora ističe i ulogu doživljaja u prvim godinama života; Biologističke ili personalističke teorije, koje, ne ističući toliko ulogu bioloških momenata i nasleđa, naglašavaju osobenost svakog pojedinca, njegovu manje-više potpunu različitost od svih ostalih, ali zanemaruju ulogu sredine, posebno socijalnih faktora; Teorije koje naglasak stavljaju upravo na značaj sredine, a posebno na ulogu socijalnih faktora, koje danas dobijaju sve veći značaj i imaju sve širi uticaj; Kulturne teorije, koje ličnost tretiraju u interpersonalnim odnosima; Socijalno-psihološke teorije, koje ličnost promatraju u okviru teorijskih principa socijalne psihologije. 7. U svom filozofskom sistemu zastupao je evolucionistička shvatanja, čime se u okviru paleontologije dopunjava sa Darvinovom teorijom evolucije, te na taj način u ontologiji i filosofiji morala razvio učenje o „malizmu“ – sintezi pesimizna i optimizma. Petronijević je pošao od shvatanja da pesimizam prirodno proizilazi iz dinamike svakodnevnog i konkretnog života, te da mora biti kompenzovan „transcedentnim optimizmom“ – vezom sa nekim bićem ili osloncem izvan konkretne realnosti, što je bilo osnova za kasnija učenja egzistencijalista i humanista u filosofiji i psihologiji. 8. Empirijska istraživanja su potvrdila da školsko učenje čine sljedeće sposobnosti: Verbalno shvatanje,Pamćenje semantičkih transformacija,Shvatanje i razumijevanje semantičkih transformacija,Divergentna produkcija simboličkih transformacija,Evaulacija simboličkih produkcija semantičkih klasa, Kovergentna produkcija semantičkih transformacija. Sposobnost transformacija predstavlja osnovni kriterijum za procjenu kreativnosti ličnosti, s obzirom da uključuje stvaranje novih formi, odnosno zahtijeva novu kombinaciju elemenata, transformaciju ideja i prevazilaženje konvencionalnih ograničenja. 9. Studentu se prije početka čitanja neke knjige i pripreme materije za ispit preporučuje da izvrši rekapitulaciju mape uma, koja se može izvršiti izgradnjom mape uma knjige (predmeta koji priprema), a sastoji se iz dva dijela – pripreme i primjene. 10. Simboličko mišljenje ima izuzetno značenje za marketera, jer mu omogućuje duhovnost i stvaranje novih vrijednosti za potrošače i novih prednosti u odnosu na konkurenciju, u prvom redu osmišljavanjem kulture inovativnog preduzetništva, kulture menadžmenta, kulture upravljanja tržišnim poslovanjem, odnosno kulture preduzeća u cjelini. Osnovna karakteristika simboličkog mišljenja jeste zamjena jedne stvari drugom, koja je moguća zbog neke njegove uzajamne sličnosti. Na taj način možemo u jedan trenutak naše svijesti da složimo mnogo više podataka kad mislimo sažeto, simbolima. TEST 7 1. Vrijednosna orijentacija je svojevrstan vrijednosni bilans sa formiranim konstantama djelovanja u sklopu unutrašnje strukture ličnosti, a stvara se na osnovu cjelokupnog životnog iskustva svakog pojedinca do datog trenutka odluke.Uspostavljena vrijednosna orijentacija je osnovni princip ponašanja, tj. predstavlja svojevrsnu osnovu interesovanja i saznanja, obezbjeđuje postojanost ličnosti, oblikuje stil ponašanja, način života, određuje hijerarhiju potreba, želja, problema, zahtijeva i očekivanja, te djeluje kao regulator konativnih i naročito emocionalnih procesa. 9

2. U osnovi postoje četiri osnovna pristupna oblika pogleda na svijet:1.Religijski, da se prihvaćaju (prihvataju) premise kao načela istine i po njima se čovjek ponaša ne dovodeći ih u pitanje.2.Etičko-moralni, da se prihvate određene moralne norme kod ponašanja ljudi, bez obzira na njihovu istinitost i spoznajnost.3.Naučni, koji se osniva na hipotezama, dakle pristupa se stvarima sa sumnjom, nevjericom, i prelazi na kriterijume objektivne analize samih pojava, da bi se uzročno-posledičnom vezom provjerile same činjenice.4.Umjetnički, koji se ne drži ni vjere niti nauke, već se oslanja na osjećanjem utvrđene činjenice, zadržavajući se na pojedinačnom i površinskom umjetničkom doživljaju. 3. Deduktivan je zaključak kojim se iz općenitih (uopštenih) premisa izvodi posebna (odnosno manje uopštena) konkluzija. Deduktivan zaključak ide od opšteg na posebno. U deduktivnom zaključku konkluzija se ne može sa sigurnošću izvesti iz premisa.Deduktivni zaključci se dijele na jednostavne i složene:1.Jednostavan deduktivan zaključak ili silogizam bio bi deduktivan zaključak koji se sastoji od tačno dvije premise i konkluzije, dakle, od tri suda.2.Složen deduktivan zaključak ili polisilogizam bio bi deduktivan zaključak koji ima više nego dvije premise i koji se, prema tome, sastoji od više nego tri suda. 4. Varijabla (promjenjljiva) je dimenzija koja je predmet varijabilnosti u tokovima tržišne dinamike ili eksperimentalno (kontrolisano) nametnutih promjena, tj. konkretni tržišni sadržaj koji se mijenja 5. Komparativna metoda prikupljanja podataka i informacija kod menadžment i marketing-istraživanja se sastoji iz istorijskog metoda i metode ispitivanja. Istorijskom metodom se pribavljaju podaci i informacije iz sekundarnih izvora, odakle se dobijaju informacije o prošlim i sadašnjim stanjima i kretanjima istraživane pojave, na koje se podatke i informacije nadovezuju primarni podaci i informacije iz primarnih izvora, a koji se odnose na sadašnja i buduća kretanja istraživane pojave. 6. Prezentacija marketing-istraživanja predstavlja kratku verbalnu interpretaciju potpomognutu demonstracijama marketing-menadžmentu preduzeća, koja traje najviše 30-45 minuta. Prezentacija se unaprijed planira, a ličnost koja prezentuje studiju i njegov stil prezentacije su od odlučujučeg značaja, s obzirom da je osnovni cilj prezentacije da se pridobije slučalac za realizovanje nalaza, konstatacija, zaključaka i preporuka iz studije. Neophodno je da se istraživačka tema dobro poznaje, s obzirom na moguća pitanja u vezi sa studijom, tj. konstatacijama, nalazima, zaključcima i preporukama. Potrebno je dobro poznavati sastav, stavove, shvatanja, motivacije i preferencije slušalaca. U slučaju da je struktura slušalaca homogena, tada je prezentovanje rezultata relativno lako. 7. Motivacija (motivation) predstavlja određenje volje motivima, odnosno obrazloženje neke odluke, a obuhvata sve ono što dinamički određuje neku vrstu ponašanja ličnosti, grupe ili društvene zajednice u cjelini, a konstatuje se dinamičko stanje a ne motiv, ili više motiva koji uslovljavaju to stanje. Motivacija podrazumijeva unutrašnju prirodu stanja, dok spoljni uslovi daju okvir njegovog odigravanja. Razlikuje se unutrašnja i spoljna motivacija, koja operiše nagradom i kaznom, što takođe pretpostavlja određena unutrašnja stanja. Motivacija predstavlja širi kontekst i obuhvata ponašanje kojim se opisuju apstraktne crte ličnosti, intencionalnost, svtha ili cilj, dok motiv predstavlja svjesni ili nesvjesni povod i podstrek na određenu djelatnost ličnosti. 8. Mapiranje uma, kako to pokazuju brojna empirijska istraživanja i iskustvo prakse uspješnih ljudi, zasniva se na slobodnom asociranju tako što se na početnu mapu uma od deset riječi nadovezuju po nove tri asocijacije, čime se gradi verbalno „drvo“ asocijacije mape uma. 9. Korist od mapa uma i rekapitulacione mape uma su ogromne:1.Omogućavaju da se u svakom trenutku zadrži čitava „slika“ znanja, pružajući uravnoteženije i sveobuhvatnije razumijevanje materije u cjelini,2.Zauzima mnogo manje prostora od linearnih bilježaka, s obzirom da na jednoj velikoj mapi uma može da se sumira između 10 do 1000 stranica teksta,3.Daju mozgu centralni fokus i strukturu u okviur kojih se može integrisati znanje o bilo kojem subjektu, problemu, otvorenom pitanju ili cilju učenja,4.Povećavaju „glad mozga za znanjem“,5.Omogućavaju povezivanje sopstvenih misli i ideja sa idejama iz knjige, razgovora sa kolegama i mentorom,6.Znatno su efektivnije i efikasnije za potrebe pregledanja,7.Poboljšavaju pamćenje i razumijevnje materije, te omogućavaju da se postigne odličan uspjeh na bilo kojem polju znanja, a posebno:ako planirate da osnujete sopstveno preduzeće,ako 10

planirate da vodite postojeće porodično preduzeće, i ako nemate druge, nego znanje nudite na tržištu znanja, preuzimanjem nekog od propalih preduzeća. 10. Faktori koji determinišu potrošačevu pažnju su sljedeći:1.Lične determinante predstavljaju karakteristike ličnosti potrošača i uglavnom se ne mogu kontrolisati marketing-naporima preduzeća, mada se na njih, do izvjesnog stepena, može uticati i time uticati na ponašanje potrošača u procesu odlučivanja o kupovini,2.Stimulansi koji izazivaju pažnju potrošača treba da posjeduju fizička, vizuelno-estetska i asocijativna svojstva, i3.Faktorisituacije uključuju stimulanse koji nisu u fokusu potrošača i uzrokovani su marketing-sredinom. TEST 8 1. Mišljenje je proces i posledica praktične djelatnosti i pamćenja te razvijene sposobnosti uviđanja veza i odnosa u realnosti, odnosno sposobnost da se češće koriguju rezultati opažanja i osjećanja, kao neposrednih odraza realnosti. Mišljenje zato može biti u protivrječnosti sa onim što se opaža i osjeća, a ponekad ostaje samo da opravdava, racionalizuje odluke koje čovjek donosi pod pritiskom svojih nagona i svog nedonizma. 2. U osnovi umjetničkog stoji čovjekova kreativno-stvaralačka imaginacija, koja se ne zasniva niti ni premisi (vjerovanju) niti na hipotezi (istini), nego isključivo na umjetničkom individualnom stavu, koja kada prevlada, postaje umjetnički pravac. Umjetnička istina se od naučne, prije svega, razlikuje u formi izražavanja, ali, samim tim, i u suštini. Nauka svoje istine izražava diskurzivnim simbolima, kratko, jasno, i precizno, tj. ona mora da ih dokaže i uklopi u sistem; dok umjetnost svoju istinu iskazuje nedirskuzivnim simbolima, znači, uvijek, više ili manje, skriveno i ne mora da je dokazuje ili sistematizuje, već samo da je prikaže. 3. Najvažnije pri tome jeste ocjena da li kod kandidata postoji minimum oduševljenja prema uspješnom radu i zadovoljstva da se konkurencija pobjeđuje na tržištu kreativnošću i novim idejama. S tim u vezi, tutor treba da kandidata zainteresuje za odabranu temu, da ga uputi u složene istraživačke metodološke postupke, kako bi se minimizirala intuicija u korist naučnog rješavanja odabranog problema. Najpre treba da se ocjeni sklonost kandidata da uči, a ne samo da na osnovu intuicije rješava probleme, što ukazuje na mogućnost da se kandidat privoli na naporni i samostalni rad i razmišljanje. 4. Plan marketing istraživanja se sastavlja za svaki prostor koji će se istraživati, svaku operaciju istraživanja, te svaku pojedinačnu fazu istraživanja i konačni plan istraživanja.1.Prostorno određivanje je u vezi sa određenim tržištem, tržišnom grupom, ciljnim tržištem, odnosno socijalnom grupom potrošača.2.Vremensko određivanje predmeta zavisi od temporalnog karaktera pojava, neke pojave zahtjevaju višegodišnja ispoljavanja, dok su druge eksplozivne i kraće.U tom smislu stvorena hipoteza, odabrani instrumenti istraživanja, prikupljanja podataka, njihovo uopštavanje, doprinosi uočavanju prostornih i vremenskih sekvencija. Vremenski se istraživanje ne smije odužiti kako podaci i rezultati ne bi izgubili na aktuelnosti, o čemu posebno treba voditi računa. 5. U osnovi su na raspolaganju tri metode: normativna, eksperimentalna i istorijska.1.Normativna metoda najčešće koristi statističke podatke i ona treba da pronađe, provjeri i procjeni odgovarajuću normu, prosjek i standard za bilo koji fenomen u svetu ili životu.2.Eksperimentalna metoda se zasniva na eksperimentu, a za nju je važno da se dobiju reproducibilni rezultati pri ponavljanju ogleda sa istim metodološkim postupkom i u istim uslovima izvođenja eksperimenta.3.Istorijska metoda uzima u obzir osnovne činjenice; hronologiju događaja na bazi prošlosti i na osnovu toga procjenjivanja ponašanja u budućnosti. 6.Frojd je prvi konstruisao biologističke principe strukture ličnosti koja se izvodi iz instiktivističke psihologije prema teoriji o Egu, Superegu i Id. Sva tri termina izvedena su iz latinskog porijekla i sadržala su primarno značenje: Ono (Id), Nad-ja (Super-ego), Ja (Ego), a obuhvaćeni su sa dvije sfere: jednu čine svjesni dio psihe, a drugu čini nesvjesni dio psihe. Id predstavlja biološki dio ličnosti, odnosno, on je nesvjesni dio čovjeka u kojem dominiraju lična zadovoljstva. Superego je predstavnik socijalnih uticaja ličnosti, isto tako neracionalan i nerazuman dio čovjekove ličnosti kao i id, ali su njihovi zahtjevi suprostavljeni. Ego je iracionalni i svjesni dio čovjekove psihe, odnosno, on je racionalni dio čovjekove ličnosti. 11

7. Procesi socializacije i individualizacije, s obzirom da postojanje određenih društvenih grupa, slojeva, vođa mišljenja, porodice i domaćinstva te njihovih ciljeva i interesa, imaju složene tokove i dovode do različitih manifestacija čovjeka-ličnosti, koji su određeni kulturnom sredinom, tj. opštim pogledom na svijet, sistemom društvenih vrijednosti i odnosom između vladajućih društvenih pravila i normi, te kulturnih institucija društva i određenih grupa, slojeva, vođa mišljenja, porodice i domaćinstva i ličnih čovjekovih uzora i ideala. 8. Koristi od mapa uma u kreativnom razmišljanju su sljedeće:automatski koriste sve sposobnosti kreativnog razmišljanja,generišu mentalnu energiju koja sve više raste kako se maper uma kreće ka svom cilju,dozvoljavaju maperu uma da sagleda mnogo elemenata istovremeno, povećavajući na taj način vjerovatnoću kreativnog asociranja i integrisanja,omogućavaju čovjekovom mozgu da lovi nove ideje koje se inače skrivaju u „mračnim“ dijelovima periferije njegovog razmišljanja,povećavaju vjerovatnoću sticanja novih saznanja,osnažuju i podupiru proces inkubacije, povećavajući vjerovatnoću generisanja novih idejapodstiču igranje i humor, što povećava vjerovatnoću da će maper uma odlutati daleko od standarda i da će proizvesti zaista kreativnu ideju. 9. Potrebno je, prije svega, da svako na sebi radi kao ličnosti, da učini sve što je u njegovoj moći da kreira mapu uma života, odnosno da planirate sve životne pozicije; jednu tokom studija, a drugu – tokom obavljanja u praksi onoga što namjeravate tokom studija steći (naravno da želite steći znanje). Znanje koje ćete tokom studija steći, ako ne bude mapirao umom, tj. pretočeno u sopstvenu filozofiju života, biti će od male koristi. 10. Razumijevanje poruke (stimulansa) je isključivo individualno objašnjenje ili shvatanje uticaja koji uslovljavaju ponašanje čovjeka kao potrošača, preduzetnika, menidžera, marketologa ili zaposlenog. Razumijevanje je interaktivni subjektivni psihološki proces (kognitivni, konativni, emocionalni), koji pretpostavlja sposobnost uklapanja i razvrstavanja stimulansa u kategorije u odnosu na postojeće znanje (navike, iskustvo) sposobnosti potrošača i njegove zainteresovanosti da uloži određeni kognitivni napor u skladu sa potrebnim nivoom angažovanosti u odnosu na konkretnu situaciju (izvor poruke). TEST 9 1. Huserl je definisao tri aksiologička modaliteta:Dobar (pozitivna vrijednost) – ako nešto nije dobro ono je loše ili nevažno, a ako je nevažno ono je izvan aksiologičke oblasti i nije ni dobro ni loše, tj. može se samo faktički predstaviti.Loš (negativna vrijednost) – ako je nešto loše ono nije dobro i po tome je nevažno, tj. nalazi se izvan asiologičke oblasti.Nevažan (nulta vrijednost) – ako je nešto indiferentno, ono je loše i nije dobro, tj. nalazi se izvan asiologičke oblasti. 2. U toku cijelog srednjeg vijeka religiozni pogled dominira kao opšte društveno prihvaćeni pogled na svijet. Religiozni pogled na svijet ne nastaje kao uopštavanje saznajno-iskustvenih sadržaja, već kao pokušaj neiskustvenog zadovoljavanja saznajnih potreba pojedinca i širih grupa koji nastoje da saznaju uslove svog nastanka i postojanja. Religiozan (religiozni) pogled na svijet je vansaznajno (postanak čovjeka i svijeta, postojanje onostranog svijeta, besmrtnost duše, postojanje Boga) i iluzorno zadovoljavanje saznajnih potreba, jer se ne zasniva na iskustvu i praksi kao pretpostavci i kriteriju znanja, već na vjeri tj. nadčulnom doživljaju predmetnosti svojih epistemološki oblika i stavova, po kojima je vjera neophodan preduslov razumijevanja i saznanja vjerskih ideja, što znači da je vjera preduslov objašnjenja i otkrivanja postojanja Boga. 3. Svako istraživanje ima svoje određene karakteristike, pa se o kod istraživanja za potrebe preduzetnog marketing menidžementa treba pridržavati tih pravila, kao na primjer:Razmišljanje i dolaženje do ideje za istraživanje,Opšte upoznavanje sa dostignutim rezultatima u dotičnom problemu,Stvaranje globalnog plana i faza za rješavanje odabranog problema,Prikupljanje naučnih dokaza,Korištenje literature,Izbor radne hipoteze,Detaljna obrada plana i programa rada,Dokazivanje radne hipoteze,Tumačenje dobijenih rezultata i Donošenje zaključka. 4. Organizovanje menadžment i marketing-istraživanja u okviru postavljene hipoteze, podrazumijeva definisanje interdisciplinarnog tima istraživača koji ovladava različitim naučnim disciplinama, utvrđivanje terminskog i prostornog razgraničenja istraživanja, te utvrđivanje neophodnih finansijskih sredstava potrebnih za realizaciju projekta marketing-istraživanja.U tom smislu, nužno je:odrediti kadrove za organizaciju marketing12

istraživanja;odrediti kadrove za prikupljanje podataka i informacija;odrediti kadrove za obradu prikupljenih podataka i informacija;definisati termin za početak i završetak istraživanja, te u okviru njega termine trajanja pojedinih faza, odnosno etapa unutar pojedinih faza;definisati prostor, tj. tržišta ili segmente tržišta na kojem će se realizovati istraživanje; i utvrditi neophodnih finansijskih sredstava za realizaciju istraživanja i prezentaciju dobijenih rezultata u obliku izvještaja. 5. Intervjuist se mora držati određenih pravila tokom vođenja razgovora, a to je pripremiti ispitanika za razgovor – kako bi ovaj shvatio ciljeve i bio motivisan, da pazi na održavanje teme i razgovora, da se rijetko piše u razgovor, da kada ulazi u diskusije ne smije izražavati iznenađenja na dobivene odgovore, niti smije sugerisati svoje mišljenje, a time i eventualne odgovore. Intervjuist mora biti ljubazan i zahvalan slušalac onoga što respondent govori. 6. Usmeno izlaganje treba da je razumljivo, dovoljno informativno, koncizno i interesantno da bi slušaoci do kraja bili stimulisani da primaju saopštenje. Izvjesno je da dobri studenti i naučni radnici nisu i dobri govornici, odnosno pedagozi i obratno. Uvijek je vrijeme za izlaganje ograničeno, a ako nije, onda izlagač treba da vodi računa o zahtjevima koji se postavljaju u vezi dužine koncentracije slušaoca. Jednako se to odnosi i na vođenje poslovnog pregovaranja ili bilo kojeg drugog razgovora. 7.Frojd polazi od stava da čovjek (dijete) u prvih pet godina života prolazi kroz pregenitalni stadijum, koji ima tri faze:1.Oralna faza traje prvu godinu života, a njene osnovne karakteristike su inkorporacija hrane i ujedanje, dok su erogene zone usnice i usna duplja.2.Analna faza traje tokom druge godine života, glavna erogena zona je anus, a stimulacija je pražnjenje, odnosno trenira se toaleta, tj. počinje kontrola refleksa oslobađanja ekstremiteta.3.Falusna faza traje treće. Četvrte i pete godine životnog ciklusa, to je autoerotska faza, gdje se seksualnost i agresija vezuju za polne organe i počinje masturbacija. U tom periodu postoje uslovi razvoja edipalnog kompleksa kod dječaka i elektra kompleksa kod djevojčica, čija je odlika razvoj erotskog odnosa prema suprotnopolnom roditelju i surevnjivost prema istopolnom. Frojd je došao do zaključka da sve tri faze pregenitalnog stadijuma imaju zajedničke karakteristike, tj. da postoji narcistička kateksa, odnosno, da se zadovoljenje instiktivnih potreba postiže autostimulacijom, dakle, u periodu detinjstva do pet godina starosti psihom vlada princip zadovoljstva, s obzirom da je Ego još uvek slabo razvijen. 8. zapadna kultura i civilizacija, opijena svojim istorijskim osvajačkim pohodima, porobljavanjem drugih naroda, kultura i civilizacija, sadašnjom vojnom i tehnološkom nadmoći i stečenim ekonomskim bogatstvima, odbacila svoje sopstvene korijene – prirodu. Savremeni zapadni čovjek se, na iskustvu političkog nasilja – kao njegovog osnovnog iskustva 20.vijeka, pretvorio u sileđiju, duhovno potpuno nepismenog čovjeka.Evropska kultura i civilizacija, od svojeg početka gaji prezir prema drugim kulturama i civilizacijama, i poništavala je sve što je drugačije i što nije njen obrazac, što mu se protivilo ili ga nagrizalo. 9. Osnovne faze procesa mapiranja uma kreativnog razmišljanja koje je postavio Toni Buzan su:Brza mapa uma,Prva rekonstrukcija i revizija,Inkubacija,Druga rekonstrukcija i revizija, iZavršna faza. 10. Faza percepcije, procesa pomoću kojeg potrošač znanja (proizvoda, usluge, itd) selekcionira, organizuje i objašnjava stimulanse u osmišljenu i razumljivu sliku svijeta, počinje kada stimulansi aktiviraju senzorne receptore, tj. čula zapažanja, kojim se oni izlažu namjerno (plaćenom komunikacijom) i nenamjerno (spontano). TEST 10 1. Indukcija (latinski, induco – uvoditi, induktion, induction) je vrsta zaključivanja koja se sastoji u tome da se iz pojedinačnih istina izvodi opšta istina; to je metoda naučnog istraživanja pomoću koje se iz posmatranja više slučajeva neke pojave dolazi do zakona po kome ta pojava nastaje i po kome se upravlja.Potpuna ili formalna indukcija je kada se iz svih slučajeva neke vrste izvodi opšta istina o njima; dok je matematička indukcija (metoda 13

rekurecije) izvođenje nekog matematičkog teorema (pravila) postepenim utvrđivanjem za pojedine vrijednosti i dokazivanjem da ako vrijedi za vrijednost n-1 onda vrijedi i za n, tj. uopšte. 2. Fundamentalna (bazična, osnovna) istraživanja predstavljaju oblik naučnog rada koji ima za cilj otkrivanje međuzavisnosti i zakonitosti pojava u prirodi i društvu, a treba da doprinosi proširenju i produbljenju postojećih znanja, njihovom potpunijem razumijevanju, tako što omogućava redefinisanje postojećih zakona i teorija.Fundamentalna istraživanja karakteriše visok stepen neodređenosti, neizvjesnosti i nepredvidljivosti u pogledu rezultata, vremena i potrebnih finansijskih i ljudskih kreativnih i stvaralačkih ulaganja, te nije moguće unaprijed ocijeniti mogućnosti praktične primene dobijenih razultata. Fundamentalna istraživanja su uvek ona kojima je cilj istraživanje spoznaja, otkrivanje novih zakona i hipoteza, proširenje znanja. 3. Studiranje literature i slučajeva iz prakse omogućuje izbjegavanje grešaka koje su učinili menadžeri, preduzetnici i marketolozi u ranijoj praksi i u određenim uslovima. Studirati literature treba sa razumijevanjem u prvom redu neutralno (tkz. Prethodno proučavanje literature), a zatim kritički, na način da se stalno promišlja odabrana tema, postavljanjem pitanja (tkz. dodatno studiranje literature), šta ja treba da učinim u konkretnom slučaju.Literaturu treba aktivno proučavati prije i za vrijeme istraživanja da bi se došlo do opravdanosti postavljenih hipoteza. 4. Odabir indikatora i indeksa kod marketing-istraživanja vrši se sa ciljem da bi se strukturisao predmet istraživanja, provjerila određena hipoteza i odredile veze sa činjenicama, s obzirom da se indikatori oslanjaju na podatke i informacije prikupljene iz primarnih izvora sa terena ili podatke i informacije iz sekundarnih izvora koji se u obliku pisanih materijala, izvještaja, analiza, studija i projekata, ocjena eksperata ili drugih zaposlenih u društvu nalaze se na raspolaganju marketing istraživaču, ili pak iz nekih drugih izvora. 5. Model – koji je apstrakcija realnih činjenica, treba da bude relativno jednostavna verzija realnih činjenica, odnosno, u slučaju marketing-istraživanja modeliranje doprinosi da se realna tržišna verzija što bolje približi situaciji koja se istražuje. 6.Lewinova topološka psihologija i teorija polja, kao pokušaj da se shvati jedinstvo ličnosti i njene psihološke okoline – uzimajući „polje“ kao konstelaciju odnosa individue i njene okoline dala je veliki doprinos shvatanju i objašnjenju strukture i motivacije ličnosti. Sile polja, vektorske šeme, barijere, itd., primjenjivao je Lewin u objašnjenjima grupnih i industrijskih konflikata, u ponašanju potrošača, objašnjenjima bračnih situacija, što je kasnije postalo tradicijom moderne psihologije.Osnovne odredbe karakteristika Lewinove teorije polja su: Ponašanje je funkcija polja u vremenu kada se ponašanje događa;Analiza počinje sa situacijom kao cjelinom, iz koje se diferenciraju dijelovi;Postoji interes za dinamički aspekt događaja;To je psihološki, a ne fizički pristup;Konkretna ličnost u konkretnoj situaciji može se predstaviti matematički. 7. Na zaboravljanje utiče više faktora:1.Protok vremena utiče na pojačavanje zaboravljanja. Što je god vrijeme duže, a nema ponavljanja zaborav je tim veći.2.Zaboravljanje se pojačava kada se primanjem (kodiranjem) nove ili dodatne informacije potiskuje (proaktivna interferencija) prethodna informacija, odnosno, kada se pamte novi odgovori ili informacije na iste ili slične stimulanse (retroaktivna interferencija – staro učenje se zamjenjuje novim), tj. kada se vrši reorganizacija hijerarhijskih preferencija potrošača njegovoj dugotrajnoj memoriji. 8. Aktivna rasprava o temi koju učite vodi većoj efikasnosti prilikom obrade dobijenih podataka i informacija, kao i boljem prisjećanju, s obzirom da rasprave sa drugima rezultiraju jedinstvenim uglom posmatranja i asocijacijama svake jedinke koja daje doprinos većoj, globalnoj mapi uma, kao i integrisanijem učenju. 9. Hvatanje bilješki ima za svrhu dopunjavanje organizacije sopstvenih misli, odnosno, bilješke imaju četiri osnovne funkcije:1.Mnemonička funkcija (pamćenja) bilješki ima svrhu u harmoniji s našim mozgom, koristeći i oslobađajući kompletan spektar njegovih sposobnosti, umjesto da se prikupljaju informacije radi polaganja odgovarajućeg ispita.2.Analitička funkcija bilješki jeste da identifikuju osnovnu strukturu prezentovanih informacija, odnosno da se iz linearnih informacija izvuku pojmovi direktne povezanosti i organizuje hijerarhija.3.Kreativna funkcija jeste ne samo da se zapamte i analiziraju informacije, nego da se posluže i za 14

potrebe kreativnog razmišljanja.4.Konverzacijska funkcija bilješki jeste da omogući spontane misli koje se javljaju u umu dok se nešto sluša ili čita, tj. da se uspostavi veza između našeg intelekta i govornika, odnosno pisca. 10. Geštalt-fenomen kojeg su eksperimentima otkrili njemački psiholozi Verthajmer, Kofka i Keler, nam omogućava sljedeće objašnjenje: kad svjetlosna draž padne na mrežnjaču (retinu), ona izaziva nadražaj. Nadražaj retine traje duže od stimulansa, draž je prestala da djeluje, ali inercija razdraženja i dalje traje – pa se zato registruje mračni interval, odnosno, retina u tom periodu „živi“ svoje razdraženje izazvano prethodnim blijeskom stimulusa – što je objašnjenje zašto ne registrujemo mračne intervale.

15